№01 (310) 8 январи соли 2014 E-mail:ozodagon@mail.ru

Ман душманам ба њар чї ѓуломию бандагист!

ПУРСИШ 6 АНДЕША 10 ИЌТИСОД 7

Ин азобу машаќќат то ба кай?

ЧАРО МАЪОШ АЗЊАМА КАМУ...

«GOOGLE» САМАРЌАНДУ БУХОРОРОБА СОЊИБОНАШ ДОД...

Ширкатњои Занљонирочї интизор аст?

Зайд Саидов -љинояткор ёќањрамон?

Як соли иќтисодиТољикистон

№01 (310) 8 январи соли 2014

рухдод

Соњибназарова дар суњбат ба"Озодагон" гуфт, 27-уми декабрисоли 2013 баъди чор рўзи бебарќїва мурољиатњои бенатиљааш бамасъулини шабакањои барќии Ду-шанбе нињоят ба МањмадсаидУбайдуллоев ва сомонаиwww.mometavonem.tj мурољиатихаттї кардааст: "Мактуби худро 27-уми декабр фиристодам. Рўзи ди-гар, 28-уми декабр масъалаи таъ-мини барќ дар мањаллаамон њалшуд. Таќрибан соатњои 17:30 бателефони њамроњам занг заданд.Зангзананда аз њалли мушкилибарќ пурсида, суол кард, ки шид-дати барќ чї хел аст? Баъди инхудро муаррифї карда, гуфт, киУбайдуллоев раиси Душанбе аст".

Ин сокини Душанбе афзуд, инки шахсан Убайдуллоев иљрои му-рољиатњои шањрвандонро назорат

Гирдињамомадагон аздастнорас будани роњбари-яти болоии ширкат интиќоднамуда, изњор доштанд, киимрўз низ барои мулоќот боонњо кормандони поёнииширкат њозир шуда, чун пеш-тара фаќат ваъда медињан-ду халос.

Ибодат Њакимова, якмуштарии ширкати мазкурдар суњбат ба "Озодагон"гуфт, 13 апрели соли 2013, 9 њазору 300 доллар ба ин ширкат дода будва чанд моњ мешавад барои гирифтани пулоњояш кушиш дорад, валебенатиља: "Давоми ин ваќт њамагї ду моњ фоида гирифтаму халос, доимба мо ваъда медињанд, ки пулњоятонро бармегардонем, лекин њељ не,маблаѓњоямонро гирем".

Љумъа Нормуродов, яке аз муштриёни дигари ин ширкат њам мегуяд,њудуди 7 моњ барои гирифтани беш аз њазор доллараш сарсону саргар-дон аст, вале то њол маълум не ки пулашро кай бармегардонанд: "Манмуйсафеди нафаќахўр ин миќдор пулро дигар аз куљо меёбам. Шояд дарназари дигарњо ин пул ночиз намояд, барои ман хеле пул аст".

Фаъолияти ширкати "7 бурљ" соли гузаштаи 2013 бо дархости Додси-тонии кулли Тољикистон ба далели фиребкорї ќатъ шуда, њазорњо муш-тарии онро саргардон кардааст. Ин ширкат дар Тољикистон аз аввалисоли 2011-ум ба фаъолият оѓоз намуда, беш аз 5 њазор муштарї љамънамудааст. Ба ин ширкат шањрвандон баъди ба имзо расондани шарт-нома ва пардохти маблаѓи 130, 260, 500, 2000 ё 9000 доллар воридмегардиданд. Онњо шањрвандони дигарро низ ба ин ширкат љалб месох-танд ва аз маблаѓи воридшуда даромади муайяне ба даст меоварданд.

Дар њамин њол роњбарияти ширкати "7 Бурљ" "пирамида" будани инкорхонаро рад намуда, фаъолияташро њам барои давлат ва њам бароишањрвандон муфид мехонанд. Як масъули ин ширкат гуфт, аз болоиќарор дар болои ќатъи фаъолияти "7 бурљ" ба Додгоњи иќтисодии Ду-шанбе шикояти касатсионї бурдаанд.

Мењрангез Назаро-ва, котиби матбуотииВазорати саноат ва тех-нологияњои нави Тољи-кистон, дар сўњбат бо"Озодагон" ин хабарротасдиќ кард. Ба ќавлимусоњиби мо, инчунин,корхонаи "Тољиксе-мент" ба љамъияти са-њомї табдил шуда, но-машро ба "Сементи то-

љик" иваз намудааст.Зайнулло Соњибов дар курсии раиси "Сементи тољик" Мањмадсаид

Зубайдовро иваз намуд. Вай фориѓуттањсили факултаи иќтисодии До-нишгоњи шањри Ќўрѓонтеппа ва факултаи њуќуќшиносии Донишгоњи мил-лии Тољикистон буда, дар Академияи давлатии хољагии ќишлоќи наздипрезиденти Русия тањсил кардааст.

"Тољиксемент", калонтарин корхонаи сементбарории кишвар, ки дарпайи ќатъи интиќоли гази табии Узбакистон аз кор монд, баъди гузаштанба ангишт моњи октябри соли гузашта аз љониби Эмомалї Рањмон, раи-сиљумњури Тољикистон дубора фаъол карда шуд. Маќомот мегўянд, "њолонавбати якуми ин корхона бо технологияи нав мавриди истифода ќароргирифт, ки иќтидори солонаи он 180 њазор тонна семент мебошад. Инкор бо харљи ќариб 13,5 миллион доллари амрикої анљом дода шуда, аз1140 нафар коргарони пешин 883 кас аз нав ба кор љалб карда шудааст.Бо вуљуди истифода аз ангишт, ин технологияи нав каммасрафу бепар-тов буда, ба муњити зист њеч гуна зарар намерасонад. Дар истењсоли510 тонна семент, ки иќтидори шабонарўзии корхона аст, њамагї 350-400 кг ангишт сарф мешавад".

Ин дар њолест, ки иќтидори лоињавии корхонаи "Тољиксемент" беш аз1 миллион тоннаро ташкил медињад.

Занги Мањмадсаид Убайдуллоев ба сокини бебарќи ДушанбеМањмадсаид Убайдуллоев, раиси шањри Душанбе шахсан ба Шањодат Соњибназарова, сокини кўчаи МирзоТурсунзода, 83 занг зада аз таъминот бо барќ дар мањаллаашон пурсон шудааст.

ЊИКМАТИ ЊАФТА

2

АМАЛТАЪИНОТ

Зайнулло Соњибов, додари домодипрезидент, раиси "Сементи тољик" шудЗайнулло Соњибов, додари Шамсулло Соњибов, яке аз домодњоираисиљумњури Тољикистон ва раиси клуби "Равшан", рањбари нави корхонаи"Сементи тољик" таъин шудааст.

ДОДХОЊЇ

Эътирози муштариёни "7 бурљ" дарДушанбеДањњо муштарии ширкати "7 бурљ" 6 январ бо нишони эътироз дардафтари ин ширкат дар Душанбе гирдињам омада, аз роњбарияти онталаб доранд, то маблаѓњояшонро њар чї зудтар бозпас дињанд.

Хостањои хонаводагї њамеша манфиатњои љомеаро ба нобудї мебарад.

Оѓози санљиши Конт Investment Bank дар ДушанбеБонки Миллии Тољикистон бо пахши як баёнияи расмї иттилои расонањои эрониро дар мавриди фаъолиятиБобак Занљонї, миллиардери эронї дар Тољикистон шарњ додааст.

ЌАЗИЯ

ми Бонкњои марказии Тољикистону Эрон ва барра-сии ќазияи Занљонї Бонки миллии Тољикистон ме-афзояд, ки " вохўрї бо њайати баландпояи намоян-дагии эронї бо сарварии муовини Раиси Бонки мар-казии Эрон тибќи риояи муќаррароти протоколї бар-по шуда, дар фазои њамдигарфањмї ва шаффофсурат гирифт".

Иттилои расонањои эрониро, ки гўиё љониби То-љикистон барои мулоќот бо масъулини Эрон дармавриди Бобак Занљонї таъхиркорї кардааст, Бон-ки Миллии Тољикистон рад намуда, таъкид медорад,ки боиси таассуф аст, дар маќолаи дарљшуда кўши-шњои Бонки миллии Тољикистон барои иљро намуда-ни расмиёти протокол њамчун кашолкорї барои таш-кили мулоќот маънидод шудааст.

Бонки миллии Тољикистон илова мекунад, ки айнињол барои возењтар кардани масъала гуруњи махсусба "Конт Investment Bank" равона шуда, машѓулисанљиш мебошанд.

Бобак Занљонї, миллиардери эронї, ки дар Тољи-кистон "Конт Investment Bank" ва Азия Экспресс ба ўмарбут дода мешаванд, њафтае пеш ба иттињоми пар-дохт накардани беш аз 2 миллиард евро ба Вазоратинафти Эрон боздошт шуд. Ќаблан гуфта мешуд, киЗанљонї ин маблаѓро тариќи Бонки миллии Тољикис-тон ба Эрон пардохт кардааст, аммо баъдан рад шудва айни њол Занљонї иддао дорад, ки маблаѓро та-риќи Русия ба Эрон пардохт намудааст.

Абдулќодирзода зимни адои намози љумъа дар Масљиди марказиишањри Душанбе гуфт, агар њамаи шахсони сарватманд закоти моли худ-ро дињанд, дар рўи замин њеч шахси гуруснае нахоњад монд.

Раиси Шўрои уламои Маркази исломии кишвар аз суханони Паём-бар (с) иќтибос оварда, таъкид кард, ки сабаби ин њама ниёзмандї вагуруснагии оилањои камбизоат дар љомеа бетаваљљуњии сарватмандонмебошад: "Агар ин сарватмандон миллиарду триллиард љамъ накунандё кунанду закоти молро ба фаќирон дињанд, њеч камбизоате аз нодорїтанќисї намекашад".

Закот яке аз панљ рукни дини мубини Ислом ба шумор меравад, киадои он барои њар фарди сарватманд фарз мањсуб мешавад. Бар асосиќарори ахири Шўрои уламои Маркази исломии Тољикистон аз 14 њазорсомонї /$ 3000/ 350 сомонї /$ 75/ закот муќаррар гардидааст.

Маркази тањќиќотии Pew моњи августи соли љорї дар пайи як назар-пурсии худ миёни сокинони Тољикистон эълон дошт, 66%-и назардињан-дагон гуфтаанд, закот медињанд.

Нигаронии муфтї аз "хасисї"-и сарватмандон дар мавриди закотСайидмукаррами Абдулќодирзода, раиси Шўрои уламои Маркази исломии Тољикистон аз бетаваљљуњиисарватмандон ба адои закот изњори нигаронї кард.

ТАШВИШ

Ин нињод таъкид кардааст, ки тариќи БонкиМиллї ба Эрон ягон маблаѓ интиќол наёфтааст. Дармавриди "Конт Investment Bank", ки ба Бобак Занљ-онї марбут дода мешавад, Бонки Миллии Тољикис-тон таъкид намудааст, ки ин бонк тањти тањримњоибайналхалќї ќарор дошта, хизматрасонии интиќо-лњо дар он, дар асоси дастури махсуси Бонки мил-лии Тољикистон аз 2 августи соли 2013 боздошташудааст: "Бино ба ин Бонки миллии Тољикистон боридигар таъкид менамояд, ки тавассути суратњисобњоимављудаи бонки мазкур дар Бонки миллии Тољикис-тон дар ин давра ягон амалиёти интиќолї, ки азљониби тањрим манъ гардидааст, гузаронида нашу-дааст".

Дар мавриди мулоќоти масъулини баландмаќо-

Френсис БЕКОН

мекунад, барояш ѓайриинтизорбуд: "Ман ба Убайдуллоев бароирасидагї ба мурољиатамон изњо-ри миннатдорї карда гуфтам, барќомад, вале бо шиддати паст".

Дар посух раиси Душанбе таъ-кид кардааст, ки "ба Атоев, масъу-ли шабакањои барќи Душанбе су-пориш медињам, то ин мушкилатонкомилан бартараф шавад".

Ба гуфтаи Шањодат Соњибна-зарова Мањмадсаид Убайдуллоеврўзи 4-уми январ низ тариќи як та-моси телефонї аз вазъи шиддатибарќ дар ин мањалла пурсон шу-дааст.

Соњибназарова аз иртиботибевоситаи раиси шањр бо сокинонистиќбол намуда, њамзамон инрошањодати он гуфт, ки масъулинипоёнї сариваќт вазифањояшонроиљро намекунанд: "Бењтар аст, ки

чунин мушкилот аз тарафи масъу-лини бахш сариваќт њалли худроёбанд, на бо дахолати раиси шањ-ри Душанбе".

№01 (310) 8 январи соли 2014 3

сиёсат

Чун медонанд, ки ошкор андешаронї кардан, ошкор дар бораи сохтани як

љомеаи мутамаддин сухан наму-дан маънои табдил шудан ба хо-ину хиёнаткорро дорад. Зайд Са-идов чї гуфт? Ў танњо гуфт, кимехоњад як љомеаи озод, на азлињози маънавї, балки аз лињо-зи иќтисодї бисозад. Ин ошкор-гўйи бойиси 26 соли мањкум базиндон шуданаш шуд.

З айд Саидов мехост бароисохтани Тољикистони нав сањм гу-зорад, яъне тањаввулоте дарвазъи иљтимоиву иќтисодии киш-вар ба вуљуд орад. Имрўз акса-ри коршиносон бар ин назаранд,ки дар Тољикистон тањаввулот бамиён наомадааст. Аммо ба наза-рам таи ин бист сол дар Тољики-стон навигарї, таѓйироту тањав-вулоти зиёде ба вуљуд омадааст.Фикр мекунам Тољикистоне, ки моалъон зиндагї мекунем нав аст.Тољикистони муосирро масъули-ни њукумати кунунї барои мо бамиён оварданд.

Б а ёд оред, то замоне, киин њукумат сари ќудрат омад, мояк зиндагонии муътадил ва муво-фиќ бо њамон давра доштем.Њатто дар солњои мудњиштаринибархурдњои низомї љумњурї бобарќу газ мунтазам таъмин буд.

"ТОЉИКИСТОНИНАВ" ВУЉУД ДОРАД

Тољикистони нав. Њамагон акнунатрофи њамин ибора бањсмекунанд. Бархе Тољикистонро аздидгоњи худ нав мебинанду бархеидигар нав дидан мехоњанд. Дарбаъзе долонњову мањфилњо дарбораи бунёди Тољикистони нав миш-миш мекунанд.

Т ањаввуллоти дигаре, кидар Тољикистон ба вучуд омад,ин дар равони мардум љой на-мудани эњсоси тарс аст. Дар гу-зашта барои мо афсонањо азќањрамонї, љасуриву далериимардуми тољик мегуфтанд. Са-дњо ќиссањо наќл мекарданд,ки мардуми тољик яке аз мар-думи донишманду тавоно ваљасуру нотарс буд. Шубња до-рам. Чун мегўянд, ки рўњияи ин-сони озодпарасту далеру до-нишманд шикастнопазир аст.Пас, барои чї имрўз мардумитољик мазлум аст? Ё наход инњама сиффатњо афсона бо-шанд?

Шояд натиљаи сиёсатњоињамин низом бошад, ки марду-ми худро хомўш, тарсу, ноби-нову ношунаво ва бесавод кар-да аст. Њатман онњое пайдошудаву садо баланд мекунанд,ки ин нодуруст аст. Шояд, вале...

И мрўз Тољикистонро тарзебароямон сохтанд, ки дигарњарљо аз пастї, фасодкорї, бе-саводї, мањалгарої ва хешута-борбозї, беадолатї ранљ мека-шем. Дар маѓзњои мо љой карда-анд, ки барои расидан ба зинда-гии бењтар зарур нест, ки инсонибофарњангу донишманд бошї.Донишу љањонбинї гўё дарљомеаи мо комилан арзиш надо-ранд. Имрўз мо чунин тарсу, бе-

Ин сиёсатњои њамин њукуматбуд, ки Тољикистонро зина базина, ќадам ба ќадам љадидта-ру муосиртар кард. Инак Тољи-кистон комилан нав шуд. Агардар гузашта Тољикистон истењ-солот дошту, яке аз кишварњоисодиркунандаи мањсулоти хомутайёр ба њисоб мерафт. Њолобаръакс. Мо њатто њамон њаљмиистењсоли 50 соли пешро нигоњдошта натавонистем. Имрўз моќариб мањсулоти саноатї ис-тењсол намекунем. Чизе ба љузалюмину пахта содирот намена-моем.

М оро барои зиндагї дарчунин љомеа ва шароит омодакарданд ва љабран одат кунон-данд. Дар ќарни фанноварињо, кимардуми љањон дар фикри фатњикайњон аст, мо њамоно дар тори-киву сардї зиндагї мекунем.Инро набояд бо давраи њукмро-нињои низомњои ќадим муќоисакард. Он даврањо мутобиќ бо за-мону имконияти худ буданд.Њамакнун даври дигар, замонипешрафту тараќќиёт аст. Дар за-мони муосир зиндагї карданудар хусуси Тољикистони бидунигаз, чароѓ, наќлиёт сухан гуфтан,хеле дардовар аст. Аммо аз во-ќеият љои гурез нест. Ва метавонгуфт, ки ин њама нишонањое аз та-њаввулотест, ки њукумати муо-сир ба Тољикистони муосировард.

Њумайрои БАХТИЁР

савод, беѓайрат, бењуќуќ, носо-лим, муњољир...!

Ч унин менамояд ин низомто андозае моро мутањњам кар-да, ки дигар њатто орзу карданинљо имконнопазир гардидааст.Чанд дањсола пеш орзу карданбарои тољикон низ як падидаимаъмулии инсонї буд. Аммоњоло њамин њаќќи равониро низаз мо рабудаанд. Охир њаминЗайд Саидов танњо орзуи Тољи-кистони наверо дошт, ки њаќќиинсонии ў буд. Мегўянд, ки ни-зоми Шўравї, ки худкома буд,давоми 70 соли њукмронии худдар Тољикситон он ќадар му-ваффаќ нашуд, ки њукумат дар20 сол гардид. Бо вуљуди низо-ми номусоид аз лињози фарњ-ангї тољикон зиндагии роњаттардоштанду, кудакон орзу мекар-данд. Як кудак то замони бамактаб рафтану хатм карданорзуњои зиёди мутахассис шу-данро мекард. Бо њавас донишмеомўхт. Њоло чї? Кудаки то-љик дигар гўё орзу намекунад.Њанўз аз тифлї љомеаи носо-лим эњсосашро бар бод меди-њад. Кудаке, ки модараш бечо-раву падараш муњољир аст чїорзу карда метавонад? Тифле,ки бояд кудакиаш бо ширинї,бозиву афсонагўшкунї гузарад,дар фикри гурусна намонданаст. Кудаки тољик субњи содиќаз хоб хеста роњ тарафи бозо-

ру хиёбон мегирад. Падару мо-дарон њатто дигар барои куда-кон ширинии орзу карданро та-саввур намекунанд, чун худпайваста дар талоши мављудбудан њастанд, на зиндагї кар-дан.

О нњое, ки филми "Манќурт"-ро дидаанд, агар љомеаи им-рўзии моро ќиёс кунанд, дарк хо-њанд кард, ки мо дар њолати бад-дтар аз "Манќурт" ќарор дорем.Мо њам манќурт шудаем, аниќта-раш манќурт кардаанд.

Ваќте орзуи кўдак серу пурзистан аст, ваќте наврас бењавас мактаб меравад, ваќте до-нишљў ноогоњона маълумот меги-рад, ваќте љавон бо ихтисоси хешкор пайдо намекунад, бо кадомдалел мегўем, ки дар Тољикистоннавигарї ё таѓйирот нашудааст?

