การประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ กรณศกษา : บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด นครสวรรค

THE APPLICATION OF BUDDHIST ETHICS FOR BUSINESS MANAGEMENT : A CASE STUDY OF FAIRYLAND DEPARTMENT STORE,

NAKHON SAWAN PROVINCE

นางสาวสมาล สขอราม

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาพระพทธศาสนา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕๔

การประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ กรณศกษา : บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด นครสวรรค

นางสาวสมาล สขอราม

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาพระพทธศาสนา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕๔

( ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย )

THE APPLICATION OF BUDDHIST ETHICS FOR BUSINESS MANAGEMENT : A CASE STUDY OF FAIRYLAND DEPARTMENT STORE,

NAKHONSAWAN PROVINCE

Miss Sumalee Suk-aram

A Thesis Submitted in Partial fulfillment of The Requirement for The Degree of

Master of Arts ( Buddhist Studies )

Graduate School Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Bangkok, Thailand C.E 2011

(Copyright by Mahachulalongkornrajavidyalaya University)

ก

ชอวทยานพนธ : การประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ กรณศกษาบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด นครสวรรค

ชอผวจย : นางสาวสมาล สขอราม ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (พระพทธศาสนา)

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ : พระมหาวรญ วร,ดร. ป.ธ. ๗,พธ.บ.,M.A.,Ph.D : ศ. (พเศษ) ดร. กาญจนา เงารงส อ.บ., M.A., Ph.D.

: ผศ. อานนท เมธวรฉตร ป.ธ.๖, ศษ.บ., พธ.บ., กศ.ม.

วนสาเรจการศกษา : ๓๐ มนาคม ๒๕๕๕

บทคดยอ

วทยานพนธฉบบน มวตถประสงค ๓ ประการคอ ๑) เพอศกษาหลกในการประกอบธรกจ ๒) เพอศกษาพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนา ๓) เพอศกษาการประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ : กรณศกษาบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด นครสวรรค

งานวจยนเปนงานวจยเชงเอกสาร (Documentary Research) โดยไดรวบรวมขอมลจากเอกสาร คอคมภรพระไตรปฎก ตลอดจนเอกสาร ตาราวชาการ ผลงานวจยตางๆ ทเกยวของ แลวประมวลขอมลโดยนามาศกษาวเคราะห ดวยวธวเคราะหเนอหา และนาเสนอสรปการวจยดวยวธนาเสนอผลการวจยเชงพรรณนา

ผลการวจยพบวา ๑) ในการประกอบธรกจควรมหลกในการดาเนนธรกจและจรยธรรมธรกจเปนหลก

กฎเกณฑในการอยรวมกนของคนในสงคมทกๆ อาชพ โดยเฉพาะในวงการธรกจกสามารถนามาใชประกอบในการดาเนนธรกจได ความสาเรจของธรกจตองมควบคกนไปทงดานกาไรและผทเกยวของกบธรกจทงปวง ทงนตองมปรมาณทพอเหมาะทงสองดาน ไมมากเกนไปหรอไมนอยเกนไป เชน ปญหาการเอารดเอาเปรยบ ปญหาผลกระทบระหวางนายจางกบลกจาง ปญหาสงแวดลอม เปนตน จงเปนการจาเปนอยางยงทจะตองมจรยธรรมเปนหลกในการดาเนนธรกจ

๒) พทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ ทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนา ขนพนฐาน ไดแก เบญจศลเบญจธรรม ขนกลาง กศลกรรมบถ และขนสง อรยมรรค โดยมหลกการ

ข

พฒนาธรกจ คอ หลกทฏฐธรรมกตถะ๔ โภวควภาคธรรม ๔ สขของคฤหสถ ๔ สงควตถ ๔ กลจรฏฐตธรรม ๔ ปาปณกงคะ ๓ และอรยทรพย ๗ สวนขอหามในการประกอบธรกจ ไดแก อบายมข ๖ และมจฉาวณชา ๕ ดงทกลาวมาน เปนตน ๓) บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ไดประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจโดยการนาหลกธรรมมาใชในการบรหารงานบคคลของพนกงาน ตลอดถงสงเสรมใหประพฤตตามหลกพทธจรยธรรม ละเวนอบายมข และมจฉาวณชชา ทาใหพนกงานเกดความรกในองคกร ขณะเดยวกนกไดบรการแกลกคาดวยความซอสตยสจรต ไมเอารดเอาเปรยบทาใหธรกจดาเนนอยได ทามกลางความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ ทสาคญบรษทไดทาหนาทในการชวยเหลอจรรโลงสงคมดวยการรวมมอกบชมชนสรางสรรคสงคมรกษาสงแวดลอม และจดโครงการปฏบตธรรมสาหรบบคคลทวไป เปนการคนกาไรใหกบสงคมดวย

ค

Thesis Title : The Application of Buddhist Ethics for Business Management: A Case Study of Fairyland Department Store, Nakhon Sawan Province

Researcher : Miss Sumalee Suk-aram

Degree : Master of Arts ( Buddhist Studies )

Thesis Supervisory Committee : Phramaha Warunyu Sonchun, Dr.

Pali VII, B.A., M.A., Ph.D.

: Prof. (Emeritus) Dr.Kanchana Ngourungsi

B.A., M.A., Ph.D. (Linguistics For TESOL)

: Asst. prof. Anond Methcevavachatra

Pali VI, B,A., B.Ed., M.Ed.

Date of Graduation : March 30, 2012

ABSTRACT The objectives of this thesis were: 1) to study the principle for business

management, 2) to study the Buddhist ethics for the business management appeared in the Buddhist texts, and 3) to study the application of the Buddhist ethics for the business management: a case study of Fairyland Department Store, Nakhon Sawan Province

This research applied the documentary research with collecting data from Tipitaka, academic textbooks, related documents and researches an Analysis of the data was used in the analysis of the content and the summary of the research was used in presenting the descriptive results of the research.

Results of the Research

1) The business management should have the principle for the business management. The ethical principle in running business was to live together make people in society, especially, the business circles can be applied for the business management. The success of the business gave consideration to the profit and the people relating the business. Moreover,

ง

they had the appropriate quantity no more or less than such as problems about taking advantage, problems about the effect of employers and employees and environmental problems etc. It is necessary to have the ethics for the business management.

2) The Buddhist ethics for the business management appeared in the Buddhist texts as the Primary stage is: Pancasila and Pancadhamma, the intermediate stage is: Kusalakammapatha and the advanced stage is: Ariyamagga. The business developmental principles of business are the four Ditthadhammikattha, the four Bhogavibhaga-dhamma, the four Gihisukha, the four Sangahavatthu, the four Kulaciratthiti-dhamma, the three Papanika-dhamma and the seven Ariya-dhana. The prohibitions on the business management are: the six Apayamukha and the five Micchavanijja etc.

3) Fairyland department store applied the Buddhist ethics to the business management with using the principles of the personnel management from the Buddhist ethics such as abstaining the causes of ruin and the trades which should not be piled by a lay disciple and promoted actions according to the Buddhacariya. They made employees love the organization. Meanwhile, the employees served the customers with the honesty and without taking advantage. In the situation of economic changes, the company sustained society by positive help such as preserving environment and providing Dhamma practicing course for general people which were regarded as a returning profit to society.

ฉ

สารบญ

เรอง หนา

บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ค กตตกรรมประกาศ จ สารบญ ฉ สารบญภาพ ฌ คาอธบายสญลกษณและคายอ ฎ

บทท ๑ บทนา ๑ ๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา ๑ ๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๒ ๑.๓ ขอบเขตของการวจย ๒ ๑.๔ ปญหาทตองการทราบ ๓ ๑.๕ นยามศพทเฉพาะทใชในการวจย ๓ ๑.๖ ทบทวนเอกสารและรายงานทเกยวของกบการวจย ๓ ๑.๗ วธดาเนนการวจย ๙ ๑.๘ ประโยชนทไดรบในการวจย ๙

บทท ๒ หลกในการประกอบธรกจ ๑๐ ๒.๑ ความหมายของธรกจ ๑๐ ๒.๒ แนวคดทฤษฎการประกอบธรกจทสาคญ ๑๒ ๒.๓ ประเภทของธรกจ ๑๔ ๒.๔ ความหมายและขอบเขตของจรยธรรมในการประกอบธรกจ ๒๐ ๒.๕ จดมงหมายของการใชจรยธรรมในการประกอบธรกจ ๒๗ ๒.๖ การดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม ๒๙

ช

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

บทท ๓ พทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ ทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนา ๓๒ ๓.๑ ความหมายของพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภร ๓๒ ทางพระพทธศาสนา ๓.๑.๑ ลกษณะพทธจรยธรรม ๓๕ ๓.๑.๒ การจดลาดบพทธจรยธรรม ๔๑ ๓.๒ หลกธรรมทเปนเครองสนบสนนในการประกอบธรกจ ๔๕ ๓.๓ หลกธรรมสาหรบการพฒนาธรกจ ๔๖

๓.๔ หลกธรรมทเปนปฏปกษในการประกอบธรกจ ๖๔ ๓.๕ การประกอบธรกจทนาทกขมาให ๖๘ ๓.๖ การประกอบธรกจทนาสขมาให ๗๑ ๓.๗ ตวอยางนกธรกจในสมยพทธกาล ๗๖

บทท ๔ การประยกตพทธจรยธรรมไปใชในการประกอบธรกจของบรษท ๘๑ แฟรแลนดสรรพสนคาจากด

๔.๑ ความเปนมาของ บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ๘๑ ๔.๒ การประกอบธรกจของบรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ๘๔

๔.๓ จรยธรรมในการประกอบธรกจของ บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ๘๘ ๔.๔ การประยกตใชพทธจรยธรรมของผบรหาร บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ๑๐๕

๔.๕ การประยกตใชพทธจรยธรรมของพนกงานบรษท แฟรแลนดสรรพสนคา

จากด ๑๑๓

บทท ๕ บทสรป และขอเสนอแนะ ๑๑๙ ๕.๑ สรปผลการวจย ๑๑๙ ๕.๒ ขอเสนอแนะ ๑๒๔

บรรณานกรม ๑๒๗

ซ

สารบญ (ตอ)

เรอง หนา

ภาคผนวก ๑๓๓

ก. บทสมภาษณ ๑๓๔ - นายเยยม คณาวงศ ประธานบรษทแฟรแลนด ๑๓๕ - นายสนต คณาวงศ กรรมการผจดการ ๑๔๑ - นายกลธวช คณาวงศ รองกรรมการผจดการ ๑๔๗ - นายเสรมพงษ คณาวงศ ผจดการฝายคลงสนคา ๑๕๒ - นางสรตน บาทบารง ผชวยผจดการฝายการคาท ๒ ๑๕๖ หนงสอขอเกบขอมล ๑๖๐ ข. ภาพกจกรรมทเกยวของกบการนาพทธจรยธรรมไปประยกตใชของ ๑๖๑ บรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด

ประวตผวจย ๑๗๖

ฌ

สารบญภาพ

ภาพท หนา

๑. จดบรรยายธรรม ๑๖๑ ๒. วทยากรนาทาสมาธ สวดมนตไหวพระ ๕ เชา ๑๖๑ ๓. พนกงานใหมเดนจงกรม ๑๖๒ ๔. พนกงานใหมฝกสมาธ ๑๖๒ ๕. บรรยายธรรม รอบบคคลทวไป ๑๖๓ ๖. ฟงธรรม รอบบคคลทวไป ๑๖๓ ๗. กรรมการผจดการ จดธปเทยนรวมฟงธรรม ๑๖๔ ๘. พนกงานฟงธรรม ๑๖๔ ๙. การฝกปฏบตธรรมของพนกงาน ๑๖๕ ๑๐. ฝกธรรมสมาธ ๑๖๕ ๑๑. นมนตพระมาแสดงธรรม ๑๖๖

๑๒. บคคลทวไปฟงธรรม ๑๖๖ ๑๓ ทากจกรรมเพอสงคม ๑๖๗ ๑๔ รางวลเสาเสมาธรรมจกร ๑๖๗ ๑๕ รางวลจากกรมอนามย ใหไวในฐานะจาหนายอาหารปลอดภย ๑๖๘ ณ วนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๓๗ ๑๖ รางวลธรกจดเดน จากกระทรวงพาณชย เมอวนท ๘ เมษายน ๒๕๓๘ ๑๖๙ ๑๗ รางวลการคาดเดน จากหอการคาจงหวดนครสวรรค ๒๐ เมษายน ๒๕๓๔ ๑๗๐ ๑๘ รางวลจากหอการคา ในฐานะธรกจดเดน เมอวนท ๘ เมษายน ๒๕๓๘ ๑๗๑ ๑๙ รางวลจากกรมตารวจในฐานะ มอปการะกบโรงเรยนพลตารวจ ๑๗๑ ๑ กนยายน ๒๕๓๔

ญ

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา ๒๐ รางวลจากกาชาดจงหวด ในฐานะสนบสนนกจการบรจาคโลหตใหกาชาด ๑๗๒ เมอวนท ๑๘ เมษายน ๒๕๔๔ ๒๑ รางวลจากการสอสารแหงประเทศไทย ในฐานะ เออเฟอสถานทจดนทรรศการ ๑๗๒ ๑๙ ธนวาคม ๒๕๓๐ ๒๒ รางวลจากเทศบาลนครนครสวรรค ในฐานะใหการสนบสนนการทางาน ๑๗๓ เมอวนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๔๘ ๒๓ รางวลจากสโมสรไลออน ในฐานะสนบสนนกจการ เมอวนท ๑๗๓ ๒๓ สงหาคม ๒๕๕๑ ๒๔ ตารางปฏบตธรรมของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด ๑๗๔ ๒๕ การฝกโยคะ เพอสขภาพ ๑๗๕

ฎ

คาอธบายสญลกษณและคายอ

อกษรยอในวทยานพนธน ใชอางองจากพระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พ.ศ. ๒๕๓๙ โดยไดกลาวถงแหลงทมา / เลม / ขอ / หนา ตามลาดบ เชน อง.ตก. (ไทย) ๒๑/๓๑/๑๑๙. หมายถง องคตรนกาย ตกนบาตร เลมท ๒๑ ขอท ๓๑ หนา ๑๑๙. และ พระไตรปฎกภาษาบาล ฉบบมหาจฬาเตปฏก ๒๕๓๕. เชน อง.ตก. (บาล) ๒๑/๔๑/๒๓. หมายถง องคตตรนกาย ตกนปาต ปาล เลมท ๒๑ ขอท ๔๑ หนา ๒๓.

พระวนยปฎก

ว.มหา. (ไทย) = วนยปฎก มหาวภงค (ภาษาไทย)

พระสตตนตปฎก ท.ส. (ไทย) = ทฆนกาย สลขนธวรรค (ภาษาไทย) ท.ม. (ไทย) = ทฆนกาย มหาวรรค (ภาษาไทย) ท.ปา. (ไทย) = ทฆนกาย ปาฏกวคค (ภาษาไทย) ม.ม. (ไทย) = มชฌมนกาย มลปณณาสก (ภาษาไทย) ส.ส. (ไทย) = สงยตนกาย สคาถวรรค (ภาษาไทย) ส.ข. (ไทย) = สงยตนกาย ขนธวารวรรค (ภาษาไทย) อง.เอกก. (ไทย) = องคตตรนกาย เอกกนบาต (ภาษาไทย) อง ตก. (ไทย) = องคตตรนกาย ตกนบาตร (ภาษาไทย) อง.ปจก. (ไทย) = องคตตรนกาย ปญจกนบาตร (ภาษาไทย) อง.อฏฐฏ. (ไทย) = องคตตรนกาย อฏฐกนบาต (ภาษาไทย) อง.นวก. (ไทย) = องคตตรนกาย นวกนบาต (ภาษาไทย) ข.ธ. (ไทย) = ขททกนกาย ขททกปาฐะ (ภาษาไทย) ข.ชา.ทก. (ไทย) = ขททกนกาย เอกกนบาต ชาดก (ภาษาไทย)

ฏ

พระอภธรรมปฎก อภ.สง. (ไทย) = อภธรรมปฏก ธรรมสงคณ (ภาษาไทย) อภ.ว. (ไทย) = อภธรรมปฎก วภงค (ภาษาไทย)

บทท ๑ บทนา

๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา ในการเรยนสงคมศกษา เมอกลาวถงวลทวา “มนษยเปนสตวสงคม” “Man is by

nature a social animal.”๑ ซงเปนวลสาคญของอรสโตเตล Aristotle เมธผเลองชอชาวกรก นกสงคมศกษายอมรจกกนเปนอยางด ซงมความหมายวา โดยธรรมชาตแลวมนษยไมสามารถอยลาพงเพยงคนเดยวได ตองอาศยรวมกนอยเปนหมเหลา ตดตอสมพนธกน พงพาอาศยและอยภายใตระเบยบกฎเกณฑเดยวกน รวมตวกนสรางวฒนธรรมขน เพอเปลยนแปลงตนเอง จงตองมการเรยนรอยตลอดเวลา เพราะวฒนธรรมเกดจากการเรยนร ไมไดเกดขนเองแบบสญชาตญาณ ดงนนการเรยนรของมนษยจงไมมทสนสด ในขณะทพระพทธศาสนากยอมรบวา มนษยเปนสตวโลกชนดหนง ทลวนเกดแกเจบตายเชนเดยวกบสตวโลกชนดอนๆ และยกยองวาเปนผมใจสง รสงทเปนประโยชนและไมเปนประโยชน มนษยเปนสตวพเศษทสามารถฝกได พฒนาได เรยนรได

สงคมมนษยมกจกรรมในการทางานรวมกบสงตางๆ ทมอยในธรรมชาตและทมนษยสรางขนเอง เพอผลตสงของและบรการ กระจายแลกเปลยนซอขายกน เพอสนองความตองการของมนษย ซงเรยกวา การประกอบธรกจ๒นนเอง ในประกอบธรกจหากผประกอบการมงหวงแตเพยงการทากาไรใหมากมายมหาศาล โดยไมคานงถงศลธรรมอนดงามของมนษย การทาธรกจดงกลาวกกลบเปนอนตรายใหกบสงคมได เชน การคาอาวธ การคามนษย การคานาเมา เปนตน

จรยธรรมในการประกอบธรกจจงเปนสงทถกกลาวขานถงในโลกตะวนตกปจจบน ไดมการหนมาศกษาจรยธรรมทจะนามาประยกตใชในการประกอบธรกจกนเปนอนมาก เพราะกอใหเกดความมนคงแกธรกจและอานวยประโยชนใหกบสงคมอยางยงยน ในโลกตะวนออกนน หากศกษาในเชงลกเราจะพบวา พอคาหรอ เศรษฐ คอ นกธรกจ ทมบทบาทททาใหเกดความเจรญรงเรองแกสงคม เปนผสนใจหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ไดรบประโยชนจากการนาหลกธรรมไปใชในชวตจรง ในการประกอบธรกจของตนดงตวอยางทานอนาถบณฑกเศรษฐเพราะนอกจากจะใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจของตนแลว ยงเกอกลตอสงคมเชน การตงโรง

๑Goodread. Aristotle/Quotes/QuotableQuote. [ออนไลน]. แหลงทมา : www.goodreads.com/

quotes/show/183896 [๒๓ ม.ค. ๒๕๕๕]. ๒ดรายละเอยดใน วทยากร เชยงกล , ธรรมะแกปญหาเศรษฐกจของประชาชนไดอยางไร ,

(กรงเทพมหานคร : สานกพมพบญญปญญา, ๒๕๔๓), หนา ๒.

