tu/e innovation lab - 'where science meets business' - incubation

45
“Where science meets business” Technology Transfer Entrepreneurship Partnerships Incubation Financing Recruitment Valorization Academy Housing

Upload: irma-plokker

Post on 15-Mar-2016

222 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

Read about TU/e spin-off companies

TRANSCRIPT

“Where science meets business”

Technology Transfer

• Entrepreneurship

• Partnerships

• Incubation

• Financing

• Recruitment

• Valorization Academy

• Housing

“Where science meets business”

Technology Transfer

• Entrepreneurship

• Partnerships

• Incubation

• Financing

• Recruitment

• Valorization Academy

• Housing

TU/e Innovation Lab Kennisvalorisatie staat voorop

www.tue.nl/innovation

Op de TU/e worden niet alleen techneuten opgeleid. Het is een bruisendekennisinstelling voor onderwijs en onderzoek waar studenten en medewerkersworden gestimuleerd om met hun kennis te ondernemen. Jaarlijks ontstaanhierdoor nieuwe (TU/e gerelateerde) technologie bedrijfjes.TU/e Innovation Lab begeleidt studenten, promovendi en medewerkersdie willen ondernemen. Hoe zet je kennis om naar een product of dienstwaarmee je geld kunt verdienen? Verder helpt TU/e Innovation Lab bijpraktische zaken, zoals het beschermen van kennis, het schrijven van eenbusinessplan en het realiseren van financiering.

Kennis toepassen in producten en diensten, geld maken van kennis die wordt ontwikkeld op de TU/e. Kort samengevat de opdracht van TU/e Innovation Lab.Makkelijk gezegd, maar niet zomaar gedaan. “Om te beginnen moeten we onze studenten enthousiasmeren voor het ondernemerschap”, stelt Steef Blok, directeur van TU/e Innovation Lab. “Vanuit ons TU/e Center for Entrepreneurship worden allerlei initiatieven genomen om de studenten kennis te laten maken met het ondernemerschap.”

Van bescherming tot oprichting Wanneer studenten, professoren of medewerkers van de TU/e besluiten om eenonderneming te starten, kunnen zij terugvallen op TU/e Innovation Lab.De business developers van TU/e Innovation Lab begeleiden het gehele voortraject.Van bescherming van het idee tot de oprichting van een bedrijf. “Maar ook bij het leggen van contacten met externe bedrijven bieden wij de helpende hand, bijvoorbeeld bij het vinden van financiering. Ook op het gebied van subsidies/funding, Intellectual Property, support en juridische zaken staat TU/e Innovation Lab voor ze klaar.”

TU/e SURE InnovationVoor het maken van een afgewogen keuze voor het ondernemerschap, is voor studen-ten praktijkervaring van levensbelang. Voor excellente TU/e studenten die al in een vroeg stadium kennis willen maken met het bedrijfsleven is TU/e SURE Innovation opgericht. Een volledige dochter van TU/e Innovation Lab. Studenten krijgen de kans om al tijdens hun opleiding relevante werkervaring op te doen in het bedrijfsleven. De deelnemende bedrijven profiteren vervolgens van gemotiveerde werknemers van topniveau. “Onze studenten komen er zo achter of het bedrijfsleven bij ze past.”

SuccessenBlok is blij met de successen die in de loop der jaren zijn behaald. “Er is de TU/eveel aan gelegen dat onze spin-offs succesvol zijn. Niet alleen is de universiteitvaak aandeelhouder van deze bedrijven, tevens zijn succesverhalen belangrijk omstudenten te motiveren om in de toekomst ook voor zichzelf te beginnen. En ookvoor investeerders zijn deze successen van levensbelang.”

Steef BlokDirecteur

ToekomstInmiddels zijn er heel wat TU/espin-offs in de regio te vinden.Samen zijn zij goed voor meerdan tweehonderd fulltimearbeidsplaatsen. Deze bedrijvengeven een impuls aan deBrainport regio.

En daarmee is TU/e Innovation Lab een succesverhaal. Maar uit is het boekzeker nog niet. “Wij blijvenonszelf ontwikkelen om hetregionale bedrijfsleven nógbeter te kunnen ondersteunen.”

TU/e Innovation Lab

[email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: B-Invented BV

Product:B-Smart - Funderingstechniek

Oprichter(s):Joost HuijgenGijs Schalwijk

Gestart in: 2009

FTE: 25

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Bouwkunde

Incubation

B-invented BV Vernieuwende funderingstechniek

www.b-invented.com

De winst wordt met name behaald door de productie van de balk. Dat gebeurt al in de fabriek. Alleen het beton ontbreekt nog. Dat wordt pas op de bouwplaats in de bekisting gegoten. Deze manier van werken kent volgens Huijgen veel voordelen. “We kunnen de bouwtijd met 75 procent verkorten. Daarnaast kunnen de bouwkosten omlaag. Je bent niet meer afhankelijk van verschillende partijen. Ons bedrijf zorgt voor het totale traject. Het laatste voordeel zit ‘m in de duurzaamheid. Zo heeft onze constructie tot 40 procent minder beton nodig.”

Perfecte balkHet ondernemende zat er al tijdens hun opleiding Bouwkunde in. “Het idee is van universitair hoofddocent Faas Moonen. Wij zijn dat idee gaan toetsen aan de markt. Is het praktisch wel haalbaar? Waar lopen we tegenaan? Zo zijn we gekomen tot de perfecte balk.”

Inmiddels is B-invented een gerenommeerd bedrijf met tientallen werknemers. “Ons bedrijf bestaat uit drie onderdelen:Engineering, Productie en Realisatie.”

Huijgen legt uit: “Onze engineers berekenen en tekenen, met door ons ontwikkelde software,de complete onderbouw.

In onze fabriek laten we de constructieve elementen produceren.Vervolgens zorgt ons plaatsingsteam ervoor dat de fundering staat als een huis. Zo houden we alles in eigen hand.

Dat is niet alleen veel efficiënter, maar ook de kans op fouten neemt af.”

De TU/e spin-off B-invented heeft een manier bedacht om efficiënter, effectiever en goedkoper te bouwen. Joost Huijgen en Gijs Schalkwijk staan aan de basis van het bedrijf dat inmiddels 25 fte telt. Samen met universitair hoofd-docent Faas Moonen ontwikkelde het duo een techniek die de aanleg van funderingen sneller en goedkoper maakt: B-smart.

“De totale bouwtijd kan daarmee flink worden ingekort.”

Gijs Schalwijk - Joost Huijgen

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: EFFECT Photonics BV

Producten:Optische chips

Oprichter(s):Boudewijn DocterTim Koene

Gestart in: 2010

FTE: 7 personen

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Electrical Engineering

Incubation

EFFECT Photonics De toekomst van geïntegreerde fotonica www.effectphotonics.nl

De gezichten achter EFFECT Photonicszijn Boudewijn Docter en Tim Koene.Beide heren studeerden Elektrotechniekaan de TU/e. “Professor Meint Smitheeft ervoor gezorgd dat wij door wildengaan in de geïntegreerde fotonica.Zijn enthousiasme werkte aanstekelijk.We zijn ervan overtuigd dat de geïntegreerde fotonica de toekomst heeft”,aldus Docter. Daarom besloot het duo indecember 2010 voor zichzelf te beginnen.

“We zijn begonnen als ontwerpstudio. In opdracht van klanten ontwerpen we optischechips die we elders laten produceren. Ons uiteindelijke doel is echter om onze eigentechnologie verder uit te werken.” Daar is echter veel geld voor nodig. Met de recentelening van Bright Move kan in ieder geval een stap in de goede richting worden gezet.“Het geld wordt ingezet om de optische chips in te bouwen in een demonstratiesysteem, waarvoor zich inmiddels verschillende potentiële klanten gemeld hebben. Diverse partijen willen de prototypes in hun netwerken testen. Naar verwachting kan de nieuwe chip begin 2015 in productie worden genomen.”

Bij de oprichting van de BV hebben de twee heren hulp gehad van TU/e Innovation Lab. En ook nu nog is er regelmatig contact. “Zo hebben we via TU/e Innovation Lab een Prove of Conceptlening kunnen afsluiten. Ook helpen ze ons momenteel bij het vinden van investeerders. Voor de verdere ontwikkeling van ons product is het belangrijkdat we investeerders aan boord halen.”

Waar EFFECT Photonics over vijf jaar staat? “Dan zijn we hoogst waarschijnlijk opgekocht. Maar voor het zover is, moet er nog veel gebeuren.”

Het is EFFECT Photonics,een spin-off van de TU/e,gelukt om op een chip tergrootte van een rijstkorrelmeerdere optische functieste combineren.

Op deze zogenaamde geïntegreerde optische chip zitten naast lasers ook detectoren, switches en multiplexers.

Met deze technologie kanEFFECT Photonics productenontwikkelen voor glasvezel-netwerken van de toekomst.