И н аст Тољикистони нав.Инро њеч хољаи хориљї дар њам-дастї бо "хоину хиёнаткорон"насохта аст. Ин Тољикистони на-вро барои мо расман, озод, ро-њат ва ба таври "демократї" сох-танд.

Т ољикистоне, ки мардумашаз мондан рафтанро авлотар ме-донанд.

№01 (310) 8 январи соли 20144

дидгоњ

Аз Холиќназаров чї интизор доред?

РањматиллоЗОЙИРОВ,

рањбари њизбисотсиал демократи

Тољикистон

Аз раиси нави Маркази тадќиќотистратегї чандон интизорињои зиёд

надорам. Аммо ќайд кардан даркор, кибаъди Бобохон Мањмадов таъини Холиќ-назар Холиќназаров ба ин вазифа мутобиќаст. Агар давоми чанд сол ин мутахассистарсу нашуда бошад. Агар бо дили пур коркунад, ман фикр мекунам, ки барои идо-раи љараён ва муносибат бо љомеа аз са-лоњияти худ истифода карда метавонад.Ба Холиќназаров муваффаќият мехоњам.Одами обутоб ёфта њаст, ки агар ба тара-фи манфї наравад, тавоної дорад. Ваќтнишон медињад, ки кадом хислати худроистифода карда метавонад. Дуруст ё но-дуруст истифода шудани салоњияташротанњо ваќт нишон хоњад дод.

Фаррух УМАРОВ,корманди Марказитадќиќотї стратегї

Интизоротиман њамин

аст, ки њамун сам-тњое стратегие, киаз љониби прези-дент таъин шуда-аст, њамаи он амалїмегардад. Бо таѓй-ир ёфтани кадрњосиёсат дигар наме-шавад. Он мавќеисиёсие, ки Тољикис-тон њоло дорад, онидома хоњад дошт.Ягон дигаргунии ра-дикалї ба вуќуънамепайвандад.

АбдурањмонХОНОВ,

вакили Парлумон

То љое ман медонам Маркази тадќиќоти стратегї аз љумлаи

маќомоте њаст, ки дар он элитаи зиёи-ёни тољик љамъ шуда ва муњимтаринмасъалањоро баррасї мекунанд. Роњ-бари наве, ки таъин гардид, собиќаихуби корї ва як шахсияти бисёр закїдонишманд буда, инсоне њаст, ки азтамоми дониши муосир бархурдор аст.Боз як тањавулот, дигаргунї дар иннињоди љамъиятї рўи кор хоњад омад.Дар масоиле машѓул мешаванд, ки киояндаи давлату миллат аз он вобас-тагињои зиёд дорад.

СЕ НАЗАР

"Google" чанд рўз СамарќандуБухороро ба соњибонаш дод

Жириновский хеле пештар гуфтааст ванавори баромади ў моњи апрели соли 2013дар шабакаи Ютуб нашр гардидааст.

Дар ин навори суњбати Владимир Жи-риновский дар Думаи давлатї, ў мегўяд:"Мансабдорњо дар Маскав нишаста, мин-таќаи Осиёи Марказиро ноогоњона аз ни-гоњи миллию марзї таќсимбандї карданд.Дар натиља узбакњо Самарќанду Бухороитољиконро соњиб шуданд, ки дурдонаиминтаќаи Осиёи Миёна мебошад".

Зери ин навор то имрўз наздик ба 200назар нашр шудааст.

Аммо баргардем назди "Google", кибаъди сару садоњо дар интернет дубораСамарќанду Бухороро аз ќатори пойтах-

тњои Тољикистон бозпас гирифта ба рўйха-ти шањрњои Узбакистон шомил кард. Му-дирияти "Google" ба "Озодагон" посух дод,ки дар маълумоти ќаблї иштибоњ рафта-асту онњо онро ислоњ кардаанд. Гуфташуд, ки масъулини бахши русии "Google"баъди бозгашт аз таътили "солинавї" дарин маврид шарњи бештар хоњанд дод.

Эмомалї Рањмон низ дар як суњбат боањли адаб ва журналистон чор соли ќаблаз радду бадалњояш бо Ислом Каримов,раисиљумњури Узбакистон дар мавриди инду шањр сухан гуфта буд. Дуруст, ки пре-зиденти кишвар ваќте ба ин масъала дахлкард, ба ќавле ишораи "гап байни худа-мон"-ро кор бурд, аммо ин мавзўъ зудпањн шуд ва мисли чанд рўзи охир ба во-кунишњои мухталиф рўбарў гардид. Баиттилои расонањо љаноби Рањмон он ваќтнаќл карда, ки ду маротиба бо Каримовдастбагиребон шуда аст ва ба ў гуфта, ки"мо ба масъалаи Самарќанду Бухоро њат-ман бармегардем".

Самарќанду Бухоро аз ќадимтариншањрњои тољикнишинанд, ки маркази илмуфарњанг, дониш ва тавсеаи тољикон гуф-та мешаванд.

Самарќанду Бухоро њангоми таќсимо-ти марзиву њудудї дар ањди Шўравї со-лњои 1920 ба ќаламрави Узбакистон гу-зашт. Бархе њолдонњо мегўянд, рањбари-яти Шўравї ќасдан ин корро анљом дода-аст. Ба гуфтаи онњо танњо тољикон не-станд, ки аз сарзамини таърихии худ дарнатиљаи ин таќсимбандї мањрум шуданд.Аммо гуруње низ иддао мекунанд, ки мањзбо хиёнати чанд тољике, ки дар маќомњоибаланд буданд, Самарќанду Бухоророхеле осон аз мо гирифтанд.

Њар ваќт, суњбат сари СамарќандуБухоро меравад, андешае њатман онљомаќом дорад, ки "агар мо гирифта натаво-нем, фарзандони мо мегиранд".

Имрўз дар масъалаи ин ду шањри таъ-рихї зиёиёни тољик мавќеъњои гуногундоранд. Агар гурўње аз дар ин хусус суњ-бат намудан эњтиёт намоянд, гуруње њамиддаъо доранд, ки мо бояд расман аз даъ-вои ин шањрњо даст бикашем. Аммо акса-ри рўшанфикрон бар ин назаранд, ки бањич ваљњ ва ба њич нарх набояд мо аз иншањрњои таърихии худ ва гањворањои та-маддуни миллат даст кашем.

Абдулазизи ВОСЕЪ

Гирди номи ќадимтарин шањрњои тољикнишин боз сару садоњо бархост. Ин навбат њамааш аз корпоратсияи "Google"сар шуд. Ин бузургтарин љустуљўгари интернетї Самарќанду Бухороро дар баробари шањри Душанбе пойтахтиТољикистон ном бурд. Дуруст, ки маълумоти мазкур дер напоид, аммо вокунишњои ќобили мулоњизаеро боќїгузошт, бањсњои зиёдеро тавлид кард ва ба оташњо равѓан рехт.

"Google" навишт, ки Самарќанду Бухо-ро ба ќаламрави Тољикистон ворид меша-ванд ва дар баробари Душанбе ин ду шањ-ри ќадимиро пойтахти кишвари мо нишондод. Њангоми навиштани номи Тољикистондар ин шабакаи љањонии љустуљўї маълу-моти зеринро мешуд дарёфт кард:

"Тољикистон, расман Љумњурии Тољики-стон, давлате дар Осиёи Марказї, дар гу-зашта Љумњурии Шўравии сотсиалистииТољикистон дар њайати СССР.

Пойтахтњо: Самарќанд, Бухоро, Ду-шанбе.

Президент: Рањмон, Эмомалї.Арз: сомонїАњолї: 8,009 млн.Забонњои расмї: тољикї, русї, форсї".Ин хабар дар шабакањои иљтимої бо

вокунишњои мухталиф рўбарў шуд. Дарторнамои хабаргузории "Озодагон" њамзери хабари "Google Самарќанду Бухоро-ро "пойтахт"-и Тољикистон мегўяд" ша-рњњои зиёде навишта шуданд. Бархењо аздонишмандони даъват кардаанд, ки њоловаќти амал расидааст ва бояд барои бар-гардонидани ин ду шањри таърихї талошкард. Корбаре бо номи "Зиёї" навишта:"Марњамат олимону таърихшиносон бапеш, хело истироњат кардед. СамарќандуБухороро баргардонед ба Тољикистон. Инкори шумо аст".

Бархењо њам иддао кардаанд, ки бењ-тар аст дар њоли њозир аз даъво бароибозпас гирифтани ин ду шањр даст бика-шем. Барои мисол, корбаре, ки худроЯъќуб гуфта чунин менависад: "Самарќ-анду Бухоро аз мост, њеч шакку шубњанест. Аммо мо њамин шањрњои будаи худ-

ро обод кунем баъд даъвои ин шањрњокунем. Ин шањрњо бо мадрасаву маќба-рањои ќадимї машњур хаст, аммо њукума-ти мо мебинем мадрасањоро хароб кардаистодааст".

Дар бештар аз як њафтае, ки гузашт инаввалин хабар дар мавриди моли тољиконбудани Самарќанду Бухоро набуд, ки бовокунишњо рўбарў шуд. Аз ин пештар ан-дешањои Владимир Жириновский, рањба-ри Њизби либерал-демократии Русия, кигуфта буд, узбакњо њангоми таќсимбандиимарзию маъмурї дар солњои аввали таъ-сисёбии Шўравї Самарќанду Бухороро азтољикон гирифтаанд, бањсњои гармеро бавуљуд овард. Дуруст аст, ки ин њарфњоро

Худойбердї Холиќназаров директори Маркази тадќиќоти стратегии назди Президенти Тољикистон таъин гардид. Бо таъин гардидани ў ба ин вазифаоё тањаввулоте дар кори ин пажуњишгоњ ба миён хоњад омад? "Озодагон" назари коршиносонро дар њамин маврид пурсид:

№01 (310) 8 январи соли 2014 5

мушкил

Ваќте консули фахрї танњофикри кисаи худро мекунад...

Дар Русия консулњои фахрииТољикистон барои кўмак ба муњо-љирони мењнатї хизмат мекунанд,ки аз тарафи њукумат маош наме-гиранд ва дар сатњи њукумат онро"хизматрасонї аз њисоби худионњо" шарњ медињанд.

Чунин ба назар мерасад, кихизматрасонии консулњои фахрїтамоман аз њисоби худи онњо су-рат намегирад. Инро хизматрасо-нии ройгон не, балки чанд баро-бар гарон метавон ном бурд. Му-њољирони мењнатї дар шањрњоиРусия, ба хусус дар Санкт Петер-бург ин хизматрасонињоро хуб ме-донанд ва борњо расидагї бањалли ин мушкилро таќозо карда-анд. Вале то њол ин мушкил њаллихудро пайдо накардааст.

Музаффар Зарифов, рањбариМаркази муњољират ва рушд дарин бора чунин изњори назар кард:"Дар Русия се консули фахрии То-љикистон фаъолият мекунанд ваба фикрам нархномаи хизматра-сониењонро, ки барои муњољиронбояд расонанд, дар даст надоранд.Вазорати корњои хориљии Тољики-стон ин нархномаро ба онњо имзокарда надодааст. Аз рўи њуљљатњоирасмие, ки вазифаи консулњоифахриро муайянмекунад, онњомоњона намегиранд. Зеро консу-лњои фахрї ном доранд. Ман ме-донам, ки аз њама гаронтарин хиз-матрасонињо дар Санкт Петербургроиљ аст. Ин гап аз њамонљо баро-мад. Зеро консули фахрие, ки дарСанкт Петербург њаст, нафсаш бадаст. Аз муњољирон барои хизмат-расонї пули бисёр талаб мекунад.Як маълумотнома барои бозгаштба ватан, ки дар сафорат 200 рубласт, дар Санкт Петербург аз 50доллар болотар мебошад. Инмасъаларо дида баромадан дар-кор. Бояд нархномаи муайянињамин хизматрасонињо тасдиќ кар-да шавад ва дар љое овехта шавад,ки шањрвандони муњољири тољикбинанду хонанд".

Муњољират барои мансабдоронтиљорати хуб мешавад

Масъалаи гирифтани маълу-мотномаи бозгашт ба ватан дарМаскав чандон мушкил нест. Инмаълумотнома асосан ба касонедода мешавад, ки њуљљатњои тас-диќкунандаи шањрвандии худрогум кардаанд ё дар даст надорандва барои бозгашт ба ватан маълу-мотномаи сафорати кишварииќомати доимиашон зарур аст. Азтаљриба медонам, ки чунин маъ-лумотномаро шањрвандони бењуљ-љати тољик дар Маскав бо арзиши150, 200 ва 300 рубл дарёфт ме-кунанд. Аммо чунин ба назар ме-расад, ки баъзе ашхоси манфи-атљў бо истифода аз вазъи ногуво-ри шањрвандони кишвари худ иннамуди њуљљатро ба тиљорати ка-лон табдил додаанд. Консулњоифахрї ба љои он ки бо кўмак башањрвандони кишвари худ ифти-хор дошта бошанд, баръакс муш-кили онњоро дучанд мекунанд. На-фари бепаспорт агар барои 200рубл 3 соат кор кунад, барои 50доллар 2 рўз овора мешавад, то

маълумотномаи бозгашт ба ватан-ро ба даст орад. Ин бо "шарофат"и хизматрасонии консули фахрїамалї мегардад. Агар чунин кон-сулњо набошанд, гирифтани маъ-лумотнома осонтар аст.

Аммо ба назари Ойнињол Бо-боназарова, рањбари созмони"Перспектива +" агар консулифахрї маош нагирад, хоњ-нохоњ азмуњољирон барои хизматаш њаќталаб мекунад. Зеро барои кўмакба муњољирони мењнатии тољикваќт сарф мешавад. Вай афзуд:"-Барои аз байн рафтани муомило-ти коррупсионї њукумат бояд баконсулњои фахрї маош таъин ку-над. Тасаввур кунед, ки аз Иркутскто Маскав тариќи њавопаймо 6-7соата роњ аст. Дар Маскав ба мењ-монхона меравад, хурду хўрок,роњкиро ва иљорапулї харољотизидро талаб мекунад. Њеч ваќт кон-сул њамаи ин харољотро аз кисаихудаш намедињад. Албатта, дарљомеаи шањрвандї хуб аст, ки кон-сулњои фахрї бошанду ба мардумкўмак кунанд. Аммо ман ба кўма-ки ройгон чандон бовар надорам.Ин љо давлат ўњдадор аст, ки башањрвандон кўмаки ройгон расо-над".

Њукумат кўмак карданмехоњаду пул надорад

Муаммои аслї дар Тољикистонин аст, ки кишвар бо буљети андакбарои консулњои фахрї маошдода наметавонад. Муродбек Ас-ламов, намояндаи Вазорати ко-рњои хориљии Тољикистон мегўяд,ки консулњои фахрї аз њисоби маб-лаѓи худашон ба шањрвандонкўмак мекунанд, давлат ба онњомаош дода наметавонад. Зеро чу-нин имкониятро надорад, ки кон-сули давлатї таъин кунад. Давлатаз њисоби шањрвандони иќоматку-нанда дар ин ё он кишвар консулифахрї таъин мекунад.

Аммо иддае аз тањлилгаронбар ин назаранд, ки хизмат расо-нидан ба муњољирони мењнатии то-љике, ки дар хориљи кишвар кормекунанд, вазифаи њукумати То-љикистон аст. Зеро ваќте шањрван-дони худро дар дохил бо кор таъ-мин карда наметавонад, лоаќалбояд хизматрасонии дурустеробарои онњо љорї кунад. МузаффарАшўров, сардори шўъбаи кафола-тњои конститутсионии њуќуќи шањ-рвандони Дастгоњи иљроияи прези-денти ЉТ бар ин назар аст, ки чу-нин мушкил љой дорад. Вай гуфт:"Хизматрасонии ройгон ба шањр-вандон вазифаи давлату њукуматаст. Аммо воќеият ин аст, ки чунинимкониятро њоло давлат надорад.Ба бовари ў агар имрўз давлат им-коният дошта бошад, ниёз ба кон-сулњои фахрї нест. Вале барои ро-њандозї кардани идораи консул-гарї маблаѓи зиёд сарф мешавад.Њоло дар Екатеринбург ва Уфаидораи консулгарї боз шудааст,дар оянда дар дигар шањрњо кушо-да мегардад. Агар чунин идорањо-ро кушоем, бисёр проблемањо оидба хизматрасонї дар самти муњо-љират њалли худро меёбанд".

Аз адами шаффофият дарфаъолияти маќомоти њокимиятидавлатї дар сатњи поён ва болошикояти шањрвандон ба дараљае

Музаффар Зарифов: "ШАЊРВАНДОНИ ТОЉИКИСТОНАЗ РАФТОРИ НАМОЯНДАИ ДАВЛАТ ШАРММЕКУНАНД"

расонаї шуда, ки дар аксар њолатмаќомот аз проблемаи мављуда нааз идораи худ, балки аз нашрияњомеёбанд. Чунин ба назар мерасад,ки ин заъфи система ба фаъолия-ти хориљии њукумат низ сироят кар-дааст. Зеро адами шаффофиятдар мавриди хизматрасонї ба му-њољирони мењнатии Тољикистоншањодати ин амал аст. Нодира Аб-дуллоева, намояндаи Марказињуќуќи инсон мегўяд, ки ташкилотионњо њар сол ба 4 њазор муњољиримењнатї оид ба њар проблема маъ-лумот медињад. Инчунин созмо-нњои дигаре ба монанди "Элитаженщины" ва Асотсиатсияи занњоимуњољир низ бо муњољирон воху-рињо анљом медињанд. Чанде пешмуњољирони мењнатии тољик дар яквохурї фаъолияти консули фах-рии Санкт Петербургро хеле инти-ќод карданд. Ба гуфтаи муњољиронагар консули фахрї хоњад, як маъ-лумотномаи 200 рублиро ба 2, 5њазор рубл боло барад. Вай афзуд:"Оё њаст чунин меъёри муайянихизматрасонињое, ки аз љонибиВазорати корњои хориљї тасдиќшуда бошад ва консулњои фахрїболотар аз он талаб ваи гирифтанатавонанд. Хуб мешуд агар нар-хномае расман нашр мешуд ва бамо дастрас мегашт то мо онро бамуњољирон расонем. Дар ин њолатшаффофият дар фаъолияти сафо-рату консулгарии Тољикистон дархориљ таъмин мешуд".

Як хизмату ду нархномаДар њамин њол намояндаи Ва-

зорати корњои хориљї Муродбек Ас-ламов мегўяд, ки дар њудуди Русиямаљмўи нархномаи расмии хизмат-расонии консулї мављуд аст, ки азтарафи Вазорати молияи ЉТ ва ВКХтасдиќ шудааст. Консулњои фахрїбошанд аз рўи ин нархнома кор ме-кунанд. Ба ќавли ў ин маълумот дарсайти расмии Сафорати Тољикистондар Русия низ вуљуд дорад.

Аммо тањлилгарон ин сухано-ни намояндаи ВКХ ро зери суолмебаранд. Нодира Абдуллоевагуфт, ки ин сайтро аз назар мегу-заронад ва он љо на њамаи маълу-мот оварда шудааст. Ба хусус дармавзўи консулњои фахрї ва хиз-

матрасонии онњо чизе навишта на-шудааст.

Аммо Музаффар Ашўров, роњ-бари шўъбаи кафолатњои консти-тутсионии њуќуќи шањрвандони Да-стгоњи иљроияи президент мегўяд,дар ин љо муомилоти нодурустиашхоси алоњида ба назар мерасадва шояд чунин мушкил вуљуд до-рад. Аммо нархнома муайян аства онро њукумат тасдиќ кардааст.Консул аз пеши худ наметавонаднархнома тартиб дињад ва бароиин кор њуќуќ њам надорад.

