"thu vien sach co khi" – dieu khien bang dien khi nen

15
http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn" Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 72 CHÖÔNG 5: ÑIEÀU KHIEÅN BAÈNG ÑIEÄN - KHÍ NEÙN. 5.1. CAÙC PHAÀN TÖÛ ÑIEÄN - KHÍ NEÙN: Heä thoáng laép raùp ñieän - khí neùn ñöôïc bieåu dieãn moät caùch toång quaùt theo hình 5.1. Maïch ñieän ñieàu khieån thoâng thöôøng laø doøng ñieän moät chieàu. Nuùt aán Boä nguoàn U =230V50Hz U =24VDC vaøo ra Boä phaân phoái ñieän Tieáp ñieåm Nam chaâm ñieän Rô - le Phaàn töõ ñieàu khieån (van ñaûo chieàu) Maïch ñieän ñieàu khieån Cô caáu chaáp haønh Hình 5.1: Heä thoáng ñieàu khieån ñieän khí neùn. 5.1.1. Van ñaûo chieàu ñieàu khieån baèng nam chaâm ñieän: a/ Kyù hieäu: Van ñaûo chieàu ñieàu khieån baèng nam chaâm ñieän keát hôïp vôùi khí neùn coù theå ñieàu khieån tröïc tieáp ôû hai ñaàu noøng van hoaëc giaùn tieáp qua van phuï trôï. Hình 5.2 bieåu dieãn moät soá kyù hieäu loaïi ñieàu khieån. Van ñaûo chieàu ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm ñieän vaø khí neùn caû hai phía Van ñaûo chieàu ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm ñieän vaø aùp thaáp caû hai phía Van ñaûo chieàu ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän caû hai phía Van ñaûo chieàu ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän vaø loø xo Hình 5.2: Kyù hieäïu caùc loaïi ñieàu khieån. b/ Ñieàu khieån tröïc tieáp: Hình 5.3 bieåu dieãn caáu taïo vaø kyù hieäu cuûa van 2/2 ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän. P Kyù hieäu A P A Hình 5.3: Van 2/2 ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän.

Upload: thu-vien-sach-co-khi

Post on 30-Nov-2014

394 views

Category:

Education


6 download

DESCRIPTION

THU VIEN SACH CO KHI – THOA SUC KHAM PHA • http://www.youtube.com/user/vinamanic Youtube : Thư viện video về các phần mềm cơ khí • http://www.slideshare.net/vinamanic • http://thuviensachcokhi.blogspot.com/ Slideshare, blogspot : Thư viện tài liệu, giáo trình, sách về cơ khí. • http://facebook.com/thuviensachcokhi : Thư Viện của những trải nghiệm và cơ hội kiếm thêm thu nhập Rất mong được sự đóng góp và giúp đỡ của các bạn để trang ngày một lớn mạnh và phục vụ cộng đồng một cách tốt hơn đem lại những giá trị khác cho cuộc sống Email : [email protected]

TRANSCRIPT

Page 1: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 72

CHÖÔNG 5: ÑIEÀU KHIEÅN BAÈNG ÑIEÄN - KHÍ NEÙN. 5.1. CAÙC PHAÀN TÖÛ ÑIEÄN - KHÍ NEÙN: Heä thoáng laép raùp ñieän - khí neùn ñöôïc bieåu dieãn moät caùch toång quaùt theo hình 5.1. Maïch ñieän ñieàu khieån thoâng thöôøng laø doøng ñieän moät chieàu.

Nuùt aán

Boä nguoàn

U =230V50Hz

U =24VDC

vaøo

ra

Boä phaân phoái ñieän

Tieáp ñieåm

Nam chaâm ñieänRô - le

Phaàn töõ ñieàu khieån(van ñaûo chieàu)

Maïch ñieän ñieàu khieån Cô caáu chaáp haønh

Hình 5.1: Heä thoáng ñieàu khieån ñieän khí neùn. 5.1.1. Van ñaûo chieàu ñieàu khieån baèng nam chaâm ñieän: a/ Kyù hieäu: Van ñaûo chieàu ñieàu khieån baèng nam chaâm ñieän keát hôïp vôùi khí neùn coù theå ñieàu khieån tröïc tieáp ôû hai ñaàu noøng van hoaëc giaùn tieáp qua van phuï trôï. Hình 5.2 bieåu dieãn moät soá kyù hieäu loaïi ñieàu khieån.

