yatay kesit regresyon analizi tablo ile açıklanmış-ekonomi ve spor

EKONOM VE SPOR: EKONOMK GELMENN ULUSLARARASI SPORTF BAARI ZERNDEK ETKS

Do. Dr. Cem Saatiolu Orhan Karaca

ZET

Bu almada ekonomik gelimenin uluslararas sportif baar zerin-deki etkisi aratrlmtr. Sportif baarnn ls olarak olimpiyat oyun-larnda kazanlan madalya says kullanlmtr. Atlanta 1996, Sidney 2000, Atina 2004, Pekin 2008 yaz olimpiyat oyunlar iin yatay-kesit regresyon analizleri yaplmtr. almann sonucu ekonomik gelimenin sportif ba-ary olumlu etkilediini gstermektedir. Regresyon analizlerinin sonu-larna gre, reel kii bana GSYHdeki %1lik art, olimpiyatlarda ka-zanlan madalya saysn %0.27-0.63 arttrmaktadr.

Anahtar kelimeler: Ekonomik gelime, sportif baar

Jel kodu: L83, C21

THE ECONOMY AND SPORTS: THE IMPACT OF ECONOMIC DEVELOPMENT ON INTERNATIONAL SPORTING SUCCESS

ABSTRACT

In this study, the impact of economic development on the international sporting success is investigated. The number of medals won at the olympic games is used as a measure of sporting success. Cross-sectional regression analyses were conducted for summer olympic games in Atlanta 1996, Syd-

stanbul niversitesi ktisat Fakltesi retim yesi ([email protected]).

Aratrma Mdr, Ekonomist Dergisi, Aratrma Blm ([email protected]).

Yalova niversitesi Hukuk Fakltesi Dergisi (2012/1)

28

ney 2000, Athens 2004, Beijing 2008. The result of the study indicates that economic development has a positive impact on sporting success. According to the results of regression analyses, a one percentage increase in real per capita GDP leads to 0.27-0.63 percentage increase in the number of medals won at the olympic games.

Keywords: Economic development, sporting success

Jel code: L83, C21

1. Giri

Spor, gnmz dnyasnda lkelerin rekabet iinde olduklar alanlar-dan biridir. Sporcularnn uluslararas alandaki baars lkeler iin gurur kayna olmaktadr. Hatta sporcularnn baars baz lkeler iin gurur kay-na olmaktan da teye gemekte, lkedeki siyasi rejimin baarsnn bir gstergesi olarak grlmektedir. Bu durum lkelerin sportif alandaki ba-arlarn nelerin belirledii konusunda bir literatrn gelimesine neden ol-mutur. Bu literatrde ekonomik gelimilik seviyesi sportif baarnn nem-li bir belirleyicisi olarak n plana kmaktadr. Burada gelimi lkelerin sportif altyap yatrmlarna daha fazla kaynak aktarabilecekleri ve bylece daha baarl olabilecekleri hipotezinden hareket edilmektedir. Literatrdeki ampirik almalarn ou da bu hipotezi dorulamaktadr.

Bu almada lkelerin ekonomik gelimilik seviyesinin uluslararas alandaki sportif baarlar zerindeki etkisi, son drt yaz olimpiyat oyun-larnda (Atlanta 1996, Sidney 2000, Atina 2004, Pekin 2008) madalya kaza-nan lkeler zerinden, yatay-kesit regresyon analizleri yaplarak aratrlmtr. Yaplan analizler sonucunda ekonomik gelimilik seviyesi-nin sportif baar zerinde istatistiksel olarak anlaml pozitif etkileri bulun-duu saptanmtr. Buna gre, ekonomik gelimilik seviyesinin ls ola-rak kullanlan satnalma gc paritesiyle hesaplanm reel kii bana Gayri Safi Yurtii Hasla (GSYH) dzeyindeki %1lik art, lkelerin yaz olimpi-yatlarnda kazand madalya saysn %0.27-0.63 arasnda arttrmaktadr.

almann kalan ksm yle organize edilmitir. kinci Blmde l-kelerin uluslararas alandaki sportif baarsn nelerin belirlediine ilikin literatrn bir zeti verilmitir. nc Blmde almada kullanlan mo-del, yntem ve veri seti tantlmtr. Drdnc Blmde yaplan yatay-kesit

Ekonomi ve Spor Saatiolu/Karaca

29

regresyon analizlerinin sonular aktarlmtr. Beinci Blmde ise almada ulalan sonular zetlenmi ve deerlendirilmitir.

