TIP FAKÜLTESİEĞİTİM-MÜFREDAT HAZIRLAMA

Prof. Dr. Neşe Saltoğlu

EĞİTİMİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

Çalışma grupları oluşturulmasıEğitim ve müfredat geliştirme Eğitim becerileriÖlçme değerlendirme

Oluşturulan gruplar ve koordinatörler kurulunun yönetim başkanlığında toplanması

Oluşturulan grupların kendi aralarında toplanarak çalışma prensiplerini belirlemesi

Tıp eğitiminde amaç –sorunlar-eğitim modelleri ele alınması

İlk toplantı sunumunun müfredat grubu tarafından yapılması

Tıp Eğitiminin Amacı

Tüm insanların sağlıklı yaşamalarını sağlamak için hekim yetiştirmek

World Federation for Medical Education

Tıp Eğitiminde Sorunlar Geleneksel tıp eğitimi temel sağlık sorunlarına

yaklaşımı , içerik ve öğrenme/öğretme yöntemleri ilegeleceğin sağlık ihtiyaçlarına cevap verememektedir.

Tıp biliminin olanakları insanlara eşit olarak sunulamamaktadır.

Tıp öğrencilerine her bilim dalında derinlemesine bilgi edindirilmeye çalışılmaktadır

Eğitimde ağırlık tedavi edici tıp hizmetlerine yöneliktir.

World Federation for Medical Education

Dünya Tıp Eğitimi Kongresi-2002.

1. Sınıftan itibaren:

Küçük tartışma gruplarının müfredatın %10-30 unu oluşturması gerektiği,

Toplum ve meslekle yüz yüze getirme yöntemlerinin kullanılmasının önemi

Ölçme değerlendirme sistemi ile müfredatı ve beceriyi ölçmenin önemi

Dünya Tıp Eğitimi Kongresi.(WFME 2002 Kopenhag)

Öğrenci geri bildirimlerinin önemi

Tıp eğitiminin %20 sinin elektif ders veya stajlardan oluşması gerektiği,

Tıp eğitiminin anadille olması gerekliliği vurgulandı.

Tıp Eğitiminde Hedefler Yeni müfredat aracılığı ile öğrencilere

yaşam boyu kendi kendine öğrenme becerisi kazandırılmalıdır.

Tıp literatür bilgilerini kanıta dayalı tıp kavramı ile birleştirebilecek beceriler kazandırılmalıdır.

Öğrenciler eleştirel muhakeme yapabilecek düzeye eriştirilmelidir.

Tıp Eğitiminde Değişiklikler Müfredatta yoğunluk azaltılmalı Müfredat tam entegre olmalıdır.

Hem yatay entegrasyon(temel bilimler anabilim dalları arasında)

hem de dikey (temel bilimler ile klinik bilimler arasında) entegrasyon sağlanmalı

Tıp eğitiminde, hasta ile karşılaşma sadece fakültelerde değil birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında da organize edilmelidir.

Tedavi edici ve koruyucu sağlık hizmetlerinin ağırlığı dengelenmelidir.

Tıp Eğitimi Modelleri

Geleneksel tıp eğitimi (Flexner Modeli) Entegre eğitim Probleme dayalı eğitim a. Yönlendirmeli b. Yönlendirmesiz

Geleneksel tıp eğitimi

Temel ve klinik bilimler arasında kesin ayırım yapılır.

Bilginin temel kaynağı eğiticidir Planlaması ve uygulaması pratiktir

Öğrencinin neyi öğreneceğine eğitici kendisi karar verir

Öğrencilere büyük gruplar halinde eğitim verilirTemel bilimler ilk 2 yıldaKlinik bilimler son 3 yılda okutulur

Geleneksel tıp eğitimi (Flexner Modeli)

DezavantajlarıEğiticiler Dersi istediği gibi sunarlarEğiticiler dersleri çoğu kez birbirlerinden

habersiz hazırlar.Tekrarlar kaçınılmazdır.

Entegre eğitim Konular ilgili bütün bilim dallarının katkısı ile birlikte

hazırlanıp sunulur. Bütüncül tıp yaklaşımı esas alınır Temel bilimler ile klinik bilimler birlikte öğretilir.

Yatay entegrasyon farklı bilim dalları arasında etkin işbirliği ve iletişim sağlamayı amaçlar.

Dikey entegrasyon temel bilimler ile klinik bilimleri ilişkilendirir Klinik bilgi temel bilimlerin konularında

düşünmeyi güçlendirmek, yapılandırmak ve genişletmek için kullanılır

Entegre eğitim

Öğrencilerin hasta ile daha erken yıllarda tanışmaları hedeflenir

İçerik merkezli yaklaşım esastır Bilim dalı esaslı müfredata kıyasla, daha az öğretim

üyesi merkezlidir Öğrenci değerlendirmede yazılı, ancak interdisipliner

sınavlar, bazen de çoktan seçmeli sınavlar yapılır.

