wstęp do robotyki
DESCRIPTION
Wstęp do Robotyki. opracowała Mirosława Sas Bojarska na podstawie „Mechatroniki”. Unit 1 – Robotyka- wstęp. Robotyka . Karel Capek wprowadził - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
Wstęp do Robotyki
opracowała
Mirosława Sas Bojarska
na podstawie „Mechatroniki”
Unit 1 – Robotyka- wstęp
Robotyka.
Karel Capek wprowadził
w 1920 r. pojęcie „robot”. Czeski dramatopisarz opisał wizję
społeczeństwa przyszłości, w którym człekokształtne maszyny miały
wykonywać najcięższe prace („robota” to po czesku praca).
Unit 1 – Robotyka- wstęp
Podział maszyn manipulacyjnych.
Dzielą się na:
• Manipulatory
• Urządzenia Pick – and – Place
• Roboty przemyslowe
Unit 1 – Robotyka- wstęp
• Roboty są uniwersalnymi, programowalnymi maszynami manipulacyjnymi o wielu osiach.
• Roboty serwisowe są najczęściej mobilnymi (samoprzemieszczającymi się) maszynami manipulacyjnymi, realizującymi zadania robocze lub transportowe.
Unit 1 – Robotyka- wstęp
Roboty pasowały do „społeczeństwa taśmy produkcyjnej”, którego cechą jest:
• Montonia czynności produkcyjnych,
• Stres, hałas, pył, wysoka temperatura,
• Obciążenie psychiczne.
Mogą przecież zwinnie wykonywać monotonne ruchy powiązane z taktem maszyny czy ruchem taśmy produkcyjnej.
Unit 1 – Robotyka- wstęp
Roboty są przeważnie budowane jako przegubowe. Zawierają „przegub barkowy”, „przegub ramienia” i „przegub dłoni”. Robot
średniej wielkości odpowiada stojącemu pracownikowi. Prędkość jego ruchów jest wyższa niż ta osiągana przy pracy ręcznej (wynosi około 1 m/s). Ma też duży udźwig.
Szybkie mikroprocesory umożliwiają wykonanie wielu milionów kroków obliczeniowych na
sekundę zapewniając zgodne przemieszczenia poszczególnych osi ruchu (w celu np.. Liniowego
prowadzenia narzędzia)
Unit 2 – Podział maszyn manipulacyjnych
Maszyny manipulacyjne dzielą się na:• Manipulatory• Urządzenia Pick and Place• Roboty przemysłowe
i różnią się pod względem sposobu sterowania, programowania i pól
zastosowań.
Unit 2 – Podział maszyn manipulacyjnych
Roboty są uniwersalnymi, programowalnymi maszynami
manipulacyjnymi o wielu osiach. W przypadku robotów kolejne ruchy i tor
przemieszczeń są swobodnie programowalne. Nie jest potrzebna żadna ingerencja mechaniczna. Tor przemieszczeń i kolejność ruchów mogą być sterowane przy pomocy sensorów.
Unit 2 – Podział maszyn manipulacyjnych
Roboty serwisowe są najczęściej samoprzemieszczającymi się maszynami manipulacyjnymi, realizującymi zadania robocze lub transportowe.
Mogą być to np..: • urządzenia transportowe w szpitalach
roznoszące posiłki,• roboty wspinające się do czyszczenia i
sprawdzania elewacji wysokich budynków
Unit 2 – Podział maszyn manipulacyjnych
Stałoprogramowe maszyny manipulacyjne stosuje się w przypadku realizacji ruchów o stałej trajektorii, np.. W produkcji seryjnej przy montażu lub obsłudze prasy.
Maszyny (urządzenia Pick – and – Place) takie są
często wyposażone w pneumatyczne siłowniki liniowe lub obrotowe. Przeznaczone są do pobierania i odkładania elementów znajdujących się zawsze w tym samym miejscu.
