zorg magazine editie februari 2012

19
HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZIEKENHUIZEN DOSSIER: Flexibel werken in de zorg ZorgAndersTv, zorg op maat in beeld 22 Ziekenhuisgordijnen huisvesten bacteriën 24 Doordacht aankoopbeleid via internet 28 Beleving van patiënten met een delirium 32 feb 2012 QR-code zie pagina 16 Verschijnt 12x per jaar - nr.4 - 1 / 2012 (maand februari) - 18 februari 2012 - Antwerpen X - P 912873

Upload: ablecare-bvba

Post on 12-May-2015

2.407 views

Category:

Documents


10 download

DESCRIPTION

Zorg Magazine is een vernieuwend maandelijks informatietijdschrift voor de zorgsector met oog voor evidence based werken. De themazender ZorgandersTv staat hierin centraal. Zorgmagazine wenst zich te onderscheiden van reclame en nieuwskranten door kwaliteitsvolle artikels te leveren die gelezen én herlezen worden. Hete hangijzers worden niet uit de weg gegaan. Zorg Magazine wordt gratis via de post bezorgd bij alle key decision makers in de Belgische zorgsector.… Daarnaast wordt het magazine bedeeld bij leveranciers én producenten die actief zijn in de sector alsook in onderwijsinstellingen.

TRANSCRIPT

Page 1: ZORG Magazine editie Februari 2012

HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZIEKENHUIZEN

DOSSIER: Flexibel werken in de zorg

� ZorgAndersTv, zorg op maat in beeld 22 � Ziekenhuisgordijnen huisvesten bacteriën 24 � Doordacht aankoopbeleid via internet 28 � Beleving van patiënten met een delirium 32

feb

201

2

QR

-co

de

zie pagina 16

Vers

chijn

t 12

x p

er ja

ar -

nr.4

- 1

/ 2

012

(maa

nd fe

bru

ari)

- 18

feb

ruar

i 201

2 -

Ant

wer

pen

X -

P 9

1287

3

Page 2: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 3ZORGMAGAZINE2

Michael Van BuggenhoutHoofdredacteur

VOORWOORD

Een nieuwe doelgroep...

Beste zorgprofessional,

Een groene versie van ZORG Magazine? Neen, we gaan niet gewoon voor afwisseling... voor u ligt een volledig nieuw nummer voor een nieuwe doelgroep... Na de lancering van ZORG Magazine voor de zorgsector (ouderenzorg / gehandicaptenzorg), stroomden de inschrijvingen binnen. Het aantal lezers steeg spectaculair evenals de interesse vanuit het onderwijs, zorgorganisaties én bedrijven. Tijd dus om u nog meer op uw wenken te bedienen. Vanaf januari 2012 verschijnt ZORG Magazine maar liefst 12 keer. 4 Keer voor zorgprofessionals uit de ziekenhuizen, 4 keer voor de thuiszorg en 4 keer voor de ouderenzorg / gehandicaptenzorg.

Een andere kleur wil niet zeggen dat we gaan voor een ander concept. ZORG Magazine blijft een vernieuwend onafhankelijk professioneel tijdschrift voor de zorgsector en zal zich blijvend onderscheiden door kwaliteitsvolle artikels te leveren die gelezen én herlezen worden. Onderzoek en evidence based denken, beslissen én werken, zullen de basis blijven vormen van alle publicaties. Neen, nog steeds geen overdaad aan multivariate analyses of Mann–Whitney U testen, maar toegankelijke data met een duidelijk link naar de praktijk. Naast eigen onderzoek zal ZORG Magazine ook in het ziekenhuisnummer relevant wetenschappelijk onderzoek uit Vlaamse Universiteiten en Hogescholen brengen. In dit nummer brengen we een onderzoek van de vakgroep verpleegkunde en vroedkunde van de Universiteit Antwerpen, die een uniek onderzoek deden naar de beleving van patiënten met een delirium op intensieve zorg.

De themazender ZorgandersTv zal ook in elke editie van het ziekenhuisnummer van dit tijdschrift centraal staan. Want anders zorgen is en blijft een streven, ook vandaag.

Verder in dit nummer wordt er uitgebreid aandacht besteed aan uurroosterplanning in ziekenhuizen en het flexibel inzetten van zorgpersoneel. Misschien kan de computer, die niet meer weg te denken is uit de dagelijkse praktijk, wel de balans creëren tussen werk en privé? De vraag naar flexibel werken is niet nieuw en sommige organisaties gaan nog een stap verder. Ook het aankoopbeleid wordt niet uit het oog verloren net zoals hygiëne in de voorziening.

Wenst u nog sneller op de hoogte te zijn van nieuws en evoluties in de ZORG sector? U kan de redactie van ZORG Magazine ook volgen via Twitter (@ZORGMAgazine).

ZORG Magazine, het onafhankelijk

tijdschrift voor de Vlaamse

ziekenhuizen wordt per kwartaal

uitgegeven door:

� Ablecare BVBA

Consultancy, Research & Education

Bossaersstraat 87

2930 Brasschaat

[email protected] of www.ablecare.be

� Jaargang 2 - nummer 2

editie februari 2012

ISSN: 2033-7582

P 912873 PB 779

� Eindredactie: Michael Van Buggenhout

� Aan dit nummer werkten mee:

Michael Van Buggenhout, Dirk Baert, Bart

Dirix, Bart Van den Eynde, Sylvie Cuyt,

Kathleen Van de Vyver, Carine Swiggers,

Prof. dr. Bart Van Rompaey, An Van Hoof,

Kim Staes, Hilde Taillieu en Valérie Duquet.

� Oplage: 2000 exemplaren

� Abonnementen, adreswijzigingen en

annuleringen: ZORG Magazine wordt gratis

bedeeld, bij adreswijziging kunnen oud

én nieuw adres worden doorgegeven via

[email protected].

� Redactie: [email protected]

+32 3 633 18 11 +32 477 41 17 00

� Drukkerij: Dirix-Vanhoof, Ekeren

� Advertenties: Advertentieruimte kan

besproken worden met de redactie (zie

bovenstaande contactgegevens).

� © Schriftelijke toestemming van de

redactie is vereist voor eventuele overname

van tekst en beeldmateriaal uit de publicatie.

� Alle artikels kunnen afzonderlijk en

gratis gedownload worden via de website

van ZorgAndersTv (www.zorganderstv.be)

en deze van Ablecare (www.ablecare.be).

Reflex  Interim  nv,  Frankrijklei  128-­130,  2000  Antwerpen,  T.  03/213.91.91,  F.  03/213.91.99    [email protected]  

                                                                                                           

 

SNELHEID  

Met  spoed  een  oplossing  nodig?    

Reflex  is  er  altijd  voor  u,  7  dagen  per  week  van  7  tot  22  u.  Een  acuut  of  structureel  personeelstekort,  i achts  of  overdag?  Reflex  stelt  u  snel  de  juiste  mensen  voor.  

 

PROFESSIONALITEIT  

Onze  zorgmedewerkers  versterken  uw  afdelingen.    

Ze  maken  het  werk  lichter  voor  uw  vaste  equipe.  Ze  zijn  snel  inzetbaar  en  bieden  uw  patiënten  de  kwaliteit  waar  uw  instelling  voor  staat.  Ze  worden  hiervoor  speciaal  gescreend  en  geselecteerd  door  een  team  dat  de  sector  door  en  door  kent.  Heel  wat  van  onze  consulentes  werkten  zelf  als  verpleegster.  Zij  weten  hoe  belangrijk  teamwork,  zin  voor  detail,  enthousiasme,  inzet  en  vakkennis  zijn.  Zo  bent  u  altijd  zeker  van  de  juiste  m/v  op  de  juiste  plaats.  Regelmatige  evaluaties  helpen  u  en  onze  mensen  nóg  beter  samen  te  werken.  

 

DE  JUISTE  VERHOUDING  

Met  flexibel  zorgpersoneel  stemt  u  uw  interne  vraag  perfect  af  op  het  externe  talentaanbod.    

U  hoeft  zelf  geen  arbeidsintensieve  (en  dus  dure)  selectieprocedures  uit  te  voeren.  U  beslist  op  basis  van  duidelijke  offertes  en  correcte  voorstellen.  Reflex  beperkt  uw  administratieve  rompslomp  tot  een  minimum,  onder  meer  met  een  eenvoudig    maar  gedetailleerd    facturatiesysteem.  

 

 

 

 

 

 

 

ZORGTALENT  GEZOCHT?  

 

Page 3: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 5ZORGMAGAZINE4

INHOUD Samenwerken met zelfhulpgroepen loont!

Zelfhulpgroepen en patiënten-verenigingen raken stilaan ingeburgerd in de gezondheids- en welzijnssector. Samenwerking tussen zelfhulpgroepen en professionelen loont immers, dat blijkt uit verschillende studies. Toch is die nog niet vanzelfsprekend. Hulpverleners zijn nog te weinig vertrouwd met zelfhulpgroepen; ze zijn niet altijd even overtuigd van de meerwaarde ervan of missen concrete methodes en voorbeelden van constructief samenwerken.

Het Trefpunt Zelfhulp vzw heeft een aanbod ontwikkeld dat aan deze lacunes tegemoet komt. Het gaat om een handleiding, een digitaal leerplatform en een vormingsaanbod voor de zorgprofessioneel in het veld

of in opleiding. De inhoud is gebaseerd op een drievoudige benadering: informeren, sensibiliseren en vormen.

De handleiding Zelfhulpgroepen. Samen werken aan welzijn en gezondheid werd geschreven door Peter Gielen, Jozefien Godemont, Koen Matthijs, en Annemie Vandermeulen, kost 19,95 euro en is verkrijgbaar via www.lannoocampus.be of de boekhandel.

Het leerplatform bestaat uit drie delen en kan u ontdekken via:samenwerkenmetzelfhulpgroepen.be.

Meer info via: Trefpunt Zelfhulp [email protected], 016/23.65.07 www.zelfhulp.be

Alpha-D3-Fogging tegen verspreiding van resistente kiemenDe CPE – bacterie verspreidt zich verontrustend snel in Belgische ziekenhuizen. Tijdens de eerste tien maanden van 2011 werden in maar liefst drie ziekenhuizen epidemieën en in een twaalftal instellingen sporadische gevallen van CPE vastgesteld. Deze opkomst van bacteriën is verontrustend wetende dat de behandeling voor de patiënt erg beperkt is.

In samenwerking met internationaal gerenommeerde onderzoekers en instituten ontwikkelde Alpheios een geavanceerde desinfectiemethode gebaseerd op het vernevelen van waterstofperoxide. De methode is door het “FOD volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu” gevalideerd en goedgekeurd voor toepassing binnen de gezondheidszorg voor België

inzake bacteriebestrijding. Hiermee kunnen in zorginstellingen, bacteriën waaronder de CPE-bacterie beter, sneller en goedkoper aangepakt worden. Besmette ruimtes zijn binnen enkele uren gedesinfecteerd en direct gebruiksklaar. Daardoor levert dit de zorginstellingen enorme kostenbesparingen op, samen met 100% zekerheid een patiëntenkamer volledig gedesinfecteerd te hebben. Sinds de introductie van Alpha-D3-Fogging, twee jaar geleden, is de apparatuur al bij meer dan 20 verschillende zorginstellingen en ziekenhuizen ingezet in België en Nederland, ter bestrijding van bacteriën (waaronder ook de MRSA bacterie en Clostridium Difficile).

Meer informatie: Bart van Boven, +32 498 88 42 34, www.alpheios.be of [email protected].

3 Voorwoord

4 Samenwerken met zelfhulpgroepen loont!Alpha-D3-Fogging tegen verspreiding van resisente kiemen

5Korte berichten

6 Dossier:Uurroosterplanning

8Meer tijd voor de patiënt:Flexibiliteit, transparantie en overzicht openen deuren

14 Opinie: Zorgen voor de medemens

17ZorgAndersTv: reportages & informatie

22ZorgAndersTv: zorg op maat in beeld

24Traditionele gordijnen huisvesten gevaarlijke bacteriën

28Doordacht aankoopbeleid via internet

32De beleving van patiënten die een delirium doormaken op IZ

ZNA Middelheim opent spoed voor kinderen

Sinds kort beschikt ZNA Middelheim over een aparte infrastructuur en een eigen team dat volledig is toegespitst op de spoedopvang van kinderen van 0 tot 16 jaar en dit de klok rond, 7 dagen op 7. Het concept is uniek in de provincie Antwerpen. Spoedzorg aan kinderen werd voorheen verstrekt in het ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis tussen de geplande afspraken door, tijdens de vrije raadpleging of in de Spoedafdeling voor volwassenen van ZNA Middelheim. Sinds kort is alle ongeplande zorg aan kinderen samengebracht in een eigen kindvriendelijke omgeving waar een gespecialiseerd team van zorgprofessionals klaarstaat voor de jonge patiëntjes.

De Kinderspoed beschikt over een apart team bestaande uit een urgentiearts, een pediater en zes pediatrisch verpleegkundigen die voorheen in het ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis werkten. “Daarnaast beschikt de afdeling ook over een gespecialiseerde mobiele equipe die kan uitrukken en waarbij een pediatrisch verpleegkundige het team vervolledigt”, aldus dr. Bart Devriendt die de kinderspoed onder zijn leiding heeft. “Alles is hier op kindermaat, zo ook bij voorbeeld de pijnbestrijding. We werken met een aangepast programma dat beantwoordt aan de meest recente aanbevelingen. Zo wordt er bij pijnlijke hechtingen gebruik gemaakt van een verdovend gas.”

Dr. Jan Stroobants, al jaren diensthoofd van de spoedafdeling van het ZNA Middelheimziekenhuis: “We beschikken over vier kindvriendelijke boxen en een shock room. Er is een eigen wachtruimte en onthaal.

Korte berichtenDat is een zegen voor kinderen en volwassenen. Kinderen worden er afgeleid door spelletjes en fleurige muurdecoratie, terwijl volwassenen die bij voorbeeld in de wachtruimte zitten met barstende hoofdpijn geen krijsende peuters moeten doorstaan.”

OLV Ziekenhuis Aalst stelt progressief toestel voor om kanker te bestrijden

Het OLV Ziekenhuis Aalst zet een nieuwe stap in de behandeling van kanker en stelt vandaag zijn nieuwste aanwinst Novalis® voor. Deze stereotactische radiochirurgische kankerbehandeling is een primeur voor Vlaanderen.

In België worden meer dan 150 mensen dagelijks gediagnosticeerd met kanker. Dat komt neer op meer dan 50 000 nieuwe patiënten per jaar. Geschat wordt dat 1 man op de 3 en 1 vrouw op de 4 behandeld zullen worden voor kanker voor hun 75, een cijfer dat steeds toeneemt.

