Klub Parlamentarny „Prawo i Sprawiedliwość”

Warszawa, dnia 4 marca 2011r.

Grupa Posłów

na Sejm RP

Klubu Parlamentarnego

„Prawo i Sprawiedliwość”

Szanowny Pan

Grzegorz Schetyna

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 159 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

(Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483) oraz art. 116 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej

Polskiej (M.P. z 2009 r., Nr 5, poz. .47, z późn. zm.) niżej podpisani posłowie

składają wniosek:

- o wyrażenie wotum nieufności wobec Ministra Rolnictwa i Rozwoju

Wsi Marka Sawickiego

Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad wnioskiem

upoważniamy Pana posła Krzysztofa Jurgiela.

2

Uzasadnienie

Pan Marek Sawicki, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, sprawujący swą

funkcję w rządzie Donalda Tuska już ponad 3 lata, jest ministrem, który uosabia w

całej pełni fatalną praktykę tego rządu – marazm, bezczynność, bierność i

propagandę nieistniejącego sukcesu.

Polskie rolnictwo, tak jak cała światowa i europejska gospodarka

żywnościowa, stoi przed wielkimi wyzwaniami. Wzrost cen żywności w wielu

krajach doprowadził już do niepokojów społecznych, ciągle nie jest rozwiązana

kwestia światowego handlu produktami żywnościowymi, nieznany jest też kształt

Wspólnej Polityki Rolnej w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej. W tej

dynamicznej i wymagającej zdecydowanych działań sytuacji rzecznikiem polskiej

wsi i polskiego rolnictwa jest Pan Minister Marek Sawicki – minister, którego jedyną

racją funkcjonowania jest przetrwanie na stanowisku.

Katalog błędów i zaniechań Ministra Marka Sawickiego jest długi. Jego

podstawowe punkty, które zostaną rozwinięte w dalszej części, są następujące:

1. sukcesywne zmniejszanie środków finansowych na rolnictwo i rozwój

obszarów wiejskich,

2. brak aktywnej polityki europejskiej, a zwłaszcza skutecznych działań w

kierunku wprowadzenia równych dopłat

3. brak przeciwdziałania rosnącym cenom środków do produkcji rolnej,

4. opóźnienia w wykorzystaniu środków Programu Rozwoju Obszarów

Wiejskich i Polityki Spójności,

5. doprowadzenie do destabilizacji rynków rolnych i brak przeciwdziałania

niskim cenom warzyw, mięsa i mleka oraz niszczenie polskiego rynku cukru

i zamykanie cukrowni, brak jakichkolwiek działań wobec kryzysu cen

żywności oraz brak działań zwiększających dochody rolników poza

produkcją rolną,

3

6. dezorganizacja i wprowadzenie chaosu w instytucjach zajmujących się

rolnictwem,

7. brak aktywnej polityki społecznej na terenach wiejskich,

8. brak realizacji konstytucyjnego obowiązku wzmacniania gospodarstw

rodzinnych,

9. brak strategii rządu dla polskiego rolnictwa oraz dla poszczególnych branż,

10. brak reakcji na słuszne postulaty Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

1. Sukcesywne zmniejszanie środków finansowych na rolnictwo i rozwój

obszarów wiejskich

Wydatki z budżetu państwa na rolnictwo, rozwój wsi, rynki rolne i rybołówstwo

łącznie z wydatkami na KRUS w latach 2007 – 2010, w okresie ministerium Pana

Marka Sawickiego, wykazują stałą tendencję malejącą, co ilustruje tabela:

Budżet

na rok

% wydatków do

budżetu Państwa

% wydatków do

PKB

2007

2008

2009

2010

2011

12,57

11,40

11,32

9,66

9,10

2,94

2,83

2,64

2,15

1.91

Realne obniżenie wysokości środków w sytuacji zwiększonych potrzeb to

wymierny wyznacznik siły politycznej Ministra Marka Sawickiego i poziomu jego

troski o los polskiego rolnictwa.

4

2. Brak aktywnej polityki europejskiej, a zwłaszcza działań w kierunku

wprowadzenia równych dopłat

Pan Premier Donald Tusk w 2007 r. zapowiadał w exposé, że: „Konsekwentnie

(…) dążyć będziemy do wykorzystania wszystkich środków wspólnej polityki rolnej,

aby poprawiły się warunki życia rolników, a polskie produkty mogły skutecznie

konkurować i dobrze się sprzedawać na światowych rynkach”. Jak te zapowiedzi

realizował Minister Marek Sawicki?