Unit 2 – Podział maszyn manipulacyjnych
Manipulatory są maszynami realizującymi zadawane ruchy, sterowane ręcznie przy – przeważnie obserwacji wizualnej.
Są to urządzenia manipulacyjne przeznaczone do transportowania ciężkich odkuwek przy obsłudze pras kuźniczych lub manipulowania dużymi przecinakami nożycowymi przy pracach rozbiórkowych.
Unit 2 – Podział maszyn manipulacyjnych
Ruch elementu wykonawczego obsługiwanych zdalnie manipulatorów, teleoperatorów, nadzorowany jest poprzez obraz telewizyjny.
• Telemanipulatorów używa się np.:
w pomieszczeniach radioaktywnych
i eksperymentach kosmicznych.• Mikromanipulatory mogą wykonywać zadania
z najmniejszymi elementami (mikroprocesory). Ruch jest wtedy obserwowany przez mikroskop.
Unit 3 – Kinematyka Robotów
Przydatność robota, jego kształt, przestrzeń robocza i koszty jego sterowania określają
rodzaj, konfigurację
i liczbę ruchomych członów
(także osi i jednostek ruchu).
Człony ruchome są prostoliniowe (translacyjne, osie T)
lub obrotowe (rotacyjne, osie R)
Unit 3 – Kinematyka Robotów
Dowolny punkt przestrzeni możemy osiągnąć gdy mamy trzy osie ruchu (osie podstawowe, stosowana jest też nazwa osie regionalne). Tworzą one ramię robota. Ustawienie chwytaka lub narzędzia w dowolnym kierunku w przestrzeni niezbędne są dalsze trzy osie ruchu nazywane osiami dłoni (stosowana jest też nazwa osie lokalne – najczęściej obrotowe).
Unit 3 – Kinematyka Robotów
Wyróżnia się 3 stopnie swobody określające położenie wybranego punktu ciała w
przestrzeni (współrzędne X,Y,Z), oraz 3 stopnie swobody dla jego zorientowania
przez obroty
wokół osi O (obracanie),
osi P (przechylanie poprzeczne)
i osi W (przechylanie wzdłużne).
W sumie mamy 6 stopni swobody.
Unit 3 – Kinematyka Robotów
Kinematyka typu TTT wykorzystuje trzy następujące po sobie ruchy liniowe wzdłuż
osi głównych. Roboty o tej kinematyce stosuje się jako urządzenia portalowe do
montażu oraz do załadowania lub rozładowania palet.
Przestrzeń robocza ma kształt prostopadłościanu i jest bardzo duża.
Pojedyncze osie muszą się przemieszczać, z różną, ale stałą prędkością.
Unit 3 – Kinematyka RobotówKinematyka typu RTT wykorzystuje dwa ruchy
liniowe i jeden obrotowy. Obrotowa kolumna (1 oś) dźwiga oś liniową (2 oś) ruchu pionowego,
a ta z kolei oś liniową (3 oś) ruchu poziomego przemieszczeń w kierunku promieniowym.
Przestrzeń robocza jest cylindryczna. W trybie sterowania ręcznego można zrealizować dwa przemieszczenia liniowe (osie 2 i 3) oraz obrót (1 oś) będący wycinkiem ruchu koła. Leży on
w płaszczyźnie poziomej X/Y. Do sterowania ruchami narzędzia przeliczamy współrzędne
kartezjańskie na współrzędne walcowe (współrzędne maszynowe).
Unit 3 – Kinematyka RobotówRoboty o kinematyce typu RRT
charakteryzują się dwoma osiami ruchu obrotowego (1 i 2 oś) i jedną ruchu liniowego
(3 oś). Przestrzeń robocza jest wycinkiem kuli. Ruch przy sterowaniu ręcznym jedną
z dwóch pierwszych osi odbywa się po wycinku łuku koła. Podobnie jak w przypadku robota
o kinematyce RTT, w trakcie normalnej pracy niezbędne są także przeliczenia współrzędnych kartezjańskich na
współrzędne maszynowe (tu współrzędne biegunowe).