Аммо ин љо боз ба ѓайри нарх-номаи давлатї манфиати шахсо-ни алоњида дар миён аст, ки онрокоррупсия ном мебаранд. Шањр-вандони Тољикистон дар ин 20соли охир зиёд дучори он шуда-анд, ки мансабдорон нархномаидавлатиро зери миз мегузорандунархномаи худро нишон меди-њанд. Яъне, шањрванд агар хоњад,ки кораш буд шавад, нархи гуфтаимансабдорро мепардозад, агарнапардозад, як моњу як солу ду солњам оворагардї мушкили ўро осоннамекунад. Инро боз касоне, китаљриба доранд, хуб медонанд.Музаффар Зарифов, роњбариМаркази муњољират ва рушд гуфт,ки вай дар хадамоти консулї коркардааст ва медонад, ки воќеиятчист. ? аз љумла афзуд: "Консулњоифахрї одатан ба муштариёни худчунин мефањмонанд: "Ман њарњафта сафар дорам ва дар Мас-кав як-ду рўз меистам, харољотироњ дорам. Аз ин сабаб ман аз нар-хи муайяншуда бештар мегирам".Мебахшед, дар Санкт Петербургна камтар аз 100 њазор муњољиритољик кору зиндагї мекунанд. Агарњар рўз 20 то 30 њуљљат ба дастиконсул расад, дар як њафта аз 100то 150 њуљљат љамъ мешавад. Валебаъзан дар назди консул дар як рўзто сад кас дар навбат меистанд.Агар аз њар нафари онњо 50 ё 100долларї љамъ кунанд, ин хелепули зиёд мешавад. Бинобар инхуб мешуд агар њукумат дар асосиБарномаи амали миллии иљроитавсияњои СММ оид ба њимояињуќуќи њамаи муњољирони мењнатїва аъзои оилаи онњо ин масъала-ро ба танзим дарорад. Вазоратикорњои хориљаро огоњ кунад, ки ме-

бахшед, вале тартибот њамин таврбояд бошад. Зеро шањрвандони мобаъзан аз рафтори намояндањоидавлати худ дар хориља шарм ме-кунанд. Ваќте консули фахрї та-нњо дар фикри кисаи худ аст, ме-бахшед, ин хеле љои таассуф аст".

Ба пешнињоди ин тањлилгарагар консули фахрї хоњад, ки моњо-на гирад, бояд нархномаи хизмат-расониро бо ВКХ њамоњанг созад, кињар як хизматрасонии консул чїќадар нарх дорад. Ба ќавли љанобиМузаффар нархнома бо ВКХ муво-фиќа гашта, ба консулгарї супори-да шавад ва як нусхаи он дар љоеовехта шавад, ки шањрвандон онродида тавонанд. Аз ин ба баъд шоядхизматрасонии консулї ба як меъ-ёри муайяне медарояд.

Принсипи мансабдор ё заъфи система?

Роњбари шўъбаи кафолатњоиконститусионии њуќуќи шањрвандо-ни Дастгоњи иљроия президент низаз пеши худ нархгузории консулњ-оро интиќод кард ва гуфт: "Агар мољанбаи ќонунии масъаларо хоњем,сафари њар шахс бояд дар асосисанадњои меъёрї сурат гирад. Чун-ки агар худи консул муайян кунад,ки рафтуомадаш чї ќадар аст вашабонарўзии дар мењмонхона ис-тоданаш чанд пул мешавад, инрафтор ба ќонун дуруст намеги-рад. Њозир мењмонхонањо њам нар-хи гуногун доранд. Ин чунин маъ-норо дорад, ки нархи њар мењмон-хонаеро хоњад гузоштан мегирад".

Вай пешнињод кард, ки дар инмасъала дар Барномаи амалимиллии иљрои тавсияњои СММ оидба њифзи њуќуќи њамаи муњољиро-ни мењнатї ва аъзои оилаи онњобояд меъёри муайяне пешбинїшавад. Сари ин масъала бояд ан-деша кард, илова намуд Музаф-фар Ашўров.

Њамаи ин муносибатњои ман-сабдорони алоњида бо шањрван-дон нишон медињад, ки заъфи си-стема бештар шудаву тартиботинафарони манфиатљў аз ќонунболотар ќарор дорад. Воќеан инмасъала бояд ањли љомеаро баандеша водор созад.

Исфандиёр ХАЛИЛЇ

№01 (310) 8 январи соли 20146

пурсиш

РамзияМИРЗОБЕКОВА ,хабарнигоримедиањолдинги "Asia-Plus"

Ба гуфтаи ин банк, Занљонї сањмихудро ба онњо фурухта аст, вале то ку-нун Амрико тањримњои ин банкро соќитнакардааст. Гўё ў аслан фаъолият на-дошту надорад. Аммо Осиё Эксперессалакай фаъолият намекунад ва чигунадалеле, ки дар ширкат пеш наоранд маъ-лум аст, ки идомаи тиљорат барои онњомушкил аст. Чун даромадашон харољота-шонро намепўшонад. Акнун њам касе нестин тиљорати сердаромадро пеш барад.Мисле, ки зоњиран ширкати њавоии Осиёдар Тољикистон дигар вуљуд нахоњаддошт. Тибќи бархе маълумотњо, онњо ала-кай њатто њавопаймоњоро ба Душанбеворид карда буданд, ки якчанд моњ ме-шавад дар дохил буд, вале баъд маљбуршуданд онњоро барои парвозњои дохилїба Эрон фиристанд. Чун ба онњо иљозат-номаи парвозњои байналмилалиро ба хо-тири тањримњо надоданд. Дар маљмуъ ху-лоса мешавад, ки ин тиљорат дар Тољи-кистон рў ба нестї менињад.

ЗулфиќориИСМОИЛИЁН,тањлилгари масоилииќтисодї

Бобаки Занљониро барои он дастгиркарданд, ки беш аз 2 миллиард Еврое, киаз њисоби фурўши нафт ширкаташ бадаст оварда буд, ба Эрон гўё баргардо-нида буд, вале њамон ваќт Амрико тањ-рим карду ин пулњо дар роњ монданд.Ваќте тањримњоро Амрико бардорад,шояд ин пулњо ба Эрон биоянду Бобакроњам озод кунанд. Албатта ширкатњоиОсиё экспресс ва Контбанк метавонанддар Тољикистон кор кунанд. Вале мумкиндар роњи пул додани мардум ба ин шир-катњо мушкил пеш ояд. Зиндонї шуданиў ба фаъолияти ширкатњояш дар Тољи-кистон то андозае зарарнок хоњад буд.

Зафар АБДУЛЛОЕВ,иќтисоддон

Ин аз имконияту хоњиши давлати То-љикистон вобаста аст, ки чи кор мекуна-ду намекунад. Албатта масъулин њам худ

ШИРКАТЊОИ БОБАКИ ЗАНЉОНИРОДАР ТОЉИКИСТОН ЧИ ИНТИЗОР АСТ?

гуфтаанд, ки Занљонї дигар раиси ин шир-катњо нест. Вале ба фикри ман расиданба ин ширкатњо лозим нест чун инсоњањое њастанд, ки дар Тољикистон ка-мёбанд. Бигзор Бобаки Занљонї бароимардуми Тољикистон кор кунад агар мањ-дудияти њуќуќуї надошта бошад. Он шир-катњое, ки Бобаки Занљонї дар Тољикис-тон дорад, бояд зери номи њамон одамо-не, ки онро идора мекунанд фаъолият кар-дан гиранд. Ин ба манфиъати ободии То-љикистон аст.

ИсмоилТАЛБАКОВ,вакили парлумон

Аз рўи ќонунњои иќтисодї ваќте шас-хе зиндонї мешавад, ў муовинони худродорад, ки фаъолиятњои тиљораияшро идо-ма медињад. Ширкатњои давлатї, љамъи-ятї ва хусусї њам бошад, љонишинонихудро доранд, ки дар њамингуна њолатњоизиндонї шудан, фавтидан ва ќобилиятикорияшро гум кардан, агар дар фаъолия-таш ягон љиноят набошад корашро давомидома медињанд. Агар дар амалњояшонљинояту ќонуншиканї бошад, тафтишот

гузаронида шуда хулосањо бароварда ме-шавад.

АбдуќаюмЮСУПОВ,њуќуќшинос

Аз рўи таљрубаи мављудбудаи њуќуќїва ќонунгузории кишвар, агар маблаѓњоитаъсиси Осиё экспресс терминал ва Кон-тбанк бо роњи љиноят ба даст омада бо-шанд, аз њисоби амволи ин ширкатњо му-содира карда мешаванд. Аз тарафи ондавлате, ки ин маблаѓњо дар онљо бо роњиљиної ба даст омада бошанд.

Абдуѓаффор ЌУРБОНОВ,сардори хадамоти матбуотии Бонки миллииТољикистон

Ин масъала ба мо тамоман дахл на-дорад. Таќдири ширкатњояш чї мешаванднамешаванд, дигар нињодњо масъуланд.Љавоби ин саволро сухангўи њамон банкметавонад посух гуяд. Агар соњиби Конт-банк њануз њам Бобак мебуд, мешуд дарин бора чизе гуфт. Мо дар сайтамон як

хабар гузоштаем ва метавонем агар доирба њамон саволе бошад, посух дињем.

МирзоиСАЛИМПУР,иќтисоддон

Албатта, чунин љои равѓанї холї наме-монад ва тољироне мисли Занљонї маъму-лан аз пеш љои мехоридагиашонро бароимабодо хорида мемонанд. Яъне њатманбизнесњои ў дар маконњои амн ва бо но-мњои мухталиф сабти ном шудаанд ва им-кони њамту тасарруф шуданаш аз тарафикасе ки набошад, амри осоне нест. Яънекасе ки фикр мекунад Занљониро гириф-танд ва дигар "бзан, бкан" сар шуд, хатомекунанд. Аммо ин ќазия итминон ба То-љикистон ба њайси шарики иќтисодиро ал-батта латмадор мекунад. Албатта, агар ин"амалиёти аср" дар њамоњангї бо нињодњоибайналмилалии масъули назорати тањри-моти зидди Эрон ё мубориза бо пулшўї ан-љом нашуда бошад. Дар њар сурат, ин мо-љаро њоло бештар чистонњо дорад, ки боядљавобашонро ёфт. Ваќте њамаи ин љавобњоёфта шуданд, пас метавон бо дили пургуфт, ки дар асл бо Занљонї чї гузаштуакнун бо дороињояш чї хоњад шуд.

№01 (310) 8 январи соли 2014 7

иќтисод

ММДДар 11 моњи соли 2013 рушди

номиналии ММД - и Тољикистон35,9 млрд. сомонї ё 7,5 млрд. дол-ларро дар бар гирифт. Рушдињаќиќии ММД дар ин давра 7,3%буд. ММД сари њар ањолии Тољи-кистон 4,9 њазор сомониро ташкилнамуд, ки 6 фоиз бештар аз њаминдавраи гузашта аст. Аммо Констан-тин Бандаренко рањбари Марказибозори озоди Тољикистон муътаќидаст, ки дар ваќти ба њисобгирииММД омилњое њастанд, ки ба њисобгирифта намешаванд, ба њаминхотир воќеї будани њисоботи до-даи масъулин зери суол аст. Чундар ваќти њисоботи ММД бисёромилњое, ки ба некуањволии халќтаъаллуќ надоранд, ба эътиборгирифта мешаванд. Минљумласохтмонњои оммавии беманфиъ-ат ва чойхонаи калонтарин. Мум-кин њам нест ба омори Тољикистонкуллан бовар кард, зеро маълумотњамчун дар давраи шўравї аз бу-даш кам ё зиёд нишон дода меша-вад. Љолиб инки новобаста аз аф-зоиши њарсолаи ММД сифати не-куањволии халќ хеле суст пеш ме-равад. Аммо Умеди Давлатзод му-овини вазири рушди иќтисод муъ-таќид аст, ки сатњи баланди иќти-соди нињонї дар Тољикистон им-кон намедињад арзиши изофа дарММД ба инобат гирифта шавадуба сари њар ањолї болотар равад.

ТаваррумСатњи таваррум дар ин давра

3,4 фоизро фаро гирифт, ки 2,9дарсад камтар аз 11 моњи 2012мебошад. Таваррум дар бахшиистеъмолї таи ин муддат 0,2% -ро ташкил додааст. Ба ин камша-вии мизони таваррум дар кишвар,коњиши нархи молњои истеъмоли-ву ѓайриистеъмолї таъсир расо-нидааст. Бо вуљуди њамаи инњо,иќтисоддонон мегўянд, ки дармамлакатњои иќтисодиёташон су-сттараќќикунанда таварруми 1 то2 фоиз метавонад дар муддатикутоње нархи молњоро баланд бар-дорад ва ингуна болоравї танњодар давлатњои саноатии пешраф-та таъсир надорад. Гузашта аз инагар се соли ќабл мешуд бо 100доллар як хона ба иљора гирифт,акнун бо 200 доллар њам манзилииљоравї бисёр кам ёфт мешавад.Ин метавонад маънои онро дош-та бошад, ки таваррум то 100 фоизболо рафтааст.

БекорїДар 10 моњи соли 2013 шумо-

раи ањолии аз љињати иќтисодїфаъол 2 263,3 нафарро ташкилдод, ки аз ин теъдод 55,6 њазор на-фар расман унвони бекориро ги-рифтанд ва ин 2,5 фоизи ањолиифаъоли иќтисодиро ташкил меди-њад. Аммо ба гуфтаи иќтисоддо-нон ин раќам воќеиятро нишон на-медињад. Зеро миќдори зиёдиањолии Тољикистон ба сабаби на-бдуани кор бо маоши арзанда, дармуњољират ба сар мебаранд ва ти-бќи омори ѓайрирасмї 2 миллионнафарро ташкил медињанд. Бисё-ре аз афроди бекори дар Тољики-стон буда, тасаввурот њам надо-ранд, ки онхо њуќуќи гирифтаникумакпулї њангоми бекориашонро

доранд. Лизо ба маќомоти њифзииљтимоии мањаллї дар бораи бе-кор буданашон њам мурољиъат на-мекунанд. Ба њамин хотир шумо-раи бекорон дар Тољикистон беш-тар аз омори расмист. Афзоишибекорї дар кишвар хатарнок аст,чун инњо одамонеанд, ки ќобилия-ташон мањдуд аст (беморонирўњї), донишљуёни рўзона, маълу-лон ва дигар ашхосе, ки ба саба-бњои гуногун имкони кор карданронадоранд. Барои рафъи бекорїдар Тољикистон то имрўз танњо"коргоњњои" хурди истењсолї бунёдгардидааст, ки ингуна корхонањотанњо дарди 15 нафар бекорродаво мекунад на аз ин бештар.

Тавозуни савдоСодироти Тољикистон дар 11

моњи соли 2013, 1 079,7 миллиондолларро ташкил дода, воридот 3751,0 ва нињоят тавозуни савдо -2671,3 млрд. долларро фаро ги-рифтааст, ки дар ќисё бо соли2012 њудуди 300 миллион долларзиёд шудааст. Бо тадовуми вазъи-яти феълї Тољикистон баъид асттавонад ба як кишвари содирку-нанда табдил шавад. Чун содиротасоси даромади миллии њар киш-вареро ташкил мекунад. Инак ис-тењсолоти Тољикистон хеле ночизаст ва бештари молњои мавридиниёзи худро чи ѓизоиву ѓайриѓизо-иро аз хориља ворид мекунад. Ни-зоми воридоту содироти кишвар азон вобаста аст, ки чи ќадар имко-ни баровардани молњои ба бозо-ри љањонї љавобгўро Тољикистондорад, то ин низомро баробар со-зад. Вале имрўз Тољикистон воба-ста ба технологияи кўњна, кадрњоизаъиф ва тафаккури эљоди молинаву соњибкорї рушд наёфтааст.Барои њамин хоњ нохоњ тарози сав-

дои хориљї яктарафа мешавад.

Ќарзи хориљїДар санаи 1-уми октябри соли

2013, ќарзи хориљии Тољикистон2,1 миллиард долларро ташкилдодааст, ки 33,4 фоизи ММД-рофаро мегирад. Тибќи маълумотивазорати молия дар 10 моњи пор-сол барои пардохти ќарзи берунїаз буљети давлатї 40 миллион дол-лар равона шудааст. Вазоратимолия њаљми ќарзи берунии киш-варро то соли 2020 бехатар медо-над. Аммо бархе аз иќтисоддононмегўянд, ки ќарзи хориљии кишварто 50 фоизи ММД - ро ташкил ме-кунад ва њатто иддае аз онњомўътаќиданд, ки ќарзи Тољикистонкайњо аз 3 миллиард њам гузашта-аст. Ќарзи хориљии Тољикистон азсоли 2010 то соли 2012 якбора аз942, 8 млн. доллар ба 2 миллиар-ду130,9 млн. доллар расидааст, киин њавасмандии давлатро дар ги-рифтани њарчи бештари ќарз ванотавонї дар бозгардонидани оннишон медињад. Ба гуфтаи про-фессор Муним Њасанов яке азмеъёрњое, ки бо он ќарзи хориљи-ро тањлил мекунанд, ин захоиритиллову асъории мамлакат нисбатба ќарзи берунї аст. Номбурдамегўяд, захоири тиллову асъоримамлакат муайян мекунад, ки оёон кишвар тавони пардохти ќарзихудро дорад ё на. Вале ин захоирдар Тољикистон танњо барои 1,6моњи воридоти кишвар кифоя аст.Меъёри севвуме, ки хатари ќарзихориљиро муайян мекунад, ин маљ-муи ќарзи хориљї нисбат ба даро-мади содиротии Тољикистон аст.Вале даромади миллии Тољикис-тон аз њисоби содирот онќадарзиёд нест. Меъёри охирин инќарзи хориљї бар сари даромади

ањолии Тољикистон аст, вале мао-ши мардуми Тољикистон хеле но-чиз аст. Акнун, њукумати Тољикис-тон 400 миллион мегираду аз њисо-би буљет 83 миллионашро боз ме-гардонад, боз 300 миллиони дигармегираду 60 миллионашро бармеградонад, чунин менамояд, киТољикистон роње барои бозпардох-ти ќарзњояш надорад ва мумкин астба варшикастагї мувољењ шавад. Аздигар сў ќарзњо ободонии назарра-серо дар соњае эљод накардаанд.

КамбизоатїСатњи камбизоатї дар Тољики-

стон тибќи омори расмї аз 81 фо-изи соли 1999 то ба 38,3% соли2012 расид ва дар соли 2013 тибќипешбинї ин раќам бояд 36 фоизроташкил кунад. Ќарор аст, ин раќамто соли 2015 ба 30 фоиз ва то соли2020 ба 20 дарсад коњиш ёбад. Багуфтаи масъулини Вазорати руш-ди иќтисод ба авомиле, ки фаќрродар кишвар коњиш додаанд, рушдишохисњои макроиќтисодї, омилњоииљтимої, маблаѓи муњољирони мењ-натї, гардиши коло ва ѓайра дохилмешаванд. Масъулин мегўянд, маќ-сади имрўза омўзишу дастгириисинфи миёна мебошад. Дар Тољи-кистон синфи миёна њамон нафа-рест, ки моњона аз 3 њазор долларбештар мегирад. Танњо дар ин су-рат имкони тасдиќи мављудияти та-баќаи мутавассит дар мамлакатњаст. Вале чунин табаќае вуљуд на-дорад, ки дар як моњ 3 њазор дол-лар моњона дарёфт намояд. Иќти-соддонон мегўянд, ки сатњи зинда-гии мардуми Тољикистон дар да-раљаи пасте ќарор дораду теъдодиањолии камбизоат то 60% мерасадва танњо 5 фоизи мардуми кишварметавонанд зиндагии хуб доштабошанд, онњо њам соњибонии бон-

ИЌТИСОДИ ТОЉИКИСТОНДАР СОЛИ ГУЗАШТА

ку корхонањо ва тољирони наздикба њукуматанд. 15 фоиз метаво-над камбизоатии худро рад намо-яду бигўяд барои хўрдан чизе до-рад. Аз 80 фоизи боќимонда њам20 фоизаш онњоеанд, ки бароирўзгузаронї зиндагї мекунанд. 60дарсади мобаќї мардуме њастанд,ки камбизоатанд ва аз ин теъдод14% ба фаќри шадид гирифторан-ду бидуни кумаки беруна зиндагїкарда наметавонанд.