Ons team

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf:EmulTech BV

Producten:Ontwikkelen vanmedicijnafgiftesystemen

Oprichter(s):Fränk de JongRobin de Bruijn

Gestart in: 2009

FTE: 7,6

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Scheikundige Technologie

Incubation

EmulTech Klantgericht te werk gaan

www.emultech.nl

Medicijnafgiftesystemen geven gecontroleerd medicijnen af. Voor de productievan deze systemen heeft EmulTech een proces ontwikkeld: druppelvorming inmicrokanalen. De Bruijn: “Met onze methode heb je veel meer controle op heteindproduct (druppels). De grootte van die druppels is enorm belangrijk.Alle druppels die afwijken van de vooraf vastgestelde grootte en verhouding zijnniet bruikbaar, want dan zou de patiënt te veel of te weinig van het medicijn binnenkunnen krijgen. Daarom wordt nu ongeveer veertig procent van de totale hoeveelheidweggegooid. Met de technologie van EmulTech worden de grootte en inhoud van dedruppels heel nauwkeurig bepaald, waardoor je minder kostbare ingrediënten nodighebt.”

Contact met klantenDe techniek om te komen tot uniforme druppels ontwikkelde De Bruijn in zijn laatstejaar van de studie aan de faculteit Scheikundige Technologie. “Ik wist al vrij snel datik deze techniek wilde toepassen in de praktijk. TU/e Innovation Lab heeft mij geholpen met het opzetten van een bedrijf. Ze stelden de juiste kritische vragen,dwongen me te focussen.” Ook werd De Bruijn aangeraden al in een vroeg stadiumin contact te treden met potentiële klanten. Omdat zij weten wat de methode toe zoukunnen voegen aan het huidige productieproces. “Niet alleen kon ik zo mijn methodeverbeteren, ik kon ook al een band opbouwen met mijn mogelijke klanten.”

Dat is een goede keuze geweest. “Op projectbasis ben ik gestart bij een aantalbedrijven. Zo werd meteen duidelijk wat nog verbeterd kon worden aan mijn product.Een klant moet namelijk bereid zijn geld uit te trekken voor je advies en daardoor ishij of zij altijd 100 procent eerlijk. Daar heb je als ondernemer wat aan.”

MerknaamVoor TU/e Innovation Lab heeft hij nog wel een tip. “Ik zou het mooi vinden als ereen soort gezamenlijke merknaam zou ontstaan, waardoor investeerders en klanteneerder serieus geïnteresseerd zijn. Als kleine ondernemer moet je hard werken om telaten zien wat je in huis hebt. Een voorbeeld is Silicon Valley, als je daar onderneemt, kijken mensen direct anders naar je. Zonder investeerders is het als tech-startupbijna onmogelijk om het hoofd boven water te houden.”

Inmiddels bestaat het bedrijf zo’n vijf jaar. “We moesten onze methode toepasbaarmaken, je wil uiteindelijk dat je technologie overgenomen wordt door de markt.Ik heb in 2009 geroepen dat het ons in tien jaar zou lukken. Met de investering diewe nu binnen hebben, verwacht ik dat het ons gaat lukken!”

Voor het verbeteren van het productieproces van medicijnafgiftesystemen heeftEmulTech, de TU/e spin-off van Robin de Bruijn en Fränk de Jong, een belangrijkeinvestering binnengehaald.

Robin de Bruijn & Fränk de Jong

F

otog

rafie

: Bas

van

Spa

nker

en

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Fistuca BV

Product:Innovatieve Funderingstechniek

Oprichter:Jasper Winkes

Gestart in: 2008

FTE: 4

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Werktuigbouwkunde

Incubation

Fistuca BV Innovatieve funderingstechniek

www.fistuca.com

“De huidige manier van het heien van palen op zee heeft grote nadelen. Tijdens het heien op zee is de overlast voor het zeeleven groot, zeedieren en vissen hebben hier tot op kilometers afstand hinder van. Daardoor moeten bedrijven dure maatregelen nemen om deze hinder te verminderen. Ook treedt er tijdens het heien vermoeiing op in de heipaal.

Winkes bedacht een nieuwe, innovatieve techniek die water gebruikt om heikracht op te wekken. Hij legt uit: “Een buis wordt van onderaf afgesloten door een stalen plaat. Bovenop de plaat bevindt zich een verbrandingskamer. De buis wordt gevuld met water en de verbrandingskamer met een brandbaar gasmengsel dat wordt ontstoken. Hierdoor neemt de druk in de buis toe. Die druk duwt het water omhoog en de paal omlaag. Vervolgens valt het water terug. Dat geeft een tweede klap op de heipaal. De opbouw is robuust en kosteneffectief en de hei-eigenschappen zijn zeer goed. Tijdens geluidsmetingen in het water is de geluidsoverlast slechts een fractie van conventionele heimachines.”

Met name dat laatste is van groot belang. “Door deze nieuwe manier van heien kunnen we voldoen aan de strenge geluidseisen en mogelijk vervallen heirestricties, zoals die nu in veel landen gelden.” Op dit moment wordt de techniek op grote schaal getest en wordt gewerkt aan de bouw van een testmachine voor offshore palen. Winkes verwacht in 2015 een eerste heimachine voor full-scale monopiles op te kunnen leveren.

SparringpartnerDe oud TU/e-student heeft in de opstartfase van zijn bedrijf hulp gehad van TU/e Innovation Lab. Onder meer bij het vastleggen van octrooien, maar ook voor de financiering. Zo sloot hij een Proof -of -Conceptlening af bij Bright Move. “Daarnaast krijgt Fistuca BV ondersteuning van Van Oord, een zee-aannemer.”

Altijd innoverenEen blik op de toekomst? “Over vijf jaar hoop ik dat we een aantal machines hebben gebouwd, die wevervolgens kunnen verhuren. Binnen Europa, maar misschien ook in groeimarkten als China en Taiwan. Nu zijn we met vier fte, dan hoop ik enkele tientallen mensen in dienst te hebben.” Wordt het bedrijf van Winkes in dat geval niet meer een verhuurbedrijf? “Zeker niet! Ik zal altijd innovatief bezig blijven. Dat zit in mijn bloed.”

De TU/e spin-off Fistuca heeft een innovatieve funderings-techniek ontwikkeld waardoor het mogelijk is om op zee te heien zonder daar de onder-waterwereld onnodig mee te belasten.

Eigenaar Jasper Winkes is begonnen met Fistuca BV tijdens zijn studie Werktuigbouwkunde aan de TU/e.

Jasper Winkes - Bart Genuit

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Hybrid Catalysis BV

Product:Chemische Katalysator

Oprichter:Erik Abbenhuis

Gestart in: 2005

FTE: 5

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Scheikundige Technologie

Incubation

Hybrid Catalysis BV Ontwikkeling chemische katalysatoren

www.hybridcatalysis.com

Het brein achter Hybrid Catalysis is Erik Abbenhuis. Na jarenlang op verschillende Europese universiteiten (waaronder de TU/e) onderzoek te hebben gedaan naar katalyse en organometaalchemie, besloot hij in 2005 voor zichzelf te beginnen. “In eerste instantie werkte ik veel in opdracht van bedrijven, later ben ik ook zelf katalysatoren gaan ontwikkelen.” Abbenhuis werkt ook nu nog nauw samen met de faculteit Scheikundige Technologie.

Voor de ontwikkeling van nieuwe katalysatoren wordt een nieuwe grondstof gebruikt. “Zodat je selectievere en efficiëntere katalysatoren kunt maken.” Inmiddels heeft HybridCatalysis meerdere octrooien op zijn naam staan. Onder meer voor het maken van polyurethaan, een belangrijke polymerenfamilie.

“We hopen dat over een aantal jaar onze katalysator, die uniek is door het gebruik van titanium in plaats van tin, wereldwijd wordt gebruikt voor de productie van onder meer schoenzolen, purschuim en PET-flessen.”

Een spannende tijd breekt aan. “Voordat je een katalysator op grote schaal mag produceren, moet je eerst door een administratieve molen. Daar gaan vaak jaren overheen. Je hebt te maken met wetgeving, soms moet je even een stapje terug doen, om er vervolgens twee vooruit te kunnen zetten. Maar dat we er komen, daar ben ik van overtuigd.”

Om een chemische reactie op gang te brengen is een zogenaamde katalysator nodig. Voor iedere reactie is dat een andere katalysator.

De TU/e spin-off Hybrid Catalysis is het gelukt om bestaande katalysatoren te verbeteren of te vervangen door in eigen beheer ontwikkelde exemplaren.