2. Literatr zeti

lkelerin uluslararas alandaki sportif baarsn nelerin belirlediine ilikin literatrn gemii 1950lere kadar geri gitse de bu konudaki almalarn 1970lerden itibaren younluk kazanmaya balad grlmek-tedir (bkz. De Bosscher vd. 2006). Bu almalarda sportif baary etkileye-bilecek ok sayda faktr zerinde durulmutur. Bu faktrler, ekonomik, demografik, siyasi, corafi ve kltrel unsurlar kapsamaktadr.

Spor, netice itibariyle bir yetenek meselesidir. Ancak yetenekli spor-cularn kefi ve yeteneklerinin gelitirilmesi bu alana altyap yatrmlarnn yaplmasn gerektirmektedir. te ekonominin etkisi burada devreye girmek-tedir. Ekonomik adan gelimi lkelerde gerek devletin gerekse zel sekt-rn sportif altyapya daha fazla yatrm yapmas beklenebilecek bir gelime-dir. Zengin lkelerde eitimde spora daha fazla yer verilmesi ve bireylerin spor iin ayracak daha fazla bo zamannn bulunmas da muhtemeldir (Bernard ve Busse, 2004: 414). Bunlar, ekonomik gelimenin sportif ba-ary pozitif etkilemesini gndeme getirmektedir.

Nitekim yaplan ampirik almalarda bu ynde bulgulara ulalmtr. rnein Den Butter ve Van der Talk (1995), Seul 1988 ve Barselona 1992 yaz olimpiyatlar iin ayr ayr yaptklar regresyon analizlerinde, ekonomik gelimilik seviyesinin ls olarak kullandklar kii bana milli gelir d-zeyinin kazanlan madalya saysn pozitif etkilediini bulmutur. Hoffmann vd. (2002a), Sidney 2000 yaz olimpiyatlar iin yaptklar analizlerde benzer sonucu elde etmitir. Bian (2005), Seul 1988, Barselona 1992, Atlanta 1996 ve Sidney 2000 yaz olimpiyat oyunlar iin ayr ayr yapt regresyon ana-lizlerinde ayn sonuca ulamtr. Daha geni rneklemlerle alan Bernard ve Busse (2004), Johnson ve Ali (2004) ve Oyeyinkann (2007) ulat so-nular da benzerdir. Bernard ve Busse (2004) 1960-1996 dneminde dzen-lenen yaz olimpiyatlarnda, Johnson ve Ali (2004) 1952-2000 dneminde dzenlenen yaz ve k olimpiyatlarnda, Oyeyinka (2007) ise 1952-2004 d-neminde dzenlenen yaz olimpiyatlarnda kii bana milli gelir dzeyinin lkelerin kazand madalya saysn pozitif etkiledii sonucuna varmtr.

Sportif baary etkiledii ne srlen dier nemli faktrlerle ilgili olarak ise unlar sylenebilir. Nfus bykl yetenekli sporculara sahip olma olasln ykselttii iin sportif baary pozitif etkilemektedir. Bir


30

lkenin nfusu ne kadar fazlaysa o kadar fazla yetenekli sporcu karabilecek, buna bal olarak da sporda daha baarl olabilecektir. Siya-setin sportif baaryla ilikisi, zellikle komnist lkelerde hkmetlerin uluslararas alandaki sportif baary uygulanan siyasi rejimin bir baars olarak gstermeye altklar ve bunun iin de bu alana ok fazla kaynak ayrdklar gzlemine dayanmaktadr. Bu lkelerin sporda dier faktrlerle aklanabilenin tesinde baarl olmalar buna balanmakta ve bu olgu am-pirik almalarda genellikle komnist lkeleri temsilen kukla deikenlerin kullanlmasyla test edilmektedir. 1990l yllarda komnist rejimlerin ou-nun kmesine ramen, Tcha (2004) ile Rathke ve Woitek (2008) gibi baz almalar, bu lkelerin hala sportif alanda greli olarak daha baarl olduk-larn gstermektedir. Bu da komnist rejim srasnda oluturulan sportif alt-yapya ve yaratlan spor kltrne dayandrlmaktadr (Buts vd. 2011: 5). Corafi faktr olarak iklim koullar zerinde durulmaktadr. Bireylerin sportif yetenekleri ilk olarak ak hava aktiviteleriyle ortaya ktndan, sportif baar iin bir lkenin ikliminin bu aktivitelere uygun olmas nemli-dir. Buna gre ar souk ya da scak, ar nemli veya yal iklimlere sa-hip lkelerde ak hava aktiviteleri snrl olacandan sportif baarnn da dk olmas beklenmektedir (Hoffmann vd. 2002a: 545). Bir lkede spor kltrnn ne kadar yerletii de sportif baarnn belirleyicilerinden biri olarak grlmekte ama burada lme sorunlaryla karlalmaktadr. Seyirci destei ve yerel koullara uyum salama gibi unsurlardan kaynaklanan ev sahiplii avantajnn da sportif baar zerinde etkili olduu ne srlmekte-dir.

