turkish music
TRANSCRIPT
Turkish Musicดนตรตรก
ประเทศตรก
ภาพท 1 แสดงภาพแผนทประเทศตรก
ลกษณะทางภมศาสตรประเทศตรก
ประเทศสาธารณะรฐตรกเปนประเทศทตงอยในพนทคาบเกยวระหวางเอเซยกบยโรป (Eurasian country) ทมอาณาเขตครอบคลมมายงเอเซยตะวนตกบรเวณคาบสมทรอานาโทเลย (Anatolia pen-insula) และบรเวณแควนบอลคาน (Balkan) ทมอาณาเขตในพนทยโรปตะวนออกเฉยงใต ประเทศตรกมพรหมแดนตดตอกบแปดประเทศทสาคญ ทศตะวนตกเฉยงเหนอตดกบประเทศบลแกเรย (Bul-garia) ทศตะวนตกตดกบประเทศกรซ (Greece) ทศตะวนออกเฉยงเหนอตดกบประเทศจอรเจย (Georgia) ประเทศอลเมเนย (Armenia) ประเทศอาเซอไบจน (Azerbajian) ทศทะวนออกตดกบประเทศอรก (Iran) ประเทศอหราน (Iraq) และทศตะวนออกเฉยงใตตดกบประเทศซเรย (Syria) ทศใตจรดทะเลเมดเตอรเรเนยน เกาะไซปรช (Cyprus) ทศตะวนตกจรดกบทะเลเอเจยน (the Aegean Sea) ทางทศเหนอจรดทะเลดา (the Black Sea)
ประวตศาสตรตรกโดยสงเขป (Historical Background)
ประวตศาสตรประเทศตรกมพฒนาการทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมทตอเนองจากอดตถงปจจบน มการแลกเปลยนวฒนธรรมกบพนทใกลเคยงในกลมประเทศตะวนออกและยโรป เครองดนตรทปรากฏในสงคมชาวตรกมความสมพนธกบวฒนธรรมดนตรตะวนตก เชน บทเพลงทขบรองในครสตศาสนา เปนตน และเครองดนตรทไดรบอทธพลจากทางตะวนออกดนตรประเภทเครองสายจากวฒนธรรมเปอรเซย และมองโกลเลยเปนตน ประวตศาสตรประเทศตรกโดยสงเขป มรายละเอยดเหตการณทสาคญดงน
Music Appreciation 103271 / !1
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
1500 BC ชนกลมทอยอาศยในพนทตรกยคแรกคอกลมชน Anatolia เปนกลมชนทมอานาจ และ! ความเจรญสงสดในตะวนออกกลาง546 BC อาณาจกรเปอรเชย ยดครองปราบชาว Anatolia ไดสาเรจอาณาจกรเปอรเซยมอานาจเหนอ! ดนแดนทชาว Anatolia ครอบครองเดม เครองดนตรทอยในวฒนธรรมชาวเปอรเซยไดนา! มาบรรเลงและสงอทธพลตอผคนในบรเวณน331 BC ตอมากษตรยอาเลกซานเดอรมหาราช (The Great Alexander) ปราบอาณาจกรเปอรเซย ! และไดปกครองชาว Anatolia วฒนธรรมดนตรจากรกและโรมนมอทธพล63 BC ชาว Anatolia อยภายใตการปกครองของอาณาจกรโรมนAD 330 กษตรยคอนสแตนตนรวม Anatolia เขากบอาณาจกรโรมนยายเมองหลวงไปยง Byzantium ! ซงตอมากลายเปน Constantinople อยทางตะวนออกของอาณาจกรโรมน1071 ทหารชาวตรก Seljuk ไดรบชยชนะจากการโคนอานาจจกรวรรดไบแซนไทน Byzantine ลงใน! การตอสท Manzikert และไดกอตงจกรวรรดโอโตมน (Ottoman) ขนใหมมอานาจเหนอดน! แดนทจกรวรรดไบแซนไทน (Byzantine) ทเคยยดครองเดม รปแบบดนตรทเกยวของกบการ! ทหารมรปแบบทชดเจนมากขนในชวงน1243 ชาวมองโกเลยตยโรป และยดครองจกรวรรด Seljuk1326 ชาว Ottoman ยดครอง Bursa และกอตงอาณาจกรวรรด Ottoman1453 ชาว Ottoman ยดครอง Constantinople ถงยคการสนสดอาณาจกร Byzantine ตงชอเมอง! หลวงนใหมวา “Istanbul”1520-1566 จกรวรรด Ottoman รงเรองสงสดในชวงรชสมยของกษตรย Suleiman สามารถควบคม ! Algeria ไปถง Yemen และรวมไปถงทางตอนเหนอของประเทศออสเตรยแถบเมองเวยนนาใน! ปจจบน1566-1918 จกรวรรด Ottoman เสอมอานาจลง และมการกอกบฏในชวงเวลานน