Иќтисоди нињонїМаќсади иќтисоди пинњонї гу-

рез аз ќайду андозњои давлатист.Масъулини Вазорати рушди иќти-сод иќтисоди нињониро то 30% ме-донанд, ин њам дар њолест, кииќтисоддонони мустаќил ин ра-ќамро аз 60% њам бештар медо-нанд. Инкишофи иќтисоди махфїдар Тољикистон аворизи манфиедорад, касри буљети давлатирозиёд мегардонад, ки дар натиљаион давлат наметавонад сари ваќтпули нафаќахурону дигар корман-доне, ки аз њисоби буљет маош ме-гирифтаро бипардозад. Гуфтамешавад 60% тољирону ширкатњоаз њисоби даромади махфии худаз пардохти андоз мегурезанд ваалбатта, ки иќтисоди кишвар инки-шоф намеёбад, зеро барои руш-ди иќтисод ќабл аз њар чиз пул ло-зим аст. Аммо сабабњои даст баиќтисоди нињонї задани тољиронусоњибкорон ва соњибони ширка-тњое, ки даромади худро кам ни-шон медињанду аз пардохти андозфирор мекунанд, таваљљуњи иќти-соддононро ба худ љалб кардааст.Иќтисоддонон сабаби густаришионро дар гаронии андоз ва љо дош-тани фасод дар кишвар медонанд.

Сиёвуш ЌОСИМЗОДА

Рушди иќтисодї дар нишондињандањоимакроиќтисодї ифода меёбад. Агарчи соли 2013Тољикистон ба Созмони љањонии тиљорат воридгашту бољи гумрукии сузишвории Русия лаѓвгардид ва як ду корхонаи семент сохта шуду баин монанд, аммо ин дастовардњо бамакронишондињандањо таѓири љиддие вориднакарданд.

№01 (310) 8 январи соли 20148

чашмандоз

Мўњтарам вазир!Рўзи 3 январи 2014 сомонаи ВКД ха-

бар пахш кард: "Тибќи таѓийиру иловањое,ки бо ќарори Њукумати Љумњурии Тољики-стон аз 2 марти соли 2013 № 103 ба ќаро-ри Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 5августи соли 1998, №306 "Дар бораи тас-диќи Низомномаи тартиби иљозатдињї ба-рои идораи воситањои наќлиёт ва ба шањ-рвандон додани асноди ронандагї" воридкарда шудаааст, шањодатномаи ронанда-гие, ки расми соњиби он дар мўњлати 10соли таќвимї иваз карда нашудааст, бе-эътибор дониста мешаванд."

Аз байн нўњ моњ гузашт ва намедонам,барои чї бошад, ин эълон дигар то охирисоли 2013 садо надод. Хуб мебуд, њам дарсомонаи вазорат ва њам дар матбуот аќал-

лан моње як бор ин эълон такрор мешуд.Гумон меравад, эълондињандагон он ќадардар ѓами мардуми наќлиётдори камбизо-ат набуданд, вагарна онњо њатман моњњоиминбаъд њам аќаллан якборї такрор ме-карданд, чунки њамон рўзњои эълоншуданафаре дар маъмурият, нафаре берун азкишвар, нафаре бемор буд ва нафаре те-левизиони Тољикистонро тамошо наме-кард. Масалан, мувофиќи маълумоти ѓай-рирасмї, зиёда аз 60% сокинони Душан-бе телевизиони њукуматиро тамошо наме-кунанд ва ин шаст дарсад аз он эълон бе-хабар мондааст.

Агар 2000 нафар акси њуќуќномаи худ-ро иваз карда бошанд, боз камаш 20 њазо-ри дигар ин амалро баљо наовардаанд.Акнун тасаввур кунед: дар бахшњое, ки

чизро ба инобат гирем, ки дигар карданисурат ин амали осон аст ва ба он на зањ-мати зиёд ва на ваќти бисёр меравад!

Шояд арзиши худи корти њуќуќномаиронандагї гарон аст?

На, ин гуна кортро агар дар корхонањоиберун аз вазорат созем, он аз 10 - 15 со-монї намегузарад.

Кандану часпондани сурат шояд панљто дањ даќиќа ваќтро гирад.

Боз суол такрор мешавад: барои чї 116сомонї?

Намедонам, лекин бовар дорам, чуниннарх барои иљрои чунин амал на танњо дарсобиќ давлатњои Шўравї, балки дар љањоннест!!!

Аз Радиои "Озодї" хабар доданд, кидар Чехия ивази акс тахмин 2 доллар бу-

мади худ ин гуна нархро муайян намуда-анд?

Бовар надорам, не, зеро кормандонивазорат њам мисли њама кормандони дав-латї бо моњона зиндагї мекунанд.

Бисёр мехостам дар асоси чї ва кїчунин нархро муайян мекунад, донам.

Ва њамчунин бисёр мехостам, бидо-нам, ки ин гуна нархгузориии нестдарља-њонро кадом нињод назорат мекунад?

Шояд Палатаи навташкили њисоб?Ё Кумитаи зиддиинњисорї?Ё дигар нињод?Ё њеч нињод?Мўњтарам вазир,онњое ки даромад надоранд ва танњо

ба моњона зиндагї мекунанд, барояшонсупоридани 116 сомонї танњо барои ди-

Мутахассисони вазоратњо азўњдаи муаррифии лоињаиќонуни муњољират намебароянд

Ба таваљљуњи Рамазон Рањимов, вазирикорњои дохилии Тољикистон

ЧАРО МАЪОШАЗ ЊАМА КАМУ...

суратро бадал мекунанд, њар рўз кораф-тодањо соатњои дароз дар навбат меис-танд.

Аммо ин навбат дарди бахайр аст.Маро дигар чиз нигарон намудааст: ар-

зиши ивази акс, ки он ба 116 сомонї баро-бар аст!

Чи тавре "Азия Плюс" хабар медињад,љавонмарде бо номи Акбар барои ивазиакс боз 30 сомонии дигар додааст.

Ман аз Шумо, мўњтарам вазир, мепур-сам, ки ин нархро кї муайян кардааст?

Ва чаро 116 сомонї аст? Ва њангомимуайян намудани нарх чї меъёри асосїшудааст?

Зеро ин пули кам намебошад, агар он

дааст. Ду лоллар куљову таќрибан 24 дол-лар куљо!

Бо ин арзиши 116 сомонї дар Русия азмуоинаи техникї мегузаранд. Дар Арма-нистон, ки он баробар ба 10 доллар аст,бо ин арзиш њам аз муоинаи техникї ме-гузаранд ва њам боз 6 доллар мемонад!

Умедворам, фарќи ин дуро дарк кар-дед. Бо он нархе, ки дар Тољикистон аксиваз мекунанд, дар Арманистон њам азмуоинаи техникї мошинро мегузаронандва боз 6 доллар боќї мемонда аст.

Воќеан мо дар кишвари сарватмандонзиндагї дорем?

Ё кормандони БДА ва ВКД аз њад зин-дагии хуб, маъоши баландтарин ва ё да-ромади иловагї доранду дар асоси даро-

"Имрўзњо рўзгори мардумимуњољири тољик дар гўшаи ѓурбатрўбарў бо мушкилоти нав ба навмебошад. Њама ќарору ќонунњое,ки аз сўи њукумати Русия ќабулмешаванд, ба нафъи мардикоритољик набуда, баръакс, бар зара-ри онњост. Њоло аз њама дида,миллати хору зор бо азобу ши-канља рўбарў ин миллати тољикаст. Рўзе нест, ки хонаводаи онбе мотам бошад.

Соату лањзае нест, ки обичашми модари тољик нарезад.Њоло дар ин сардии зимистон даркишвари Русия тољикро бо садбањона бо азоби љисмониву рўњїхориљ карда, ба Ватанаш мефи-

ИН АЗОБУ МАШАЌЌАТНаврўзи Хайрулбашар, яке аз хонандагони торнамои"Озодагон", дар бораи вазъи муњољирони тољик дарРусия ба мо номае ирсол кардааст, ки онро бидунитањрир нашр мекунем

ристанд. Намедонам, ин хисла-ти шарќиёна ё табиати модарзо-ди ин миллати сарсахт бошад, кињама неку бад ва сахтиву шика-нљаи ба сараш омадаро аз Худо-ву сарнавишту ќисмати хеш ме-донад. Касе, ки ба Русия бореомада бошад, хуб медонад, кињама њуљљатњои лозимиро кор-мандони Хадамоти муњољират ва"корчалонњояшон" ба маблаѓигарон ба тартибу низом меоранд.

Садњо нафари дигар чї тољи-ку чї узбаку озарї барои даро-мади бе дарди миён миёнаравмебошанд. Њамин гуна њолатњомешавад, ки дањњо ва садњо на-фарро дар як хона ва як њуљра ба

ќайд мегиранду тољики бечора иннишонаро дар хобаш њам нади-дааст. Дар вокзалу бозорњо низгуруњњои махсусе њастанд, кињама њуљљатњои лозимиро ба ива-зи маблаѓи муайян ќалбакї сох-та медињанду кафолаташро касенамедињад.

Биёед, азизон, боадолатонаќазоват кунед, тољике, ки як аро-ба сохта наметавонад, ў аз куљоќудрату тавони сохтани муњрусикка ё коѓазњои ќимматбањородорад?! Њамаи ин найрангњоропулис ва Хадамоти муњољиратхубу аъло медонанд. Њуљљатњо-яшро дар як нафас санљида, ќал-бакї будани онњоро фош меку-

№01 (310) 8 январи соли 2014 9

чашмандоз

Страна Зарплата в российских

рублях

Зарплата в долларах

США

Зарплата в советских

рублях

В каком году в СССР была

такая зарплата

Россия 26489 802 148,81 1979

Белоруссия 15902 516 89,33 1964

Украина 14026 455 78,79 1960

Казахстан 21577 699 121,22 1972

Киргизия 7066 227,4 39,69 1941

Армения 9003 292 50,75 1947

Азербайджан 14460 469 81,24 1961

Молдавия 8636 280 48,51 1946

Таджикистан 6211 202 34,89 1940

Туркмения 6848 211 38,47 1941

гар кардани сурат хеле гарон аст. Мах-сусан, барои онњое, ки дар соњаи буљавїкор мекунанд ва ягон даромади иловагїнадоранд ва ё фарзандонашон дар му-њољират нестанд, мушкил мебошад.

Њоли нафаќахўроне, ки замонењуќуќномаи ронандагї гирифтаанду ико-нияти пардохти ин маблаѓро надоранд,чї мешавад? Ё барои онњо гузаштењаст?

Ин нархи пардохти ивази акс њамдарди бахайр аст дар муќоиса ба арзи-ши муоинаи техникии воситањои наќли-ёт дар Тољикистон!

Дар Тољикистон барои гузарониданимуоинаи техникии як мошин ба њисобимиёна дар атрофи 500 сомонї пул дар-кор аст ва ин њам дар байни мамоликисобиќ Шўравї ё њамсуд баландтаринаст!

Ду сол пеш арзонтар буд, аммо як-бора соли 2013 баланд шуд.

Чаро сол ба сол нархи муоинаи тех-никї баланд мешавад?

Ё Вазорати корњои дохилии Тољикис-тон њам рукни буљапуркун шуда аст?

Шояд барои он нарх баланд шуд, кики барои тафтиши мошин акнун ваќтикормандони милиса зиёдтар меравад? Ёякбора ба Тољикистон мошинњои нав ома-данду муоинаи онњо мушкил гардид?

На, аз назари мо кормандони БДА ба-рои бозрасии техникии масалан, "Opel"ду сол пеш дањ даќиќа ваќт сарф кардабошанд, имсол њам њамон дањ даќиќамеравад. Зеро "Оpel" се сол пеш њамњамон "Opel" буд, имсол њам њамон аства ба Тољикистон асосан мошинњои куњ-на ворид карда мешавад.

Мўњтарам вазир,Аз њама аламовараш он аст, ки дар

нархгузории муоинаи техникї њам Тољи-кистон дар байни кишварњои њамсуд ма-ќоми аввалро дорад ва дар солњои на-здик вазорат ин маќомро аз даст доданїњам нест.

Њол он ки аз рўи мантиќ ва воќеиятпеш аз он ки ќароре ќабул гардад, сатњизиндагии мардум ва маъоши миёнаробояд ба инобат гирифта мешуд ва аз худмепурсиданд, ки пардохти ин нарх ба-рои сокинони оддї гарон намеафтад.

Худатон хуб медонед, ки маъоши ми-ёна дар Тољикистон аз њама камтариндар байни кишварњои њамсуд мебошад,аммо нархњои хизматрасонї аз њама ба-ландтарин аст.

Таваљљўњи Шуморо ба арзиши миё-наи муоинаи техникї дар давлатњои њам-суд љалб мекунам.

Бубинед, муоинаи техникии аз њамагарон дар Љумњурии Эстония будааст ваон баробар ба 1280 рубли русї, яъне, тах-мин 39 доллар аст.

Дар Тољикистон бошад, он тахмин ба3200 рубли русї ё 100 доллар аст.

Мўњтарам вазир,фарќро эњсос кардед?Яъне, мо аз гаронтарин нархи муоина,

ки баробар ба 39 доллар аст, ќариб себаробар зиёдтар, 100 доллар нарх гузош-таем.

Аз рўи ин нархномањо гумон мекунед,Тољикистон воќеан бињишти рўи Замин аства дар љањон моњонањои баландтаринромегиранд.

Њол он ки ин тавр нест. Марњамат, бамоњонаи миёна дар якчанд кишварњоињамсуд таваљљўњ кунед.

Барои он ки нархномањоро дар дуљадвал ба забони русї овардам, аз хо-нандањо ва Шумо узр мепурсам. Саба-башро албатта, фањмидед; ман наме-хоњам њарфе нодуруст равад ва Шумобовар кунед, ки ман оморро дигар на-кардаам.

Дар ин фењрист моњонаи Эстониянест ва онро аз Гугл ёфтем, ки баробарба 900 евро будааст, ки ин тахмин 1200доллар аст.

Яъне, Эстония бо моњонаи 1200 дол-

лар њамагї 40 доллар ба муоинаи тех-никї медињад, Тољикистон бо моњонаи202 доллар тахмин 100 доллар ба муо-инаи техникї месупорад.

Мўњтарам вазир,фарќашро эњсос мекунед?Ин сатрњоро менависаму гумон ме-

кунам, кормандони Раёсати БДА ё ди-гар нињоде, ки ин нархро муайян наму-даанд, мардумро, бењтараш, сатњи зин-дагии онњоро фаромўш кардаанд ва ёонњо аз њисоби дигар мардум моњонамегиранд. Њол он ки њамаи кормандониВазорати корњои дохилї, аз љумла, худиШумо, вазири мўњтарам, аз њисоби ан-дози њама фаъолият мекунед ва мебо-ист пеш аз нархгузорї ин халќро фикрмекардед.

Ба фикрам, њоло њам дер нашудааства ман бовар дорам, ба ин масъалаљиддї машѓул мешавед ва барои сабуккардани нархномањои зикршуда сањммегузоред, зеро роњбарияти кишвар Шу-моро аз нав ба вазифаатон тасдиќ кардва ин маънои онро дорад, ки ба Шумобовар доранд, ки Шумо њалолкор њас-тед ва пеш аз њама манфиати мардум,мардуми аз њама босабру ботањаммулитољикро фикр мекунед.

М. СИДДИЌЗОДА

ТО БА КАЙ? НОМАИ БЕТАЊРИР

нанду бечораро гунањкор карда,љарима, њабс ва ё хориљаш ме-намоянд.

Сад афсўс, ки надонистанизабону бе хабар будан аз ќону-ну ќоида ба љуз сархамиву тандодан ба таќдир дигар чора на-дорад. Тољик барои русњо як во-ситаи дилхушкунї буда, хуб мас-хараву мазњака мекунанду лаз-зат мебаранд. Дар шароити ѓур-бат надоштани љои хобу муњайёнабудани њама шароитњои зин-дагї бештари љавонон ба бемо-рињои сироятии гузаранда гириф-тор мешаванд. Дар љое хондабудам, ки сафи ихрољшавандагоназ 90 њазор гузаштааст. Имрўзњо

дар вокзалу фурудгоњ бештариљавонони рондашударо диданмумкин аст, ки бо табъи хиравуоби чашмаш равон ба Ватан ме-раванд. Дар Ватан онњоро, чїинтизор аст? Ѓаму ѓусса вахўрдани азоби рўзгор?! Таваљљуњнамоед, агар ба чунин суръатитез љавонони зиёде бар ватанраванду љои кору машѓулиятенабошад, оё онњо даст ба дузди-ву авбошї ва ѓоратгариву роњ-занї намезананд ё сафи нашъа-манду майхора намеафзояд?

Тољикро дар Русия намеку-шанд, дањњо корд зада сарашроаз тан људо менамоянд. Магар азин дида дањшате њаст? Садњо

тољики бе ному нишон аст, ки куш-та дар љангалу дарёњо партофта-анд, њазор афсўс касеро ѓам нест.Њама ѓами хешро мехўранд, на азњукумату на аз мухолифин, на са-форату на консулгарињо оид ба инмасъала пойфишорї ва садояшон-ро баланд намекунанд! Њама дилбохта дар интизори мансабу кур-сианд, канї пешвое, ки миллатроаз вартаи нобудї наљот дињад. Иназобу шиканља чанд соли дигардавом мекарда бошад? Ё њамааш-ро аз ќисмату таќдир бинем?!

НаврўзиХАЙРУЛБАШАР

Саидњомид Љумаев, яке аз наздикони оилаи Умаровњо дар суњ-бат бо "Озодагон" гуфт, Илњомљон њамроњи бародари хурдиаш Љам-шеди 27-сола, келинаш - Иззатбї Њакимова ва ду љияни хурдсолашдар шањри Маскав ба њайси муњољир ба сар мебурданд.

Ба гуфтаи Љумаев, Умаровњо дар оила 8 фарзанд - се писар ва5 духтар мебошанд, ки дар синни кўдакї аз падар мањрум шуда,зери тарбияи модар, ки фаррошї мекард, ба воя расидаанд. Ў мег-ўяд, Умаровњо њама ба љуз як хоњари маъюби 30-солаашон соњибиоила ва фарзанд мебошанд: "Модари онњо низ таќрибан 10 солиќабл, аз олам даргузашт". Мусоњиби мо мегўяд, Илњомљон њамроњибародари хурдї ва як хоњари маъюбаш дар хонаи волидайн ба сармебурданд ва хост ин манзилро ба Љамшед њамчун мероси падардињаду, барои худ ва ду фарзанду њамсари њомилааш паноњгоњепайдо кунад: "Аз ин рў, 18 рўз мешавад, кишварро ба маќсади Ру-сия тарк карда, ба назди бародараш Љамшед барои муњољират са-фар кард".