๒ ทานเพอชวยเหลอคนทเดอดรอนในสงคม สรางวดถวายพระสงฆ บรจาคทรพยในการทานบารงพระพทธศาสนาไวมากมาย๓

บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด จงหวดนครสวรรค ซงกอตงมาตงแตปพทธศกราช ๒๕๓๐ เปนเวลา ๒๐ กวาปแลว โดยมการปรบปรงการทางาน การใหบรการลกคาใหทนสมยอยเสมอ แตในขณะเดยวกนกนาหลกธรรมมาประยกตใชดวยความลงตว โดยผบรหารไดใหความสาคญกบการนาพทธจรยธรรมมาใชในการประกอบธรกจ ทงในสวนผบรหารและพนกงาน นอกจากน บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด กไดจดกจกรรมทคนกาไรใหกบสงคม โดยการชวยเหลอประชาชนทงทางรางกายและจตใจ อนสงผลใหบรษทดาเนนกจการไดอยางมนคง ทามกลางกระแสการแขงขนทางธรกจในปจจบน

ดงนน ผวจยจงไดทาการศกษาวจยเรอง “ การประยกตใชพทธธรรมในการประกอบธรกจ กรณศกษา : บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด นครสวรรค” เพอศกษาหลกจรยธรรมและพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนา และการประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจของบรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ซงขอมลทางวชาการในรปแบบงานวจยนจกสามารถเปนกรณศกษาเพอนาไปสการสงเคราะหแนวทางการประยกตใชพทธธรรมในการประกอบธรกจ และเปนแบบแผนในการประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจไดอยางสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพสงคมไทย

๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๑.๒.๑ เพอศกษาหลกในการประกอบธรกจ ๑ .๒ .๒ เ พอศกษาพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภรทาง

พระพทธศาสนา ๑.๒.๓ เพอศกษาการประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ : กรณศกษา

บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

๑.๓ ขอบเขตของการวจย

การวจยครงนเปนการศกษาวเคราะหเชงเอกสาร ซงไดทาการศกษาเปน ๒ สวนโดยศกษาขอมลจากเอกสาร และ จากบทสมภาษณผบรหารของบรษทแฟรแลนด สรรพสนคาจากด

เอกสารขนปฐมภม โดยศกษาขอมลจากพระไตรปฎก อรรถกถา ฎกา

๓ รงส สทนต, เศรษฐแทฟงธรรม, (กรงเทพฯ : สานกพมพสขภาพใจ, ๒๕๔๓), หนา ๒๓.

๓

เอกสารขนทตยภม ไดแกหนงสอ และเอกสารทเกยวของกบงานวจยและศกษาเฉพาะเรองการนาพทธจรยธรรมไปประยกตใชในบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด นครสวรรค

ขอมลจากการสมภาษณ ผบรหารของบรษทฟรแลนดสรรพสนคาจากด นครสวรรค

๑.๔ ปญหาทตองการทราบ ๑.๔.๑ หลกในการประกอบธรกจเปนอยางไร ๑.๔.๒ หลกพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนา

มอะไรบาง ๑.๔.๓ แนวทางการประยกตใชหลกพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ ในบรษท

แฟรแลนดสรรพสนคา เปน เชนไร

๑.๕ คานยามศพทเฉพาะทใชในการวจย

๑.๕.๑ พทธจรยธรรม หมายถง การนาหลกธรรมมาประพฤตปฏบต ใหดงามเหมาะสมและเปนทนยมชอบ หรอยอมรบของสงคม เพอความสนตสขแหงตนเอง และความสงบเรยบรอยของสงคมสวนรวม คาวา พทธจรยธรรม บางแหงเรยกวา พทธจรยศาสตร

๑.๕.๒ การประกอบธรกจ หมายถง การประกอบสมมาชพทปรากฏในคมภรพระพทธศาสนา

๑.๕.๓ พทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ หมายถง การประกอบธรกจทมคณธรรม มศลธรรม ไมเอาเปรยบผอน โดยมจดมงหมายคอ ซอสตย รบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม คนกาไรใหกบสงคม

๑.๕.๔ การประยกตใช หมายถง การนาพทธจรยธรรมมาปรบใชใหเปนประโยชนตอการประกอบธรกจ

๑.๕.๕ บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด นครสวรรค หมายถง บรษททประกอบกจการในรปแบบของหางสรรพสนคา ทอยในจงหวดนครสวรรค

๑.๖ ทบทวนเอกสารและรายงานทเกยวของกบการวจย

ก. หนงสอ ๑.๖.๑ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) ไดกลาวไวในหนงสอ “ธรรมนญชวต

พทธจรยธรรมเพอชวตทดงาม” วาคนปจจบนจานวนมากในวงการธรกจมองชวตวาเปนการตอสระหวางผลประโยชนทขดกน จงเกดเปนนายจางกบลกจาง เมอคนถอเอาทรพยกบอานาจเปน

๔ จดหมายของชวต สงคมกกลายเปนสนามตอสระหวางผลประโยชนสวนตวทขดกน เรากเลยตองเทยวหาจรยธรรมสาหรบปกปองผลประโยชนเหลานนนคอ “จรยธรรมเชงลบ” กลาวคอสงคมยดหลกผลประโยชนแบบเหนแกตว โดยยด สทธของแตละคนทจะแสวงหาความสข กเลยตองการจรยธรรม ดงเชน สทธมนษยชน มาคอยกนไวในระหวางทวงหาความสขนน หลกพทธจรยธรรมเปน จรยธรรมเชงบวก ประโยชนสขคอจดหมาย หาใชทรพยและอานาจไม พระพทธศาสนาถอวาสงคมเปนสอกลางทชวยใหทกคนมโอกาสอนเทาเทยมกน ทจะพฒนาตนเองและเขาถงประโยชนสขไดมากทสดและนาเอาจรยธรรมมาใชเพอเกอหนนจดหมายทกลาวน๔

๑.๖.๒ พระอาจารยบญม มาลาวชโร ไดกลาวไวในหนงสอ “พทธบรหาร” วาในปจจบนมองคกรธรกจหลายแหงไดเรมนาพระพทธศาสนาไปประยกตใชกบการบรหารงาน วถแหงพทธเปนการรจกดาเนนชวต ดวยความพอด รจกพอ ใหความเคารพไววางใจในมนษย จะไดมมตรภาพทแทจรงและมนคง ในขนตอนการทางานตองรจกพจารณางานให เปนระบบ เปนขนเปนตอน ไมทาแบบขวานผาซากบางอยางกไมอาจถอหลกเกณฑเดยวกนทกงานได ตองมเหตผลทถกตอง รจกแยกแยะดวยสตปญญา หลกการของพระพทธศาสนาทสามารถนาไปใชนนสงสาคญทสดขนอยกบผบรหารเปนสาคญ หากผบรหารเปดใจยอมรบทจะนาหลกการของพทธศาสนาไปใช กใหองคกรเกดความเปลยนแปลงไดอยางแทจรง๕

๑.๖.๓ เพมศกด วรรลยางกร กลาวไวในหนงสอ “จตวทยามนษยเชงธรกจ” วาการทางานในวงการธรกจในปจจบน จาเปนอยางยงทบคคลทกสาขาอาชพจะตองม ความสานกถงความรบผดชอบมคณธรรม มจรยธรรมและจรรยาบรรณในวชาชพของตน จงจะทาใหผลงานนนเจรญกาวหนา ถาขาดคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณในวชาชพของตน กจะกอความเดอดรอนมาสตนเอง ประชาชน สงคม และประเทศชาตในภายหลง เพราะทกคนมงแตความละโมบ หวงผลกาไรจากการคา และบรการนนๆจนเกนความจาเปน ดงนนเพอใหสงคมและประเทศชาตอยรอด จงมความจาเปนอยางยงทผประกอบการทกสาขาอาชพ จะตองมความสานกถงคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณในวชาชพมาใชในการทางานในการประกอบอาชพของตน๖

๔พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), ธรรมนญชวต พทธจรยธรรมเพอชวตทดงาม,( นครปฐม :

ระฆงทอง, ๒๕๔๗), หนา ๔-๕. ๕พระอาจารยบญม มาลาวชโร, พทธบรหาร, (กรงเทพมหานคร:ธงคบยอนดบคส, ๒๕๕๓),หนา

๑๔๗-๑๕๐. ๖เพมศกด วรรลยางกร, จตวทยามนษยเชงธรกจ, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพวงอกษร ๒๕๔๗),

หนา ๗๕.

๕

๑.๖.๔ วรภทร ภเจรญ ไดกลาวไวในหนงสอ “การบรหารวถพทธ”วาคนททาธรกจกตองหวงผลกาไรกนทงนน ขอนคงไมมใครไมเหนดวย ซงตราบใดทการกระทานนไมผดศล ๕ พระพทธเจาไดตรสสอนเรองของการเปนพอคาทรารายจะตองปฏบตอยางไร พอจะสรปไดวาพอคาตองมคณสมบต ๓ ประการดงนคอ

๑. ตองมตาด ตาดกคอการบรหารสารสนเทศ การตรวจสอบตลาด สารวจความตองการของลกคา คานวณกาไร ขาดทน ไดด คอรดในเรองเหลานเปนตน

๒. ธระด กคอการเปนคนฉลาดในการซอ การขาย รวาสงใดซอมาแลวสามารถขายไปเพอสรางกาไร มใชซอมากแพง แลวยงขายไมออก

๓. ครอบครวด ลกดภรรยาด นนคอเลยงดครอบครวด เพราะไฟภายในสงบไมตองปวดหว ทางานเหนอยๆ เมอกลบมาถงบานกมความสข เอาสมองไปคดเรองงานเรองการไดด

ดงนนพอคาทนบวาประสบความสาเรจสงสด คอนอกจากจะประสบความสาเรจในเรองของการทางานแลว ยงประสบความสาเรจในเรองครอบครวดวย ทงนตองไมลมหาทรพยภายใน คอ อรยทรพย ๗ ประการ ทจะพาขามภพขามชาตไปได๗

๑.๖.๕ อภชย พนธเสน และคณะ กลาวไวในหนงสอ “พทธเศรษฐศาสตร” วาคงเปนเรองธรรมดาทผประกอบการธรกจมกจะมองเรองยอดขายการตวเลขกาไรทเตบโตขนทกปเปนเปาหมายสงสด เปรยบไปแลวกเหมอนดชนบงชความสาเรจ หากแตยงมนกธรกจบางคนทเรมตงคาถามวาแทจรงแลวแนวคดเชนนถกตองและสามารถนาไปสความยงยนจรงหรอไม ยงนานวนกทาใหพบวา แทจรงแลวกลไกและแนวคดกระแสหลกของธรกจทกวนนไมใชหนทางทจะนาพาธรกจใหอยรอดทามกลางความสขซงจะเกดขนทงกบตวเองและเพอนรวมงาน จงหนมาใหความสนใจกบการนาพทธจรยธรรมมาประยกตใชกบการประกอบธรกจของตน เพอประโยชนสวนรวมและสงคมไทย๘

๑.๖.๖ อภศกด สรยาปกรณ กลาวไวในหนงสอ “๓๐ กลยทธ เคลดลบ ปรชญา เพอนกบรหารรนใหม” วา แมวาจรยธรรม คณธรรม ดเหมอนจะเปนปฏปกษกบการทามาหากน เพอสรางฐานะและความรารวย ทถอเอาการแสวงหากาไรเปนเปาหมายสงสด แตถามองใหถงทสดแลว จรยธรรมในการประกอบการงานทกอยางสาคญยง จรยธรรม คณธรรมเปนเสาหลกในการคาจนสงคมใหรมเยน ใหผคนดารงตนรวมกนอยางมสนตสข ในการประกอบอาชพใดๆตองยด

๗ วรภทร ภเจรญ, การบรหารวถพทธ, พมพครงท ๒,(กรงเทพมหานคร : อรยชนจากด ๒๕๓๗),

หนา ๓๓. ๘อภชย พนธเสนและคณะ,พทธเศรษฐศาสตร ฉบบนสต นกศกษา และประชาชน, (กรงเทพมหานคร

: สานกพมพดอกหญาวชาการจากด ๒๕๔๙), หนา ๕๒.

๖ มนในสมมาอาชวะ หรอการเลยงชพชอบดวยความมความซอสตยตอกน คอการประกอบธรกจอยางตรงไปตรงมา ไมคดโกงหลอกลวง มความจรงใจและไมเอารดเอาเปรยบซงกนและกน อกทงยงตองซอสตยตอตนเอง เพอนรวมงานและลกคา จงจะทาใหชวตมคณคาและกาวหนายงยน

ดวยเหตนภาคธรกจ จงตองพยายามคนหาแนวทางสรรคสรางอาณาจกรธรกจบนพนฐานคณธรรม และจรยธรรม เพอทจะใหทงสองฝาย ดาเนนไปควบคกนอยางผสมกลมกลน มฉะนนแลวสงคมกจะเกดโกลาหล และเปนทนายนดวาปจจบนนกธรกจและนกบรหารตางใหความสาคญแกการบรหารจดการทโปรงใสไรคอรปชน ดวยวถพทธ๙

การประกอบธรกจทจะกอใหเกดประโยชนแกเจาของธรกจ อนจะสงผลใหสงคมพฒนามความเปนอย ท ด และมความสงบสขได นนผประกอบธรกจจะตองม ทงความร ความสามารถทจะนาไปใชในการประกอบกจการ ซงอยในขอบเขตของหลกคาสอนในพระพทธศาสนาดวย จงจะนาผลประโยชนมาสมนษยชาตไดอยางแทจรง ซงหากธรกจใดขาดคณธรรม จรยธรรมแลว ธรกจนนกจะออกมาในรปแบบท ประกอบขนเพยงเพอผลประโยชนของผเปนเจาของฝายเดยวโดยไมสนใจเลยวาสงททานนจะสรางความเดอดรอนใหแกผอน ทอยรวมในสงคมเดยวกนอยางไร ผประกอบธรกจควรทจะคานงถงหลกคาสอนในพระพทธศาสนา เพราะเปาหมายของหลกคาสอนทงหมดลวนมงใหผประพฤตตามไดหลดพนจาก ความทกข และไดรบความสขอยางแทจรง

ข. วทยานพนธ

๑.๖.๗ ปรชา ชางขวญยน ไดทาการวจยเรอง “การศกษาจรยศาสตรสงคมในพทธศาสนาเชงวจารณ” พบวา พระพทธศาสนามคาสอนจานวนมากทเปนเรองเกยวกบความประพฤตของมนษยและการอยรวมกนในสงคม เปนคาสอนทมเหตผลและสอดคลองกนเปนระบบแมคาสอนทเกยวกบมนษยและสงคมจะเปนสงคมโลกยธรรม แตกไมขดกบโลกตตรธรรมแตอยางใด หากแตเปนวถทางในการพฒนาชวตมนษย จากชวตทหยาบไปสชวตทละเอยด และมขนตอนทสอดคลองกบการพฒนาชวตตามลาดบ การประกอบธรกจกตองประกอบดวยพทธจรยธรรมเพอทจะเปนแนวทางมในการประกอบอาชพทจะเปนประโยชนตอตนเอง และสงคมตอไป๑๐

๙อภศกด สรยปกรณ,๓๐ กลยทธ เคลดลบ ปรชญา เพอนกบรหารรนใหม,(กรงเทพมหานคร :

สานกพมพโอม,๒๕๔๗).หนา ๒๑๙-๒๒๐. ๑๐ปรชา ชางขวญยน,”การศกษาจรยศาสตรสงคมในพทธศาสนาเชงวจารณ”, วทยานพนธปรญญา

อกษรศาสตรมหาบณฑต,ภาควชาปรชญา.(บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๐), หนา ๙.