Met de Novalis®-radiochirurgie kunnen kwaad- en goedaardige aandoeningen in heel wat

lichaamsdelen worden behandeld dankzij een technologie die de stralingsbundel op een unieke manier vorm geeft. Door de stralingsbundel precies te vormen rond de tumor kan een adequate behandelingsdosis gegeven worden op het doelgebied en kan het omgevende gezonde weefsel worden beschermd.

Volgens dr. Bral, radiotherapeut-oncoloog in het OLV Ziekenhuis Aalst, was de aanschaf van Novalis® noodzakelijk: “Bij de helft van de nieuwe kankerdiagnoses zal er ergens in de loop van het ziekteverhaal sprake zijn van bestraling. Het Novalis®-systeem verenigt een aantal voordelen voor de patiënt die de bestraling efficiënt en doeltreffend laten verlopen. Het maakt dankzij zijn precisie, betrouwbaarheid en snelheid een geïndividualiseerde comfortabele behandeling mogelijk.”

Het gerobotiseerde Novalis®-platform laat een precieze behandeling toe met een superieur comfort voor de patiënten in meerdere indicaties. De grootste stap voorwaarts hierbij is de toepassing van stereotactische bestralingen.

Page 4: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 7ZORGMAGAZINE6

Een beweging naar meer flexibiliteit Regelgeving is er om werknemers te beschermen maar, wat als de regelgeving het beheer van een ziekenhuis erg moeilijk maakt?

Een vroege dienst na een late is misschien not done, maar wat doe je als je beste verpleegkundige komt vragen om na een late dienst een vroege te doen omdat ze ’s avonds graag op het oudercontact op de school van haar zoontje aanwezig zou willen zijn? Zeg je dan consequent neen, of zie je het door

Onderzoek toont aan dat we met een goed uitgebalanceerde uurrooster een heel aantal fysieke en psychische klachten bij de werknemers kunnen voorkomen. Boivin et al. (2007) en De Vries – Griever, (1990) omschreven een aantal belangrijke belastende factoren bij het werken in steeds wisselende diensten zoals de continue aanpassing aan een veranderde tijdstructuur, verslechterde slaap, verstoring van het sociaal ritme... Met deze factoren hebben we zeker af te rekenen in de gezondheidssector.

Een slecht uurrooster kan deze factoren laten toenemen en kan vervolgens ook enkele andere creëren zoals bijvoorbeeld de eerder aangehaalde werkstress. Daarom is het belangrijk een zekere regelmaat en voorspelbaarheid aan te houden in de werkplanning waarbij we rekening houden met de noodzakelijke – wettelijk voorziene - rusttijden.

Professioneel plannen van uurroosters in termen van een betere voorspelbaarheid van de uurroosters, kan het aandeel zorgverleners met werkstress aanzienlijk doen verminderen. Ook systematisch overwerk kan een uiting zijn van een minder planmatig dienstroosterbeleid.

Dossier: uurroosterplanningOok in een ziekenhuis heeft arbeid een continu karakter, 24 uur op 24 moeten er zorg en diensten geleverd worden en dit elke dag opnieuw. Daarnaast strijden ook ziekenhuizen om kwalitatief hoogstaande én flexibele zorgverleners, maar hoe flexibel gaan ze zelf om met die equipe? Het maken van een degelijk uurrooster is vandaag dan ook één van de belangrijkste aandachtspunten. Het opmaken van een uurrooster is één van de moeilijkste en meteen ook één van de meest frequente taken die leidinggevenden in ziekenhuizen uitvoeren. Het dienstrooster heeft een bewezen grote impact op het dienstgebeuren, de kwaliteit van zorg en het rekruteren van nieuwe personeelsleden. Dit dossier gaat verder in op deze problematiek.

Dossier uurroosterplanning Dossier uurroosterplanning

“Getver, ik had tot nu een aangenaam uurrooster maar vanaf 2012 gaan

we gezond roosteren. Dan heb ik pas een ongezond werkschema. Laat

werken en dus nog later thuis maar wel weer uit bed om 6u30 om

terug aan de slag te gaan. Allemaal geen probleem zo lang je niet te

veel dagen achter elkaar werkt. Dikke zever, onnozele bureaucraten.”

Citaat: december 2011 (Facebook)

de vingers. Leidinggeven kan op dat moment erg moeilijk worden. En dit praktijkvoorbeeld is zeker geen alleenstaand geval.

De afgelopen jaren ontstonden er zelfs meerdere facebook-groepen, waarbij eentje de welluidende titel meekreeg: “Ongezond Gezond Wettelijk Uurrooster Verpleging???”.Facebook en de sociale media in het algemeen worden tegenwoordig vaker en vaker ingezet om zaken aan te kaarten. Maar de populariteit van deze groepen groeit zeer snel, in september 2011 bezat de groep immers 2555 aanhangers, een korte blik op de ledenlijst laat ons inzien dat dit inderdaad zorgverleners zijn die de boodschap ondersteunen. De gemiddelde leeftijd van de leden zal u misschien ook niet verbazen, voornamelijk jonge, pas afgestudeerde verpleegkundigen steunen deze actie. Naast deze Facebook-pagina, bestaat er intussen

ook al een tweede pagina met als titel ‘neen aan gezond roosteren’.

De leeftijd als cruciale factorVerschillende epidemiologische studies hebben aangetoond dat shiftwerk op een bepaalde leeftijd teveel negatieve invloeden heeft op de werknemer. Costa (2005) geeft aan dat de kritische grens ligt ergens tussen 40 en 50. De redenen om 40+ werknemers te behoeden voor teveel wisselende diensten en vooral nachtwerk zijn erg divers aldus Costa.

Het gaat dan vooral om: psychosociale factoren, chronobiologische en werkomstandigheden. Zoals eerder gemeld hebben vele zorgverleners te kampen met slaapstoornissen, bij oudere werknemers neemt dit ernstig toe en merken onderzoekers ook meer aanpassingsmoeilijkheden bij de start van een reeks nachtdiensten. (Harma et al., 1994) Ook het overschakelen van diensten die acht uur duren naar diensten die 12 uur duren, verlopen veel moeilijker voor 40+ werknemers. (Folkard (2000) in Costa (2005). Meer concreet gaat het in de eerste plaats over het circadiaan systeem, voor de gemakkelijkheid hier genoemd als de ‘biologische klok van onze werknemers’.

Complexiteit troefHoe complex zijn onze uurroosters in de praktijk? Door onze ervaring zijn we vaak blind voor de mankementen van het huidige systeem. Dat niet iedereen tevreden is, lijkt maar normaal te zijn, en dat er hiaten in het systeem zitten, baart weinig mensen zorgen. Maar complexe processen worden pas duidelijk als we systematisch kijken naar de kleinere delen ervan. Zoals eerder aangegeven zijn relatief eenvoudige modellen vaak nauwkeuriger dan complexe modellen (Hogarth, 2010). Oldenkamp gaf hierboven de beïnvloedende factoren reeds weer, maar gaat meteen verder. Er worden immers drie dimensies

“De zorg voor de cliënt, begint met zorgen voor zichzelf. Jezelf in vraag stellen als organisatie

en als planner, verdient de voorkeur.”

beschreven die zorgen voor de complexiteit van onze uurroosters.Het gaat (1) om het soort van te werken dagen, we onderscheiden de gewone weekdagen en de iets problematischere werkdagen zoals weekends, feestdagen… Ten tweede (2) gaat het over het personeel dat we kunnen inplannen, deze kunnen verschillen in functie (zorgkundigen, verpleegkundigen, stagiairs…) of naar contract (fulltime, parttime,…). Tot slot (3) gaat het over de diensten die we kunnen toewijzen, de productieve diensten (avond, dag- en nachtdiensten), maar ook al de uitzonderingen zoals vrije dagen, arbeidsduurverminderingsdagen, bijscholingen (in de voorziening of buiten de voorziening), vergaderingen…

De afgelopen jaren werd een veelheid aan verschillende arbeidscontracten gecreëerd, een zuiver onderscheid maken tussen personeelsleden die 50 en 100% tewerkgesteld zijn is

onmogelijk anno 2011. Tegenwoordig opteren werknemers immers ook voor heel andere werkregimes zoals 35%, 65%, 70% etc… Dit maakt het werk van de planner niet makkelijker. Een softwarepakket kan dan raad brengen.

Referenties• 1. Boivin DB Tremblay GM, James FO.

(2007) Working on atypical schedules Sleep

Medicine 8 578–589

• 2. Costa G. (2005) Some considerations

about aging, shift work and work ability,

International Congress Series 1280, 67-72

• 3. De Vries – Griever. (1992)

Evenwicht tussen werkdruk en herstel bij

afwijkende werktijden: uitgangspunten

voor dienstroosterplanning. W.H.A.W.-

cahier 1. Utrecht-Groningen, Nationaal

ziekenuisinstituut, 1992, 45pp.

• 4. Hogarth RM., Gaba A., Makridakis

S. (2010) Why Forecasts Fail. What To Do

Instead, MIT Sloan Management Review

• 5. SERV (2003) Nulmeting Vlaamse

werkbaarheidsmonitor, SERV-STV-Innovatie

& Arbeid

“Werknemers die werken in afwijkende

arbeidstijden hebben minder

werkstress indien hun dienstrooster voorspelbaar is.”

Page 5: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 9ZORGMAGAZINE8 Dossier uurroosterplanning Dossier uurroosterplanning

Meer tijd voor de patiënt?Flexibiliteit, transparantie en

overzicht openen deurenHet is duidelijk dat het opmaken van een uurrooster een erg arbeidsintensieve bezigheid is.

Structuur en herhaling inbrengen, zorgt vanzelfsprekend voor een afname van de tijd die planners

bezig zijn met het ontwikkelen van deze roosters. Vanzelfsprekend hebben een heel aantal

softwareontwikkelaars ingezien dat een computer een heel deel van het werk kan overnemen.

Net zoals medicatie en stockbeheer, het registreren van zorg en nog zoveel meer. ZORG

Magazine sprak met Steven Valkenborgh en Gert-Jan Vos van het van oorsprong Nederlandse

bedrijf ORTEC, gespecialiseerd in personeelsplanning in onder andere de zorgsector.

Het regionale kantoor van ORTEC in België werd in 1997 opgericht. Sindsdien heeft ORTEC België een portefeuille opgebouwd van meer dan 150 klanten. ORTEC optimaliseert onder andere de toeleveringsketen van retailers, helpt transporteurs bij het plannen van hun dagelijkse activiteiten en is actief op het gebied van personeelsplanning in de gezondheidszorg en de professionele en publieke diensten markt, waaronder ook politie en brandweer.

Vanuit deze ruime ervaring, weten de experten van ORTEC dat personeelskosten een belangrijke kostenpost zijn en dat deze ook in de gezondheidszorg steeds toenemen. Efficiënt omspringen met deze omstandigheden is dan ook noodzakelijk. Ook het feit dat ziekenhuizen net als in andere zorgsectoren enorm veel tijd kwijt zijn aan administratieve handelingen, in plaats van de handen aan het bed te hebben, baart zorgen. Zo spenderen dokters en verpleegkundigen 30-50% van hun tijd aan administratie en 25% van

de uitgaven van een ziekenhuis zijn administratieve lasten (bron: Michael E. Porter).

Administratieve druk verlagenZiekenhuizen beseffen steeds vaker dat een optimale afstemming van de inzet van haar belangrijkste resources - namelijk de medewerkers - op de te leveren zorg, grote voordelen oplevert.

Een belangrijke stap richting meer efficiëntie en betere kwaliteit van zorgverlening is om meer vraaggestuurd te gaan plannen vanuit een meer centrale organisatie. ORTEC heeft voor ziekenhuizen een

oplossing ontwikkeld op het gebied van capaciteits- en roosterplanning, waarbij de zorgvraag centraal wordt gesteld.

Met deze oplossing helpen we ziekenhuizen om tot een optimaal basis dienstpatroon te komen en medewerkers en werkruimtes zo efficiënt mogelijk in te zetten. Het resultaat: meer mogelijk maken met minder mensen en een verlaging van de administratieve druk, waardoor er meer tijd vrijkomt voor het leveren van zorg. Steven Valkenborgh van ORTEC België licht toe.

ZORG Magazine: Moet een systeem voor personeelsplanning voor ziekenhuizen aan andere voorwaarden voldoen dan systemen voor andere zorgorganisaties?Steven Valkenborgh: Natuurlijk moet een planningssysteem voor ziekenhuizen kunnen omgaan met de CAO en wetgeving die voor ziekenhuizen van toepassing is bij de inzet/ roostering van personeel. ORTEC’s dienstroostersysteem ORTEC Harmony is echter standaard inzetbaar in zowel

“De zorgsector is aan een groot aantal

veranderingen onderhevig die

zorgorganisaties noodzaken om tot

een efficiëntere en bedrijfsmatige

werkwijze te komen.”

de gezondheidszorg als andere sectoren. De parameters hoeven maar aangepast te worden en het dienstroostersysteem is geschikt voor het roosteren van personeel in – om het even – een ziekenhuis of een gemeentehuis of het bedrijfsleven.

ZORG Magazine: Wat is de kracht van een systeem zoals ORTEC Harmony?Steven Valkenborgh: De kracht van een systeem als ORTEC Harmony is juist dat het standaard is. ORTEC Harmony zorgt onder meer voor een nauwkeurige registratie en verwerking van gewerkte uren, ziekte en verlof, waarbij de klant snel kan inspelen op verstoringen in de planning. Denk aan uitval van een medewerker of aan onverwachte klussen tussendoor.

We kunnen de kracht van ORTEC Harmony in 4 punten samenvatten: (1) Effectieve schaalbaarheid: ORTEC Harmony kan worden ingezet voor het plannen van vijftig medewerkers, maar evengoed voor de inzet van 50.000 personeelsleden. (2) Ultieme flexibiliteit: het geavanceerde systeem ondersteunt diverse roostermethoden, die de planner

naast en door elkaar kan gebruiken. Denk aan traditionele roostervormen als ploegen- en individuele cyclische roosters. Ook voor de nieuwere roostermethoden kan ORTEC ingezet worden, zoals volledig flexibele roosters, wensroosters, zelfroosteren, shift picking en shift bidding. Zo kunt u beginnen met een cyclisch patroon. Is het rooster niet naar wens? Dan is het systeem in staat het dienstrooster acuut en flexibel aan te passen. (3) Geïntegreerde planning: integratie van planning voor de inzet van vast en flexibel personeel voorkomt fouten en werkt sneller.