Van ñaûo chieàu ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm ñieän vaø khí neùn caû hai phía

Van ñaûo chieàu ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm ñieän vaø aùp thaáp caû hai phía

Van ñaûo chieàu ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän caû hai phía

Van ñaûo chieàu ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän vaø loø xo

Hình 5.2: Kyù hieäïu caùc loaïi ñieàu khieån.

b/ Ñieàu khieån tröïc tieáp: Hình 5.3 bieåu dieãn caáu taïo vaø kyù hieäu cuûa van 2/2 ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän.

P

Kyù hieäuA

P

A

Hình 5.3: Van 2/2 ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän.

Page 2: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 73

Caáu taïo vaø kyù hieäu cuûa van ñaûo chieàu 3/2 ñieàu khieån tröïc tieáp baèng nam chaâm ñieän ñöôïc bieåu dieãn ôû trong hình 5.4.

A P

Kyù hieäu

R

A

P R

Hình 5.4: Van 3/2 ñieàu khieån tröïc tieáp baèng loø xo.

5.1.2. Ñieàu khieån giaùn tieáp: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa van ñaûo chieàu 3/2 ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm ñieän vaø khí neùn ñöôïc bieåu dieãn ôû trong hình 5.5 goàm hai van: van chính vaø van phuï trôï. Khi van ôû vò trí “khoâng” cöûa noái vôùi nguoàn P seõ noái vôùi nhaùnh b, ñeå van chính naèm ôû vò trí b. Caáu taïo cuûa van ñaûo chieàu 3/2 ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm ñieän ñöôïc bieåu dieãn ôû hình 5.5.

R

A

Van chính

Van phuï trôï

Cuoän daâyLoõi saét

Loø xo

Pít toâng phuï

Noøng vanP

A

P R

Kyù hieäu

Hình 5.5: Caáu taïo vaø kyù hieäu van ñaûo chieàu 3/2 ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm

ñieän vaø khí neùn. d/ Moät soá van ñaûo chieàu:

Van ñaûo chieàu 4/2 ñieàu khieån gían tieápbaèng nam chaâm ñieäïn vaø khí neùn

R P

BA

Page 3: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 74

R P S

BAVan ñaûo chieàu 5/2 ñieàu khieån gían tieápbaèng nam chaâm ñieän vaø khí neùn

Hình 5.6: Caáu taïo van ñaûo chieàu ñieàu khieån giaùn tieáp baèng nam chaâm vaø khí neùn. 5.2. CAÙC PHAÀN TÖÛ ÑIEÄN: 5.2.1. Coâng taéc: Trong kyõ thuaät ñieàu khieån, coâng taéc, nuùt aán thuoäc caùc phaàn töû ñöa tín hieäu. Hình 5.7 giôùi thieäu hai loaïi coâng taéc thoâng duïng: coâng taéc ñoùng môû vaø coâng taéc chuyeån maïch quay.

Kyù hieäu

Hình 5.7: Kyù hieäu coâng taéc.

5.2.2. Nuùt aán: Nuùt aán ñoùng môû. Hình 5.8 khi chöa coù taùc ñoäng thì chöa coù doøng ñieän chaïy qua, khi taùc ñoäng thì coù doøng ñieän ñi qua. Nuùt aán chuyeån maïch, sô ñoà caáu taïo vaø kyù hieäu trình baøy trong hình veõ.

Kyù hieäu

Hình 5.8: Nuùt nhaán vaø kyù hieäu.

5.2.3. Rô le: Trong kyõ thuaät ñieàu khieån, rô le ñöôïc söû duïng nhö laø phaàn töû xöû lyù tín hieäu. Coù nhieàu loaïi rôle khaùc nhau, tuyø theo coâng duïng. Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa rôle laø töø tröôøng cuoän daây. Trong quaù trình ñoùng môû seõ coù hieän töôïng töï caûm. - Rô le ñoùng maïch: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa rôle ñoùng maïch ñöôïc bieåu dieãn ôû hình 5.9. Khi doøng ñieän vaøo cuoän daây caûm öùng, xuaát hieän löïc töø tröôøng huùt loõi saét, treân ñoù coù laép caùc tieáp ñieåm. Caùc tieáp ñieåm coù theå laø caùc tieáp ñieåm chính ñeå ñoùng môû maïch chính vaø caùc tieáp

Page 4: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 75

ñieåm phuï ñeå ñoùng môû maïch ñieàu khieån. Rôle ñoùng maïch öùng duïng cho maïch coù coâng suaát lôùn töø 1 kW – 500kW.