๗

๑ .๖ .๘ พสมย สอนบญม ไดทาการวจยเรอง “การศกษาเปรยบเทยบปรชญาเศรษฐศาสตร กบปรชญาพระพทธศาสนา”พบวา ทงปรชญาเศรษฐศาสตรและปรชญาพระพทธศาสนา เรมตนจากประเดนหลกของความจรงทวา ความตองการของมนษยนนไมมทสนสด แตทรพยากรมจานวนจากด นกเศรษฐศาสตรจงมงแตวธการเพมปรมาณสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการ แตพระพทธศาสนามงควบคมความตองการของมนษย เพอใหมนษยดารงชวตอยไดโดยไมเดอดรอน นกเศรษฐศาสตรมงการเพมปรมาณดานวตถ เพอตอบสนองความตองการในการบรโภคแตพระพทธศาสนามงปรมาณดานจตใจ เพอควบคมความตองการของมนษย๑๑

๑.๖.๙ สมโภช ศรพนธ ไดทาการวจยเรอง “ศกษาวเคราะหเศรษฐศาสตรตามแนวพระไตรปฎก” พบวา เศรษฐศาสตรมแนวความคดวามนษยเปนศนยกลางของจกรวาล จงสามารถกาหนดจรยธรรมของตนเองไดอยางเสร ธรรมชาตแวดลอมอยภายใตการยดครองของมนษย แตเศรษฐศาสตรตามแนวพระไตรปฎกเกดจากความวางจากการมตวตน ทมผลมาจากการฝกฝนตนเองเพอหยงรธรรมชาตทแทจรง ไดรวามนษยเปนสวนหนงของธรรมชาต ระบบเศรษฐกจตามแนวพระไตรปฎกบางกรณกแตกตางกบตะวนตกอยางเหนไดชด คอ ความสขเกดจากการใหเปลา เพอพฒนาคณภาพชวตใหดยงขนไปซงไมมการประเมนวาขาดทนหรอกาไรทางวตถแตอยางใด สวนเกนทเขาบรโภคใหแกสาธารณชนมคามากกวาการยดครองแตผเดยว วธการของพระพทธศาสนาสอดคลองกลมเกลยวกบบคคล ระบบสงคม และธรรมชาต๑๒

๑.๖.๑๐ สภาวด นมคณสรณ ไดทาการวจยเรอง “ธรกจกบพทธจรยธรรม” พบวาเพอใหไดมาซงประสทธภาพทางการผลตและผลกาไรสงสดนน นกธรกจจาเปนจะตองละเมดจรยธรรมบางประการ แตการละเมดจรยธรรมนนจะนามาซงคณคาทดกวา นนคอคณคาของประโยชนของสงคมโดยสวนรวม และคณคาแหงสทธและเสรภาพ ซงในทสดกไดเหนแลววาไมเปนความจรงดงทกลาวอาง การเสนอทางออกในการแกปญหาจรยธรรมในการประกอบธรกจกคอการใชพทธจรยธรรมเปนแนวทาง ซงปรากฏวาสามารถชวยแกปญหาได กลาวคอการประกอบ

๑๑พสมย สอนบญม, “การศกษาเปรยบเทยบปรชญาเศรษฐศาสตรกบปรชญาพระพทธสาสนา”,

วทยานพนธปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร,(บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม,๒๕๓๗), หนา ๒.

๑๒สมโภช ศรพนธ, “ศกษาวเคราะหเศรษฐศาสตรตามแนวพระไตรปฎก”,วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาปรชญา, (บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ๒๕๓๖),หนา ๓.

๘ ธรกจตามแนวพทธจรยธรรม ทาใหนกธรกจสามารถรกษาประสทธภาพในการผลตไดโดยไมละเมดจรยธรรม๑๓

๑.๖.๑๑ สนทราภรณ เตชะพะโลกล ไดทาการวจยเรอง “เศรษฐศาสตรแนวพทธกบวถทางพฒนาของไทย” พบวา เศรษฐศาสตรกระแสหลกมรากฐานอยางสาคญมาจากลทธประโยชนนยม ซงมเพยงมตดานปรมาณ แมจะพยายามเชอมเขากบหลกจรยธรรม แตกเกดความขดแยงระหวางหลกจรยธรรมสวนบคคลกบหลกจรยธรรมทางสงคม ในการแสวงหาประโยชนสขสวนตนสงสดไมสามารถทาใหสงคมเกดประโยชนสงสดไดดวย สวนพระพทธศาสนาไดเสนอหลกปรบดลยภาพสวนบคคลโดยใชเบญจศลเปนทางไปสหลกจรยธรรมในระดบสงคม เพอปรบเปลยนทางโครงสรางและกาหนดลกษณะทางสงคมทพงปรารถนา๑๔

๑.๖.๑๒ พระอนวต สรจนโท (กระสงข) ไดทาการศกษาวจยเรอง “ศกษาการประยกตใชหลกมชฌมาปฏปทาในสงคมไทย” พบวา คาสอนในพระพทธศาสนาทเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงน มจดสนใจเบองแรก จะทาอยางไรใหทกคนมปจจยสพอเพยงตามสภาพทเปนอย ซงเปนความตองการขนพนฐานของมนษย เพราะวาในการทจะพฒนาคณภาพชวตอยางไรตอไป เพอความมชวตทดงาม มสงคมทเปนสขนน ถาชวตขาดแคลนปจจยสเปนพนฐานเบองตนแลว ยอมจะทาใหการดาเนนชวตเปนไปอยางยากลาบาก ปจจยพนฐานจาเปนจะตองอาศยหลกจรยธรรมในการประกอบการดาเนนงานดวย๑๕

เอกสารและงานวจยทเกยวของทรวบรวมมาทงหมดขางตน ใหมมมองและเปนแนวทางแกผวจยวา พทธจรยธรรมสงเสรมสนบสนนใหผประกอบธรกจ อยในสมมาอาชวะ ซงเปนเหตใหเกดผลดแกคนในสงคมทงในระยะสนและระยะยาว เพราะการประกอบธรกจจะไมมงหวงเพอไดกาไรเพยงอยางเดยว แตจะรบผดชอบตอผลกระทบท เกดขนตอสงคม และสงแวดลอมดวย จงเหนวาเอกสารและงานวจยทงหมดน เปนประโยชน ในการศกษาเรองการ

๑๓สภาวด นมคณสรณ, “ธรกจกบพทธจรยศาสตร”,วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต

ภาควชาปรชญา, (บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๓๙,) หนา ๒. ๑๔สนทราภรณ เตชะพะโลกล, “เศรษฐศาสตรแนวพทธกบวถการพฒนาของไทย”,วทยานพนธ

ปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑตคณะเศรษฐศาสตร, (บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร,๒๕๓๔), หนา ๑.

๑๕ พระอนวต สรจนโท,”ศกษาการประยกตใชหลกมชฌมาปฏปทาในสงคมไทย” วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพระพทธศาสนา,(บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๒), หนา ๑๗.

๙ ประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ : กรณศกษา บรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากดจงหวดนครสวรรค เปนอยางยง

๑.๗ วธดาเนนการวจย

การดาเนนการวจยครงนเปนงานวจยเชงเอกสาร (Documentary Research) โดยศกษาจากเอกสารปฐมภมและเอกสารทตยภม มขนตอนดงน

๑.๗.๑ ศกษาคนควารวบรวมขอมลจากเอกสารขนปฐมภมไดแก พระไตรปฎก ๑ .๗ .๒ ศกษาคนควารวบรวมขอมลขนทตยภม ไดแก อรรถกถา ฎกา ตารา

วทยานพนธ รายงานการวจย หนงสอเอกสาร สงพมพตางๆ เชน หนงสอพมพ นตยสาร วารสารและ อนเตอรเนต

๑.๗.๓ ศกษารวบรวมขอมลจากการสมภาษณผบรหารในองคกรของบรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

๑.๗.๔ ประมวลขอมล โดยนามาศกษาวเคราะหตามขอบเขตของการวจย และนาเสนอสรปการวจย ดวยวธนาเสนอผลการวจยโดยวธเชงพรรณนา

๑.๘ ประโยชนทไดรบจากการวจย

๑.๘.๑ ทาใหทราบหลกในการประกอบธรกจ ๑.๘.๒ ทาใหทราบหลกพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภรทาง

พระพทธศาสนา ๑.๘.๓ ทาใหทราบการประยกตใชหลกพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ :

กรณศกษา บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

บทท ๒ หลกในการประกอบธรกจ

๒.๑ ความหมายของธรกจ

ธรกจ เปนคาทใชครอบคลมกระบวนการทงหมดของการนาเอาทรพยากรธรรมชาตมาแปลงสภาพ โดยมนษยและเครองจกรใหเปนสนคาและบรการ กระบวนการและกจกรรมดงกลาวน เกดขนเพอตอบสนองความตองการของบคคลในสงคม กจกรรมทางธรกจทสาคญ คอ การผลต ซงเรมตงแตกจกรรมทางดานการเกษตร การเพาะปลก การจดหาวตถดบ การดาเนนการผลต จนไดเปนสนคาสาเรจรป กจกรรมตอมา คอ การจดจาหนาย ไดแกการนาสนคาสาเรจรปทผลตไดไปจาหนายใหแกผบรโภค รวมทงกจกรรมดานบรการอนๆ ทเกยวกบธรกจในดานตางๆ

กจกรรมทางธรกจทกลาวมาน สามารถพจารณาความหมายของธรกจตามทนกวชาการหลายทานไดใหความหมายไวดงน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช ๒๕๒๕ ใหความหมายธรกจวาเปนงานเกยวกบอาชพคาขาย หรอกจกรรมอยางอนทมใชราชการ๑

กรองแกว อยสข และ พมพา ศรายทธ ไดใหความหมายของธรกจไววา กจกรรมใด กตามททาใหเกดมการผลตสนคาหรอบรการขน แลวมการแลกเปลยนซอขายกนและมวตถประสงคจะไดประโยชนจากการกระทากจกรรมนน๒

กรต บญเจอ และ เจรญ อาทตยา ไดใหความหมายของธรกจไววา ธรกจไดแกการประกอบการ ทดาเนนกจการอยางถกตองตามหลกจรยธรรม และไดกาไรดงคาพดทวา “ใหกาไรคมคา พฒนาจตใจ สนตภาพประสทธ พชตรสนยม”๓

จนตนา สนทรธรรม ใหความหมายธรกจวา เปนกระบวนการทงปวงของการนาเอาทรพยากรธรรมชาตมาเปลยนสภาพตามกรรมวธการผลตดวยแรงงานคนและเครองจกรใหเปนสนคาและบรการแลวเกบรกษาไวเพออานวยใหแกผตองการ๔

๑ราชบณฑตยสถาน , พจนานกรมศพทปรชญา ( องกฤษ -ไทย )ฉบบราชบณฑตยสถาน , (

กรงเทพมหานคร : หางหนสวนจากด อรณการพมพ ๒๕๒๕), หนา ๔๘๑. ๒กรองแกว อยสข และ พมพา สรายทธ, ความรทวไปเกยวกบธรกจ, (กรงเทพมหานคร:ประยรวงศ

๒๕๓๒), หนา ๑. ๓กรต บญเจอ และ พมพา อาทตยา , พนฐานจ รยศาสตร ว ช า ชพ , (กร ง เทพมหานคร :

มหาวทยาลยอสสมชญ, ๒๕๓๘), หนา ๗๘. ๔จนตนา สนทรธรรม, ธรกจเบองตน, (เชยงใหม: ศนยหนงสอเชยงใหม, ๒๕๒๓),หนา ๑.

๑๑

ธงชย สนตวงศ ใหความหมายธรกจวา การรวมความพยายามของคนทกอตงขนมาเพอดาเนนการผลตสนคาและบรการ เพอออกจาหนายในตลาด และหวงผลทจะไดรบผลตอบแทนกลบมาในรปใดรปหนง๕

นพนธ จตรประสงค และสมยศ นาวการ ใหความหมายธรกจวา การผลต(Production) การจาหนาย (Distribution) และการใหบรการทางธรกจ (Business Services)๖

รตนา อตภมสวรรณ ใหความหมายทางธรกจไววา กจกรรมทางเศรษฐกจประกอบดวยการผลต การบรโภค การกระจายรายได การแลกเปลยน เพอใหเกดกระบวนการผลต การจาหนาย และการบรการ ใหตรงตามความตองการของผบรโภค โดยมจดมงหมายทจะแสวงหากาไรจากการประกอบธรกจนน๗

ศรวรรณ เสรรตน ใหความหมายธรกจไววา ความพยายามทเปนแบบแผนของนกธรกจในการผลตและขายสนคาหรอบรการเพอสนองความตองการของสงคม โดยมงหวงกาไร๘

สมคด บางโม ใหความหมายธรกจวา กจกรรมทางเศรษฐกจอยางตอเนองของมนษยทเกยวของกบการผลต การแลกเปลยนซอขายสนคาและบรการ โดยมจดมงหมายทจะแสวงหาผลกาไรจากการประกอบธรกจนนๆ๙

สมยศ นาวการ ใหความหมายธรกจวา กจกรรมทางดานเศรษฐกจและการพาณชยทม เปาหมายทางดานกาไรในการจดหาสนคาและบรการเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค๑๐

จากความหมายดงกลาวนพอสรปไดวา “ธรกจ” หมายถง การประกอบกจกรรมตาง ๆ ททาใหมการผลตสนคา และบรการ มการซอขายแลกเปลยนจาหนาย และกระจายสนคาและมประโยชนหรอกาไรจากกจกรรมนน ธรกจมความสาคญตอการดาเนนชวตของมนษยในสงคมปจจบนมากเพราะนอกจากจะเปนองคการทผลตสนคา หรอบรการทเปนปจจยพนฐานของการ

๕ธงชย สนตวงศ และคณะ, เอกสารการสอนชดวชาความรเบองตนเกยวกบการบรหารธรกจ,(นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช,๒๕๒๙), หนา ๗.

๖นพนธ จตรประสงค และสมยศ นาวการ, ธรกจเบองตน, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพธรรมศาสตร,๒๕๑๙),หนา ๒.

๗รตนา อตภมสวรรณ, การศกษาธรกจ, (กรงเทพมหานคร : บรษทศนยการพมพแกนจนทร, ๒๕๔๒), หนา ๑.

๘ศรวรรณ เสรรตน ,รศ. และคณะ, ธรกจทวไป : ความรเบองตนเกยวกบการประกอบธรกจ, (กรงเทพมหานคร : บรษทดวงกมลสมย จากด,๒๕๔๑), หนา ๑.

๙สมคด บางโม,รศ., ธรกจทวไป, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : นาอกษรการพมพ, ๒๕๑๙), หนา ๑๓.

๑๐สมยศ นาวการ,รศ., ธรกจเบองตน, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพดอกหญา, ๒๕๔๐), หนา ๓.

๑๒ ดารงชวต หรอปจจย ๔ การประกอบธรกจตางๆ ไมวาจะเปนขนาดเลกหรอใหญแคไหนกตามสงทสาคญทสด คอ กาไร เพราะเปนแรงจงใจของการดาเนนการทางธรกจกอใหเกดการแขงขนและการขยายตวทางธรกจใหเจรญกาวหนามากยงขน

๒.๒ แนวคดทฤษฎการประกอบธรกจทสาคญ ธรกจแทบทกประเภทมจดมงหมายทสาคญคอ ตองการกาไร แตการประกอบธรกจ

มกจะประสบกบอปสรรคตางๆมากมายทงภายในและภายนอก เชน การขาดแหลงเงนทนขาดบคคลทมความรความสามารถในการบรหารธรกจ และยงมคแขงขนอกเปนจานวนมาก เปนตนทาใหการประกอบธรกจไมประสบความสาเรจในเรองกาไรสงสดตามทคาดหวงเอาไว๑๑ เปาหมายในเรองกาไรทาใหธรกจมการแขงขนเกดการเปลยนแปลงสนคาทงในดานคณภาพ ปรมาณ และ ราคา ผลของการปรบปรงเปลยนแปลงนถอวาเปนการทาใหกจการของตนอยรอดและมกาไร ขณะเดยวกนกทาใหสงคมไดรบความสะดวกสบายตามไปดวย ดงนนธรกจจงไมอาจคานงถงผลกาไรสงสดเพยงอยางเดยว แตตองคานงถงความอยรอดและความกาวหนาของธรกจดวย โดยจะตองประกอบธรกจใหสอดคลองกบกฎหมายและประโยชนทางสงคม รวมทงศลธรรมอนดงามอกดวย

คาพอง งามภกด ไดใหความเหน จดมงหมายในการประกอบธรกจไว ๖ ประการ คอ

๑) ใหบรการแกผบรโภค ธรกจนนตองมงตอบสนองความตองการของประชาชนดานสนคาและบรการ เพออานวยประโยชนสขแกประชาชน

๒) นาผลกาไรมาสผลงทน การดาเนนกจกรรมทางธรกจของผประกอบการ นนมเปาหมายสงสด คอการดาเนนการทมกาไร ซงถอเปนความสขสงสดของผประกอบการทกประเภท

๓) เปนหลกประกนทางดานเศรษฐกจใหแกพนกงาน การดาเนนการทางธรกจทกแขนงเปนการกอใหเกดรายไดทงแกผประกอบการและพนกงาน แตทเปนผลตอความมนคงทางเศรษฐกจกคอกอใหเกดรายไดประจาและเปนหลกประกนความเปนอยของพนกงานและกอใหเกดอาชพทมนคงแกพนกงานดวย

๔) ใหบรการแกทองถน และเสรมสรางความเจรญใหแกสงคมสวนรวม ธรกจทเปด

๑๑จตพร รวมใจ, “ศกษาศาสนภาพ และ การประยกตหลกพทธธรรมของนกธรกจ : ศกษากรณ

นกธรกจไทยพทธในกรงเทพมหานคร”,วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑตสาขาศาสนาเปรยบเทยบ, (บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล) ๒๕๔๔, หนา ๑๑.