ORTEC Harmony maakt het mogelijk uw vaste medewerkers in te plannen, maar bij tekort aan mankracht ook direct uw oproep- of uitzendkrachten

mee te plannen. Daardoor hoeft u niet meer verschillende systemen te raadplegen. Tot slot is er ook volledige integratie (4): het flexibele en geavanceerd planningssysteem kunt u perfect invoegen in uw administratieve keten. Dat maakt volledige integratie mogelijk met diverse systemen voor Human Resources, salarisverwerking, tijdregistratie en ERP.

ZORG Magazine: Wat kan een planner verwachten van een planningssysteem zoals Harmony?Steven Valkenborgh: Een planner kan in ieder geval rekenen op gebruiksvriendelijkheid. Daarnaast weet een planner zich dusdanig ondersteund in het maken van een dienstrooster, dat hij/zij zich echt kan gaan focussen op de ware knelpunten in de planning. De planner blijft altijd leading. Zonder een goede planner geen optimale planning!

ZORG Magazine: Werkt Harmony enkel ondersteunend voor de planner of neemt het systeem ook echt taken over?Steven Valkenborgh: ORTEC Harmony is een middel om tot een

Figuur 1: Het personeelsplanningssysteem van ORTEC neemt een centrale plaats in, in het volledige proces van tijdsregistratie, plannen en het doorgeven van gegevens aan het sociaal secretariaat.

“Betere en snellere personeelsplanning,

betere inzet van medewerkers, meer

klanttevredenheid en hogere medewerkers

tevredenheid.”

Page 6: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 11ZORGMAGAZINE10 Dossier uurroosterplanning Dossier uurroosterplanning

optimale planning te komen, de planner moet zijn hersenen daarbij nog wel laten werken. Natuurlijk zal ORTEC Harmony een optimaal voorstel voor een rooster doen, waarbij de planner veel puzzelwerk uit handen wordt genomen, maar de planner is uiteindelijk diegene die van bepaalde menselijke factoren op de hoogte is. Ondanks dat de meeste zaken (wensen van medewerkers en restricties) meegenomen kunnen worden in de automatische planning, zullen er wellicht zaken zijn die niet in het systeem staan. Voorbeeld: stel iemand’s partner is net overleden. Dat staat niet in het systeem, maar dat weet de planner wel en die zal de werknemer dan wellicht willen ontzien.

Tenslotte helpt het dat ORTEC Harmony, zoals eerder aangegeven, een gedeelte van het puzzelwerk van de planner overneemt, waardoor hij of zij zich dus kan focussen op de knelpunten en uitdagingen in de planning. Pas dan kan de planning echt geoptimaliseerd worden.

ZORG Magazine: Wordt ook de individuele zorgverlener betrokken bij het opmaken van een rooster?Gert-Jan Vos: Ja zeker, ten eerste kunnen de wensen worden meegenomen in het planningssysteem. Ook kan de individuele zorgverlener middels de module WebAccess vanuit huis uit

toegang krijgen tot het dienstrooster. Vanachter zijn of haar computer kan men vervolgens ook dienstruil- of verlof-aanvragen doen. Ten slotte, ORTEC is voorloper op het gebied van Zelfroosteren en ontwikkelt momenteel in samenwerking met een aantal van haar klanten een oplossing op het gebied van Zelfroosteren. Die oplossing mag zeer zeker revolutionair genoemd worden. Nu laat een groot aantal klanten van ORTEC haar zorgverleners al individueel roosteren, ofwel zelfroosteren en invloed uitoefenen op het rooster middels de modules WebAccess en Shiftbidding.

Bij Zelfroosteren komt de groep in eerste instantie tot een oplossing, niet de planner of het computersysteem. Pas als de werknemers er zelf niet uitkomen, grijpt de planner in.

De werkgever krijgt dus meer een coördinerende taak en de verantwoordelijkheid ligt bij de

individuele zorgverleners. Op de expo Zorg & ICT die gehouden wordt in de Jaarbeurs in Utrecht (27 t/m 29 maart 2012) zal ORTEC de nieuwe zelfroosteroplossing voorstellen.

Deze oplossing is in eerste instantie ontwikkeld in samenwerking met een grote vliegmaatschappij en wordt nu verder ontwikkeld in samenwerking met ORTEC klanten uit de zorg. De reacties op het prototype zijn bijzonder positief. Klanten zouden het systeem allemaal aanschaffen als het op de markt komt. Met de nieuwe Zelfrooster-oplossing luidt ORTEC een nieuwe fase ‘Zelfroosteren’ in.

ZORG Magazine: Op welke wijze wordt een dergelijk systeem geïmplementeerd en hoeveel tijd dient een ziekenhuis daarvoor in te calculeren?Steven Valkenborgh: Dat verschilt van zorgorganisatie tot zorgorganisatie en is afhankelijk van de wensen en grootte van de klant. Sommige klanten hebben de voorkeur om een dergelijk systeem in fases in te voeren. Dan wordt er begonnen met een pilot-afdeling, vanwaar het systeem wordt uitgerold naar andere afdelingen. Wederom is de tijdsduur dan afhankelijk van de grootte van de zorgorganisatie.

ORTEC bekijkt per klant wat de beste implementatiemethode is. De gekozen methode is ook afhankelijk

“Bezuinigingen dwingen

zorgorganisaties ertoe bedrijfsmatiger

te werken en efficiënter met hun

resources om te gaan.”

Figuur 2: Voor veel organisaties is het niet alleen noodzakelijk te weten dat er op enig moment voldoende medewerkers van voldoende kwaliteit aanwezig zijn. Ook de locatie of werkplek waar de medewerker zijn taak volbrengt is van wezenlijk belang.

van de organisatiecultuur en de betrokkenen bij de implementatie. Vaak wordt er ook gefocust op het optimaliseren van de processen en wordt tegelijkertijd met de implementatie van ORTEC Harmony de manier van werken en organisatiestructuur aangepast.

ORTEC Harmony in de praktijkHet Sint-Dimpna ziekenhuis te Geel implementeerde enkele jaren geleden als één van de eerste zorgorganisaties het personeelsplanningsysteem ORTEC Harmony. Dit leverde Sint-Dimpna een tijdswinst van ongeveer 20 tot 25 procent op.

Het ziekenhuis Sint-Dimpna was destijds op zoek naar een systeem, waarbij zowel registratie als planning mogelijk waren. Ook moest er een koppeling mogelijk zijn met het personeelsadministratiesysteem. Het oude planningssysteem werd niet meer ondersteund door de leverancier. Het Sint-Dimpna ziekenhuis stond toen voor de keuze en er werd voor het personeelsplanningsysteem ORTEC Harmony gekozen, vooral ook vanwege het planningsalgoritme en de flexibiliteit. In het oude systeem kon men individuele wensen niet kwijt. Met ORTEC Harmony daarentegen heeft het ziekenhuis nu verschillende planningsmogelijkheden, waardoor ze afhankelijk van de analyse van de planningsproblematiek, gebruik kunnen maken van de planautomaat,cyclisch en handmatig kunnen roosteren, of een combinatie van voorgaande. Dit komt enorm ten goede aan de praktische planning. Met ORTEC Harmony kunnen ze eenvoudig het scherm per gebruiker personaliseren. Het is eenvoudig en volledig afstelbaar op persoonlijke wensen De kracht van ORTEC Harmony is dat ze hiermee het planrooster kunnen optimaliseren.

De 30 planners van Sint-Dimpna houden zich enkel bezig met plannen. De leidinggevenden van

Figuur 3: Human Capital is van grote waarde voor iedere zorgvoorziening.ORTEC ziet voor zichzelf een belangrijke rol weggelegd om zorginstellingen te ondersteunen in hun uitdagingen.

het ziekenhuis wilden het voor de eindgebruikers zo eenvoudig mogelijk houden. Zij hoeven zich dus niet bezig te houden met de configuratie van het systeem, zoals beheer van arbeidsvoorwaarden en dergelijke. Dat doen de twee systeembeheerders.

“Het roostersysteem ORTEC Harmony is duidelijk superieur ten opzichte van de concurrentie”, aldus Walter Claessens van het Sint-Dimpnaziekenhuis. “Daarbij zit er een serieuze organisatie achter. Op het moment dat wij voor ORTEC Harmony kozen, was tijdsregistratie nog niet mogelijk, maar er werd ons verzekerd dat ORTEC dit voor elkaar zou krijgen binnen een jaar. Dat is ORTEC ook gelukt.

ReferentiesMet haar jarenlange ervaring in de ziekenhuissector, heeft ORTEC ruim inzicht verkregen in de thema’s die spelen en de oplossing die vereist is om de uitdagingen van nu en in de toekomst aan te gaan. ORTEC bedient in Nederland meer dan 40 zorgorganisaties, waarvan het overgrote deel tot de grootste in hun

sector behoren zoals het VUMC, Erasmus MC en het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Ook in Vlaanderen werd de visie en de software van ORTEC geïmplementeerd in het A.S.Z. Aalst, A.Z. Turnhout, A.Z. Vesalius te Tongeren, U.Z. Leuven, etc.

Bent u geïnteresseerd en wilt u ORTEC Harmony graag zien en uittesten? Vraag dan een persoonlijke demonstratie aan. Een expert van ORTEC laat u graag kennismaken met de praktische mogelijkheden van deze module. Wilt u meer weten, neem dan contact op met ORTEC.

Meer informatie over ORTEC Harmony kan u bekomen via volgende contactgegevens:

ORTEC BelgiëGrote Baan 306 A3150 HaachtTel. +32 (0)16 244220 Fax +32 (0)16 244226 Email: [email protected]/belgium

Page 7: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 13ZORGMAGAZINE12

1. Inleiding 2. Opzet van dit boek 3. Theoretisch kader 3.1. Inleiding 3.2. Plannen 3.3. Historiek van het uurrooster 3.4. Huidige situatie, continue zorg… of toch niet? 3.5. De kwaliteit van zorg vrijwaren

4. Uurroosterplanning in de zorg 4.1. Inleiding 4.2. De complexiteit van uurroosters 4.3. Gevolgen van uurroosters 4.4. De invloed van een roosters op de turnover 4.5. Fysieke en psychische klachten ten gevolge van shiftwerk 4.6. Nachtwerk 4.7. Ploegenstelsel & gezondheidsklachten 4.8. De leeftijd als cruciale factor 4.9. Eenbewegingnaarmeerflexibiliteit

5. Jezelf in vraag stellen als basis voor een kwalitatief uurrooster

5.1. Rol van de planner 5.2. Balans brengen tussen vraag en aanbod

6. Zelfroosteren, droom of werkelijkheid 6.1. Historiek van het zelfroosteren 6.2. Waarom overstappen op zelfroosteren? 6.3. Hoe voer ik zelfroosteren in? 6.4. Een superrooster creëren 6.4.1. Wat met niet populaire diensten? 6.4.2. Greep houden op het rooster 6.4.3. Is ruilen ook een vorm van zelfroosteren? A. Ruilen B. Repeterend rooster C. Voorkeurrooster D. Intekenrooster E. Matching F. Volledig zelfroosteren

7. De theorie omgezet in de praktijk 7.1. ‘Fixed’ of ‘Flexible’? 7.2. Cyclisch of niet-cyclisch roosteren A. Cyclische day-off scheduling B. Niet-cyclisch verroosteren 7.3. Basisvereisten om rekening mee te houden

8. Aan de slag 8.1. Enkele wettelijke bepalingen 8.2. Een cyclisch variabel rooster voorbereiden 8.3. Basisgegevens verzamelen / Oefeningen 8.4. Verpleegkundige permanentie gedurende 24u 8.5. In kaart brengen van de huidige bezetting 8.6. In kaart brengen van de huidige bezetting/ Oefening 8.7. Algemeen overzicht van de bezetting 8.8. Vergelijk huidige bezetting en gewenste bezetting8.9. Het in kaart brengen van de gewenste aanwezig - heid 8.10. Het in kaart brengen van de gewenste aanwezigheid

9. Het effectief opmaken van een basisrooster 9.1. Opmaak van een cyclisch rooster 9.2. Opmaak van een effectief rooster 9.3. Jezelf opnieuw in vraag stellen 9.4. Tips 10. Automatiseren, of niet? 10.1. Inleiding 10.2. Types hulpmiddelen 10.3. Een pakket aanschaffen en implementeren10.4. Enkel een troef voor grote organisaties? 11. Besluit 12. Bibliografie

Een uurrooster in al haar facetten

Bij het op punt stellen van een uurrooster, dient u als planner met veel zaken rekening te houden.

Dit boek geeft een overzicht van de tendensen die zich momenteel afspelen in de zorgsector als

het gaat over het opmaken van een dienstrooster. Vanuit een wetenschappelijke optiek wordt er

stilgestaan bij het waarom een goed uitgebalanceerd rooster belangrijk is voor het individu en de

organisatie. Er worden enkele nieuwe trends beschreven zoals het zelfroosteren in al haar facetten.

In een tweede deel omschrijven de auteurs hoe stap voor stap een uurrooster opgemaakt kan

worden en wordt er stilgestaan bij mogelijke hulpmiddelen bij het opmaken van een rooster. Op de

volgende pagina kan u de inhoud van dit boek in detail bekijken.

Voorbeelden en invulpagina’s

In dit boek vindt u ook voorbeelden en handige invulpagina’s om ook voor uw setting een aantal

berekeningen te maken.

Bestel vandaag een exemplaar voor u en uw collega

planners via www.zorganderstv.be.

Jaar uitgave: 2011

Eerste druk.

Aantal pagina’s: 226

ISBN: 9789081802109

Basisprijs: 35€ (btw & verzending inclusief)

Ontdek op de website van ZorgAndersTv ook de

interessante kortingen als u meerdere exemplaren

wenst te bestellen.

Nieuwe uitgave

Met handige invulpagina’s

Inhoud

Uurroosterplanning in Vlaamse woonzorgcentra:

tussen regelgeving en flexibiliteitvan Hilde Taillieu en Michael Van Buggenhout

Bestel online via www.zorganderstv.be

Page 8: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 15ZORGMAGAZINE14

Opinie:

“Zorgen voor de medemens ‘EN’ jezelf heeft de plaats ingenomen van tal van andere motivatiefactoren”In het vorige nummer van ZORG Magazine gaf Brieuc Vandamme van denktank Itinera zijn visie

over het gebruik van privémiddelen in de zorg, dit met het oog op de demografische evolutie en

de toegankelijkheid van de ganse zorgsector, ook in de toekomst. Vanzelfsprekend spitste zijn

opiniestuk zich toe op de financiële aspecten, maar het kapitaal van een zorgorganisatie bestaat

natuurlijk niet enkel uit euro’s en infrastructuur, maar natuurlijk ook uit Human Capital of kortweg

het zorgpersoneel. Bart Van den Eynde van Reflex Interim, een toonaangevend uitzendbureau

gespecialiseerd in het inzetten van kwalitatief hoogstaande zorgverleners, geeft in dit nummer

zijn visie over flexibiliteit in de zorg en de mentaliteitswijziging die nodig is om kandidaten te

vinden én te houden.