Kyù hieäu

K

Hình 5.9: Kyù hieäu cuûa rôle ñoùng maïch.

- Rôle ñieàu khieån: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa rôle ñieàu khieån cuõng töông töï nhö rôle ñoùng maïch, noù chæ khaùc rôle ñoùng maïch ôû choã laø rôle ñieàu khieån ñoùng môû cho maïch coù coâng suaát nhoû vaø thôøi gian ñoùng, môû caùc tieáp ñieåm raát nhoû (töø 1ms ñeán 10ms).

Tieáp ñieåm

Ñoøn baåy

Kyù hieäu

A

K

A

1

2

3

4

1

2K

241

3

Hình 5.10: Rô le ñieàu khieån.

- Rôle thôøi gian taùc ñoäng muoän: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa rôle taùc ñoäng muoän töông töï nhö rôle thôøi gian taùc ñoäng muoän cuûa phaàn töû khí neùn, ñioát töông ñöông nhö van moät chieàu, tuï ñieän nhö bình trích chöùa, bieán trôû R1 nhö van tieát löu. Ñoàng thôøi tuï ñieän coù nhieäm vuï giaûm ñieän aùp quaù taûi trong quaù trình ngaét.

S1

+

-

R2

D

C KR1 K1 K

Kyù hieäu

Hình 5.11: Rôle thôøi gian taùc ñoäng muoän.

- Rôle thôøi gian nhaû muoän: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa rôle thôøi gian nhaû muoän töông töï nhö rôle thôøi gian nhaû muoän cuûa phaàn töû khí neùn, ñioát töông ñöông nhö van moät chieàu, tuï ñieän nhö bình

Page 5: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 76

trích chöùa, bieán trôû R1 nhö van tieát löu. Ñoàng thôøi tuï ñieän coù nhieäm vuï laøm giaûm ñieän aùp quaù taûi trong quaù trình ngaét.

S1

+

-

R2

D

C KR1 K1 K

Kyù hieäu

Hình 5.12: Rôle thôøi gian nhaû muoän.

- Coâng taéc haønh trình ñieän - cô: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa coâng taéc haønh trình ñieän – cô ñöôïc bieåu dieãn trong hình 5.15. khi con laên chaïm cöõ haønh trình thì tieáp ñieåm 1 noái vôùi 4.

Kyù hieäu

Hình 5.13: Coâng taéc haønh trình ñieän – cô.

Caàn phaân bieät caùc tröôøng hôïp coâng taéc thöôøng ñoùng vaø thöôøng môû khi laép coâng taéc haønh trình ñieän - cô trong maïch. 5.2.4. Coâng taéc haønh trình nam chaâm: Coâng taéc haønh trình nam chaâm thuoäc loaïi coâng taéc haønh trình khoâng tieáp xuùc. Nguyeân lyù hoaït ñoäng, kyù hieäu ñöôïc bieåu dieãn ôû hình 5.16.

Hoäp coâng taécXy - lanh khoâng töø tính hoùa

Nam chaâm vónh cöûu Caàn pít - toângPít - toâng

Hình 5.14: Coâng taéc haønh trình nam chaâm.

5.2.5. Caûm bieán caûm öùng töø: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa caûm bieán caûm öùng töø bieåu dieãn ôû hình 5.18. Boä taïo dao ñoäng seõ phaùt ra taàn soá cao. Khi coù vaät caûn baèng kim loaïi naèm trong vuøng töø tröôøng, trong kim loaïi ñoù seõ hình thaønh doøng ñieän xoaùy. Nhö vaäy, naêng löôïng cuûa boä dao ñoäng seõ giaûm. Doøng ñieän xoaùy seõ taêng, khi vaät caûn caøng gaàn cuoän caûm öùng. Qua ñoù bieân ñoä dao ñoäng cuûa boä dao ñoäng seõ giaûm. Qua boä so, tín hieäu seõ ñöôïc khueách ñaïi.