๑๓ ดาเนนการยอมมความสมพนธกบชมชนทธรกจเขาดาเนนอย ดงนน จงถอเปนหนาทของธรกจทตองใหบรการแกสงคม รวมไปถงการสรางความเจรญใหแกชมชนในดานตางๆดวย เพราะความเจรญของชมชนคอผลกระทบจากการดาเนนธรกจ โดยมงหวงใหธรกจเปนสวนหนงของชมชนมใชสรางความแตกแยกแกชมชน

๕) อยในขอบเขตทรฐบาลกาหนด ความรบผดชอบของการดาเนนการทางธรกจกบรฐ คอ ปฏบตใหอยในขอบเขตของกฎหมายและระเบยบ ซงเปนการปลกฝงจตสานกในหนาทของพลเมองของรฐดวย ซงมหนาทและความรบผดชอบตอกตกาในการอยรวมกนโดยยดถอขอปฏบตอนเดยวกนภายใตจตสานกในหนาทของผลเมองทดของรฐ

๖) ประพฤตปฏบตใหเปนไปตามจรรยาบรรณของวชาชพ จรรยาบรรณของวชาชพใดๆกตาม ถอเปนสามญสานกของบคคลซงเปนหลกการในการประกอบอาชพจะตองถอปฏบตอยางเครงครด ซงเปนสงทเกดขนและฝงอยในมโนสานกของแตละสาขาวชาชพดวย๑๒

พมพศกด สงขกล ใหความเหนวา จดมงหมายของธรกจคอ ตองจดหาและใหบรการสนคาเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค เปนประโยชนแกสงคม มกาไรเปนเครองจงใจใหบรรลเปาหมาย นอกจากนจดมงหมายของธรกจยงเปนจดมงหมายรวมทเจาของ ผถอหน พนกงานทกฝายทเขามารวมดาเนนกจกรรมจะชวยใหแตละฝายแตละคน ไดรบผลตอบแทนตามความตองการของตนทงในปจจบนและอนาคต๑๓

กลยธรา สรรพสมฤทธ ไดใหความเหนเกยวกบจดมงหมายของธรกจวา ธรกจตองการความอยรอด ในการดาเนนธรกจทวไปจะตองมการผลตสนคาและบรการเพอสนองความตองการของผบรโภค เมอมผตองการสนคาและบรการมากกจะทาใหธรกจมรายไดเพยงพอกบคาใชจายทจะเกดขน ธรกจจะตองมกาไร ซงเปนจดมงหมายเพอใหไดผลตอบแทนจากการลงทนและเปนเครองจงใจใหมการดาเนนธรกจตอไป ธรกจจะตองมความกาวหนา นอกจากจะมกาไรแลวความตองการตอไปคอการขยายขนาดของธรกจเพมขนเรอยๆเพอเปนการแสดงถงฐานะทางการเงนทมนคง นอกจากนธรกจตองรบผดชอบตอสงคม รบผดชอบตอลกคา และชมชนในสงคมดวยรวมทงชวยพฒนาสงคมชวตความเปนอยทไมขดตอกฎหมาย ศลธรรมอนดงามของสงคม และ

๑๒ คาพอง งามภกด, “จรยธรรมธรกจ : ศกษาเปรยบเทยบแนวคดประโยชนนยมกบแนวคด

พระพทธศาสนา”,วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑตสาขาจรยศาสตรศกษา,(บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล) ๒๕๔๓, หนา ๖.

๑๓พมพศกด สงขกล, “การนาหลกธรรมในพระพทธศาสนามาประยกตใชในการบรหารธรกจ”, สารนพนธปรญญาศลปศาสตรบณฑต สาขาศาสนศกษา, (วทยาลยศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล) ๒๕๔๖,หนา ๘.

๑๔ รบผดชอบตอสภาพแวดลอม เชนไมสรางมลภาวะเปนพษใหกบแหลงชมชน ไมเอารดเอาเปรยบผบรโภค ใหความเปนธรรมกบพนกงานเปนตน๑๔

จากความคดเหนดงกลาวสามารถสรปไดวา ความมงหมายของการประกอบธรกจคอ ธรกจตองจดหาและใหบรการสนคาเพอตอบสนองความตองการของผบรโภค เปนประโยชนตอสงคม มกาไรเปนเครองจงใจใหบรรลเปาหมาย นอกจากนยงเปนจดมงหมายรวมทเจาของ ผถอหน พนกงานทกฝายทเขามารวมดาเนนกจกรรมจะชวยใหแตละฝายแตละคน ไดรบผลตอบแทนตามความตองการของตนทงในปจจบนและอนาคต

๒.๓ ประเภทของธรกจ การจาแนกประเภทของธรกจสามารถทจะจาแนกออกไดหลายวธดวยกน ซงขนอยกบ

วาจะมองธรกจไปในแงของการดาเนนการ หรอลกษณะของผประกอบการ ดงนน การจาแนกประเภทของธรกจตอไปน จะจาแนกเปน ๓ ประเภท คอ จาแนกตามลกษณะการดาเนนการ จาแนกตามลกษณะของผประกอบการ และจาแนกตามลกษณะกจกรรมของธรกจ

๑) จาแนกธรกจตามลกษณะการดาเนนการ ซงสามารถจาแนกได ๓ ประเภท คอ๑๕ ๑.๑ การพาณชย (Commerces) ธรกจประเภทพาณชย หมายถงธรกจททา

หนาทเกยวของกบกระบวนการจาหนายสนคา ประกอบการดวยการซอและการขาย และปฏบตหนาทอนทอานวยความสะดวกตอการซอขาย เชน การขนสงสนคา คลงสนคา ธนาคาร การประกนภยเปนตน และยงแบงเปนการคาภายในประเทศ การคาตางประเทศไดดวย

๑.๒ การอตสาหกรรม (Industry) หมายถง ธรกจททาหนาทเกยวกบการนาทรพยากรธรรมชาตมาเปลยนสภาพเปนสนคากงสาเรจรปหรอสนคาสาเรจรป ธรกจอตสาหกรรมยงแบงออกเปนอก ๒ ประเภทดงนคอ

๑ .๒ .๑ อตสาหกรรม ขนปฐม ได แก อตสาหกรรมการ เกษตร อตสาหกรรมเหมองแร การประมง การปาไม เปนตน

๑.๒.๒ อตสาหกรรมขนสาเรจรป ไดแกอตสาหกรรมการผลต คอธรกจทนาเอาวตถดบตางๆมาทาการผลตจนเปนสนคาสาเรจรป และอตสาหกรรมกอสรางเปนตน

๑๔กลยธรา สรรพสมฤทธ, “นกธรกจกบพทธศาสนา”, สารนพนธศลปะศาสตรบณฑต สาขาวชา

ศาสนศกษาศกษา (วทยาลยศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล ๑๕๔๗), หนา ๕. ๑๕พมพศกด สงขกล, “การนาหลกธรรมในพระพทธศาสนามาประยกตใชในการบรหารธรกจ”, สาร

นพนธศลปศาสตรบณฑต ส าขาวชาศาสนศกษา, (วทยาลยศาสนศกษา มหาวยาลยมหดล,๒๕๔๖), หนา ๑๐.

๑๕

๑.๓ การใหบรการ (Services) หมายถงการดาเนนการใหบรการแกผทตองการใชบรการดานตางๆ เชน การรบใช การพยาบาล สถานบนเทง การเสรมสวย โรงแรม เปนตน๑๖

๒) การจาแนกประเภทธรกจตามลกษณะของผประกอบการ สามารถจาแนกไดเปน ๖ ประเภท ดงตอไปน๑๗

๒.๑ ธรกจทมผประกอบการโดยมเจาของคนเดยว(Sole Proprietorship) การประกอบการโดยเปนเจาของคนเดยว รบผดชอบในการดาเนนงานและทางดานกาไรขาดทนแตเพยงผเดยว เพราะจะตองเปนผตดสนใจทกๆดาน ไมวาจะเปนดานการสงซอ การดาเนนการ การกาหนดราคา รวมทงการจดหาเงนทนเปนตน ลกษณะการประกอบการแบบนเปนทนยมกนในประเทศไทย เพราะถอวาจดตงงายและเสยภาษเปนภาษเงนไดบคคลธรรมดาเทานน

๒.๒ ธรกจทประกอบการในรปแบบหางหนสวน (Partnership) ธรกจลกษณะนจะมบคคลตงแตสองคนขนไปทาสญญารวมกนลงทน โดยมวตถประสงครวมกนในการแบงผลกาไรระหวางกน การทาสญญาอาจทาดวยวาจาหรอทาไวเปนหนงสอสญญากได แลวแตคสญญาจะตกลงกนวาจะรวมหนในลกษณะใด อาจจะอยในรปเงนสด ทรพยสนหรอแรงงานกได หางหนสวนยงสามารถจาแนกออกเปน ๒ ประเภท ดวยกนคอ

๒.๒.๑ หางหนสวนสามญ (General Partnership) เปนหางหนสวนประเภทผถอหนทกคนตองรบผดชอบในหนสนของหนสวนโดยไมจากด และจะจดทะเบยนนตบคคลหรอไมกได แตถาจดทะเบยนเปนนตบคคลกจะไดรบสทธทางกฎหมาย คอสามารถใชชอของหางหนสวนนนทานตกรรมได

๒.๒.๒ หางหนสวนจากด (Limited Partnership) ลกษณะการประกอบกจการแบบน หนสวนจะม ๒ พวกดวยกน คอมหนสวนกลมหนงจะรบผดชอบหนสนไมเกนจานวนเงนทตนรบลงทนในหนสวนนน และจะตองมหนสวนอกกลมหนงจะตองรบผดชอบหนสนของหนสวนโดยไมจากดจานวน หางหนสวนประเภทนตองจดทะเบยนระบเงอนไขโดยถกตองตามกฎหมาย และถาเปนหนสวนทจากดความรบผดชอบรายใดรายหนงถอนตวออกไปกไมทาใหหนสวนเลกลม แตถาเปนหางหนสวนสามญถารายใดรายหนงถอนตวออกไป ตองเลกลมกจการ

๒.๓ ธรกจทประกอบการในรปแบบบรษทจากด (Corporation) เปนการประกอบการทจดตงขนดวยการแบงหนออกเปนมลคาหนละเทาๆกน โดยการออกหนนนจะตอง

๑๖ สภาสน สนตศรสข และคณะ, พฤตกรรมมนษย และจรยธรรมทางธรกจ, (กรงเทพมหานคร : มหาวยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๕), หนา ๒๕๕.

๑๗ เรองเดยวกน, หนา ๒๒๖.

๑๖ ระบทนจดทะเบยนมลคาและจานวนหนทออกดวย ผถอหนแตละคนจะทาหนาทรบผดชอบจากดเฉพาะเพยงจานวนหนทตนถออยเทานน สวนใหญธรกจจะมการจดตงกจการในรปแบบของบรษทกตอเมอธรกจมความจาเปนตองใชเงนทนจานวนมากในการดาเนนการ ดงนน จงตองพยายามดาเนนการในรปแบบทจะสามารถระดมเงนทนไดมาก โดยไมตองรบภาระเกยวกบหนสนจานวนมากนก และผถอหนหรอผลงทนเปนจานวนมากนนกเขามามสวนเปนเจาของกจการโดยไมจาเปนตองเขามามบทบาททาหนาทในการบรหาร ลกษณะของบรษทจากดแบงออกเปน ๒ แบบคอ

๒.๓.๑ บรษทเอกชน จากด (Company Limited) คอ บรษทประเภททตงขนดวยการแบงทนเปนหน มมลคาเทาๆกน โดยผถอหนตางรบผดชอบจากดเพยงไมเกนเงนทตนยงสงใชไมครบมลคาของหนทตนถอและตองจดตงตงแต ๗ คนขนไป จะกอตงเปนบรษทจากดไดกดวยการเขาชอกนทาหนงสอบรคณหสนธไปขอจดทะเบยน

๒.๓.๒ บรษทมหาชนจากด ( Public Company) คอ การประกอบการของบรษททสามารถมบคคลภายนอกเขามาลงทนไดเปนจานวนมาก ซงในการขายหนของบรษทนนกจะมการขายหนใหกบบคคลภายนอกเขามาลงทนไดเปนจานวนมาก ในการขายหนของบรษทนนกจะมการขายหนใหกบบคคลภายนอกไดและผถอหนจะตองมจานวนมากกวา ๑๐๐ คนขนไป

การขายหนของบรษทมหาชนนน จะมการขายหนผานตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ซงทางบรษทมหาชนจะสามารถระดมทนเขามาใชดาเนนการไดโดยการออกหนทนและหนก ดงนน การระดมเงนทนของบรษทจากดจงสามารถทาไดดงตอไปน๑๘

การออกหนทน (Stock) หนทบรษทจากดออกไปใหแกผถอหนเพอแสดงความเปนเจาของ ผทจะซอหนทนจะตองมสทธตามกฎหมายในจานวนหนทตนถออย ในการจดตงบรษทจากด บรษทจะตองขอจดทะเบยนจดตงบรษทจากดโดยระบจานวนหนไวดวยวาทนหรอหนกหน มลคาหนละเทาใด ผลตอบแทนทผถอหนจะไดรบกคอผลตอบแทนในรปเงนปนผล ทางบรษทจะจายในรปของอตราเปอรเซนตทขนอยกบผลกาไรของบรษท ลกษณะของผถอหนแบงออกเปน ๒ ประเภท ดงนคอ

๑. หนสามญ (Common Stock) เปนหนทบรษทแสดงความเปนเจาของกจการ ถาธรกจมกาไรผถอหนสามญกจะไดรบผลตอบแทนในรปเงนปนผล แตถาธรกจขาดทนผถอหนสามญกจะไดรบเงนคนเปนกลมสดทาย ดงนนจงไดรบสทธในการลงคะแนนเสยงในทประชมผถอหน และมบทบาทในการบรหารองคกร มสทธในการลงคะแนนเสยง คอ หนงเสยงตอหนงสทธ

๑๘สมคด บางโม, หลกการจดการ, พมพครงท ๒, (กรงเทพมหานคร : พมพดจากด) ๒๕๓๙,หนา ๒๙.

๑๗ ดงนนผทมหนสามญในครอบครองมากกวา ๕๐ เปอรเซนต จะมอานาจและอทธพลในการบรหารกจการ

๒. หนปรมสทธ มลกษณะเหมอนกบผถอหนสามญ แตอยในสภาพกงเจาหน เพราะผถอหนปรมสทธจะไดรบผลตอบแทนในรปเงนปนผลกอนผถอหนสามญ ดงนนผถอหนประเภทนจงไมมสทธในการลงคะแนนเสยงในทประชมผถอหน

การออกหนก (Bond) หนก คอ หนงสอสญญาจายเงนของบรษททสญญาจะจายคาดอกเบยใหกบผถอหนกตามระยะเวลาในอตราดอกเบยทไดกาหนดเอาไว ธรกจมวธการระดมทนโดยออกหนกแทนทจะกยมเงนจากสถาบนการเงนตางๆ ซงเปนการระดมเงนยมจากบคคลตวแทน ผถอหนไมมสทธใดๆ ในการบรหารจดการ แตมสภาพเปนเจาของหนของกจการธรกจนนๆ๑๙

๒.๔ ธรกจทประกอบการในรปแบบของสหกรณ (Cooperative) การจดทาธรกจในรปแบบของสหกรณ เกดขนเนองจากบคคลกลมหนงเขามารวมมอกนดวยความสมครใจ เพอวตถประสงคของสวนรวม๒๐ โดยถอวาสมาชกทกคนจะตองมสทธเทากน ลกษณะของการซอขายหนของสหกรณเปนการซอขายแบบหนเปด โดยสมาชกหนงรายจะสามารถซอหนไดกหนกได แตสมาชกหนงรายจะมสทธในการออกเสยงเพยงหนงเสยงเทานน โดยไมคานงถงจานวนหนทผนนถออย สหกรณยงยดความเปนกลางทางศาสนาและการเมองผลตอบแทนของผถอหนของสหกรณนน จะไดรบในรปเงนปนผลตามสวนเฉลยทไดเฉลยตามสดสวนทผถอหนทาธรกจกบสหกรณ

๒.๕ ธรกจทประกอบในรปแบบการจดการธรกจขนาดยอม (Small Business Management) ธรกจประเภทนเปนธรกจทผลงทนมอสรเสรในการบรหารมาก แตธรกจขนาดยอมนนไมสามารถทจะควบคม หรอมอทธพลเหนอธรกจอนในธรกจประเภทเดยวกนไดเหมอนธรกจขนาดใหญ ลกษณะของธรกจขนาดยอม คอ

๒.๕.๑ การบรหารเปนไปอยางอสระ และโดยปกตผจดการของธรกจประเภทนจะเปนเจาของเอง

๒.๕.๒ ทนและความเปนเจาของธรกจประเภทน อาจเปนบคคลหรอบคคลกลมเลกๆ

๒.๕.๓ การประกอบธรกจโดยปกตทากนแตในทองถนทธรกจนนตงอย และคนงานมกเปนคนในทองถนนนๆ แตความตองการของตลาดในผลตภณทของธรกจมอยทวไป ไมจาเปนเพยงแตในทองถนเทานน

๑๙ เผดจ เอมวงค, กฎหมายธรกจ, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพเอมพนธจากด) ,๒๕๔๐, หนา

๓๘-๓๙.

๑๘

๒.๕.๔ ขนาดของธรกจจะเปนธรกจขนาดเลก เมอเปรยบเทยบกบธรกจอนๆ ททาธรกจประเภทเดยวกน การเปรยบเทยบธรกจนนทาจากจานวนการขาย จานวนคนงาน และสงอนๆทสามารถนามาใชเปรยบเทยบได โดยจากทรพยสนการลงทน จานวนพนกงานและยอดขาย

๒.๖ ธรกจทประกอบในรปรฐวสาหกจ (Government Enterprise) รบวสาหกจเปนหนวยงานของรฐเปนธรกจจะคลายคลงกบการดาเนนงานขององคการธรกจเอกชน และสวนใหญกมวตถประสงคทจะใหกจการรฐวสาหกจแตละแหงนนสามารถเลยงตวเองได และทากาไรจากการดาเนนกจการได

การจดตงรฐวสาหกจอาจเกดขนไดหลายรปแบบดวยกน ไดแก รฐบาลเขาไปเปนผเรมจดตงเองตงแตตนเพอผลประโยชนของประชากรในประเทศ สวนใหญจะไดแก กจการสาธารณปโภค หรอเอกชนจดตงขนมากอนแลวโอนกจการไปเปนของรฐในภายหลง หรอรฐบาลเขามามหนเกน ๕๐ เปอรเซนต ลกษณะของรฐวสาหกจม ๒ ประเภท คอ

๒.๖.๑ รฐวสาหกจทรฐบาลถอหน ๑๐๐ เปอรเซนต กจการบางกจการ เชน กจการสาธารณปโภค ไดแก การไฟฟา โทรศพท รถไฟ เปนตน ถอวาเปนการสาธารณปโภคทจาเปนกบความเปนอยประชากร ในระบบเศรษฐกจ กจการเหลานมความจาเปนกบความเปนอยของประชากรในประเทศเปนอยางมาก รฐไมสามารถปลอยใหเอกชนดาเนนการเพราะจะตองมการระดมเงนทนมาลงทนจานวนมากๆการจดตงราคากคอนขางตา หรอเปนกจการทเกยวกบความมนคงปลอดภยของชาต หรออาจมผลเสยตอสงคมสวนรวมไดถาควบคมไมด

๒.๖.๒ รฐวสาหกจทรฐบาลถอหนเกน ๕๐ เปอรเซนต มกจะจดตงขนในรปแบบบรษทจากดโดยมเจาหนาทของรฐควบคมการดาเนนการทงหมดแลวเปดโอกาสใหเอกชนเขามามสวนรวมถอหนดวย หรอโดยการทเอกชนจดตงบรษทขนกอนแลวรฐบาลเขาไปถอหนในภายหลง รฐวสาหกจมการดาเนนการหลายรปแบบ แตละแบบมขอด ขอเสยตางกน ยากทจะกลาวถงใหครอบคลม๒๑

๓.) การจาแนกประเภทธรกจตามลกษณะของกจกรรม การจาแนกประเภทของธรกจแบบนเปนการจาแนกเพอใหสอดคลองกบคาแนะนาขององคการ การคาโลก๒๒ ซงไดแบงงานของสภาเศรษฐกจแหงชาต ซงตอมาคอ “สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต” ออกเปนสาขา

๒๑ สภาสน สนตศรสข และ คณะ, จรยธรรมทางธรกจ, (กรงเทพมหานคร : มหาวยาลยสโขทย

ธรรมาธราช, ๒๕๓๕), หนา ๒๕๕. ๒๒ พระราชบญญตสภาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ,๒๔๙๓ .[ออนไลน].แหลงทมา :http://

www.thailandlawyercenter.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538975875&Ntype=19[๑๑ม.ย ๒๕๕๔ ].