Als verantwoordelijke voor zorgpersoneel zal je mij geen cijfers horen noemen. Dat er tekorten zijn en aankomen als we het over zorgpersoneel hebben is niet meer oinbekend. Over het aantal vind je meer dan voldoende bronnen, typ “tekort verpleegkundigen” in een zoekmachine en je bent een dag aan het lezen… We moeten allemaal vechten om die ene verpleegkundige extra en daar gaat het net om. Een mentaliteitswijziging kan helpen om deze ene te vinden, te hebben, maar vooral te houden.

De zorgsector is al langer aan een serieuze ommekeer bezig. De profilering als zorgverstrekker is hierbij primordiaal en vormt een basis voor het aantrekken van zowel

patiënt als medewerker. De zorg is voor mensen vandaag een echte business, dat is geen nieuws meer. Dit mag geen belemmering zijn.

We vissen allemaal in dezelfde vijver, waar vroeger alleen zorgaanbieders actief waren, kom je vandaag het overgrote deel van rekruteringspartners tegen. Met goede voorwaarden en doorgroeimogelijkheden alleen kom

je er niet meer in de schaarse wereld van zorgpersoneel. “Zorgen voor de medemens ‘EN’ jezelf heeft de plaats ingenomen van tal van andere motivatiefactoren.”

Iedereen die actief is in gezondheidszorg dient hiermee rekening te houden. Durven openstaan voor andere contractvormen is hierbij minstens even belangrijk. Argwaan tegenover verpleegkundigen die flexibiliteit en privétijd verkiezen moeten we vermijden. We horen net te luisteren naar wat zorgmedewerkers vandaag willen. Het is onze gezamenlijke uitdaging om hier waar mogelijk antwoord op te geven. Gezond ondernemerschap vormt een belangrijk fundament om de huidige generatie zorgmedewerkers

binnen te halen en blijvend te boeien. De gedachte dat de zogenaamde ‘flexibele verpleeg- en zorgkundigen’ geen weekend- en/of nachtwerk willen verrichten is niet altijd correct.Er zijn immers veel medewerkers die er juist voor kiezen om enkel buiten de ‘normale’ uren te werken. We moeten deze keuzes respecteren en oplossingen aanreiken die personeel en zorgorganisatie ten goede komen.

Als uitzendorganisatie voor zorgpersoneel zetten we bij Reflex Interim zo’n 190 FTE (fulltime-equivalenten) per dag aan de slag. Deze zorgmedewerkers hebben de keuze gemaakt om flexibiliteit, afwisseling, zelfroostering en balans bovenaan in hun motivatiepiramide te plaatsen. Zij vullen tekorten op bij zorginstellingen in de Belgische gezondheidszorg.

Deze tewerkstellingsvorm is niet te vergelijken met reguliere uitzendarbeid. Het zijn allemaal gekwalificeerde verpleeg- en zorgkundigen die een bewuste keuze maken. Waar het voor de ene persoon vooral een antwoord biedt op een goede balans tussen werk en privé is het voor de andere vooral de afwisseling die deze werkvorm aantrekkelijk maakt.

Een mooi voorbeeld is een van onze trouwe medewerksters die ruim 9 jaar via uitzendcontracten werkt, zij wil in de zorg blijven werken maar tegelijkertijd de vrijheid bewaren om 3 maanden per jaar de wereld rond te trekken. Moesten we haar keuze niet respecteren zou deze verpleegkundige mee op de lijst staan van ‘gediplomeerden die niet in de zorg werken’. Op de vraag of we hiermee de tekorten zullen oplossen is mijn antwoord even overtuigend neen. Het is wel een feit dat we er een verpleegkundige mee in de zorg houden en dat is het belangrijkste. We moeten openstaan voor creatieve tewerkstellingsvormen. Zo dragen we

Reflex Interim is gespecialiseerd in het uitzenden van medisch en paramedisch

personeel en is één van de belangrijkste spelers geworden in de zorgsector in

Brussel, Wallonië en Vlaanderen. Haar activiteit is vooral gericht op het dagelijks

ter beschikking stellen van verzorgend personeel voor alle types van diensten.

Reflex Interim Vlaanderen

Frankrijklei 130

2000 Antwerpen

Tel: 03/213.91.91

Fax: 03/213.91.99

Telefoonpermanentie alle dagen van het jaar van 7u00 tot 22u00

[email protected]

www.reflexinterim.be

Reflex  Interim  nv,  Frankrijklei  128-­130,  2000  Antwerpen,  T.  03/213.91.91,  F.  03/213.91.99    [email protected]  

                                                                                                           

 

SNELHEID  

Met  spoed  een  oplossing  nodig?    

Reflex  is  er  altijd  voor  u,  7  dagen  per  week  van  7  tot  22  u.  Een  acuut  of  structureel  personeelstekort,  i achts  of  overdag?  Reflex  stelt  u  snel  de  juiste  mensen  voor.  

 

PROFESSIONALITEIT  

Onze  zorgmedewerkers  versterken  uw  afdelingen.    

Ze  maken  het  werk  lichter  voor  uw  vaste  equipe.  Ze  zijn  snel  inzetbaar  en  bieden  uw  patiënten  de  kwaliteit  waar  uw  instelling  voor  staat.  Ze  worden  hiervoor  speciaal  gescreend  en  geselecteerd  door  een  team  dat  de  sector  door  en  door  kent.  Heel  wat  van  onze  consulentes  werkten  zelf  als  verpleegster.  Zij  weten  hoe  belangrijk  teamwork,  zin  voor  detail,  enthousiasme,  inzet  en  vakkennis  zijn.  Zo  bent  u  altijd  zeker  van  de  juiste  m/v  op  de  juiste  plaats.  Regelmatige  evaluaties  helpen  u  en  onze  mensen  nóg  beter  samen  te  werken.  

 

DE  JUISTE  VERHOUDING  

Met  flexibel  zorgpersoneel  stemt  u  uw  interne  vraag  perfect  af  op  het  externe  talentaanbod.    

U  hoeft  zelf  geen  arbeidsintensieve  (en  dus  dure)  selectieprocedures  uit  te  voeren.  U  beslist  op  basis  van  duidelijke  offertes  en  correcte  voorstellen.  Reflex  beperkt  uw  administratieve  rompslomp  tot  een  minimum,  onder  meer  met  een  eenvoudig    maar  gedetailleerd    facturatiesysteem.  

 

 

 

 

 

 

 

ZORGTALENT  GEZOCHT?  

 

Auteur: Bart Van den Eynde

“Argwaan tegenover verpleegkundigen die flexibiliteit en

privétijd verkiezen moeten we vermijden.”

een ‘handje’ bij en daar doen we het voor, nietwaar? “Er is geen adequate oplossing voor onze uitdaging, maar als we vasthouden aan het ‘EN’ ‘EN’- verhaal kunnen we het onszelf al gemakkelijker maken.”

Dagelijks zien of horen we bij Reflex zorgmedewerkers die snakken naar meer flexibiliteit. Het is aan ons om zoveel mogelijk vrijheid te bieden zonder de continuïteit in het gedrang te brengen. Zij vormen ook potentieel wat kan bijdragen aan de opvulling van de tekorten. Als we ze maar op een juiste manier weten te motiveren met de nodige begeleiding om erin te

stappen. Geld is hierbij niet de juiste motivatie, het vormt geen oplossing om alleen maar met financiële tegemoetkomingen te zwaaien. Dit maakt de zorgaanbieders niet beter, het werkt vaak omgekeerd bij diegenen die een ‘echt’ hart hebben voor zorg. Ik stel me dan ook vragen bij vacatures waarbij de verloning vermeld staat. Welke medewerkers trek je hiermee aan? De korte termijn wint het dan van de lange termijn volgens mijn opinie. De patiënt van de toekomst wil kunnen kiezen, laat de zorgmedewerker van vandaag en morgen dan ook de keuze!

Page 9: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 17ZORGMAGAZINE16

Anders vzw brengt zorg in beeld via ZorgAndersTv

De kracht van beelden

Anders vzw gelooft heel sterk in de kracht van beelden. Dat één beeld soms meer zegt dan duizend woorden is voor ons geen cliché. Wij willen vooral zaken uit de zorgsector in beeld brengen die anders onopgemerkt voorbijgaan. Initiatieven en nieuwe werkmethodes die het verdienen om in een positief daglicht gesteld te worden. Met ZorgAndersTv hebben we de ideale tools in handen om beelden naar de mensen toe te brengen.

Communicatie en imago van de sector verbeteren

De ideale zorgorganisatie van tegenwoordig sloopt de muren rond zich en daar wil ZorgAndersTv een steentje toe bijdragen.

Participatie vanuit de zorgsector in de programmatie van ZorgAndersTV

ZorgAndersTv zorgt voor meer zichtbaarheid. Iedere zorgorganisatie kan eigen initiatieven in de kijker stellen. Manieren van werken, innovaties, zorg voor medewerkers, zorg voor vrijwilligers en mantelzorgers, feestelijkheden,…. ZorgAndersTv zorgt dat het algemeen bekend wordt. Op die manier draagt ook de zorgvoorziening een steentje bij tot positieve beeldvorming. ZorgAndersTv maakt zelf reportages maar kan ook aangeleverd beeldmateriaal uitzenden op vraag van organisaties.

Op de website kunnen activiteiten opgenomen worden in onze zorgagenda en ons zorgnieuws. Zorgorganisaties kunnen via ons ook vacatures bekend maken. De vacatures zijn zowel zichtbaar via de website als via televisie op de digitext pagina’s. U kan bij ons ook terecht voor een jobreportage. Zo krijgt de organisatie de kans om op een andere manier in beeld te komen Hierdoor wordt het verhaal, de sfeer en de zorgzaamheid nog meer in de verf gezet bij geïnteresseerde kandidaten.

Een greep uit het aanbod

Vroegtijdige zorgplanning in AZ Maria Middelares, Jobspot in wzc Brembloem te Evergem, Hoe word ik zorgkundige, Mantelluisteren, we volgen studenten, reportage in wzc Hortensia in Menen, Mobiele tandartsenpraktijk, Geriatrisch dagziekenhuis, Werkgelegenheid in de zorgsector, een interview met Minister Jo Vandeurzen, Dag van de Verpleegkunde,…

Contact: I N KO N AU TB E N E L U X

Reduceer uw incontinentieafval met 50%

Hygiënische handling, opslag en transport.

Kiem- en geurvrije isolatie van incontinentieafval.

Tot 50% kostenbesparing op afvalverwerking.

VOOR MEER INFO, DEMO OF TESTMODEL:

voor

na

De Quick reponse barcode is een tweedimensionele datamatrix, die

de “oude” streepjescode overtroeft. De QR-code linkt uw gsm of

smartphone rechtstreeks met een internetlocatie. Hiervoor heeft u uw

gsm camera en internet nodig.

Enkel op gsm’s met Apple software, Android en Windows mobile is

deze applicatie te gebruiken.

Hoe gaat u te werk? Download

eerst de gratis applicatiesoftware

(zoekterm: QR-scan), na activering

hiervan richt u uw camera op de

QR-code (rechts) en uw gsm

opent meteen de gekozen website,

namelijk de online versie van ZORG

Magazine.

Met de QR-code kan je meteen online ZORG Magazine lezen

Page 10: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 19ZORGMAGAZINE18

Adviescirkels SD Worx De social profit staat voor grote uitdagingen op het vlak van HR. Om die uitdagingen het hoofd te bieden, organiseert SD Worx adviescirkels voor alle sectoren. Tijdens zo’n adviescirkel komen HR verantwoordelijken en directies uit gelijkaardige organisaties vijf halve dagen per jaar samen om een lerend netwerk te vormen onder begeleiding van een juridisch of HR specialist. ZorgAndersTv nam een kijkje achter de schermen.

1 maart Workshop: ‘doeltreffend onderhandelen’

6 maart Dag van de social profit (Acerta)

10 maart De dag van de startende zorgprofessional

16 maart Congres zorgondersteuning

19-23 maart Week van de verpleegkundigen en vroedvrouwen (NVKVV - Oostende)

10 april Kwaliteitskringen

8 mei 16e Colloquium ICT en Gezondheidszorg (NVKVV - Affligem)

Reportages Toekomst

Aramark, catering & vending

ZorgAndersTv ging op bezoek bij het OCMW woonzorgcentrum De Meers in Waregem om er een kijkje achter de schermen te nemen bij Aramark. Aramark verzorgt al jarenlang de catering en vending in de zorgsector.

Een strikt dieet, wijzigende gezondheidstoestand, persoonlijke voorkeuren, … Gezonde, evenwichtige en lekkere maaltijden zijn heel belangrijk in de ouderenzorg. ZorgAndersTv sprak met enkele bewoners om af te toetsen hoe belangrijk die maaltijden juist zijn en welke maatstaf gehanteerd wordt voor maaltijden op maat.

Om te zorgen voor die maaltijden op maat staat er een volledig team paraat. Elke bewoner heeft andere noden en voorkeuren. Door een combinatie van goede communicatie tussen diëtiste, chef-gerant en het verplegend personeel onderling en het gebruik van de juiste technologie worden

Vroegtijdige zorgplanningZorgAndersTv brengt een reportage over vroegtijdige zorgplanning in het ziekenhuis Maria Middelares te Gent.

In deze reportage volgen we enkele jonge mensen die vroegtijdige zorgplanning belangrijk vinden. Nadenken over het levenseinde is heel confronte-rend en niet iedereen is bereid om die confrontatie aan te gaan. Een gepaste begeleiding is noodzakelijk omdat de denkoefening veelal gepaard gaat met emotionele reacties en soms kan stuiten op onbegrip in de omgeving.

Vroegtijdige zorgplanning streeft naar de bestelevenskwaliteit voor een patiënt door tijdig met hem te communiceren over zorg rond het levens-einde. Op die manier is iedereen op de hoogte van de persoonlijke wensen van de patiënt als deze niet meer wilsbekwaam is.

Vroegtijdige zorgplanning wordt steeds belang-rijker in een tijd waar medische vooruitgang er voor zorgt dat mensen alsmaar ouder worden.

de menu’s juist samengesteld en verwerkt. Door een goede wisselwerking tussen de verschillende zorgverstrekkers en het team van Aramark worden nieuwe evoluties goed opgevolgd en kan het verplegend personeel zich volledig wijden aan de bewoners zelf.

