file · web viewbiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir...

47
GİRİŞ Günümüzde tüm servislerde sosyal çalışmacılar bulunmaktadır ve tarihsel aile kapsamında birçok davranış ve iletişim desenleri esas alınacaktır. Sistem teorisinde aile ile grup olarak görüşme ya da aile üyeleriyle bireysel görüşülebilir ve aile terapisi danışmanlık beceri ile sosyal hayatta yararlı olabilir. Birkaç okulda aile terapisi detaylı değildir. Ancak bu okulların hepsinde ortak bir tehdit vardır . Bu teorinin kullanılması insanların grup içerisindeki davranışlarının anlaşılması ve duygusal bağların doğasını anlamak için gereklidir. Aile bağlarının pozitif olması ya da şuanda böyle olması gerekmez. Batı toplumlarda ailenin rollerini kültürlerde etkiler. . ( Gorell Barnes, 1998) Bu bölümün amacı; sistem teorisini kullanmak ve aile işlevselliği kapsamında sosyal çalışmacıların bireylerin sorunlarına yardımcı olmasını sağlamak. Bu bölümün bir diğer amacı sistematik aile danışmanlığı kapsamında, sistem teorisinin temel yönlerine genel bir bakış açısı sunarak sosyal çalışmacıyı tanıtır. Burada yaşam döngüsündeki faktörlerde dikkate alınır.

Upload: nguyenthuan

Post on 22-Feb-2018

226 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

Page 1: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

GİRİŞ

Günümüzde tüm servislerde sosyal çalışmacılar bulunmaktadır ve tarihsel aile kapsamında

birçok davranış ve iletişim desenleri esas alınacaktır. Sistem teorisinde aile ile grup olarak

görüşme ya da aile üyeleriyle bireysel görüşülebilir ve aile terapisi danışmanlık beceri ile

sosyal hayatta yararlı olabilir.

Birkaç okulda aile terapisi detaylı değildir. Ancak bu okulların hepsinde ortak bir tehdit

vardır . Bu teorinin kullanılması insanların grup içerisindeki davranışlarının anlaşılması ve

duygusal bağların doğasını anlamak için gereklidir. Aile bağlarının pozitif olması ya da

şuanda böyle olması gerekmez. Batı toplumlarda ailenin rollerini kültürlerde etkiler. . ( Gorell

Barnes, 1998) Bu bölümün amacı; sistem teorisini kullanmak ve aile işlevselliği kapsamında

sosyal çalışmacıların bireylerin sorunlarına yardımcı olmasını sağlamak. Bu bölümün bir

diğer amacı sistematik aile danışmanlığı kapsamında, sistem teorisinin temel yönlerine genel

bir bakış açısı sunarak sosyal çalışmacıyı tanıtır. Burada yaşam döngüsündeki faktörlerde

dikkate alınır.

Bu bölümden sonra iletişim ile ilgili bazı temel kavramlar açıklanacak ve davranışın aile

sisteminin bir parçası olmak dışında, bireyin ihtiyaçlarına olabileceğine atfedilebilecektir.Bu

bölümde aile işleyişi ile ilgili bazı teorik kavramlar sunarak sosyal çalışmacının becerilerinin

artırılması hedeflenmektedir.

Yaklaşıma Genel Bakış

Başlıkta yer alan sosyal çalışmacılar, bir kişinin yaşamakta olduğu sosyal bağlamla ilgilenir.

Örtük bir şekilde ise toplum ve insanların sorunlarıyla ilgilenir. 5. Bölümde sosyal

çalışmacının içerikleri belirtilmektedir: teoride toplumun üyelerinin inançlarına zamanla

anlam verilir. 6. Bölümde sosyal çalışmacının fikirleri anlatılmaktadır: bireylerin yaşadığı

farklı deneyim ve tecrübelerden bahsedilir. İdeal normlar yaş, cinsiyet, ırk ve farklı inançları

Page 2: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

olan grupları kabul ederek toplumda ideal normlar oluşturulur. Örneğin; tekerlekli sandalye

kullanan bir atlet toplumsal görüntü ile uyuşmayabilir.

Aile terapisinde birden fazla kişinin yorumlanması da istenir. Aile üyeleri tarafından

belirlenen roller ve kalıplar her zaman bireyin ihtiyaçlarına uymaz. Bu nedenle sosyal

çalışmacıların bu düşünceleri anlaması gerekir. Bireylerin kişilerarası çatışmaya neden olan

rollerini bulması gerekir. Bu çatışmalar genellikle duygusal ve davranışsal problemlere neden

olur.

Toplumsal yapıyı anlayabilmek için yaygın olan inançları ve gerçekleri düzenlememiz

gerekir. Ailelerde sosyal politikaların etkisiyle kaynakların kullanılabilirliğini ve sosyal

katılım düzeyini belirleyerek, istihdam ve konut fırsatı gibi faydalar sağlar. Sosyal yapıların

etkisinin- yaygınlığının hakikat olup olmadığını anlamak gereklidir. Sosyal politikaların

ailelerde etkili olması gerekir, örneğin devlet kaynakların mevcut formunu ve katılım

düzeyini belirleyerek istihdam için yarar sağlamalıdır. Yoksullukla mücadelede sosyal

klüplere erişim olanağı eşit olmayacaktır, örneğin çocuklar için mali kaynaklara sahip

aile,istihdam piyasasında değişiklik, ya da daha ulaşılabilir olanlara gidip düzenli erişimi

olmayan aileler ise bırakılabilir. Ailelerin sorunlarını görmek sosyal politikaların ve

sonuçlarının etkisini artırabilir. Biz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir

yaklaşımın parçası olarak ve sosyal faktörlerin etkisi dahilinde keşfedebiliriz. 21. Yy

İngiltere’de yaşayan insanlarda tipik kültür özellikleri görülmektedir. Gelişmiş gelenekler

fiziksel problemlerin tedavi sinde uzmanlar tarafından kullanılır. İnsan organizmalarında

incelenmiş ve sorunlu parçalar tespit edilerek tedavi edilir. Motosiklet gibi, sabit olabilir ve

birkaç mil üzerinde çalıştırılmak için metaforik olarak yola tekrar dönebilir. Sosyal ve

duygusal sorunları düşündüğümüz zaman sık sık kültürel modellerimiz ile ilgili problemler

görülmektedir. Ailesi ayrılmış ya da yeni duruma uyum sağlamakta zorlanan çocuk ve

gençlerde, yatılı deneyimi yaşayanlarda sistematik problemler oluşabilir. Özellikle kırılgan

Page 3: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

çocuk gruplarıyla çalışırken, onlara baktıktan sonra önerileri kabul etmek gerekir. Sorunlu ya

da travmatik geçmişlerine rağmen sorunlar zor ya da kırık bir bacak gibi tedavi edilebilir,

bireysel/içsel ruh sağlığı sorunu bir şekilde zorlu yüzeyde olan ve görünür davranışlara

bakmak gerekir.

Genellikle bireyin başvurusu durumsal ve ya duygusal sorunlar ile ilgili olabilir. Ancak biz

yaşadığı çevre bağlamında sorunların doğasını göz ardı edebiliriz. Toplum olarak varolan

sorunları inançlarla ilgili olduğunu bulabiliriz ve bu durum daha sonra insan organizmasında

belirgin bir patolojik soruna neden olabilir. Başka bir deyişle duygu ve düşüncelerini bireyin

davranış yoluyla açıklamasını bekleyebiliriz. Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka

sorunları ile belirgin olabilir.

Sistem yaklaşımında problemleri anlamak ve etkili iletişim kurmak değişim sürecine yardımcı

olur, bu düşünce bizi geleneksel tıbbi model formunda ileriye taşır. Bunun yerine makro

düzeyde bir kişi ile sosyal ve siyasal bağlamda ilgili olmak, mikro düzeyde tarihsel ailelerin

inançları ve davranışlarını işler. Bizim direk yönlendiren bireyin içsel sorunlarında uzaklaşıp

dış etkilere odaklanmamızdır. Bu yaklaşım sosyal çalışma değerlerinde rahatlık ve çeşitlilik

sağlar.

Sistemik aile çalışmalarında temel kavramlar

Aile ve sistematik terapiler, bir çok okulda danışmanlık modelleri olarak kabul edilmiştir.