๑๙ กจการเกษตร, สาขาเศรษฐกจการคลง, สาขาเศรษฐกจการพาณชย, สาขาเศรษฐกจอตสาหกรรม และสาขาเศรษฐกจคมนาคม

การแบงสาขาของธรกจภายใตคาปรกษาของธนาคารโลก เพอใหกจการพฒนาเศรษฐกจของชาตเกดความกาวหนาชดเจนในแตละสาขา แตโดยทวไปมการจาแนกประเภทของธรกจตามลกษณะกจกรรม ดงน

๓.๑ ธรกจการเกษตร (Agriculture) ไดแก การทานา การทาสวน การทาไร การประมง การทาปาไม และการปศสตว เปนตน

๓.๒ ธรกจเหมองแร (Mineral) การทาเหมองแร การขดเจาะนาเอาทรพยากรธรรมชาตตางๆมาใช รวมถงถานหน หนนามน หนออน เปนตน

๓.๓ ธรกจอตสาหกรรม (Industry) หมายถงผผลตสนคาเครองอปโภคทวไปแบงไดเปนดงน

๓.๓.๑ อตสาหกรรมในครวเรอน เปนอตสาหกรรมขนาดเลก ใชแรงงานของสมาชกในครอบครว ใชเวลาวางจากการประกอบอาชพหลก วตถดบทใชหาไดจากทองถนนนๆมาผลต โดยวธการผลตเปนวธทสบทอดตอๆกนมาตงแตบรรพบรษ เชนอตสาหกรรมทอผา การทาเครองเงน การทอเสอ การจกสาน เปนตน

๓.๓.๒ อตสาหกรรมโรงงาน หมายถงผผลตทมโรงงานถาวร มการจางแรงงานจากบคคลภายนอก มกระบวนการผลตโดยใชเครองจกรทนสมย ผลตสนคาไดทละมากๆ เชน โรงงานผลตสนคาสาเรจรป ตางๆ

๓.๓.๓ ธรกจกอสราง เปนอตสาหกรรมทนาเอาผลผลตตางๆ มาใชในการปลกสรางอาคาร ทอยอาศย สถานศกษา โรงพยาบาล ถนนหนทาง สะพาน เขอน เปนตน

๓.๓.๔ ธรกจการพาณชย ไดแกการกระจายสนคาทเกดจากผลผลตทางอตสาหกรรมทงหลายไปสงผบรโภค หรอผใช ไดแกพอคาคนกลาง รานคาสง รานคาปลก ธรกจขายตรง และธรกจการเปนตวแทนนายหนาขายสนคาตางๆ

๓.๓.๕ ธรกจการใหบรการ เปนการทาหนาทใหบรการ ไดแกการบรการดานการคมนาคมขนสง การบรการดานการบนเทง การบรการทองเทยว การบรการทพกโรงแรม เปนตน

๓.๓.๖ ธรกจอน ๆ ไดแก ผประกอบการอสระตาง ๆ เชน คร แพทย เภสชกร วศวกร สถาปนก จตกร ปฏมากร ชางฝมอ ศลปนแขนงตางๆ๒๓

๒๓ ศภลกษขกมณฑล ภวภตานนท, “จรยธรรมในวชาชพธรกจ”, ใน บทความทางวชาการ, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๐), หนา ๓.

๒๐

ผวจยมความเหนวา การแบงประเภทของธรกจทไดจาแนกมาน เปนลกษณะการแบงเพอใหมองเหนภาพของประเภทธรกจไดชดเจนขน เพอจะไดสะดวกในการจดระบบและดาเนนในธรกจแตละประเภท ไดสะดวกและงายตอการดาเนนการในธรกจประเภทนนๆ การประกอบธรกจทกประเภท เปนการกอใหเกดรายไดทงแกผประกอบการและพนกงาน แตทเปนผลตอความมนคงทางเศรษฐกจ กคอกอใหเกดรายไดประจาเปนหลกประกนความเปนอยของพนกงาน และกอใหเกดอาชพทมนคงดวย ทงยงตองมความสมพนธกบชมชนทธรกจเขาดาเนนการอย ดงนนจงถอเปนหนาทของธรกจทตองใหบรการตอสงคม รวมไปถงสรางความเจรญใหแกชมชนในดานตางๆดวย เพราะความเจรญของชมชนคอผลกระทบจากการประกอบธรกจ โดยมงหวงใหธรกจเปนสวนหนงของชมชน มใชสรางความแตกแยกแกชมชน

๒.๔ ความหมายและขอบเขตของจรยธรรมในการประกอบธรกจ จรยธรรม หมายถง มาตรฐาน คณคาแหงความดงามของการกระทาหนงๆ และ

พฤตกรรมโดยรวม ธรกจ หมายถง บคคล นตบคคล หรอองคกรใดๆ ทดาเนนกจการเกยวกบการผลต

สนคาและเพอผลตอบแทนในรปของการลงทนทจะไดมาซงผลกาไร จรยธรรมธรกจ หมายถงมาตรฐานการผลตสนคา และบรการเพอผลตอบแทนตาม

คณคาของการลงทน โดยเปนธรรมตอทกฝาย กลาวคอ ทงเจาของกจการ ผบรหาร ผรวมงานผบรโภค ผรบบรการ รฐบาล และสงคม ซงมความสมพนธกนในเชงเศรษฐกจรวมกน จรยธรรมธรกจ ไมไดหมายความเฉพาะความชอบธรรมของตวธรกจเทานน แตยงหมายถงรวมถงกลไกในการจดการกบองคประกอบอนๆ เชน คน ทรพยากร ทน เทคโนโลย สงคม ฯลฯ ทงนเพอประสทธภาพสงสดของธรกจนนเอง หนาทอนแทจรงของธรกจนนกคอ การจดหาสนคาและบรการในราคาและคณภาพทสงคมตองการอยางมประสทธภาพ โดยมแรงจงใจจากการไดกาไรในการทาหนาทดงกลาว๒๔

จรยธรรม หมายถง ความประพฤต (การกระทา) ทด สมควรหรอถกตอง และเปนหลกเกณฑทใชเปนบรรทดฐานของการกระทาทด “จรยธรรมในธรกจ” หรอ “จรยธรรมในการประกอบธรกจ” จงหมายถง กฎเกณฑทเปนขอปฏบตในการดาเนนธรกจ องคประกอบของจรยธรรมทสาคญทกากบพฤตกรรมของผทอยในแวดวงธรกจทนยมอางถงเปนประจา เชน ความ

๒๔ จตพร รวมใจ, “ศกษาศาสนภาพ และการประยกตหลกพทธธรรมของนกธรกจ : ศกษากรณนก

ธรกจไทยพทธในกรงเทพมหานคร”,วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑตสาขาศาสนาเปรยบเทยบ, (บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล ๒๕๔๔), หนา ๑๕.

๒๑ ซอสตยสจรต ความเปนธรรม ความเชอถอได ความไววางใจได การรกษาคาพด เปนตน คานยมเชงจรยธรรมเหลาน เกยวพนกบกจกรรม และกระบวนการในทกวงการธรกจ๒๕

จรยธรรมในการประกอบธรกจและวชาชพนนยอมจะตองมมาตรฐานจรยธรรม โดยจะกาหนดไวเปนหลกจรรยาบรรณ เพอใชเปนกรอบในการดาเนนธรกจของนกธรกจ ทไมขดตอกฎหมาย ศลธรรม และวฒนธรรมอนดงามของสงคม ทาใหสามารถอยรวมกนกบผทเกยวของทกฝายไดอยางเปนปกตสข คอทกฝายไดรบประโยชนทพงได และไมถกทาใหเสยผลประโยชนทไมควรเสย ไดรบความเปนธรรมทวถงกน

คณธรรม ๗ ประการในการกบดแลกจการทด องคกรธรกจไมวาจะเปนบรษทเอกชนหรอมหาชน กคอพลเมองของสงคม เราคาดหวงใหคนเปนพลเมองดฉนใด สงคมกคาดหวงใหธรกจเปนพลเมองดของสงคมฉนนน การปฏบตตามคณธรรม ๗ ประการ กเพอประโยชนของผมสวนเกยวของทกฝาย และเพอใหเปนทเชอถอไววางใจของลกคาและประชาชน ซงมดงตอไปน๒๖

๑. สจรตโปรงใส หมายถง การดาเนนงานดวยความซอสตย สจรต เปดเผย เผยแพรขอมลขาวสารทถกตอง เพยงพอ และตดตามได

๒. ถกตองดงาม หมายถงการยดมนดาเนนกจการดวยความเหมาะสมไมมความขดแยงของผลประโยชนไมเกดผลเสยหาย ไมผดทานองคลองธรรมไมผดจรรยาบรรณของธรกจ โปรงใส

๓. เสมอภาคยตธรรม หมายถง การมกฎเกณฑเงอนไขทชดเจน ชอบธรรม และเทาเทยมกนในการนามาใช

๔. คณภาพประสทธภาพ หมายถง การปฏบตงานทมคณภาพเปนทพงพอใจ และการใชทรพยากรทมจากด ใหเกดประโยชนสงสด

๕. รบผดชอบ หมายถง การยอมรบในผลทเกดขนจากการปฏบตหนาท และจากการดาเนนกจการพรอมเสมอทจะใหตรวจสอบและวดผล

๖. รวมคดรวมทา หมายถงการเปดโอกาสใหผมสวนเกยวของมบทบาทในการรวมเสนอแนวความคดรวมตดสนใจ หรอรวมดาเนนการ

๗. เมตตาไมตร หมายถง การมความรก ความเปนมตร ความเอออาทร ความหวงด และความมนาใจตอกน

๒๕ ประเวศ วะส, ระเบยบวาระแหงชาต ปฏรปสงคมไทย, ๙ กรกฎาคม ๒๕๔๑, [ออนไลน ].

แหลงทมา : http://www.prawase.com/article_detail.php?id=39&lang=th [ ๑๓ ม.ย.๒๕๕๔]. ๒๖ ธนาคารออมสน, คณธรรม ๗ ประการ ในการกากบดแลกจการทด (Good Corporate

Governance) ธ น ว า ค ม ๒๕๔๒ , [อ อ น ไ ล น ], แ ห ล ง ท ม า :htt:/ / www.codi.or.th./ index.php? optin=com content&view=article&id=368&lang=th .[ ๑๕ ม.ย.๒๕๕๔].

๒๒

คณธรรม ๗ ประการ ของการเปนพลเมองเของสงคมขององคกรธรกจ เรยกวา (GoodCorporate Governance) ซงหมายถงการปฏบตตามคณธรรม ๗ ประการ เพอประโยชนของผมสวนเกยวของทกฝายและเพอใหเปนทเชอถอไววางใจตอลกคาและประชาชน

ธรกจจะเปนพลเมองทดของสงคม ตองมเมตตา ไมตรหรอความเอออาทรตอครอบครวญาต ตอเพอน เพอนรวมงาน เพอนทอยในชมชนเดยวกน ตอคนทอยในสงคมเดยวกน คนดมความเอออาทรฉนใด องคกรธรกจทดกตองเปนองคกรธรกจทมความเอออาทรฉนนน อยในชมชนไหนกมความเอออาทรตอชมชนนน ไมใชวามองชมชน มองคนเปนวตถดบทจะปอนเขาสโรงงาน ปอนเขาสธรกจของเรา จางคนตองเอออาทรตอลกจาง ทาธรกจทเกยวกบทรพยากรสงแวดลอมทอาจมผลเสยหายตอคนอน ตองมความเอออาทรทจะดแลสงแวดลอมใหด

ไพบลย วฒนศรธรรม ไดกลาวถงขอบเขตของจรยธรรมไววา อาจารยปวย๒๗ไดพบธรรมะในครสตศาสนา ซงพดถงความสาคญและคณคาของ

(๑) ความจรง (๒) ความงาม (๓) ความด

แตอาจารยปวย มาขยายความเอาเองวา ความจรง หมายถงอะไรกตามทเปนสงทเปนจรงไมวาจะเปนทางโลก หรอทางธรรม

ไมวาจะเปนทางวตถหรอทางจตใจ ถาเปนความจรงและเปนสงทมคา ซงตความไปถงเรองการคนพบความเปนจรงทางวทยาศาสตร และทางสงคมศาสตรทางวตถธรรมและจรยธรรม

ความงาม เปนธรรมชาตของคนทชอบจะเหนความงาม ความงามไมใชความสวย แตลกซงกวาความสวย ไมวาจะเปนความงามทเหนดวยตา ความงามทสมผสดวยมอ ความงามทไดยนดวยห หรอความงามทสมผสดวยใจ ศลปะกเปนความงาม วฒนธรรมกเปนความงาม ความซอสตยสจรตกเปนความงาม ในความหมายของอาจารยปวย ความงามมความหมายกวาง เปนสงจรรโลงใจ คาวาความงาม ทาใหเรารสกจตใจเบกบาน ชมชน

ความด นนเปนสงททาใหมนษยมคณคาและอยดวยกนอยางสนตสข รวมถงความดตอตนเอง ตอคนอน ตอสวนรวม

๒๗ไพบลย วฒนศรธรรม, คดลอกจากการบรรยายเรอง “ ทานผวาปวย : ปชนยบคคลทควรเคารพ, ท

ธนาคารแหงประเทศไทย, พ.ย.๒๕๓๘.[ ออนไลน ] แหลงทมา : htt://www.codi.or.th./index.php?optin=com content&view=article&id=368&lang=th.[ ๑๗ ม.ย.๒๕๕๔].

๒๓

การทจะทาใหความจรง ความงาม ความด เกดขนมากๆ และสงเสรมกนไดมากๆ กมหลกในพระพทธศาสนาหลายขอ แตททานอานแลวเขาใจและชอบมาก คอ พละ ๔๒๘ พละ แปลวากาลงหรอพลง ซงทาใหสามารถเกดความจรง ความงาม ความดได พละ ๔ มองคประกอบดงน

๑ . ปญญาพละ คอพลงหรอกาลงทเกดจากปญญา จากความร ความเขาใจ ความสามารถ ความรคออานาจ ความรคอพลง ฉะนน ความสามารถในการคดในการทา ทาใหเกดพลง ปญญาทาใหเกดพลงมความรหรอความฉลาดเปนพลงในการบรหารโดยเฉพาะจะตอง รตน รคน และรงาน

๒. วรยพละ พลงทเกดขนเพราะความเพยร ความอตสาหะ วรยะ มานะ บากบน อดทน พยายาม ทาใหเกดพลงขนมา เพราะแคมความสามารถแตเกยจครานกยงใชไมไดใชความเพยรหรอความขยนเปนพลงในการบรหาร

๓. อนวชชพละ แปลตามตววา พลงจากการทาสงไมเปนโทษ คอทาสงทบรสทธ ทสจรต ทเปนคณ คนเราถาทาอะไรทบรสทธจะมกาลง จะมพลง จะมความองอาจผงผายปฏบตหนาทดวยความซอสตยสจรตไมใหมโทษหรอความเสยหาย เปนพลงสาคญ

๔. สงคหพละ พลงทเกดจากการเปนผให ใหความเกอกล ใหความสงเคราะห ใหความเมตตากรณา ทาใหมพลงมาก ใชมนษยสมพนธเปนพลงในการบรหาร

นอกจากนอาจารยปวยยงบญญตจรยธรรมแหงความเจรญของสงคม ๔ ขอดวยกนคอ ๑. สมรรถภาพ สงคมจะเจรญไดตองมสมรรถภาพ ตองมฝมอ ตองมความสามารถ

ความสามารถมาจากปญญา ความเพยร ความจรง ตองคนพบความจรง ตองใชปญญา ตองใชความเพยร จงจะมความสามารถทจะมาชวยสงคมใหเจรญ

๒. เสรภาพ คนตองมเสรภาพจงจะเจรญกาวหนาได เสรภาพจะทาใหเกดความหลากหลาย และสงคมตองมความหลากหลายจงจะเกดการพฒนา ธรรมชาตคอความหลากหลายถาเหมอนกนหมดไมใชธรรมชาต คนมความแตกตางกน มความคดตางๆกน และถาเราจะทาอะไรไดด เราตองทาอยางทเราชอบหรอสนใจหรอถนด ฉะนนโชคดทคนคดไมเหมอนกน การคดไมเหมอนกนเปนการสรางประสทธภาพ การคดไมเหมอนกน ชอบตางๆกน จงทาใหการเปรยบเทยบ การแขงขน ในทางทดงาม สงคมจงจะสมบรณ

๓. ความยตธรรม หรอความถกตองชอบธรรม มเชนนนสงคมจะอยดวยกนลาบาก แมกระทงความยตธรรมในเชงทวาคนเราไมแตกตางไมควรแตกตางกนมากนก ในสงคมมคนรวยและคนจน มอยบางถอเปนธรรมดา แตวาไมควรแตกตางกนมากเกนไป ทแนๆคอ ไมควรมการ

๒๘ อง.นวก. (ไทย) ๒๓/๕/๔๓๙.