Pan Minister nie zrobił nic, aby aktywnie kształtować Wspólną Politykę Rolną

w kierunku zgodnym z interesem polskich rolników. Wszystko wskazuje na to, że

Polska nie wykorzysta dla jej rolnictwa tej wielkiej szansy, jaką daje objęcie

przewodnictwa w Unii Europejskiej w drugim półroczu 2011 r.

Większość krajów sprawujących w ostatnich latach prezydencję w UE

wpisywała na listę priorytetów swych prezydencji kwestie związane z rolnictwem i

wsią, często jako bardzo konkretne, korzystne dla swoich krajów postulaty. Były to

przykładowo: Niemcy w pierwszym półroczu 2007 roku (integracja polityk 21

rynków rolnych), Portugalia w drugim półroczu 2007 roku (intensyfikacja wsparcia

rybołówstwa), Wielka Brytania w drugim półroczu 2005 r. (reforma rynku cukru).

Takim priorytetem dla polskiej prezydencji powinna stać się kwestia

wyrównania dopłat. Polski rolnik otrzymuje ok. 190 EUR dopłat do hektara, a

tymczasem rolnicy niemieccy otrzymują 340 EUR, duńscy 390 EUR, francuscy 260,

a włoscy 320. Taka nierówność wpływa na niską konkurencyjność polskiego

rolnictwa.

Strona polska określiła już wstępnie listę priorytetów polskiej prezydencji. W

dokumencie zatytułowanym „Wstępna lista priorytetów polskiego przewodnictwa w

Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r.”, który został opublikowany 21 lipca

2010 r przez Pana Mikołaja Dowgielewicza, Pełnomocnika Rządu ds. Przygotowania

Organów Administracji Rządowej i Sprawowania przez RP Przewodnictwa w

5

Radzie UE, brak jest priorytetu, który dotyczyłby Rolnictwa i obszarów wiejskich.

Poza częścią opisującą priorytety, w dokumencie tym, w rozdziale zatytułowanym

„Plany Prezydencji w poszczególnych obszarach”, rolnictwu poświęcono trzy,

całkowicie pozbawione treści, zdania, mówiące że „Polska będzie dążyła do

osiągnięcia porozumienia oraz wypracowania nowego systemu płatności

bezpośrednich” lub „Polska będzie dążyła w ramach prac o charakterze

strategicznym i legislacyjnym do wypracowania porozumienia (...) ”. Nawet biorąc

pod uwagę to, że jest to tylko wstępna lista, należy wskazać, ze pozostałe dziedziny

aktywności Prezydencji UE znalazły tam zdecydowanie bardziej szczegółowe opisy.

Nawet gdyby Pan Minister zasugerował się postulatem złożonej u Marszałka Sejmu

RP rezolucji żądającej od niego wpisania jako jednego z podstawowych priorytetów

polskiej prezydencji spraw wsi i rolnictwa, ze szczególnym wyakcentowaniem

kwestii wyrównania dopłat, może się okazać, że wobec przeprowadzonych w tej

sprawie uzgodnień i konsultacji jest już na to za późno.

Pan Radosław Sikorski, Minister Spraw Zagranicznych, na spotkaniu z

polskimi posłami do Parlamentu Europejskiego w Strasburgu 16 lutego 2011 roku

stwierdził wprost, że polska prezydencja sprowadzi się do administrowania

istniejącymi działaniami i programami Unii Europejskiej. Należy zadać w tym

kontekście pytanie o siłę polityczną Pana Ministra Sawickiego, o to, jaki wpływ ma

on na podejmowanie decyzji przez całą Radę Ministrów, i co za tym idzie, o to jak

Rada Ministrów traktuje sprawy wsi.

Kolejnym zaniedbaniem jest sprawa przeglądu WPR. W 2008 roku z udziałem

Pana Ministra Sawickiego Rada Ministrów ds. Rolnictwa UE dokonała przeglądu

WPR uzgodnionej w 2003 roku w Luksemburgu. Polsce nie udało się wówczas

przeforsować rozwiązań korzystnych dla polskiego rolnictwa. Zawarcie

porozumienia było możliwe w dużej mierze poprzez zgodę na ustępstwa wobec

Niemiec, Włoch i Francji.

6

Dla Polski porozumienie związane z Przeglądem jest niekorzystne, zawiera

bowiem szereg rozwiązań, które wpłyną w przyszłości na mniejszą konkurencyjność

gospodarstw polskich rolników.

Rozwiązania te to w szczególności:

- Zasada Wzajemnej Zgodności – nie uregulowano kwestii uproszczenia wzajemnej

zgodności, poza uzgodnieniem, że państwa członkowskie nie muszą naliczać kar

mniejszych niż 100 €. Dodano dwa nowe kryteria do zasad dobrej kultury rolnej

zgodnej z wymogami środowiska (strefy buforowe wzdłuż cieków wodnych oraz

zasady korzystania z wody do celów nawadniania).