Аммо рўзи 4-уми январи соли љорї дар наздикии шањри Маскав5 шањрванди Тољикистон, ки њамагї узви хонаводаи Умаровњо ме-бошанд, ба њалокат расиданд. Тибќи иттилои масъулини СафоратиТољикистон дар шањри Маскав ин муњољирони фавтидаи тољик, Ил-њомљон Умарови 29-сола, Љамшед Умарови 27-сола ва њамсари ўИззатбї Њакимова бо ду фарзандаш, ки яке чормоњ ва дигарї 4-солдошт, сокинони ноњияи Панљи вилояти Хатлон мебошанд.

Умаров. Аз ятимї то муњољирату марг дар сўхторНаздикони Илњомљон Умаров, яке аз панљ узви хонаводаи фавтида дарсўхтори Маскав, мегўянд, марњум њудуди 20 рўз мешавад, ба хотири пайдокардани маблаѓ барои бунёди сарпаноњ барои ду фарзанду њамсараш бамуњољирати мењнатї ба Русия рафта буд.

А БАЧА, И ЊУЉЉАТИ ТУБЕЭЪТИБОРАЙ КУ...

№01 (310) 8 январи соли 201410

андеша

Аз замони дастгир шуданисоњибкори муваффаќ ва чандебоз сиёсатмадор, ќариб як солмегузарад.

Як рўз пеш аз соли нав, ваќ-те тамоми кишвар ба пешвозисоли нави 2014 омодагї медид ваќариб њама шабакањои телевизи-онии љањон аз барномањои идо-наю табрикотии солинавї пурбуданд, шабакаи аввали телеви-зиони тољик дар барномаи "Ах-бор" ба таври худ туњфаи соли-навї ироа намуд. Ин пахши бар-номаи хабарї дар таърих нотак-рор буд ва аз пахшњои дигар боон фарќ мекард, ки новобаста азомад-омади соли наву омодагїба ид, анљоми мурофиаи судииЗайд Саидовро пўшиш медод ватабиист, ки оиди 26 сол паси па-нљара равон шудани ў хабар дод.

Агар то ин ваќт на њама дарбораи вазири собиќ ва соњибко-ри муваффаќ фикр мекарданд,пас аз ин барнома, мо дубора бахотир овардем, ки Зайд Саидовњанўз дар олам њаст, ў тўли 26соли оядна бояд паси панљаранишинад, ўро ба гунањњое айбдоркардаанд ки гўё 8 сол ќабл њан-гоми вазир буданаш содир наму-дааст, ва ин, ки ѓайр аз озодї,давлат кулли дороии ўро низ ги-рифтааст.

Бо шунидани ин хабар, манбори дигар оиди Саидов, воќеаи

ЗАЙД САИДОВ -

ЉИНОЯТКОР ЁЌАЊРАМОН?Новобаста аз он, ки кї чї мегўяд, касе Зайд Саидовромањз њамчун љинояткор ќабул надорад. Баракс, дарназари аксарият ў њамчун ќурбонї аст, ќурбониимошини њукумат, ќурбонии сиёсат.

атрофи ў ва суолњое, ки дар инробита пайдо мешаванд, андешакардам:

Сохтори њифзи њуќуќ,агар дар бораи љиноёти Са-идов хабар доштанд, чаротўли муддати зиёд тоќаткардаву ўро дастгир накар-данд? Чиро интизор бу-данд? Фармонро? Аз кї? Кїба онњо амри охиринро ба-рои дастгир намудани Зайддод?Чаро кушодани парвандаиљиної нисбати Саидов мањзбо эълони созмони њизбисиёсї рост омад? Кї тар-сид, ки њизби "Тољикистонинав" раќиби баќувват хоњадбуд? Кї дар симои Саидовраќиби эњтимолии худродид? Кї то њадде тарсид,ки тасмим гирифт Зайд Са-идовро - ба маънии њаќиќї,на маљозї - куллан нобудкунад?Чаро парвандаи љиної ба-рои бисёрзаниро мањз Аген-тии зидди фасод боз кард?Бисёрзанї бо муборизаалайњи фасод чї рабт до-рад? Ё онњо танњо супори-ши касеро иљро карданд?Чаро ин парвандаи дар аслоддии љиної махфї эълоншуд? Аз кай боз бисёрзанїва таљовуз то ин њад љино-

яти махфї шудаанд, кињатто тафтишот аз рўи чу-нин парванда муњри махфи-ятро гирифт?Чаро, бо вуљуди махфї бу-дани парванда, анљоми онтавассути шабакаи телеви-зионии марказї нишон додашуд?

Маќоми ин "љинояткор" ба инњад баланд будааст, ки ўро даршабакаи аввали телевизионидавлатї нишон доданд, агарчїпарвандаи ў танњо бо љиноятмарбут буд, аммо мурофиаи шах-сони барои амнияти кишварумиллат хатарнок, мисли ЁќубСалимов ва Ѓаффор Мирзо (Се-дой), ки гўё наќшаи ќатли прези-дент ва табаддулоти давлатиродоштанд, комилан паси дарњоипўшида гузашт?

Магар инро чизи дигаре љуз"ќатли намоишии" Зайд Саидовномидан мумкин аст? Чаро чуниншуд? Ба хотири тарсондани ди-гарњо, то ба сиёсат њамроњ наша-ванд? Маќсади нишон доданихулосаи судї дар "Шабакаи ав-вал" њамин буд?

Ба атроф нигариста, сари инсуолњо фикр мекунам ва аксула-мали мардумро ањамият меди-њам. Яке мегўяд, Зайд Саидовхато кард, ки ба умеди адолатшуда, ба Тољикистон баргашт.Дигарї ўро барои боварии аз њад

зиёд ва беасос ба њукумат вадурбин набудан "љанг" мекунад.Сеюмї дар ин њама кўшиши на-вбатии њукуматро барои тарсон-дани мардум мебинад, ки намо-иши њукми суд дар телевизионидавлатї низ далели он аст. Ди-гарї нисбати ў дилсўзї мекунад.Аммо њаст нафаре, ки чунинкори њукуматро дуруст мењисо-бад?

Аксари кулли мардум мефањ-манд, ки бо зиндонї кардани Са-идов ба чунин муддати тулонї,суд ва парлумон вобастагии худ-ро аз њукумати иљроия нишондоданд: суд - бо њукми баровар-дааш ва парлумон - бо хомўши-яш.

Худи њукумати иљроия бо-шад, танњо тарси худро нишондод. Њатто тарафдорони сарсу-пурдаи њукумати ваќт мефањ-манд, ки чунин кўшиши нобудкардани як одами маъюб бо чу-нин як њукми вазнин, ки маълумаст аз рўи нишондоду далоилиќалбакї бароварда шудааст, да-лели он аст, ки њукумат аз як на-фар метарсад. Низом аз як Ин-сон метарсад!

Ин алакай нишони сустиињукумат аст. Сустии хадамотимахсус, сустии сохтори "њифзињуќуќ", сустии сохтори ќудратї -онњо ба нобудкунии одамони ало-њида гузаштаанд.

Хулоса њамин аст, ки новоба-ста аз њарчї нисбати Зайд гуфтамешавад, ўро ќариб њеч кас њам-чун љинояткор намешиносад.Њатто баракс - дар назари бисё-рињо ў њамчун ќурбонї, ќурбониимошини давлат, ќурбонии сиёсатљилва намуд. Агар дар ягонљомеаи насронї мебудем, пас азxанде Саидовро риёзаткашу ша-њид ном бурда, ба ќатори шахсо-ни муќаддас ворид мекарданд.

Аммо мо дар Тољикистонем!Ин њатто бењтар аст! Дар назаримардум рўз то рўз обрўию эъти-бори Зайд меафзояд - нисбати ўдилсўзї мекунанд, эњтиром ме-кунанд, аз ў меомўзанд, ба ў ма-ќолаю навиштањо мебахшанд -аз тањти дил, барои косалесї не.Аммо фикр намекунам ўро касеаз тањти дил бад бинад.

Яќинан аз ў метарсанд, аммобад намебинанд. Ба хусус онњое,ки ба маќкумияти ў даст доранд.

Бо вуљуди ин њама, бо гузаш-ти замон давлат мефањмад, ки бораванди табиї муќобилат карданѓайриимкон аст - ба Зайд таќлидхоњанд кард!

Пас аз ин њама, ў кист? Ќур-бонї? Љинояткор?

Фикр мекунам, нисбати ў беш-тар аз њама унвони дигар мечас-пад: Ќањрамон!

Рустам ГУЛОВ

1.

2.

3.

4.

5.

Абдурањмон Шарипов дар суњбат бо"Озодагон" афзуд, моњи октябри соли2012 њангоми аз Русия ба Тољикистон бар-гаштан, писараш Бањодурро дар сарњадиЌазоќистон боздошт мекунанд. "Ваќте, кимо бо ќатор аз Русия меомадем, писаримаро дар Ќазоќистон аз ќатор фароварда-ну гуфтанд, ки шумо дар љустуљўи маќо-моти њифзи њуќуќи Тољикистон њастед.Писарамро аз ќатор берун карданд, њар-чанд хостам бо онњо равам аммо иљозатнадоданд. Ба ватан баргаштаму тўли якмоњ даводав кардам, бароямон маълумгашт, ки як нафар бо гумони содир наму-дани љиноят дар љустуљўбуда, њамномунасаб, аз як ноњия ва њамсоли писари манбуда аст. Ба чанд љо мурољиат кардамаммо бе натиља маљбур шудам, вакилидифоъ гирам."

"Бањодур Шарипови гумонбар ва писа-ри ман аз ноњияи Фархори вилояти Хат-лон мебошанд, ки дар як сол таваллудшудаанд, танњо номи падар ва зодрўза-шон мувофиќат намекунад, дигар њамаашмонанд"-афзуд Абдурањмон Шарипов.

Бањодур Шарипови љабрдида аз 12-уми октябр то 9-уми ноябри соли 2012 дарбоздоштгоњи муваќќатии Љумњурии Ќазо-ќистон нигоњ дошта шудааст.

Падари Бањодур мегўяд, ки "писарам-ро дар боздоштгоњ лату куб мекардаанд,то ин ки ќоил шавад, ки њамин љинояткораст. Барои озод намудани писарам зиёдааз 3 000 доллари амрикої сарф кардам.Он маблаѓе, ки дар муњољират дукасаљамъ карда будем барои озод намуданашсарф кардем".

Бањодур Шарипови љабрдида 9-уми

ноябри соли 2012 бо моддаи 136 банди 1-и Кодекси мурофиаи љиноятии ЉумњурииЌазоќистон (Озод кардани шахсе, ки баиттињоми љиноят дастгир шудааст ё шах-си гумонбаршуда дар сурати тасдиќ на-шудани содир кардани љиноят озод кардамешавад) озод шудааст.

Тавре пештар Мавлудљон Салихов,вакили мудофеи Бањодур Шарипови гу-монбар ба "Озодагон" хабар дода буд, 20декабри соли 2013 дар Душанбе маќомо-ти умури дохилии Тољикистон БањодурШарипови 27-соларо, ки писараммаи Ру-стам Њайитов ё Рустами "Хаммер" буда,њангоми боздошти дувумї гўиё фирор кар-дааст, дастгир намудаанд. Њайитов, ки бањайси рањбари як гурўњи љиної муаррифїмешавад, њанўз моњи августи соли 2012ба 24 соли зиндон мањкум шуда буд.

Маќомот гуфтаанд, Бањодур Шарифовбарои њамдастї бо Рустам Њайитов мут-тањам мешавад. Аммо Мавлудљон Сали-хов, вакили мудофеи Бањодур Шарифов,ба "Озодагон" гуфта буд, ки нафари тањтињимояташ дар љиноятњои Њайитов шарикнабуда, худро бегуноњ донистааст.

"Айни њол Бањодур Шарифови гумон-бар дар боздоштгоњи муваќќат ќарор дош-та, тафтишот алайњи ў оѓоз гардидааст"-афзуд Мавлудљон Салихов.

Як моњи зиндон барои њамном буданАбдурањмон Шарипов, падари Бањодур Шарипов мегўяд, ки писари ўро иштибоњан ба љойи Бањодур Шарипови гумонбарбо гуруњи љиноятии Рустами "Хаммер" як моњ дар боздоштгоњи муваќќатии Ќазоќистон нигоњ доштаанд.

№01 (310) 8 январи соли 2014 11

мавќеъ

ДАР ЉОЕ, КИ РОСТЇ НЕСТ,РАСТИЊО САРНАГУНАНД

Донишмандон то он замон,ки омезиш бо султон пешанакарданд, паёмбарон бармардумонанд. Аммо он гоњ,ки бо эшон омезиш кардандва ба кори дунё пардохтанд,паёмбарон хиёнат кардаанд,аз ин рў, аз эшон бар њазарбошед!

Њадиси Паёмбари исломМуњаммад (С)

1. Аз фасод софї наояд бурунДунё босуръат ба самти дониши мењ-

варї аст. Миллате, ки ба корвони пеш-рафти илм нарасад, саъодаташро нањо-њад ёфт. Љомеъаи мо низ мисли њамаиљавомеъи байналмилал ниёз ба фано-вариву дониш дорад. Дар сарзамине, кинухбагонаш хоин ва донишмандонашчоплусони ќудрат мешаванд, фасод до-мангири афкору аъмоли љомеъа хоњадшуд.

Агарчї, дилбастагї бар љањони мењ-натзада ва зиндагии пурошўб дорам,вале аз он чї ки дар муњити илмї вафарњангии мењанам мегузарад, бим до-рам. Метарсам аз он рўз, ки љомеъаитољикон бо ин њама худфиребиву зоњир-созињояш аз корвони пешрафти умумїбозмонда, ољизу нотавон, бе сару садодар мурдоби таърих бимонад!

Њамакнун фасод нињоди маънавиё-ти моро фаро гирифта ва ингор, киилољи пешгирї аз он мављуд нест. Та-њаввулоте, ки дар Тољикистон мегузарадба зоњир аст. Таъвизу таъйини раусоиљадид, фазои тори њокимро таѓйир на-хоњанд дод, чун дар љое, ки зўру зарњарф мезанад, зориву хорї хоким меша-вад. Ин раванде, ки имрўз дар љомеъаимо мегузарад, дар воќеъ, "зарба заданба љони хирад" ва "поймол кардани ни-њоди њаќиќат" аст. Он чї, ки боиси нига-ронї аст, заволи имон бар аќл њатто дармиёни равшанфикрон ва андешмандо-ни сиёсист.

Аз гузаштагон танњо ифтихор наси-би мо шуда, вале пиндору гуфторро покфаромўш кардаем. Њамеша аз усулипиндору кирдору гуфтори нек ифтихордоштем, вале ин роњи некро ќудратман-дон дар кохи ќудрат, донишварон дарсарои илм, хирадмандон дар суффањоихирад ва мардум дар сари хонашон муд-датњост, ки хароб мекунанд.

Таъкиди гузаштагон бар пиндори некбесабаб нест, чун фикре, ки аз решафосид аст, њаргиз эљоди ростї намеку-над. Барои њамин, љомеъаи мо пур азошѓолу наљосатњои "илму дониш" шуда.Агар ба тасодуф санге бар њаво андох-та шавад, бар сари доктору профессорфурў меафканад. Намехоњем бипази-рем, ки киштии наљот њам аз зиёдии мал-лоњон ѓарќ мешавад.

Бар ин ки љањолат њоким аст, на њук-ком гунањкоранд, балки мардум худ гу-нањкор аст. Чї, бадбахтї аст, агар мар-дум њаќќи хеш надонад ва мегузорад, киин њама донишмандони њарису бад-нафс дурўѓњоро дар "либоси илм" барэшон медињанд ва мегўянд, ки: "мо нух-багони илмем ва бар шумоён донишмедињем!". Ин амали хоинони фазилат,ба мисли он аст, ки њаромон њаримињаёву номусро таљовуз кунанд!

Кош медонистем, ки дар он љомеъае,ки њаќиќат залил аст, мусалмонанашњам наметавонанд њаќќи хеш бистонанд!Он љо, ки фазилатњои инсонї хор аст,мусалламан, њаќќи мардум хўрда меша-вад. Фосидон кори софї намекунанд.

Њанўз њам дер нест ва зарур аст, би-стари воќеъиро дар ин кишвари мазлу-му мањрум фароњам ва роњро њамворкард, то ин ки илму дониш ва саранљом,донишмандони њаќиќї дар љомеъа эьти-бори лозимро пайдо кунанд! Ќудратман-дон бояд бифањманд, ки фаќат тањќиќо-ти асили илмї метавонад пешрафт ватавсеъаи миллатро ба њамроњ биёва-рад.

Њанўз, соли 1947 нахуствазири ЊиндЉавоњирлаъл Нењру ба исрор гуфта буд:"Оянда аз они илм ва дўстдорони илмаст!". Аз он замон дар Њинд тарвиљи илмва фановарии он дар арсањои иљти-моъї, иќтисодї, тиљорї ва амниятї, бечуну чаро идома меёбад ва сармоягу-зории молї дар њама арса пайваста рўба афзоиш дорад ва дониш ва сатњи ондар љомеъаи пешрафта болотар аз онсатњест, ки тасаввураш мекунем.

Дар љулўи љомеъаи байналмилалифтихор мекунем, ки сањими илмишўравї будем, вале њанўз њам натаво-нистем меросхўри суннатњои хубу шои-стаи илми он рўзгор бошем.

Шоњиди онем, ки бесалоњияттарин афродсазовори алќобу ановини илмї мешавандва аблањтарин афрод ба рањбарони маъ-рифату дониш! Ин њама беназмї аз ада-ми иродаи донишмандон аст.

Мушкили аслии мо на дар нањваиташкили роњњои тањќиќот, балки дар тар-зи тафаккури мост! Боризтарин таќвия-ти ин иддаъо татбиќи муносибати ќуд-ратмандони асри сомонї ва имрўз нис-бат ба донишу донишмандон метавонадбошад. Магар пўшида аст, ки ањли до-ниш њазор сол ќабл дар њамин хоку бумаз њурмат ва манзалати фавќуллодабархўрдор буданд?! Умарои сомонї вавузарои онон, ки аз донишмандтарин вадонишпарвартарин ќудратмандони таъ-рих буданд, илмро фавќулодда гиромїмедоштанд ва донишмандонро њаргизводор ба заминбусї намекарданд ва инрасми шум барояшон нанг буд.

Худро меросхўрони мустаќими сомо-ниён эълом кардем, вале расми хубиононро табдил ба роњи худхоњиву судљуїнамудаем. Ва боз њам дар баробариљавомеъи байналмилал шарм намеку-нем ва пайваста аз њар роњи њалолуњаром, думболи обрўву унвонњои илми-ем, вале нињоди илмро абгор дар хокизалолат латту кўб мекунем.

Имрўз ќудрат номуси донишро по-мол намуда ва худ донишмандон иро-даашонро ба зону нишондаанд. Ононтабдил ба гадои нонашон шуда ва до-ранд мисли фоњишагон рафтор меку-

ро ба шиками олимон коре нест. Њаќќимардум риъоят намешавад, чун ќонунамал намекунад. Ба ин хотир, мушкило-ти молї ва њуќуќї љомеъаи моро гулў-гир кардааст.

Маълум аст, ки пажўњишгар аз лињо-зи молї шояд аз фаќиртарин ќишриљомеъа мањсуб мешавад. Пўшида нест,низоми пардохт ба муњаќќиќ ба мизоненест, ки посухгўи ниёзњои ў бошад. Ил-лати аслии муваффаќ набудан ва дарсатњи бисёр пойин ќарор доштани илмимуъосири мо њам фаќри молї аст, ки худзояндаи фаќри маънавист.