๒๔ เบยดเบยน ไมควรมการเอารดเอาเปรยบ ไมควรมคนทจรตทไดประโยชนไปโดยมชอบ หรอมการใชอานาจทาใหเกดความไมยตธรรม เราตองการความยตธรรมและความชอบธรรม สงคมจงจะอยกนไดอยางเปนปกตสข

๔. ความเมตตากรณา สงคมจะอยดวยกนได ทงเจรญกาวหนาและทงมสนตสข ตองมความเมตตากรณา เหมอนกบเปนเครองหลอหลอมสงคมใหอยดวยกนได ใหเขากนไดอยางสนท มฉะนนจะกลายเปนตางคนตางอย ใครเกงกอยสวนเกง ไมเกงกอยสวนไมเกง ไมมความเอออาทรตอกน แตสงคมทดนนจะมความเอออาทร เปนสงจรรโลงสนตสขใหเกดขน

ทงหมดนกลาวไดวา เปนหวใจสาคญของความคดอาจารยปวย เปนแกนความคดของทาน ซงเชอวาเปนแรงผลกดนทงความคด การพด และการกระทา เพอจะจรรโลงใหสงทดงามเกดขนในสงคม และเมอนาหลกการของทานมาประยกตใชกบการประกอบธรกจกจะทาใหธรกจนนๆ เปนการประกอบธรกจเพอสงคมมคณธรรมจรยธรรม ซงจะเปนประโยชนตอสงคมเปนอยางมาก

นอกจากนสงคมยงคาดหวงใหธรกจมสวนในการรกษาและสงเสรมศลปวฒนธรรมและการกฬาอกดวย ธรกจตองปรบตวตามเพอสนองความคาดหวงของสงคมทเปลยนแปลงและเพมเตมขนเรอยๆ บรษทมประสบความสาเรจนน นอกจากจะตองคานงถงคณภาพและราคาของสนคาแลว ยงตองคานงถงชอเสยงและภาพพจนของบรษทอกดวย สงสาคญทสงคมมความคาดหวงใหธรกจตอบสนองความตองการทสาคญ ม ๒ ประการ คอ๒๙

- ความตองการดานเศรษฐกจ - ความตองการดานสงคม ดงนนจะเหนไดวาผประกอบธรกจจะตองตอบสนองความตองการดานเศรษฐกจ คอ

จดหาสนคาและบรการ ใหแกประชาชนในราคาและคณภาพทสงคมตองการแลว ธรกจยงตองตอบสนองความคาดหวงของสงคมทใหธรกจมความรบผดชอบใน ๓ ระดบดวยกนคอ

๑. การปฏบตตามกาหนดกฎหมาย กฎหมายคอเปนกตกาของสงคม การปฏบตตามกฎหมายเปนความหวงขนตาทสงคมตองการใหธรกจปฏบตตาม และนอกจากการปฏบตตามกฎหมายแลว สงคมยงคาดหวงใหธรกจมความรบผดชอบทสงขนไปกวานดวย คอ สนองความคาดหวงทางจรยธรรมของสงคม สงเสรมวฒนธรรมและคานยมอนดงาม

๒. สนองความคาดหวงทางจรยธรรมของสงคม สงคมคาดหวงใหธรกจดาเนนกจการไปอยางมจรยธรรม หรอมความรบผดชอบทสงกวาแคทกฎหมายบงคบ นเปนสวนหนงของความศรทธา เชอถอและทศนคตทดของสาธารณชนทมตอองคการธรกจ

๒๙ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยธรรมศาสตร, แผนการเรยนการสอน,[ออนไลน], แหลงทมา: http://science.srru.ac.th/org/sci-elearning/courseonline/4071107/3333.pdf.[ ๑๔ ม.ย.๒๕๕๔].

๒๕

๓. สงเสรมวฒนธรรมและคานยมอนดงาม นอกจากปฏบตตามกฎหมายและดาเนนธรกจอยางมจรยธรรมแลว สงคมยงคาดหวงใหธรกจมสวนสงเสรม หรออยางนอยกตองไมขดขวางทาลายวฒนธรรมและคานยมของสงคมทชนชมวาดงาม การทบรษทตางๆใหความสนบสนนทางดานการเงน ใหจดงานประเพณ งานศลปวฒนธรรม การกฬา ตลอดจนการชวยโฆษณาสงเสรมคานยมอนดงาม เชน การรกษาความสะอาดของบานเมอง การถนอมใชสงแวดลอม การเออเฟอตอเดกและคนชรา การมนาใจตอกนในการใชรถใชถนน ลวนเปนตวอยางของการพยายามสนองตอบความคาดหวงทางดานสงคม

การสนองความคาดหวงทางดานสงคมทง ๓ ระดบน เปนภาพพจนทมคาและมประโยชนตอองคกรธรกจ บรษทททาผดกฎหมายนอกจากจะไดรบโทษแลว ยงทาใหสาธารณชนมความรสกทไมดตอบรษทดวย เปนการไดรบโทษทางสงคมอกดวย ปจจบนนกธรกจไดแสดงความรบผดชอบตอสงคมมากขนกวาแตกอน การมความรบผดชอบตอสงคมอนเนองมาจากแรงจงใจทางจรยธรรม เพราะเหนวาการทาธรกจอยางมความรบผดชอบตอสงคมเปนสงทถกตองดงามในตวของมนเองและควรกระทา แมวาในบางครงอาจทาใหธรกจไดกาไรนอยลงไปบางกตามสวนการมความรบผดชอบตอสงคม เกดจากการมองผลประโยชนทางธรกจของบรษทในระยะยาว เพราะรวาการทบรษทจะแสวงหากาไรไดมาก ในระยะยาวนน บรษทตองมภาพพจนทดในสายตาสงคมคอ มภาพพจนทางธรกจด ไมอยางนนจะถกตอตานทางสงคม ทาใหไมประสบความสาเรจในธรกจ

ดงนน จรยธรรม คอหนทางแหงความสาเรจทจาเปนตอการประกอบธรกจ หากจะประเมนประโยชนของจรยธรรมตอองคกรธรกจแลว สามารถทจะจาแนกออกไดดงตอไปนคอ๓๐

๑. จรยธรรมกอใหเกดความเชอถอ โดยธรรมชาตความเชอถอนนเกดจากความซอสตยดงนนคนทมจรยธรรมด ประกอบดวยความซอสตยเสมอ ยอมไดรบความเชอถอ และความเชอถอคอทมาของเครดตทางการคา ซงเปนปจจยทไดเปรยบในเชงการแขงขน ทงในดานการลงทนและการตลาด

๒. จรยธรรมกอใหเกดความทมเทของคนทางาน อนจะนามาซงประสทธภาพอนทรงคณคาตอการผลตทเตมกาลง หากบรษทประกอบดวยความมจรยธรรม ปฏบตตอพนกงานทกคนอยางมมนษยธรรม และมพฒนาการอยางตอเนอง ยอมเปนทรก ทผกพนของพนกงาน พนกงานยอมทมเทความสามารถตอการผลต หรอการบรการอยางเตมความสามารถ อนนามาซงผลการผลตหรอการบรการทด

๓๐ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยธรรมศาสตร, แผนการเรยนการสอน,[ออนไลน], แหลงทมา: http://science.srru.ac.th/org/sci-elearning/courseonline/4071107/3333.pdf.[ ๑๔ ม.ย.๒๕๕๔].

๒๖

๓. จรยธรรมกอใหเกดภาพลกษณทด ซงภาพลกษณทดมผลตอตาแหนงทางการคาของบรษท และมผลตอความภกดทผบรโภคมตอสนคาและบรการของบรษท และภาพลกษณทางการคาทดมผลโดยตรงตอการกาหนดราคา และความภกดตอสนคาและบรการมผลโดยตรงตอสาธารณชน ซงราคาขายละยอดขายมผลโดยตรงตอกาไร ดงนน อาจกลาวไดวา จรยธรรมทางธรกจคอ ทมาแหงความรารวย

๔. จรยธรรมกอใหเกดการลดหยอนทางกฎหมาย บรษททมประวตทางจรยธรรมทดงามเมอพลาดพลงไปมคดความกบบคคลอนกด หรอกบรฐกด ยอมไดรบขอลดหยอนในบทลงโทษตามโทษานโทษทบญญตไวตามกฎหมายของแตละสงคม

๕. จรยธรรมกอใหเกดการทางานอยางมความสข เมอทกฝายทเกยวของกบทางบรษท ไมวาจะเปนผถอหน ผรวมงานในบรษทคคา ลกคา ผบรโภค รฐบาล และสงคม ตางกมจรยธรรมทดตอกน ยอมเปนการสรางสมพนธอนดและอบอนขน ทกฝายจะปฏบตหนาทดวยความสบายใจ และไมมปญหาความบาดหมางใจกนเกดขน หรอหากมบางโดยอบตเหตกจะแกไขไดโดยงาย การทางานอยางมจรยธรรมตอตนเอง และตอกนและกน จงเปนชวตการทางานทเปนความสขปราศจากความเครยดใด นอกจากความเครยดอนเกดจากภาวะเสยงบาง จรยธรรมในการปฏบตงานกจะชวยผอนคลายและลดความเครยดไปไดมากทเดยว

คณคาแหงจรยธรรมนนเปนสงทประมาณคาไมได ในขณะทความพรอมทางดานบคลากร ทรพยากร เทคโนโลย และอนๆ เปนองคประกอบแหงความสาเรจ จรยธรรมคอหนทางแหงความสาเรจนนเอง หากธรกจใดปราศจากซงจรยธรรมแลว ผประกอบการจะพบวากจการของตนเตมไปดวยปญหาและมแนวโนมทจะไมประสบความสาเรจในทสด ธรกจจงเปนสถาบนทสาคญยงของสงคม ยงสงคมมความสลบซบซอนเพยงใด ธรกจยอมมความจาเปนมากยงขน เพราะธรกจคอ การสนองความตองการของสงคมนนเอง ธรกจกบสงคมจงแยกกนไมออก ดงนนผประกอบธรกจทกประเภทจะตองตระหนกถงสงตางๆทอยแวดลอมเสมอ จะละเลยไมไดเพราะสงแวดลอมมอทธพลและเปนผกาหนดแนวทางธรกจ สงแวดลอมทางธรกจ ไดแก สภาวะทางเศรษฐกจ การเมอง การปกครอง กฎหมาย และจรรยาบรรณ แรงกดดนจากผบรโภค เทคโนโลยและความรบผดชอบตอสงคม ปจจบนธรกจสมยใหมมความรบผดชอบตอสงคมมากขน โดยเฉพาะธรกจขนาดใหญทมผลกาไรจากการลงทนจานวนมากๆ จะกระทากจกรรมอนแสดงถงความรบผดชอบตอสงคมไดโดยการจดจาหนายสนคาในราคายตธรรม ไมเอาเปรยบผบรโภค ปฏบตตามกฎหมายของบานเมอง ตลอดจนจาหนายสนคาทมคณภาพ เชอถอได ไมเปนอนตรายตอผบรโภค

๒๗

๒.๕ จดมงหมายของการใชจรยธรรมในการประกอบธรกจ จดมงหมายของธรกจ หากมองอยางผวเผนแลวจะเหนวาขดแยงกนกบจรยธรรม ไม

สามารถนาเอามาบรณาการใชรวมกนได เพราะเหตทวาธรกจกบจรยธรรมมจดมงหมายทแตกตางกนโดยสนเชง

รงธรรม ศจธรรมรกษ ไดแสดงทศนะเกยวกบเรองนวา มบคคลอย ๒ กลมทไดใหความเหนเกยวกบเรองน คนกลมแรกคอ คนในวงการธรกจทสนใจจะทาธรกจ ไมสนใจจรยธรรม แตไมไดหมายความวาเขาเปนคนเลว หากแตเขาไมตองการรบผดชอบความเดอดรอนของสงคม เขามหนาทรบผดชอบใหองคกรธรกจของเขาดาเนนการตอไปไดอยางเรยบรอย บรรลจดมงหมายตามทเขาตองการ คนกลมทสองคอ คนนอกวงการธรกจทเขาใจวา นกธรกจเปนผไมมจรยธรรม เพราะมงแตประโยชนทตนจะไดรบโดยไมคานงถงการเสยประโยชนของบคคลอนๆ หรอสงคมเมอเกดปญหาจากกจการธรกจ นกธรกจกมงทใหสงคมรวมรบผดชอบ นกธรกจเปนกลมบคคลทตองการแสวงหากาไรโดยไมคานงถงผลรายจากการกระทาของตนทเกดขนกบบคคลอน๓๑

ธรกจเปนกระบวนการสนบสนนความสขดานวตถใหแกมนษยได การแสวงหาความสขเปนสงเดยวทเปนจดหมายของชวตมนษย ลกษณะของการแสวงหานนจะตองกอใหเกดความสขปรมาณมากทสด และถาใชหลกจรยธรรมในการประกอบธรกจแลว ผทเกยวของสามารถทจะผลตหรอขายวตถทเหมาะสมกบความตองการของบคคลในสงคม มการกาหนดคณภาพของสนคาและบรการตามความตองการของคนในสงคม ใชทรพยากรธรรมชาตใหเหมาะสมไมฟมเฟอย ตลอดทงรกษาสงแวดลอม การกระทาเหลานเปนการกระทาทเหมาะสม มความรบผดชอบตอสงคม ปฏบตตามหลกคาสอนทางพระพทธศาสนาคอการไมเบยดเบยนผอน และมความซอสตยตออาชพของตน ดงนน ธรกจจงจาเปนทจะตองมสตทจะควบคมตนและการกระทาของตนใหเมาะสมไมละเมดผอน ระมดระวงในการใชสงของอยางไมฟมเฟอยหรอในปรมาณทพอเหมาะกบการดาเนนชวตอยางมความสข บคคลในสงคมสามารถแสวงหาไดจากความสขทางกาย และความสขทไดรบจากคณธรรมทอยในใจแลวจงสามารถทจะดาเนนชวตไปสจดมงหมาย ประการสดทายไดโดยการไดรบความสขอยางยง ตามหลกคาสอนของพระพทธศาสนา๓๒

๓๑รงธรรม ศจธรรมรกษ ( อางใน) คาพอง งามภกด “ศกษาเปรยบเทยบแนวคดประโยชนนยมกบ

แนวคดพระพทธศาสนา”,วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาจรยศาสตรศกษา,(บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๓), หนา ๒๑.

๓๒กลยธรา สรรพสมฤทธ, “นกธรกจกบพทธศาสนา”, สารนพนธศลปะศาสตรบณฑต สาขาวชา ศาสนศกษา, (วทยาลยศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๗), หนา ๕๔.

๒๘

พทธจรยธรรมไดมทศนะตอจดมงหมายของธรกจวา เปนกจกรรมดานหนงของชวตมนษยทตองการแสวงหาความสข ความพงพอใจทางโลกวตถ ซงเปนจดมงหมายเบองตนแหงชวตของมนษยทจะพงประสงค แมกระนนกตามธรกจยงมความสาคญตอชวตมนษย เพอยงความบรบรณในวตถใหเกดขนเพอเปนการกาวไปสจดมงหมายในทางพระพทธศาสนา คอ นพพาน๓๓

๒.๕.๑ จดมงหมายเพอตนเอง พทธจรยธรรมไดวางจดมงหมายอนเปนประโยชนแกผประกอบการดวยหลกทฎฐธมมกตถะประโยชน ๓๔ ซงยงประโยชนใหเกดขนในโลกน โดยสรางความสมบรณดานปจจยเครองบรโภคใหเพยงพอโดยไมตองกงวลเกยวกบวตถอกตอไปดงไดกลาวไวแลวในจดมงหมายของจรยธรรม พทธจรยธรรมมจดมงหมายเพอควบคมความอยากในวตถ โดยเนนควบคมความอยากในปจจยเครองบรโภค ใหบรโภคแตพอประมาณตามหลกมตตญตา๓๕เนนความพอดคอรจกประมาณในการเสพเสวยวตถแตพอควร ไมกอใหเกดความลาบากและไมสรางภาระดานวตถใหแกตนเอง อกทงไมเบยดเบยนสงคมและธรรมชาตแวดลอมดวย

๒.๕.๒ จดมงหมายเพอคนอน จดประสงคเพอความสขและเพอประโยชนสขแกคนจานวนมาก โดยไมเอาเปรยบผบรโภค ซอสตยสจรต ไววางใจได ไมเหนแกตว ดงทพระพทธเจาไดยาอยเสมอนน คอ การเผยแผ โดยประธานโอวาท อนเปนหลกแกพระภกษดงน

“ภกษทงหลาย เราพนแลวจากบวง ทงบวงทเปนของทพย ทงทเปนของมนษย แมพวกเธอกพนแลวจากบวงทงปวง ทงทเปนของทพย ทงทเปนของมนษย ภกษทงหลายพวกเธอจงจารกไป เพอประโยชนสขแกชนจานวนมาก เพออนเคราะหชาวโลก เพอประโยชนเกอกลและความสขแกทวยเทพและมนษย”๓๖

๒.๕.๓ จดหมายสงสด พทธจรยธรรมเนนการปฏบตเพอนาไปสจดมงหมายสงสดในชวต อนเปนจดมงหมายทหลดพนจากโลกทางวตถเพอเขาสการเสวยความสขอยางปรมตถคอนพพาน๓๗ บคคลผลวงเขาสภาวะสงสดคอนพพานยอมสงบระงบเยอกเยน ไมหวนไหวไปกบ

๓๓ คณะกรรมการ วฒนธรรมแหงชาต (อางใน) คาพอง งามภกด, “จรยธรรมธรกจ ศกษาเปรยบเทยบ

แนวคดประโยชนนยมกบแนวคดทางพระพทธศาสนา”,วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต (บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล,๒๕๔๓), หนา ๒๖.

๓๔อง.อฏฐก. (ไทย) ๒๓/๕๔/๓๔๐. ๓๕ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๓๐/๓๓๓ ๓๖ ว.มหา. (ไทย) ๔/๓๒/๔๐. ๓๗ อภ.สง. (ไทย) ๓๔/๑๓๘๑/๓๔๓.