Erken aile terapisi modeli yapısal ve stratejik teknikler içerir. Milan okulunda bir çok konsept

ve teknik orijinal olarak kullanılır. Daha sonraki terapilerde ise post-modern çağla bağlantılı

toplumsal fikirler vardır. Bu danışmanlar çözüm ve anlatı odaklıdır. ( bölüm 5 ve 6 bak)

okullarda bu konu ile ilgili daha detaylı tanım verilir. Bu bölümde sosyal çalışmacının pratik

yapmasını sağlayacak ailelerle terapötik ilişkiler bazı öğeler sunular geniş bir çerçevede

anlatılacaktır.

Page 4: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Aile çalışmalarında, ailenin tanımı sorusu gündeme geliyor ( Barnes et al., 1999) biz kendi

deneyimlerimiz ve kültüre göre varsayımlar yapıyoruz. Ailenin doğasında cinsiyet ve

cinselliğe yönelik inançlar ön plana çıkmaktadır. Ailelere göre belirlenen roller cinsiyet, statü

gibi nedenlerle diğer ailelerden farklılık gösterebilir. Yasal olarak birlikte olan çiftlerde

örneğin evli olanlar batı toplumunda aile yapısını işaret etmez. Bazı ailelerde geniş aile iken,

bazıları sadece tek ebeveyn ve ya çocuklardan oluşabilir. Bu bölümde aile ile ilgili geniş bir

açıklama yapılacaktır, bunun tek ve açıklayıcı bir tanımı yoktur. Aile bir açıdan ise duygusal

bağı bulunan ve bir arada olan bireyler olarak tanımlanabilir.

Terapötik aile çalışmalarında, genel olarak sistemin işleyisi üzerinde durulmaktadır. Tüm

sistemler bilgisayar sistemi gibi mekanik olmak üzere faaliyet gösterdiği şekilde, edilen yeni

bilgilerle eski kalıp bilgileri değiştirmemizi sağlar. Bu durum önceki araştırmalarda görülen,

sistem teorilerini yeniden düzenlemeyi sağlar. ( Bateson, 1972)

Sibernetik

Davranışın çeşitli özelliklerini belirlemiş kendini düzenleyen ve verimli olan bir sistemdir.

Dallos ve Draper (2000) 2. Dünya Savaşında kullanılan füze sistemi buna bir örnektir. Aileler

içindeki gruplarda mekanik ve bilgisayarlı sistemlerin karşılaştırılmasıdır. Bazı karakterler

örneğin ailelerin fonksiyonları ve füze sistemindeki gibi dış uyaranlara karşı yeni duruma

uyum sağlaması inanç ve değerlerle sağlanır.

Kurz ailesi 1950 yılının başlarında İskoçya’nın batısına taşınır. 2. Dünya Savaşı sonrasına

gelmişlerdir ve Bavarian ile ilgili ayrımcı açıklamalara alışmışlardır. Onların aile hayatı,

davranış kalıpları, iletişim tarzları kendi kültürel tarihinin merkezidir. Onları İskoçya’da

memnun etmenin tek yolu başkalarıyla iletişim kurmamalarına olan inançlarıdır. Çocuklar

okullarda bile bu korkuyu yaşamaktadır. Çocuklukları boyunca akranları ile sosyal olmalarına

izin verilmemiştir. Anneleri ise perişan olacak derece çalışmaktadır. Bu yaşadıkları korku

Page 5: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

çocukların kendi dünyalarını keşfetmeleri açısından engel olmaktadır. Çocuklar yeni bilgiler

alırken okulda durumu kabullenmiştir. Erken yetişkinlik döneminde ise bu aile sisteminde

hayatın içerisinde sosyalleşmeye entegre olmuşlardır. Bu aile sistemi kültürel ve inançlara

dayalı, çocukları algılanan dış tehditlere karşı korumak için hizmet etmiştir.

Sosyal çalışma uygulaması

Sosyal çalışmacı hizmet kullanıcıları ile bir araya gelince, aile içerikleri ve büyümesiyle

ilgilenirler. Bireysel davranışlar sıklıkla aile içerikleriyle ilgilidir. Bu desenler jenerasyon

boyunca tekrar edebilir ya da farklı bir yolla görülebilir. Aile deneyimlerini bilmek bireyin

yaşamı hakkında bilgi ve değerlendirme yapmamızı sağlar. Yetişkin yaşamında tekrar eden

davranışlar kolaylık sağlayabilir. Bu deneyimle yetişkinlikle ilişkili olmayıp, sıklıkla sert

kalıpları reddederek, yinelenen durumla ilişkili olabilir. Kurz ailesinde görülen sert aile

desene ile ilgili, kabul edilen birincil işlevi çocuklarını dış tehdit olarak görülen durumlardan

korumak olarak algılamaktadır. Buradaki durum toplumun yeni deneyimler için yeterli bir yer

sağlamamasıdır. Sistem teorisinde çeşitli faktörlerin etkisini düzenlemek için merak etmek

gerekir. Bu merak konusu aileye kültürel ve tarihsel bağlamda ebeveyn deneyimini anlamak

için soru sordurabilir. Bu sorular direk probleme odaklı sorular olmalıdır. Psikoanalitik

düşünceler teorik temel çizen sorularla sorulur ( bölüm 4). Bilinçaltı ve düşünceler insanların

davranışlarını daha iyi anlamaya yardımcı olur.

Yetenek Bileşenleri

*Nesillerin aile işleyişi üzerine etkisini ele almak.

* Aile bağlamında sorunları keşfetmek için bireylere izin vermek.

* Ailelerle konuşarak toplum hakkında yeni bilgilere ve düşüncelere uyum sağlama.

Page 6: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

* Ailelerin kültürel tarihini keşfetmek ve bu inançların- davranışların nasıl etkilediğine

bakabilmek.

Geribildirim

Akıl sistemlerinde iç ve dış geribildirimler görev verimliliğini ve kaynakların yürütülmesini

sağlar ( Bateson,1972). Bu sistemin altında yatan anlayış, bilgisayar programı gibi bireylerde

bilinç farkındalığı sağlamaktır. Aileler inanç sistemine dayalı bir biçimde çocukların

davranışlarıyla ilgili geri bildirim vermeyi destekler. Örneğin; yemekten önce tatlı yemek

sağlıklı bir davranış değildir, ebeveyn olarak geri bildirim vermek çocuğu tatlı yemekten

vazgeçirebilir. Çocuklara verilen geribildirimler açık ve turtalı ise bu bilgilere uyum

sağlayacaktır ( Beck,1970). Aileler tarafından tutulan değerler ve inançlar çocukların

fonksiyonlarını etkiler ve davranışsal rol kalıpları oluşturur. Bu kitapta doğrudan yer almayan

sosyal öğrenme teorileriyle ilgili basitleştirilmiş örnekler vardır. Ancak aile içindeki davranış

düzenlemesi ile ilgili geniş kavramlar incelenmiştir. Bir başka örneği ise geri bildirim

çocuklarda duygusal ve davranışsal sorunlara yol açan iletişim desenlerini düzenlediğini

göstermiştir. 8 yaşındaki bir çocuk aile içinde yaşanan duygusal deneyimlere sahiptir, örneğin

babasının öfkelenmesinden dolayı annesinin de kötü niyetli olduğunu düşünebilir. Daha sonra

annesi korkulacak bir durum olmadığını, mutsuz bir olay olduğunu, babasının öyle demek

istemediğini ve korkulacak bir şey olmadığını söyleyebilir. Gelişimsel olarak çocukta negatif

yaşadığı duygunun annesi tarafından reddedilmesini sağlayabilir. Geri bildirim çocuğun

duygusunu geçersiz kılmıştır. Çocuk aynı deneyimi tekrar yaşadığında , burada gerçek

duyguyu anlayacaktır. Bu örnekte bir defalık deneyim olsada bu gibi geribildirim formları aile

içerisinde, bireylerin davranışları üzerinde çoğaltılır ve bireyler arasındaki iletişimi destekler

ve düzenler.

Page 7: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Kurt ailesinde geribildirim deseni düzenli olarak gerçekleşmiştir. 4 çocuğun en büyüğü, 7

yaşında, okuldan bir arkadaşını eve getirir ve babası sert tepki gösterir. Anderly bu durumun

yanlış olduğunu bilmesine rağmen tam olarak ne olduğunu anlayamaz. Daha sonra çocuklar

ev dışında oynarlar. Ona sadece insanları eve getirmemesi söylenmiştir fakat nedeni

söylenmemiştir. Anderly bunu açıkça durmuştur ve kendisine verilen bir geri bildirim vardır.