Зиндагии муњаќќиќинро ба тартибетаъмин бояд кард, то онњо битвонад батањќиќ бо хаёли роњат бипардозанд.Инро њама медоданд, вале муњим иннест, ки бидонем, балки ин муњим аст,ки ба кор бибарем. Њуши давлат бароихеш боз аст, вале гўшаш барои шунида-ни фарёди миллат баста аст.

Моли миллат, пули миллат тавассу-ти масъулон аз худ мешаванд. Њељ каснамедонад, ки ин њама молиёти мардумба куљо меравад ва ба гўлўи чї касоне?!

Ваќте ки шароити кор ва пажўњишнест, пажўњишгарон тарки ватан меку-нанд. Магар пўшидааст, ки нирўњои тањ-сил кардаи мо, бахусус, ашхоси ботаљ-руба ва тавонманд дањњо сол аст, ки азкишвар муњољират мекунанд. Аз муњољи-рин хелењоро медонем, ки дар кўтоњта-рин муддат ба муваффаќиятњои чашм-гире даст ёфтаанд.

Бояд пурсид, ки чаро дар кишварихуд муваффаќ нестем? Посух комиланрўшан аст. Мушкили мо аз мудирият аст.Мудирияти мо дар њамаи бахшњо бисёрнотавон, заиф ва ба кулл корношоям аст.

Муассисоти илмї - тањиќотї (Акаде-мияи улум, донишгоњњо, институтњоиилмї - тањќиќотї ва...)-и кишвар зами-наи молї ва иќтисодии тањќиќотро на-доранд. Њатто дар Академияи улум си-ёсати њисобшуда ва барномаи даќиќ васањењи илмї мављуд нест. Њамин муш-килот боис шудааст, ки дар тўли дањсо-лањо бисёре аз таќиќоти анљомшуда дарпешрафти кишвар ва љомеъа хеч мас-рафе надоштааст. Ба ин нукта њатто дарчанде аз суханронињои раиси љумњур низишорањое шудааст.

Зоњиран, Академияи улум, дониш-гоњњо ва муассисоти дигари илмї-тањќ-иќотї фаъолият доранд. Албатта, аз ко-мёбињои илмї-пажўњишї сўњбати зиёдба миён меоваранд. Аммо воќеъиятињол дигар аст. Бояд мутавваљљењ шуд, киилм ва тањќиќот раванди дурустеро тайнамекунад.

Мудириятњо ба кулл корсоз нестанд.Аѓлаби мудирон таљруба ва донишикофї дар кори рањбарї надоранд. Му-њаќќиќин ва пажўњишгароне мудир њас-танд, ки њатто мароњил ва равишњои та-њиќиќотро намедонанд ва аз увлавия-тњои тањќиќ ва пажўњишњо шинохти ло-зимро надоранд.

Замони шўравї буд, ки тољикон ду-бора соњиби давлат ва њуввияти таъри-хии хеш шуданд. Имрўзи хешро бидунидирўзи шўравї намешавад тасаввуркард. Мояи шаклгирии тамомии илмудониши муъосири миллии мо, чї аз на-зари теорї ва чї аз назари таљрубањамоно макотиби улуми шўравист. Мобояд мадюни илми шўравї ва равишњоитањќиќи он давра бошем.

2. Кўрон асокашони кўронандБо њавасњои ноњанљор донишро таб-

дил ба як навъ мўд кардем, мўде, ки барсиришти маънавият ва њуввияти миллїзарар меоварад. Дар кўтоњтарин муд-дат, бо бањонаи истиќлолљуї аз илм ваэътибори он барои хеш дўконе боз кар-дем, дўконе, ки дар он њатто шаъни фа-зилатњои инсонї њам фурўхта мешавад!

нанд. Донишмандони чоплус на барзњоифазилат, балки тухми бехирадї дар хокивуљуди миллат мекоранд ва њосилашбењаёї аст.

Дањњо ќарн пеш одамон бар ин аќидабуданд, ки "Ё њаким њоким шавад ё њокимњаким бошад". Воќеъияти вазъи илмимуъосир масалеро мемонад, ки кўриаблањ асокаши кўрони дигар бошад! Мобо ин њама худситоињои хиради барта-ри хеш, њамакнун кўронеро асокашоникўрони дигар кардаем!

3. Имони фаќр ё фаќри имон?Њадисе њаст, ба ин маънї, ки: агар

фаќр аз дар дарояд, имон аз панљараберун машавад. Дар њаќиќат он љо, кифаќри молї њаст, фаќри маънавї до-мангири зиндагї мешавад.

Њаќиќати мањз ин аст, ки рањбарон-

сањ.14

№01 (310) 8 январи соли 201412

чењра

ОЛИМИ ОШИЌ ВАСОДИЌИ КАСБИ ХУД

Дар зиндагї кам шахсонењастанд, ки касби худро аздилу љон дўст медоранд, ба

он бо муњаббат менигаранд ва аз онлаззат мебаранд. Профессор НизомНурљонов аз љумлаи касоне њаст, кињар лањзаи њаёти худро бидуни корихуд тасаввур карда наметавонад. Ус-тод аз њар кори худ, навиштаи худ,зањмати худ лаззат мебарад, ки азсидќи дил кор мекунад, то барои оян-дагон њар чи бештар аз худ меросиарзишманде боќї гузорад. Ќариб 70сол ба гирдоварї, тањќиќ, омўзиш вапажўњиши фарњанги суннати њунарї,намоишї, мусиќї, раќсї, театрї маш-ѓул шудан ба гуфтан осон аст.

Ин донишманди фарзона 18-умидекабри соли 1923 дар шањри Бухородар хонаводаи шахси фарњангї бадунё омад. Давраи кўдакї ва навља-вонии худро дар ин шањр гузаронд.Нурљонов дар айни ављи балоѓат буд,ки Љанги Дуюми Љањонї шурўъ шуд.Дар канори њазорон љавонони 18-20сола ў низ соли 1942 ба хидмати ас-карї рафт. Бо таќозои замон ў соли1945 дар Конфронси Ялта (Ќрим), якеаз сарбозони муњофиз будааст. Мањздар њамин конфронс сарони кишварњоиба њам иттињод ба натиљаи нињої ра-сиданд, ки Олмони фашистї то охи-рин гурўњаш торумор карда шавад.

Пас аз хизмати сарбозї, соли 1947Н.Нурљонов Институти давалтии педа-гогии ба номи Т.Г.Шевченко (њоло До-нишгоњи давлатии омўзгории Тољикис-тон ба номи С.Айнї)-ро хатм намуда,ба фаъолияти омўзгорї шурўъ менамо-яд. Чанд муддат ба мактаби раќами сеишањри Душанбе аз забон ва адабиётитољик барои хонандагон дарс мегўяд.

Дар канори кори аслии худ аз соли1948 бо машварати мардумшиносонирус бо гирдоварии маводи расмуоинњои мардумї машѓул мешавад. Ўбо олимони зањматкаши рус ба монан-ди М.С.Андреев, А.К.Писарчик, Н.А.-Кисляков аз наздик шинос шуда, шеф-таи фаъолияти илмии онон мешавад.Дар он солњо ин пажўњандагон тамо-ми неруи илмии худро ба омўзиш вапажўњиш фарњанги суннатии мардумитољик бахшида буданд. Ба ноњияњомерафтанд, бо мардум мулоќот ме-карданд, рољеъ ба њаёти моддї вамаънавии мардум мавод гирд меовар-данд; њар сухани љолиберо, ки оид барасму оини мардум мешуниданд, сабтмекарданд ва онро мавриди баррасииилмї ќарор медоданд. Н.Нурљонов низба кори онњо пайравї карда, дар њарлањзаи рўзгори мардум зебоињоеромедид, ки ќобили омўзиш буд. Усто-донаш мебинанд, ки љавони соњибис-теъдод аст, ўро зуд ба навиштани ри-солаи илмї љалб менамоянд.

Соли 1949 вориди аспирантураишўъбаи Лениградии (њоло Санкт-Пе-тербург) АИ Иттифоќи Шўравї меша-вад. Яке аз мардумшиносони машњурпрофессор Н.А.Кисляков роњбари ил-мии ў таъин мегардад. Н.Нурљонов азсидќи дил ба кор шуруъ кард, борњоба минтаќаи Кўлоб ва љойњои дигар бакори майдонї рафт, бо машваратиустодаш аз байни мардуми вилоятиКўлоби солњои аввали панљоњи асриХХ маводи зиёд гирд овард. Маводигирдовардаи ў бисёр љолиб буд. Та-саввур кунед, ки дар он солњо барќхеле кам буд, телевизион ќариб на-буд, дар ноњияњои дурдаст театр на-буд, радио њам хеле кам буд мардумчи гуна аз суруд, тарона, раќс, афсо-на ва амсоли ин ѓизои маънавї меги-рифтанд. Дар он солњо ин гуна маво-ди гуфториро аз гўяндагон ба воситаидафтару ќалам љамъ овардан, таба-ќабандї кардан ва баъдан онњоро бо

(профессор Низом Нурљонов 90 сола шуд)

назари илмї ба шакли навишторї да-роварда, тањќиќ ва тањлил кардан,зањмати зиёдро таќозо мекард. Њаминзањмат ва муњаббат буд, ки Н.Нурљо-нов соли 1951 дар мавзўи "Маноебитеатри мардумии тољикон" (Дар асосимаводи вилояти Кўлоб) рисолаи нома-задии худро дар шањри Ленинграддифоъ карда, барои кор ба Институтитаърихи АИ Тољикстон меояд.

Соли 1956 рисолаи илмии Н.Нурљ-онов дар шакли китоб бо номи "Театримардумии тољик: бар асоси маводи ви-лоят Кўлоб" ба забони русї чоп шуда-аст. Маводи китоб хеле љолиб аст. Ак-сари он матнњоеро, ки мавриди тањќиќќарор додааст, худи ў дар солњои 1948-1950 аз байни мардуми Кўлоб ноњияњоиатрофии он гирд овардааст.

Н.Нурљонов ёдовар мешавад, кидар он солњо ман ба фаъолияти мас-харабозон таваљљуњи бештар намудам.Ба гуфти эшон аксари он масхарабо-зоне, ки то Инќилоби Октябр буданд,аз олам даргузаштанд ва зиндањохеле пир буданд. Аз ин рў њар он чизеки масхарабозон медонистанд ва дарёд доштанд муаллиф бо диќќат сабткардааст.

Дар китоб ќабл аз њама дар бораимакони баргузории намоишњои мар-думї иттилоъ додааст. Баъдан рољеъба намоишњои мардумї, ки дар њарфасли сол баргузор мегардид бо ми-солњо сухан рондааст. Аз љумла дарфасли аввали китоб оинњои "Гулгар-донї", "Тўи суманак", "Наврўз","Сайл", "Сайли сари сол" ва монандиинро шарњ дода, ишорат менамояд, кињамаи ин намоишњо дар Кўлоб дармаконе бо номи Тамошотеппа баргу-зор мешудааст. Тибќи ишорати Нурљ-онов, ки барояш бузургсолон гуфта-анд, дар замони аморати Бухоро мар-думро шахсе, ки ўро "љарчї" (ќосид)мегуфтанд, бо садои баланд, бароиба сайл ба Тамошотеппа омадан, бочунин суханони таблиѓотї (рекламаиимрўз) даъват мекардад:

"Њо буродаро, фалон рўз сайлиподшоњї дар Кўлоб меша. Хоњишњаст, ки касе, ѓуљљакчї (ѓижжакчї,ѓижакнавоз), тамбурчї, думбурачї,байтгў, пањлавон боша, касе, ки асп-дорай, чопандозай, масхарабоз бошаба сайли подшоњї биёяде…"

Ин љарчї ба идомаи суханонаш бадўкондорон ва дигар шахсони дороикасбу њунарњои гуногун, кўча ба кўчагашта мурољиат карда, мегуфт:

"Эй, баззоз бошед, савдогар бо-шед, кавшфурўш бошед, ќассоб бо-шед… ба Тамошотеппа баромададўкон кунед-е!"

Тибќи гуфтаи Нурљонов ба сайлиКўлоб аз манотиќи дигар ба монандиЌаротегин, Дарвоз, Мўминобод, Хова-линг, Даштиљум, Ќизилмазор, Давла-тобод, Фархор, Саройкамар, Шўробод,Сарихосор ва љойњои дигар њунарман-дон, косибон, савдогарон, масхарабо-зон, пањлавонон, бузкашон ва ашхосидигар ташриф меоварданд. Даррўзњои сайл дар Тамошотеппа њунар-мандони мардумї ба милси "чашмбан-дон", "наѓмачиён", "байтгўён", "њофи-зон" (сарояндагон), "дорбозон" њунар-намої мекарданд.

Аз асари Н.Нурљонов метавон дарбораи сарояндагон, гўруѓлихонон,афсонагўён, наќлгўён, зарбузї (тиран-дозї), харкашак (бузкашї бо хар), пи-ёдокашак, пиёдопайка, суворапайка,подшовазир, алавхона, лавандхона(макони љамъомади љавонон) ва дигарњунару машѓулиятњои маънавии мар-дум ошно шуд.

Як љињати хеле назарраси китобиНурљонов дар он аст, ки ў дар бораииљрои раќси минтаќа ба таври муфас-

сал иттилоъ дода, њудуди густаришираќсњоро дар байни тољикони ОсиёиМарказї нишон додааст.

Дар бахше аз ин раќсњо "Йирмон-бозї" (юрмонбозї), Гургакбозї, Лаклак-бозї, Каргасбозї ва ѓайра њаракатињайвонот иљро мегардид. Бахши дига-ри раќсњо аз пантомима иборат буда,дар байни мардум бо номњои рубањ-бозї, шаѓолбозї, ќушќорбозї, булњут-љанг (љанги бузон), капукбозї машњурбуданд. Тибќи навиштаи Нурљоновраќсњое низ буданд, ки дар онњо ама-лу фаъолияти кории одамон инъикосёфтааст: "Арѓишт бо дос ё досзанї","Кўзабозї", "Арѓишти ошпазї", "Арѓиштбо дутор", "Арѓишт бо доира". Њамчу-нин раќсњое вуљуд доштанд, ки онњо-ро раќсњои таќлидї мегуфтаанд. Шах-си раќсанда дар раќси худ њаракатњоиљолиби занона, мардонаро нишон ме-додааст. Бархе аз раќсњо бо номњоимардинабозї, масхарабозї, лалак-бозї, раќс дар рафти бадењсарої, ас-пакбозї, уштур ба ќатор шўњрат дош-таанд.

Ба гуфти Нурљонов масхарабозонасосан намоишномањои мардумиро, кихандадор њастанд, иљро мекарданд.Бештари ин гуна намоишномањо азнасл ба насл гузаштааст. Њамчунинхуди масхарабозон низ бадоњатан гоњевобаста ба муњити иљро намоишномаемесохтанд, ки устод бо мисолњо рољеъба амали онон ишорат кардааст. Азмисолњои Нурљонов маълум мешавад,ки дар иљрои масхарабозон намоиш-номањои "Хирсбозї", "Нахчирбозї","Сайдбозї", "Кавкгуша" (шикори кабк),"Нишоллопазї", "Љуфтронї", "Бофан-дагї", "Подавонї", "Ќорибозї" ва ам-соли ин хеле маъмул будааст. Дариљрои масхарабозон ва баъзе ровиё-ни шўх латифа, афсонањои њаљвї, на-ќли њикоятњои хандадору њаљвї ва њай-ратовар низ љойгоњи махсус доштааст.

Як љињати назарраси фаъолиятиН.Нурљонов дар он аст, ки ў кўшишнамудааст матнњоро бо лањљаи мин-таќа сабт намуда, њамчунин акси ро-виёнро низ гирифтааст. Хеле хуб аст,ки дар њамаи китобњои ў тасвире азровиён ва лањзањои иљрои матнњо баназар мерасад.

Дар солњои панљоњум, ќариб дараксари ноњияњо, аз тарафи давлат гур-ўњњои худфаъолият, театрњои минта-ќавї ташкил шуда буданд. Дар ин те-атрњо аз иљрои ровиён, масхарабозон,раќќосон, сарояндагони мардумї ист-фода мешуд. Дар китоби худ "Театримардумии тољик: бар асоси маводивилоят Кўлоб" рољеъ ба ин љињатимасъала низ равашнї андохтааст.

Дар воќеъ барои шиносониданитеатри мардумии тољик зањмати Н.Ну-рљонов беназир аст. Дар солњои баъдў дар маќолањо, суханронињо ва кито-бњои дигари худ ба таври муфассалњар он чизеро, ки дар байни мардум,оид ба театри мардумї, сарояндагї,раќс, масхарабозї, љамъомадњои мар-дону занон, ки дар онњо аз њунарњоимардумї истифода мешавад, мароси-мњо, расму оинњо, ки хухусияти театрїдоранд ба таври мунтазам менависад.

Соли 1968 Низом Нурљонов дармавзўи "Таърихи театри шўравии то-љик (солњои 1917-1941)" рисолаи док-тории худро дифоъ карда, ба тавримунтазам оид ба театри касбї ва мар-думї асарњои илмї менависад. Теат-ри касбиро низ ба таври бояду шоядмавриди тањќиќ, наќд ва тањлил ќарормедињад. Самти фаъолияти илмииН.Нурљонов гуногун аст. Њамаи онродар як маќола маъруфї кардан азимкон берун аст. Агарчї устоди гиромїдар бораи театри касбї асарњои зиёдтаълиф намуданд, вале то ба имрўз

баррасии театри суннатии тољикон ваиљрогарони он њамеша диќќати устод-ро ба худ љалб кардааст.

Ба хусус чанд китоби дигари Нур-љонов, ки дар таи 10-12 соли ахир банашр расид, ба таври муфассалтањќиќ ва тањлилњои арзишмандророљеъ ба театри мардумї, раќс, суруд,бадења ва дигар суннатњои омї дар-бар мегирад. Ин китобњо ба забонирусї бо номњои "Театральная и музы-кальная жизнь столицы государстваСаманидов (Х1Х-ХХвв.)" (2001), "Тра-диционный театр таджиков" (2002, дарду љилд) чоп шудааст. Дар айни за-мон дар њар кадоме аз онњо маводизиёди илмї бо мисолњо мавриди бар-расї ќарор гирифтааст. Ин асарњоиНурљонов театри мардумии тољикро,ки аз замонњои бостон то рўзгори моаз насл ба насл омадааст, ба мислиоина равшан месозад, ки тољикон дартўли таърих чи њунарњое доштанд. Якљињати бисёр муњим ва илмии кито-бњои Нурљонов дар он аст, ки эшонсанадњои шифоњии аз байни мардумгирдовардаро бар асоси далелњоибостоншиносї ва таърихї таъйид ме-намояд.

Гирдоварии намоишномањои мар-думї зањмати зиёдро таќозо мекунад,ки ин кор аз дасти на њар кас меояд.Нурљонов он намоишномањоеро, ки даррафти кори майдонї аз байни мардумсабт намудааст, онњоро соли 1985 даршакли китоб зери унвони "Драмаи ха-лќии тољик" ба нашр расонид.

Ин маљмўа аз пешгуфтори муфас-сал ва аз 102 матни намоишнома (дра-ма) бо вариантњояш иборат аст. Дарпешгуфтори китоб, ки "Драмаи халќиитољик" ном дорад дар бораи таърихитеатри тољик чунин ишоратеро мехонем:

"Дар матбуоти даврї ва њаттоасарњои илмї њанўз њам баъзанаќидањое баён мегардад, ки театритољикон гўё баъди инќилоб ба вуљудомадааст. Ин фикр, агар манзури ба-ёнгарони он театри аврупоишакл бо-шад, дуруст аст. Театр намудушаклњои гуногун дорад… Тољикон аздавраи бостонї соњиби театри анъ-анавї ва драмаи дањанакии халќї бу-даанд" (с.3).