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Inviso BV

Product:Precieze meettechniek

Oprichter:Frans Kanters

Gestart in: 2005

FTE: 1

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Biomedische Technologie

Incubation

Inviso BV Precieze meettechniek

www.in-viso.nl

“Ik heb altijd interesse gehad in beelden: in video’s, in foto’s.” Dat de vinding van Kanters zaken inzichtelijk maakt, is dan ook geen verrassing. Zijn afstudeerproject van de studie Electrical Engineering werd uitgevoerd bij Biomedische Technologie waar Kanters ook promoveerde. Daarmee toonde de student al aan dat hij lef had. “Nee, gebruikelijk was het niet, om bij een andere faculteit af te studeren en te promoveren”, lacht hij.

Zijn eerste stappen in ondernemersland zette hij tijdens zijn stage bij een graniet-fabrikant. Het lukte Kanters om een systeem te ontwikkelen, dat het menselijk oog vervangt. “Het aandeel restmateriaal, is door mijn vinding aanzienlijk teruggedrongen.”

IncatecOmdat zijn vinding in goede aarde viel, richtte hij in 2005 Inviso op. “Mijn insteek? Via consultancy en contract research komen tot producten, maar dat bleek heel lastig. Je hebt aan de ene kant de taak om geld binnen te halen en daarnaast moet je aan productontwikkeling doen. Dat is in je eentje een pittige taak.”

Thomas Berger bleek de versterking, die Kanters nodig had. “Hij richt zich op het commerciële aspect. We hebben een investeerder gevonden en zijn een nieuw bedrijf begonnen met de naam Incatec. Dit staat voor Intelligent Camera Technology. Concreet: slimme beeldverwerking op chips.”

De focus ligt nu op sport. “We maken het spel inzichtelijk, brengen spelers en de bal in beeld. Door dit te combineren met statistische gegevens, heb je waardevolle informatie.” Het idee blijkt een schot in de roos, want bij voetbalclub Ajax wordt inmiddels met het systeem geëxperimenteerd. De statistiek software wordt door een andere partij verzorgd. “Schoenmaker blijf bij je leest, we willen onze aandacht richten op waar wij goed in zijn.”

Klaar voor de startNa de testfase bij Ajax, volgt in 2014 het échte werk: de stap naar de markt. Vijf mensen werken inmiddels voor Incatec. Niet alleen is er interesse van voetbal-clubs, maar ook partijen binnen andere sporten (b.v. hockey en volleybal) volgen de ontwikkelingen van Incatec op de voet. “Ik merk dat het balletje voor ons nu echt gaat rollen. Ik vind het heel leuk om bezig te zijn met onderzoek, maar het is ook heel prettig als het concreet wordt. Ik doe nu, wat ik het liefst doe, ondernemen!”

“Het ondernemerschap zit in mijn bloed, ik kom uit een echt ondernemersgezin”, zegt Frans Kanters. Zijn doel dan ook: wetenschap en ondernemerschap combineren. Zijn vinding: een uitermate precieze meettechniek, die zaken inzichtelijk maakt, die normaal gesproken verborgen blijven.

Wat dat concreet kan opleveren? Bijvoorbeeld meten of er scheurtjes in graniet zitten. Dat gebeurde voorheen op ’t oog, waardoor haarscheurtjes vaak onopgemerkt bleven. Inmiddels werkt Kanters met een compagnon aan een systeem, dat sport en statistiek slim combineert.

Frans Kanters

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: IME Technologies BV

Product:Electrospinning machine

Oprichter(s):Jan van HelvoirtRamon Solberg

Gestart in: 2008

FTE: 8

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Werktuigbouwkunde

Incubation

IME Technologies BV Electrospinning machine

www.imetechnologies.nl

In 2002 rondde Van Helvoirt zijn studie Werktuigbouwkunde af. Hij volgde een promotie-traject, op zoek naar verdieping, en kwam op het idee om méér met zijn kennis te doen. En dus richtte hij samen met zijn compagnon Ramon Solberg een bedrijf op. In 2008 zag IME Technologies het levenslicht als 100 procent dochter van de TU/e Holding B.V.

Waardevolle kennisHet idee: pak de commerciële opdrachten voor de faculteit Werktuigbouwkunde en zet ze om in geld. Zo wordt kennis waardevol gemaakt. Maar IME Technologies deed meer. Zo hield het bedrijf zich vanaf het begin al bezig met de (door)ontwikkeling van machines. Een meetmachine om het krimpgedrag van kunststof te karakteriseren en bovenal electrospinning machines, het onderwerp waar Solberg zich op had gericht tijdens zijn afstudeeronderzoek.

Na vier woelige jaren blijkt met name de electrospinning machine aan te slaan. Van Helvoirt en Solberg besluiten dan ook om zich volledig te focussen op de verdere ontwikkeling van deze veelbelovende technologie.

ElectrospinningElectrospinning is een techniek om van kunststof heel dunne draden te ‘spinnen’. Deze draden samen vormen een membraan met heel specifieke eigenschappen. “Het biedt mogelijkheden in verschillende markten. Toepassingen in de textiel, voor energieopslag, in de cosmeticabranche, maar vooral ook in de biomedische industrie. Wij werken samen met bedrijven over de hele wereld. Ze zijn zeer geïnteresseerd in onze machines voor verder onderzoek en productontwikkeling. Maar er worden ook al medische implantaten en menselijke luchtpijpen mee gemaakt.” FocusIME Technologies is de enige bouwer in Nederland van dit soort machines. 2011 was dan ook het jaar waarin kansen gegrepen werden. Van Helvoirt en Solberg namen samen met een medewerker van het eerste uur het bedrijf over van de TU/e Holding B.V. Vervolgens lukte het om twee investeerders aan het bedrijf te binden. “We hebben grote stappen gemaakt. We staan nu financieel gezien los van de TU/e, maar de band blijft. Zo hebben we nog steeds een goede samenwerking met de faculteit Werktuigbouwkunde. Daar zijn wij uiteraard erg blij mee. Het is voor ons van belang om onze kennis en kunde te onderhouden, om op die manier de beste machines te blijven ontwikkelen.”

Het is een successtory. Het voorbeeld van kennis vertalen in een commercieel aantrek-kelijk product. De machines worden wereldwijd verkocht. Van Brazilië tot Australië en van India tot Amerika. “Ons bedrijf telt nu acht mensen, volgend jaar groeien we denk ik uit tot tien man personeel. De zaken gaan goed, en daar zijn we trots op.”

Een kunststofvezel die vijfhonderd tot duizend keer dunner is dan een haar.

Het vormt de basis van een zeer waardevol product met diverse toepassingen. Wat te denken van een biologisch afbreekbare mal om een menselijke hartklep te kweken. Jan van Helvoirt en Ramon Solberg van IME Tech-nologies hebben de techniek van electrospinning verder doorontwikkeld en behoren nu tot de grootste electrospinning-machineproducenten van Europa.

Ramon Solberg - Jan van Helvoirt

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: MagnaView BV

Product:Software tool voor data-analyse

Oprichter(s):Erik-Jan van der LindenJack van WijkRoel Vliegen

Gestart in: 2005

FTE: 12

Octrooien en/of patenten: Nee

Spin-off van de faculteit:Wiskunde & Informatica

Incubation

MagnaView BV Visualisatie van data

www.magnaview.nl

“Grote hoeveelheden data visualiseren, helderheid in één oogopslag en daarmee je organisatie verbeteren: dat is het idee.” Aan het woord is Erik-Jan van der Linden, medeoprichter van MagnaView. Samen met Jack van Wijk, hoogleraar Visualisatie aan de TU/e richtte hij in 2005 het bedrijf op.

“Jack is een internationale autoriteit op het gebied van visualisatie. Zo ontwikkelde hij de populaire app SequoiaView, die inmiddels meer dan een miljoen keer is gedownload. SequoiaView maakt het mogelijk om de inhoud van je harde schijf inzichtelijk te maken. Samen hebben wij zijn vinding vertaald naar producten die organisaties kunnen gebruiken om hun organisatie te verbeteren.”

MagnaViewWant in veel branches is de inmiddels bekende ‘Big Data’ aanwezig. “Grote maar ook kleine hoeveelheden data kunnen met MagnaView visueel gemaakt worden. En op zo’n manier, dat de gebruiker er interactief in kan navigeren.”

SuccesverhaalMagnaView is een succesverhaal. Klanten zijn inmiddels over de hele wereld te vinden. Van onderwijsinstellingen tot laboratoria. “We gebruiken onze software voor producten voor verschillende sectoren.” Voor ziekenhuizen heeft MagnaView bijvoorbeeld Pathos, Microlab en Promus ontwikkeld. “In ziekenhuissystemen staat heel veel informatie. Ziekenhuizen willen inzicht in die data om de zorg te verbeteren. Dat inzicht geven onze producten.” Samenwerking met TU/eMagnaView werkt ook nu nog nauw samen met de faculteit Wiskunde & Informatica van de TU/e. “De ontwikkelingen in informatietechnologie gaan razendsnel. Samen met de TU/e voeren we onderzoeksprojecten uit waarin we gezamenlijk nieuwe grenzen verkennen.”