Page 6: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 77

- Caûm bieán ñieän dung: Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa caûm bieán ñieän dung bieåu dieãn ôû trong hình 5.19. Boä taïo dao ñoäng seõ phaùt ra taàn soá cao. Khi coù vaät caûn baèng kim loaïi hoaëc phi kim loaïi naèm trong vuøng ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng, ñieän dung tuï ñieän thay ñoåi. Nhö vaäy, taàn soá rieâng cuûa boä dao ñoäng thay ñoåi. Qua boä so vaø boä naén doøng tín hieäu ñöôïc khueách ñaïi. - Caûm bieán quang: Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa caûm bieán quang goàm hai phaàn: - Boä phaän phaùt. - Boä phaän nhaän. Boä phaän phaùt seõ phaùt ñi tia hoàng ngoaïi baèng ñioát phaùt quang, khi gaëp vaät chaén, tia hoàng ngoaïi seõ phaûn hoài laïi vaøo boä phaän nhaän. Nhö vaäy, ôû boä phaän nhaän, tia hoàng ngoaïi phaûn hoài seõ ñöôïc xöû lyù trong maïch vaø cho tín hieäu ra sau khi khueách ñaïi.

Ñeøn phaùt quang Maùy phaùt soùng

Transistor quang Boä loïc Boä khueách ñaïi

Tín hieäu ra

Vaät chaén

Boä phaän nhaän

Boä phaän phaùt

Hình 5.15: Caûm bieán quang.

5.2.6. Bieåu dieãn ñieàu khieån tieáp ñieåm ñieän: Ñieàu khieån tieáp ñieåm ñöôïc bieåu dieãn vôùi sô ñoà maïch ôû traïng thaùi khoâng ñoùng. - Sô ñoà doøng bieåu dieãn lieân quan vôùi nhau:

Rô - le baûo veäRô - le ñieàu khieån

Ñeøn baùo

Boä ngaét ñònh vò

M

Ñoäng cô

+-

K10K1

H1

L1L2L3N

Nguoàn ñieàu khieån(24 V DC)

H5.16: Sô ñoà bieåu dieãn caùc maïch ñieän lieân quan vôùi nhau.

Page 7: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 78

Vôùi boä ngaét S1 rô - le K1 qua baûo veä K10 noái maïch ñieän xoay chieàu vaøo ñoäng cô M1. Ñeøn baùo H11 cuûa boä ngaét ñònh vò saùng neáu ñoäng cô ñöôïc noái maïng vaø taét neáu ñoäng cô ñöùng yeân. Tín hieäu thay ñoåi khi boä ngaét ñònh vò khoâng coøn bò taùc ñoäng. - Sô ñoà bieåu dieãn taùch: ÔÛ sô ñoà naøy moãi thieát bò ñieän ñöôïc bieåu dieãn baèng moät ñoaïn doøng. Caùc ñoaïn maïch caàn ñöôïc ñaùnh soá vaø veõ töø treân xuoáng döôùi vaø keá beân nhau. Trong sô ñoà naøy, ngöôøi ta chia ra hai loaïi maïch cô baûn trong ñieàu khieån. Maïc ñieàu khieån bao goàm caùc thieát bò ñöa tín hieäu, thieát bò ñieàu khieån .v.v… Maïch ñoäng löïc bieåu dieãn söï keát noái cuûa nguoàn ñoäng löïc vôùi cô caáu chaáp haønh.

K

+

-

1K1

K1 K10H1

S1

M

L1L2L3N

Maïch ñoäng löïc (380 V AC, 3 φ)Maïch baûo veä (220 V AC)Maïch ñieàu khieån 24 V DC

K10

H5.17: Sô ñoà doøng bieåu dieãn taùch.