Ebeveynlerinin onun dostluk paylaşımlarını engellediğini düşünür.. Görüşler yaklaşık 20 yıl

boyunca aile sisteminde devam etmiştir. Okuldaki dostluklarını sadece okuldayken evden

uzakta tutarak devam ettirmiştir.

Sosyal Çalışma Uygulaması

Verilen geri bildirimleri anlamak bireyin daha büyük bir anlayış geliştirmesine duygu ve

davranışlarının başkası tarafından doğrudan etkilenmesini sağlar. Anderl aldığı geri bildirim

babasının öfkesini, annesinin neden korkmuş olduğunu açık ve örtük bir şekilde anlamasını

sağlamıştır. Bu durum aynı zamanda küçük kardeşleri de etkilemiştir, eve arkadaş getirmenin

kabul edilemez bir durum olduğunu öğrenmişlerdir. Geri bildirim ev içinde kabul edilebilir

durumları çocuklara doğrulamıştır. Okullarda ki geri bildirim ise farklı aile deneyiminden

gelen çocuklar için bazı karışıklığa neden oluşturmuştur. Alderl ve kardeşleri için ailesin alt

sistemi arkadaşlık konusunda kapalıydı. Bazı alt gruplarda aileler sistem harici bir duruma

yanıt vermiyor olabilir ve bu geribildirim bütün yaşam deneyimini etkileyebilir. Davranış

değişiklikleri çoğu zaman aile bütünlüğünü zayıflatmakta ve özellikle çocuklarda karışıklığa

neden olmaktadır.

Bireylerle ve ailelerle yapılan toplantılarda davranışlarla ilgili geri bildirim verilir. Bu yolla

durumlara aileler ve diğerlerinin nasıl tepki verdikleri hakkında tahmin yapılır. Aile de her

birey ile ilgili geribildirim vermek, başka bireylerin nasıl bir tepki vereceğini ortaya koyar. Bu

durum aile içerisinde anlam arayan bireylerin davranış ve değerlerini şekillendirmeye yol

Page 8: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

açabilir. Anderl’nin 7 yaşında aldığı geri bildirim ailenin muhtemel tepkisini anlatan ve onun

bu durumun tekrar oluşturmaması için davranışının değişmesiyle sonuçlanmıştır.

Beceri Bileşenleri

Bir olay ya da davranış örüntüsünde ailenin verdiği geribildirm aile üyelerinin

endişelenmelerine neden olmaktadır.

Belirli bir olay etrafında ailenin duygu ve davranışlarını sorgulamak.

Ailenin inaçlarını keşfetmek aile üyesinin tepkilerini anlamayı sağlar.

Dairesel Nedensellik

Aile içerisinden geri bildirimin farklı çeşitleri vardır; beden dili,ses tonu ve yüz ifadesi vb.

aynı zamanda gözlenebilen davranışlarla açık ve örtük bir biçimde iletişimde bulunulabilir.

Geri bildirim yoluyla aile içerisinde kimin ne yapmak istediği geri bildirim yoluyla aktarılır.

Başka biri söylediklerimizin etkisini değerlendirmek için sayısız bir biçimde tepkilerimizi

algılayabilir. Burada neler yaptığımız görmezden gelinerek iletişim formlarıyla başka bir yanıt

oluşturulur. Buna karşılık geribildirim biçimi bilinçli ya da bilinçsiz olarak farklı bir yanıt

oluşturur. Yanıtlar birleştirildiğinde inanç sistemine dayalı duygusal reaksiyonlar ortaya çıkar.

Örnek olarak geribildirim ve dairesel iletişim aydınlanmak şeklinde kullanılabilir. Bir çocuk

babasına oyuncak dükkanında oyuncak satın alması gerektiğini söyledi. Babası bu isteğini

kabul etmez çünkü onun inancına göre hediye almak için şuan finansal durumu yoktur. Çocuk

bu yanıttan memnun değildir, oyuncak istemektedir. Babası toplumda iyi tanınan bir adamdır

ve bu durumdan dolayı diğerlerinin onu olumsuz yargılayacağına inanarak çocuğun yaptığı

davranışı görmezden gelir. Çocuk yüksek sesle bağırır ve baba çocuğu beklemeden oradan

ayrılır. Çocuk ağlamaya devam eder ve babası çocuğun bu davranışından dolayı çok sinirlenir

ve kırılır.

Page 9: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Bu örnekte birçok geri bildirim ve mesaj verilmektedir. Çocukta öğrenilen davranış yüksek

sesle ve yeterince uzun çığlıklar atarsa babanın istediği davranışı yapacağını düşünmektedir.

Bu şekilde istediği sonucu elde etmenin olasılığı vardır. Eğer farklı durumlarda çocuk bu

davranışlara devam eder ve istediği oyuncak alınmazsa çocuğun babadan aldığı geri bildirim

sonucunda davranış sönecektir. Burada sözel ve sözel olmayan reaksiyonlar iletişimi

oluşturmuştur.

Dairesel nedensellik kişilerarası geribildirim anlayışımızı genişletir. Yukarıdaki örnekte

çocuğun sahip olduğu durum doğrusal bir sorun olarak görülebilir. Baba bu durumda elinden

geleni yapıyor ve çocuğun bireysel yardım çeşidine ihtiyaç vermektedir. Davranış

biçimlerinin çoğu büyük ölçüde kişilerarası dinamiklerle ilgisi olsada çocuğa atfedilen

doğrusal düşünme, sorumluluk ve hatta suçlama ile tamamen bireye atfedilebilir. Sorunlar

devam etse bile çocuk çeşitli etiketlemelere karşı savunmasız hale gelir. Dairesel nedensenlik

bir veya daha fazla kişi arasındaki iletişim gibi sorunların oluşumunu açıklar. Problemler

zamanla bireyin içinde yaşattığı iletişim desenine dönüşür. Bu eylemlerde bireysel sorumluluk

değil çevresel tepkiler vurgulanmaktadır.

Ergenlik dönemine giren Anderl sadece aile üyeleri ile sosyalleşmesi, arkadaşlık yaptığı

deneyimlerini ailesinin kısıtlaması ve onları bir çeşit tehdit unsuru olarak algılamaktaydı. Bu

kurala uyması onun için kabul edilemez bir durumdu. Arkadaşlık deneyiminin tehdit

oluşturmasından dolayı ailesi ev içinde görüşmesine izin vermişti. Fakat anne babasının

verdiği tepkiler ve duygulanım durumları Anderl için çelişki oluşturmaktaydı. Ailesinin

onaylamadığı arkadaşlarıyla okulda gülmek ve tartışmak gibi tepkileri olmaya başladı. Bu

durum Anderly öfke barındıran bir yetişkinliğe yakındı ve duygularını paylaşmak için

dostluklar kuramamıştı. Bu durum okuldaki ilişkilerininde kötü olmasına neden oldu aynı

zamanda babasının ölümü ile birlikte ailesiyle hiçbir teması kalmamıştı

Page 10: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Sosyal Çalışma Uygulaması

Genellikle sosyal hizmet uygulamasında amaç, muhtaç olan bireylere hizmet sunulmaktadır.

Aileleri tarafından davranışları değiştirilen zorlu çocuklara ve gençlere hizmet verilmektedir.

Ruh sağlığı alanında da hizmet verilmektedir. Ceza adalet hizmetleri de sistematik

perspektifle aile çevresinden kaynaklı problemleri sadece bireye odaklanarak yardımcı olur.

Burada hem fiziksel çevre hem de duygusal çevre dikkate alınarak ailelere yardımcı olunur.

Burada aile ve bireylerle döngüsel iletişim kavramı önemlidir.

Anderl’nin yaşadığı sorunlar erken dönemde onun okuldan çekilmesini, öfkelenmesini ve

patolojik bozukluklar olmasını neden olabilirdi. Dairesel bakış açısıyla Anderl’in ailesinin

tepkileri onun duygularını ve deneyimlerininden dolayı öfkelenmesine neden olabilir. Anne

ve babasının görüşlerine saygı duymaması kendi içinde bir çatışma yaşatmıştır. Bu bastırılmış

duygular daha korkutucu bir şekilde duyguların birikmesi ile sonuçlanmıştır. Aileler iletişim

amacıyla başkalarının inanç ve davranışlarına içgörü kazandırmayı seçerlerse bireylerin

durumu yeniden adlandırması ve alternatif sonuçlar için fırsat vermesini sağlayacaktır.