Gegevens snel en makkelijk analyseren zodat je in één oogopslag een duidelijk overzicht hebt van complexe data. Dat is het idee achter MagnaView BV.

Deze TU/e spin-off biedt een tool die kan worden toegepast in diverse branches. Van overheid en onderwijs tot bedrijfsleven.

Vlnr: Erik-Jan van der Linden -Jack van Wijk - Roel Vliegen

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Medical Robotic Technologies BV

Product:Preceyes

Oprichter(s):Gerrit Naus, Thijs Meenink, Maarten Beelen

Gestart in: 2011

FTE: 3 personen

Octrooien en/of patenten: Nee

Spin-off van de faculteit:Werktuigbouwkunde

Incubation

Medical Robotic Technologies BV Oogchirurgie

www.medicalrobotictechnologies.nl

Vanuit de faculteit Werktuigbouwkunde is in 2011 Medical Robotics Technologies BV opgericht. Deze zogenaamde incubator BV is in het leven geroepen om onderzoeks-resultaten uit medische roboticaprojecten in onder te brengen. Die projecten moeten uiteindelijk leiden tot nieuwe spin-offs. Preceyes, het systeem voor vitreoretinale oogchirurgie, is het eerste project.

Precisie en zorgHet verhaal begint bij Gerrit Naus. Hij promoveerde in 2010 aan de TU/e en ging op zoek naar de juiste applicatie voor de ontwikkelde medische robotica technologie. “Eigenlijk was de keuze voor oogchirurgie logisch. Onze regio staat bekend om de kennis over hoge precisie. Denk aan een bedrijf als ASML dat op nanoschaal werkt. Maar ook op het gebied van zorg excelleren we met een bedrijf als Philips Healthcare. Als er een chirurgisch gebied is waar je nauwkeurig moet werken, dan is het wel het oog.” Thijs Meenink, die aan het promoveren was op oogrobotica, haakte aan bij Naus, net als Maarten Beelen, die afstudeerde op haptische feedback. “Samen zijn we Preceyes gestart.”

De focus lag vanaf het eerste begin op de binnenkant van het oog, de zogenaamde vitreoretinale chirurgie. “Denk aan aandoeningen als netvliesloslating, maar ook de verstopping van haarvaatjes in het oog. Op dit moment worden in dat laatste geval de gevolgen behandeld, maar het probleem kan niet worden aangepakt. Een goede chirurg kan tot op 0,1 millimeter nauwkeurig werken, maar deze vaatjes zijn nog tien keer zo klein. Assistentie van ons systeem maakt zo’n operatie wél mogelijk.” Enthousiaste reactiesMet een goed idee, ben je er nog niet. Hoe weet je dat je iets goeds in handen hebt? Door continu je product te spiegelen aan de markt. “We vliegen regelmatig topchirurgen in om te werken met ons systeem. Wat werkt goed? Wat moet beter? De reacties zijn heel positief. Op dit moment voeren we met ons prototype systeem voor verschillende bedrijven contractonderzoek uit, om nieuwe procedures te onder-zoeken.” Naus verwacht dat de financiering voor een productontwikkeling halverwege 2014 rond is. Het eerste systeem kan dan in 2017 in de OK staan.

De TU/e spin-off Medical Robotic Technologies ontwikkelt een medisch systeem dat assisteert bij vitreoretinale oogchirurgie (ingrepen binnen het oog).

Met het systeem wordt de precisie van de chirurg 10 tot 20 keer vergroot. Hierdoor kunnen patiënten geholpen worden die op dit moment, zonder assistentie, niet behandeld kunnen worden.

Vlnr: Gerrit Naus - Maarten Beelen -Thijs Meenink

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Nemo Healthcare BV

Product: PUREtrace

Oprichter(s):Bas LemmensChris PetersRik Vullings

Gestart in: 2010

FTE: 4

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Electrical Engineering

Incubation

Nemo Healthcare BV Zwangerschapsbewaking

www.nemohealthcare.com

“Onze vinding draagt bij aan het terugdringen van de twee belangrijkste oorzaken van perinatale sterfte: zuurstofgebrek voor of tijdens de bevalling en vroeggeboorte. In Nederland komen deze complicaties jaarlijks in zo’n 12.000 gevallen voor.” Aan het woord is Bas Lemmens, CEO en medeoprichter van Nemo Healthcare. De TU/e spin-off komt voort uit een wetenschappelijke samenwerking met het Máxima Medisch Centrum Veldhoven.

Uit onderzoek dat is uitgevoerd door de TU/e en het MMC, is gebleken dat bij een klinische bevalling in het ziekenhuis, bewaking van de weeën via een eenvoudig aan te brengen elektrodepleister op de buik even goed of zelfs beter werkt dan bewaking met bestaande sensoren. Traditionele meetsystemen geven nu onvoldoende informatie door over de weeënactiviteit.

Het tijdig waarnemen van weeënactiviteit is doorslaggevend voor de overlevingskansen van het nog ongeboren kind. Als de weeën niet worden opgemerkt dreigt de baby in de baarmoeder in de verdrukking te raken. “De belangrijkste winst is dan ook dat je een kind gewoon meer kans biedt’’, stelt Lemmens. ‘’Een nauwkeuriger weeënregistratie biedt de behandelend arts de ruimte om tijdig in te grijpen.’’ Daarnaast is de nieuwe technologie heel makkelijk toepasbaar. ‘’In tegenstelling tot andere systemen kun je PUREtrace zonder problemen aansluiten op de bestaande bewakingsmonitoren.” Razend enthousiastMet behulp van TU/e Innovation Lab konden in 2008 en 2009 subsidies worden binnengehaald. “Dat was voor ons het startsein om Nemo Healthcare op te richten.” In 2013 was het zover: PUREtrace was daar, inclusief CE markering. “De eerste order kwam uiteraard van het MMC. Mooi om die betrokkenheid bij het project te zien. Na jarenlang onderzoek doen, gaat PUREtrace nu echt gebruikt worden, dat is fijn. De resultaten zijn goed, sterker nog: er wordt razend enthousiast op deze vinding gereageerd. Iets om trots op te zijn.”

Maatschappelijk relevantDe volgende stap: het product op de markt zetten. Daarbij denkt Lemmens in eerste in-stantie aan de Benelux, maar ook de VS lonken. Gelijktijdig ontwikkelt Nemo Healthcare een tweede product, dat de hartactiviteit van het ongeboren kind meet. “Daarvoor hebben we investeerders nodig, maar ik heb er vertrouwen in dat het gaat lukken. Het is ook fijn dat we de samenwerking in de regio kunnen opzoeken, we werken samen met lokale partners, bevinden ons middenin de Brainportregio. Ik geloof heilig in ons product. Een maatschappelijk relevant product, dat goed is voor heel Nederland.”

Een betere bewaking van moeder en kind voor en tijdens de bevalling. De TU/e spin-off Nemo Healthcare heeft een product ontwikkeld dat zorgt voor betere zwangerschaps-bewaking.

Met PUREtrace is het mogelijk om uitwendig én betrouw-baar weeën te meten en een hartfilmpje te maken van het ongeboren kind.

Vlnr: Bas Lemmens - Ralph Vroegop - Aron Wierts

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Peer+ BV

Product:Smart Energy Glass

Oprichter(s):Teun WagenaarCasper van Oosten

Gestart in: 2008

FTE: 9

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Scheikundige Technologie

Incubation

Peer+ BV Energie opwekkend glas www.peerplus.nl

Vrienden Teun Wagenaar en Casper van Oosten zijn de oprichters van Peer+. “We hebben allebei gestudeerd aan de TU Delft”, vertelt Wagenaar. “Tijdens zijn promotie kwam Casper in contact met een technologie waardoor glas kan schakelen en tegelijk energie opwekken. Het was enkel een concept dat dus nog niet in de praktijk was bewezen. Wij zijn er samen mee aan de slag gegaan. In november 2008 is Peer+ opgericht.”

Smart energy glassNa een aantal subsidies en leningen binnen te hebben gehaald, is het het duo gelukt de theorie te vertalen naar een product, het smart energy glass. “We produceren nu op kleine schaal. Sinds 2012 hebben we een eigen productielijn. Die geeft ons de mogelijkheid ons product en het productieproces te finetunen.” Het smart energy glass is nu terug te vinden in een aantal testopstellingen, onder meer op het TU/e-terrein, Schiphol en op de High Tech Campus Eindhoven. “De reacties zijn tot nu toe heel positief.”

Band met TU/ePeer+ heeft een partner gevonden die de productie op grote schaal op zich gaat nemen. “Wij willen ons blijven richten op innovatie. Wij zien nog zoveel mogelijk-heden.” Voor de verdere ontwikkeling heeft Peer+ contact met de TU/e. “De relatie is uitstekend te noemen. Zo werken we nauw samen met de faculteit Bouwkunde. Verder huren we nog een ruimte op de TU/e-campus.”

