ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1
DESCRIPTION
ΕισαγωγήTRANSCRIPT
![Page 1: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/1.jpg)
Γιατί το Ρωμαϊκό Δίκαιο;
Το ρωμαϊκό δίκαιο είναι η βάση του
σύγχρονου ελληνικού αστικού δικαίου
Ίσχυσε στην Ελλάδα μέχρι την εισαγωγή
του Αστικού Κώδικα (23 Φεβρουαρίου
1946)
Είναι η βάση των περισσότερων
ευρωπαϊκών Α.Κ.
![Page 2: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/2.jpg)
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
![Page 3: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/3.jpg)
Περίοδοι Ρωμαϊκού Δικαίου
Αρχαϊκή (753 – 202 π.Χ.) Προκλασική (2Ος – 1Ος αι. π.Χ. Κλασική (τέλη 1ου αι. π.Χ. – μέσα
3ου αι. μ.Χ. Μετακλασική (μέσα 3ου αι – 533 μ.Χ)
![Page 4: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/4.jpg)
Πηγές γνώσης του Ρωμαϊκού Δικαίου
Τα κείμενα από τα οποία αντλούμε πληροφορίες για τις διατάξεις του ρωμαϊκού δικαίου Έργα ρωμαίων νομικών Έργα Λατίνων συγγραφέων Επιγραφές Πάπυροι
![Page 5: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/5.jpg)
Αρχαϊκή περίοδος Ρωμαϊκού δικαίου
753 π.Χ. (ίδρυση Ρώμης) – 202 π.Χ. (τέλος β΄καρχηδονικού πολέμου
Μικρή αγροτική κοινωνία§ Πολίτευμα
• 753 - 509 π.Χ. Βασιλεία (Ετρούσκοι βασιλείς)• Μετά το 509 Respublica: ολιγαρχία – όχι δημοκρατία
Δίκαιο• Υπανάπτυκτο – τυπικό και αυστηρό• Λιγότερο ανεπτυγμένο από ελληνικό• Επιρροές από ελληνικά δίκαια (Σόλων)• Κυριότερα νομοθετήματα:
Δωδεκάδελτος ΝόμοςΑκουίλιος Νόμος
![Page 6: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/6.jpg)
Προκλασική περίοδος
2ος – 1ος αιώνας π.Χ. Εδαφική επέκταση της Ρώμης
ΠολίτευμαΟι 2 τελευταίοι αιώνες της Respublica
ΔίκαιοΑνάπτυξη Ρωμαϊκού Δικαίου υπό ελληνικές
επιδράσεις - Αφομοίωση Ελληνικού δικαίου (ναυτικές συναλλαγές)Ελληνικής ρητορικής και φιλοσοφίας (στωικοί,
επικούρειοι)
Σημαντική περίοδος για τη μετέπειτα διαμόρφωση του ρωμαϊκού δικαίου
![Page 7: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/7.jpg)
Κλασικοί Χρόνοι Τέλη 1ου αιώνα π.χ. –μέσα 3ου μ.Χ.Τεράστια έκταση ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας: Σημαντικός παράγοντας εξέλιξης του δικαίου
ΠολίτευμαΗγεμονία (Αύγουστος)
Δίκαιο Ανάπτυξη νομικής επιστήμης
Νομομαθείς (iuris prudentes): ερμηνεία διατάξεων
Γάιος, Παύλος, Ουλπιανός, Παπινιανός, Μοδεστίνος
Έλλειψη θεωρητικών εννοιών και ορισμών
Προσανατολισμός στην πράξη – όχι στη θεωρία
![Page 8: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/8.jpg)
Μετακλασικοί χρόνοι Τέλη 3ου αι. -533/4Οικονομική κρίση – ριζικές αλλαγές στην
αυτοκρατορίαΠολίτευμα ΔεσποτείαΔίκαιο Αλλοίωση «κλασικού» χαρακτήρα του
δικαίου Επαφή με τοπικά δίκαια επαρχιών:
Επιδράσεις – αφομοιώσεις Επίδραση του Χριστιανισμού «Εκχυδαϊσμός» ρωμαϊκού δικαίου
(Vulgarrecht).
![Page 9: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/9.jpg)
Ρωμαϊκή νομική σκέψη
Ρωμαίοι: έφεση στην τάξη και οργάνωση, πρακτικό πνεύμα
Έργα Ρωμαίων νομικών Επεξεργάζονται θεωρητικά τις
ανθρώπινες, καθημερινές διαφορές, όπως επιλύονται από τα δικαστήρια της εποχής
Η σκέψη τους διακρίνεται από μεθοδικό και συστηματικό χαρακτήρα
Η σημαντικότερη συνεισφορά του ρωμαϊκού πνεύματος στο διεθνή πολιτισμό, με διαχρονικό χαρακτήρα
Δημιουργούν τη νομική ορολογία που χρησιμοποιούμε και σήμερα
Αποσαφηνίζουν τις νομικές έννοιες, δημιουργούν νομικές κατηγορίες.