๒๙ ปจจยภายนอก อนเปนเหตนามาซงความเรารอนกระวนกระวายในความตองการในมตเชนนไดแกการหลดพนภาวะทธรกจกาลงดาเนนอยซงมเฉพาะในพระพทธศาสนาเทานน

จะเหนไดวาจดมงหมายสงสดของชวตมนษยในทางพระพทธศาสนาไมใชเพยงตองการวตถภายนอกอยางเดยว หากแตมทางจตใจดวย วถชวตมนษยในพระพทธศาสนาไมไดอยโดดเดยวจากคนอน ในฐานทตนเปนสวนหนงของสงคมกจงมงประโยชนแกสงคมใหมากทสดตลอดเวลาเมอมโอกาส และจดมงหมายสงสด อนเปนประโยชนขนสดทายของพระพทธศาสนานนเปนความมงหมายทไมเกยวกบโลกทางวตถ แตมงทาใหเกดความบรสทธจากเครองเกยวของ(กเลส) ทงมวล

๒.๖ การดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม จรยธรรมถอเปนองคประกอบทสาคญองคประกอบหนงของการเพมผลผลต หรอผ

ใหบรการทมจรยธรรมในการดาเนนธรกจ ยอมไดรบความเชอถอและไววางใจจากลกคา ผขาย ผถอหน คแขงขน พนกงาน ขาราชการและประชาชนทวไป ทาใหสามารถดาเนนธรกจตอไปไดอยางยงยนเพราะการเพมผลผลต โดยยดหลกจรยธรรม จะไมกอใหเกดการเบยดเบยนผอนโดยไมเปนธรรม ทาใหทกฝายไดรบผลประโยชนรวมกน นาความสขความเจรญมายงหนวยงาน สงคมและประเทศชาตโดยสวนรวม

ตวอยางการดาเนนงานทางธรกจอยางมจรยธรรมทสาคญ ๑๐ ประการ เชน๓๘ ๒.๖.๑ ไมเบยดเบยนลกคา ไดแก ไมปลอมปนสนคาหรอไมสงสนคาทมาตรฐานตา

กวาทไดตกลงกนไว ไมกกตนสนคาเพอขนราคา ไมคากาไรเกนควร เปนตน ๒.๖.๒ ไมเบยดเบยนผจดสงวตถดบ ผจดสงวตถดบ มชอเรยกอกหลายอยาง เชน

ซพพลายเออร เวนเดอร เปนตน การไมเบยดเบยน ไดแก การไมกดราคาซอใหตาลงมากเกนไป การไมยดระยะเวลาชาระหนออกไปมากเกนควร การปดบงขอมลบางอยาง การไมตาหนวตถดบหรอการไมสรางหลกฐานเทจเพอเรยกรองใหผจดสงวตถดบชดใชคาเสยหายเปนตน

๒.๖.๓ ไมเบยดเบยนพนกงาน ไดแก การจายคาแรงใหอยางเปนธรรม ถกตองตามกฎหมายตรงตอเวลา การใชแรงงานอยางไมกดข ทารณ การจดสวสดการและสภาพแวดลอมในการทางานใหเหมาะสม การจดหาอปกรณในการทางานใหตามสมควรไมตองใหพนกงานไปซอหามาเองโดยไมจาเปน การไมเกบเงนคาประกนตางๆ จากพนกงานโดยไมจาเปน การจายคาลวงเวลาใหเมอมการทางานลวงเวลาอยางถกตอง เปนตน

๓๘ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, แผนการเรยนการสอน , [ออนไลน],

แหลงทมา : http://science.srru.ac.th/org/sci-elearning/courseonline/4071107/3333.pdf.[๑๔ ม.ย.๒๕๕๔].

๓๐

๒.๖.๔ ไมเบยดเบยนผถอหน ไดแกการไมสรางหลกฐานเทจหรอไมสรางขอมลใหผถอหนหลงผดในการซอหนเพมทน การจายเงนปนผลใหตามสมควร การไมปดปงขอมลทแทจรง การไมเอาสวนเกนมลคาหนไปฝากธนาคารไวกนดอกเบยเฉยๆ โดยไมนาไปลงทนตามทไดสญญาไว การไมนาเงนลงทนไปใชผดประเภท การตงใจบรหารบรษทใหเตมความสามารถ การไมปนหนใหมราคาสงเปนตน

๒.๖.๕ ไมเบยดเบยนผรวมงาน ไดแก การไมปดบงขอมลทผรวมงานหรอบรษทรวมทน ควรจะไดรบรการบรหารงานอยางซอสตยตรงไปตรงมา การไมทจรตคอรปชนการไมเอาเปรยบกนแรงผรวมงาน

๒.๖.๖ ไมเบยดเบยนผใหกยม ไดแกการไมนาเงนทกยมไปใชผดขอตกลง การไมยดระยะเวลาชาระหนโดยไมมเหตอนควรการไมสรางหลกฐานเทจเพอหลอกลวงผใหกยม เปนตน

๒.๖.๗ ไมเบยดเบยนคแขง ไดแกการไมปลอยขาวลอหรอไมสรางหลกฐานทเปนเทจทาใหคแขงเสยหาย การไมปลอมสนคาคแขง การไมตดสนบนเพอแยงลกคาจากคแขง การปฏบตตามขอตกลงหรอพนธะผกพนอยางเครงครด การไมนอกลนอกทางหรอปฏบตนอกกตกาเปนตน

๒.๖.๘ ไมเบยดเบยนขาราชการ ไดแกการไมตดสนบนขาราชการเพอหลกเลยงกฎหมาย การจายภาษถกตองตรงความเปนจรง ไมมการทาบญช ๒-๓ ชด ไมหลกเลยงภาษโดยวธการอาศยชองวางของกฎหมาย การไมสรางหลกฐานเทจเพอหลอกลวงทางการ เปนตน

๒.๖.๙ ไมเบยดเบยนสงคม ไดแกการไมโฆษณาหลอกลวงหรอไมโฆษณาเกนจรงหรอไมโฆษณาใหหลงผด การไมฉวยโอกาสขายของแพง การไมผลตสนคาหรอบรการทตากวามาตรฐานทไดกาหนดไว เปนตน

๒.๖.๑๐ การไมเบยดเบยนสงแวดลอม ไดแกการไมกอใหเกดมลภาวะ ไมทาใหนาเสย ไมทาใหอากาศเปนพษ การจดใหมระบบการจดการกบของเสยหรอสงทกอใหเกดมลพษ เชน จดใหมการจดการกบกากอตสาหกรรมทเปนพษอยางถกตองตามกฎหมายเปนตน

จากการศกษาเอกสารดงกลาวมานนผวจยพบวา การประกอบธรกจยอมตองมจรยธรรมเปนกรอบสาหรบเปนแนวทางในการปฏบตตอกน เนองจากธรกจเปนการดาเนนทเกยวของกบคนจานวนมากและมสถานภาพตางๆกน หากนกธรกจไมมจรยธรรมจะทาใหเกดปญหามากมายขนได เชน ปญหาการเอารดเอาเปรยบ ปญหาผลกระทบระหวางนายจางกบลกจาง ปญหาสงแวดลอม เปนตน จงเปนการจาเปนอยางยงทจะตองมจรยธรรมเปนหลกในการดาเนนธรกจ และจรยธรรมธรกจไมจาเปนอยในกฎเกณฑหรอศาสนาใด แตเพยงกอใหเกดการปฏบตทดงามขนในวงการธรกจกสามารถนามาใชประกอบในการดาเนนธรกจได ความสาเรจของธรกจตองมควบคกนไปทงดานกาไรและผทเกยวของกบธรกจทงปวง ทงนตองมปรมาณทพอเหมาะทง

๓๑ สองดาน ไมมากเกนไปหรอไมนอยเกนไป เชน ถาธรกจไมมกาไรเลยกอยไมได ในขณะเดยวกนถาธรกจไมดแลผทเกยวของเลยกอยไมไดเชนเดยวกน เพราะวาไมไดรบความเชอถอจากผทเกยวของ ธรกจจงควรมจดยนในการดาเนนงาน เพอใหธรกจนนมความมนคงในการประกอบการไดในระยะยาว โดยอาศยหลกจรยธรรมในการประกอบธรกจ จะทาใหธรกจกบสงคมสมพนธกน เพอรกษาผลประโยชนของทงสองฝาย

ในทางพระพทธศาสนาไดกลาวถงพทธจรยธรรมไววา เปนหลกทควรประพฤตปฏบต สงไหนควรทา สงไหนไมควรทา ไวอยางละเอยด ซงเปนสงทควรจะปฏบตตาม และจะไดกลาวถงในบทตอไป

บทท ๓

พทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ

๓.๑ ความหมายของพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภรทาง พระพทธศาสนา

พระพทธศาสนามแนวความคดและวถทางแหงการปฏบตทเกยวเนองกบธรรมชาตและชวตรอบดาน ซงนบไดวา เปนกระบวนการแหงความสมพนธกนของทกสงในโลก ดงนนคาสอนของพระพทธศาสนาจงมฐานะเปนองคความร ระบบศลธรรม จรยศาสตร จตวทยา และปรชญาทมเปาหมาย เพอเขาถงสจจะและความสมบรณของโลกและชวต อนเปนผลแหงปรชาญาณหรอการหยงถงสจจะทเกดจากความเพยรพยายามคนควาและทดลองดวยการปฏบตของเจาชายสทธตถะจนไดตรสรเปนพระสมมาสมพทธเจา แลวพระองคไดทรงแสดงความรนนออกเปนทศนะ หรอหลกคาสอนดวย การสรปและจาแนกแจกแจงองคความรททรงคนพบและปฏบตมาตลอดพระชนมชพของพระองคแกชาวโลกเพอประโยชนสขและความงอกงามแหงมนษยชาตและสงคมโดยรวม๑

พระพทธศาสนามลกษณะพเศษอยางหนงคอ สอนศลธรรมแตไมมองขามปญหาเศรษฐกจ ทงน เพราะยอมรบเปนหลกการทสาคญทเดยววา คนจะดไดนนจะตองประกอบดวยศลธรรม แตศลธรรมจะเกดขนไดยากถาเศรษฐกจสวนบคคลไมด ศลธรรมจะตองควบคไปกบเศรษฐกจเขาทานอง “ศลธรรมเดนดวยทอง” พระพทธองคนอกจากจะสอนศลธรรมแลวกยงสงสอนเนนหนกใหตงเนอตงตวในทางเศรษฐกจใหได มผรหลายทานไดใหความเหนในความหมายของพทธจรยธรรมเอาไววา

พทธ หรอ “พทธะ” แปลวา ผตรสร ผตนแลว ผเบกบานแลว จรยธรรม หมายถง ธรรมชาตของฝายจตดงาม และธรรมดงามทกลมกลนกบจตทควร

ประพฤตหรอควรแสดงออกมา ทางกายกรรม วจกรรม มโนกรรม พทธจรยธรรม หมายถง ความประพฤตปฏบตทดงามของผร ผตน ผเบกบาน๒

๑กลยธรา สรรพสมฤทธ, “นกธรกจกบพทธศาสนา”, สารนพนธศลปะศาสตรบณฑตสาขาวชา

ศาสนศกษา (วทยาลยศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล), ๒๕๔๗. หนา ๑. ๒วนย อศวกล,“ประสบการณวชาชพเศรษฐศาสตร”,(กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยสโขทย

ธรรมาธราช), หนา ๔๙๕.

๓๓

พทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ หมายถง มาตรฐานการผลตสนคา และบรการเพอผลตอบแทนตามคณคาการลงทน โดยเปนธรรมตอทกฝาย ซงมความสมพนธกนในเชงเศรษฐศาสตรรวมกน พทธจรยธรรมไมไดหมายความเฉพาะความชอบธรรมของตวนกธรกจเทานน แตยงหมายรวมถงกลไกในการจดการกบองคประกอบอน เชน คน ทรพยากร ทน เทคโนโลย สงคม ฯลฯ ทงนเพอประสทธผลสงสดของธรกจนนเอง๓

คาวา "พทธจรยธรรม" นนมผใหความหมายไวหลายทานซงสรปไดดงน คอ พทธจรยธรรม หมายถง แนวทางในการประพฤตตนทดงามเหมาะสมเพอใหสมาชกในสงคมอยรวมกนไดอยางสงบสขเปนความหมายทสอดคลองกบพระพทธศาสนา ดงคาวา "ธมมสส จรยา ธมมา วา อนเปตาจรยา ธมมจรยา" แปลวา "ความประพฤตทเหมาะสม หรอความประพฤตทไมปราศจากธรรมเรยกวา ธรรมจรยา"๔ เมอกลาวในแงของพทธศาสนา เรยกวา พทธจรยธรรม ตามทรรศนะของพทธศาสนาพทธจรยธรรมนนนอกจากจะเปนหลกของการดาเนนชวตแลว ยงเปนวธการแกปญหาดวย

พระเทพเวท (ป.อ. ปยตโต) ไดใหความเหนไววา จรยธรรม หรอพทธจรยธรรมมาจากคาวา “พรหมจรรย” ซงในทางพระพทธศาสนาหมายถง “มรรค” คอ วธการปฏบตสายกลางประกอบดวยองค ๘ ประการ บางครงกเรยกวา “ไตรสกขา” คอการศกษา ๓ ประการ อนไดแก ศล สมาธ ปญญา๕

พระราชชยกว (พทธทาสภกข อนทปญโญ) กลาววาจรยธรรมแปลวาเปนสงทพงประพฤต จะตองประพฤต สวนศลธรรมนนหมายถงสงทกาลงประพฤตอย หรอประพฤตแลว จรยธรรม หรอ ethics อยในรปของปรชญาคอ สงทตองคดตองนก สวนเรองศลธรรมหรอ morality นตองทาอยจรงๆ เพราะเปนปญหาเฉพาะหนา๖

๓วรยา ชนวรรณโณ , “จรยธรรมในวชาชพ”, เอกสารประกอบการสมมนา เรอง จรยธรรมในวชาชพ,

วนท ๒๔-๒๖ มนาคม ๒๕๔๑, โรงแรมเอเชย กรงเทพมหานคร, หนา ๓. ๔พระสรมงคลาจารย, มงคลตถทปน ภาค ๒ (ฉบบแปล), (กรงเทพมหานคร :มหามกฏราชวทยาลย

๒๕๓๖), หนา ๔๗. ๕พระเทพเวท ( ประยทธ ป.อ. ปยตโต), “แนวทางพฒนาจรยธรรมไทย”, (กรงเทพมหานคร : มหา

จฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๐), หนา ๒๓. ๖พระราชชยกว (พทธทาสภกข ), การสรางเสรมจรยธรรมแกวยรนคณะครโรงเรยนนฤมตวทยา

จงหวดนครราชสมา, พมพเปนบรรณาการเพอเปนอนสรณและเทอดพระคณ ในงานพระราชทานเพลงศพ อามาตยโทพระยาราชสมาจารย ณเมรวดมกฎกษตรยาราม พระนคร, วนท ๒๐ เมษายน ๒๕๑๑.หนา ๑.

๓๔

ระว ภาวไล ใหความหมายวา ชวตคอการมคนและมโลกสมพนธกนพทธจรยธรรมเปนหลกกาหนดวา ตนมงอะไรในโลก และพงปฏบตอยางไรจงแบงจรยธรรมออกเปน ๓ ขอ คอ ๑) รจกโลก รจกตน ๒) รจกทกขรจกชวต ๓) รจกทกขในชวต ๗

สลกษณ ศวรกษ มความเหนวา พทธจรยธรรมคอสงทคนในสงคมเกดความเชอถอซงมตวตนมาจาก ปรมตถสจจะ ในลทธศาสนาอน ๆ ถาเขาใจปรมตถสจจะชดแจงและประพฤตตามนน จรยธรรมในสงคมยอมเปนผลพลอยได ใหบงเกดความยตธรรมความเมตตาปราน และความเปนอสระแกกนแตความลาบากอยตรงทเมอยงเขาไมถงตวปรมตถสจจะการตความในเรองปรมตถใหชดแจงเปนไปไดยากแมเขาใจชดกนามาปฏบตใหเตมภาคภมไดยาก๘

จารส ดวงธสาร กลาววา พทธจรยธรรมมความหมายตามหลกพระพทธศาสนาวาเสนบรรทดและเครองกลอมเกลาใหมนษยเคลอนไหว ประพฤตปฏบตทางกาย วาจาและใจอยางมกตกา๙

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต)อธบายวา พทธจรยธรรม ตามหลกพทธศาสนา คอ มรรค หรอมชฌมาปฏปทา พรหมจารหรอผประพฤตธรรม หรอ ผมจรยธรรม ตามหลกพทธศาสนา คอผดาเนนชวตตามมรรค หรอปฏบตตาม มชฌมาปฏปทา (หลกการครองชวตทถกตองสมบรณของมนษยทจะนาไปสจดหมาย คอความดบทกข)๑๐

ดวงเดอน พนธมนาวน กลาววา พทธจรยธรรม เปนคาทมความหมายกวางขวางหมายถงลกษณะทางสงคมหลายลกษณะของมนษยลกษณะและพฤตกรรมทเกยวของกบจรยธรรมจะมคณสมบตประเภทใดประเภทหนง ใน ๒ประเภท คอ

๑. เปนลกษณะทสงคมตองการใหมอยในสมาชกของสงคมนนเปนพฤตกรรมทสงคม นยมชมชอบใหการสนบสนนและผกระทาสวนมากเกดความพอใจวาการกระทานนถกตอง

๒. เปนลกษณะทสงคมไมตองการใหมอยในสมาชกของสงคม เปนการกระทาทสงคมลงโทษหรอ พยายามกาจดและผกระทาพฤตกรรมนนสวนมารสกวาเปนสงทไมถกตองและไมสมความฉะนนผทมจรยธรรมสงคอผทมลกษณะและพฤตกรรมประเภทแรกมากและประเภทหลงนอย

๗ระว ภาวไล (อางใน) ชาเลอง วฒจนทร, “คณธรรมและจรยธรรม: หลกการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมแกนกเรยน”, (กรงเทพมหานคร : พมพการศาสนา, ๒๕๒๔), หนา ๙. ๘เรองเดยวกน หนา ๑๐ ๙เรองเดยวกน หนา ๑๑ ๑๐พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), ธรรมนญชวต,พมพครงท ๑๑๖, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