Yetenek Bileşeni

Davranış, iletişim, sosyal ve kültürel bağlamda ailelere sorunlar sunulması

Bir sorun hakkında her bireyin inançlarını anlamak

Aile üyelerinin davranışını anlamaya çalışmak

Bireylerle sistematik çalışırken başkaları tarafından algılanan inanç sistemleri

hakkında bilgi sağlanmalı.

Bir ya da daha fazla aile üyesini eleştiren marjinal bir duruş açısından kaçınılmalı

Page 11: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Homeostasis

Bu terimin biyolojik referansı ; dengenin sağlanmasıdır, bu terime sık sık başvurulur,

ailede kabul edilebilir ve beklenilen davranış kalıplarını oluşturan normlar bir dizi

tarafından yapılmaktadır. Homeostasis kişilerarası ilişkilerin düzenleyici rolü ve davranış

kalıpları ile elde edilir. Dairesel iletişimde: davranışlar ve geribildirim aile üyelerinin

sorumluluğundadır. Bu sorumluluk kabul edilebilir davranışların dışındakileri dışarıda

bırakarak hizmet vermektir. Örneğin; çocuk öfkesiyle bir süs eşyasını kırar. Çocuğun

ebeveynleri o süs eşyası için para ödemek zorundadır ve onun bedelini onun cep harçlığı

ile öder. Bu şekilde ebeveynin tarafından kabul edilemez davranışlar geribildirim yoluyla

çocuğa öğretilir. Davranış çocuk için istenmeyen bir şekilde sonuçlanır ve geribildirim

yoluyla o davranış düzenlenir. Homeostasis düzenlemeye başka bir örnek ise; ailesi üzgün

bir film izlerken erkek çocuğun ağlamaklı olmasıdır. Ailenin bu durumu görmezden

gelmesi çocuğun duygularını zayıf göstermek istediğine dair genelleştirilmiş bir yorum

yaparak gözyaşlarına tepki olabilir. Bu yorum çocukta duyguların örtülü yollarla

düzenlemesini ve erkekte utanç ve gözyaşlarını saklaması gerektiği yönünde etkileyebilir.

Bu örnekler aile içi süreçlerle ilgilidir. Ancak; aileler de bireysel ve topluluk üyeleri

olarak başka bireylerle birlikte grup içerisinde etkileşim halindedir.

Açık aile sisteminde, aile içindeki davranış kalıplarını etkileyen dış faktörlerin, hangi

ölçüde ve hangi koşullarda değişikliğe neden olduğunu ve bu koşullara uyum sağlamayı

Homeostasis belirler. Aile içerisinde yaşanan bir krizi karşılamak ve onların davranışlarını

adapte etmek için açık bir denge sağlanır. Bu aileler Homeostasıs düzenleme için bazı

sıkıntılar varken buna tepki verebilir. Aile üyeleri daha sonra beklenti ve kabul edilebilir

düzeyde arzu edilen davranışın sınırlarını farkeder. Buna karşılık aile sistemi çok kapalı

veya çok açık olduğunda bu tür krizlerin yaşam döngüsü boyunca esnek ya da çok sert

değişim içinde olur.

Page 12: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Sert aile modellerinde kişisel gelişimin sınırlı olmasına neden olabilir. Örneğin anne ve

babayla yaşayan çocuk güvenli olabilir fakat tüylenme ile ilgili problemi olabilir. Çocukları

ergenlik dönemine girmeden önce çocuğa bilgi vererek ailelerin biyolojik değişikliklere uyum

sağlaması gerekir. Eğer ebeveynler bu değişimlere uyum sağlayamıyorsa; davranışsal,

duygusal ve sosyal roller arasında çatışmalar olabilir. Eğer aile bu süreci ayarlayamazsa,

gencin davranışsal ve sözel iletişimde ve bilinçsiz kurallara karşı olması muhtemeldir.

Homeostasıs bu şekilde korunur ve ailenin her üyesinin buna ihtiyacı vardır.

Aile içerisinde beklenen davranış kuralları vardı, burada aşırı esneklik mevcut ya da değişim

halindeki sorunlara neden olur. Bireyin güvenli kimlik duygusu kurabilmesi için Homeostasis

gereklidir. Fakat bunun dışında davranış kalıpları da aile üyeleri arasında sıkıntı meydana

getirebilir. Örneğin ailenin yaşadığı yer gece- gündüz ev ziyaretlerine açıksa, çocuk

kaçınılmaz bir şekilde endişeli ve gergin olur. (Levy, 200) . Günlük hayatta yaşanılanlar

bebeĞin, çocuğun ve gençlerin gelişimsel ihtiyaçlarını karşılamıyorsa birçok açıdan aileyi

etkiler ( Holmes,2011).

Anderly’nin çocukluğunda onu korumak için dışarıdan gelenlerin ev ziyareti yapmasına izin

verilmedi. İnandıkları efsaneye göre yerel halktan kişilere karşı önyargıları ve ailelerini

korumak için onları uzak tuttular ve dışarıdan geribildirim almaya açık değildirler. Genellikle

dostluk teklifleri şüpheyle reddedilmekteydi. 4 çocukta bu davranışı düzeni korumak istiyor

şeklinde öğrentilmiştir. Aksi takdirde anne kötü hissedecektir. Anderly bu tepkilerden rahatsız

olmuştur ve bu nedenle ailesiyle stres yaşamıştır. Homeostasis olduğunda ebeveynlerin

davranışsal tepkilerinde uyum sağlanabilir.

Sosyal Hizmet Uygulaması

Sosyal hizmet uzmanları aileler ve çocuklarda aşırı şekilde gözle görünen veya kaotik bir

şekilde olan davranış sorunları ile ilgilenir. Sistem teorisi ve Homeostasis kullanılarak

Page 13: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

çocukların açık bir ortamda kaotik davranışa maruz kalmayacakları şekilde davranış

kontrollerinin sağlanacağı sistemler geliştirmek ister. Kaotik ailelerde davranış düzenleme

şekilleri daha serttir. Aşırı sert ailelerde ise kontrollü ve agresif ebeveynlik çocukların ürkek

ve korkulu olmasına neden olabilir. Aşırı koruyucu aileler ihtiyaçlara ya da durumlara adapte

olmakta problem yaşabilir. Örneğin; bir çocuk aile problemleri ile karşımızda olurken, aile

yoksunluğunda son derece sevecen olabilir.

Homeastasis denge bebeklik döneminde bebeğin daha bağımsız hale gelmesini, erişkinlik

döneminde ise yaşam döngüsü içerisinde değişimlere uyumlu olmasını sağlayabilir. Bu

genellikle ebeveynlerin ayrılık ve kaybetmek korkularıyla bağlantılıdır. Çocuk değişikliklere

uyumlu değildir, aynı zamanda değişiklik yaşanıyorsa bunu kısıtlanmış bir mücadele olarak

algılayabilir.

Yetişkinlerde aile içindeki örtük ve maskeli iletişim genellikle ileriki yaşlarda ruhsal sağlık

sorunları ile bağlantılıdır. Yetişkin servislerinde birincil hedef olarak bireylerdeki

değişimlerle ilgili çalışılır. Terapötik ilişki sadece çocuklar için değil yetişkinlerde de

yararlıdır.

Anderly’nin ailesinde değişmeyeceğini düşündüğü sabit inançları vardı. Bu inançlar 2. Dünya

Savaşında tanıklık edilen zulümlere dayalıydı fakat bu durum o an için geçerli değildir.

Bunun yanı sıra bu korku başkalarının sosyalleşmesini engelleyecek yönde büyüktür. Bunu

yaşamak Anderly için ailesine karşı öfke ve kızgınlık duymasına sebep olmuştur. Anderly için

yüzeyde bir sürü problem vardır ve bunu değiştirmek için öfke yönetimi gereklidir. Ancak

ailelerle sistematik yaklaşım kullanılarak iletişim düzeltilebilir.

Page 14: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Yetenek Bileşenleri

Aile işleyişinde bireysel sorunları görüntülemek

Ailelerde davranış değişikliklerini keşfetmek ve değişikliklere karşı uyum

Bireyin yaşına göre sorunlarla başşetme durumları

Davranışsal sorunların olup olmadığını incelemek için davranışın seyrini izlemek.