Wagenaar verwacht dat het smart energy glass over twee tot drie jaar op grote schaal te koop is. “Het zal in eerste instantie vooral gebruikt worden voor grote oppervlakten. Denk aan kantoorgebouwen en fabrieken. De hoeveelheid energie die bespaard kan worden door het smart energy glass in een gebouw, is enorm. Bovendien kan elektriciteit opgewekt worden. Met deze toepassing dringen we de CO2-uitstoot terug.”

De TU/e spin-off Peer+ heeft glas ontwikkeld dat energie kan opwekken. Het is mogelijk om te schakelen tussen een lichte en een donkere ruit.

Bij de donkere stand wordt het licht dat invalt, gebruikt om energie op te wekken. Die opgewekte energie wordt direct gebruikt voor de bediening van de ruit. Tevens dient het donkere glas als zon-wering. Zo bespaar je energie.

Casper van Oosten - Teun Wagenaar

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Polymer Technology Group BV

Product:Onderzoek kunststoftechnologie

Oprichter(s):Prof. Piet J. LemstraDr. Laurent Nelissen

Gestart in: 2004

FTE: 20

Octrooien en/of patenten: Nee

Spin-off van de faculteit:Scheikundige Technologie

Incubation

F

otog

rafie

: Bar

t van

Ove

rbee

ke

Polymer Technology Group BV Onderzoeksinstituut

www.ptgeindhoven.nl

Professor Piet Lemstra staat aan de basis van PTG/e. “De kunststoftechnologie vakgroep van de TU/e krijgt vaak vragen vanuit het bedrijfsleven op het gebied van polymere materialen,” stelt Jan van den Oever, manager operations van PTG/e. “Niet al die vragen zijn interessant voor de vakgroep t.g.v. onderzoeksduur, kernactiviteit leerstoel, type onderzoeker, publicaties & IPR. Lemstra stelde dan ook voor om een onderzoeksinstituut op te richten dat tussen de faculteit en het bedrijfsleven in staat. Het instituut kan de aanvragen verwerken, vraagstukken zelf aanpakken en waar nodig doorverwijzen. Dit verloopt uitstekend mede dankzij de ‘Chain-of-Knowledge’-aanpak. Inmiddels werken er twintig mensen bij ons bedrijf met een breed spectrum aan opleidingsniveau en achtergrond (chemici-fysici-materiaaldeskundigen-werktuigbouwkundigen). Hoewel we nog steeds een honderd procent dochter van de TU/e Holding B.V. zijn, staan we volledig op eigen benen; we beschikken over een eigen infrastructuur, lab en kantoren.”

PTG/e helpt bedrijven dus met hun polymeer/materiaalvraagstukken; van molecuul tot eind-product. “We hebben kennis van synthese (van monomeer tot polymeer), verwerking (van granulaat tot eindproduct) en karakterisering (chemisch en fysisch). Door intensieve win-win samenwerking met m.n. de faculteit Scheikundige Technologie kan PTG/e gebruik maken van ‘state of the art’ apparatuur en een breed netwerk van specialisten; kennisvalorisatie avant-la-lettre. “Hierdoor zijn we continu op de hoogte van delaatste ontwikkelingen op het gebied van kunststoffen/materialen. En dat wordt zeer gewaardeerd door onze klanten.”

PTG/e voert onderzoeken uit die enkele weken duren, maar ook onderzoeken die tot twee jaar in beslag nemen. “We worden echt gezien als verlengstuk van een R&D-afdeling. We hebben een goed team, met academisch geschoolde medewerkers die ieder hun eigen specialisme hebben. En als we er onderling niet uitkomen,beschikken we nog over een netwerk van (internationale) experts. Zo ontstaat een keten aan kennis waardoor we bijna ieder (in)direct vraagstuk kunnen oplossen.”

ToekomstdromenSteeds meer bedrijven (nationaal en internationaal) weten PTG/e te vinden. Op dit moment werken er twintig mensen voor het onderzoeksinstituut. Toekomstdromen, die zijn er zeker. Van den Oever: “Uitgroeien tot zo’n 35 fte. Dat geeft ons de mogelijk-heid om ook zelf onderzoek te doen en te publiceren en derhalve eigen Expertise Gebieden op te zetten. Daardoor kunnen we andere klanten en nóg grotere opdrachten naar ons toetrekken.”

Polymer Technology Group Eindhoven (PTG/e) is een onafhankelijk onderzoeks-instituut dat multinationals en mkb-ers helpt met korte en middellange termijn onder-zoeksvragen op het gebied van polymere, hybride en biobased materialen.

De kernactiviteit is toegepast onderzoek; het leveren van een proof-of-concept. PTG/e is ontstaan uit de kunststof-technologie vakgroep van de faculteit Scheikundige Technologie en is sinds de start een 100 procent dochter van de TU/e Holding B.V.

Jan van den Oever

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Rose BV

Product:Teleoperated - Service - Robot

Oprichter(s):Kees van HeeHenk ZeegersMichiel van Osch

Gestart in: 2012

FTE: 7 personen, 4 fte

Octrooien en/of patenten: Nee

Spin-off van de faculteit:Wiskunde & Informatica

Incubation

Rose Teleoperated-Service-Robot

www.robot-rose.nl

Het idee voor Rose is zo’n vier jaar geleden ontstaan. “Kees had het idee dat ermet tele-operated (op afstand bestuurbare) robots veel mogelijk zou zijn.Samen met Kees heb ik gezocht naar een markt voor zo’n soort robot.We hebben toen gekozen voor de zorg”, vertelt Henk Zeegers, inmiddels samen metKees van Hee directeur van Rose BV. Robot Rose werd in een kleine drie jaar ontwik-keld binnen het ‘pieken in de delta project TSR: Teleoperated-Service-Robot’.Dit project werd gesubsidieerd door het Ministerie van Economische Zaken en deprovincie Noord-Brabant.

“Lopende het TSR project hebben we geconcludeerd dat er absoluuteen markt is voor een zorgrobot als Rose. We hebben toen ook debeslissing genomen om door te zetten. Maar dat is makkelijkergezegd dan gedaan. Voordat Rose naar de markt kan, moet er nogflink ontwikkeld worden. En daar is geld voor nodig. We zijn danook erg blij met het vertrouwen van CZ.”

Rose wordt bestuurd door operators vanuit een zorgcentrale of decliënt zelf. De zorgrobot kan de thuiszorgmedewerker op die manierontlasten, waardoor er meer aandacht is voor de daadwerkelijke zorg.“We vinden het belangrijk om Rose te ‘testen’ bij en met gebruikers.Daarom hebben we onze robot in het voorjaar van 2012 bij Zuidzorg getest.Alleen door op deze manier te experimenteren kom je erachter wat nog ontbreekt enverbeterd kan worden.”

Inmiddels is dus duidelijk wat nog veranderd moet worden om van Rose eenbruikbare zorgrobot te maken. CZ investeert 500.000 euro in Rose BV, in ruil voor 43procent van de aandelen. De TU/e bezit nog 25 procent van de aandelen. Het restantis gelijkelijk verdeeld onder Van Hee, mededirecteur Henk Zeegers en CTO Michiel van Osch. Als postdoc was Van Osch van 2009 tot eind 2012 technisch projectcoördinator van Rose. Zeegers is blij met de hulp die ze bij het stichten van het bedrijf en het toetreden van CZ hebben gehad van TU/e Innovation Lab: “Met name bij het opstellenvan de contracten, konden wij wel wat ondersteuning gebruiken. Daar is expertisevoor nodig en er gaat ontzettend veel tijd in zitten. Tijd die wij beter kunnen bestedenaan de verdere ontwikkeling van ons product.”

Op dit moment zijn Van Hee en Zeegers op zoek naar meer investeerdersdie willen instappen. “We willen Rose de komende drie jaar verder doorontwikkelen. Daar hebben we ongeveer 1,5 miljoen euro voor nodig.Ik hoop dat naast CZ nog meer bedrijven het aandurven om te investerenin ons project.” Van Hee tracht ook via subsidieregelingen geld binnente halen en volgens hem zijn er ook bedrijven die al hebben aangegevenin natura te willen bijdragen aan de verdere ontwikkeling van Rose.

Een robot die ouderen kanhelpen bij het uitvoeren vanalledaagse huishoudelijke taken.

Rose is voortgekomen uit eenresearch project naar een ideevan Kees van Hee, hoogleraarArchitectuur en Informatie-systemen van de faculteitWiskunde & Informatica.

De resultaten van dat projecthebben geleid tot de oprichtingvan Rose BV in 2012. Met hetbinnenhalen van CbusineZ(onderdeel van zorgverzekeraarCZ) medio 2013, hoopt Rose BVde robot binnen drie jaar naarde markt brengen.