5.2.7. Maïch cô sôû ñieàu khieån tieáp ñieåm ñieän: - Truyeàn tín hieäu vôùi moät rô - le hoaëc baûo veä, ngöôøi ta coù theå truyeàn tín hieäu maïch töø ñoaïn maïch naøy sang ñoaïn maïch khaùc maø khoâng caàn noái ñieän giöõa chuùng. Muïc ñích laø ôû maïch ñieàu khieån chæ caàn moät ñieän aùp nhoû moät chieàu hoaëc xoay chieàu, nhôø taùc ñoäng cuûa rô - le coù theå ñieàu khieån ñöôïc nhieàu muïc ñích khaùc nhau nhö: * Khueách ñaïi: Rô - le K1 chæ caàn moät coâng suaát ñieän raát nhoû ñeå ñoùng ngaét. Tieáp ñieåm K1 cuûa rô - le coù theå ñoùng ngaét moät coâng suaát lôùn gaáp nhieàu laàn. * Nhaân leân: Rô - le coù raát nhieàu tieáp ñieåm, ngöôøi ta coù theå duøng caùc tieáp ñieåm naøy ñeå ñoùng ngaét nhieàu maïch ñieän (nhö heä thoáng ñeøn baùo hieäu, bôm nöôùc laøm nguoäi .v.v…). Nhö vaäy, vôùi moät tín hieäu coù theå ñieàu khieån ñöôïc raát nhieàu maïch. * Ñaûo ngöôïc: Vôùi boä ngaét S1, caùc thieát bò coù theå ñöôïc ñoùng. Ñeøn baùo H1 chæ caàn saùng khi ñoäng cô hoaëc maùy coâng taùc ñöùng yeân vaø taét khi ñaõ ñoùng maïch. Vieäc ñaûo tín hieäu naøy coù ñöôïc nhôø moät boä môû tín hieäu cuûa rô - le K1 (tieáp ñieåm thöôøng môû). Rô - le ñaûm nhieäm caû vieäc ñaûo tín hieäu. * Lieân keát:

Ñoái vôùi lieân keát AND, caùc tieáp ñieåm ñöôïc ñaáu noái tieáp. Rô - le K1 chæ hoaït ñoäng vôùi ñieàu kieän boä ngaét ñònh vò S1 vaø S2 ñöôïc taùc ñoäng. Lieân heä naøy ñöôïc bieåu dieãn baèng haøm soá maïch, kyù hieäu K1 = S1 ∧ S2.

Ñoái vôùi lieân keát OR caùc tieáp ñieåm ñöôïc ñaáu song song. Rô – le K1 hoaït ñoäng vôùi ñieàu kieän chæ caàn moät trong hai boä ngaét ñònh vò S1 vaø S2 ñöôïc taùc ñoäng. Lieân heä naøy ñöôïc bieåu dieãn baèng haøm soá maïch, kyù hieäu K1 = S1 ∨ S2.

Page 8: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 79

Ñoái vôùi lieân keát NOT caùc tieáp ñieåm ñöôïc ñaáu song song. Rô - le K1 hoaït ñoäng vôùi ñieàu kieän boä ngaét ñònh vò S1 khoâng taùc ñoäng. Tröôøng hôïp S1 ñöôïc taùc ñoäng rô - le K1 ñieàu khieån tieáp ñieåm thöôøng ñoùng môû ra, maïch ñoäng löïc bò ngaét. Lieân heä naøy ñöôïc bieåu dieãn baèng haøm soá maïch, kyù hieäu K1 = S1.

Lieân keát naøy thöôøng hay gaëp trong tröôøng hôïp maïch ñieàu khieån ñoäng cô ñieän xoay chieàu 3 pha thay ñoåi chieàu quay trong quaù trình laøm vieäc. Thí duï: K1 ñieàu khieån cho ñoäng cô quay phaûi, K2 ñieàu khieån cho ñoäng cô quay traùi. Ñeå ñoùng ngaét K1 vaø K2 coù theå duøng tieáp ñieåm coù ñònh vò nhôø cô hoïc, hoaëc tieáp ñieåm thöôøng môû K1 keát hôïp vôùi lieân keát NOT ñeå khoùa tieáp ñieåm K2 vaø ngöôïc laïi khi muoán ñoåi chieàu quay. +

-K1

S1

Lieân keát AND

S2

S1 S1

K1 K1

S1

K2

+

-

+

-Lieân keát OR Lieân keát NOT

K2

S2

K1

Hình 5.18: Caùc loaïi lieân keát trong maïch ñieän.

* Duy trì traïng thaùi maïch: Moät traïng thaùi maïch coù theå ñöôïc duy trì nhôø moät tieáp ñieåm töï giöõ. ÔÛû maïch töï

duy trì coù khoùa K1 trong ñoaïn maïch rô - le K1 coù chöùa moät tieáp ñieåm thöôøng môû cuûa rô - le ñoù ñöôïc ñaáu song song vôùi khoùa K1. Neáu nuùt ñoùng S1 taùc ñoäng ngaét, Rô - le K1 ñöôïc kích thích vaø khoùa K1 ñoùng doøng song song vôùi S1. Nhôø ñoù rô – le ñöôïc töï giöõ ôû traïng thaùi kích thích, caû khi S1 trôû veà vò trí môû. Nuùt ngaét S2 laøm cho K1 maát doøng, duy trì bò xoùa. Nuùt ngaét S2 tröôùc nhaùnh töï duy trì seõ ngaét rô - le K1 trong moïi tröôøng hôïp, keå caû nuùt ñoùng S1 ñöôïc taùc ñoäng.