Entegre eğitim hazırlamada dikkat edilmesi gereken durumlar

Müfredat organizasyonuna bilim dallarının ve öğretim üyelerinin hiyerarşisi yansıyabilir!

Müfredatta değişiklik yapmak olanaklıdır, ancak değişimi yapmak çok zaman alabilir!

Probleme dayalı öğrenim:Yönlendirmesiz

Öğrenciler serbest ya da bir eğitim yönlendiricisi eşliğinde grup çalışmaları yaparlar

Öğretim üyeleri eğitim yönlendiricisi işlevini üstlenir O konuda uzman olmasına gerek yoktur Öğrenciler sadece akademik yeteneklerine göre

seçilmez Grup çalışmaları benimsenir Klinik deneyimler erken yıllarda kazandırılır Matriks organizasyon esas alınır

Probleme dayalı

öğrenim:Yönlendirmesiz Öğretim üyesi/öğrenci oranı yüksektir! Problemleri hemen tüm öğretim üyelerini

kapsayan müfredat komitesi seçer ve oluşturur.

Kendi kendine öğrenmeyi esas alır. Temel bilimler klinik problemleri çözme

uğraşının sonucu olarak öğrenilir. Müfredat yapısında bütüncül tıp yaklaşımı

benimsenir.

Tıp Eğitimi Müfredatında SPICES Modeli Öğretmen merkezli Öğrenci merkezli Bilgi yüklemeli Probleme dayalı Disiplinlere dayalı Entegre Hastaneye dayalı Topluma dayalı Standart program Elektifler Usta-çırak ilişkili Sistematik

Müfredat Karşılaştırma Öğretmen merkezli

müfredat Öğretilecek bilgiye ve

öğretme yöntemine öğretmen karar verir. Değerlendirmeyi

öğretmen yapar Öğrenciler öğrenme

sürecinde pasiftir

Öğrenci merkezli müfredat Öğrenciler kendileri

için öğrenme hedefleri belirlerler

Öğrenmeye nasıl ulaşılacağı tartışılır

Öğrenci öğrenme sürecinde özerktir

Motive olur Yaşam boyu öğrenme

deneyimine hazırlar

Bilgi yüklemeli müfredat

Öğrenciye tüm bilgiler didaktik tarzda verilir

Öğrencinin öğrenme kapasitesini aşabilir

Hastanın sorununu anlamaya yönelik değildir

Öğretim üyesinin deneyimsiz ve alt yapının yetersiz olduğu fakülteler için uygundur

Probleme dayalı müfredat

Öğrencilere özel seçilmiş klinik sorunlar verilir

Öğrenciler bu sorunun nedenlerini, oluş mekanizmasını ve çözümleri araştırır.

Temel bilimler klinik bilimler ile ilişkilendirilerek öğrenilir Alt yapısı çok iyi

fakültelere uygundur.

Bilim dallarına dayalı müfredat

Bilgi temel ve klinik tıp bilimlerinin kendi içeriğinde ayrı ayrı sunulur

Kurumun niteliği: Köklü okullardır Temel bilimleri araştırma merkezlidir Klinisyenlerin çoğunluğu üst ihtisas yapmıştır

Bilim dallarına dayalı müfredat

TEMEL ve KLİNİK bilimler tamamen AYRIDIR Eğitim anabilim dalı temellidir Eğitim mezuniyet sonrası seviyenin hemen altındadır Öğrencilerin tüm bilim dallarında eğitim alması öngörülür İyi bir sağlık hizmeti için uzmanlaşma gereğine inanılır Müfredat bilim dalı temelinde organize edilmiştir Bilim dallarının ve öğretim üyelerinin hiyerarşik yapısı

müfredata yansır

Bilim dallarına dayalı müfredat

Öncelikle temel bilimlerin öğrenilmesi hedeflenir Öğrenciler çok çalışmalı, verilen eğitim programının

tamamını öğrenmelidirler Öğretim yöntemi öğretmen merkezlidir Çoktan seçmeli sınavlar çok az ya da kullanılmaz Örnekler:

İngiltere University College of London Kanada Mc Gill Avustralya Melbourne

Amaç ve öğrenim hedefi belirleme toplantıları

Sunum planı

Toplantının amacı Tıp eğitiminde bu noktaya nasıl geldik ?Fakülte Tıp Eğitiminin amaç ve öğrenim

hedefleri Katılımcılar

Fakülte Öğretim üyeleri Toplantı Yöntemi

Beyin fırtınası

Neden amaç ve öğrenim hedefleri belirlemeliyiz ?