2. Uprawy energetyczne – zlikwidowano płatności do upraw roślin energetycznych

po 2009 r.

3. Rynek owoców miękkich – zlikwidowano od 2012 r. płatności do owoców

miękkich (malin i truskawek) wprowadzonych na wniosek Polski w 2007 r. poprzez

włączenie ich od 2012 r. do krajowej koperty płatności bezpośrednich. Obecnie

wsparcie wynosi 400 €/ha.

4. Oddzielenie wsparcia „w małych sektorach” – zlikwidowano od 2012 r. wsparcie

powiązane z produkcją w sektorach: suszu paszowego, lnu i konopi uprawianych na

włókno oraz skrobi ziemniaczanej.

5. Rynek tytoniu – zlikwidowano od 2010 r. płatności bezpośrednie w formie

powiązanej z produkcją w sektorze rynku tytoniu.

6. Rynek mleka – zrezygnowano z kwotowania produkcji mleka od 2015 r.

Przewidziano likwidację dopłat do prywatnego przechowywania serów oraz dopłat

do zakupu śmietanki, masła i masła skoncentrowanego.

7. Rynek zbóż – wprowadzono limit 3 mln ton w skali UE, dotyczący prowadzenia

skupu interwencyjnego pszenicy. Po osiągnięciu tej ilości skup będzie kontynuowany

w drodze przetargu. Nie zostały zwiększone minimalne ceny, od których

uruchamiany jest skup interwencyjny.

7

8. Rynek mięsa wieprzowego – zlikwidowano możliwość skupu interwencyjnego

mięsa wieprzowego.

W związku z Przeglądem zaistniało również zagrożenie zmniejszenia części

budżetu UE przeznaczonej na rolnictwo po 2013 roku. Zgodnie z pierwszą wersją

dokumentu Komisji dotyczącego przeglądu budżetu na lata 2008 – 2009, całkowita

część budżetu UE przeznaczona na rolnictwo zostanie znacząco zmniejszona po 2013

roku, tak aby odblokować środki finansowe na nowe unijne priorytety. Dokument

stwierdza, że płatności bezpośrednie mogłyby być wspólnie finansowane poprzez

wkład własny poszczególnych krajów.

3. Brak przeciwdziałania rosnącym cenom środków do produkcji rolnej

W latach 2008 – 2010 na poszczególnych rynkach środków do produkcji

wystąpił znaczny, zróżnicowany i najczęściej nieuzasadniony wzrost cen

detalicznych. Do rynków, na których nastąpiły najwyższe podwyżki należały: rynek

środków ochrony roślin, rynek maszyn rolniczych. Niezwykle wysoki był wzrost cen

benzyny, oleju napędowego i opałowego. Istotnie wzrosły opłaty za energię

elektryczną oraz gaz.

Jeśli chodzi o ceny środków ochrony roślin to wzrosły one od kilku procent do

nawet 110% (czyli ponad dwukrotnie) w przypadku dość popularnego środka

ROUNDUP. W pierwszym półroczu 2010 r. cen wzrosły przeciętnie o 5,6 %. W roku

2010 wzrosły również ceny pasz i koncentratów.

Wzrost cen paliw i energii w ciągu minionych trzech lat był nieproporcjonalny

do wzrostu inflacji. W czasach największego wzrostu cen, który przypadł na sezon

prac polowych w rolnictwie, Minister Finansów nie obniżył nawet czasowo akcyzy

na paliwo. Pan Minister Sawicki nie dotrzymał obietnicy o podwyższeniu stawki

zwrotu akcyzy do paliwa rolniczego, zaś budżet na dopłaty do paliwa rolniczego

zmniejszono z 650 mln zł w latach 2007 i 2008 do 500 mln w 2009 roku.

8

Obejmując funkcję, Pan Minister Marek Sawicki zapowiadał zmianę prawa,

która miała spowodować, że więcej rolników zdecyduje się ubezpieczać swoje

uprawy rolne. Obietnica ta sprowadziła się do projektu nowelizacji ustawy o

dotowanych ubezpieczeniach upraw i zwierząt gospodarskich. W propozycji resortu

rolnictwa zakładano zwiększenie maksymalnej stawki ubezpieczeniowej

uprawniającej do otrzymania budżetowej dopłaty z 3,5% sumy ubezpieczenia do 6 %,

a w przypadku suszy na słabych glebach - do 12 %. Nowe przepisy miały być gotowe

z początkiem nowego sezonu ubezpieczeniowego. Nie weszły one jednak w życie.

Pozostawiono stare warunki ubezpieczeń, choć Ministerstwo Rolnictwa zapewnia, że

prace nad zmianą prawa są kontynuowane.