![Page 10: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/10.jpg)
Ιουστινιάνεια Κωδικοποίηση 533-534
Corpus Iuris Civilis1. Πανδέκτης = Digesta (έργα ρωμαίων
νομικών)2. Ιουστινιάνειος Κώδιξ = Codex
(νομοθετικές διατάξεις ρωμαίων αυτοκρατόρων )
3. Εισηγήσεις = Institutiones («φοιτητικό» εγχειρίδιο)
4. Νεαρές = Novellae (νομοθετικές διατάξεις)
![Page 11: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/11.jpg)
Η αφομοίωση του Ρωμαϊκού Δικαίου στο Βυζαντινό Δίκαιο Βασίζεται στο Ρωμαϊκό ΔίκαιοΒασιλικά Λέοντος Στ’ ΣοφούΕξάβιβλος Αρμενόπουλου
![Page 12: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/12.jpg)
Η ανακάλυψη του ρωμαϊκού δικαίουστη Δύση Ένα χειρόγραφο της
Ιουστινιάνειας Κωδικοποίησης του 6ου αι. μ.Χ. ανακαλύπτεται τον 11ο αιώνα στην Πίζα και μεταφέρεται στη Φλωρεντία
Codex Florentinus
![Page 13: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/13.jpg)
Biblioteca Laurenziana
Το χειρόγραφο αποτελεί τη βάση των πρώτων εκδόσεων του κειμένου του Corpus
Aναγέννηση της μελέτης του δικαίου και νομικών σπουδών στην Ιταλία
![Page 14: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/14.jpg)
Aναγέννηση της μελέτης του δικαίου και νομικών σπουδών στην Ιταλία
Noμική Σχολή της Bologna
Glossatores Ρωμαϊκό Δίκαιο:
δίκαιο universalis
![Page 15: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/15.jpg)
Γερμανία
Pandektenrecht=Δίκαιο των Πανδεκτών
Kαλλιέργεια ρωμαϊκού δικαίου
Δίκαιο του κράτους έως το 1900
![Page 16: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/16.jpg)
Γαλλία
Code Civil (1804) Αμάλγαμα
Ρωμαϊκού Δικαίου και εθιμικού γαλλικού δικαίου
Πρότυπο για: Ιταλικό (1866) Ισπανικό (1899)
Χώρες νότιας Αμερικής
Ρουμανικό (1864)Ολλανδικό
![Page 17: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/17.jpg)
Γερμανικός Αστικός Κώδικας (B.G.B.) 1900 («κωδικοποίηση» ρωμαϊκού
δικαίου) Πρότυπο για:Ελβετικό (1912)Τουρκικό (1926)Αυστριακό (1811) Ιαπωνικό ΒραζιλίαςΚινεζικό
![Page 18: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/18.jpg)
Common law
Διαφορετική εξέλιξη από το ρωμαϊκό δίκαιο
Έχει όμως δύο κοινές αρχές:Περιπτωσιολογική εξέταση νομικών
υποθέσεων (case law)Θεσμοθέτηση δεδικασμένων ως δίκαιο
(precedents)
![Page 19: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/19.jpg)
Ρωμαϊκή διαίρεση αστικού δικαίου
Τριμερής1. Πρόσωπα (Personae)2. Πράγματα (Res)3. Αγωγές (Actiones)
Εισηγήσεις Γαΐου (161 μ.Χ.) = Εισ. Ιουστ.•. Inst. Iust. 1,2,12: Omne autem ius
quo utimur vel ad personas pertinet vel ad res vel ad actiones.
![Page 20: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/20.jpg)
Η διάκριση της Εξαβίβλου, 1345Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος,
ανώτερος δικαστής ΘεσσαλονίκηςΈργο του: Εξάβιβλος
(ιδιωτική συλλογή νόμων και κανόνων)
Πενταμερής διαίρεση του δικαίου
![Page 21: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/21.jpg)
Η διαίρεση του Αστικού Δικαίου• Σύγχρονοι Αστικοί Κώδικες:
πενταμερής
![Page 22: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/22.jpg)
Ελλάδα, 1821
Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου 1822
Εθνοσυνέλευση Άστρους 1825
Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας 1827 Ισχύον αστικό δίκαιο =
οι νόμοι «των αειμνήστων ημών αυτοκρατόρων»
Κωδικοποιήσεις Λέοντος ΣΤ’ Σοφού, Βασιλικά
![Page 23: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/23.jpg)
Καποδίστριας
Υπάρχουν 2 αντίτυπα των Βασιλικών στην ελληνική επικράτεια
Ψήφισμα της 15ης Δεκεμβρίου 1828: «Τα δικαστήρια ακολουθούν τους νόμους των αυτοκρατόρων περιεχόμενους εις την Εξάβιβλον του Αρμενοπούλου»
![Page 24: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/24.jpg)
Διάταγμα της Αντιβασιλείας
23 Φεβρουαρίου 1835: «Οι πολιτικοί νόμοι των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων, οι περιεχόμενοι εις την Εξάβιβλον του Αρμενοπούλου, θέλουν ισχύει μέχρις ου δημοσιευθεί ο πολιτικός κώδιξ, του οποίου την σύνταξιν διετάξαμεν ήδη»
![Page 25: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/25.jpg)
Αστικός Κώδικας
Συντακτική επιτροπή με επικεφαλής τον Καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών, Γεώργιο Μπαλή.
Πρότυπο γερμανικού Α.Κ. Ο Κώδικας τυπικά
εισάγεται το 1940-1941, Ουσιαστικά στις 23
Φεβρουαρίου 1946.
![Page 26: ΡΩΜΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 1](https://reader034.vdocuments.site/reader034/viewer/2022051402/55cf8f09550346703b984b9c/html5/thumbnails/26.jpg)
Που απαντούμε το Ρ.Δ.;
Σε όλες τις νομικές έννοιες & τη νομική ορολογία
Διατάξεις του Αστικού Κώδικα, ιδίως,ΕνοχικόΕμπράγματο
Βασικές αρχές του δικαίουΕπιείκεια (aequitas)Καλή πίστη (bona fides)Συμφέρον (utilitas)
Λατινικά αποφθέγματα