ภาพท 2 แสดงภาพพนทจกรวรรดโอโตมน
Music Appreciation 103271 / !2
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
1829 ชาวกรกประสบความสาเรจในการกอกบฏพวกแรกของชาว Ottoman ไดชยชนะและประกาศ! อสรภาพ1894-1923 รฐบาล Ottoman สงสงหารชาว Amenian หลายพนคน1922 ทหารกรกชาว Smyrna หรอ Zmir ตอตานรฐบาลในขณะนนผนาชาวตรก Mustafa Kemal ตอง! ลภยออกจากประเทศ 1923 Mustafa Kemal กอตงสาธารณรฐตรก และตอมาเปนตนตระกลอลตาเตกร (Atatürk)1947 ตรกมความเจรญรงเรองทางเศรษฐกจ และการทหารทาใหไดรบการสนบสนนจากอเมรกาให! เปนรฐกนชนจากการแผขยายของการปกครองลทธคอมมวนสต (Communist)1960 ทหารตรกยดอานาจจากรฐบาล1974 ชาวตรกบกรกชาว Cyprus ทอาศยอยทางตอนใตเปนชนกลมนอย1990-1991ตรกรวมมอกบนานาชาตออกหางจากอรกในชวงสงครามอาวเปอรเซย1992 การตอสระหวางรฐบาลตรก กบกบฏแบงแยกดนแดน Kurdish ในทางตะวนออกเฉยงใต และ! ทางตอนเหนอของอรก1992-1994 ตรกพฒนาความสมพนธทางการทตกบรสเซยอยางเปนทางการ และสรางความสมพนธ! กบสหภาพยโรป
ลกษณะเฉพาะทางดนตร ดนตรตรก
ดนตรตรกอยในกลมดนตรอาหรบ มความสมพนธกบดนตรประเทศตาง ๆ ทรวมวฒนธรรมทางศาสนา ประเพณ เชน ดนตรอหราน ดนตรเอเชยกลาง ลกษณะเฉพาะทางดนตรใชระบบเสยงแบบ Predomi-nantly melodic system นยมใชกลมเสยงแบบ Minor Harmonic
บนไดเสยงไมเนอรฮาโมนค
ภาพท 3 แสดงภาพบนไดเสยงไมเนอรฮาโมนค
Music Appreciation 103271 / !3
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
11ดนตรตรกพฒนารปแบบดนตรแบงออกได 2 กลมใหญ
! 1. Turkish Classical ดนตรตรกแบบคลาสค รปแบบดนตรแบบคลาสสคเปนดนตรทใชบรรเลงอยในราชสานกของจกรวรรดโอโตมน ลกษณะดนตรใชกลมเสยง (Mode) และบนไดเสยง (Scale) ทหลากหลายเรยกวา ʻมากมʼ (Makams) ซงมวธการบนทกโนตแบบโบราณเรยกวา วธการบนทกโนตแบบ ʻฮมปราซมʼ (Hamparsum) ตอมาไดปรบเปลยนมาใชวธการบนทกโนตแบบดนตรตะวนตก ดนตรแบบคลาสคของตรกบรรเลงโดยใชพณ (Saz) บรรเลงรวมกบการขบรองบทเพลง โดยแนวทานองจะเปลยนแปลงไปตามการดนทานอง (Taksim)
! 2. Turkish Folk ดนตรตรกแบบพนบานดนตรตรกแบบพนบาน เรยกวา เตรกก ʻTürküʼ มความสมพนธกบวถชวตของผคน มเนอหาบทเพลงเกยวของกบความรก การถายทอดอารมยตางๆ โดยทวไปดนตรแบบพนบานนยมบรรเลงในงานพธแตงงาน งานศพ และเทศกาลพเศษตางๆ ของชมชน บทเพลงเนนความหมายของเนอรอง ดนตรบรรเลงประกอบการเตนราทองถน พณ Saz เปนเครองดนตรทใชบรรเลงหลกอาจมการรวมบรรเลงเปนกลมใหญ หรออาจบรรเลงเดยวไดเชนกน
ลกษณะบทเพลงในดนตรตรก บทเพลงในดนตรตรกมลกษณะทชดเจนในการเลอกใชทานองในการบรรเลง แบงลกษณะบทเพลงออกเปน 3 กลมดงตอไปน1. Simple Modes ใชกลมเสยงเพยงกลมเสยงเดยวในการบรรเลง กลมเสยงในดนตรตรก เชน กลม
เสยง Derteros ประกอบดวยเสยง C D# Eb F G A Bb กลมเสยง Mesos Tetartos ประกอบดวยเสยง C D# Eb F G Ab Bb เปนตน