Unit 3 – Kinematyka Robotów
Kinematyka typu RRT z poziomo ułożonym ramieniem jest często
spotykanym układem osi
(roboty montażowe).
Poziomo poruszające się ramię, zbudowane z wykorzystaniem dwóch obrotowych osi (R), przemieszcza oś liniową (T) realizującą ruch pionowy.
Przestrzeń robocza ma kształt cylindryczny.
Unit 3 – Kinematyka RobotówTaka budowa robota zapewnia duże siły w kierunku pionowym, np. przy łączeniu
detali przez wciskanie w montażu. Roboty takie (SCARA) charakteryzują się
mniejszą sztywnością w płaszczyźnie poziomej. Najczęściej mają tylko jedną oś ruchu lokalnego (obrotu dłoni) dla
orientacji manipulowanego przedmiotu. Selective Compliance Assembly Robot Arm = ramię robota montażowego ze
zróżnicowaną podatnością.
Unit 3 – Kinematyka RobotówKinematyka typu RRR występuje gdy
wszystkie trzy ruchy są realizowane przez obrotowe przeguby (roboty
przegubowe – najczęściej stosowane). Roboty przegubowe potrzebują
najmniejszej powierzchni użytkowej
i w stosunku do innych h rozwiązań pobierają najmniejszą energię w
stosunku do ich przestrzeni roboczej. Są także bardziej sztywne i wytrzymałe od
robotów o innej kinematyce.
Unit 3 – Kinematyka RobotówZwiększanie liczby osi ruchu.
Często roboty o sześciu osiach ruchu zostają wyposażone w siódmą oś w celu
zwiększenia przestrzeni roboczej, np. przez umieszczenie robota na szynach
(stosujemy w rozległych obiektach).
Siódmą i ósmą oś rozszerzającą kinematykę robota uzyskujemy stosując stół obrotowo-
pochylny (korzystne ustawienie obrabianego przedmiotu w stosunku do
przemieszczanego przez robot narzędzia).
Unit 3 – PYTANIA1. Na jakie trzy grupy dzieli się maszyny
manipulacyjne?
2. Iloma stopniami swobody opisuje się ruch?
3. Jaką typową przestrzeń roboczą ma robot
o kinematyce typu RTT?
4. Proszę opisać kinematykę RRT i jej typowe przestrzenie robocze?
5. Czym wyróżnia się kinematyka typu RRR?
6. Dlaczego powiększa się liczbę osi robota
o siódmą oś lub siódmą i ósmą oś?
Unit 4 – Napędy robotów
Jako napędy stosuje się przeważnie w robotach silniki elektryczne prądu przemiennego. Napędy hydrauliczne stosuje się tylko w przypadku robotów
przeznaczonych dla bardzo dużych obciążeń lub w środowisku gdzie możliwa
jest eksplozja (np. roboty lakiernicze). Napędy pneumatyczne stosowane są
w najprostszych urządzeniach manipulacyjnych
(np. typu Pick –and- Place).
Unit 4 – Napędy robotów
Silniki napędowe umieszczane są możliwie blisko środka przestrzeni
roboczej dla redukcji sił bezwładnościowych powodowanych
ruchami robota. Obciążenia przyspieszeniowe decydują
(przeważnie) o wielkości silnika. Mniejszy wpływ mają obciążenia
masowe (udźwig) robota.
Unit 4 – Napędy robotów Napędy elektryczne.
Układ napędowy składa się z silnika prądu przemiennego ze sterowaną prędkością
obrotową połączonego z hamulcem elektromagnetycznym
i sensorem położenia kątowego.Silnik powinien charakteryzować się możliwie małym momentem bezwładności. Maksymalna
liczba obrotów musi być redukowana, ze względu na dużo mniejszą maksymalną
prędkość obrotową ramienia robota, za pomocą przekładni: falowych (inaczej elastycznych lub harmonicznych – Harmonic drive) lub rzadziej
przekładni planetarnych.