Literatrdeki ampirik almalar genelde bu faktrlerin de lkelerin uluslararas alandaki sportif baarsn etkilediini gstermektedir. Ancak sportif baary etkileyen faktrler arasnda ekonomik gelimilik seviyesi ile nfus bykl n plana kmaktadr. De Bosscher vd. (2006: 188), yaplan ampirik almalarda sportif baarnn %50sinden fazlasn bu iki faktrn akladnn grldn belirtmektedir.

Literatrdeki ampirik almalarn daha ok olimpiyat oyunlar, zel-likle de yaz olimpiyatlar zerinden yapld grlmektedir. Bunun nedeni yaz olimpiyatlarnn birok spor daln ieren en geni spor organizasyonu olmasdr. Bununla birlikte lkelerin tekil spor dallarndaki uluslararas ba-arsnn belirleyicilerini tespit etmeye ynelik baz almalar da vardr. r-nein De Bosscher vd. (2003) tenisteki, Hoffmann vd. (2002b), Torgler (2006) ve MacMillan ve Smith (2007) futboldaki, Torgler (2004) ve Hoff-


31

mann vd. (2006) kadn futbolundaki uluslararas baarnn belirleyicilerini tespit etmeye almtr. Bu almalarda da lkelerin ekonomik gelimilik seviyesi uluslararas baarnn nemli bir belirleyicisi olarak ortaya kmaktadr. Burada son dnemde futboldaki uluslararas baarnn belirle-yicileri zerine ayr bir literatrn gelimekte olduu da sylenebilir.

3. Model, Yntem ve Veri Seti

Bu almada ekonomik gelimenin lkelerin uluslararas alandaki sportif baars zerindeki etkisi, ilgili literatr dikkate alnarak kurulan aadaki modelle aratrlmtr: LOG(MAD!) = ! + !LOG(KBG!) + !LOG(NUF!)+ ! SIC! 15 ! + !EVS! + !KOM! + ! (1)

Burada LOG terimi ilgili deikenin doal logaritmasnn alndn gstermektedir. lar hesaplanacak katsaylar, ! hata terimidir. Bu model Atlanta 1996, Sidney 2000, Atina 2004 ve Pekin 2008 yaz olimpiyatlar iin ayr ayr, geleneksel Sradan En Kk Kareler (Ordinary Least Squares: OLS) yntemiyle zlmtr. Bylece yatay-kesit regresyon analizleri ger-ekletirilmitir.

Literatrdeki genel uygulama takip edilerek, modelde lkelerin ulusla-raras alandaki sportif baarsnn gstergesi olarak yaz olimpiyatlarnda ka-zandklar madalya saylar kullanlmtr. Bu deiken MAD sembolyle gsterilmitir. Burada Hoffmann vd. (2002a) takip edilerek en az bir madal-ya kazanan lkeler rnekleme dahil edilmitir. Kazanlan madalyann trne (altn, gm, bronz) gre bir ayrma gidilmemitir. lkelerin olimpiyatlarda kazandklar madalya saylar Uluslararas Olimpiyat Komitesinin (Interna-tional Olympic Committee: IOC) internet sitesinden1 alnmtr. Atlanta 1996da 79, Sidney 2000de 80, Atina 2004te 74, Pekin 2008de ise 86 lke madalya kazanmtr. Fakat bamsz deikenlere ilikin verilerin bulunabi-lirliine bal olarak madalya kazanan lkelerden bazlarnn rneklemden karlmas gerekmitir. Bylece (1) numaral model Atlanta 1996 iin 74, Sidney 2000 iin 76, Atina 2004 iin 69, Pekin 2008 iin 81 lkenin verileri kullanlarak zlmtr.