2. Combined Modes บรรเลงโดยใชสองกลมเสยงรวมกนในการบรรเลงบทเพลง3. Modes with Changing Pitch บรรเลงกลมเสยงหลกรวมกบการยกระดบเสยงใหสงขนหรอตาลงโดยคงยงบรรเลงกลมเสยงหลกเดมตามระยะหางของเสยงแตละเสยงในกลมเสยงหลกหากแตกตางในระดบเสยงทบรรเลง
รปแบบดนตรตรกNon-religious music (with or with out words) ดนตรทไมเกยวของกบศาสนา มเนอรองหรอไมมกได ดนตรบรรเลงประกอบการเตนรามกระสวนจงหวะทวนซาไปมา ʻostinatoʼ มความเปนอสระของจงหวะและแนวทานองทนกดนตรสามารถดนทานองไดอยางอสระ เครองดนตรทใชในการบรรเลงดนตรทไมเกยวของกบศาสนาประกอบดวยเครองดนตรหลายชน เชน clarinet, violin, กลองหนาเดยวรปถวย ʻdarbukaʼ
Military music ดนตรในการทหาร ใชเครองดนตรประเภทเครองเปา Zurna และ Boru ใชจงหวะ March ในการสวนสนามเดนทพ ใชกลอง Kos ทมจงหวะฮกเหม ดนตรในการทหารมวตถประสงคในการใชเพอเปนสญญาณการเคลอนทพ วงดนตรในการทหารของตรกเรยกวา ʻMehter Takimiʼ เปนวงดนตรทใชสาหรบการทหารทเกาแกทสดของโลกทสบทอดวธการบรรเลงมาถงปจจบน
Music Appreciation 103271 / !4
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
Mosque music ดนตรทอยในอาคารทางศาสนา ดนตรทอยในอาคารทางศาสนามรปแบบดนตรทรบใชสงคมชนชนปกครองเดมทสบทอดบทเพลงแบบคลาสสคทบรรเลงในราชสานกนามาบรรเลงในอาคารทางศาสนา
Islamic mystic music ดนตรทเกยวของกบศาสนาอสลามดนตรทใชประกอบพธกรรมทางศาสนาอสลาม ดนตรทเกยวของกบศาสนาอสลามมรปแบบดนตรทเกยวของกบความเชอทางศาสนาและใชประกอบพธกรรม ลกษณะดนตรทใชประกอบพธกรรมทางศาสนาเปนรปแบบทไดรบความนยมหลกในสงคมชาวตรก ประกอบดวยบทเพลงหลายรปแบบ เชน ʻezanʼ ดนตรทใชในการสวด kurʼan kerimʼ ดนตรประกอบการอานคมภร ʻmevlitʼ ดนตรประกอบการอานบทกวเพอนาไปสการขนสวรรค และ ʻilahiʼ เพลงสวดทขบรองเปนกลม เปนตน
เครองดนตร (Musical Instruments)เครองดนตรในวฒนธรรมชาวตรกประกอบดวยเครองดนตรทหลากหลายประเภท ทงเครองดนตรประเภทเครองดด ส ต เปา ทไดรบอทธพลจากหลายพนทใกลเคยงตรก เครองดนตรทสาคญในวฒนธรรมดนตรตรก มรายละเอยดดงตอไปน
Saz หรอ Bağlamaเครองสายประเภทดด อาจใชไมดด (plectrum) หรอนวมอดด (fingerpicking) มชวงคอยาวมเฟรตปรบได (movable frets) กลองเสยงทาจากไมรปรางรคลายหยดนา นยมบรรเลงเดยวโดยนกดนตรจะนาเครองดนตรเดนทางตดตวไปดวย Saz หรอ Bağlama เปนเครองดนตรโบราณของชาวตรก สามารถบรรเลงในบนไดเสยง 17 เสยงใน 1 ชวงเสยง (makam) ชวงยคจกรวรรดโอโตมนพณ Saz ไดรบอทธพลเทคนควธการบรรเลงจากดนตรแถบเมดเตอรเรเนยนตะวนออก
ภาพท 4 แสดงภาพพณ Saz
Music Appreciation 103271 / !5
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
Sufi Nay Sufi Nay หรอ Ney เครองเปาดานปลายสด (end-blown flute) เปนเครองดนตรทใชบรรเลงประกอบพธกรรมเชอวาสามารถใชตดตอกบพระเจา Sufi Nay เปนเครองดนตรทไดรบความนยมในสงคมและวฒนธรรมชาวตะวนออกไกล คลายกบขลย Malawiya ของชาวอาหรบ
ภาพท 2 แสดงภาพขลย Sufi Nay
Boruกลองใหญสองหนา รปถง (barrels shape) ใชในการเดนทพทางการทหารทใชในจกรวรรดโอโตมน ใชบรรเลงรวมกบแตร Zurna
ภาพท 5 แสดงภาพกลอง Boru