ZorgAndersTv op de week van de verpleegkundigen en vroedvrouwen De 38e week van de verpleegkundigen en vroedvrouwen, georganiseerd door het NVKVV hoeft geen verdere introductie. Ook dit jaar zal traditiegetrouw het Casino Cursaal van Oostende weer vollopen met zorgprofessionals en mag ZorgAndersTv daar niet ontbreken.

ZorgAndersTv: uw organisatie in beeld aan een kleine prijs! Tot eind maart kunnen wij het verhaal van uw zorgorganisatie in beeld brengen vanaf 1500€ ! Met deze tijdelijke voordeelactie willen wij uw organisatie een extra duwtje in de rug geven voor 2012.

Wij brengen uw organisatie op een positief-realistische manier in beeld en denken samen met u na over hoe we uw boodschap het best kunnen visualiseren. Events (opening, info-avond, festiviteiten, uitstap, tentoonstelling, … ) en innovatieve projecten zijn soms een goed hulpmiddel om uw boodschap nog eens in de verf te zetten.

Maandelijkse wedstrijd op ZorgAndersTvMet ZorgAndersTv kan je elke maand mooie prijzen winnen. Zo trakteren ZorgAndersTv en Care Solutions je in februari op een Acer Iconia Tablet PC! Ook jij kan als trouwe bezoeker van ZorgAndersTv.be deze pc winnen. Het enige dat je moet doen is snel naar de website surfen en een eenvoudige vraag beantwoorden over een korte reportage over het woonzorgdossier van Care Solutions. Deze wedstrijd loopt gans de maand februari, maar ook de volgende maanden zal je nog kunnen meedoen met tal van wedstrijden.

Voorjaarsactie & ZorgAndersTv wedstrijd

Natuurlijk brengt ZorgAndersTv deze week uitgebreid in beeld. ZorgAndersTv zal er de ganse week aanwezig zijn als standhouder en met onze cameraploeg op zoek gaan naar innovaties in de zorg. Daarnaast gaan we gesprekken aan met sprekers, bezoekers, standhouders, etc.

Page 11: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 21ZORGMAGAZINE20

ZORG Magazine gaat voor nog

meer zorg op maat in 2012!

Na de lancering van ZORG Magazine voor de zorgsector (ouderenzorg / gehandicaptenzorg), stroomden de inschrijvingen binnen. Het aantal lezers steeg spectaculair evenals de interesse vanuit het onderwijs, zorgorganisaties en bedrijven. Tijd dus om u nog meer op uw wenken te bedienen.

Vanaf januari 2012 verschijnt ZORG Magazine maar liefst 12 keer. 4 Keer voor zorgprofessionals uit de ziekenhuizen, 4 keer voor de thuiszorg en 4 keer voor de ouderenzorg.

Tot einde maart kan u als lezer ons online laten weten of u ZORG Magazine voor de ziekenhuizen wenst te blijven ontvangen of u wenst over te schakelen op de thuiszorg of het nummer voor de ouderenzorg.

Wenst u meerdere nummers te ontvangen, ook dat is geen probleem. via dezelfde online tool kan u ook meerdere nummers aanvragen.

HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZORGSECTOR

DOSSIER: Uurroosterplannen in een woonzorgcentrum

� Optimale flexibiliteit met een Flexpool 10 � Geneesmiddeleninformatie in de zorg 20 � ZorgAndersTv: zorg op maat in beeld 24 � De hitte een stap voorblijven 28

HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZIEKENHUIZEN

DOSSIER: Flexibel werken in de zorg

� ZorgAndersTv, zorg op maat in beeld 22 � Ziekenhuisgordijnen huisvesten bacteriën 24 � Doordacht aankoopbeleid via internet 28 � Beleving van patiënten met een delirium 32

feb

201

2

QR

-co

de

zie pagina 16

Vers

chijn

t 12

x p

er ja

ar -

nr.4

- 1

/ 2

012

(maa

nd fe

bru

ari)

- 18

feb

ruar

i 201

2 -

Ant

wer

pen

X -

P 9

1287

3

HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE THUISZORG

DOSSIER: Technologie haalt thuiswonende ouderen uit isolatie

� Optimale flexibiliteit met een Flexpool 8 � Geneesmiddeleninformatie in de zorg 13 � ZorgAndersTv: zorg op maat in beeld 21 � De hitte een stap voorblijven 26

Schrijf nu in via www.zorganderstv.be

ZorgAndersTv is een initiatief van

Bekijk ZorgAndersTv

op de website of via Telenet!

Z

Schrijf je in op onze nieuwsbrief en

maak kans op een welkomstgeschenk

opsurf naar

www.zorganderstv.be

[email protected]

of kijk via telenet digitale televisie

! Druk op “extra”

! Ga naar “diensten”

! Klik op ZorgAndersTv

B

Contact ZorgAndersTvHilde Taillieu

Mail: [email protected]: 0479 625 004

ZorgAndersTv:

▪ Bouwt mee aan het positief imago van de zorgsector. ▪ Informeert iedereen over wat er leeft binnen de zorgwereld. ▪ Bewijst via getuigenissen dat er een alternatief bestaat voor gestandaardiseerde zorg; zorg op maat ▪ Laat zowel zorgprofessionals, als mantelzorgers en vrijwilligers aan het woord. ▪ sensibiliseert zowel jongeren als volwassenen om te kiezen voor de zorgsector. ▪ Functioneert als “brug” tussen enerzijds de verschillende zorginstanties onderling, maar anderzijds ook tussen onderwijs, instellingen en overheid. ▪ Kaart pijnpunten binnen de sector aan en zoekt mee naar een oplossing. ▪ zet innovatieve ideeën of activiteiten extra in de kijker. ▪ Is een aanspreekpunt voor iedereen die met “welzijn, gezondheid en zorg” te maken heeft.

Wij kunnen voor u:

▪ Uw organisatie, activiteiten, producten of diensten in de kijker zetten door middel van een reportage. ▪ Vacatures plaatsen of een jobvideo laten maken. ▪ Nieuws van uw zorgorganisatie in onze zorgagenda opnemen. ▪ Een reportage op dvd aanleveren zodat u ze kan gebruiken als didactisch materiaal. ▪ Uw team ondersteuning bieden door onze vorming en begeleiding.

Volg ZorgAndersTv ook op Twitter:

via @ZorgAndersTv

Schrijf u nu in op onze nieuwsbriefen blijf op de hoogte van de activiteiten van

ZorgAndersTv en nieuws uit de zorgsector.

Andersvzw is een vereniging zonder winstoogmerk. Wij zijn steeds op zoek naar partners om ons communicatieplatform verder uit te bouwen.

Page 12: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 23ZORGMAGAZINE22

doelgroep richt ZorgAndersTv zich?Hilde Taillieu: ZorgAndersTv richt zich naar mensen die werken in de zorgsector, mensen die geïnteresseerd zijn in de zorgsector en er een carrière ambiëren en mensen die op de hoogte willen worden gehouden van wat er leeft in de gezondheidssector. Daarnaast richt ZorgAndersTv zich naar de volledige zorgsector, van woonzorgcentra tot kinderdagverblijven, van thuiszorg tot ziekenhuizen.

Zorg Magazine: Wie wil ZorgAndersTv nog bereiken behalve zorgprofessionals?Hilde Taillieu: Eigenlijk iedereen die geïnteresseerd is in welzijn, gezondheid en zorg voor zijn familie en medemens. Het is de bedoeling dat er behalve informatie ook programma’s worden ontwikkeld, documentaires worden gemaakt en ook series een plaats krijgen. Iedereen moet weten welke zorgmogelijkheden er bestaan zodat, de dag dat hij/zij zorg nodig heeft, dat hij/zij zelf kan kiezen uit het ruime aanbod.

ZorgAndersTv gaat ook de knelpunten niet uit de weg en gaat daarom regelmatig aan tafel zitten met beleidsmakers om te praten over wat anders kan en wat anders moet. Bovendien krijgt het onderwijs

Hilde Taillieu: “ZorgAndersTv is een digitaal televisiekanaal

voor iedereen die interesse heeft in

zorg.

een volwaardige plaats, om ook de toekomstige zorgverleners te bereiken en elkaar te inspireren. Tevens komen mantelzorgers en vrijwilligers aan bod zodat ook zij kunnen vertellen wat er bij hen leeft, wat zij nodig en belangrijk vinden. Tot slot besteedt ZorgAndersTv ook

aandacht aan nieuwe ontwikkelingen in de zorgsector zowel op vlak van verzorging als verzorgingsmateriaal en worden vacatures uit de sector belicht.

Zorg Magazine: Op welke wijze kan een ziekenhuis participeren in de programmatie van ZorgAndersTv?Hilde Taillieu: ZorgAndersTv zorgt voor zichtbaarheid. Ieder ziekenhuis kan eigen initiatieven in de kijker stellen. Manieren van werken, zorg voor medewerkers, zorg voor vrijwilligers en mantelzorgers, feestelijkheden,…. ZorgAndersTv kan zelf de reportage draaien, maar ook aangeleverd

beeldmateriaal uitzenden. Op de website kunnen activiteiten zoals studiedagen en events voor beginnende zorgprofessionals in onze zorgagenda opgenomen worden. Persberichten kunnen verschijnen in het zorgnieuws. Tot slot kunnen ziekenhuizen via ons ook vacatures bekend maken. Het ziekenhuis krijgt een volledige A4 pagina ter beschikking om de werking voor te stellen. Bovendien kan ook doorgeklikt worden naar de eigen website. Deze vacature wordt bovendien ook zichtbaar op televisie via onze digitext pagina’s.

Maar voor de creatievere organisaties hebben we de jobreportages. Op die manier komt men op een andere manier in beeld. Door de reportage krijgt men de kans het verhaal, de sfeer en de zorgzaamheid dichter bij geïnteresseerde kandidaten te brengen. Niet alleen jobreportages, maar ook een reportage “ organisatie in de kijker” is een mogelijkheid om naar buiten te komen en zorgprofessionals warm te maken om bij u te komen werken.

Meer informatie via:www.zorganderstv.be of [email protected] via de extra knop van Telenet Digital

ZorgAndersTv: Zorg op maat in beeldOok in de ziekenhuiseditie van ZORG Magazine wordt de programmatie en programma informatie van ZorgAndersTv, een vaste waarde. ZorgAndersTv is een themazender rond zorg op maat die de volledige zorgsector op een eigentijdse en geheel andere, positieve manier in beeld wil brengen. Zorg Magazine sprak met Hilde Taillieu, de stuwende kracht achter ZorgAndersTv. We spraken over het ontstaan, de doelstellingen en de toekomstplannen van een bijzonder Vlaams televisiekanaal dat zorg op maat centraal stelt.Zorg Magazine: ZorgAndersTv bestaat intussen meer dan twee jaar, hoe is ZorgAndersTv ontstaan?Hilde Taillieu: Zorgen voor mensen is heel belangrijk in onze maatschappij. Met de vergrijzing en de snelle evolutie in de sector wordt die zorg ook alsmaar belangrijker. Maar zorg bieden vanuit de wensen en noden van de zorgvrager is niet altijd even evident. Soms vertrekt de zorgplanning nog teveel vanuit het oogpunt van de zorgverlener en de organisatie. Leren van elkaar, zichzelf in vraag durven stellen en goeie ideeën in praktijk omzetten, daar willen wij een steentje toe bijdragen. En zo is ZorgAndersTv ontstaan. Informatie over zorg bij de mensen brengen, informeren en sensibiliseren want beelden en verhalen van mensen blijven langer bij dan woorden alleen.

Zorg Magazine: Mogen we stellen dat ZorgAndersTv de ganse zorgsector in een positief realistisch daglicht wil stellen en

zorg op een andere manier in beeld brengt?Hilde Taillieu: ZorgAndersTv is een digitaal televisiekanaal voor iedereen die interesse heeft in zorg, gemaakt door zowel zorgprofessionals als niet professionals. ZorgAndersTv werd gelanceerd op 24 februari 2010.

Met deze themazender hebben we verschillende doelen vooropgesteld: zo moet ZorgAndersTv gemakkelijk toegankelijk zijn voor iedereen en wil de zender duidelijk maken dat er een alternatief bestaat voor de standaardzorg, namelijk zorg op

maat. Verder is het de bedoeling zowel jongeren als volwassenen te sensibiliseren naar de zorgsector toe. ZorgAndersTv wil een positief steentje bijdragen door de zorgsector in een positief maar realistisch daglicht te stellen. Ook de zorgvragers worden niet vergeten, ZorgAndersTv brengt ook instructievideo’s in beeld over courante behandelingen, onderzoeken,...

Zorg Magazine: ZorgAndersTv wil duidelijk een brug zijn tussen de verschillende zorginstanties, onderwijs en overheid. Hoe kan ik thuis of op het werk ZorgAndersTv bekijken?Hilde Taillieu: ZorgAndersTv kan je gratis bekijken op Telenet Digital Tv. Via de knop ‘extra’ op de afstandsbediening kan je doorklikken naar diensten. Voor mensen die geen Telenet Digital Tv hebben, geen nood, ons televisiekanaal wordt ondersteund door onze website www.zorganderstv.be.

Zorg Magazine: Op welke

Hilde Taillieu: “ZorgAndersTv kan

een belangrijke rol spelen in de positieve

beeldvorming rond werken in een ziekenhuis.”

Page 13: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 25ZORGMAGAZINE24

Bhalla et al. (2004) legden in het Journal

voor Infection control and Hospital

Epidemiology de vinger nog eens op de

wonde. Het team stelde dat de gordijnen

in eerste instantie aangeraakt worden

door zowel gezondheidswerkers als door

patiënten, ten tweede worden ze in vele

zorginstellingen onvoldoende gereinigd.

Tot slot stelden Bhalla et al. (2004) vast

dat gezondheidswerkers meer geneigd

zijn om hun handen te ontsmetten na

contact met de patiënt, eerder dan na

een contact met een gecontamineerd

oppervlak zoals een gordijn. Trillis et

al. (2008) verzamelden in januari 2008

samples van 50 afschermingsgordijnen

op 7 verpleegafdelingen, het ging

zowel over geneeskundige als

heelkundige afdelingen, evenals

intensive care units. De onderzoekers

focusten zich op de alom gekende

Meticilline-resistente Staphylococcus

aureus (MRSA), de gram-positieve

anaerobe sporevormende staafbacterie

Clostridium difficile en Vancomycine-

resistente enterococcen (VRE). 25cm2

oppervlakte komende van het midden

van de gordijnen werd onderzocht. De

resultaten waren duidelijk, maar liefst

42% van de afschermingsgordijnen in de

onderzochte verpleegafdelingen waren

gecontamineerd met Vancomycine-

resistente enterococcen, 22% met MRSA

en 4% met Clostridium Difficile.