Sorunların nasıl ortayaçıktığına bakmak

Bireylerin sorunları ile ilgili aileleri tevsik etmek.

Ailelerin inançlarını tanımlamak ve bununla ilgili ailelerle görüşmek.

Aile Sistemleri Üzerinde İç ve Dış Etkenler

Aile hayatı üzerinde sosyal ve kültürel etkiler, doğanın etkisi ve çeşitli faktörler ile çalışmak

aile ilişkilerini anlamak için yarar sağlayacaktır. Aile içi etkiler, aile ve bağlanma ilişkiler, alt

gruplar, bireylere atfedilen roller, yaş cinsiyet ve doğum sonrası yaşantılar ailenin iç etkenleri

arasındadır. Dış etkiler arasında ise sosyal politikalar, sosyo-ekonomi, kültürel inançlar,

beklentiler, genişletilmiş aile üyeleri, akranlar, boş zaman etkinlikleri gibi şeyler vardır.

Danışmanlık ile aile hayatının karmaşık dinamiklerini şekillendirmeye çalışılır.

Aile dinamiklerinin geniş etkileri göz önüne alındığında, bireylerin anlaşmazlıklarını çözmek

için aile grubuna özgü olan kombinasyonları anlamak gerekir. Sosyal açıdan değerlendirme

yapabilmek için anlamak gerekir. Ancak nasıl düşündüklerini anlamak önemlidir. Aile

terapisinde sorunları etkileyen faktörlerin analizini yapmak gerekir. Bu analitik süreç oldukça

zordur ve üyelerin anlayışını güçlendirmek değişim yönünde hareket etmektir.

Page 15: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Sosyal Hizmet Uygulaması

Teknik danışmanlık ile ailelerin değerlendirilmesi ve kullanması için dış faktörlerin etkilerini

izleyerek onlara yardımcı olabiliriz. Ailelerden izin alınması bu yaklaşımda önemlidir.

Ailelerin anlayışı ve bunlara uyumlu olması için konuşma hızı ve çeşitli etkiler önemlidir.

Sosyal hizmet uygulamasında değerlendirmeler üzerinde durarak, yasal amaçlarla bireyin

davranışları hakkında fikir sağlamak, Scolland Çocuk Duruşmaları için gerekli raporların

hazırlanması, katılımı çeşitlendirmek için hipotezlerin geliştirilmesi ve değiştirilmesi

başarma olasılığını arttırır. Her zaman yeterli sonuçlar olmasa da yeterince iyi ve yavaş

değişiklikler meydana gelir. Çocuk koruma çalışmalarında ailerle birlikte çalışarak ciddi

ruh sağlığı sorunları ya da fiziksel sağlık sorunu olan kişilerin oluşturduğu riskleri bir

tedavi yaklaşımıyla genellikle doğrudan iptal etmeyi sağlayan müdahale formları

oluşturulur. Bu durum bir çok durumda uzun vadeli ayarlamalar yapmayı sağlayabilir.

Ailelere yardım ederek ve bireyin kendi davranışları üzerinde yavaş değişimler

sağlanabilir.

Sosyal hizmet uzmanları ailelere uyacak şekilde terapötik müdahale planlarını sorunlarla

ilişkili olacak şekilde uyarlar. Ailelerin yaşamındaki değişikleri onlara empoze etmeye

çalışırsak bu değişikliklerin yapılmasını istemiyoruz gibi görünebilir. Bu fikirleri daha az

dayatma ile yaparsak değişim döngüsünü daha hızlı bir şekilde kolaylaştırırız. Burada

amaç karşılıklı çalışma içerisinde ilişkiyi yürütebilmektir. Aile etkinlikleri ve veri toplama

çalışmaları, ailelerin hayatlarına yardımcı olacaktır. Bu durumda danışmanlık yaparken

doğru kelimeleri kullanmak kalp pili gibi önemlidir.

Anderl’nin babasının ölümünden sonra sosyal çalışmacılar, Anderly’nin evden

ayrılmasının nedenleri üzerinde çalışmıştır. Anderl ve annesi geçmiş yıllarla ilgili bilinçli

ve ya bilinçsiz yaşanan olayları düşünmektedirler. Sosyal hizmet uzmanı toplantı sırasında

Page 16: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

onların deneyimlerini açıkça bir şekilde anlamaya çalışmaya hazırlanmıştır. Onların

zamanında incelenmesi dünya olayları nedeniyle mümkün olmamıştır. Ailelere destek ve

saygılı hizmet vererek düşünmeyi ve değişim sağlamayı sunabiliriz. Bununla birlikte

koşullardaki bireysel risklerde görülür. Bu nedenle öncesinde terapötik aile müdahalesi ile

başlamak gerekir.

Yetenek Bileşeni

Ailelerin iç ve dış etkilerini, deneyimlerini geliştiren anlayış

Bu değişiklikleri yavaşlatmak.

Hayatlarını etkileyen faktörler hakkında düşünmelerine izin vermek.

Kendilerini ve geleceği anlamak için fırsat vermek.

Ailelerde değişiklik yapmak için bakım planı hazırlama.

Yaşam Döngüsüne İlişkin Faktörler

Bir ailenin tüm üyelerinin rol ve beklentileri gereği yaşam döngüsü aşamaları farklıdır. Yaşam

döngüsü çeşitli yük ve fırsatlara ek olarak, sosyal ve duygusal gelişimde değişiklikte

getirebilir.

Duygusal gelişmeler kabullenme gerektirir. Batı kültürü hayat döngüsünü geliştiren ve

değiştiren kesin normlar içerir. Örneğin batılı kültürlerde erginlik çağından sonra ailenin

yanından ayrılma beklenirken diğer kültürlerde her zaman bu sosyal döngüyü takip

etmeyebilir. Hayat döngüsünü dikkate alırken ailenin yaşadığı kültürü de göz önünde

bulundurmamız gerekir. Aile grubundaki çocuklar göz önünde bulundurulurken çocukların

yaş ve tecrübelerine göre dilsel ve zihinsel gelişimlerini de göz önünde bulundurmamız

gerekir. Dilin komplike kullanımını ve bunun üst iletişimini anlamak, genç çocuklar için kafa

karıştırıcı olabilir. Örneğin yetişkinler çocukları zorlayan anlam karmaşasına yol açabilecek

şeyler yapabilirler. "bunu yaptığın için çok üzgünüm" cümlesini kurarken gülmeleri gibi.

Page 17: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Sözel mesajlar sözel olmayan mesajlara göre daha farklıdır. Sözel olmayan mesajları anlamak

çocuklar için zor olabilir. Bir harekete devam etmek için onaylanan veya onaylanmayan bir

davranış mıydı bu ? Genç çocuklar somut ve kelimesi kelimesine gerekli olan bir dünyayı

daha anlamlı bulurlar net olmayan cümleler kullanmak çocuklarda duygusal ve davranışsal

problemlere yol açar. İletişim yöntemlerini anlamak üst iletişim gibi, duygusal ve davranışsal

problemlerin nasıl ortaya çıktığını anlamamızda yardımcı olur.

Erginlik çağının başlarında Anderl diğer yerel insanları tehdit eden aile inanışları ile ilgili

sorular sormaya başlamıştır. Erginlik çağındaki gelişmeler onu düşünce ve hareketten

bağımsız olmaya yaklaştırmıştır. Anderl dünyasını anlamsız bulmaya ve daha öfkeli olmaya

başlamıştır. Bu konu ile ilgili ailesiyle konuşamadığı için daha sinirli olmaya başlamıştır.

Yıllardır okul arkadaşı olan grup üyelerine de güvenmemeye başlamıştır. Gelişiminin bu

evresindeki davranışsal problemleri tesadüf değildir.Bu zamana kadar hep ailesinin

görüşlerinden çıkmamış ve ergenlikle beraber kendi görüşlerini oluşturmaya başlamıştır.

Onun gelişimindeki bu kritik evre karışıklıklardan kaynaklanmaktadır.

Sosyal Çalışma Uygulaması

Yetişkinlerle veya çocuklarla sosyal görev uygulaması yaparken hayat döngüsü faktörleri göz

önünde bulundurulmalıdır. Anderl için ergenlik onun ailesinin görüşleri ve kendi vizyonunun

arasındaki duygusal karışıklığını ortaya çıkarmıştır. Ek olarak cinsellik ve ebeveynlik sosyal

görevde birçok dezavantaja neden olabilir. Ebeveynlik deneyimi cinsel tramvaya yol açabilir.