Music Appreciation 103271 / !6
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
Zurnaป Zurna เปนเครองเปาลนค (double reeds) ทาจากไมกลงชนเดยว ปลายปบานออกเปนทรงกรวย ป Zurna นยมบรรเลงในงานแตงงานและงานประเพณทองถน
ภาพท 6 แสดงภาพป Zurna
Zarbกลอง Zarb มลกษณะรปรางแบบถวย (wine glass shape) กลองหนาเดยวขงหนงตง ตวกลองแคบ
สอบเขา กนกลองขยายบานออก นยมบรรเลงเดยว และบรรเลงประกอบจงหวะรวมกบเครองดนตรและการขบรอง
ภาพท 7 แสดงภาพกลอง Zarb
!
Music Appreciation 103271 / !7
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
Dumbellekกลอง Dumbellek หรอกลอง Darbaka ลกษณะรปรางคลายกบกลอง Zarb มขนาดชวงตวกลองแคบและเลกกวากลอง Zarb กลองหนาเดยวขงหนงตง ตวกลองทาจากโลหะชนดตางๆ เชน อลมเนยม ทองแดง เปนตน
ภาพท 8 แสดงภาพกลอง Dumbellek
Kamancbebเครองดนตรเครองสายประเภทส ซอ kamancbeb ซอ 4 สายคนชกและตวซอแยกออกจากกน บรเวณ
หนาซอหมดวยหนง ดามซอทาจากไมกลงกลม กลองเสยงทาจากไมประกอบรปรางทรงกลม ซอ kamancbeb นยมบรรเลงในบรเวณพนททางทศตะวนออกของทะเลดา
ภาพท 9 แสดงภาพซอ Kamancbeb
Music Appreciation 103271 / !8
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
Tarพณ Tar เปนเครองดนตรเครองสายประเภทดด มลกษณะรปทรงคลายเลขแปด ทรงนาฬกาทราย คอยาวเปนเครองดนตรทอยในกลมเครองดนตรแบบคลาสสคของตรก
ภาพท 10 แสดงภาพพณ Tar
Oudพณ Oud พณดดรปรางลกษณะคลายผลแพร นยมบรรเลงในบรเวณพนทเอเซยตะวนออกกลาง ไมมเฟรต คอสน สายเทยบเสยงเปนคหกค ทงหมดสบสองสาย
9
ภาพท 11 แสดงภาพพณ Oud
Music Appreciation 103271 / !9
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
Santourขม Santour บรรเลงโดยใชไมตสองอน (hammered dulcimer) รปรางลกษณะทรงสเหลยมคางหม วางสายทง 72 สายพาดบนหยอง วธการบรรเลงตลงบนสายทเทยบเสยงสามเสยงบนหยอง สามารถบรรเลงได 3 ชวงเสยง (octave)
ภาพท 12 แสดงภาพพณ Santour
Music Appreciation 103271 / !10
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช
Notes
Belaiev, Victor., and Pring, S.W. 1935. Turkish Music. The Musical Quarterly, Vol. 21, No. 3, Oxford ! University Press: 356-367. Retrieved August 09, 2010, from The JSTOR ! Web site: http://www.jstor.org/stable/739055
Signell, Karl. 1974. Improvisation in Turkish Art Music. Asian Music, Vol. 5, No. 2, University of Texas Press: ! 45-49. Retrieved August 09, 2010, from The JSTOR Web site: http://www.jstor.org/stable/833887 Zannos, Iannis. 1990. Intonation in Theory and Practice of Greek and Turkish Music, Yearbook for Traditional ! Music, Vol. 22, International Council for Traditional Music: 42-59. ! Retrieved August 09, 2010, from The JSTOR ! Web site: http://www.jstor.org/stable/767931
Music Appreciation 103271 / !11
ผศ. ธตพล กนตวงศ ! ภาควชาศลปะไทย คณะวจตรศลป มช