Unit 4 – Napędy robotów Przekładnia falowa składa się z owalnej tarczy
(generator fali) połączonej z wałkiem napędzającym, która – przez łożyskowanie
kulkowe – dociska elastyczną tuleję
z zewnętrznym uzębieniem do sztywnego, nieruchomego pierścienia z uzębieniem
wewnętrznym. Dzięki owalnemu kształtowi tarczy napędzającej zazębienia sztywnego pierścienia
i elastycznej tulei stykają się tylko w dwóch przeciwległych punktach. Liczba zębów
elastycznej tulei jest np. o dwa zęby mniejsza od liczby zębów sztywnego pierścienia
Unit 4 – Napędy robotów Jeżeli liczba zewnętrznych zębów elastycznej
tulei wynosi np. 200,
a wewnętrznego uzębienia pierścienia – 202, to przy jednym obrocie tarczy, tuleja obraca się o 2 zęby (1/100 obrotu). Współczynnik przełożenia redukującego wynosi 1:100.
Przekładnie falowe mają prostą budowę,
są lekkie, charakteryzują się dobrą sprawnością (>80%), nie mają luzów
i wymagają stosunkowo niewielkiej przestrzeni do zabudowy.
Unit 4 – Napędy robotów Napęd hydrauliczny.
Jako napęd hydrauliczny stosuje się siłowniki liniowe połączone
z mechanizmem dźwigniowym, siłowniki obrotowe zabudowane bezpośrednio na
ramieniu robota albo osiowe silniki tłokowe i silniki łopatkowe.
Sterowanie napędami hydraulicznymi realizowane jest za pomocą
serwozaworów.
Unit 4 – Napędy robotów
Zaletami napędu hydraulicznego są małe masy, bardzo małe obciążenia bezwładnościowe przy jednocześnie bardzo dużym momencie obrotowym.
Łatwo tu także zrealizować zabezpieczenia przeciwwybuchowe.
Wadami są ostre wymagania eksploatacyjne i trudności
z doprowadzeniem i spływem oleju
przez przeguby robota.
Unit 5 – Chwytaki. Roboty do zadań manipulacyjnych są
wyposażone w chwytaki.Najczęściej są to chwytaki szczękowe z napędem pneumatycznym, które przez
mechanizm dźwigniowy umożliwiają uzyskiwanie dużej siły chwytu. Szczególnie
szeroko mogą otwierać się chwytaki szczękowe z napędem jarzmowym.
Przedmioty cylindryczne przenoszone są często chwytakami trójkońcówkowymi. Do chwytania materiałów włókienniczych
stosuje się chwytaki z końcówkami wyposażonymi w igły.
Unit 5 – Chwytaki. Dla uniwersalnych zadań chwytania stosuje
się także chwytaki wielokońcówkowe (wzorowane na ludzkiej dłoni). Do
chwytania gładkich i płaskich przedmiotów jak np. płyt szklanych i detali z tworzywa
sztucznego stosuje się chwytaki przyssawkowe. Niezbędną do tego próżnię
uzyskuje się z pompy próżniowej ze zbiornikiem buforowym lub wytwarza przez
przepływ sprężonego powietrza przez eżektor (od łac.eiaculare = wyrzucać, używa
się też nazwy „strumienica”).
Unit 5 – Chwytaki. System wymiany chwytaków i narzędzi.
Ramię robota jest wyposażone w sprzęg mocujący (interfejs) umożliwiający
wymianę narzędzi i chwytaków. Mamy sprzęgi mechaniczne, z napędem pneumatycznym lub elektrycznym.
Sprzęgi umożliwiają z reguły przepływ energii oraz sygnałów elektrycznych
i pneumatycznych.
Unit 6 – Programowanie robotów. Programowanie robotów jest znacznie
trudniejsze w porównaniu z programowaniem maszyn sterowanych
numerycznie, gdyż oprócz trajektorii ruchu należy także zaprogramować
położenie (orientację) narzędzia lub chwytaka.