Henk Zeegers & Kees van Hee

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: SNOCOM BV

Product:Snowcuber

Oprichter(s):Henk ArntzTheo Arntz

Gestart in: 2013

FTE: 2PTE: 3

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Werktuigbouwkunde

Incubation

SNOCOM BV Sneeuwstofzuiger

www.snocom.com

Waar een stevige sneeuwbui goed voor kan zijn. Henk Arntz zat in 2010 vast in de trein, vanwege hevige sneeuwval. Daar ontstond het idee, heel simpel gezegd een sneeuwstofzuiger. Vanaf toen ging de TU/e-student heel doelgericht te werk. Hij namcontact op met Schiphol en weidde zijn afstudeerproject aan de techniek. De Snowcuber van Arntz kan drie kuub sneeuw comprimeren tot één kuub. Die sneeuw wordt direct opgeslagen in een container voor een eenvoudige afvoer. “In eerste instantie richtteik me op de landingsbaan, maar dat heb ik nu bijgesteld. Ik focus me eerst op de platformen. Zo kan ik eerder omzet boeken.”

SneltreinvaartEr volgde een prototype op schaal, een patentaanvraag, financiering, een prototype en een testfase. Dat alles in nog geen twee jaar tijd. Een spannende periode breekt nu aan: het op de markt zetten van het product. “In Noord Finland rijdt er voor het eerst een rond, om te testen. Dit doe ik samen met mijn collega Thomas Haartsen. Daarna is het tijd voor de echte verkoop.” Het gaat om een fikse investering, die niet mogelijk was geweest zonder ondersteuning van de TU/e. “Het is heel prettig dat ik gebruik heb kunnen maken van de faciliteiten van de faculteit. Het is anders onbetaalbaar.”

AmbitiesDe ambities van Arntz liegen er niet om. Over vijf jaar wil hij dat SNOCOM BV de grootste marktspeler is. “Er is een tiental partijen actief op deze markt. Wat SNOCOM BV uniek maakt, is het product, totaal iets anders dan wat de concurrentie heeft.”

Arntz richt zich vooralsnog voornamelijk op vliegvelden, maar ook havens en centra van steden zijn mogelijke klanten. “Alle interessante markten zijn logistieke knoop-punten waar sneeuw valt.”

Die markt eens flink verstoren, dat ziet de 25-jarige ondernemer wel zitten. “Het ondernemen bevalt me heel goed, dit heb ik altijd gewild. Je moet heel wat stappen zetten, het zakelijke aspect ligt me. Zelf iets verzinnen en vermarkten, dat is een droom die werkelijkheid wordt.”

Sneeuwruimen op een vliegveld of platform is een immense operatie. Dat moet anders kunnen, vond de toenmalige TU/e-student Henk Arntz.

En dus ging hij aan de slag met het idee om sneeuw op te zuigen en te comprimeren in plaats van weg te schuiven. De eerste sneeuwstofzuiger is inmiddels in de maak.

Vlnr: Bas Bolk - Thomas Haartsen -Matthijs Brands - Henk Arntz

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: SmartGoals BV

Product:Interactieve goals

Oprichter(s): Chris Heger, Sjef Fransen, Mark de Graaf en Mark Gerritsen

Gestart in: 2011

FTE: 4

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Industrial Design

Incubation

F

otog

rafie

: Bar

t van

Ove

rbee

ke

SmartGoals BV Interactieve goals

www.smartgoals.nl

Die vraag stelde Heger zichzelf ook. Hij ging met de technologie aan de slag, en besloot deze te testen in een menselijke omgeving. Sport, dat moest het worden. Simpelweg omdat er een duidelijk kader is; het spel waarin de sporters acteren. De regels staan vast.

VoetbalHet werd voetbal. Een tak van sport die populair is. Er zijn veel clubs, zowel nationaal als internationaal, en daardoor is het een commercieel aantrekkelijke branche. Heger bedacht dat met elkaar communicerende goals, kansen bieden voor de training. De sporters spelen in op de steeds veranderende situaties, en worden zo optimaal getraind voor het echte werk. De amateurvoetballer en voetbalfan ontwikkelde goals met een lampje. Zodra het lampje brandt, moet de sporter op die goal schieten. Na een score gaat dat goaltje uit en springt een willekeurig ander goaltje meteen aan. De situatie verandert dus constant.

Het idee werd opgepikt op de Demo-dag van de faculteit. De vinding werd vervolgens gepresenteerd bij de Dutch Design Week. Enthousiaste reacties: maar wat nu? Hoofd jeugd-opleiding bij PSV, Wiljan Vloet, wilde wel feedback geven. Zo ontstond langzaamaan een bruikbaar product. “De goals zorgen voor spelvariatie en plezier, voor meer dynamiek. Het is voor elke voetballer een uitdaging, van de F’jes tot de Champions league.” VDL zag ook mogelijkheden en investeerde.

Klaar voor de startHet klinkt als één grote successtory, maar toch was er ook een periode waarin het maar niet van de grond kwam. Hoge kosten, te weinig ontwikkeling. Het product is één, maar dat product naar de markt brengen is een tweede. Ondernemer Jan de Ruiter bracht Heger op een idee. “We zijn in zee gegaan met de Grote Clubactie. Vanaf september 2014 kunnen verenigingen door deel te nemen aan de actie, sparen voor goaltjes van Smart-Goals. Dat heeft het proces echt in beweging gezet en VDL overtuigd te investeren. De eerste honderd goals zijn inmiddels in productie en worden in april verwacht. Nu wacht het proces van aanpassen, langzaam uitbreiden, de markt veroveren. Naast voetbal zal er ook gekeken worden naar allerlei andere sporten als hockey, fitness en de gymles. ”

Van kastjes die met elkaar communiceren, tot goaltjes die onder meer worden gebruikt door Frank de Boer om ‘het eerste’ van Ajax te trainen. Het verhaal van de TU/e spin-off SmartGoals in een notendop.

Het begon in 2009, Chris Heger studeerde af. Mark de Graaf, één van de oprichters van de faculteit Industrial Design, bedacht een technologie om diverse units met elkaar te laten communiceren. De kastjes hebben onderling contact met elkaar en bepalen welke unit wanneer welke actie uitvoert. Een mooie technologie, maar… wat kun je ermee?

Sjef Fransen - Mark de Gaaf

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: SMART Photonics BV

Producten:Ontwikkelen productie-methode voor optische chips

Oprichter:Richard Visser

Gestart in: 2012

FTE: 6

Octrooien en/of patenten: Nee

Spin-off van de faculteit:Electrical Engineering

Incubation

F

otog

rafie

: Pet

ra A

ppel

hof

SMART Photonics Er ligt een gigantische markt

www.smartphotonics.nl

Optische chips kunnen meer informatie, over een grotere afstand verplaatsen enverwerken met minder energie. Dit in vergelijking met de reguliere elektronische chips.“Optische chips gaan de elektrische chips niet vervangen, maar vooral in de combinatievan die twee zit de toekomst. Deze technologie gaat de huidige technologie verderhelpen en maakt nieuwe functionaliteiten mogelijk”, vertelt Richard Visser, eigenaarvan SMART Photonics. “Met deze chips kun je wel duizend keer nauwkeuriger meten”, verduidelijkt hij. “En door de nauwkeurigheid van de laser kunnen er nieuwe scan- ofbehandeltechnieken worden ontwikkeld voor bijvoorbeeld medische toepassingen.Dit is maar het topje van de ijsberg. Wij verwachten dat deze nieuwe technologie netzo veel invloed gaat hebben als de introductie van de elektronische chip!”

Voor datacommunicatie wordennu al fotonische componentengebruikt. Met de technologie vanSMART Photonics, die is ontwikkeldop de TU/e, is het straks mogelijkom al die componenten samen tebrengen op één chip. Dat wordtgeïntegreerde fotonica genoemd. SMART Photonics produceert deze nieuwe, optische chips in opdracht van anderen. “We bieden onze kennis aan derden aan. Het is geweldig om actief te zijn in een pioniersmarkt. Het is een spannende tak van sport die constant in beweging is.”

Wat voor veranderingen dat in de toekomst teweeg gaat brengen? “Het is al geluktom 50 hd-films in één seconde over vijftig kilometer glasvezelkabel te versturen.Ik verwacht dan ook dat over tien jaar alle computers fotonisch gekoppeld zijn.Een gigantische markt ligt voor ons.”

Toch verkeert SMART Photonics nu nog in een startfase. “Ook wij lopen tegen hetverschijnsel ‘valley of death’ aan. Er gaat veel tijd zitten in de ontwikkeling en hetfinetunen van je product. Die tijd moet je zien te overbruggen. Pas daarna kun jeécht omzet draaien. Je hebt dus investeerders nodig. Wij zijn dan ook erg blij met delening van Bright Move. Het brengt ons weer een stapje dichter bij ons einddoel.”