Nieuwe studies bevestigen

Grotere en recentere onderzoeken

bevestigen slechts de eerder uitgevoerde

studies. De eerder aangehaalde

Michael Ohl herhaalde het onderzoek

van Trillis en nam 180 culturen van 43

afschermingsgordijnen, dit twee keer per

week gedurende drie weken. Ohl vond

vergelijkbare hoeveelheden bacteriën

terug als in voorgaande studies. In één

op vijf gordijnen betrof het MRSA, de

Vancomycine-resistente enterococcen

werden teruggevonden in vier op de tien

gordijnen.

Meer wassen?

Schuilt de oplossing van deze

problematiek dan niet in het frequenter

reinigen van de gordijnen? Michael Ohl is

Foto boven & onder: Voorbeelden van schermen van Silentia© in verschillende settings die de privacy van de patiënten waarborgen, maar de medewerkers niet belemmert in hun overzicht over de ruimte en in het onderlinge oogcontact.

Bron: Silentia©, 2012

hierover duidelijk, de onderzoekers telden

immers significante verontreiniging vast

en dit zeer snel na het opnieuw ophangen

van de gereinigde gordijnen. Van de 13

gereinigde gordijnen, vertoonden 12

opnieuw contaminatie na één week. Het

onderzoeksteam besluit dat er dringend

moet nagedacht worden over strategieën

om de overdracht van bacteriën te

verminderen. Daarnaast is het afhalen,

reinigen en terug ophangen van klassieke

gordijnen een arbeidsintensieve en

tijdrovende bezigheid. Het Zweedse

bedrijf Silentia ontwikkelde met deze

aandachtspunten in het achterhoofd

schermen die én privacy bieden én de

verspreiding van bacteriën beperken.

Innovatieve oplossingen bieden zich

aan

Het Silentia© scherm is een gepatenteerd

systeem dat is ontwikkeld om het werk

in ziekenhuizen en andere zorgsituaties

te vergemakkelijken. Zowel de patiënten

Bron: Silentia©, 2012

Traditionele gordijnen huisvesten gevaarlijke bacteriën

De privacy-gordijnen die afzonderlijke ruimten moeten creëren in ziekenhuizen zijn vaak besmet met potentieel gevaarlijke bacteriën. Om verspreiding van deze bacteriën tegen te gaan, moeten zorgverleners hun handen wassen na contact met de gordijnen en voor het contact met patiënten., dat besluit dr. Michael Ohl van de University of Iowa Carver College of Medicine op de 51e ‘conference on antimicrobial agents and infectious diseases’. Dr. Ohl is niet de eerste wetenschapper die dit nieuws de wereld instuurt. Een team onderzoekers onder leiding van Floyd Trillis publiceerden in 2008 een onderzoek naar het voorkomen van bacteriën in ziekenhuisgordijnen. ZORG Magazine ging ook in dit nummer op zoek naar een haalbare en innovatieve oplossing om deze problematiek aan te pakken, de nieuwe generatie van schermen die speciaal ontwikkeld werden voor de zorgsector combineert hygiëne en gebruiksgemak.

De verspreiding van bacteriën haalt

opnieuw het nieuws. De Hoge

Gezondheidsraad (advies nr. 8791) liet

recent van zich horen naar aanleiding

van de toename van carbapenemase

producerende enterobacteriën (CPE) in

België. Tijdens de eerste tien maanden

van 2011 stelde men in drie Belgische

ziekenhuizen epidemieën vast en in

een twaalftal instellingen sporadische

gevallen van CPE. In de nationale

pers verschenen er onheilsberichten

dat de therapeutische mogelijkheden

bij deze patiënten zeer beperkt zijn

omdat weinig antibiotica actief zijn

tegen CPE. De Hoge Gezondheidsraad

werkte een uitgebreid advies uit voor

instellingen. Het gaat onder andere

over de intensifiëring van de algemene

standaardvoorzorgsmaatregelen. Dit ten

aanzien van alle patiënten in de betrokken

afdelingen met vanzelfsprekend extra

aandacht voor handhygiëne en vaak

aangeraakte oppervlakken in de

patiëntomgeving.

Weber et al. (2010) geven aan dat 20 tot

40% van alle infecties direct gerelateerd

aan de instelling opgelopen worden

door overdracht via de handen van

zorgverleners. Zij werden op hun beurt

gecontamineerd door het aanraken van

een andere patiënt of een oppervlak in

de buurt van de patiënt. Het traditionele

afschermingsgordijn (tussen twee

bedden bijvoorbeeld) in de nabijheid van

de patiënt kan daarom een belangrijke

rol spelen in het beperken van deze en

meer bacteriën. De aandacht voor de

verspreiding van bacteriën is zeker niet

nieuw. Reeds in de jaren vijftig en zestig

waren de methoden om patiënten af

te schermen stof ter discussie. In het

gerespecteerde journal, The Lancet

schreven Thomson & Webb in 1960 dat

de verspreiding van bacteriën via de

gordijnen in ziekenhuizen een potentieel

risico vormden. Er moest dan ook

uitgekeken worden naar materialen die

de verspreiding konden minimaliseren.

Toen reeds scoorden katoenen gordijnen

aanzienlijk slechter dan de andere

materialen die de onderzoekers destijds

ter beschikking hadden.

Hygiëne, flexibiliteit en design kenmerken nieuwe innovaties

22% van de gordijnen

zijn gecontamineerd met

Vancomycine-resistente

enterococcen, 22%

met MRSA en 4%met

Clostridium difficile.

Page 14: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 27ZORGMAGAZINE26

19 tot en met 23 maart 2012Kursaal Oostende

Michel Foulon,

Algemeen coördinator

Magda Vermeulen,

Algemeen voorzitster

NVKVV:Vlaamse beroepsorganisatie voor Verpleegkundigen en VroedvrouwenVergote Square 43 • 1030 Brusse l • Te l . : 02/732 10 50 • e -mai l : admin i s t rat [email protected] • www.nvkvv.be • JANUARI 2012

Congreskrant*Programma

38STE WEEK

VAN VERPLEEGKUNDIGEN

EN VROEDVROUWEN

pagina 15

Dé Week, een prima moment om collega’s in een inspirerende omgeving te ontmoeten en nieuwe ideeën op te steken.Elk jaar trekt deze grootste Congresweek duizenden verpleegkundigen en vroedvrouwen naar het Kursaal, een schitterende locatie aan het strand van Oostende. Ook dit jaar biedt onze beroeps-organisatie NVKVV weer een zeer gevarieerd programma van lezingen en workshops, waarin tal van deskundigen samen met u de nieuwste trends en evoluties in uw sector bespreken.Bijzonder is ook de wedstrijd beeldende kunst ‘Talent Aan Bed’ die loopt tijdens de Week; een uiting van het creatieve talent van collega’s. Een unieke tentoonstelling in onze sector!Kom luisteren, kom zien en kom genieten.Flanders Synergy in Ostend, the place to be voor jou als professional en dit van 19 tot en met 23 maart!

Welkom

38ste Week van de Verpleegkundigen en vroedvrouwen

Inhoud:

5, 7, 9, 11Vooruitblik op de lezingen

15 t/m 23Programma

29Praktische informatie

NVKVVkrant_12_01.indd 1 12/27/2011 5:18:56 PM

als de medewerkers hebben er duidelijk

profijt van. Dit Zweedse systeem werd

in 1990 geïntroduceerd en is zeer

succesvol en functioneert inmiddels

overal ter wereld als een snel en effectief

hulpmiddel om zorgsituaties af te

schermen. Silentia© schermen voldoen

aan een reeks verschillende behoeften.

Ze hoeven tilliften of andere apparatuur

niet in de weg te zitten, zijn altijd binnen

handbereik en laten het daglicht binnen.

Daarnaast wordt het systeem gekenmerkt

door eenvoudig gebruik. Eenvoud is een

ander voordeel.

Toepassingsmogelijkheden

Door het slim me design en het uitgebreide

aanbod (qua hoogte, lengte en kleuren)

passen de schermen prima in vrijwel

elke zorgomgeving. Naast verschillende

kleuren, zijn de mogelijkheden qua

design erg ruim. Zo introduceerde

Silentia© een Daylight scherm dat mat

transparant is zodat het nog meer licht

kan binnenlaten. Daarnaast werd recent

een printcollectie op de markt gebracht

met een reeks figuren die de verbeelding

van kinderen stimuleert. De schermen

kunnen in elke setting aangewend

worden, ook op medische beeldvorming.

Het Silentia© X-ray scherm met een

Pb-waarde van 0,4mm werd speciaal

Besluit

Dankzij de veelzijdigheid en de vele

opties die dergelijke schermen bieden,

wordt de zorgorganisatie niet gauw in

de keuze beperkt. De voordelen op het

vlak van hygiëne (beperking verspreiding

bacteriën & makkelijke reiniging &

desinfectie) zijn een troef voor elke

zorgorganisatie. Daarnaast kan door te

opteren voor transparante schermen

een maximale hoeveelheid licht in de

kamer toegelaten worden en hebben

zorgverleners ongehinderd overzicht en

visuele controle over de werkomgeving,

de monitoren en apparatuur. En dat is hele

maal in lijn met de hoofddoelstelling van

de Zweedse producenten: “Afschermen

zonder af te sluiten”.

Meer informatie over de Silentia©

schermen kan u bekomen via volgende

contactgegevens:

SILENTIA-BELUX

www.silentia-belux.be

[email protected]

T: 051 48 43 34 - F: 051 58 25 52

Mobiel: 0475 89 15 98

Referenties • 1. Advies van de hoge gezondheidsraad,

7 december 2011, (nr. 8791), Maatregelen te

nemen naar aanleiding van de toename van

carbapenemase producerende enterobacte-

riën (CPE) in Belgie.

• 2. Bhalla A, Pultz NJ, Gries DM, et al.

(2004) Acquisition of nosocomial pathogens

on hands after contact with environmental

surfaces near hospitalized patients. Infection

Control and Hospital Epidemiology, Vol.25,

n25, pp164-167.

• 3. Thompson K.S., Webb M.J. (1960)

Material for Cubicle Curtains and Ward

Screens, The Lancet, Volume 275, pp285.

• 4. Trillis F, Eckstein E, Budavich R, Donskey

CJ (2008), Contamination of Hospital Curtains

With Healthcare-Associated Pathogens,

Infection Control and Hospital Epidemiology,

Vol.29, n11, pp1074-1076.

• 5. Weber Role of hospital surfaces in

the transmission of emerging health care-

associated pathogens: Norovirus, Clostridium

difficile, and Acinetobacter species, AJIC:

American Journal of Infection Control, Volume

38, n5, pp25-33.

ontwikkeld voor afscherming bij het

maken van röntgenfoto’s, bijvoorbeeld

op de spoedeisende hulp of de

intensive care. Tevens worden brede

eindschermen aangeboden, evenals

een makkelijke trolley voor mobiel

gebruik (zie bovenstaande foto) en vaste

schermdelen waarmee binnen een kamer

een aparte ruimte kan worden gecreëerd

zonder bestaande muren te veranderen.

Duurzaamheid

De schermen zijn vervaardigd uit een

geanodiseerd aluminium frame en veilig

brandvertragend hoogdruklaminaat

klasse D/S2. De schermen, die een

glad oppervlak hebben, zijn getest en

bestand tegen een breed spectrum

aan chemicaliën zoals detergenten

en ontsmettingsmiddelen. Daarnaast

kunnen de wielen makkelijk losgemaakt

worden en in een vaatwasser worden

gereinigd.

Bron: Silentia©, 2012

Foto boven: Het EasyClick systeem betekent dat een aan de muur gemonteerd scherm eenvoudig los te maken is en op een trolley gemonteerd kan worden.

De schermen bezitten een ‘gesloten

scharniersysteem’ en zijn snel én eenvoudig

te reinigen en te

desinfecteren.

Page 15: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 29ZORGMAGAZINE28

kwaliteitverhouding vergt veel tijd.

Vandaar dat ZORG Magazine, Mesah

ook vroeg naar het aantal leveranciers

die door het bedrijf wordt aangesproken.

Dat aantal is duidelijk afhankelijk van

het product. Sylvie Cuyt geeft aan dat

bedrijven uit de Belgische markt die het

product kunnen leveren of binnen hun

gamma hebben, worden gecontacteerd.

Indien gewenst wordt dit verruimd naar

de buurlanden (Nederland, Duitsland,

Frankrijk, Engeland,...) Meestal wordt er

geopteerd voor België en Nederland.

Kwaliteitsgarantie

Hoe bewaak je als aankoper de kwaliteit

van de aangeschafte producten? Mesah

staat aankopers bij in het opmaken van

correcte prijsaanvragen die inhoudelijk

goed zijn zodat er geen misverstanden

kunnen bestaan bij leveranciers over het te

leveren product. Er kan vanzelfsprekend

ook altijd een staal worden aangevraagd

bij de leveranciers via de site. Als er een

bepaalde offerte binnenkomt die absoluut

niet correleert met de vraag, dan wordt

deze verwijderd.

Mededinging vergroten

Ook binnen de zorgsector wordt

het aankoopbeleid steeds verder

geprofessionaliseerd en geoptimaliseerd.

ZORG Magazine sprak hierover

met Christophe Snoeks, aankoop-

verantwoordelijke bij het Sint-

Franciskusziekenhuis.

“Door mijn professioneel verleden was

ik reeds vertrouwd met het gebruik

van internationale online biddingtools.

Gemaran heeft nu met Mesah een

systeem ontworpen voor de Belgische

markt dat voldoet aan de specifieke

eisen van de zorgsector. Mesah is een

gesloten internetmarkt. Een transparant

systeem dat werkt volgens het principe

van de omgekeerde veiling. Je definieert

zo gedetailleerd mogelijk een product

of groep van producten en bepaalt de

bijhorende parameters zoals jaarafname,

verpakkingseenheid, enz. Dit laad je

vervolgens op in het systeem. Van zodra

de veiling van start gaat – begin- en

einddatum bepaal je zelf – brengt Mesah

Foto onder: Screenshot van Mesah© met een overzicht van ongepubliceerde en lopende veilingen.

Bron: Mesah©, 2012

alle potentiële leveranciers via een email

en/of telefonisch op de hoogte. Zij

beslissen dan zelf of ze zich registreren

en een bod uitbrengen. De geregistreerde

firma’s krijgen daarbij geen enkele

informatie over de andere inschrijvers,

zij zien enkel de laagst geboden prijs.