Przeważnie zadanie to nie może być zrealizowane wyłącznie na podstawie rysunków technicznych obrabianego
przedmiotu.
Unit 6 – Programowanie robotów
Stosowanymi metodami programowania robotów są:
-metoda Play – back (także programowanie przez obwiedzenie
toru ruchu),-metoda teach – in i programowanie
współrzędnych punktów toru ruchu,-programowanie Off – line,-interaktywne programowanie graficzne.
Unit 6 – Programowanie robotów
Wspólnym terminem programowanie uczeniem objęto
programowanie wykonywane przez ręczne prowadzenie
narzędzia (Play-back) i programowanie wykonywane przy użyciu przenośnego programatora
współrzędnych punktów toru (Teach-in).
Unit 6 – Programowanie robotów
Programowanie Play-back („odgrywać”) jest zatem ręcznym, bezpośrednim
przemieszczeniem narzędzia zamocowanego na robocie po
przewidzianym torze ruchu (obwiedzenie toru ruchu). Układ sterowania zapamiętuje
współrzędne kolejnych punktów toru wszystkich osi ruchu robota. Po przejściu
w tryb normalnej pracy robot odtworzy zaprogramowany tor ruchu.
Unit 6 – Programowanie robotów
Wadą tego programowania jest konieczność poruszania się operatora
razem z robotem w jego (robota) przestrzeni roboczej. Stwarza to
zagrożenie dla operatora. Jest to też metoda niedokładna ze względu na
inne obciążenie robota podczas ręcznego prowadzenia narzędzia, niż
przy automatycznym odtwarzaniu.
Unit 6 – Programowanie robotów
Programowanie Teach-in („nauczać na pamięć”) charakteryzuje się tym, że operator
za pomocą pulpitu lub drążka sterującego („Joy-stick”) przenośnego programatora przemieszcza osie ruchu do żądanego punktu toru ruchu lub miejsca obróbki.
Po osiągnięciu żądanego położenia i orientacji narzędzia ich współrzędne są zapisywane
pod kolejnym numerem adresu danej procedury programu ruchu. Pozwala to na zaprogramowanie następnego położenia
i orientacji narzędzia.
Unit 6 – Programowanie robotów
Podczas pracy automatycznej wszystkie zapamiętane położenia
kinematyki robota będą odtworzone według zapamiętanej kolejności. Nauczanie położenia i orientacji
odbywa się przez ręczne sterowanie punkt po punkcie. pozostałe rozkazy zostają zaprogramowane z pulpitu sterowania robota lub przy pomocy
komputera.
Unit 6 – Programowanie robotów
Programowanie w językach wyższego rzędu ma charakter
strukturalny – tzn. podzielone jest na program główny i podprogramy.
Prowadzone jest aż do wprowadzenia konkretnych danych położenia
i orientacji narzędzia przy pomocy komputera (rzadziej przez pulpit
operatorski robota).
Unit 6 – Programowanie robotów
Programowanie może się odbywać również za pomocą specjalnych języków
z makrami. Poprzez odpowiednie nazwy rozkazów, np.. SPAWANIE, wywołuje się
automatyczne generowanie zaplanowanych dla danego rodzaju
spawania parametrów. Generowane są zarówno instrukcje ruchu, jak i rozkazy
wejściowe i wyjściowe do urządzeń peryferyjnych
(np. do źródła zasilania urządzenia).
Unit 6 – Programowanie robotów
Interaktywne programowanie graficzne – na stanowisku programowania (typu
CAD) zostają wytworzone (oprócz instrukcji przebiegu programu
i wszystkich instrukcji ruchu) dane określające współrzędne położenia
i orientacji narzędzia. Całe zadanie robota jest wirtualnie realizowane na ekranie monitora, a następnie tworzony jest
program sterowania robotem.