İleri yetişkinlerde emekliliğe doğru sosyal değişimler çoğunlukla büyük adaptasyon

gerektirmektedir. Bütün bu geçişlerde duygusal adaptasyonlar ve çatışmalar çevrede ve daha

çok aile içinde ortaya çıkabilmektedir. Ailelerde terapatik rol üstlenilirken yaşam döngüsü

geçişlerinin kayıplarını ve getirilerini sonuçlandırırken önce dikkatli sonra meraklı olmak

gerekir.

Page 18: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Yeteneklerin Bileşenleri

*Ailelerde hayat döngüsü geçişlerinde dikkatli olmak gerekir özellikle ortaya çıkan

problemlerde

*Ailelerle geçişlere ilişkin tartışmaları hafifletmek

*Çocuk sahibi olmanın bu dönemde bu tartışmalara yol açabileceğini göstermek

*Geçmiş şimdi ve gelecek ve bunların hayat döngüsündeki kayıp ve faydaları göz önünde

bulundurularak terapatik konuşmalar geliştirmek,

Sistematik Aile Terapisi Teknikleri

Bu bölümde yazılan teknikler, ilk olarak Carr(2000) Dallos ve Draper(2000), Pote ve takım

arkadaşlarından alınmıştır. Carr aile içindeki doğal iletişimi ve davranışları bir çerçeve içine

alır. Sosyal Görev uygulamasında empati, teorik konseptleri ve bunları aile içinde uygulamak

ve takip etmektedir. Aileler sosyal hizmet servisine ailenin kendi içindeki tespit edilen

problemleri veya bir başkasının aile içindeki tespit ettiği problemleri gösterir. Problemleri

takip etmek, sosyal hizmet görevlisini ve kullanıcılarının problemli davranışı tespit etmek için

nerde neyi ne zaman nasıl yaptıklarını izlemeleriyle olur. Aile ilişkilerindeki davranışlara göre

hipotezdeki problemleri formülize etmek (teoriyi pratiğe dökmek) önemli bir tekniktir. Ancak

bu sadece aile üyelerinin bir arada iş birliği yapmasıyla faydalıdır, ayrı ayrı formülize

etmeleriyle değil. Eğer müdahale etmenin amacı terapatik işlemdeki değişiklikleri izlemek ise

hipotezle r işbirlikçi olmadığında çoğu aileler daha az korumacı olabilmektedirler. Şimdiki

zaman aile terapisinin anahtar bileşeni aile üyelerinin diğerlerine nasıl bağlı olabileceğini

öğrenmeye teşvik etmektir. Daha çok yol gösterici aile terapi yöntemleri 1950lerde daha

baskındı şimdiki trend şeffaf ve izin veren yöntemleri uygulamak sosyal hizmet değerlerine

daha uygundur. Bu bölüm çeşitli aile trapisi okullarında kullanılan bütün yöntemleri

Page 19: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

içermemektedir. Bunun yerine ailelerle uygulanan danışmanlık teknikleri farklı aile terapisi

okullarında önerilen sosyal hizmet içeriğinden bahsetmektedir.

Tarafsız Olma

Birden fazla üye içeren aile toplantılarında her bireyin problem üzerinde farklı bir bakış açısı

vardır. Bu bakış açısını ortaya çıkarmak için sosyal çalışmacının bu görüşlere katılıp

katılmadığını söylemeyerek her bireyin bakış açısını söylemesine izin vermesi gerekir. Bu

teknik tarafsızlık olarak adlandırılır (Jones 1994) Aile bireylerinin bireyselliğini içeren bu

yaklaşım sistematik varsayımlara dayanır. Her ne kadar ailelerle iletişim kurmak önemli bir

yön olsa da nesnel yapı ve kesin tarafsız olma sağlanamaz.

Balwant sosyal hizmetler görüşme odasında Mc Farland ailesiyle tanışır. Onları onun

hakkında endişelerini anlatmaları için davet eder. Baba, Mr Mc Farland 8 yaşındaki oğlu

Rory’i canavar olarak tanımlar. Rory ile yapmak istedikleri şeyler olduğunu ve Rory’nin bu

durumunun aileyi kötü etkilediğinden bahseder. Rory’nin ablası 9 yaşındaki Heather’in

okulda zorlandığından bahseder. Heather’da babasının Rory hakkındaki davranışlarını anlatır.

Eğer Balwant bir şey yapmazsa Babası Rory’i fiziksel olarak inciteceğini anlatır.

Balwant, Mc Farland ın Heather’i koruyup Rory’i günah keçisi olarak göstermeden durumu

açıklamak ister. Tarafsız olma ilkesini kullanarak Mr Farland’ın duygularını öğrenmek ister

ve Rory’nin de görüşlerinin önemli olduğunu anlatır. Heather’a da okul performansının çok

önemli olduğunu ve fakat Rory ile kıyaslanmaması gerektiğini anlatır. Balwant görüşmenin 3

önemli noktasını özetler

Mr McFarland bununla çok zorlanmaktadır. Rory gerçekten yardıma ihtiyaç duymaktadır ve

bundan Heather’da etkilenmektedir. Mr McFarland ailenin yardıma ihtiyaç duyduğundan

emindir ve kendisinin saldırgan tutumundan da rahatsızdır. Balwant her bir aile üyesiyle tek

tek tarafsız olarak konuşur ve başarılı olur.

Page 20: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Sosyal Hizmet Uygulaması

Sosyal çalışmacının görevi tartışmada tarafsız olmaktır. Çocuk koruma programlarında veya

istismar programlarında eğer bir çocuğu korumak görev olarak verilmiş ise göz yummak diğer

bir metod olabilir.

Yetenek Bileşenleri

*Çatışma alanında taraf tutmadan ailenin her bir bireyini dinlemek ve açıklık getirmek,

*Bir noktadaki farkındalığı arttırmak ve farklı noktaları özetlemek,

*Sosyal çalışmacı görevinin direkt veya araştırmacı yönü gerektiğinde tarafsız olmanın

limitinin farkına var ,

Lineer Sorular

Lineer sorular aile grubu içindeki bireylerden birine yöneltilen direkt sorulardır. Sosyal

çalışmacıya belirli sorular almak için izin verir. Örneğin şu olursa nasıl hareket edersin ? gibi

açık sorular kapalı sorulara göre danışmanlık yaklaşımına en uygun soru türleridir. Örneğin ;

hangi okula gitmek istersin ? açık uçlu bir sorudur, XY okuluna gitmek ister misin sorusu ise

kapalı uçlu bir sorudur. Açık uçlu sorular bireyi tanımaya yardımcı olur kapalı uçlu soruların

ise genelde evet/hayır cevabı olur.

Balwant Rory’i kendini önemsiz ve dışlanmış hissetmemesi için tartışmanın bir parçası olması

için yüreklendirmeye çalışmıştır. Açık uçlu lineer soruları direkt Rory’ye sorar. Bu sorular

çok fazla bilgi içermektedir. Örneğin okul ve arkadaşlar gibi diğer aile üyelerine açık olmayan

sorular.Rory bunu duymuştur ve McFarland Rory’yi göz ardı etmiştir ve konuşmaya

başlamıştır. Fakat Balwant’ın kendisini dinlemediğini görünce Rory’de toplantının bir parçası

haline gelmiştir.

Page 21: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Sosyal Çalışmacı Uygulaması

Sosyal hizmet çalışmacıları açık ve kapalı lineer sorular kullanmaya alışkındırlar. Terapatik

iletişimde genelde açık uçlu sorular ile birlikte bireylerin o konu hakkındaki fikirleri alınır.

Aile bazlı terapilerde lineer sorular kullanmak bireyin ihtiyaçlarını anlaşılmasına sebep olur.

Lineer sorular parçalanmış aileleri konuşmaya dahil etmeye yarar

Yetenek Bileşenleri

Uygulamada kullanılan soruların yansıma yoluyla farkında olmak.

Açık uçlu soruların daha fazla kullanılmasını geliştirmek.

Bilgileri toplamak için doğrusal sorular kullanmak.

Doğrusal sorular yönelterek aile içindeki marjinal bireyleri güçlendirmek.