Modelde lkelerin ekonomik gelimilik seviyesinin ls olarak 2005 yl satnalma gc paritesiyle hesaplanm reel kii bana GSYH

1 http://www.olympic.org


32

deerleri kullanlmtr. KBG sembolyle gsterilen bu veri Dnya Ban-kasnn (World Bank) World Development Indcators (WDI) verita-banndan2 alnmtr. Modelde bu deikenin yaz olimpiyatlarnn yapld yllara ait verileri kullanlmtr. Literatrde ekonomik gelimilik seviyesi-nin lkelerin sportif baarsn olumlu etkiledii ne srldnden, bu de-ikenin parametresinin pozitif iaretli olarak kmas beklenmektedir.

Modeldeki dier bamsz deikenler kontrol deikenleridir. lk kontrol deikeni NUF sembolyle gsterilen nfustur. Yaz olimpiyatlarnn yapld yllara ait olan nfus verileri de Dnya Bankasnn WDI verita-banndan alnmtr. Literatrdeki grler dorultusunda bu deikenin pa-rametresinin beklenen iareti pozitiftir.

Modeldeki ikinci kontrol deikeni, iklimin sportif baar zerindeki etkisini lmek amacyla kullanlan ve SIC ile gsterilen ortalama lke scakldr. Mitchell vd. (2004) almasna dayanan ortalama lke scaklklar Tyndall Centrein TYN CY 1.1 veritabanndan 3 alnmtr. Hoffmann vd. (2002a) sportif baar iin optimum scakl 15C civar ola-rak belirlediinden, modelde SIC deikeninin bu dzeyden farknn karesi kullanlmtr. Literatrde lke scaklnn optimum scaklk derecesinden her iki ynde de uzaklamasnn kazanlan madayla saysn azaltaca ne srldnden, bu deikenin parametresinin negatif iaretli olarak kmas beklenmektedir.

Modeldeki nc kontrol deikeni, ev sahiplii avantajnn etkisini lmek iin oluturulan EVS deikenidir. Bu deiken, ilgili yaz olimpi-yatn dzenleyen lkenin 1, dier lkelerin 0 deerini ald bir kukla de-ikendir. Bu erevede Atlanta 1996 iin yaplan regresyon analizlerinde ABD, Sidney 2000 iin yaplan analizlerde Avustralya, Atina 2004 iin yaplan analizlerde Yunanistan, Pekin 2008 iin yaplan analizlerde in 1 deerini almtr. Literatrde ev sahiplii avantajnn uluslararas sportif ba-ary olumlu etkiledii ne srldnden, bu deikenin katsaysnn bek-lenen iareti pozitiftir.

Modeldeki son kontrol deikeni ise halen komnist rejimle ynetil-mekte olan ve/veya gemiinde uzun sre bu rejimle ynetilmi olan lkele-rin 1, dier lkelerin 0 deerini ald bir kukla deiken olan KOM dei-

2 http://data.worldbank.org/indicator 3 http://www.cru.uea.ac.uk/~timm/cty/obs/TYN_CY_1_1.html


33

kenidir4. Literatrdeki hakim gr erevesinde, bu deikenin katsaysnn pozitif iaretli kmas beklenmektedir.

4. Analiz Sonular

almann ampirik blmnde (1) numaral model, Atlanta 1996, Sidney 2000, Atina 2004 ve Pekin 2008 yaz olimpiyatlar iin ayr ayr ol-mak zere, geleneksel OLS yntemiyle zlmtr. Model ilk nce bamsz deiken olarak sadece logaritmik KBG deikeni kullanlarak tahmin edilmitir. Daha sonra bamsz deikenler arasna kontrol dei-kenleri eklenerek analizler tekrarlanmtr. Son olarak da katsaylar istatis-tiksel olarak anlamsz kan kontrol deikenlerinin elenmesiyle nihai mode-le ulalmtr.

