werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/jonge kind/ds_27._aarssen.pdf ·...

49
De kleine kapitein: werken aan zelfsturing bij jonge kinderen Lilian van der Bolt Jeroen Aarssen

Upload: others

Post on 21-Jul-2020

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

De kleine kapitein: werken aan zelfsturing bij jonge kinderen

Lilian van der Bolt

Jeroen Aarssen

Page 2: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

NRC

20-8-2011

Page 3: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

BLAUW GROEN GEEL

ROZE ROOD ORANJE

GRIJS ZWART PAARS

BEIGE WIT BRUIN

Oefening

Probeer de kleur van de woorden te zeggen, in plaats van de woorden werkelijk te lezen.

Page 4: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Inhibitie

Werkgeheugen

Aandacht vasthouden en aandacht verleggen (cognitieve flexibiliteit)

Drie componenten van zelfregulatie

Page 5: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

GRIJZE STIP – Zelfde kant

Wanneer je een GRIJZE STIP zit, druk je met je duim of wijsvinger aan dezelfde kant als de stip.

Bijvoorbeeld: als de stip links in beeld verschijnt, dan druk je met je linkerhand.

Onthoud:

DRUK OP DEZELFDE KANT ALS DE GRIJZE STIP

Page 6: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 7: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 8: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 9: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 10: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 11: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 12: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 13: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 14: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

GESTREEPTE STIP - andere kant

Nu krijg je gestreepte stippen te zien. Bij een gestreepte stip druk je aan de andere kant.

Bijvoorbeeld: als de stip links in beeld verschijnt, druk je met je rechterhand.

(Hier zul je een soort natuurlijke reactie moeten onderdrukken om aan dezelfde kant te drukken)

Onthoud:

DRUK OP DE ANDERE KANT ALS JE EEN GESTREEPTE STIP ZIET

Page 15: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 16: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 17: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 18: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 19: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 20: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 21: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 22: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 23: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

STIPPEN gemengd

Nu zie je soms een grijze en soms een gestreepte stip.

Dat betekent dat je bij ongeveer de helft van de stippen de natuurlijke neiging moet onderdrukken om aan dezelfde kant te drukken.

LET OP: je moet voortdurend wisselen tussen twee regels (zelfde kant en andere kant), maar de regels blijven dezelfde: ◦ GRIJZE stip ZELFDE kant

◦ GESTREEPTE stip ANDERE kant.

Page 24: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 25: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 26: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 27: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 28: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 29: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 30: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 31: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 32: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 33: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 34: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 35: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 36: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 37: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 38: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 39: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Programma met aandacht voor zelfregulatie (executieve functies);

Voor zowel Preschool (3/4) als Kindergarten (5/6);

Wetenschappelijke basis: theoretische uitgangs-punten getoetst aan de praktijk;

Ook voor kinderen in achterstandsituaties en kinderen met speciale onderwijsbehoeften: inclusieve groepen;

Spel staat centraal als primaire bron van zelfregulatie.

Tools of the Mind (Bodrova & Leong)

Page 40: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

In alle activiteiten wordt gewerkt aan zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele ontwikkeling/ sensomotoriek/ etc.) aandacht voor is

Aanleren van zelfsturing gebeurt stapje voor stapje “scaffolding”

“mediators”

Twee principes

Page 41: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Buddy reading

Taal

Page 42: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Making Collections

Rekenen

Page 43: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Plannen

Page 44: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Geavanceerd Rollenspel (Mature Make Believe Play):

◦ Grote betrokkenheid ◦ Van tevoren gepland ◦ Rollen met regeltjes/

afspraken/ conventies ◦ Flexibele scenario’s ◦ Symbolische voorwerpen ◦ Veel taal (voor en tijdens

spel) ◦ Zelfregulatie en ander-

regulatie

Spel

Page 45: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Freeze game

Page 46: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Freeze game

Page 47: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Zone van naaste ontwikkeling (Vygotsky)

Scaffolding

Werken met mediators

Daily Dynamic Assessment

Microgenetics

Stap voor stap

Page 48: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

Page 49: werken aan zelfsturing bij jonge kinderenpdf.swphost.com/Jonge Kind/DS_27._Aarssen.pdf · zelfsturing. Dat wil zeggen dat er bij alle ontwikkelgebieden (taal/ rekenen/ sociaal-emotionele

Conferentie Leve Het Jonge Kind!

1 november 2011

Jaarbeurs, Utrecht

De Kleine Kapitein

Training voor leidsters en leerkrachten, waarin zij leren hoe zij op zelfsturing gerichte activiteiten kunnen integreren in de dagelijkse praktijk

Uiteindelijk: een “doorgaande Kleine Kapitein-lijn”, waarmee de aanpak wordt doorgetrokken naar de hogere groepen van het basisonderwijs

Spel (rollenspel) is een belangrijke sleutel

Uitwerking en implementatie in Nederland (door Sardes)