urology unji

www.zaluu.comwww.zaluu.com

Төмсөгний физиологи

Төмсөг нь хос булчирхай бөгөөд түүний үндсэн хэсэг нь үрийн тахир сувганцарууд юм. Энд эр бэлгийн эсүүд үүсдэг.

Үрийн тахир сувганцаруудын хооронд Лейдигийн эсүүд байрлана. Энэ эс эр бэлгийн даавар тестостероныг ялгаруулж эр бэлгийн эс үүсэх үйл явцыг идэвхжүүлж байдаг. Төмсөгний бүрхүүл нь түүний температурыг хушганд тогтмол байлгах үүрэгтэй бөгөөд энэ нь эр бэлгийн эс үүсэх үндсэн нөхцөл болдог.


Биеийн температур 37С –аас их болоход эр бэлгийн

эсийн үүсэл хөгжил саатдаг.

Төмсөгний дайвар нь эр бэлгийн эсийг нөөцлөх сав

болдог бөгөөд дайврын толгойноос сүүл хэсэг рүү нь

эсүүд хөдлөж явахын хирээр эр бэлгийн эсийн үр

тогтох чадвар нэмэгддэг.

Ийнхүү үр тогтох бүрэн чадвартай эр бэлгийн эс үр

дамжуулах сувагт орж ирдэг.

Төмсөгний дайварт сперматофаг хэмээх өвөрмөц эсүүд

байх бөгөөд бүрэн гүйцэд боловсроогүй ,сул дорой

бэлгийн эсүүдийг устгаж байдаг.


Төмсөгний анатоми

Төмсөгний урт 4-4,5 см, өргөн 2,5-3,5 см, зузаан нь 2-3 см, жин нь 20-30 гр, нярай үед төмсөгний хэмжээ том байх боловч цаашид аажимаар өсөх жин хэмжээ нь нэмэгдэн бэлгийн хөгжил эхэлмэгц төмсөг, хушга нь түргэн томорч насанд хүрэгчдийн хэмжээнд хүрнэ. Хөгшрөлтийн үед хэвийн хэмжээ бага зэрэг буурна.

Тахир сувганцаруудын хананд сперматогенез буюу эр бэлгийн эсийн хөгжил явагдана. Сперматозойд буюу эр бэлгийн эсийн хөгжил явагдана.


Сперматозойд буюу эр бэлгийн эс хөгжсөн

үедээ толгой ба сүүл хэсгээс тогтоно. Толгойн

хэсэгт эсийн зонхилох бүтэц оршино.

Сперматозойд сүүлнийхээ шилбүүрийн

хөдөлгөөнөөр зохимжтой нөхцөл, температурт

өөрөө хөдлөнө. Тахир сувганцараас бусад бүх

сувганцарууд дамжуулагч үүрэгтэй.


Төмсөгний

--95 % эр бэлгийн эс үүсэх сувганцар

(1төмсөгт 500аад сувганцар 1 сув 30 -70см урт

--5% савсрын эд цус, тунгалгын судас холбогч

эд лейдийн эсээс тогтоно.

Үүрэг :

1.Экзокрин – эр бэлгийн эсийг боловсруулна.

2.Эндокрин –тестостероныг нийлэгжүүлнэ.

3.Мюллерийн сувганцрыг дарангуйлагч бодис

ялгаруулна.


Сертолийн эс : сувганцар нь бүхэлдээ сертолийн эсээс болон эр бэлгийн эсийн урьдал эсээс тогтоно. 1 сертолийн эс 10-20 сперматогонийг агуулна.Суурин талаасаа боловсорч хөндий рүүгээ ордог.

Үүрэг:

1.Эр бэлгийн эсийг боловсруулна

2.Дэмжих

3.ялгаруулах

4.Хөгжиж байгаа эсийг хөндийн ойроцоох хэсэгт оруулах

5.Андроген холбогч уураг,трансферрин,ингибин ялгаруулах. Тестостерон – сертолийн эсээс ялгардаг андроген холбогч уурагтай холбогдон зөөвөрлөгддөг.


Төмсөгний хорт хавдар


Лейдиг эс :

Сувганцрын хооронд оршиж тестостерон

ялгаруулна.

--Ойрын хэрэгцээ:сертолийн эсийг

идэвхжүүлэх,дэмжих,эр бэлгийн эсийг үүсгэх

тохиромжтой орчин бий болгох

--Холын хэрэгцээ:гадна дотно бэлэг эрхтнийг

эрэгтэй төрхтэй болгох,дуу хоолой

бүдүүрэх,сахал ургах гэх мэт.


Тархалт

Бөөр шээсний замын хавдрын 4-р байранд орно.

Эрэгтэйчүүдийн хорт хавдрын 1% эзэлнэ.

Голчлон 25-30 насанд тохиолдоно.

Өвчлөгсдийн :

-70 % нь 20-40 насныхан

- 10 % 20-с доош насныхан байна.


Шалтгаан :

Крипторхизм эрсдэлт хүчин зүйл 11-14 дахин

Төмсөгний ургийн хөгжлийн явцад нөлөөлөх эстрогений нөлөөлөл ач холбогдолтой.

Жирэмсний 1-2 сард даавар ууж байсан бол хавдраар өвдөх

Удамшлын хүчин зүйл ,хавдрын генийн дарангуйлал

өөх тостой хоол өргөн хэрэглэх

Төмсөгний гэмтэл,мэс заслын дараах гэмтэл,дох вирусын халдвар гэх мэт


Ангилал

1.Герминатив хавдар

а.семином 26,9 %

б.үр хөврөлийн карцином 3,1%

в.тератома 2,7 %

г.шар биеийн хавдар 2,4%

д.хориокарцином 0,03%

б + в ,б+г ,б+а , г+в , бусад хавдар орно.

2.Герминатив бус 2.Герминатив бус


Эмнэл зүй

Өвчингүй ,өвдөлтгүй байдаг.

70-90 % - төмсөг томрох ,унжиж хөндүүрлэх

30 % - төмсөг өвдөнө.

Хүндэрсэн үед :

Хэвлий ууцаар өвдөх ,мөчдөөр

хавагнах,ханиалгах.

Хүндрэл :

үргүйдэл ,2догч лейкоз ,бөөрний дутагдал,сонсгол сулрах,үрийн шингэн эргэж цацагдах (давсаг руу )


Эмчилгээ

1.Мэс засал

төмсөг авах ,хэвлийн арын тунгалагийн булчирхайг түүх мэс засал .

2. Хими эмчилгээ

3. Туяа эмчилгээ


Баярлалаа


urology unji

Documents