Brak ubezpieczenia wymaganej powierzchni ziemi przez rolnika naraża go na

ryzyko płacenia kar, a także utrudnia otrzymanie pomocy na wypadek klęski

żywiołowej. Potwierdziła to ubiegłoroczna powódź w dużej części Polski.

4. Opóźnienie w wykorzystaniu środków Programu Rozwoju Obszarów

Wiejskich i Polityki Spójności,

Poziom realnego wykonania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich według

stanu na 31 stycznia bieżącego roku to 29,74%. Wynik ten jest jeszcze zawyżony,

gdyż na ogólną sumę składa się realizacja zadań kontynuacyjnych, takich jak renty

strukturalne (39% wykorzystania) i wspieranie gospodarstw niskotowarowych (81

% wykorzystania), lub ograniczonych podmiotowo, jak wspieranie gospodarowania

na terenach górskich i obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (54

% wykorzystania). W bardzo ważnych działaniach dotyczących infrastruktury

gospodarczej lub społecznej wykorzystanie jest zdecydowanie mniejsze. Działanie

poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem

rolnictwa i leśnictwa zostało zrealizowane na poziomie 1,15%, działanie tworzenie i

9

rozwój mikroprzedsiębiorstw – na poziomie 3,03 %, zaś działanie korzystanie z usług

doradczych przez rolników i posiadaczy lasów – na poziomie 1 %.

Podobnie sytuacja wygląda z inwestycjami na obszarach wiejskich, które są

realizowane lub miały być realizowane w ramach polityki spójności z Funduszu

Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. We wdrażaniu

instrumentów tej polityki na lata 2007-2013 – programów operacyjnych:

„Infrastruktura i Środowisko”, „Innowacyjna Gospodarka”, „Rozwój Polski

Wschodniej”, Regionalne Programy Operacyjne – nastąpiły także znaczne

opóźnienia. Założono w czasie programowania, że co roku 20% środków z

regionalnych programów operacyjnych kierowane będzie na inwestycje na obszarach

wiejskich. Założenie to nie jest realizowane. Pierwsze umowy w większości z

programów podpisano na początku 2009 roku. Resort rolnictwa nie podjął przez

minione trzy lata żadnych działań na rzecz utworzenia funduszu samopomocowego

dla gmin wiejskich lub funduszu poręczeniowo-pożyczkowego przeznaczonego na

sfinansowanie niezbędnego udziału własnego w realizowanej inwestycji.

5. Doprowadzenie do destabilizacji rynków rolnych i brak przeciwdziałania

niskim cenom warzyw, mięsa i mleka oraz niszczenie polskiego rynku cukru i

zamykanie cukrowni, brak jakichkolwiek działań wobec kryzysu cen żywności

oraz brak działań zwiększających dochody rolników poza produkcją rolną

Rynek mleka

Kryzys polskiego mleczarstwa w okresie sprawowania funkcji przez Ministra

Marka Sawickiego widoczny jest gołym okiem. Pogłowie polskich krów w samym

tylko okresie 2009-2010 zmalało o 2,5%. Zmniejszenie pogłowia w niektórych

10

województwach (podkarpackie, zachodniopomorskie) było jeszcze bardziej

dramatyczne i sięgało kilkunastu procent. Likwidowane są kolejne mleczarnie

(Starogard Gdański, Człuchów).

Jak wspomniano, Minister Marek Sawicki, godząc się na postulaty zawarte w

Przeglądzie WPR z 2008 r., doprowadził do likwidacji kwot mlecznych od 2015 r.,

zgodził się też na likwidację dopłat do prywatnego przechowywania serów oraz

dopłat do zakupu śmietanki, masła i masła skoncentrowanego.

Rynek mięsa

W okresie sprawowania funkcji przez Ministra Marka Sawickiego doszło do

gwałtownego spadku pogłowia trzody chlewnej w naszym kraju, do poziomu z 1964

roku, tj. około 14 mln sztuk, przy jednoczesnym zachowaniu popytu na poziomie

z ubiegłych lat. Działania dużych grup producentów mięsa, najczęściej będących

powiązanych z kapitałem zagranicznym, spowodowała napływ mięsa z innych

krajów w miejsce powstałej różnicy pomiędzy rzeczywistym a potencjalnym

pogłowiem trzody chlewnej, tj. około 18 mln sztuk.

W okresie ministerium Pana Marka Sawickiego zlikwidowano możliwość

skupu interwencyjnego mięsa wieprzowego, zaś jedynymi instrumentami Wspólnej

Polityki Rolnej stosowanymi na rynku mięsa w Polsce są dopłaty do prywatnego

przechowywania wieprzowiny oraz interwencyjny zakup wołowiny i cielęciny.