Amaç ve hedefler belirlenmeden yapılan değişiklikler ve uygulanan yöntemler etkisiz olacaktır.

Tüm öğretim üyelerinin birlikte kararlaştırdığı bir akittir.

Müfredatı ve eğitim yöntemlerini belirler !!

Öğrencilerle de paylaşılmalıdır.

Amaç ve öğrenim hedefleri:

Çünkü;

İçerik tanımlanmalı

Eğitim yöntemleri belirlenmeli

Ders saatleri

Öğretim Üyesi sayısı

Temel tıp eğitiminin amacı:

Tüm toplumun sağlık düzeyini yükseltebilecek, nitelikli hekimler yetiştirmektir.

1988 Edinburgh Bildirgesi (WFME)

Knows

Shows how

Knows how

Does

Bilir

Nasıl olduğunu bilir

Gösterir

Yapar

YE

TE

RL

İLİK

HANGİ NOKTALARDA YETERLİLİK?

Tıbbi bilgi ve klinik nedenselleştirmenin kurulması

Hasta bakımı

Meslektaşları ve toplumla iletişim

Profesyonellik, etik ve öz değerlendirme

Uygulamaya dayalı öğrenme

Sistemlere ve topluma dayalı pratik

Tıp eğitimi amaç ve öğrenim hedefleri belirlendi

Fakültenin amacı

Tüm toplumun sağlık düzeyini yükseltebilecek, nitelikli birinci basamak hekimi yetiştirmektir.

Örnek program

Nitelikli Hekim Kimdir ? Kapsamlı ve uygun bilgiyi edinmiş Humanist Mesleğine tutkun Seçtiği yolda /kariyerde başarılı Yaşam boyu öğrenmeye istekli Hasta bakımında yetkin İçinde bulunduğu toplumun sağlık sorunlarını

bilen ve çözmeye hazır

Eğitim sistemi: Karma sistem Yatay ve dikey integrasyon

+topluma dayalı uygulamalar

+beceri laboratuvarları

+elektifler

+kurslar

+interaktif modüller

Öğrenciler Tıp Eğitiminin İlk Üç Yılı Sonunda Neleri Bilmelidir ve Yapabilmelidir ?

Katılımcılar: Temel Tıp Bilimleri Öğretim Üyeleri ve klinik Anabilim Dalından temsilciler

Yöntem: Beyin fırtınası

Süre: 60-120 dk

Tıp fakültesi ilk 3 yılındaki eğitimin öğrenim hedeflerinin öğretim üyelerinin katılımı ile belirlenmesi

Toplantının amacı

İlk 3 yılın amacı;

Bu 3 yılın sonunda öğrenciler;

Nitelikli bir hekim olabilmek için gerekli olan , temel bilgi, beceri ve tutum kazanacaklardır.

Neden ilk 3 yıl bir arada ele alınmalı?

Tıp eğitimi bir bütün Her yılı ayrı ayrı almak mümkün

ama teknik olarak zor Entegre sistem için zorunlu

Sarmal, blok veya koridor sistemler kullanılıyor

İLK ÜÇ YILDA *Beceri edinme

Normal yapı ve işlev *Problem çözme

+ *Topluma dayalı uygulamalar

Anormal yapı ve işlev *Serbestçalışma zamanı

Değişime I. sınıftan başlamalı, sonuçlarını görerek devam edilmelidir.

1.sınıf Normal yapı ve işlev Anormal yapı ve

işlev

Topluma dayalı

uygulama

2.sınıf Normal yapı ve işlev

Anormal yapı ve işlev

Topluma dayalı uygulama

3.sınıf Normal yapı

Anormal yapı ve işlev

Topluma dayalı uygulama

İLK 3 YIL MÜFREDAT YAPISI

ÇEKİRDEK EĞİTİM PROGRAMI OLUŞTURMA HAZIRLIKLARI

Anabilim dallarından müfredatlar istenmeli Yurt dışı ve Türkiye’deki bazı tıp fakültelerinin

uyguladıkları müfredatlar değerlendirilmeli Hastalıkların görülme sıklıkları gözden geçirilmeli

(Ulusal ve bölgesel) (Ulusal ÇEP) Öğrencilerimizin görüşleri alınmalı Mezunlar derneği aracılığı ile anket uygulanması ile

mezunlardan geri bildirim alınmalı Birinci ve ikinci basamakta uygulama eğitimi ile

Sağlık müdürlüğünün katkısı alınmalı Meslek örgütünün görüşleri alınmalı

Anabilim dallarından müfredatlar istenmeliAnabilim dalları derslerinin

değerlendirilmesinde sonraki 2 slaytta yer alan örnek sorulardan yararlanılabilir.

Temel Bilimler Değerlendirme Çizelgesi

Klinik bilim konularından en az birisi ile ilgili midir?