Unit 6 – Programowanie robotów
Układy współrzędnych.Do sterowania ruchem robota niezbędny jest
jego dokładny opis w przestrzeni roboczej w powiązaniu z obrabianym lub
manipulowanym przedmiotem. Do opisu używa się prawoskrętnego, kartezjańskiego
układu współrzędnych (układu koordynacyjnego). Układ współrzędnych wykorzystywany przy sterowaniu ruchem
i programowaniu robota nazywa się układem współrzędnych programowania lub
układem współrzędnych użytkownika.
Unit 6 – Programowanie robotów
Globalny układ współrzędnych jest podstawowym bazowym układem współrzędnych, który jest trwale przyporządkowany otoczeniu robota.
Podstawowy układ współrzędnych robota odnosi się do samego robota i jest tak zdefiniowany, ze jego podstawa leży
w płaszczyźnie XY,
a oś Z ustawiona jest w jego środku.
Unit 6 – Programowanie robotów
Układ współrzędnych interfejsu mechanicznego określany jest
przy pomocy danych technicznych robota w trakcie jego uruchamiania.
Można przy tym uwzględnić ewentualne przedłużenie ramienia
(trzeciej osi ruchu) robota. Względem tego układu orientowane
są narzędzia i chwytaki.
Unit 6 – Programowanie robotów
Układ współrzędnych narzędzia i TCP. Układ współrzędnych narzędzia doczepiony jest do wybranego punktu
narzędzi TCP (Tool Center Point = centralny punkt narzędzia). Przebieg przemieszczenia punktu TCP tworzy
tor ruchu narzędzia robota,
a przestrzenne usytuowanie układu współrzędnych narzędzia odpowiada
orientacji narzędzia.
Unit 6 – Programowanie robotów
Podstawowy układ współrzędnych obiektu manipulacji lub obróbki
definiuje jego położenie. Jest ściśle powiązany z globalnym układem współrzędnych. W tym układzie
współrzędnych prowadzi się programowanie off-line zadań manipulacyjnych. Osie układu
odpowiadają najczęściej osiom położenia stołu maszyny lub lub osiom miejsca
osadzenia palet magazynowych.
Unit 6 – Programowanie robotów
Układ współrzędnych obiektu manipulacji. W tym układzie opisywana
jest geometria obiektu manipulacji. Jest powiązany z podstawowym układem
współrzędnych obiektu manipulacji – zwykle przesunięte są tylko równoległe osie obu układów. Spotykana jest także
nazwa „układ obróbczy”.Dane współrzędne w programie obróbki realizowanej przez robot korzystnie jest
odnosić do układu współrzędnych obiektu.
Unit 6 – PYTANIA1. Jakie metody programowania stosowane są w przypadku robotów?2. Jakie wady ma programowanie typu Teach-in?3. Proszę wyjaśnić programowanie makrami?
4. Jakiego kształtu jest przestrzeń robocza robotów o kinematyce TTT i RTT?
5. Omów kinematykę typu RRT?
6. Czym różnią się układy współrzędnych: globalny i podstawowy robota?
7. Do czego odnoszą się wartości współrzędnych robota X,Y,Z?
8. Co oznacza termin TCT w technice robotyzacji?
Unit7 – Sterowanie robotami
Sterowanie ruchem narzędzia robota opiera się na interpolacji pomiędzy początkowym i końcowym punktem
danego przemieszczenia. Interpolacja liniowa łączy początkowy i końcowy
punkt linią prostą w przestrzeni. Dla interpolacji kołowej niezbędny jest
punkt pomocniczy w środku realizowanego przemieszczenia
kołowego.
Unit7 – Sterowanie robotami
Ze względu na obrotowe ruchy niektórych osi robota niezbędne jest
dokonanie transformacji współrzędnych toru ruchu narzędzia
określonego w prostokątnym układzie współrzędnych
(współrzędne globalne)
na układ współrzędnych maszynowych, odpowiadających ruchowi osi robota.