OLS modellerinde ortaya kan ve sonularn gvenilirliini zedele-yen baz sorunlar vardr. Bunlarn balcalar ardk bamllk, deien var-yans ve hata terimlerinin normal dalmamasdr5. Hata terimleriyle ilikili olan bu sorun da OLS modellerinde istatistiksel anlamlln tespit edil-mesi iin kullanlan t ve F testlerinin geerliliklerini kaybetmelerine neden olmaktadr. Ardk bamllk ve deien varyans sorunlarnn zm nis-peten kolaydr. Bu sorunlar OLS modellerinin deien varyans ve ardk bamllk tutarl (heteroskedasticity and autocorrelation consistent: HAC) salam standart hatalarla tahmin edilmesiyle zlebilmektedir. Hatta ge-limi ekonometri paket programlar sayesinde salam standart hatalarn he-saplanmasnn kolaylam olmas nedeniyle, Stock ve Watson (2007: 166), her zaman bunlarn kullanlmasn nermektedir. Hata terimlerinin normal dalmamas sorununun zm ise OLSye alternatif salam (robust) reg-resyon yntemlerinin kullanlmasn gerektirmektedir. almamzda yaplan analizler srasnda baz modellerde deien varyans ve ardk bamllk problemlerine rastlandndan, tm modeller HAC salam standart hatalarla tahmin edilmitir. Jarque-Bera normallik snamas sonular hata terimleri-nin normal daldn gsterdiinden, OLS yerine salam regresyon yn-temlerinin kullanlmasna ise gerek duyulmamtr.

4 Aratrmann kapsad lkeler erevesinde bu deikende 1 deerini alan lkeler un-

lardr: Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bulgaristan, ek Cumhuriyeti, in, Ermenistan, Eston-ya, Grcistan, Hrvatistan, Kazakistan, Krgzistan, Letonya, Litvanya, Macaristan, Ma-kedonya, Moolistan, Moldova, zbekistan, Polonya, Romanya, Rusya, Slovakya, Slo-venya, Tacikistan, Ukrayna ve Vietnam.

5 Bu sorunlarla ilgili olarak Gujarati (2004), Gri ve alayan (2005), Stock ve Watson (2007) ve Tar (2010) gibi ekonometri ders kitaplarna baklabilir.


34

HAC salam standart hatalarla tahmin edilen OLS modellerinin so-nular Tablo 1-4te verilmektedir. Bu sonular, beklendii gibi, ekonomik gelimenin sportif baar zerinde gl bir etkisi olduunu gstermektedir.

Bamsz deiken olarak sadece logaritmik KBG deikeninin kul-lanld modellerdeki katsaylar istatistiksel olarak %1 veya %5 seviyele-rinde anlaml kmtr. Bu katsay byklkleri, ekonomik gelimilik sevi-yesindeki %1lik artn yaz olimpiyatlarnda alnan madalya saysn %0.27-0.48 arasnda arttrdn gstermektedir. Bu modellerde uyumun iyilii l-s olan dzeltilmi R-kare deerleri, ekonomik gelimilik seviyesinin tek bana sportif baarnn %5-18 arasndaki bir blmn akladn ifade etmektedir. F testlerine gre de bu modeller bir btn olarak anlamldr.

Kontrol deikenlerinin eklendii modellerde iklim deikeni olan SICn problemli kt grlmtr. klim deikeninin katsaysnn iareti genelde beklenene ters ve istatistiksel olarak anlamsz ve/veya ok dk seviyede (%10) anlaml kmtr. Bu durum literatrdeki iklimin sportif ba-ary etkiledii grnn pheli olduunu gstermektedir. Bu nedenle iklim deikeni karlarak modeller yeniden zlmtr.

Bu ekilde ulalan nihai modellerde logaritmik KBG deikeninin katsays %1 seviyesinde istatistiksel anlamlla sahip karken katsay b-yklklerinin de artt dikkati ekmitir. Bu modellere gre ekonomik ge-limilik seviyesindeki %1lik art sportif baary %0.59-0.63 arasnda ykseltmektedir.