Ailelerle yapılan görüşmede fazla yükleme yapma konusunda dikkatli olmak ve

görüşmede etkili dinleme yapma ve tolerans gösterme.

Dairesel Sorular

Doğrusal sorulardan farklı olarak, dairesel sorularda birden fazla birey arasındaki anlam

ve yanıtlara bakılır. Örnek olarak; soruların geniş temalarla kategorize edilmesi; diğer

inançlarla ilgili olan davranışlar; alternatif bakış açıları hakkında sorular; ilişkiler

hakkında; genel tanımlar oluşturmak; gelecekle ilgili ihtimaller ve sorumluluklar. Bu

örnekler daha fazla fikir sunmaktadır.

Başkalarının inanç ve davranışlarını genel sorularla anlayabiliriz.’ Penny bağırdığında

Jenny’nin ne hissettiğini düşünüyorsun?’ veya Penny bağırdığında Jenny olup bitenler

hakkında ne düşünüyor?. Dairesel sorular farklı bakış alternatifleri içerecektir. ‘ Peter,

Paul’un kolejde nasıl hissettiğini düşünüyor? Babaları evden ayrıldığında çocuklar bu

durumla ilgili nasıl düşünür? Dairesel sorularda tanımlarla ilgili de olabilir ‘ Jenny

Page 22: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

bağırdıktan sonra Penny ağlamaya başladığında Jenny ne yaptı? Dairesel sorularla gelecek

hakkında bilgi almak, Jenny ile ilgili 2 yıl sonra ne olacağına inanıyorsun? Dairesel

sorularla düşünceleri ve duyguları da anlayabiliriz, Penny üzgün olduğunda mı bağırır?

Dairesel soru kullanımı yüzeydeki sorunlarla ilgili farklı bakış açısı sağlar, yüzeyde bir ya

da 2 aile üyesini etkilediği görülmektedir. Yaramaz olan çocuğuna bağıran bir anne

bağırarak ebeveyn olabileceği varsayımında bulunabilir. Çocuğa direk sorulduğunda

ailesinin çocuğa karşı bir yaklaşımda olduğunu söyler fakat aile üyelerine sorulduğunda

ise problemlerde zorlandıklarını söylerler. Sosyal çalışmada açıkça beklentileri kabul

etmek gerekir. En belirgin olarak çocukları koruma çalışması yapılmalıdır.

Dairesel soru kullanımı aileleri bir araya getirecek zaman olduğunda oldukça yararlıdır.

Sosyal Hizmet Uygulaması

Dairesel soruların kullanması Balwant’ın ailesinde meydana gelen bazı bilgilerin

öğrenilmesini sağladı. Bu aynı zamanda ailede olmayan bir üyeyle ilgili bilgi vermesini de

sağladı. Ailenin başvurusuyla Balwant ile ilgili doğrudan olmayan ve müdahale edici

sorular sordu. En önemlisi aile üyelerini ilgilendiren bir durumun üyeleri etkilediğini

belirtti. Örn; kayıplar ve üzüntüleri. Dairesel sorularda, sosyal çalışmacılar aileyi

ilgilendiren konularda tehdit içeren soruları art arda kullanmak, kimin tepki vereceğini ve

nasıl tepki vereceğini gösterir. Bu sorularla 2 veya daha fazla üyenin olması güvenliği

sağlar ve görüşmeye daha uzak gelebilir.

Dairesel sorular kullanmak sosyal hizmet uygulaması için yararlı bir tekniktir. İnsanları

görme ve duyma konusunda deneyim kazandırır. Dairesel soruları sık sık kullanan

çalışmacı duygusal iletişim kurmayı ve geribildirimin daha sorunsuz ve güçlü olmasını

sağlayabilir.

Page 23: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Yetenek Bileşenleri

Dairesel soruları aile üyelerinin davranışlarına karşı tepkileri keşfetmek için kullanılır.

Bu soruları kullanmak aile üyelerinin olaylarla ilgili davranışlarını, duygularını ve

eylemlerini yorumlayabilmeyi kolaylaştırır.

Ailedeki sessiz üyeleri güçlendirmek için, deneyimlerden yola çıkarak tartışmalar

eklemek.

İfadeleri Netleştirmek

Danışmanlık modelinde, çalışmacıların aile üyelerinin kullandığı ifadeleri netleştirmek için

kullanılması gereklidir. Önemli noktaları özetlemek ve anlamlarını kontrol etmek önemlidir,

özellikle çalışmacının aileleri dinleme durumu olmadığında. Örneğin Jenny ödevini

yapmadığı için Penny bağırdı. Penny ağlamaya başladı. Ve Penny ağlamaya başlayınca, Jenny

kendini daha rahat hissetti. Bu durumdan ne anladım? Bir başka örnekte ise; bir olayın

duygusal etkisini anlamak zorunda olabiliriz, Bu sizin için çok üzücü bir durum gibi mi

geliyor? Etkili olabilmesi için, bu açıklayıcı ifadelerin aile üyelerinin her biri için yeterli

derecede kısa ve yasal düzeyde görüşme sırasında konuşulan olaylara değinmeden fikirlerini

aktarma şeklinde olmalıdır. Ayrıca aile söylediklerini kabul etmiyorsa, bunu yeniden

yorumlamaya açık olmalıdır. McFarland Balwant’ın ailesinin yasadığı yas sürecinin etkisi

üzerinde durmuştur. Onların yasadığı kaybı netleştirmek için kullanılan ifadeler Rory’nin

yasadığı farklı deneyimleri anlamasına yardımcı olmuştur. Ailede yas sürecinin tüm aile

üzerinde büyük bir etkiye sahip olduğu görülmektedir ve herkes çok özlediğini belirtmektedir.

Bu durum gözyaşlarının serbestçe akmasına neden olmuştur. Balwant ile ifadeler yeniden

netleştirildiğinde: hala üzgün olduğunu belirmiştir.

Sosyal Hizmet Uygulaması

Page 24: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Balwant ailenin duygusal ortamdaki ifadelerini netleştirmeye çalışmıştır. O gizli duygular için

geçici bir güvenli üs sağlamaya çalışmıştır. Rory’nin aile içindeki pozisyonu, ailedeki

savunmasız çocuğun konfor içinde olmasına kaymıştır.

İfadelerin netleştirilmesi söylenmemiş duygularında ortaya çıkmasını sağlayabilir veya

durumun anlaşılmasını sağlayabilir. Sosyal hizmet çalışmalarında, yapılan görüşmeler son

derece yapılandırılmış olabilir ya da olmayabilir, bunu ifadelerin netleştirilmesiyle

öğrenebiliriz. Ancak, araştırma çalışmalarında, burada kişinin ne söylediği yerine ne

söylediğinin anlamına yoğunlaşılması yanlış olabilir.

Yetenek Bileşenleri

Özetleme yaparken duruma ve sunuma bakmak ve aileler için hazırlanan forma

geri dönmek.

Ailelerin anlayabileceği şekilde açık ifadeler kullanılması.

Durumun farkında olmak ve ailelerle ilgili netleştirilmiş ifadelerle ailelerin

özetlenmesini sağlamak.

Dışsallaştırılmış Sorunlar

Anlatı terapisinde, bireye suçu atfetmeden sorunun ne olduğunu anlamayı sağlar. Örneğin

Jenny,Peter ve Penny için ailede yaşayan sorunları anlamak için ev ödevi verilebilir. Burada

davranış tartışılmaz sadece davranışın ailedeki etkilerine bakılır.

Heather ona bazen annesini düşündüğü için okula konsantre olmadığını söylemiştir. Balwant

bu durumu ona şöyle açıklamıştır;’ bu üzüntü seni okuldan alıkoyuyor’. Heather buna

katılmıştır. Rory Balwanta onun çok üzgün olduğunda uyumaktan nefret ettiğini daha önce

anlatmıştır. Balwant bu durumu tekrar açıkladığında "üzüntü senin iyi bir uyku çekmeni de

engelliyor o halde " McFarland bu durumu hikayeleştirme tekniğini ekleyerek şöyle devam

Page 25: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

etmiştir; "üzüntü bazen seni yatakta görmememi sağlıyor" ve devam etti "Üzüntü hayatımızda

çaresiz hissetmemizi sağlayabilir. şimdiki gibi" McFarland gibi çocukları da duygularını bu

yolla paylaştılar .Rory'nin üzüntüsü ve yanlış davranışı diğerleri tarafından anlaşılmayı

kolaylaştırdı. 