Maar SMART Photonics heeft meer kapitaal nodig. Bij het vinden van de juiste investeer-ders biedt TU/e Innovation Lab de helpende hand. “Natuurlijk moet je het uiteindelijk zelf doen, maar een goede sparringpartner is erg belangrijk. Iemand die met een frisse blik naar je businessplan kijkt en je dwingt om te focussen, om keuzes te maken. Wij zijn er in ieder geval van overtuigd dat dit de techniek van de toekomst is, daar geloven wij heilig in. Met de hulp van TU/e Innovation Lab gaan wij de toekomst veranderen.”

Steeds vaker gaat datatransportniet meer via elektrischekabels, maar door glasvezel.De hoeveelheid data die verstuurd kan worden, ligt daar-door vele malen hoger. Fotonica heeft dan ook de toekomst.

SMART Photonics, een start-upvan een aantal zeer ervarenfotonische experts, gaat samen met de TU/e nog een stap verder.Het zet in op de op de TU/e ontwikkelde geïntegreerdefotonica. Met het verkrijgenvan een lening van 232.000 euro van Bright Move kan deze tech-nologie de komende tijd verder ontwikkeld worden.

Richard Visser

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

F

otog

rafie

: Joy

ce v

an B

elko

m

“Where science meets business”

Bedrijf: Sorama BV

Producten:Sorama PortalSorama Cam

Oprichter(s):Rick ScholteVincent Locht

Gestart in: 2009

FTE: 15

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Werktuigbouwkunde

Incubation

Sorama Luisteren naar de markt

www.sorama.nl

Geluid in beeld brengen, hoe doe je dat? “Wij hebben een camera ontwikkeld dieis voorzien van 1024 kleine microfoontjes. Met die camera scannen we als het wareeen product. Zo wordt heel nauwkeurig in beeld gebracht welk onderdeel van hetproduct geluid produceert. Dat kan een motortje zijn, maar ook een behuizing diemeetrilt. Op basis van onze informatie kan een producent zijn product stiller maken.”Al tijdens zijn onderzoek werd Rick Scholte benaderd door verschillende partijen dieinteresse hadden in zijn methode. Dat was voor mij de bevestiging om voor mezelf tebeginnen. Scholte benaderde TU/e Innovation Lab. “Ik heb onder andereenkele valorisatieworkshops gevolgd. Ze hebben me écht op weg geholpen.”

Inmiddels ziet hij TU/e Innovation Lab vooral als klankbord. “En ik geef ook graagfeedback, ze hebben ook iets aan de kennis die ik als startende ondernemer opdoe.Zo deel ik bijvoorbeeld niet het idee om een ‘techneut’ altijd aan een compagnon tekoppelen. Het is écht niet zo dat techneuten per definitie niet kunnen ondernemen.Een goede match is heel belangrijk.”

Bij Scholte liep het dan ook mistussen hem en zijn compagnon.“In 2011 ben ik alleen verdergegaan. Voor mijn gevoel moestik toen helemaal opnieuw beginnen,maar uiteindelijk is het goedgeweest. Ons bedrijf maakt nu eenflinke groei door. Er zijn nu tienprototypes van de nieuwe, draagbarecamera verkocht. Die camera’s zijn aangeboden aan tien toonaangevende Nederlandse bedrijven. We staan continu in contact met onze klanten. Wat kan er beter? Wat mis je? Het is belangrijk dat je je markt kent. Veel techstarters staren zich blind op het vinden van een financier, maar vergeet je markt niet. Daar doe je het uiteindelijk voor.” Een andere manier om aan die feedback te komen is om aan wedstrijden zoals New Venture mee te doen. “Je komt op die manier ook in contact met andere ondernemers. En wat ook mooi meegenomen is: we hebben 25.000 euro gewonnen.”

Inmiddels zijn er vijftien mensen werkzaam bij Sorama. Wat de toekomst gaat brengen? “Eind dit jaar willen we een ‘batch’ van vijftien camera’s verkopen aan vaste klanten. Pas als we er helemaal van overtuigd zijn dat ons product af is, gaan we de internationale markt op. Dan kunnen we écht stappen gaan zetten. Veel omzet draaien of winst behalen is geen doel op zich, het is een gevolg van onze visie, doel-stellingen en strategie. Dát is wat telt voor ons.”

De wereld een klein beetjestiller maken. Met dat doel startte Rick Scholte in 2009 zijn bedrijf Sorama.

Tijdens zijn promotieonderzoek aan de faculteit Werktuigbouw-kunde van de TU/e ontwikkelde hij een methode om geluid en trillingen te visualiseren.

Op basis van die informatie kunnen producten stiller worden gemaakt. Na een kleine dip in 2011, maakt Sorama nu grote stappen.

Rick Scholte

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: SOWISO BV

Producten: Oprichting van het SOWISO Platform

Ontwikkelene-learning technologie

Oprichter(s):Marc HabbemaMax Cohen

Gestart in: 2009

FTE: 3

Octrooien en/of patenten: Nee

Spin-off van de faculteit:Wiskunde & Informatica

Incubation

F

otog

rafie

: Pet

ra A

ppel

hof

SOWISO WoodWing investeert in TU/e spin-off SOWISO

www.sowiso.nl

Ze studeerden niet aan de TU/e, komen uit Amsterdam én zijn economen. Toch zijnHabbema en Cohen eigenaar van de TU/e spin-off SOWISO. “Max en ik zijn al jarenlanggoede vrienden. Het idee om ooit voor onszelf te beginnen speelde al jaren. Toen we via-via hoorden van de e-learning software van de faculteit Wiskunde & Informatica van de TU/e, hebben we de knoop doorgehakt.” Het duo zag volop mogelijkheden. “De e-learning software stak technisch goed in elkaar, maar bijvoorbeeld qua gebruiks-vriendelijkheid liet het in onze ogen nog te wensen over. Wij hebben er een verkoop-baar product van gemaakt.”

Door middel van de webbased software van SOWISO kunnen uitgeverijen, universiteiten en hogescholen nu zelf intelligente e-learningoplossingen ontwikkelen die voldoen aan de eisen van het huidige digitale tijdperk. Zo is het mogelijk om studenten met verschil-lende niveaus en didactische voorkeuren een voor hen zo optimaal mogelijk leertraject aan te bieden. De software is innovatief omdat ze in staat is open antwoorden, zoals berekeningen en wiskundige expressies, te interpreteren en te analyseren. Vervolgens wordt er feedback gegeven op de antwoorden. Daarbij ziet de software van SOWISO niet alleen dat er een fout gemaakt wordt, maar ook wat die fout is.Andere e-learningoplossingen zijn beperkt tot multiple-choicevragen en eenvoudige goed/fout feedback.

In tegenstelling tot veel startups draaide SOWISO al vanaf het eerste moment omzet.Toch liep ook de TU/e spin-off vast. “Om een échte groei door te maken heb je kapitaal nodig. Kapitaal om door te ontwikkelen en om de marketing en sales verder uit te bouwen.” Eind juni 2013 kwam het verlossende woord. WoodWing, ook actief inde markt van ‘digital publishing’ uit Zaandam, wilde de samenwerking aangaan eninvesteerde in SOWISO. “Nu kunnen we écht stappen zetten.” Nieuwe ideeën zijn ergenoeg. “We denken bijvoorbeeld aan een basiscursus voor eerstejaars studenten.”Maar ook het buitenland lonkt. “Onze droom is om uitgeverijen en universiteiten overde hele wereld te helpen met onze software.”

Tablets die schoolboeken vervangen, proefwerken die op de computer wordenafgenomen en leren door middel van games. De tijd dat scholen argwanendnaar technologische ont-wikkelingen keken, is voorbij. Volop kansen dus voor ondernemers die feilloos aanvoelen wat studenten, scholieren en docenten nodig hebben.

Marc Habbema richttesamen met Max CohenSOWISO op, een spin-offvan de faculteit Wiskunde& Informatica van de TU/e.Het bedrijf ontwikkelte-learning technologie voorde exacte wetenschappen.

Eind juni 2013 ontvingenzij het goede nieuws datsoftwarebedrijf WoodWingwilde investeren in hunbedrijf.

Marc Habbema

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Vabrema Biosystems BV

Product: Mitoplicator

Oprichter(s):Joffrey MalthaJan-Willem van Bree

Gestart in: 2009

FTE: 3

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Electrical Engineering enBiomedische Technologie

Incubation

F

otog

rafie

: Bar

t van

Ove

rbee

ke

Vabrema Biosystems BV Versnellen celdeling

www.vabrema.com

Joffry Maltha en Jan-Willem van Bree staan aan de wieg van Vabrema. “Het promotieonderzoek van Jan-Willem leverde mooie resultaten op. Daar wilden we graag de markt mee op.” Zo gezegd, zo gedaan. De resultaten werden gepatenteerd, er volgde een valorisatietraject en er werd een bv opgericht. Er volgde een prototype en een testfase.

De Mitoplicator is inmiddels daar. Een apparaat waarin cellen kort met een elektrisch veld worden behandeld, waarna ze worden uitgezet in een kweekreactor. “Een interessante vinding voor de farmaceutische industrie”, stelt Maltha.