Nihai modellerdeki kontrol deikenlerinin katsaylar iin ise unlar sylenebilir. Literatrdeki teorik grlere ve ampirik almalarn sonu-larna uygun olarak, nfus byklnn de sportif baary nemli derecede etkileyen bir deiken olduu grlmtr. Tablo 1-4teki sonulara gre, lke nfusundaki %1lik art sportif baary %0.43-0.53 arasnda ykselt-mektedir. EVS deikeninin tm modellerde beklenen iarete sahip ve ista-tistiksel olarak anlaml kmas, ev sahibi olmann sporda gerekten avantaj getirdiini gstermektedir. KOM deikeninin beklenen iarete sahip ve ista-tistiksel olarak anlaml kmas da mevcut ve/veya eski komnist lkelerin sportif alanda dier faktrlerle aklanabilenin tesinde bir baarya sahip olduklarn dorulamaktadr.

Nihai modellerdeki F istatistikleri bu modellerin bir btn olarak an-laml olduunu ifade etmektedir. Dzeltilmi R-kare deerleri ise bu model-


35

lerin lkelerin sportif baarsnn %46-55 arasnda bir blmn aklayabildiini gstermektedir.

Tablo 1. Regresyon Analizi Sonular: 1996 Atlanta Olimpiyat-lar

Baml deiken: LOG(MAD) (1) (2) (3)

Sabit terim -2.7687 -

11.0691 -

11.0331

(-3.650) *** (-7.469) ***

(-7.224) *** LOG(KBG) 0.4801 0.5812 0.5852

(5.628) *

**

(7.998) *

**

(8.467) *

** LOG(NUF) 0.4265 0.4279

(4.866) *** (4.782) ***

(SIC-15) 0.0015 (1.705) * EVS 1.2660 1.2224

(3.848) *** (3.712) ***

KOM 0.7854 0.8034

(3.255) *** (3.343) ***

zet istatistikler R-kare 0.190 0.546 0.539 Dzeltilmi

R-kare 0.179 0.513 0.513

F istatistii 16.897 16.380 20.187 [0.000] [0.000] [0.000] JBN ista-

tistii 2.681 1.685 1.931

[0.262] [0.431] [0.381] lke says 74 74 74 Not: Parantez iindeki saylar, deien varyans ve ardk


36

bamllk tutarl (heteroskedasticity and autocorrelation consistent: HAC) salam standart hatalar kullanlarak hesaplanm t istatistikleridir. ***, ** ve * iaretleri, %1, %5 ve %10 dzeylerindeki istatistiksel an-laml gstermektedir. F istatistii, modelin btnnn anlamlln ifa-de etmektedir. JBN, Jarque-Bera normallik snamas istatistiidir. Keli parantez iindeki saylar, F ve JBN istatistiklerinin kesin olaslk deerle-ridir.

Tablo 2. Regresyon Analizi Sonular: 2000 Sidney Olimpiyat-lar



12.9078 -

12.7905

(-0.793) (-7.813) *** (-7.624) ***

LOG(KBG) 0.2733 0.6081 0.6083

(2.199) *

*

(5.082) *

**

(5.115) *

** LOG(NUF) 0.5196 0.5167

(7.625) *** (7.480) ***

(SIC-15) 0.0009 (0.979) EVS 1.9521 1.9233

(11.803) *** (13.371) ***

KOM 0.9272 0.9239

(3.510) *** (3.469) ***

zet istatistikler R-kare 0.060 0.546 0.543 Dzeltilmi

R-kare 0.047 0.513 0.517

F istatistii 4.683 16.823 21.077 [0.034] [0.000] [0.000] JBN ista- 2.258 1.123 1.117


37

tistii [0.323] [0.570] [0.572] lke says 76 76 76 Not: Parantez iindeki saylar, deien varyans ve ardk