Klinik bilim konularından en az birisinin anlaşılması ve uygulanması için gerekli bir ön bilgi ya da temel bilgi niteliğinde midir?

Konunun bilinmemesi öğrencinin genel tıp bilgisinde önemli bir eksiklik oluşturacak mıdır?

0-1-2 puan verilir

Klinik Bilimler Değerlendirme Çizelgesi Konu, önemli bir sağlık sorunuyla mı ilgilidir?

Konunun bir pratisyen hekim tarafından bilinmemesi bir bireyin yaşamını ya da yaşam kalitesini tehdit eder mi?

Konu, bir pratisyen hekimin acil tanı koymasını gerektiren bir durum mudur

Konu, pratisyen hekim tarafından yapılabilecek bir acil girişimle ilgili bilgi, ve beceri kazandırmakta mıdır?

Konu, bir pratisyen hekimin kendisinin girişim yapması gerekmeyen, ancak, ön tanıyla bir merkeze sevkini gerektiren bir durum mudur?

Konu, önemli bir koruyucu hekimlik uygulamasını içermekte midir?

Konu, birinci basamakta tanı konulabilecek bir hastalıkla ilgili bilgi ve beceri kazandırmakta mıdır?

Konu, birinci basamakta tedavi edilebilecek ve evde ve ayakta izlenebilecek bir sorunla ilgili bilgi ve beceri kazandırmakta mıdır?

0-1-2 puan verilir

Ulusal ÇEP incelenmeli

Kurumsal ÇEP oluşturulmalı

Değerlendirmeler sonucunda ÇEP’ e uygun ağırlıkta ders dağılımı sağlanmalı

İlk 3 yıl her kurulun daha sonra her bir dersin,

stajların amaç ve öğrenim hedefi oluşturulmalı

Tıp Eğitimi- Müfredat ile ilgili Öneriler

Mesleki İngilizce eğitiminin verilmesi sağlanmalı

İnteraktif eğitim arttırılmalı Amfi ortamında interaktif eğitimyöntemleri geliştirilmeli

Öğrencilerin 1. sınıftan itibaren sağlık kurumlarını tanımaları için düzenlemeler yapılmalı

Hastalar ile ilk yıldan itibaren tanışmaları sağlanmalı

ÖRNEKTİ

R

Öğrencilerin laboratuvar uygulamalarına aktif katılımının sağlanması ile verimliliğinin arttırılmalı

Tıp eğitimi ile ilgili beceriler için beceri laboratuvarları tıp eğitimi ilk 3 yıl içerisinde yaygınlaştırılmalı

Eğitimde bilişim yaygınlaştırılmalı

Öğrencilerin kaynak arama konusunda motivasyon ve becerilerinin arttıracak yöntemleri geliştirmeli

Danışmanlık sisteminin etkinleştirilmeli

Stajlarla İlgili Öneriler İlk 3 yıl ile ilgili düzenlemelerle birlikte staj

eğitimleri de gözden geçirilmeli

4,-5. yıl Tıp eğitimini gözden geçirme Büyük stajlar 4. sınıfta yer almalı (İç Hastalıkları-

Kadın Doğum-Cerrahi-Çocuk hastalıkları gibi) Küçük stajlar 5. sınıfta yer almalı Bazı stajlar elektif olabilir. İlişkili stajlar benzer modüller içerisinde verilebilir

Örneğin Travma Modülü Acil AD Ortopedi Fizik Tedavi Beyin Cerrahisi

1. Entegre Eğitim Örnek Program Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Entegre Eğitim

Programı www. ctf. edu.tr

2. Karma Eğitim örnek program: Çukurova Üniversitesi Entegre Eğitim Programı www. cu.tip.edu.tr

Dönem 1 Dönem 2 Dönem 3 Dönem 5 Dönem 6

İlk adım modülü

Sağlık Eğitim Danışmanlığı

Kurum ziyareti

Üreme sağlığı Modülü

Olgu sunumları

Olgu sunumları

Modüller

Örneğin: Obezite

Travma gibi

Hasta hekim iletişimi ileri düzey modülü

Olgu sunumu Olgu

sunumları

Hekim-Hasta İletişimi

Film gösterimleri

Modüller

ÖrneğinYaşlı Bireye YaklaşımÜreme sağlığı gibi

Örn

ek p

rogr

am:

Çuk

urov

a Ü

nive

rsite

si T

ıp F

akül

tesi

Örnek 1.Sınıf programıPazartesi Salı Çarş Perş Cuma

Teorikler

Öğle arası

Lab/pratik

Lab/pratik

•Beceri lab•Halk sağlığı •Elektifler •Medikal enformatik

Hekim Ziyareti

Kurum ziyareti

Kurslarve Yabancı dil

Diğer