Unit7 – Sterowanie robotami
Koordynacja ruchu osi.Dla danej pozycji robota istnieją zwykle 4 różne ustawienia jego członów. W sytuacji „epsilon 0”
czwarta i szósta oś robota obracają się w kierunkach przeciwnych. Przy realizacji zadań
obróbczych poszukuje się zatem takiego ustawienia obrabianego detalu w przestrzeni roboczej robota, dla którego nie występuje
sytuacja „epsilon 0”, gdyż czwarta i szósta oś ruchu obracające się przeciwsobnie
uniemożliwiają osiągnięcie wysokiej dokładności obróbki. Przy realizacji zadań obróbczych należy
unikać poziomego lub pionowego położenia „ramienia” robota (sytuacja „epsilon 0”).
Unit7 – Sterowanie robotami
Interpolacja (Interpolation = obliczanie wartości pośrednich)
Point – To – Point (PTP =”od punktu do punktu”).W trybie pracy PTP robot przemieszcza się do punktu docelowego w ten sposób, ze wszystkie
osie ruchu równocześnie rozpoczynają ruch kontynuowany aż do zatrzymania się osi.
W sterowaniu osiami robota stosuje się interpolację liniową (linear = prostoliniowy). Dla kinematyki typy TTT charakterystyczne są prostoliniowe
ruchy osi i równocześnie skomplikowane ruchy narzędzi. Tryb pracy PTP umożliwia
uzyskiwanie najkrótszego czasu przejścia pomiędzy dwoma punktami.
Unit7 – Sterowanie robotami
Continuous-Path (CP)
(Continuous-Path =”ciągła droga”)
W trybie pracy CP punkty pośrednie toru ruchu są tak obliczane, że punkt TCP przemieszcza się po linii prostej
(interpolacja liniowa)
lub po okręgu (interpolacja kołowa
lub cyrkularna).
Unit7 – Sterowanie robotami
Uniwersalnym rodzajem interpolacji dla bezzrywowego ruchu narzędzia
robota jest interpolacja typu spline
(spline = listwa, szablon krzywkowy).
W tej metodzie łączone są zaprogramowane punkty pośrednie
toru ruchu trajektorią odpowiadającą „Linii ugięcia drutu
stalowego”.
Unit7 – Sterowanie robotami
W zadaniu interpolacyjnym mieścić się może nie tylko obliczenie toru ruchu punktu TCP, ale
także orientacja narzędzia. Określa ona jego przestrzenne ustawienie. Orientacja ta może być
stała wzdłuż toru ruchu lub może zmieniać się płynnie, od orientacji początkowej do końcowej.
Wymagane są też takie ruchy narzędzia robota, przy których jego pozycja względem TCP
pozostaje stała, ale zmieniają się poszczególne kąty orientacji, np. tylko przechylanie wzdłużne
lub tylko poprzeczne ewentualnie tylko obracanie. Taka realizacja ruchów narzędzia
robota nazywana jest wirującą.
Unit7 – Sterowanie robotamiPoślizg i oscylacje narzędzia
Realizowany po interpolacji tor ruchu narzędzia robota składa się z odcinków linii prostej,
wycinków okręgu lub - w przypadku metody Spline – z wycinków giętkich krzywych – zależnie od wybranego
rodzaju interpolacji. Zwykle dąży się do harmonijnego kontynuowania ruchu
narzędzia. Zaokrągla się zatem łączone odcinki toru w zaprogramowanych punktach podparcia (końcowe punkty interpolowanych
odcinków) i mówi o „poślizgu”.
Unit7 – Sterowanie robotami
W układach regulacji położenia mała wartość współczynnika wzmocnienia prędkościowego powoduje zwiększenie zaokrągleń.
Obecnie poślizg określany jest przez obliczanie przebiegu zaokrąglania narożników toru. Tor ruchu jest zatem zawsze jednakowy i nie zależy od prędkości ruchu.
Poślizg w narożnych punktach osiąga się przez własne opóźnienia w układach regulacji położenia osi ruchu lub przez interpolację zaokrąglenia toru ruchu.