+

-

K (Tieáp ñieåm duy trì)1

K1

S (Ngaét)2

S (Khôûi ñoäng)1

S (Ngaét)3

Hình 5.19: Maïch duy trì.

Page 9: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 80

5.3. THIEÁT KEÁ MAÏCH ÑIEÀU KHIEÅN ÑIEÄN – KHÍ NEÙN: 5.3.1. Nguyeân taéc thieát keá: Sô ñoà maïch ñieän - khí neùn goàm coù hai phaàn: - Sô ñoà maïch ñieän ñieàu khieån. - Sô ñoà maïch khí neùn. Caùc phaàn töû ñieän ñaõ ñöôïc trình baøy ôû phaàn treân. Sau ñaây laø kyù hieäu caùc phaàn töû ñieän: - Tieáp ñieåm:

Thöôøng môû Thöôøng ñoùng Chuyeån maïch Ñoùng chaäm Môû chaäm Nhaû chaäm

- Nuùt aán:

Thöôøng môû Thöôøng ñoùng Chuyeån maïch Chuyeån maïch 4 ñaàu daây - Rôle:

Kyù hieäu chung Taùc ñoäng muoän Nhaû muoän

- Coâng taéc haønh trình:

Coâng taéc haønh trình ñieän cô(loaïi tieáp xuùc)

Coâng taéc haønh trình nam chaâm(loaïi khoâng tieáp xuùc)

- Caûm bieán:

Caûm öùng töø

Fe

Ñieän dung Quang 5.3.2. Maïch ñieàu khieån ñieän - khí neùn vôùi 1 xy - lanh: a/ Maïch ñieàu khieån vôùi tieáp ñieåm töï duy trì: Cô sôû ñeå thieát keá maïch ñieàu khieån ñieän - khí neùn laø bieåu ñoà traïng thaùi.

Page 10: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 81

Xy - lanh 1.0

4321

+

-

RPS

BA

Xy - lanh 1.0

Y a b5

Hình 5.20: Bieåu ñoà traïng thaùi vaø sô ñoà maïch khí neùn.

Sô ñoà sô ñoà maïch ñieän ñieàu khieån ñöôïc bieåu dieãn ôû trong hình 5.19. Khi taùc ñoäng vaøo nuùt aán S2, rôle K2 coù ñieän, caùc tieáp ñieåm töông öùng cuûa rôle K2 seõ ñoùng, ñoù laø tieáp ñieåm K2 ôû nhaùnh thöù ba vaø K2 ôû nhaùnh thöù naêm. Khi nhaû nuùt aán S2, nhôø tieáp ñieåm duy trì K2 ôû nhaùnh thöù ba, rôle K2 vaãn coù ñieän vaø tieáp ñieåm K2 ôû nhaùnh thöù naêm - tieáp ñieåm ñoùng ñeå doøng ñieän qua cuoän caûm öùng cuûa van ñaûo chieàu, xylanh ñi tôùi..

Khi taùc ñoäng vaøo nuùt aán vaøo nuùt aán S1 doøng ñieän trong nhaùnh hai maát, rôle K2 maát ñieän, caùc tieáp ñieåm töông öùng môû ra vaø xylanh seõ luøi veà.

Xy - lanh luøi veà

Xy - lanh ñi tôùi Tieáp ñieåmtöï duy trì

K+

-

2

K2

K2 Y5H3

S2

S1

1 2 3 4 5

Hình 5.21: Maïch ñieàu khieån vôùi tieáp ñieåm töï duy trì.

b/ Maïch ñieàu khieån vôùi rôle thôøi gian taùc ñoäng muoän: Bieåu ñoà traïng thaùi, sô ñoà maïch khí neùn ñöôïc trình baøy ôû hình 5.22. Sô ñoà maïch ñieàu khieån vôùi phaàn töû töï duy trì vaø rôle thôøi gian taùc ñoäng muoän. Sau thôøi gian t1 coâng taéc haønh trình ñieän - cô S2 ñoùng (vò trí cuoái haønh trình), thì rôle thôøi gian taùc ñoäng muoän K2 môùi coù ñieän.