Tablo 3. Regresyon Analizi Sonular: 2004 Atina Olimpiyat-lar



12.9273 -

13.0019

(-1.494) (-6.941) *** (-7.281) ***

LOG(KBG) 0.3616 0.6099 0.6102

(3.261) *

**

(4.682) *

**

(4.732) *

** LOG(NUF) 0.5253 0.5270

(6.135) *** (6.263) ***

(SIC-15) -0.0006 (-0.484) EVS 1.0322 1.0764

(6.128) *** (8.075) ***

KOM 1.0443 1.0407

(4.900) *** (4.912) ***

zet istatistikler R-kare 0.104 0.575 0.573 Dzeltilmi 0.091 0.541 0.546


38

R-kare F istatistii 7.791 17.018 21.479 [0.007] [0.000] [0.000] JBN ista-

tistii 0.748 3.929 4.171



Tablo 4. Regresyon Analizi Sonular: 2008 Pekin Olimpiyat-lar


Sabit terim -2.0537 -12.4569 -

12.1687

(-2.155) ** (-7.446) ***

(-6.948) *** LOG(KBG) 0.3868 0.6378 0.6303

(3.749) ***

(6.169) *

**

(6.031) *

** LOG(NUF) 0.4598 0.4530

(6.542) *** (6.237) ***

(SIC-15) 0.0014 (1.859) * EVS 0.8432 0.8459

(2.026) ** (1.

993) *

*

KOM 0.9503 0.9602


39

(4.932) *** (4.

852) *

** zet istatistikler R-kare 0.106 0.492 0.485 Dzeltilmi

R-kare 0.095 0.458 0.457

F istatistii 9.399 14.505 17.862 [0.003] [0.000] [0.000] JBN ista-

tistii 3.163 0.486 0.383



5. Sonu

lkelerin uluslararas alandaki sportif baarlarn nelerin belirledii konusunu aratran literatrde n plana kan faktrlerden biri ekonomik gelimilik seviyesidir. Spor netice itibariyle bir yetenek meselesidir ama yetenekli sporcularn kefi ve yeteneklerinin gelitirilmesi bu alana altyap yatrmlarnn yaplmasn gerektirmektedir. Teorik olarak, ekonomik adan gelimi lkelerin sportif altyap yatrmlarna daha fazla kaynak aktarabile-cekleri ve bylece daha baarl olabilecekleri ne srlmektedir. Ayrca zengin lkelerde eitimde spora daha fazla yer verilmesi ve bireylerin spor iin ayracak daha fazla bo zaman bulmas olaslnn yksek olmasnn da sportif baary olumlu etkileyecei kabul edilmektedir. Literatrdeki ampi-rik almalarn ou da bu gr dorulamakta ve ekonomik gelimilik seviyesinin sportif baary pozitif etkiledii sonucunu vermektedir.

Bu almada lkelerin ekonomik gelimilik seviyesinin uluslararas alandaki sportif baarlar zerindeki etkisi, Atlanta 1996, Sidney 2000, Ati-


40

na 2004 ve Pekin 2008 yaz olimpiyat oyunlarnda madalya kazanan lkeler zerinden yaplan yatay-kesit regresyon analizleriyle aratrlmtr. Bu drt olimpiyatn herbiri iin ayr ayr regresyon analizleri gerekletirilmitir. lkelerin bu olimpiyat oyunlarnda kazandklar madalya saylar nce sade-ce satnalma gc paritesine gre hesaplanm reel kii bana GSYH d-zeyleri ile regresyona sokulmutur. Bu regresyon analizleri ekonomik geli-milik seviyesinin tek bana sportif baarnn %5-18lik bir blmn aklayabildiini ve de reel kii bana GSYHdeki %1lik artn lkelerin yaz olimpiyatlarnda kazand madalya saysn %0.27-0.48 arasnda arttrdn gstermitir. Daha sonra sportif baar zerinde etkili olan dier deikenlerin eklenmesiyle regresyon analizleri tekrarlanmtr. Kontrol de-ikenlerinin yer ald bu modeller de ekonomik gelimilik seviyesinin sportif baary istatistiksel olarak anlaml bir ekilde pozitif etkiledii sonu-cunu vermitir. stelik bu modellerde reel kii bana GSYH deikeninin katsay byklkleri daha yksek kmtr. Kontrol deikenlerinin yer ald modellere gre, lkelerin ekonomik gelimilik seviyesindeki %1lik art sportif baary %0.59-0.63 arasnda ykseltmektedir. Tm modeller bir arada ele alndnda ise ekonomik gelimilik seviyesindeki %1lik artn lkelerin uluslararas alandaki sportif baarsn %0.27-0.63 arasnda yk-selttii sonucu ortaya kmtr.

Bu almann sonular literatrdeki teorik grler ve daha nce yaplan ampirik almalarn sonularyla uyumludur. almann sonular, ekonomik gelimenin uluslararas sportif baarnn nemli belirleyicilerin-den biri olduunu dorulamaktadr.