Op die manier weten ze op elk moment

hoe ze zich verhouden tot de aanbieder

met de beste prijszetting en kan het

marktmechanisme zijn gang gaan.

“Onze beste resultaten worden

geboekt voor producten waar de

concurrentiestrijd het hevigst woedt.

Tot dusver organiseerden we o.a.

veilingen voor printpapier, toners &

cartridges en onbedrukte enveloppes.

Telkens met het nodige succes. Zo

hebben we ondertussen besparingen

kunnen uitvoeren van 30%, 35% tot

zelfs 45% t.o.v. vorige leveranciers,

zonder te moeten inboeten op kwaliteit.

Momenteel staat er nog een veiling

voor bureaumaterialen in de steigers.

We zijn ervan overtuigd dat we ook in

dit geval een aanzienlijke prijsverlaging

kunnen bedingen. Vreemd genoeg tonen

sommige leveranciers zich niet bereid om

met Mesah te werken. Wellicht omwille

van de toetredingsdrempel want je moet

je eerst registreren vooraleer je een offerte

kan ingeven. Nochtans is dit ook voor hen

een mooie opportuniteit: de registratie is

gratis en de offerteaanvragen worden

hen kostenloos in de schoot geworpen.

Prospecteren is dus niet nodig.”

“Wij zien Mesah als een handige

aanvulling op en een optimalisering van

ons aankoopproces. Met Mesah hebben

we nu een instrument in handen dat

ons werk verlicht : door hun uitgebreid

leveranciersbestand is het verkennen

van de markt overbodig. En de respons

is zodanig groot dat je zeker bent van

een marktconforme prijs. Bovendien

gebeurt de opvolging door Gemaran

van zodra de veiling van start gaat wat

ervoor zorgt dat heel wat bijkomende

Doordacht aankoopbeleid via internetMesah, the MEdical Supplies Auction House, is een innovatieve beveiligde Internetmarkt voor de gezondheidszorg, gebaseerd op het principe van een open omgekeerde veiling. Mesah is een tool, ontstaan vanuit een Europees onderzoeksproject waar Custodix aan deelnam. Mesah dient als ondersteuning voor aankopers binnen de gezondheidszorg. Deze beveiligde internetmarkt, gebaseerd op het principe van een open omgekeerde veiling, zorgt voor de goedkoopste prijzen, vereenvoudigt de aankoopcyclus en werkt marktverruimend zonder in te boeten aan kwaliteit. Laat u niet misleiden door het woord ‘MEdical‘ in de afkorting, het gaat heus niet alleen om medische materialen, ook inktpatronen, papier, drukwerk, drinkbekers,... kunnen via Mesah aan de goedkoopste tarieven worden aangekocht door zorgorganisaties.

Custodix is al meer dan 10 jaar

gespecialiseerd in hoogtechnologische

dataprotectie, security-software,

webapplicaties en- diensten voor de

healthcare sector. De onderneming is

als “trusted third party” voornamelijk

actief in toepassingen voor data collectie

projecten zoals klinische testings of

patiënten- en consumentenonderzoek.

De onderneming beschikt over een

eigen datacenter voor beveiligde data

hosting en heeft een internationale

klantenportefeuille, bestaande uit

zowel private ondernemingen als

overheidsinstellingen (bijvoorbeeld de

Europese Gemeenschap ).

Good practice uit het buitenland

Het lijkt een erg innovatieve wijze van

aankopen, maar in het buitenland

bestaat het systeem al veel langer,

geeft Sylvie Cuyt, verantwoordelijk

voor de customer relations bij Mesah,

mee. Zorgorganisaties uit Schotland

besparen meer dan een miljoen euro

per jaar door gebruik te maken van

reverse e-auctioning. In de Nederlandse

zorgsector wordt eveneens veelvuldig

gebruik gemaakt van internetveilingen.

Aankopen via Mesah?

Hoe ga je als aankoper van een

zorgorganisatie nu praktisch te werk?

Wanneer men marktverruimend wil

werken, dan plaatst de aankoper zijn

offerteaanvraag online op de website.

Medewerkers van Mesah contacteren

Mesah werkt kostenbesparend & marktverruimend

vervolgens leveranciers die geregistreerd

staan op de website, daarnaast gaan

ze ook actief op zoek naar nieuwe

leveranciers. Ook zij worden in de

mogelijkheid gesteld om een offerte te

plaatsen op de site. Leveranciers zien

meteen of ze de laagste prijszetting

hebben of niet aan de hand van een

kleurcode. Staat hun offerte in het groen

dan hebben ze de laagste, staan ze in

het rood dan zien ze de prijszetting van

de laagste offerte maar niet de identiteit

van de andere bieders. Mesah laat het

veilingprincipe dan ook optimaal spelen.

Op het einde van de veiling wordt

alles terug in handen geplaatst van de

aankoper in kwestie. Die beslist volledig

autonoom of hij/zij een contract tekent

met de laagste bieder of niet.

De zoektocht naar leveranciers

Op zoek gaan naar een geschikte

leverancier met een ideale prijs/

“Door het uitgebreid leveranciersbestand is het verkennen van de markt door aankopers overbodig, dat spaart heel wat tijd en geld.”

Page 16: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 31ZORGMAGAZINE30

vragen van leveranciers beantwoord

worden door hen. Zij treden dus ook op

als een soort buffer. Pas nadat de veiling

is afgesloten, wordt het dossier als het

ware overgedragen door Gemaran. De

niet weerhouden inschrijvers worden

schriftelijk op de hoogte gebracht en wij

als ziekenhuis zitten enkel nog samen

met de beste aanbieders om naast

de prijs ook andere parameters zoals

kwaliteit, minimale bestelhoeveelheid,

betalingstermijn, enz. te bespreken. Op

basis daarvan beslissen wij met welke

leverancier we in zee gaan. Dus in onze

uiteindelijke keuze laat Gemaran ons

volledig vrij.”

“Ook binnen het kader van de hernieuwde

wetgeving op overheidsopdrachten

kan Mesah een belangrijke rol spelen.

En dan denk ik in de eerste plaats

aan verbruiksartikelen die onder het

drempelbedrag vallen. Want hoe moet

je aantonen dat je er alles aan deed om

aan de wetgeving tegemoet te komen?

Met Mesah wordt de mededinging

vergroot, de leverancierskeuze deels

geobjectiveerd en is er een grotere

transparantie naar de leveranciers

toe. Dat zijn toch enkele belangrijke

elementen die door de wetgeving beoogd

en gevraagd worden. En met Mesah kan

dit zonder te vervallen in overdreven

bureaucratie of een overvloed aan

procedures. De samenwerking met de

mensen van Gemaran loopt bovendien

vlekkeloos”, besluit Christophe Snoeks.

“Naast hun core-business geven ze waar

mogelijk ook het nodige advies op basis

van hun expertise en ervaring met eerdere

veilingen. Dus ook op dat vlak bieden ze

een belangrijke meerwaarde.”

Meer informatie over Mesah kan u

bekomen via volgende contactgegevens:

Mesah, Kortrijksesteenweg 214 b3

9830 Sint-Martens-Latem

T.: +32 9 210 78 90

E.: [email protected]

U.: www.mesah.com

U kreeg Zorg Magazine via een collega of uw directie in handen?

Vraag uw eigen gratis exemplaar aan en ontvang Zorg Magazine voortaan gratis.

Inschrijven kan via www.zorganderstv.be of via

www.ablecare.be.

(doorklikken naar Zorg Magazine)

HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZIEKENHUIZEN

DOSSIER: Flexibel werken in de zorg

� ZorgAndersTv, zorg op maat in beeld 22 � Ziekenhuisgordijnen huisvesten bacteriën 24 � Doordacht aankoopbeleid via internet 28 � Beleving van patiënten met een delirium 32

feb

201

2

QR

-co

de

zie pagina 16

Vers

chijn

t 12

x p

er ja

ar -

nr.4

- 1

/ 2

012

(maa

nd fe

bru

ari)

- 18

feb

ruar

i 201

2 -

Ant

wer

pen

X -

P 9

1287

3

“Ook binnen het kader van de hernieuwde wetgeving op

overheidsopdrachten kan Mesah een belangrijke rol spelen .”

Recente Mesah besparingen

-26% (Verbandmateriaal)

-45% (Enveloppen)

-30% (Papier)

Ontvang offertes en laat leveranciers

hun prijszetting verbeteren tijdens een omgekeerde

veiling

Plaats uw offerte-aanvraag

Mesah is een innovatieve, beveiligde internetmarkt voor de gezondheidszorg gebaseerd op het principe van een open

omgekeerde veiling.

Bespaar!

Gemaran nv - Kortrijksesteenweg 214 b3 - 9830 Sint-Martens-Latemwww.mesah.com - [email protected] - tel: 09 210 78 90

-35% (Toners-Cartridges)

20120210_Ablecare_297x210.indd 1 14/02/12 08:24

Page 17: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 33ZORGMAGAZINE32

afwezigheid van bezoek zijn daarvan

enkele voorbeelden [2]. Voorlopig zijn

er weinig artikels over de beleving van

delirium bij patiënten terug te vinden.

In dit onderzoek wordt getracht een

overzicht te geven van wat de patiënten

beleven tijdens een delirium. Er wordt

weergegeven hoe de communicatie

verloopt en welke ervaringen en

gevoelens de patiënten beleven. Verder

wordt het tijdsbesef en het slaappatroon

onder de loep genomen. Tenslotte wordt

er nagegaan hoe er achteraf door de

patiënt wordt omgegaan met het delirium.

Methode

Het was hoofdzakelijk een kwalitatief

onderzoek, waarbij er aan de hand van

semigestructureerde interviews nagegaan

werd hoe patiënten een delirium beleven.

In een erg beperkt kwantitatief luik werd

de duur van het delirium onderzocht en

werden de demografische gegevens

verzameld.

Het onderzoek werd uitgevoerd in

een Algemeen ziekenhuis in de regio

Antwerpen op de afdelingen voor

intensieve zorg. De patiënten die een

delirium hadden doorgemaakt, werden

aangereikt door de verpleegkundigen.

Men gebruikte hiervoor een gevalideerde

meetschaal, namelijk de Neelon and

Champagne Confusion Scale. De

kwalitatieve data werden hermeneutisch

geanalyseerd.

Om de basiskarakteristieken van de

populatie te schetsen, werd beschrijvende

statistiek toegepast.

Kwantitatief luik

Het kwantitatieve deel was een

beschrijvende prospectieve cohort. De

beschrijving van de populatie en van

de lengte van het delirium maakten

onderdeel uit van dit luik. De datacollectie

van het kwantitatieve luik bestond uit

een beperkte vragenlijst, die peilde naar

de demografische gegevens, reden van

opname, duur van delirium, wanneer het

interview afgenomen werd ten opzichte

van het einde van het delirium en dag

van ontstaan. De kwantitatieve gegevens

werden in een vooraf opgemaakte

database in Excel ingevoerd. Voor de

statistische verwerking op beschrijvend

niveau werd gebruik gemaakt van SPSS

18.0©.

Bij de steekproef (n=30) duurde het

delirium gemiddeld 73 uur waarbij de

range liep van 8 tot 288 uur. Zeventig

procent van de onderzoekspopulatie

was afkomstig van de afdeling ITE.

De gemiddelde leeftijd was 65 jaar

(range 18-88) en de verdeling tussen

mannen en vrouwen was gelijklopend.

De dag van ontstaan varieerde van dag

1 van opname tot dag 19, waarbij het

gemiddelde lag op dag 7. Het interview

werd gemiddeld 58 uur na het einde van

het delirium afgenomen.

Kwalitatief luik

De patiënten die positief scoorden op

delirium op minstens één meetmoment

en aan de inclusiecriteria voldeden,

werden, mits toestemming, opgenomen

in het kwalitatieve luik. Er werd gebruik

gemaakt van semigestructureerde

interviews om te peilen naar de beleving.

De semigestructureerde interviews

werden ingevoerd in het kwalitatief

‘statistisch’ programma NVivo 8©.

Er waren patiënten die zonder enige

aarzeling zeiden dat ze zich hun delirium

nog herinnerden. Anderen hadden dan

weer wat vragen nodig om de herinnering

weer naar boven te halen. Enkelen zeiden

dat ze zich helemaal niets herinnerden

van het delirium.

Eén persoon herinnerde zich heel wat

van het delirium en werkte vlot mee aan

het interview. Toch ontkende hij na afloop

dat hij een delirium had doorgemaakt:

“Verwarde periode, verwarde periode,

ik heb helemaal geen verwarde periode

gehad. Ze zeggen dat wel, maar wat

weten die er nu van?”

Niet iedereen wist nog hoe het delirium

gestart was. Bij degenen die het zich wel

herinnerden, was dit plots of geleidelijk.

Het einde van de delirante periode werd

vooral als geleidelijk bestempeld. Er

waren er ook die zeiden dat dit einde

plots was.

De patiënten die zeiden zich niets te

herinneren van hun delirium hebben soms

toch op enkele vragen geantwoord. Zo

ontkende iemand dat hij een delirium had

doorgemaakt, maar zei in de loop van het

gesprek wel “Nu ben ik terug normaal.

Had ik die problemen gehouden, dan

euh, ging het een beetje verder.”

Niet alle patiënten werkten even

‘goed’ mee tijdens het interview. Er

waren patiënten die erg afstandelijk

overkwamen en niet veel vertelden.

Het was zeer moeilijk in te schatten

of dit kwam doordat ze eigenlijk liever

niet wilden praten over het delirium of

dat ze überhaupt geen zin hadden in

praten. Anderen waren dan weer net heel

enthousiast en wilden graag meewerken

aan het onderzoek. Er werd door de

Tabel 1: Overzicht herinnering, begin, einde delirium (n=30)

Aantal

HerinneringJaNeenJa, door vragen

1668

Begin deliriumPlotsGeleidelijkWeet het niet meer / niet aan bod gekomen

7815

Einde DeliriumPlotsGeleidelijkWeet het niet meer / niet aan bod gekomen

31413

De geïnterviewden maakten tijdens

het delirium onrealistische scenes

mee, het leek wel realiteit, maar in

werkelijkheid waren het hallucinaties.

Er bestaan drie subtypes van delirium.

Bij de hyperactieve vorm is de patiënt

heel actief, geagiteerd en rusteloos. De

minder duidelijke vorm is het hypoactieve

delirium; de psychomotorische activiteit

van de patiënt is sterk gedaald. Deze

patiënten worden vaak over het hoofd

gezien. Tenslotte is er de gemengde

vorm. De patiënt fluctueert dan tussen het

hyperactieve en het hypoactieve delirium

DE BELEVING VAN PATIËNTEN DIE EEN DELIRIUM DOORMAKEN OP INTENSIEVE ZORGDit onderzoek van de vakgroep verpleegkunde en vroedkunde van de Universiteit Antwerpen, tracht

de beleving van patiënten die een intensieve zorg delirium hebben doorgemaakt, te beschrijven.