Unit7 – Sterowanie robotami
Funkcja oscylacji pozwala nałożyć ruch oscylacyjny narzędzia na
zaprogramowany tor jego ruchu. Zaprogramować możemy: płaszczyznę, skok, częstotliwość i kształt oscylacji
(sinusoidalny, trójkątny lub prostokątny). Jeżeli płaszczyzna oscylacji
w początkowym punkcie toru jest inaczej zorientowana niż w punkcie końcowym, to zostaje w sposób płynny obracana
w trakcie realizacji toru.
Unit7 – Sterowanie robotami
Sensoryczne sterowanie robotemRoboty miały nie tylko odtwarzać
zaprogramowany ruch ale i samoczynnie dopasowywać się do
zewnętrznych warunków środowiskowych.
Urządzenia sensoryczne umożliwiają określenie warunków zewnętrznych,
tak aby robot mógł być sterowany przy pomocy generowanych przez nie sygnałów.
Unit7 – Sterowanie robotami
Sensoryka robota może służyć do:
- podwyższenia bezpieczeństwa,
- zapewnienia wymaganej jakości,
- zwiększenia wydajności,
- kompensowania niedokładności pozycjonowania,
- zwiększenia elastyczności sterowania,
- uproszczenia programowania,
- zastępowania ręcznych korekcji programu,
- częściowego zastępowania programowania.
Unit7 – Sterowanie robotami
Przykład zastosowania sensorów.Za pomocą sensora poboru energii można
dopasować prędkość posuwu do narzędzia, uzyskując minimalny czas
obróbki detalu.Sensoryka służy w tym przypadku do
poprawy wydajności produkowania. Mierzy się obciążenie energetyczne
powodowane przez narzędzie. Sensory są odporne na zakłócenia i można je
instalować względnie daleko od samego narzędzia.
Unit7 – Sterowanie robotami
Zaletą rozwiązania sensorycznego jest też uproszczenie programowania
i możliwość przystosowania ruchu robota do zmieniających się położeń detali na
palecie. Można też zastosować sensory wizyjne. Konieczny jest wtedy dobry
kontrast między detalem a podłożem, oświetlenie źródłem światła o stałym
natężeniu oraz unikanie tworzenia cieni
i odbić światła od detalu.
Unit8 – Bezpieczeństwo pracy z robotami
Miejsce pracy robota, ze względu na szybkie ruchy ramienia, jest strefą niebezpieczną i musi być oddzielone od dróg transportu
wewnętrznego i obszarów pracy człowieka. Ogrodzenie z mocnej stalowej
siatki jest najpewniejsze ponieważ zabezpiecza też przed zagrożeniami powstającymi przy zakłóceniach pracy
chwytaka i wyrzuceniu z niego transportowanych przedmiotów.
Detale możemy zatem dostarczać przy pomocy stołu obrotowego.
Unit8 – Bezpieczeństwo pracy z robotami
-Przed rozpoczęciem i w czasie ruchu robota urządzenia ochronne muszą być aktywne.
-Przy usuniętym lub uszkodzonym urządzeniu ochronnym robot musi być unieruchomiony. Operator musi wejść do przestrzeni roboczej
podczas programowania w trybie nauczania (Teach-in).
Musi mieć wtedy zabezpieczoną drogę odwrotu.Przenośny panel programowania musi być
wyposażony:- w wyłącznik awaryjny,- wyłącznik zezwolenia ruchu
Unit 8 – PYTANIA
1. W jakim układzie współrzędnych pamiętane są pozycje robota?
2. W oparciu o jakie współrzędne realizowana jest regulacja położenia?
3. Jak się to dzieje, że położenia osi ruchu mogą być wieloznaczne?
4. Co rozumie się pod pojęciem sytuacji „epsilon 0o”?
Unit 8 – PYTANIA
5. Który rodzaj interpolacji jest używany w robotyce?
6. Co dzieje się podczas orientacji narzędzia robota?
7. Do czego w robotach potrzebny jest „poślizg”?
8. Po co stosuje się funkcję oscylacji?