Na początku bieżącego roku doszło do sprowadzenia na teren Polski ok. 1,5

tony mięsa z Niemiec z dioksynami, które zostało sprzedane i skonsumowane.

Rynek zbóż

Minister Marek Sawicki spóźnił się z wnioskiem do UE o podjęcie decyzji na

wprowadzenie cła na dostawy zbóż z krajów trzecich. Cło weszło w życie dopiero od

1 listopada 2008 r.

11

Minister nie zareagował również na sprowadzanie do Polski tanich i słabej

jakości zbóż z państw trzecich, najczęściej z Ukrainy, w sytuacji, gdy było wiadomo,

że zapowiadają się bardzo niskie ceny zbóż.

Minister nie sprzeciwił się również unijnej propozycji, w wyniku której

wprowadzono limit 3 mln ton w skali UE, dotyczący prowadzenia skupu

interwencyjnego pszenicy. Po osiągnięciu tej ilości skup będzie kontynuowany w

drodze przetargu

W związku z powyższymi zaniechaniami w bieżącym roku Polska może mieć

problemy z niedoborem zbóż. Wielu rolników chce zasiać mniej zbóż, niż w

ubiegłym sezonie.

Rynek owoców i owoców miękkich

Minister Marek Sawicki zgodził się na likwidację od 2012 r. płatności do

owoców miękkich (malin i truskawek) wprowadzonych na wniosek Polski w 2007 r.

poprzez włączenie ich od 2012 r. do krajowej koperty płatności bezpośrednich.

Obecnie wsparcie wynosi 400 euro/ha.

Rynek cukru

Reforma rynku cukru, która szkodzi nie tylko Polsce, ale również europejskim

konsumentom, producentom i rolnikom, jest już praktycznie zakończona. Dla Polski

oznacza ona po prostu likwidację naszego cukrownictwa. Już w tej chwili przy

wzrastających jego światowych cenach zmuszeni jesteśmy do importu ponad 200 tys.

ton cukru rocznie.

Pan Minister Marek Sawicki nie realizuje obietnic uruchomienia tzw. produkcji

zastępczej np. bioetanolu, suszu itp. w zakładach, które praktycznie zostały

porzucone przez właścicieli.

Brak również reakcji Ministra na wycofanie się firmy British Sugar Overseas

(BSO) pod koniec sierpnia 2010 r. z polskiego rynku przy sprzedaży wszystkich

12

cukrowni, w tym największej w Glinojecku, niemieckiej spółce Pfeifer&Langen.

Krajowa Spółka Cukrowa straciła po BSO kwotę produkcyjną 150 tys. ton cukru, a

bez takiego zastrzyku kwotowego, z kwotą 550 tys. ton cukru raczej staje się lokalną

spółką, którą wkrótce może przejąć któryś z większych europejskich producentów

cukru.

Minister nie zapobiegł likwidacji cukrowni w Lublinie i Łapach. Doraźne

krótkotrwałe korzyści wynikające z narzuconej reformy europejskiego rynku cukru

sprawiły, że KSC pozbawiła się nierozważnie tych cukrowni.

W rezultacie działań i zaniechań Ministra Marka Sawickiego na polskim rynku

już brakuje cukru, gdyż cukrownie zostały wyprzedane obcym koncernom.

Plantatorom nie opłaca się już siać buraków.

Rynek tytoniu

Na początku 2010 roku Minister Marek Sawicki spóźnił się ze złożeniem

odpowiednich wniosków o dopłatę. W tej sytuacji Komisja Europejska odrzuciła

wniosek o pomoc specjalną dla producentów tytoniu. Tytoń jest już zakontraktowany

i rolnicy sprzedadzą go praktycznie za pół ceny.

Uprawą tytoniu zajmują się najczęściej małe i średnie gospodarstwa, w których

pracują całe rodziny. Po zaprzestaniu dotacji do produkcji tytoniu prawdopodobnie ta

produkcja zaniknie. Produkcją tytoniu zajmuje się około 14,5 tysięcy gospodarstw,

które łącznie zajmują 17 tys. ha i wytwarzają rocznie 50 tys. ton tytoniu. Te

gospodarstwa, rozmieszczone na słabszych ziemiach, stracą dotychczasowe źródło

dochodu.

Brak jakichkolwiek działań wobec kryzysu cen żywności

W Polsce od końca czerwca 2010 r. do końca stycznia 2011 r. podrożały

wszystkie rodzaje zbóż. Żyto podrożało o ponad 120 proc., ceny owsa wzrosły

trzykrotnie, a jęczmienia prawie dwukrotnie. Pszenica podrożała o 70 proc.,

13

kukurydza – o 43 proc., pszenżyto – o 84 proc. Ceny oczywiście nie odnoszą się do

skupu.