Бале, њаќ ба љониби Н.Нурљоноваст, ки ин фикрашро таќвият дода, бозишоарт мекунад: "Театри анъанавїбештар дар њавои кушод, дар майдо-ну њавлї, боѓњои дењот ва растањоипуродами шањрњо ба тамошобин пеш-каш мегардад" (с.4).

Муаллиф мантиќан таъкид мена-мояд, ки театри лўхтак аз замонњоиќадим дар байни мардуми тољик ву-људ доштааст. Барои далели худ ишо-рати зеринро меорад, ки ба њаќиќатназдик аст:

"Ба андешаи мо, мушоњидаи фай-ласуфие, ки дар рубоии зерини Ума-ри Хайём баён ёфтааст, аз тамошоитеатри лўхтак њосил шудааст:Мо лўъбатаконему фалак

лўъбатбоз,Аз рўи њаќиќат, на ки аз рўи маљоз.Бозича њамекунем дар натъи вуљуд,Афтем ба сандуќи адам як-як боз.

Дар ин рубої инсон ба зоча ва фа-лак ба зочабоз, чодари сиёњ ба "сан-дуќи адам" ташбењ ва кўтањии умриодам ба бозии на чандон тўлонии зо-чањо монанд карда шудааст" (с.7).

Нурљонов бо далелњои илмї, ботакя бар гуфтаи адибон ва пажўњан-дагон гуфтан мехоњад, ки театри мар-думии тољикон таърихи тўлонї дорад.Исботи даќиќи гуфтањои ў њамин мат-нњои гирдоварда ва дар ин маљмўанашр кардаи эшон аст.

Муаллиф матнњоро ба се бахшљудо кардааст. Бахши аввал ду бози-

ро дар бар мегирад: "Подшовазир" ва"Бобосафар". Дар бахши сеюм 13 мат-ни намоишномањои театри лўхтаковарда шудааст. Мисол: "Маймун","Кучуквой", "Бекниёз", "Бойбангї","Офтобхону Мањтобхон", "Полвонка-чал" ва ѓ. Бахши сеюм аз он намоиш-номањое иборат аст, ки бо сурудумусиќї иљро мешавад. Унвони баъзечунин аст: "Харбузабозї", "Девона-бозї", "Ќаландарбозї", "Бобопирак","Муѓулбозї" ва ѓ. Боќимондаи намо-ишномањо марбути масхарабозон аст.Мисол: "Нахчирбозї", "Оњубозї", "Хир-сбозї", "Гургбозї", "Пишакбозї", "Љуф-тронї", "Хирманкўбї", "Нонвой","Говљўшї", "Сартарошбозї", "Ќози-бозї", "Ќассоббозї" ва амсоли ин. Азунвони намоишномањо маълум аст, кионњо бо њаёти моддї ва маънавии мар-дум иртиботи танготанг доранд.

Нурљонов аз соли 1952 то ба имрўзна фаќат дар Институти таърих, бос-тоншиносї ва мардумшиносии фарњ-ангистони Тољикисон фаъолият доштва шўъбаи таърихи санъатро асос гу-зошта, аз соли 1958 мудирияти онрохуд бар ўњда дошт, балки дар дониш-гоњњои Тољикистон фаъолияти омўз-горї низ кардааст. Аз соли 1953 ав-вал дар Институти давлатии педаго-гии Душанбе, баъдан дар Донишгоњидавлатии Тољикистон (њоло ДМТ) вааз соли 1967 дар Иститути давалтииСанъати Тољикистон барои донишљу-ён дарс гуфта, соли 1970 сазоври ун-вони профессорї гардидааст. Эшон азсоли 1961 узви Иттифоќи Навсианда-гони СССР низ мебошад.

Ин донишманди ошиќи касби худба таври мунтазам дар корњои майдонїширкат намудааст: Кўлоб (1948), Ѓарм(1952-1954), Зарафшони Боло (1957-1960), Бухоро (1958-1961), Помири ѓарбї(1959-1971), вилояти Ленинобод (њолоСуѓд, 1961-1965). Њамчунин сафарњоизиёди илмї дар дењоти тољикнишинигуногуни Осиёи Марказї доштааст.

Воќеан китобњои устод "Дар ола-ми балет" (1975), "Муњаммадљон Ќоси-мов" (1978; 2007), "История таджикс-кого совесткого театра" (солњои 1917-1941) (1967), "Таджикский театр"(1968), "Аслї Бурњонов" (1982), "Ма-лика Собирова" (2001), "София Тўйбо-ева" (2007), "Олами беканори раќситољик" (2004), "Њољиќул Рањматулло-ев" (2005), "Њошим Гадоев" (2007),"Мавригї (Мусиќии анъанавии эрони-ёни Бухоро)" (бо њамкории Б.Ќобило-ва) (2008), "Ато Муњаммадљонов"(2010), "Музыкалное искусство Пами-ра" (Ба њамкории Ф.Кароматов, Б.Ќо-билова) (2010) ва ѓайра дар шинос на-мудани бахшњои гуногуни фарњангињунарии касбї ва суннатии тољиконарзиши баланд доранд, ки умедворемдар оянда шогирдон ва пажўњандаго-ни мардушиносї, њунаршиносї, теат-ршиносї, фолклоршиносї ба он бањоисазовори худро хоњанд дод.

Зимнан метавон ёдовар шуд, кипрофессор Нурљонов ба чандин конг-ресс, конфронсњои байналмилалї даркишварњои хориљї ва дохилї бо сухан-ронї ширкат намудааст. Имрўзњо басини мубараки 90 солаи худ нигоњ на-карда, аз тариќи каналњои гуногунителевизиони тољик сўњбатњои дилни-шине доранд, ки бинандагон аз он бањ-раи зиёд мебаранд.

Устоди гиромї дар арафаи солинави мелодї љашни 90 солагии шумо-ро аз дилу љон табрик гуфта, пеш азњама ба шумо тандурустї таманно ме-намоям. Умедворам, ки дар оянда низбо асарњои нав ба нави худ пањлуњоињанўз ноаёни фарњанги мардуми тољик-ро боз њам равшантар менамоед.

Р. РАЊМОНЇ

№01 (310) 8 январи соли 2014 13

оина

Њар як ронанда аз мушкилоти њаракатдар роњњои кишвар хабар дорад. Баландбудани суръат, гузаштан њангоми рангисурхи чароѓак, пеш гузаштан аз тарафирост, њаракат аз рўи хати яклухти миёнироњ - ин номгўи кўтоње аз вайронкунињоиќоидањои њаракат дар роњ аст.

Интизор меравад лоињаи "Шањри беха-тар", ки бояд шумораи чунин ќонунвайрон-кунињоро кам намояд, ба њолат таъсиргу-зор буда ва дар натиљаи татбиќи он таѓйи-роте дида шавад. Аммо оё ин лоиња мета-вонад мушкилро ба таври комил њал ку-над? Ба андешаи мо, мушкил танњо дарсурате бартараф мешавад, ки ронандањоиоянда омўзиш ва омодагии лозимро босатњу сифати баланд гиранд. Бояд ба на-зар гирем, ки ронандагї аз мактаби ронан-дагї оѓоз мешавад ва мушкилоти оянда-ро дар њамин сатњ бояд рафъ намоем.

Дар љумњурї бештар аз 300 мактабиронандагї амал мекунад, ки зиёда аз 70тоаш дар пойтахт њастанд. Аксари онњодар њолати бад ќарор дошта, утоќњоидарсї шароити лозимї надоранд ва азљињати таъмини таљњизот сахт танќисїмекашанд. Бояд иќрор шуд, таљњизотимављуда низ ба талаботи замон љавобгўнабуда, аксаран аз замони Шўравї боќїмондаанд ва шумораи зиёдашон ба хубїкор намекунанд.

Пўшида нест, ки маќсади бештари хо-нандагони макотиби ронандагї, омўхтанињунару малакаи ронандагї ва ќоидањоињаракат дар роњ набуда, балки танњо ги-рифтани сертификати хатми он аст, тодертар тавонанд довталаби гирифтанињуљљати ронандагї бошанд.

Њатто агар нафаре хоњиши омўзишдошта бошад, баид аст ки бо таљњизотифарсуда, синфхонањои бидуни шароитилозим ва маводи айнии куњна, омўхтанималакаи ронандагї имконпазир бошад. Бонигоњ ба шароити аксари мактабњои ронан-дагї, бовари кас намеояд, ки хонандагонионњо ќоидањои њаракат дар роњро ба хубї

медонанд. Шахсе, ки дар "Жигули" -и ис-тењсолисолњои 80 ронандагиро омўхтааст,наметавонад аз уњдаи идораи мошинњоимуосир ба зудї барояд. Дар њолате, кидар мактабњои ронандагї тартибот риоянамешавад, хонандагонро ба омўхтаниќоидањои њаракат маљбур кардан мушкиласт. Умед бастан ба он, ки ин хонандагонќоидањои мазкурро риоя мекунанд, бозњам мушкилтар аст.

Мо намехоњем хатм кардагони дав-рањои омўзишии мо дар оянда сабабгорисадама бошанд. Ба њамин хотир, макта-бњои ронандагии Авто Сантал ба талабо-ти замон љавобгў мебошанд. Дастгоњњоимашќи ронандагї (автотренажер), моши-нњои омўзишии нав, синфњои компютерї -ин њама ба хотири он аст, ки ронандањоиоянда таљрибаю малакаи ронандагї дош-

та бошанд, ќоидањои њаракат дар роњрохуб донанд ва аз њама муњим - ањамиятириояи онњоро фањманд.

Авто Сантал монополист набуда,соњаи омўзиши ронандагиро дар инњисо-ри худ гирифтанї нест ва нархњои худроба иштирокчиёни дигари бозор бастан на-мехоњад. Талоши мо танњо сари он аст, кихонандагони мактабњои мо масъулиятихудро барои риояи ќоидањои њаракат дарроњ ба хубї фањманд ва фарњанги ронан-дагї дошта бошанд.

Шањрвандон метавонанд ин ё он мак-таби ронандагиро барои омўзиш интихобнамоянд, ин њуќуќ ва озодии онњост. На-фаре мактаби арзонро интихоб мекунад,дуввумї - мактаберо, ки метавонад то ги-рифтани сертификат ба дарс наояд. Инњохонандагони мо нестанд!

МО МОНОПОЛИСТНЕСТЕМ

Бо ба даст овардани истиќлолиятидавлатї ва кушода шудани бозор,шумораи наќлиёт ва мошин дар роњњоикишвар хеле зиёд шуд. Агарчи њукуматбарои рушди соњаи наќлиёт ва роњњокўшиш ба харљ дода, маблаѓи зиёдравона мекунад, аммо зичии њаракатимошинњо дар шањрњо рў ба зиёдшудан дорад. Бо ин раванд, миќдорисадамањои наќлиётї, ки љароњатњоивазнин низ ба бор меоранд, бештармешавад.

Мо интизори касоне њастем, ки ањами-яти малака ва њунари дар њолатњои гуно-гун аксуламали дуруст нишон доданродарк мекунанд, онњое, ки дар њаќиќат ро-нандагии бехатарро омўхтан мехоњанд.Дуруст аст, ки омўзиши хуб маблаѓи зи-ёдро талаб мекунад. Аммо мо ба чунин ха-рољот омодаем. Магар њаёти инсон арзи-ши инро надорад?!

Мактаби аввалини ронандагии ширка-ти "Авто Сантал" тобистони соли 2013 дарЌурѓонтеппа кушода шуд. Айни њол ду мак-таби дигар дар Душанбе ва Хуљанд низфаъолият доранд. Телефон барои маълу-моти бештар

дар Душанбе: 44 640 33 11дар вилояти Суѓд: 44 640 33 30

дар вилояти Хатлон: 44 620 00 42

Ба иттилои ин нињод Тољики-стон чун узви созишномаи Венањуљљатњои нави ронандагї љорїмекунад, ки он имкон медињадшањрвандони мо дар ќаламравикишварњои узви он бидуни ги-рифтани њуљљатњои ронандагиибайналхалќї мошин ронанд: "Бањама кишварњои узви созишномамуњлат муќаррар намудааст тоњуљљатњои худро ба талаботисозишнома мувофиќ кунонанд."

БДА мегўяд, дар Федерат-сияи Русия, ки њамчунин узви инсозишнома аст, њуљљатњои наму-

БДА бартарии раќаму њуљљатњоичипдорро шарњ додБозрасии давлатии автомобилии Тољикистон бо пахши як иттилоия аз љорї шуданињуљљатњои нави ронандагї дар кишвар хабар дода, бартарияти онњоро шарњ дод.

наи нав аз моњи марти соли 2011дода мешавад: "Њуљљатњои наму-наи нав корти пластикї мебо-шанд, ки аз поликарбонат омодашуда, аз сатњи баланди муњофи-зат аз ќаллобї бархўрдор аст.Дар он ѓайр аз акси соњибињуљљат, њамчунин имзои раќамї(электронї) ва изи ангушти ў низсабт мешаванд. Њамчунинњуљљатњои нав чипи махсус до-ранд, ки корманди БДА метаво-над бо дастгоњи махсус онро хон-да ва дар оянда маълумотро дарбораи ќонунвайронкунї дар шак-

ли электронї ба чип ворид ку-над."

Бозрасии давлатии автомоби-лии Тољикистон сабаби дигариљорї намудани њуљљати навро балоињаи "Шањри бехатар" ва дигарбарномањо рабт дод, ки маќсадионњо кам кардани наќзи ќоидањоињаракат мебошад: "Њуљљатњоиронандагии пластикї, дар баро-бари раќами ќайди давлатии чип-дор, ќисми лоињаи навсозї мебо-шанд."

БДА шарњ дод, ки низоми ин-новатсионї аз маркази ягонаи

коркарди маълумот ва 25 пой-гоњњои мањаллї иборат буда, бараёсати БДА имкон медињад до-дани њуљљати ронандагї, ќайдинаќлиёт, супоридани имтињонотва вайронкунии ќоидањоро батаври марказонида назорат ку-над: "Њамчунин дар ин низом маъ-лумот дар бораи шахсоне, ки азњуќуќи ронандагї мањрум шуда-анд, наќлиёти лар кофтукоббудаё дуздида љо мешаванд ва азњама муњимаш, ин низом бо пой-

гоњи додањои Интерпол пайвастхоњад буд."

Масъулини БДА муътаќи-данд, ки амалисозии ин низомимкон медињад самараи фаъоли-яти БДА бештар шуда, равандиаз ќайди давлатї баровардан ваба ќайд гузоштани наќлиёт низосон ва зуд мешавад, чунки њамамаълумот дар бораи мошин васоњибаш дар рељаи воќеї даршўъбањои ноњиявии БДА дастрасхоњад буд.

№01 (310) 8 январи соли 201414

иљтимоъ

Ин дар њолест, ки таъйини увлавия-тњо дар воќеъ таъйини мењварњост, ки ботаваљљўњ ба шароити вазнини кишвар, вазъ-ияти минтиќаї, текнулужї ва вазъияти љањонба даст меояд.

Дар муассисоти илмї-тањќиќотї натоиљиба даст омада, ба дурусти арзёбї намеша-ванд. Корњои илмї-тањќиќотї ва тарњњо(проектњо) аз лињози низом назорат ба хубїпешбинї нашудаанд. Донишмандони маъ-руф ва мутахассисони њирфаї дар умуриташкили корњои тањќиќотї ва пиёда карда-ни тарњњои давлатї њаќќи назоратро надо-ранд. Барои пазириши тарњњои илмї роњњоимуносиб такмил нашудааст.

Низоми арзёбии корњои тањќиќотї дармуассисоти илмї - пажўњишии кишвари моба куллї коромад нест. Истиќлол ва ихтиёро-ти кофї ба воњидњо ва гурўњњои тањќиќотї доданашудааст.

Гуфтем, ки фасоди рањбарон ва масъули-ни радаи болоии Академия ва донишгоњњоиљумњурї дар "таъйин ва таќсими курсињои рањ-барикунанда" ба вузўњ ќобили мушоњидаанд.Пўшида нест, дар системи Академия ва муас-сисоти илмї - пажўњишї камтарин руасо вамудирони бахшњоро медонем, ки шоистаимаќом ва вазифаи хеш бошанд. Аѓлаби руа-сои институтњо, бахшњо ва шўъбањо афродитасодуфї дар илманд ва онон бар меъёри"ќабилагарої", "мањалгарої", "хешигарї" ва азроњњои робитаву зобита таъйин шудаанд. Гур-ўње аз раисони муассисоти илмї - пажўњишї,бидуни муњовот аз афроди фурсатталабу чоп-лусони масъулини раддањои болоианд, ки виљ-донашонро зери поњои нафсашон гузоштаанд.

Бисёр аз руасо, на худ машѓули пажўњи-шанд, на ба дигарон фурсату имкони тањќиќромедињанд. Онњо, ба гуфтаи Њазрати Исои Масењ(С) "мисли сангеанд, ки ба дањанаи нањре фурўуфтодааст, на худ аз он нањр сероб мешавадва на мегузорад, ки об мазоеъро сероб кунад!"Дар њадиси паёмбари ислом низ омадааст, ки:нигаристан ба рўи ин гуна "раиси донишманд",на ибодат, балки фитнаи мањз аст. (Ишора барњадиси Паёмбари ислом (С), ки омадааст: "Ни-гаристан ба рўи донишманд ибодат аст." Аммотафсир њам намуда: "Манзур он донишмандеаст, ки њар гоњ ба рўяш нигарї, туро ба ёдиуќбе афканад. Аз касе, ки чунин набувад, ни-гаристан ба рўи вай фитна аст.").

Ањёнан, агар афроди шоистатаре дар раъ-си бахше ё гурўње ќарор дошта бошанд, пасбидонед, ки ин тасмим аз хиљолат ва ё сариночорї буда, то аз ин тариќ нишон бидињанд,дар системи илм ва пажўњиш усули адолатриоят мешавад. Кай дида шудааст, ки бо якгул бањор шуда бошад?

4. Илм истиќлол мехоњадБа номи истиќлоли миллї, истиќлоли

илму донишро салб ва њаќќи раъйи дониш-мандонро ѓасб кардаем. Назди љавомеъимилал аз усули демокросї васф мекунем, валедар амали хеш диктаву таъйинро бартар азинтихоб донистаем. Таърифро ба шиор таб-дил намуда, интиќодро "дасиса" ном нињода-ем! Мо меросхўрони пуррўе њастем, ки њарчї, ки умарои сомонї нанг мешумурданд, бармаснади эътибор нишондем. Нобиноёни ху-дем, вале биноёни дигарон шудаем.

Воќеъияте, ки ошкор аст, ки пас аз касбиистиќлол, дар љумњурї истиќлолияти илмроќурбонии обрўњо ва унвонњои кизб кардаанд.Илме, ки истиќлол надорад, маљоли њаракатнадорад. Истиќол ва озодї нафаси тафакку-

ри олиманд. Љое, ки нафас нест, сириштиљомеъ хушк хоњад шуд.

Таъйини мудирони муассисоти илмї - та-њќиќотї "аз боло", дар воќеъ, садди бисёр љид-диест барои пешрафт ва тавсеъа! Болоињо,ки худ тавони фикри солимро надоранд, чїгуна метавонанд роњњои тафаккурро таъйинкунанд? Онон ки диди бастае доранд, чї гунаметавонанд, гирењњои муаммоњоро боз ку-нанд?