Delirium is een acute psycho-organische stoornis waarbij het denkpatroon gedesorganiseerd is en het

bewustzijn en de alertheid verstoord zijn. De stoornis ontwikkelt zich over een korte tijdsperiode en

fluctueert gedurende de ganse periode [1]. Voor zorgverleners is het van groot belang om deze beleving

te doorgronden teneinde een betere zorg op maat mogelijk te maken.

An Van Hoof, Kim Staes, Prof. Dr. Bart Van RompaeyVakgroep Verpleegkunde en vroedkunde, Universiteit Antwerpen

Kernwoorden:• Delirium• Intensieve zorg• Beleving

Contactinformatie: [email protected]

[2,4]. Delirium is een stoornis die zich

in verschillende settings kan voordoen.

Er is voornamelijk onderzoek gedaan

op intensieve zorg, de algemene en de

postoperatieve afdeling [2]. Afhankelijk

van de ernst van de onderliggende

aandoening en de methode die gebruikt is

om delirium te diagnosticeren, ontwikkelt

11% tot 87% van de opgenomen

patiënten op de afdeling intensieve zorg

een delirium [2]. Dit noemt men dan het

intensieve zorg delirium. De incidentie in

Antwerpse ziekenhuizen bedraagt 20%

tot 30% [2].

Ondertussen bestaan er al vele

meetschalen om delirium te herkennen

en te definiëren, maar niet alle schalen

zijn gevalideerd. De meest bekende/

gebruikte en tevens gevalideerde schalen

voor de afdeling intensieve zorg zijn

de Confusion Assessment Method –

Intensive Care Unit (CAM-ICU) en de

Neelon and Champagne Confusion

Scale (NEECHAM). Beide schalen

zijn gebaseerd op verpleegkundige

observaties en zijn eenvoudig af te

nemen, na eventueel een korte training

[5].

Het is bekend dat het doormaken

van een delirium op korte termijn

negatieve gevolgen kan hebben voor

de patiënt: verlengde hospitalisatieduur,

functioneel verval, stijgende mortaliteit en

verhoogde morbiditeit. Ook de stijgende

gezondheidszorgkosten en de verhoogde

kans op plaatsing zijn gekende gevolgen.

Ook op lange termijn kan een delirium

grote gevolgen hebben; de levenskwaliteit

daalt en er is een stijgende mortaliteit [6].

Er zijn verschillende risicofactoren die de

kans op het ontstaan van een intensieve

zorg delirium verhogen. Het gebruik

van drains en katheters, het gebruik

van psychoactieve medicatie, intensief

roken, afwezigheid van daglicht en de

Page 18: ZORG Magazine editie Februari 2012

ZORGMAGAZINE 35ZORGMAGAZINE34

herhaaldelijk schaamte en/of hadden ze

een schuldgevoel. De oorzaak hiervan

werd gezocht in het gedrag dat men

gesteld had, zoals bijvoorbeeld roepen.

Tijd en slapen

Het tijdsbesef was verstoord bij

verschillende patiënten tijdens het

delirium. Bij sommigen betekende dit

dat ze de nacht en dag omwisselden.

Het slaapritme werd vaak gedefinieerd

als ontregeld. Er waren ook patiënten die

meldden dat ze bang waren om in slaap

te vallen.

Betekenis delirium

Er waren patiënten die de periode van het

delirium hebben kunnen afsluiten, maar

er waren er ook die dit nog niet konden.

De gebeurtenissen vragen meer tijd om te

verwerken in dat laatste geval. Er waren

patiënten die nooit nog een delirium

wilden meemaken, maar er waren er net

zo goed die zich de gebeurtenissen niet

echt aantrokken.

Vergelijking met bestaande literatuur

Er is voorlopig weinig literatuur

voorhanden die meer inzicht geeft

in hoe patiënten zich voelen, wat ze

beleven en hoe ze omgaan met het

doormaken van een delirium. Er bestaat

dus te weinig literatuur om de resultaten

van dit onderzoek te trianguleren. De

bevindingen van de bestaande studies

over dit onderwerp zijn vergelijkbaar met

die van dit onderzoek van de vakgroep

verpleegkunde en vroedkunde van de

Universiteit Antwerpen..

Er zijn wel enkele beperkte verschillen.

Het artikel van Duppils et al. [7] geeft aan

dat zowel de aanvang als het einde van

het delirium plots verliep. In dit onderzoek

kon dit zowel geleidelijk als plots zijn.

Het gevoel van paniek komt niet aan

bod bij deze onderzoekspopulatie, in

tegenstelling tot de studie van Duppils et

al. [7].

Bepaalde verschillen tussen dit

onderzoek en de bestaande literatuur

zouden te verklaren kunnen zijn door de

beperkingen van het onderzoek.

Conclusie

Dit onderzoek heeft getracht te

exploreren wat een patiënt op de

afdeling intensieve zorg beleeft tijdens

een delirium. De meeste patiënten

konden zich hun delirium herinneren.

De geïnterviewden maakten tijdens het

delirium onrealistische scènes mee.

Patiënten definieerden het regelmatig

als “levensechte dromen”. Het leek de

realiteit, maar in werkelijkheid waren het

hallucinaties. Het kwam ook voor dat het

misinterpretaties van echte belevenissen

waren. Er komen verschillende gevoelens

naar boven tijdens als na het delirium.

Andere belangrijke thema’s zijn, het

contact en communicatie, tijd en slapen

en tenslotte de betekenis van het delirium.

De bevindingen zijn vergelijkbaar met de

bestaande literatuur.

Referenties• 1. American Psychiatric Association:

Diagnostic and Statistical Manual of Mental

Disorders, Fourth Edition, Text Revision

(DSM-IV-TR). Washington DC: 2000.

• 2. Van Rompaey B: Delirium - Focusing

on intensive care patients. Universiteit

Antwerpen; 2009.

• 3. Maldonado J: Pathoetiological model of

delirium: a comprehensive understanding of

the neurobiology of delirium and an evidence-

based approach to prevention and treatment.

Crit Care Clin 2008, 789-856.

• 4. Schuurmans M, Duursma S, Shortridge-

Baggett L: Early recognition of delirium: review

of the literature. J Clin Nurs 2001, 729.

• 5. Van Rompaey B, Schuurmans M,

Shortridge-Baggett L, Truijen S, Elseviers M,

Bossaert L: A comparison of the CAM-ICU

and the NEECHAM Confusion Scale in

intensive care delirium assessment: an ob-

servational study in non-intubated patients.

Crit Care 2008, 12.

• 6. Van Rompaey B, Schuurmans M,

Shortridge-Baggett L, Truijen S, Elsevier

M, Bossaert L: Long term outcome after

delirium in the intensive care unit. J Clin Nurs

2009, 3349-3357.

• 7. Duppils GS, Wikblad K: Patients’

experiences of being delirious. J Clin Nurs

2007, 16: 810-818.

“Het contact met de verpleegkundigen was doorgaans in

orde. Ze werden nooit als een bedreiging

beschouwd.”

geïnterviewden ook aangegeven dat

ze “blij zijn met de aandacht voor het

fenomeen”. Voor sommigen kon praten

over de belevenissen dus een opluchting

zijn, voor anderen was dit overbodig en

misschien zelfs een last.

De geïnterviewden maakten tijdens het

delirium onrealistische scènes mee.

Patiënten definieerden het regelmatig

als “levensechte dromen”. Het leek de

realiteit, maar in werkelijkheid waren het

hallucinaties. Het kwam ook voor dat het

misinterpretaties van echte belevenissen

waren. Tabel 2 geeft fragmenten weer

die schetsen hoe mensen het delirium

beleefden.

Patiënten waanden zich geregeld op

een andere locatie tijdens het delirium.

Er waren ook geïnterviewden die wel

aangaven dat ze dachten dat ze elders

waren, maar dat ze niet goed wisten waar

dan juist. Ze konden zich niet oriënteren,

wat voor sommigen beangstigend was.

Het grondig analyseren van alle

kwalitatieve gegevens resulteerde in

vier grote thema’s. Deze zijn: contact

en communicatie, gevoelens, tijd en

slapen en tenslotte betekenis van het

delirium. De thema’s worden uitgebreid

besproken.

Discussie

Het doel van deze studie was te

exploreren hoe patiënten een delirium

beleven. In deze studie werd er bij 30

patiënten gepeild naar hun beleving

van het delirium aan de hand van semi-

gestructureerde interviews. Het grootste

aantal ondervraagden herinnerde zich

dat ze een delirium hadden doorgemaakt.

Sommigen konden alle belevenissen en

gevoelens nog exact beschrijven.

Anderen wisten dat ze iets hadden

meegemaakt dat ze vreemd vonden,

maar konden geen specifieke details

vertellen. Er waren ook patiënten die

zich niets herinnerden. Het delirium kon

zowel plots als geleidelijk gestart zijn. Het

einde van het delirium werd voornamelijk

beoordeeld als geleidelijk, maar ook

hierover werd enkele malen gemeld dat

het plots was.

De geïnterviewden maakten tijdens het

delirium onrealistische scènes mee. Het

leek de realiteit, maar in werkelijkheid

waren het hallucinaties. Soms waren

het ook misinterpretaties van echte

belevenissen. Patiënten hadden

herhaaldelijk het gevoel dat ze elders

waren tijdens het delirium. Bij enkelen

creëerde dit een gevoel van desoriëntatie,

wat soms zorgde voor een gevoel van

angst.

Voor bepaalde patiënten leek het nuttig

om te praten over de belevenissen, voor

anderen was dit eerder een opgave. Het

lijkt dat ventileren wel een hulp kan zijn bij

de verwerking van het delirium.

Na analyse van de interviews zijn vier

grote thema’s gedefinieerd:

• contact en communicatie

• gevoelens

• tijd en slapen en tot slot,

• betekenis van het delirium.

Contact en communicatie

Bij veel patiënten verliep de

communicatie zeer moeizaam. Het

contact met de verpleegkundigen was

doorgaans in orde. De verpleegkundige

werd nooit als bedreiging beschouwd.

Als verpleegkundigen de patiënt rustig en

begripvol benaderden tijdens het delirium

zorgde dit voor een positiever contact,

volgens bepaalde patiënten. Het contact

met de bezoekers werd doorgaans als

aangenaam bestempeld, doordat het

zorgde voor geruststelling. Niet iedereen

herinnerde zich zijn bezoek.

Gevoelens

De voornaamste gevoelens waren

angst en frustratie. Hiervoor konden

verscheidene oorzaken aangeduid

worden: men wist niet wat er rond zich

gebeurde, men kon de gebeurtenissen

en gedachten niet plaatsen, men was

bang dat men niet naar ‘het normale

leven’ zou kunnen terugkeren of men

werd angstig van de dingen die men zag

(cfr. hallucinaties). Na het doormaken

van het delirium voelden patiënten

Tabel 2. Illustratieve fragmenten die belevenis delirium schetsen

• “Vooral de beelden. Het zotste eigenlijk dat ik heb meegemaakt, dat was dat ze mij dus zouden hebben afgezet, blijkt nu dat dat niet kan en niet waar is, met de ambulance in dinge, in Zulte, waar ik al eens voorbijrijd met de trein. Bij een boer. En, euh, alé, ik zie zo dat landschap voor mij. En daar moest ik dan van de boerin alle dagen naakt, samen met het kleine kindje van de familie, zitten bidden buiten.”

• “Ik heb ook een paar keer gedroomd over een vrouw met vleugels. Het was nochtans een mooie vrouw. Één met lang blond haar. … Die kwam mij halen voor een andere wereld. Er liep van alles rond.”

• “Een voetbalploeg. Die waren binnen in mijn hoofd.”• “Je denkt van alles raar, hé. Ik zeg, alé, hier ga ik eens. Er zat een gat in. Er was een put. Die zag ik dikwijls. …

Maar ik ben er altijd terug uitgeklommen.”• “Dat ik gevloekt heb! Omdat het niet vooruit ging! … Het eten. ’s Nachts en ’s morgens.”• “Ik ben verschillende keren in situaties geweest die … oriëntale situaties. Ik zal u zeggen, Arabisch, Aziatisch,

… Altijd buiten en geen grote luxe ginder. … Wat wel vervelend was, was de reclame die er passeerde. Dat kwam altijd maar terug zo van ‘made in China’, ‘made in China’.”

• “Ik dacht dat er een huwelijk plaatsvond in de kamer ernaast.”

Page 19: ZORG Magazine editie Februari 2012

Tevreden medewerkers dankzij ORTEC planning!

150 zorginstellingen, waarvan 45 ziekenhuizen, in de BeneLux, zijn reeds tevreden gebruikers van de

diverse oplossingen die ORTEC voor de gezondheidszorg levert. Zij hebben reeds ervaren dat de

producten en diensten van ORTEC een belangrijke bijdrage leveren om de efficiëntie en de kwaliteit van

hun personeelsinzet op een slimme manier structureel te verhogen.

Dit doen wij altijd samen met onze klanten en partners en wel op diverse manieren, waarvan “zelfroosteren”

enorm in opkomst is. ORTEC speelt in op de wens van zorginstellingen die “Slimmer- of Anders

Roosteren” steeds belangrijker gaan vinden. Zorginstellingen zien het grote belang ervan in om

medewerkers meer invloed te geven op hun werktijden, wat leidt tot een betere combinatie werk-privé.

Zelfroosteren leidt tot kostenbesparingen door efficiëntere werkplanning, met name door de planning

mee te laten evolueren met het werkaanbod.

Wilt u ook weten hoe wij uw organisatie wellicht kunnen ondersteunen, neem dan contact op via

[email protected] of +32 (0)16 244 220 of kijk op de website www.ortec.be

Van 27 tot en met 29 maart 2012 kunt u weer terecht in de Jaarbeurs in Utrecht

(stand 01.E030). ORTEC deelt ook dit jaar een stand met Zorg Initiatief-partners AFAS,

De Heer Software en Performation. Het Zorg Initiatief presenteert hier de geïntegreerde

totaaloplossing voor het automatiseren en optimaliseren van de administratieve processen rondom patiënten en

medewerkers. Daarnaast zullen de partners van het Zorg Initiatief op een aparte stand 01.E104 - speciaal ingericht

met zitgelegenheid - de gehele dag presentaties houden van een half uur.

EPROFESSIONALS IN PLANNING