W styczniu br. ceny zbytu mąki pszennej piekarniczej były o 70 proc. wyższe

niż w czerwcu 2010 r., a mąki żytniej wzrosły prawie dwukrotnie. Są to dane

podawane przez samo Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wynika z nich

jasno, że przed Polakami stoi bardzo realna perspektywa drożyzny żywności.

Wiadomo, że dla większości polskich gospodarstw domowych koszty żywności

stanowią jeden z podstawowych wydatków. W tej sytuacji przedstawiciele Pana

Ministra Marka Sawickiego mówią Polakom tylko tyle, że podwyżki są wynikiem

tendencji globalnych.

Brak działań zwiększających dochody rolników poza produkcją rolną

Przez trzy lata Pan Minister Marek Sawicki nie uczynił nic, aby nie dopuścić

do realnego spadku dochodów mieszkańców obszarów wiejskich. Jest to

konsekwencja spadku opłacalności produkcji rolniczej i wzrostu kosztów

prowadzenia gospodarstwa rolnego. W latach 2005-2008 przeciętny miesięczny

dochód rozporządzalny w gospodarstwie domowym rolników wzrósł z 539,93

zł/osobę do 887,76 zł na osobę, tj. o 65% (realnie ok. 49%). Obecnie wynosi około

908 złotych i wykazuje tendencje spadkowe. Kwota ta jest zresztą, biorąc pod uwagę

wskaźnik inflacji, spadkiem w stosunku do 2008 roku. Pogłębiają się różnice w

dochodach między mieszkańcami wsi a miast, rolnikami a pracującymi na

stanowiskach robotniczych i nierobotniczych, emerytami i rencistami oraz

pracującymi na własny rachunek. W 2009 roku. dochody rodzin rolniczych

kształtowały się najbliżej poziomu dochodów rodzin najuboższych w kraju, tj.

robotników i rencistów, a w rankingu dochodów grup społeczno-ekonomicznych

rolnicy pozostają nadal znacząco „w tyle” za urzędnikami, przedsiębiorcami i

emerytami. Dochody mieszkańców wsi są znacznie niższe niż mieszkańców miast.

14

Obecnie przeciętny miesięczny dochód mieszkańca wsi (w przeliczeniu na 1 osobę)

wynosi znowu zaledwie 65,6% dochodu mieszkańca miasta.

6. Dezorganizacja i wprowadzenie chaosu w instytucjach zajmujących się

rolnictwem

Pan Minister Marek Sawicki, tak samo jak cały rząd PO – PSL, zapowiadał

administrację mniejszą i sprawniejszą. Tymczasem w ciągu ostatnich trzech lat

systematycznie rosło zatrudnienie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Liczba

stanowisk urzędniczych w resorcie wrosła o prawie 15% w porównaniu do 2007

roku.

PO i PSL zapowiadały przebudowę instytucji wsparcia rolnictwa oraz

zmniejszenie kosztów funkcjonowania agencji rolnych. Dla realizacji zadań

wynikających ze Wspólnej Polityki Rolnej zakładano utworzenie jednej,

nowoczesnej Agencji Rozwoju Obszarów Wiejskich. Ta obietnica również nie

została spełniona.

Pan Minister Marek Sawicki nie doprowadził do zlikwidowania barier

formalno-prawnych hamujących tworzenie grup producentów rolnych. Nie

zapewniono, wbrew deklaracjom, żadnej roli izbom rolniczym w reformowaniu

rynków hurtowych. Obecnie przygotowywana jest sprzedaż ośmiu giełd rolno-

towarowych, w tym w Broniszach, co znacznie utrudni dostęp producentów rolnych

do instytucji rynkowych zajmujących się handlem artykułami spożywczymi.

Z inicjatywy ministerstwa 1 sierpnia 2009 r. wprowadzono zmiany w

organizacji doradztwa rolniczego, które zdaniem specjalistów są w praktyce próbą

likwidacji ogólnopolskiego systemu doradztwa. Na mocy decyzji Ministra Spraw

Wewnętrznych i Administracji Ośrodki Doradztwa Rolniczego zostały oddane pod

zarządzanie marszałków województw. Zgodnie ze znowelizowaną ustawą zamiast 16

wojewódzkich ODR funkcjonować ma 16 jednostek informacyjnych. Przed

wprowadzeniem zmian nie były przeprowadzone konsultacje ze specjalistami, nie

15

zwrócono się też w tej sprawie do rolników. W efekcie system doradztwa rolniczego

został uzależniony od decyzji marszałków województw i od ich arbitralnych decyzji

będzie zależało, czy rolnicy otrzymają odpowiednią wiedzę i rzetelne informacje.