Мудирияти тањќиќот ва пажўњиш дар њечаз як муаассисоти имлмї - пажўњишї ис-тќлолљў нест. Мудирон ирода надоранд. Ононсахт побанд ба созмонњо ва идороти давла-тианд.

Илм, ки аз эътибор бархўрдор нест, ну-фуз бар тасмими љомеъа наметавонад дош-та бошад. Заъфи илм боиси људо монданидидгоњњои бахшњои санъат ва тавлид аз њам-дигар мешаванд. Ошкор аст, ки ин ду унсурдар љомеъаи худкома роњи пайвастї ва на-здик шуданро надоранд. Адами иртиботот ми-ёни санъат ва институтњои тањќиќотї ва до-нишгоњњо боиси фалаљ шудани меконизмипешрафти иќтисод, санъат, тиљорат ва... шу-дааст.

Агар дар муассисоти илмї - пажўњишїолимони њаќиќї набошанд, дар он љо бюрок-росии ба зоњир илмї рушд мекунад. Гурўњ-бозї ва султаљўии гурўњакњо, ки маъмулан,бар пояи тафаккури мањлагароиву ќавмгароїшакл мегиранд, батадриљ муассисоти илми-ро табдил ба як навъ "охури даромадњо"-ихеш медињанд.

Сарењан метавон гуфт, ки бюрокросї ваќавонину муќаррарот дар њамаи бахшњои та-њќиќот ниёз ба ислоњоти љиддї дорад! Ќаво-нин ва муќаррарот дар ин бахш ба тавре боядтадвин гардад, ки масири системи идорї тоњадди мумкин кўтоњ шавад ва муњимтар азњама, руасо ва мудирияти њамаи муассисотиилмї - тањќиќотї ва донишгоњњо бояд бар асо-си усули интихоботи шаффоф сурат бигирад!

Аз ин ки фазои илмї ва фарњангии мо азоби олудаи зўру ќудрат шодоб аст ва руасоичоплус ва афроди бењаёи ањли илму адаб хи-ёнатро айни диёнати хеш мепиндоранд, на-бояд таваќќўъи рањнамої надошта бошем. Азонон бояд барњазар бошем, чун хиёнат барфазилат пешаи онњост.

Илме, ки мадюни ќудрат аст, њаќиќатронамегўяд ва мутафаккире, ки бандаи зўр аст,озодиро ќурбони нафсаш мекунад. Илм ниёзба истиќлолият дорад ва фикрро бояд аз бан-дагї озод кард. Фаќат дар ин сурат олим ме-тавонад аз илм гўяд ва фаќат аз ин тариќ ме-шавад ба беназмињои њоким сару сомон бах-шид ва эътибори илми Тољикистонро њифзнамуд.

Бояд њамеша огоњ бошем, ки вазифаи ин-сонии мост. Озодї бидуни огоњї ба даст на-хоњад омад. Рўйдодњои фардоро аз кайфия-ти аъмол ва њаракоти имрўз метавон пешбинїкард, чаро ки имрўзи мо обистани рўйдодњоифардост.

Мардум медонад, ки донишмандон дарсаргањи њамаи тањаввулоти иљтимоъї васиёсї ќарор доранд. Чун шоњиди ин њамадурўѓу зоњирсозињову фиребанд, ихлосихешро аз донишу донишмандон ба оби на-вмедї шуста ва бар ин андеша аст, ки модар замоне ба сар мебарем, ки фољиъаиазими миллат ва бадбахтињои гўшношунидњанўз дар пеш аст. Ин фољиъаро на мета-вон собит кард ва на метавон рад кард!Аммо он чї аён аст, ин аст, ки љомеъаи модар лаѓзишгоњи хатарноке наяндешида гомменињад. Вале ќатъияти фољиъа ба њар њолба маротиб кам аз пешбинии марги мост!

ДАР ЉОЕ, КИ РОСТЇНЕСТ, РАСТИЊОСАРНАГУНАНД

сањ. 11

Раиси ЊНИТ бар ин аст, ки њамкорї боРусия барои мардуми Тољикистон бисёрмуњим аст ва ин њамкориро њизбаш љониб-дорї менамояд. Ба ќавли ў, Тољикистон азнигоњи иќтисодї ва сиёсї сахт вобастаиРусия аст ва наметавон Душанбеи расми-ро имрўз бозигари мустаќил дар минтаќаномид. "Зеро беш аз ду миллион шањрван-ди Тољикистон дар Русия њамчун муњољирба сар мебаранд, ки маблаѓи вориднаму-даи онњо ба ватан ду баробари маљмўимањсулоти дохилии кишварро ташкил ме-дињанд",-афзудааст ў.

Аммо ба ќавли Муњиддин Кабирї, инравобит бояд, дар чањорчўби манфиатимиллати тољик бошад: "Мутаассифона,давлати Тољикистон пурра бар асоси ма-нофеи сокинонаш амал намекунад." Раи-си ЊНИТ иброз намуд, кишварњои абарќ-удрат, бахусус Русия иштибоњи худ дармасъалаи сиёсати хориљиашро дарк кар-да, дар баробари њамкорї бо њукуматњоихудкома, бо мардум низ мехоњад, равоби-ташро ба роњ монад: "Русия њоло ба хоти-ри њамкорї бо тамоми ќишри Осиёи Мар-казї њамаи каналњоро ба роњ мондааст".

Кабирї таъкид дошт, "яке аз хатоњоибузурги кишњварњои абарќудрат дар онаст, ки танњо бо њукуматњои худкома њам-корї менамоянд. Аз љумла Амрико, ки дараввал бо Њуснї Муборак, раисиљумњурибарканоршудаи Миср муносибат дошт.Вале бо оѓози инќилоб хост, "њамкораш"-ро иваз кунад, ки хеле дер шуда буд.Њоло бошад Русия низ инро дарк карда-

Муњиддин Кабирї, раиси Њизбинањзати исломии Тољикистон, дарсуњбат бо Шабакаи телевизионииарабзабони "ат-Туркия" бамасъалаи равобити ТољикистонуРусия, аз љумла вобастагииДушанбе аз Маскав ва сиёсатипешгирифтаи Туркия дар ОсиёиМарказї дахл кардааст.

Кабирї: "Давлати Тољикистон бар асосиманофеи сокинонаш амал намекунад"

аст, ки дар Мисру Либия ва Тунис ма-вќеи худро аз даст дод ва аз ин рў, ботамоми неру вориди Сурия шудааст.Чун ин кишвар нуќтаи охирини он дарминтаќаи Ховари Миёна мебошад. Инабарќудратњо дарк кардаанд ва њолоравобитро на танњо бо њукуматњо бал-ки бо мардум низ ба роњ мондаанд".

Раиси ЊНИТ бар ин назар аст, кињукумати нави Русия дар мавридиравобити худ бо кишварњо нисбатаназ рўи мантиќ кор мегирад. Ў мегўяд,дар сафари ахираш ба Маскав, ки бодаъвати ин љониб сурат гирифт, бомаќомоти рус дар ин бора суњбат кар-дааст. Ў мегўяд, аз љониби Русия даъ-ват кардааст, ки дар таърихи равоби-ти дуљонибаи Душанбею Маскав са-њифаи наверо боз намоянд: "Пешни-њод кардем, ки мо ба њамсояи хуб дарШимол ба монанди Русия ниёз доремва шумо ба як минтаќаи ором дарОсиёи Марказї. Яъне миёни мо ала-кай як њамдигарфањмие дар бархемаворид ба вуљуд омадааст".

Раиси ЊНИТ дар мавриди равоби-ти Туркия бо Тољикистон низ ишорањокарда, афзудааст, ки аз сиёсати куну-нии Анќара нисбат бо Душанбе розїнест. Ў бар ин аст, ки маќомоти туркїнисбат ба Осиёи Марказї як сиёсативозењу равшан надорад: "Албатта, дароянда умедворем, ки сиёсати ин киш-вар бо Тољикистон дар самти забонуфарњанг каме таѓйир хоњад ёфт".

Раиси Кумитаи исломии Русия дар на-вори видеоие дар ин бора суњбат карда,гуфтааст, Фатњуллоњ Гулан яке аз љониб-дорони аслии сиёсатњои Иёлоти Муттањи-даи Амрико мебошад. Ба гуфтаи Љамол,Гулан тањти љонибдории ИМА ќарор дош-та, ташвиќгари сиёсатњои ин кишвар миё-ни мардуми мусулмон ба шумор меравад.

Ин руњонии рус аз пайравони дини му-бини Ислом даъват мекунад, ки њар куљоебо амалњои ташвиќотию таблиѓотии Фат-њулло Гулан рўбарў мешаванд, алайњи онмубориза баранд: "Бояд, алайњи ин таб-лиѓот мубориза бурд ва мо бояд, чашми

Њайдар Љамол: "Литсейњои туркї бароиАмрико љосус омода мекунанд"

Њайдар Љамол, раиси Кумитаиисломии Русия мегўяд, литсейњоитуркї, ки асосгузори онњоФатњуллоњ Гулан мебошад,марокизи омодакунии "љосусњо"-иАмрико њастанд.

бародарони худро кушоем."Фатњулло Гулан, ки муассиси лит-

сейњои туркї дар бархе аз кишварњоисобиќ шўравї мањсуб меёбад, њолодар штати Пенсилвани ИМА ба сармебарад. Литсейњои туркї ба љуз Уз-бакистон дар дигар кишварњои ОсиёиМарказї, аз љумла Тољикистон аз со-лњњои 90 ба ин сў фаъолият доранд.Маќомоти Тошканд соли 1999 баъд азба сардї гароидани равобити худ боАнкара фаъолияти ин навъи омўзиш-гоњњо дар кишвари худро мамнуъкард. Шумораи литсейњои туркї дарЌирѓизистон ба 25 адад расида, дарТољикистон ин навъи омузишгоњњо ба6 адад мерасад.

ЭЪЛОНДар мошини такси тамѓаи Опел-астра љузвдон бо њуљљатњо ва калиди автомобил

фаромўш шудааст. Шахсе, ки онро бармегардонад 1000 сомони тўњфа мегирад.Телефонњо: 988030000, 915108888

Луќмон БОЙМАТОВ,муаррих

№01 (310) 8 январи соли 2014 15

МУАССИС:Зафари СЎФЇ

Азизи НАЌИБЗОД

Абдулазизи ВОСЕЪ, Исфандиёри ХАЛИЛЇ,Њумайрои БАХТИЁР, СиёвушиЌОСИМЗОДА

МУЊАРРИР:

ХАБАРНИГОРОН:

ТАРРОЊ:Аслиддини ЉУМЪА

МЕНЕЉЕР:

Њафтанома дар Вазорати адлияи љумњурї зери раќами001-3446 сабти ном шудааст

Њафтанома ба хотири чандандешї маводеро низ ба табъ мерасонад, ки ба мўњтавои он мувофиќ нест. Ба дурустии арќом ва далелњо муаллифон љавобгўянд. Дар њафтанома аз навиштањо ва аксњои интернет истифода

шудааст. Ба мўњтавои матолиби хусусияти рекламавї дошта, идораи

њафтанома масъул нест.

С. НЕЪМАТУЛЛО

ЧП ГАЗЕТА «ОЗОДАГОН»Расчетный счет

№ 20202 972314030017600МФО: 350101403

Корр. счет: 20402972714031 ОАО Агроинвестбанк

г. ДушанбеИНН № 030012573

Тољикистон, Душанбе, к. МирзоТурсунзода– 45, х. 401.

Телефон: 37-880- 07-09; 907- 82-55-77, 93-593-34-70; 93-510-16-99

НИШОНЇ:

Дар чопхонаи «Интишор» ба нашр расидааст

www.ozodagon.com

МУДИРИ ИЉРОИЯ:Хилватшоњи МАЊМУД

e-mail: ozodagon@mail.ru

тарозу

e-mail: ozodagon@mail.ru

Сорбон Музаффарбеков, муштзанитољик, 26 августи соли 2012 дар на-здикии тарабхонаи "Бешаи палангон"-и шањри Душанбе бо зарби корд захмїшуда, баъдан дар бемористон љон до-дааст. Маќомот дар марги ў ШералїМуродови 22-сола, Камолиддин Тош-зодаи 21-сола ва Абдулазиз Шарифљ-они 24-соларо айбдор мешуморанд.

Париноз Улфатшоева, модари Сор-бон Музаффарбеков, дар назди дод-гоњи шањри Душанбе, ки бо хабарни-горон сўњбат мекард, гуфт, мехоњад,муттањамони ќатли писараш ба бадта-рин љазо мањкум бишаванд: "Мехоњам,бадтарин љазоро ба онњо бидињанд, тобифањманд, зиндагї чист. Бачаи маншахси кўчагард набуд. Дар Донишгоњиполитхеникї мехонд. Бар илова ба-

чањои мардумро таълим медод, боксёд медод."

Мусоњиби мо афзуд, "то замонењастам, ин доѓ аз дилам намеравад.Он вањшигарие, ки инњо карданд, ягонвањшї намекунад. Аввал бехабар батани писарам корд заданд ва ўро таъ-ќиб намуда, дар тањи купрўк боз бокордчањои гуногун ба аъзои бадани ўзарба заданд." Париноз Улфатшоевадар идома гуфт, бино ба хабаре, ки да-страс кардаанд, ду тан аз муттањамо-ни куштори писараш њанўз боздоштнашуда, зоњиран аз кишвар фирор на-мудаанд. Яке аз ин муттањамон, баќавли модари Сорбон, Мубориз Му-њаббатов ном дошта, гўиё ному наса-башро њам иваз намудааст.

Аммо Субњон Тошев, падари Камо-

лиддин, яке аз муттањамони кушториСорбон Музаффарбеков, дар сўњбатбо "Озодагон" гуфт, писараш аслан

дар ин ќазия айбе надорад. Ба ќавли ў,гўиё навори видеої њаст, ки бегуноњииписарашро исбот мекунад, аммо маќо-мот аслан ба он эътибор намедињанд."Рўзи 31 августи 2012, баъд аз њодисаикуштори Сорбон, ки писари ман низ дар"Бешаи палангон" буд, худам ўро ба дод-ситонї бурда супоридам. Бовар доштам,ки ў бе гуноњ аст. Вале њоло ўро ба кур-сии айбдорї шинондаанд",-афзуд ў.

Њуќуќдон Бузургмењр Ёров дар инмурофиаи додгоњї аз Дилшод Наимовдифоъ мекунад, ки дар робита ба куш-тори Сорбон Музаффарбеков боздоштшуда, њоло ба курсии айбдорї нишас-тааст. Оќои Ёров мегўяд, дар маљмўъ,дар ин мурофиа парвандаи 9 нафар бар-расї мешавад, ки 4 нафари онњо бо мод-даи куштор, 2 нафар барои сохтакорїва дигарон барои авбошї айбдор мегар-данд. Дилшод Наимов, нафари тањтињимояти Бузургмењр Ёров, 24-солабуда, соњиби як фарзанд мебошад.Оќои Ёров мегўяд, "зерњимояи ман худ-ро гунањкор намешуморад. Сорбонрохуб мешинохтааст. Падари Сорбон дартолори додгоњ гуфт, ки Дилшодро наме-шиносад, аммо бародари Сорбон зерњ-имояи маро хуб мештиносад. Вай гуфт,њамин Дилшод бегуноњ аст."

Ќатли Саъдї Сатторови 25-соламоњи апрели соли 2013 дар тарабхонаи"Шањрисабз"-и пойтахт сурат гирифта-аст. Баъдан Вазорати умури дохилииТољикистон эълон кард, њафт нафаримуттањам дар куштори Саъдиро боз-дошт намудааст, ки дар миёнашонЉањонгир ва Шералї Муродовњо низбуданд.

Дар пайи ин њодиса, волидони СаъдїСатторов низ аз Эмомалї Рањмон, раи-сиљумњури Тољикистон дархост кар-данд, то тафтишоти ќазияро зери назо-рати худ бигирад. Волидони ин љавонимарњум аз он нигаронї карданд, ки гўиёќотили эњтимолии фарзандашон азоилањои бонуфузи Тољикистон аст вадар гузашта низ аз љавобгарї барои чан-дин љиноятњои вазнин халос шудааст.

Нилуфари КАРИМ

МУРОФИАИ 10 НАФАРИМУТТАЊАМ ДАР ЌАТЛИСОРБОН ВА САЪДЇ

Додгоњи шањри Душанбе баъд аз зўњри њафтуми январ ба баррасиипарвандаи гурўњи дањнафарии муттањамони ќатли СорбонМузаффарбекови 20-сола ва Саъдї Сатторови 25-сола оѓоз кард.Раисикунандаи мурофиа додраси Додгоњи шањри Душанбе АбдусамиОдинаев аст.

№01 (310) 8 январи соли 201416

њафтранг

АВВАЛИН ХАБАРГУЗОРИИМУСТАЌИЛИ МИНТАЌАВЇ

ИН РАФИЌОН...Ин рафиќон чи рафиќанд, магар ќотили њам,Њамагон душмани љабранд, магар бар дили њам.Ѓайр девор кунад, хишт баранд аз сари худ,Њеч вайрона нахоњанд, магар манзили њам.Аз сари лутф ба њар анљуману кунгурае,Њама моилшудагонанд, магар моили њам.Мушкиле њаст агар, то бубарандаш зи миён,Сайъ варзанд шабу рўз, магар мушкили њам.Кас набошанд, бигирам, ки ба њар мањфилу базм,Чу хас оянду нишинанд, магар мањфили њам.Зањрпечанд, ба љуз шира надузданд зи хеш,Ин рафиќон чї рафиќанд, магар ќотили њам.

ШАРЌ НОЗУКСУХАНИСТШарќ мавзун будан,Шарќ нозуксуханист!

Ман агарПеши марде бинишинам, ки рубобе дорад,Дўст дорам, ки дињам гўш ба оњангашу лаззат бубарам,На ба он фикр кунам,Ки чи оњанг нињон аст тањи њар тораш.

Яъне, шеър агар мавзун нестВа навоНачакад аз пайи њар њарф ба гўш,Натавонам, ки ба зењнаш супарам,Ресмоне, ки ба њам љуфт кунад дурри сухан оњанг аст!

Рўи Ќуръон дидамКи њама оятњоЧи ќадар мавзунандВа муќаффову латиф.Ба дили худ гуфтам:На њамин ЌуръонашЊамаи кори Худованд низоме дорад!

Ва дурўѓ аст, ки вазнЊаст воме, ки гирифтем зи ашъори араб.Борбадро оёБа гањи суњбати шоњЉомааш буд магар номавзун?

Шуарои ЮнонВазн аз мо бигирифтанд ба вом,Номи он вазн бувад "персикус"Мо агар њеч надонем аз он вазн, афсўс!

Эй мусулмон, дили туАз ба ёд ории аљдод агар бад нашавад,Фањлавиёт њама мавзун буд,Ва рубоїЊаст он гуна далел,Ки агар сайъ кунї, рад нашавад.

Шарќ бархостгањи шеър бувад,Ин, ки мавзун нашуморанд варо баддањанист.Шарќ мавзун будан,Шарќ нозуксуханист.

***На аќл дод љавобам, на рўзгор маро,Ки офарида чаро Офаридгор маро.

Паридарангтар аз боѓњои урёнам,Намондааст ба чашми кас эътибор маро.

Шабењи санг шудам бе насиб аз таќвим,Ки бањра нест, зи пойизу навбахор маро.

Ѓизоли шеди ѓурубам, ки шоми њавлангез,Ба коми хеш кашад њамчу аждањор маро.

Дарун-дарун њама хокистарам, зи оташи дилКи додааст чунин ќисмати чанор маро.

Наёмадиву бувад боз бар рањат, пўшадНиќоби гўр магар чашми интизор маро.ОЗАР