Sosyal Hizmet Uygulaması

Sosyal hizmet görevlileri olarak her yönden kusurları azaltmamız konusunda endişeliyizdir.

Hikayeleştirme tanımları kullanarak konuşmalarda kusurları kaldırabilir ve aile fonksiyonları

üzerinde daha serbest davranışlar ve duygular sağlayabiliriz. Bu tekniği kullanmak

hikayeleştirme terapisini gerektirmez. Tartışmalarda dışlanmaları ve günah keçisi olarak ifade

edilmeyi azaltmak için kullanılabilir. Örneğin kimliği belirsiz kişiler tarafından cinsel

istismara uğramak. Bu durumda gerçek üzerinden örnek verme tekniği önerilmemektedir. 

Yetenek Bileşenleri

*Seçilmiş isim ve kişilik problemleri örneğin ailedeki sinirli kız çocuğunun aileyi üzmesi gibi

*Her bir aile bireyi üzerine bu durumun etkilerini değerlendirmek

*Bir bireyin üzerine düşen sorumluluklarda bu gerçek hayattan örnek verme yönteminden

kaçınılmalıdır.

Genogramlar

Genogramlar(De Maria 1999) aile ilişkilerinin yıllardır aktarılan resimsel sunumlarıdır. Tarif

etmek için bir sistem kullanılır örneğin dişi erkek ikiz ve ilişkinin doğası. Genogramlarda

yaşanılan zamanın anlık temsili olmalıdır. İlişkiler zaman içerisinde değişebilir, yeni bir

çocuk olabilir ve bir aile üyesi ölebilir. Tüm bu faktörler genogramların görüntüsünü

değiştirebilir. Genogramlarda 4 kuşak erkekler temsil edilir, büyük ailelerde ise kadın

başlangıçtır, çocuklar onlardan daha aşağıdadır.

Sosyal Hizmet Uygulaması

Page 26: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Bu aracı kullanmak, aile ağlarında ve birbiriyle çatışma yaşayan bireylerde etkili olabilir.

Sosyal hizmet çalışması ailelerdeki sosyal izolasyonun kaldırılması için destek ve katkı

sağlayabilir, bu aracı kullanarak aileler ile ilgili daha derin kelimeler ve ilişkilerin doğasını

öğrenmemizi sağlayabilir. Geneogram bireyin değerlendirmeye katılmasını aynı zamanda

terapötik ilişkininde bir parçası olmasını sağlar.

Beceri Bileşenleri

Ailelerin çalışmalara katılmasına davet etmek, aileler in sorularına izin vermek.

Büyük kağıt kullanımı; örneğin; kağıdın yatay şekilde kullanılması ve çizim alanı

bırakılması.

Ailenin hikayesini anlatabilmesi için izin verilmeli.

Çevirdiğim Sistem ve Aile terapisinde; temel bileşenleri ( Sibernetik, Geribildirim,

Homeostasis, Lineer Sorular, Genogram, Dairesel Sorular, İfadeleri Netleştirmek), sosyal

hizmet uygulaması ve Yetenek (Beceri) Bileşenleri üzerinden değerlendirme yapılmıştır. Aile

terapisine baktığımızda aslında bireysel müdahalelere göre daha kapsamlı ve planlı bir sistem

çerçevesinde çalışılması gerektiğini düşünüyorum. Bu bağlamda çevirinin bana yeni bilgiler

katmasının yanı sıra bilgilerimi tazeleme fırsatı da sunmuştur.

Bireylerle çalışılan ve görüşmeler yapan meslek grupları ( PDR, Sosyoloji, Sosyal Hizmet ve

Psikoloji Bölümleri) özellikle bireylerle görüşme yapmak için önce kendi gelişim dönemleri

ile ilgili ayrıntılı bilgi sahibi ve öz-farkındalığını kazanmış olması gerektiğini düşünüyorum.

Bu durum sanıldığında daha fazla önemlidir. Çünkü meslek gruplarının temel ilkelerinden

olan bireyin onuru ve değeri ve insan ilişkilerinin önemi bizim önceliğimiz olması gereken

durumlardır. Yapılan çalışmalar ile ilgili yeterli bilgi sahibi olmamak karşımızdaki müracaatçı

/danışan için olumsuz bir sonuca neden olabilir.

Page 27: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

Aile terapisindeki temel unsurların aslında Sosyal Hizmet alanında kullanıldığını gördüm.

Temel unsurların birkaçından bahsedecek olursak ; soru sorma teknikleri konusunda bilgi

sahibi olmak çoğu zaman müdahale planımızın gidişatını etkileyen önemli bir tekniktir.

Bunun yanı sıra bu bölümde karşıma çıkan Genogram tekniğinin aslında aile terapisinde

kullanıldığı kadar Sosyal Hizmetler de kullanıldığına rastladım ve oldukça ilgimi çekti.

Davranış örüntülerine bakıldığı zaman ailenin soy ağacını bilmek bize göremediğimiz

alanlarda fayda sağlayabilir ya da farkına varmadığımız durumlar üzerine yoğunlaşmamıza

imkan sağlayabilir. Burada ilgimi çeken bir başka unsur ise geribildirim konusu oldu. Sosyal

Hizmet alanında da etkin bir şekilde kullanılan bu teknik, müracaatçıların olumlu

davranışlarını pekiştirmek veya uygun olmayan davranışın ise değiştirilmesi konusunda

yardımcı olabilir. Çeviride özellikle ilgimi çeken ise; konularla ile ilgili hayattan verilen

örneklerdi. Günlük hayatta çok sık karşılaştığımız fakat çoğu zaman gözden kaçan örnekler

yer alması farkındalık kazanmamı sağladı.

Aile terapisinin zorlu bir süreç olduğunu ve burada uzmanın bilgi, beceri ve yeteneğinin çok

önemli olduğunu düşünüyorum. Günümüzde yaşanılan aile ilişkilerine baktığımız zaman, eski

dönemlere göre farklılık içerdiğini görebiliyoruz. Toplumdaki ihtiyaçtan ortaya çıkan Aile

Terapisi ve Aile Danışmanlığı eğitimlerini neredeyse her üniversitede ve eğitim veren

derneklerde görmekteyiz. Bu alana duyduğum ilgi sonucunda 2013 yılında Aile Danışmanlığı

eğitimi aldım. Bu eğitimi üniversiteden almış olmama rağmen bana yeterli bilgi ve beceri

kazandırdığını düşünmüyorum. Aile ile yapılan görüşmelerin yapılandırılmış olmasının

önemli olduğu kanısındayım. Ve bu görüşmeler tecrübe ile dahilinde yapılmalıdır.

Çalıştığım kurum ve Aile Terapisini değerlendirecek olursam, görüşme yapabilmek için

uygun koşulların sağlanması ve fırsat verilmesi en önemli konulardır. Aile ile görüşecek

uygun ortamın olmaması ve ailelerin görüşme taleplerinin daha çok yardım alabilmek

üzerine yoğunlaşması aile ve grup uygulamaları konusunda dezavantaj sağlamaktadır. Bu

Page 28: file · Web viewBiz ailelerin duygusal ve davranışsal işleyişini sistematik bir yaklaşımın parçası ... Bu ruh sağlığına ilişkin davranış ve zeka sorunları ile

durumlarla baş edemeyen uzmanında tükenmişlik derecesinde grup çalışmasını yapmak

istemediğini görebilmekteyiz. Bu durumu önlemek için meslek elemanlarının düzenli

aralıklarla eğitimlere gönderilmesinin motivasyon ve başarıyı arttıracağını düşünüyorum.

Sadece eğitimde yeterli değildir. Bu eğitimin içeriği, eğitim veren kişinin bilgi ve becerisi

bir birçok faktör açısında ele alınarak hazırlanmış çalışmalar olmalıdır.

Bireyler yapılan görüşmelerde ailelerinde destek alması gerektiği durumların oldukça

fazla olduğunu görmekteyim. Kişi biriciktir ve sosyal bir varlıktır. Bu nedenle çevresinde

olup biten durumlardan etkilenebilir ve bu durumlar ile ilgili çözüm bulamadığı zaman

problemler yaşayabilir. Bu noktada aile terapisinin, aile üyelerinin iletişimi, ailede

yaşanan sorunlar, bireyin sorunları gibi bir çok konuda katkı sağlayacağını düşünüyorum.