Xy - lanh 1.04321+

-

RPS

BA

Xy - lanh 1.0

Y a b6a

0

1

01

01

0

Nuùt aán S

Rô le thôøi gian taùc ñoäng muoän K

Coâng taéc haønh trình ñieän cô S

4a

2

2

1.1

S 2

Hình 5.22: Bieåu ñoà traïng thaùi vaø maïch khí neùn.

Page 11: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 82

Xy - lanh luøi veà

Xy - lanh ñi tôùi Tieáp ñieåmtöï duy trì

K+

-

4

K4

K4 Y6aH5

S4a

S4

1 2 3 4 5

K2 H3

S2

76

Hình 5.23: Maïch ñieàu khieån töï duy trì vôùi rôle thôøi gian taùc ñoäng muoän.

c/ Maïch ñieàu khieån keát hôïp vôùi thuûy löïc (daàu eùp): Quy trình gia coâng cuûa maùy khoan ñöôïc bieåu dieãn ôû hình 5.23. Trong tröôøng hôïp maùy khoâng hoaït ñoäng, ñaàu khoan phaûi naèm vò trí phía treân, cho neân choïn van ñaûo chieàu baèng nam chaâm ñieän vaø loø xo.

Chöùc naêng

P

Y

a

b

1

Ñaàu khoan ñi tôùi (nhanh)

Ñaàu khoan luøi veà (nhanh)

Khoan (chaäm)

a b2

7.0S

7.1SS 7.2

Y Y21

1 0

11

00

S

7.2SS 7.1

7.0

Bieåu ñoà traïng thaùi Xy - lanh thuûy löïc giaûm chaán

Hình 5.24: Quy trình gia coâng cuûa maùy khoan.

K

+

-

5K3

K3 Y2

K2

K1

1 3

K1

S1

12

S0

S7.4

S3

S2

K2

K4

K4

K4

K2

K1

5

K5

K3

S7.0

K5

K5

K4

7

K1

S7.1

K6

S7.2

K5

K6

K5

Y1

K4

102 4 6 8 119

Hình 5.25: Sô ñoà maïch ñieän ñieàu khieån qui trình khoan.

d/ Maïch ñieàu khieån ñieän - khí neùn vôùi 2 xy – lanh: - Maïch ñieàu khieån theo nhòp:

Page 12: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 83

Quy trình maïch ñieàu khieån theo nhòp vôùi 2 xy – lanh bieåu dieãn treân hình 5.25. Khi taùc ñoäng vaøo nuùt aán S5, caùc xy – lanh seõ thöïc hieän theo quy trình ñeà ra.

Y1

S S S

Y2

S1 2 3 4

Xy - lanh

Coâng taéc haønh trình

Nam chaâm ñieän

A+ B+ A-B-

S S SS5 2 34

KT

S1

Y Y 001 2

A

B

SS

SS

1

2

34

Hình 5.26: Qui trình ñieàu khieån 2 xy - lanh.

Moãi nhòp ñeàu coù maïch töï duy trì. Sau khi aán nuùt khôûi ñoäng S5. Laàn löôït nhòp 1 cho ñeán caùc nhòp tieáp theo seõ ñoùng maïch. Nhòp cuoái cuøng taùc ñoäng cho quy trình trôû veà vò trí ban ñaàu.

+

-Y2

K4

K4

K3

Y1

K1

K2

K2

K1

K1

K5

K3

K3

K2

SET

K5

S1

S5 S2 S4 S3

K1

K4 K4

K2

K3

Hình 5.27: Sô ñoà maïch ñieän ñieàu khieån quy trình khoan.

Neáu ta choïn van ñaûo chieàu 4/2 xung, caû hai phía taùc ñoäng baèng nam chaâm ñieän, sô ñoà maïch ñieàu khieån ñieän bieåu dieãn ôû treân hình 5.27. Maëc daàu moãi nhòp coù maïch töï duy trì, nhöng neáu nhòp tieáp theo ñöôïc thöïc hieän, khi nhòp tröôùc ñoù phaûi ñöôïc xoùa.