Władze samorządowe widzą je jako jednostki samofinansujące się, stąd też chcą, aby

wszelkie usługi dla rolników był płatne. Jeśli koszty utrzymania ODR-ów będą zbyt

wysokie, a zapotrzebowanie na płatne usługi doradcze na niskim poziomie, placówki

będą likwidowane. W efekcie sytuacja grozi tym, że UE zabierze Polsce środki na

doradztwo rolnicze i na obowiązkową edukację rolników z zakresu procedur

uzyskania środków z funduszy strukturalnych.

Nie dokończony został proces przejmowania szkół rolniczych przez Ministerstwo

Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pan Minister Marek Sawicki, zamiast tworzyć warunki

finansowania rozwoju zawodowego szkolnictwa rolniczego, zgadza się na

ograniczanie środków budżetowych na ten cel. Szkoły te borykają się z brakiem

środków na zaspokojenie bieżących wydatków. Są one zupełnie pozbawione

pieniędzy na pomoce naukowe, poprawę bazy dydaktycznej i modernizację jakości

nauczania. Minister nie zadbał o wpisanie ich jako beneficjentów funduszy z EFS

w ramach priorytetów realizowanych przez resort edukacji. Nie powstał system

doskonalenia zawodowego i metodycznego nauczycieli szkół rolniczych. Nie

uruchomiono stałego mechanizmu finansowania Krajowego Centrum Edukacji

Rolniczej. Zamykane są również małe szkoły wiejskie.

7. Brak aktywnej polityki społecznej na terenach wiejskich

Według ocen Komisji Europejskiej ponad 60 proc. rodzin mieszkających na

polskiej wsi żyje poniżej poziomu minimalnego i jest skazanych na egzystencję w

umiarkowanej biedzie. W ciągu minionych trzech lat wzrosła zdecydowanie liczba

osób wykluczonych na obszarach wiejskich. Przybywa ludzi pozbawionych

16

mieszkań.

Nie nastąpiła poprawa w zabezpieczeniu społecznym rolników i ich rodzin. Nie

zmienił się system zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia z tytułu choroby

i wypadków przy pracy. Świadczenia z tego tytułu dla rolników utrzymują się na

niskim poziomie.

Pan Minister Marek Sawicki od trzech lat realizuje mało efektywne formy pomocy

społecznej, które pozwalają na egzystencję na najniższym poziomie wielu

kategoriom osób wykluczonych. Nie zostały stworzone programy i mechanizmy

zapobiegające zjawiskom marginalizacji i wykluczeniu społecznemu na terenach

wiejskich.

8. Brak realizacji konstytucyjnego obowiązku wzmacniania gospodarstw

rodzinnych

Pan Minister Marek Sawicki zapomniał o realizacji konstytucyjnego obowiązku

wzmacniania gospodarstw rodzinnych na obszarach wiejskich (art. 23 Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej). Gospodarstwa rodzinne są podstawą ustroju rolnego

w Polsce.

Wymiernym efektem działań Ministra Marka Sawickiego w zakresie kształtowania

ustroju rolnego jest złożony w marcu zeszłego roku projekt ustawy o zmianie ustawy

o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie

niektórych innych ustaw. Projekt ten ma na celu pozbawienie dzierżawców 30%

posiadanych obecnie gruntów. W dalszej konsekwencji skutkować to może, co wynika

z zawartych w przeszłości umów dzierżawnych, wyłączeniem z rolniczego

użytkowania ok. 50% gruntów. Rozwiązanie te zostało skrytykowane przez

ekspertów, jak również przez sejmową Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w której

większość mają posłowie koalicji PO-PSL. Głosami tej samej koalicji skierowano

jednak projekt do dalszych prac.

17

9. Brak strategii rządu dla polskiego rolnictwa oraz dla poszczególnych branż

Lansowany przez Platformę Obywatelską, przy biernej akceptacji PSL,

mieniącego się być ponoć obrońcą interesów wiejskich, polaryzacyjno-dyfuzyjny

model rozwoju Polski doprowadzi do „drenażu” społeczeństwa wiejskiego z ludzi

młodych i przedsiębiorczych w stopniu do tej pory niewystępującym. Założenie, że

tylko kilka wielkich miast-metropolii ma generować rozwój, tworząc miejsca pracy i

dając zarobek, a wieś ma być rezerwuarem siły roboczej jest nie tylko szkodliwe dla

zrównoważonego rozwoju kraju, ale właściwie likwiduje jakiekolwiek szanse na

cywilizacyjny rozwój obszarów wiejskich. Mieszkańcy wsi oczywiście powinni być

otwarci na możliwą pracę w mieście, ale służyć temu powinny ułatwienia wynikające

z rozwoju infrastruktury komunikacyjnej, z różnych rozwiązań zapewniających

wahadłową mobilność przestrzenną, a nie konieczność przeniesienia się z

zamieszkaniem do miast, nieprzygotowanych do przyjęcia migracji milionów ludzi

ze wsi.