KAYNAKA

Bernard, Andrew B. ve Meghan R. Busse (2004) Who Wins the Olympic Games: Economic Resources and Medal Totals, The Review of Economics and Statistics, Volume 86, Number 1, 413-417.

Buts, Caroline, Cind Du Bois, Bruno Heyndels ve Marc Jegers (2012) Socioeconomic Determinants of Success at the Summer Paralympics, Jo-urnal of Sports Economics, (Yaynlanacak).

Bian, Xun (2005) Predicting Olympic Medal Counts: The Effects of Economic Development on Olympic Performance, The Park Place Eco-nomist, Volume 13, 37-44.


41

De Bosscher, Veerle, Paul De Knop ve Bruno Heyndels (2003) Comparing Tennis Success Among Countries, International Sports Stu-dies, Volume 25, Number 1, 49-68.

De Bosscher, Veerle, Paul De Knop, Maarten Van Bottenburg ve Si-mon Shibli (2006) A Conceptual Framework for Analysing Sports Policy Factors Leading to International Sporting Success, European Sport Mana-gement Quarterly, Volume 6, Number 2, 185-215.

Den Butter, Frank A. G. ve Casper M. Van Der Tak (1995) Olympic Medals as an Indicator of Social Welfare, Social Indicators Research, Vo-lume 35, Number 1, 27-37.

Gujarati, Damodar N. (2004) Basic Econometrics, 4. Ed., Boston: McGraw-Hill.

Gri, Selahattin ve Ebru alayan (2005) Ekonometri: Temel Kav-ramlar, 2. Bs., stanbul: Der Yaynlar.

Hoffmann, Robert, Lee Chew Ging ve Bala Ramasamy (2002a) Pub-lic Policy and Olympic Success, Applied Economics Letters, Volume 9, Number 8, 545-548.

Hoffmann, Robert, Lee Chew Ging ve Bala Ramasamy (2002b) The Socio-Economic Determinants of International Soccer Performance, Jour-nal of Applied Economics, Volume 5, Number 2, 253-272.

Hoffmann, Robert, Lee Chew Ging, Victor Matheson ve Bala Rama-samy (2006) International Womens Football and Gender Inequality, App-lied Economics Letters, Volume 13, Number 15, 999-1001.

Johnson, Daniel K. N. ve Ayfer Ali (2004) A Tale of Two Seasons: Participation and Medal Counts at the Summer and Winter Olympic Ga-mes, Social Science Quarterly, Volume 85, Number 4, 974-993.

MacMillan, Peter ve Ian Smith (2007) Explaining International Soc-cer Rankings, Journal of Sports Economics, Volume 8, Number 2, 202-213.

Mitchell, Timothy D., Timothy R. Carter, Philip D. Jones, Mike Hul-me ve Mark New (2004) A Comprehensive Set of High-Resolution Grids of Monthly Climate for Europe and the Globe: The Observed Record (1901-2000), Tyndall Centre Working Paper, No: 55.


42

Oyeyinka, Oyebanke (2007) The Determinants of Participation and Success at Olympic Games: A Cross-Country Analysis, Carroll Round Proceedings, Volume 2, 156-180.

Rathke, Alexander ve Ulrich Woitek (2008) Economics and the Summer Olympics: An Efficiency Analysis, Journal of Sports Economics, Volume 9, Number 5, 520-537.

Stock, James H. ve Mark W. Watson (2007) Introduction to Econo-metrics, 2. Ed., Boston: Addison Wesley.

Tar, Recep (2010) Ekonometri, 6. Bs., Kocaeli: Umuttepe Yaynlar.

Tcha, Moonjoong (2004) The Color of Medals: An Economic Analy-sis of the Eastern and Western Blocs Performance in the Olympics, Jour-nal of Sports Economics, Volume 5, Number 4, 311-328.

Torgler, Benno (2004) The Determinants of Womens International Soccer Performances, Center for Research in Economics, Management and the Arts Working Paper, No: 2004-19.

Torgler, Benno (2006) Historical Excellence in Soccer World Cup Tournaments: Empirical Evidence with Data from 1930 to 2002, Rivista di Diritto ed Economia dello Sport, Volume 2, Number 1, 101-117.

yatay kesit regresyon analizi tablo ile açıklanmış-ekonomi ve spor

Documents