“Veel medicijnen worden tegenwoordig geproduceerd met behulp van celkweek en dat is ontzettend prijzig. Biologische cellen zijn gewoon heel traag, een cel deelt zich-zelf ongeveer eens per dag. Als je die cellen een behandeling geeft met een elektrisch veld, delen ze zichzelf veel sneller. Daar is dus veel winst te behalen.”

WereldwijdVabrema mikt op een halvering van de productietijd. Ook streeft de TU/e spin-off ernaar het apparaat op termijn te integreren met kweekreactors. Klanten zijn momenteel vooral de laboratoria van biofarmaceutische bedrijven. Uiteindelijk hoopt het bedrijf ook universiteiten en ziekenhuislabs wereldwijd te kunnen bedienen.

SparrenVabrema werkt samen met de Radboud Universiteit en met het VUMC. “Verder is TU/e Innovation Lab voor ons een goede sparringpartner. Hier kunnen we terecht voor feedback en advies. Ook voor financieringsadvies hebben we aangeklopt bij TU/e InnovationLab. Het is prettig om af en toe te kunnen sparren. Dat houdt je scherp.”

Wanneer je biologische cellen heel kort blootstelt aan elektrische velden met zeer hoge vermogens, gaan ze sneller delen.

Dat bleek uit onderzoek van de TU/e-faculteiten Electrical Engineering en Biomedische Technologie. Uit dat onderzoek is de TU/e spin-off Vabrema BV ontstaan.

Vlnr: Joffry Maltha - Annemie KoonenReemst - Jan-Willem van Bree

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf:Ventinova BV en Afira BVVoorheen:Dolphys Medical BV

Producten: PolyPulse, Ventrain, Cricath

Oprichter(s):Dirk van AsseldonkJos Keurentjes

Gestart in: 2004/2006

FTE: Ventinova 5,5 Afira 1,5

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Scheikundige Technologie

Incubation

Afira en Ventinova Ondernemen met lef

www.dolphys.com

De afgestudeerde TU/e-student Scheikundige Technologie maakte in 2000 eenvliegende start bij Unilever. Hij schopte het tot brandmanager bij Unox.“De combinatie van techniek en marketing paste goed bij me, maar daarnaastwilde ik graag ondernemen. Ik ben op zoek gegaan naar een business opportunitywaarin ik mijn passies kon combineren: ondernemerschap, techniek, economieen medicijnen.” Van Asseldonk komt uit bij professor Jos Keurentjes die een veelbelovend product op de markt wil brengen: een medicijnafgiftesysteem. Over zijn taak: “Met alleen een idee, product of systeem ben je er nog niet. De vertaalslag naar de markt, naar een product of dienst waar behoefte aan is, dat is een enorme uitdaging.”

En in dit geval bleek die slag moeilijk te maken. 2005 noemt Van Asseldonk danook een ‘frustratieperiode’. “Het was niet alleen lastig het product naar de markt tebrengen, maar ik voelde me ook niet de ondernemer die ik wilde zijn. In de praktijk was ik alsnog onderzoeksleider, terwijl ik juist zo bewust had gekozen voor hetondernemerschap.”

DoorzettenVan Asseldonk ging niet bij de pakken neerzitten,in tegendeel. Hij start Afira op. Hij maakt gebruik vande kennis die hij heeft opgedaan in zijn eerste jarenen past die toe in een nieuw product dat waterkan ontharden zonder onthardingszout te gebruiken.

In 2007 loopt Van Asseldonk professor Dietmar van Enk tegen het lijf, een arts uit het Academisch ziekenhuis in Maastricht. “Hij had een beademingssysteem ontwikkeld dat toegepast kan worden als de luchtweg geblokkeerd is. Een risicovolle, grote incisie maken is dan niet meer nodig. Door middel van een klein ‘rietje’ vindt de beademing plaats.” “De Ventrain, zoals het product is gedoopt, naar de markt brengen was weer een nieuwe uitdaging voor mij. Dat is goed gelukt, inmiddels is de Ventrain in 23 landen verkrijgbaar.”

InvesteringOverigens ging dat niet zonder slag of stoot. “Een geweldige vinding, is niet genoeg.Om een product op de markt te brengen is geld nodig. Voor onderzoek, voor hetconcreet maken van het product, voor de vertaalslag naar de markt.” Veel goedeideeën eindigen door dat gebrek aan geld in de ‘death valley’, zoals de impasse doorspin-offs wordt genoemd. “Doordat Holland Venture en de Brabantse OntwikkelingsMaatschappij 2 miljoen euro hebben geïnvesteerd, is het ons gelukt om tot eenverkoopbaar product te komen. De volgende uitdaging? Deze techniek toepassen opstandaard beademingssystemen.”

Het ondernemerschap kentpieken en dalen, dat heeftDirk van Asseldonk ervaren.En toch had hij de eerste jaren,waarin hij soms vertwijfeld ineen onderzoeksruimte stond,niet kunnen en willen missen.

Het maakt hem tot eenondernemer met lef,doorzettingsvermogen enkennis van zaken. Dat heeftuiteindelijk geresulteerdin twee goedlopende TU/espin-offs, Afira en Ventinova.

Dirk van Asseldonk

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation

“Where science meets business”

Bedrijf: Xpress Precision Engineering BV

Product:Taster meetmachine

Oprichter(s): Edwin BosErnst Treffers

Gestart in: 2007

FTE: 7 4 studenten

Octrooien en/of patenten: Ja

Spin-off van de faculteit:Werktuigbouwkunde

Incubation

Xpress Precision Engineering BV 3D meten

www.xpresspe.com

DoorpakkenEdwin Bos koos er bij zijn promotieonderzoek aan de TU/e voor om een verfijnde meettechniek, die was ontwikkeld op de faculteit verder door te ontwikkelen. Eind 2007 sloot Ernst Treffers aan. De twee studenten sloegen de handen ineen. “We zijn tijdens een entrepreneurship programma aan elkaar gekoppeld. We hebben ieder onze eigen expertises en versterken elkaar. Waar Edwin zich richt op de technische aspecten, het doorontwikkelen van de producten, focus ik me op de zakelijke kant.”

Waar veel spin-offs aanlopen tegen gebrek aan financiering, verliep het bij Xpress voorspoedig. Na hun afstuderen en promoveren hadden de heren al een behoorlijk bedrag op zak, door toekenning van een STW Valorisatie Grant. Daarnaast wonnen ze de finale van New Venture (een nationale ondernemingsplanwedstrijd), wat nog een extra financiële impuls gaf. Zo werd een variant op de taster gemaakt, die een factor 50 tot 100 nauwkeuriger meet dan de huidige tasters. Het component wordt gekoppeld aan bestaande meetmachines, waardoor ook de verkoop snel van start ging.

Zoals het echte ondernemers betaamd, werd er voortdurend gekeken naar nieuwe mogelijkheden. “Potentiële klanten gaven aan, dat ze onze technologie graag wilden kopen. De machines waar onze tasters op zitten, hebben echter vaak een te hoge prijs. Zeker als het om het meten van kleine objecten gaat, denk aan de horloge-industrie of onderdelen uit medische implantaten. Daardoor kregen we het idee om zelf een machine te bouwen waarin we one taster verwerkt hebben. Op die manier kunnen we eindgebruikers binnen deze niche direct een oplossing aanbieden, zonder met huidige klanten te concurreren.” Is die niche markt dan niet te klein? “Kijk om je heen: alles wordt kleiner en nauw-keuriger gemaakt: onze markt groeit de komende jaren gigantisch. We zien dan ook veel mogelijkheden voor onze machine.”

“Ja, een investering, dat was het zeker. Zowel financieel als qua tijd. Maar we waren overtuigd van ons product. We hebben de afgelopen jaren keihard gewerkt om te komen tot die machine, die we voor ogen hadden.We hopen eind dit jaar het eerste exemplaar op te leveren. We kunnen niet wachten!”

Tegenwoordig zijn er verschillende meetmethoden om te controleren of een product overeenkomt met de vooraf gemaakte CAD tekening. De methoden die nu worden ge-bruikt, kennen echter ook nadelen.

Optische meetmethoden hebbenmoeite met echt 3D meten (bij-voorbeeld de zijkant van een gat) en tactiele meetmethoden missen nauwkeurigheid.

Daarnaast kan laatstgenoemde voor beschadigingen zorgen. In branches waar letterlijk elke micrometer afwijking drastische gevolgen heeft, is dus vraag naar een manier van 3D meten die op nanometers nauwkeurig is. De TU/e spin-off Xpress komt metde oplossing.

Ernst Treffers - Edwin Bos

TU/e Innovation LabIncubatorRobert Feelders: [email protected]

Contact

Horsten 1, 5612 AX Eindhoven, The NetherlandsTel +31 40 247 4822www.tue.nl/innovation