Z informacji przedstawionych Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przez

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wynika, że Minister Rolnictwa nie zabiega o

odpowiednie zapisy w rządowych dokumentach programowych dotyczące rozwoju

rolnictwa i obszarów wiejskich. Nie podjęto działań dotyczących stworzenia

Narodowej Polityki Rolnej dla polskiego rolnictwa.

PO zapowiadała w programie wyborczym, że polityka rozwoju obszarów

wiejskich będzie miała charakter regionalny. Powinna być planowana i wprowadzana

w życie bezpośrednio w województwach. Miała stać się częścią długofalowej polityki

państwa. Działania PROW miały być zróżnicowane według województw.

Ani Rząd ani Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie przedstawił programów

rozwoju obszarów wiejskich dla poszczególnych województw. Programów takich nie

18

opracowano też w poszczególnych województwach, do czego obliguje ustawa

o samorządzie województwa.

10. Brak reakcji na słuszne postulaty Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Sejmowa Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi realizuje uprawnienia kontrolne

Sejmu RP w odniesieniu do resortu. Większość w niej mają, zgodnie z zasadą

parytetu, posłowie koalicji rządzącej PO-PSL. Mimo takiego składu Komisja

wielokrotnie upominała resort rolnictwa i jego szefa. Przyjęto i skierowano do rządu

i ministra 22 dezyderaty dotyczące nieprawidłowości w sektorze rolnym i na

obszarach wiejskich. Posłowie z Komisji, reprezentujący wszystkie kluby

parlamentarne funkcjonujące w Sejmie RP, wzywali w nich Ministra Marka

Sawickiego do:

weryfikacji planu restrukturyzacji Krajowej Spółki Cukrowej S.A.,

poprawy sytuacji na rynku żywca wieprzowego,

usprawnienia funkcjonowania jednostek organizacyjnych Inspekcji

Weterynaryjnej,

usprawnienia funkcjonowania szkół rolniczych przejętych przez Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi,

przyznania dodatkowych środków finansowych z budżetu państwa na rok 2008

na realizację rządowego Programu zwalczania choroby Aujeszky’ego u świń

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

rozwiązania problemów na rynku owocowo-warzywnym,

realizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych,

wdrożenia postępowań podatkowych w zakresie opodatkowania działów

specjalnych produkcji rolnej przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu,

poprawy funkcjonowania Elewarr Sp. z o.o.,

wsparcia rolnictwa w związku z trudną sytuacją i skutkami kryzysu

19

finansowego,

realizacji ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich,

usunięcia nieprawidłowości w dystrybucji nawozów sztucznych,

interwencji w sprawie drastycznie niskich cen skupu zbóż,

podjęcia działań mających na celu doprowadzenie do opłacalności produkcji

owoców i warzyw,

wprowadzenia ulgi podatkowej dla osób fizycznych prowadzących działalność

gospodarczą w zakresie produkcji biopaliw,

usprawnienia działalności ośrodków doradztwa rolniczego,

wsparcia polskich producentów mleka,

poprawy pogarszającej się sytuacji w polskim pszczelarstwie,

podjęcia działań w sprawie dramatycznej sytuacji na rynku chmielarskim,

podjęcia pilnych działań w celu wdrożenia od roku 2010 obiecanych przez

Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi regulacji rynku surowca tytoniowego

i wsparcia specjalnego dla tego sektora,

wzmocnienia Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej oraz uznania spraw

rolniczych za jeden z priorytetów polskiej prezydencji w Unii Europejskiej,

podjęcia działań w sprawie trudnej sytuacji producentów na rynku trzody

chlewnej.

Na żaden z tych dezyderatów Pan Minister MarekSawicki nie zareagował w

odpowiedni sposób. Nasz wniosek o votum nieufności dla Ministra Rolnictwa i

Rozwoju Wsi jest więc również naturalną konsekwencją oceny jego pracy, jakiej od

trzech lat dokonuje reprezentująca wszystkie siły polityczne Sejmu RP Komisja

Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

20

W związku z powyższym, dalsze sprawowanie funkcji Ministra Rolnictwa

i Rozwoju Wsi przez Pana Marka Sawickiego nie służy dobrze polskiej wsi

i polskiemu rolnictwu, a co za tym idzie, wniosek nasz jest uzasadniony.