Page 13: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 84

Y1

S S S

Y3

S1 2 3 4

Xy - lanh

Coâng taéc haønh trình

Nam chaâm ñieän

A+ B+ A-B-

S S SS5 2 34

KT

S1

Y Y1 3Y2 Y4 Y Y4 2

+

-Y3

K4

K4

K5

Y1

K1

K2

K2

K1

K1

K2

K3

K3

K4

K5

S1

K5

K1 K2

K3

K4K2

S5

K1

S2 S4 S3SET

K5

K3

Y4

K3

Y2

K4

Chua

ån bò

Xoùa

Hình 5.28: Quy trình ñieàu khieån vôùi van ñaûo chieàu xung 4/2. - Maïch ñieàu khieån vôùi choïn cheá ñoä laøm vieäc: Quy trình gia coâng cuõng töông töï vôùi ví duï treân. Ñieàu kieän yeâu caàu tieáp theo laø xy - lanh B chuyeån ñoäng, khi thoûa maõn ñieàu kieän laø aùp suaát trong xy - lanh A ñaït ñöôïc giaù trò cho pheùp. Nhö vaäy aùp suaát trong xy - lanh A (xy - lanh) keïp chi tieát ñöôïc kieåm soaùt baèng rôle aùp suaát - ñieän.

Y1

S S S

Y3

S2 4 8 10

Y2

+

- K8K4K 2 K 6 K15

S2S15

K17

S4 S6S8

A (Keïp chi tieát) B (Ñaàu khoan)

S2 S2

S8 S8

S10

S4

S6

Rô - le aùp suaát

K10

S10

K17

K15

K20

K15

K8

S20

ThaùoK17

K28

K22

S22

Keïp

K24

K15

S24a

Tieán

K17

K8

K24

S24

Luøi

K20

K4

K6

K 28

K 28

K 17

K24K17

K10

K 2

A B A BA thoâng baùo

(sau khi ñaõ luøi veà)Choïn cheá ñoä

laøm vieäc

Hình 5.29: Quy trình gia coâng vôùi choïn cheá ñoä laøm vieäc vaø sô ñoà maïch ñieän ñieàu khieån.

Page 14: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 85

Y2Y1

K22 K20

Y3

K24

A B

ThaùoKeïp Tieán/luøi

5.3.3. Boä ñieàu khieån theo taàng: Nguyeân taéc thieát keà maïch ñieàu khieån theo taàng laø chia caùc böôùc thöïc hieän coù cuøng chöùc naêng thanh töøng taàng rieâng. Phaàn töû cô baûn cuûa ñieàu khieån theo taàng laø phaàn töû nhôù - Rô - le.

- Maïch ñieàu khieån cho 2 taàng: +

-

K1

K1

Sc

S

e 2

K1 K1

T1 T2

Hình 5.30: Maïch ñieàu khieån 2 taàng.

- Maïch ñieàu khieån cho 3 taàng: +

-

K1

K1

Sc

S

e 3

K1

K2

e 2K2 K2 K2

K1

T2 T1 T3

Hình 5.31: Maïch ñieàu khieån 3 taàng.

Page 15: "Thu Vien Sach Co Khi" – Dieu khien bang dien khi nen

http://www.ebook.edu.vn Baøi giaûng: "Ñieàu khieån ñieän- khí neùn"

Chöông 5: Ñieàu khieån baèng ñieän - khí neùn. 86

Thí duï 1: Maïch ñieàu khieån 2 taàng:

+

-Y3

K1

K1

a 0

S

b1

K1 K1

Taàng 1 Taàng 2

A

a b

B

a b

a a bb0 1 0 1

Y1 Y2 Y3 Y4

Y1

a1

Y4 Y2

b0

Aa

a

b

bB

1

01

0

Hình 5.32: Maïch ñieàu khieån 2 taàng.

Thí duï 2: Maïch ñieàu khieån 3 taàng:

+

-

K1

K1

a 0

S

c1

K1

K2

b1K2 K2

K1

Taàng 1

A

a b

B

a b

a a bb0 1 0 1

Y1 Y2 Y3 Y4

C

a b

cc 0 1

Y5 Y6

Aa

a

b

bB

c

cC

Y1

a1

Y3

K2

Y4

b0

Y5 Y6

c 0

Y2

Taàng 2 Taàng 3

1

01

01

0

Hình 5.33: Maïch ñieàu khieån 3 taàng.