ชมชนสหกรการเกษตรแหงประเทศไทย จากด,๒๕๕๒), หนา ๓๗

๓๕

ลกษณะของมนษย ทเกยวของกบพทธจรยธรรมแบงออกไดเปน ความรเชงจรยธรรมทศนคตเชงจรยธรรม เหตผลเชงจรยธรรมและพฤตกรรมเชงจรยธรรม๑๑

สมน อมรววฒนสรปความหมายของพทธจรยธรรมไววา คอแบบแผนของความประพฤตทยดหลกของศลธรรม ลกษณะทแตกตางระหวาง "ศลธรรม" และ "จรยธรรม" กคอศลธรรมเปนหลกการของคณงามความดทมนษยยดถอปฏบตองหลกศาสนาและมหลกเปนสากลสวนจรยธรรมนนแมจะมความหมายบางสวนคลายคลงกบคาวาศลธรรมแตมกเปนคาทใชในสาขาวชาพฤตกรรมศาสตรเนนลกษณะของความประพฤตทสงคมนยมชมชอบวาถกตองเหมาะสม๑๒

จากความเหนทไดกลาวมาขางตนนน สรปไดวา พทธจรยธรรม หมายถงความประพฤต การกระทา คาพด และความคดทถกตองเหมาะสม การทาหนาทของตนอยางถกตองสมบรณ เวนสงควรเวน กระทาสงทควรทา ดวยความฉลาดรอบคอบ รเหต รผล ถกตองตามกาลเทศะของบคคล พทธจรยธรรมในการประกอบธรกจจงเกดจากการนาเอาหลกคาสอนของพระพทธศาสนามาเปนกรอบในการประกอบอาชพการงาน เปนกจกรรมดานหนงของชวตมนษยทตองการแสวงหาความสข ความพงพอใจจากโลกของวตถ ซงเปนจดมงหมายเบองตนแหงชวตของมนษยทจะพงประสงค แมกระนนกตามธรกจยงมความสาคญตอชวตมนษย เพอยงความบรบรณดานวตถใหเกดขนเพอเปนการกาวไปสจดมงหมายสงสดในพระพทธศาสนาตอไป

๓.๑.๑ ลกษณะพทธจรยธรรม ลกษณะและขอบเขตและเนอหาของพระพทธจรยธรรมนนแบงไดออกเปน๒สวน คอ

สวนทเปนอภปรชญาทกลาวถงความจรงของจกรวาลของโลกและสรรพสงและมนษย อาจกลาวไดวา พระพทธศาสนาเปนศาสนาประเภทจตนยม (Idealism) ในแงทวา มนษยมองคประกอบทสาคญ ๒ สวนคอ กาย กบจตและถอวาจตเปนเรองสาคญดงพทธพจนทแสดงไวหลายแหงเปนตนวาธรรม ทงหลายมใจเปนหวหนา มใจประเสรฐทสดสาเรจแลวแตใจ ถาบคคลมใจ อนโทษประทษรายแลว

๑๑ ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก,รายงานการวจยเรอง จรยธรรมของเยาวชน

ไทย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๒๐),หนา ๘. ๑๒ สมน อมรววฒน, การสอนโดยการสรางศรทธา และโยนโสมนสการ, (กรงเทพมหานคร : โอเดยน

สโตส, ๒๕๕๐), หนา ๒๖.

๓๖

กลาวอยกตาม ทาอยกตามทกขยอมไปตามบคคลนน เพราะ ทจรต ๓ อยางนนเหมอนลอหมนไปตามรอยเทาโคผลากเกวยนไปอย ฉะนน ๑๓

สวน ท ๒ คอ เปนจ รยธรรมท สอนใหม นษย เข า ใจ ถงความหมายของ ชวตพระพทธศาสนานนเปนศาสนาแหงเหตผล และเปนศาสนาทแสดงถงหลกความจรงในชวตไมใชศาสนาทสอนใหบคคลหลงใหล เชอในสงทพสจนไมไดพระพทธศาสนาสอนใหเชอตามหลกเหตผลทใครครวญดวยสตปญญาแลวจะเหนไดจากหลกปฏบตในเรองความเชอทพระพทธเจาตรสไวในกาลามสตร ม ๑๐ประการ

หลกความเชอของกาลามสตร๑๐ ขอ ดงกลาว สมเดจสมณเจากรมพระยาวชรญาณวโรรสไดประทานคาอธบายเพอเปนแนวทางปฏบตดงน๑๔

๑) อยาเชอ เพราะไดฟงตามกนมา การไดยนไดฟงผใดบอกเลาเรองหนงทมผบอกตอ กนมาวา ขอนเปนอยางน ผฟงไดฟงแลวยงไมรดวยปญญาของตนเองวา ขอนนเปนอยางนนจรง แตเหนเขาพดกนมาก กสนนฐานเอาวา ขอนนเหนจะจรงอยางนน เขาจงพดกนมา ถาไมจรงทไหนเขาจะพดกนมาก แลวเชอถอไปตามเขาไปอยางนเรยกวา เชอถอโดยไดฟงตามกนมา

๒) อยาเชอ โดยลาดบสบๆกนมา บรรพบรษของเราม ทวด ป ยา ตา ยาย เปนตนเคยถอสทธอยางใดมากด คนชาตเดยวกนกบตนเองเคยถอลทธอยางใดมาหลายชวอายแลวกด คนเกดในภายหลงไมไดรดวยปญญาของตนเองวา ลทธนนดควรจะเชอถอดวยเหตนๆ เปนแตนยม ตามบรรพบรษของตนและคนทรวมชาตกบตนเทานน แลวเชอถอไปตามอยางน เรยกวา ถอโดยลาดบสบๆ กนมา

๓) อยาเชอถอ โดยตนขาวเลาลอ คนเปนอนมากเขาตนเตนนบถออะไรกนกพลอยตนเตนนบถอไปตามเขาบาง เชน คนตนเตนกนวามผวเศษเกดขนในทตางๆ ทานศกดสทธอยางนนๆ เรายงไมไดไปเหนตวผวเศษ และยงไมทนเหนวาทานศกดสทธอยางไร พลอยตนนบถอไปตามเขาเทานน อยางนเรยกวา เชอถอเพราะตนขาวลอ ทเรยกวา มงคลตนขาว

๔) อยาเชอถอ โดยการอางตาราหรอคมภร ตารบตาราใดๆ ทเขยนเรองราวอะไรไวทงๆ ทไดเชอถอกนมานานแลว หรอทไดเขยนขนใหม การทไดทราบขอความอนใดอนหนงจากตารานนแลว ไมตรกตรองดวยปญญาใหรวา ผแตงตารานนไดกลาวความทควรเชอหรอไม เหนวาถาไมจรง ทานจะกลาวไวทาอะไรใหปวยการ แลวเชอไปตามตาราหรอคมภรนนๆ เชนนเรยกวา เชอถอโดยการอางตาราหรอคมภร

๑๓ข.อต. (ไทย) ๒๕/๖๔/๔๒๐. ๑๔ไสว มาลาทอง,“การศกษาจรยธรรม”, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๔๒), หนา

๑๘๕- ๑๘๙.

๓๗

๕) อยาเชอถอโดยการกะหรอเกงความจรง หรอนกเดาเอาดวยเหตผลทางตรรก เมอไดยนเขาพดขอความหรอเรองราวใดๆ แลวนกเดาเอาในใจวาคงจะเปนอยางนๆแน มไดใชปญญาสอบสวนหรอพจารณาแตประการใด เวลาไหนนกไดอยางไร กเชอถอไปตามนนเชนนเรยกวา ถอโดยเหตนกเดาเอา

๖) อยาเชอถอ โดยการอนมานเอาหรอการคาดคะเน การไดยนเรองใดเรองหนงทผใดผหนงพดแลว ยงไมทราบวาเปนอยางไร แตเหนวาเรองนนๆ เปนไดอยางนนๆ เรองนกคงเปนไปไดอยางนแลว เชอถอเอาตามการคาดคะเนโดยเทยบกบเรองอน เชนนเรยกวาเชอถอโดยการคาดคะเน

๗) อยาเชอถอ โดยตรกตรองตามอาการ การไดฟงเรองใดเรองหนงทผใดผหนงพดแลว ยงไมทราบวาเปนอยางไร แตคดเหนวา ถาเราถออยางนจะดกวา แลวเชอถอเอาตามความคดเหนนน อยางนเรยกวาเชอถอโดยการตรกตามอาการ

๘) อยาเชอถอ โดยคดวาถกตองตรงกบลทธความเหนของตน ลทธของตนเคยเชอถอมาอยางไร เมอมผใดผหนงมาพดเรองใดเรองหนงถกตองตรงกบลทธความเชอถอของตนดงเดม กชอบใจ พอใจ แลวเชอตาม ถอตาม อยางนเรยกวา เชอถอเพราะชอบใจวา ถกกบลทธของตน

๙) อยาเชอถอ โดยเหนวา ผพดควรเชอถอได การไดฟงเรองใดเรองหนงทผใดพดแลวเหนวา ทานผพดนทานเปนคนมสตปญญา ทงไดศกษาเลาเรยนมามาก เปนผคงแกเรยน ถาไมจรงแลวทไหนทานจะเชอถอและเลอมใสในเรองนน เชนนแลวกเชอถอไปตาม ชอวาเชอถอโดยคดวาผพดควรเชอถอได

๑๐) อยาเชอถอ โดยคดวาสมณะผนเปนครเปนอาจารยของเรา เมออปชฌายกด อาจารยกดสงสอนเรา อบรมเราใหเชอถออยางไร ศษยกมาคดวา ถาขอนไมจรง ทไหน อปชฌายและอาจารยของเรา ทานจะเชอถอและนามาสงสอนเรา เรองทานสอน ทานพดใหเราฟงนนตองถกตองแนนอน และสมควรโดยประการทงปวง แลวกปลงใจเชอเชนนเรยกวา เชอถอ โดยคดวา บคคลผนนเปนครเปนอาจารยของเรา

ความเชอตามหลกกาลามสตรหรอเกสปตตสตรนกจดเปนสทธาความเชอประเภทหนงในบรรดาความเชอ ๔ อยางคอ

๑. กมมสทธา เชอกรรม เชอกฎแหงกรรม ๒.วปากสทธา เชอวบาก เชอเรองผลของกรรม ๓. กมมสสกตาสทธา เชอความทสตวมกรรมเปนของ ของตนเชอวาแตละคนเปน

เจาของ จะตองรบผดชอบ เสวยวบากไปตามกรรมของตน

๓๘

๔. ตถาคตโพธสทธา เชอความตรสรของพระพทธเจา มนใจในองคพระตถาคตวาทรงเปนพระสมมาสมพทธะ ทรงพระคณทง ๙ ประการ ตรสธรรมบญญตวนยไวดวยดศรทธา ความเชอในสงทควรเชอ เชออยางมเหตผล ไมใหเชอตามหลกธรรมของกาลามสตร ทสาคญ เชออยางมเหตผล ในขณะเดยวกนศรทธานนตองประกอบดวยปญญา ถาขาดตวปญญาจะกลายเปนงมงาย เปนความเชอถอแบบหลกความเชอ ๑๐ ประการ ดงกลาวมาแลวขางตน

ในแงญาณวทยาพระพทธศาสนาแบงความรออกเปนหลายระดบ เชน วญญาณ ความรทางประสาทสมผส สญญาความจา ปญญา ความรอบร และไดแสดงบอเกดของความรไว ๓ ทางดวยกนคอ๑๕

๑. จนตามยปญญา ปญญาเกดแตการคดการพจารณาหาเหตผล ๒. สตมยปญญา ปญญาเกดจากการสดบ การเลาเรยน ๓. ภาวนามยปญญา ปญญาเกดแตการฝกอบรมลงมอปฏบต พทธจรยธรรมจงเปนหลกการหรอแนวทางในการดาเนนชวตทด ประเสรฐอนเปน

วธการ หรอเครองมอในการสจดมงหมายอนเปนประโยชนสงสดเปนอดมคตของชวต ครอบคลมถงเกณฑตดสนวา การกระทาใดดหรอไมดควรหรอไมควรดวยเหตนพทธจรยธรรมจงมลกษณะทแตกตางจากทรรศนะของปรชญาในสานกอน ๆคอพทธจรยธรรมไมไดเกดจากโตแยงทางความคด (Argument) การนยามความหมายการคาดคะเน หรอการพจารณาเทยบเคยง เหมอนปรชญาสานกอน ๆแตพทธจรยธรรมมธรรมชาตของความเปนจรงเปนสงทผปฏบตแลวสามารถเหนไดดวยตวของตนเอง (สนทฏฐโก) ไมจากดเวลา (อกาลโก) ซงเปนผลของการตรสรธรรมอนยอดเยยมของพระพทธเจาทเรยกวา "อนตรสมมาสมโพธญาณ" ซงแยกไดเปน ๒ สวนคอสวนทเปนสจธรรมและสวนทเปนศลธรรมไดจดแบงพทธจรยธรรมตามนยดงกลาวไวนคอ ๑๖

๑. มชเฌนธรรมหรอมชเฌนธรรมเทศนา ซงกลาวถง ความจรงตามแนวเหตผลบรสทธตามกระบวนของธรรมชาต

๒. มชฌมาปฏปทา กลาวคอหลกการครองชวตของผฝกอบรมตนผรเทาทนชวต ไมหลง งมงาย มงผลสาเรจคอความสข สะอาด สวาง สงบเปนอสระเมอกลาวใหงายตอความเขาใจในเชงจรยศาสตรพทธจรยธรรมแบงออกเปน ๒ สวนคอ

๑.สจธรรมเปนสวนแสดงสภาวะหรอรปลกษณะตวจรง ๒. จรยธรรมเปนสวนแหงขอประพฤตปฏบตทงหมด

๑๕ท.ปา.(ไทย) ๑๑/๓๐๕/๒๗๑. ๑๖พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต), “แนวทางพฒนาจรยธรรมไทย,(กรงเทพมหานคร: สานกพมพ

ธรรมดา ๒๕๓๖), หนา ๖.

๓๙

โดยนยน สจธรรมในพระพทธศาสนาหมายถง คาสอนเกยวกบสภาวะความเปนจรงของสรรพสงทงปวงเปนไปโดยสภาวธรรมชาต หรอกฎธรรมชาต (Natural Law) กลาวคอเปนไปตามกฎของไตรลกษณ ๓ ประการ คอ

๑. อนจจตา (Impermanence; Transiency) ความไมเทยง เปนสภาวะทเกดขนแลวเสอมสลายไป

๒. ทกขตา (State of Suffering) ความเปนทกข และ ๓. อนตตา (Non-Self) ความไมมตวตน ขอเทจจรงเหลานพระพทธศาสนาเชอวามอยแลวอยางนนและมอยตลอดไปไมวาจะม

คนรบรขอเทจจรงเหลานหรอไมกตามสวนในสวนจรยธรรมหมายถงการถอเอาประโยชนจากความรและความเขาใจในสภาพและความเปนไปของสงทงหลายหรอการรกฎธรรมชาตแลนามาใช ในทางทเปนประโยชน

นอกจากนนเนอหาของ พทธจรยธรรมยงสามารถแบงไดอก ๒ ระดบคอ (๑) ระดบโลกยธรรม ไดแกธรรมอนเปนวสยของปถชนผครองเรอนเปนขอปฏบต

สาหรบปถชนใหถกตองตามหลกศลธรรมมงสอนเพอใหเกดการลดละกเลสทเปนอกศล สาเหตทกอใหเกดอกศลตางๆใหกระทาความด เวนจากการกระทาความชว ไมเบยดเบยนซงกนและกนและทาจตใจใหผองแผว หมดจดจากกองกเลสททาใหเศราหมองเพอใหเกดความความสขแกตนเองและสงคม

(๒)โลกตรธรรมไดแก ธรรมอนไมใชวสยของชาวโลก แตเปนขอปฏบตของพระอรยะพทธจรยธรรมในขนนเปนขนสงของพระอรยบคคลผพฒนาจตใจจนเกดปญญาสามารถละกเลสหรอสงสารวฏไดอยางเดดขาด พนจากอานาจกเลสโดยสนเชงอยเหนอบญและบาป เปนผทไดบรรลจดมงหมายสงสดของชวตการกระทาของพระอรหนตไมเปนทงบญและบาป ไมมชาตนและชาตหนาพระอรหนตอยในสวนของววฏ จงไมมภพชาตสงสารวฏตอไปดงพระพทธพจนวา พระอรหนต มความสขหนอ เพราะทานไมมตณหากาหนดรเบญจขนธมสทธรรม ๗ ประการเปนโคจร มรางกายนเปนครงสดทายหลดพนจากภพใหม บรรลพระอรหตภมแลว ชนะขาดแลวในโลกไมมความเพลดเพลนอยในสวนเบองบน ทามกลาง และทสด เปนผยอดเยยมในโลก๑๗

ในทางพระพทธศาสนาความสขในระดบโลกยะเปนความสขในระดบหนงพระพทธศาสนาไมไดปฏเสธความจรงอนเปนสมมตสจจะและโลกแหงวตถเหลานเพราะในความเปนจรงความสขในระดบโลกยะเปนแนวทางใหบคคลมความพยายามเพอบรรลความสขขนสงสด

๑๗อง.อฏฐก. (ไทย) ๒๓/๕๔/๓๔๐.

๔๐

อนเปนบรมสขกลาวคอพระนพพานซงเปนความสขในระดบโลกตตระจะเหนไดวาเปาหมายของชวตในระดบโลกยะและโลกตตระจะสมพนธกนโดยความเปนเหตเปนผลของกนและกนความสขทเกดจากโลกแหงวตถ เปนเปาหมายในระดบสมมตสจจะอยในระดบโลกยวสย จงหาความจรงแทไมไดเพราะเปนความสขททสามารถเปลยนแปลงไปไดตามสภาวะแหงสามญญลกษณะและการมสขเชนน กไมนบวาเปนเปาหมายทสงสดในพระพทธศาสนาแตความสขในระดบโลกยะนนเปนสงสาคญตอการขดเกลาจตในระดบเบองตนถาหากบคคลไมไดรบการฝกฝนและไดรบความสขระดบเบองตนความพยายามในทจะใหความสขในระดบโลกตตระอนเปนจดหมายปลายทางเกดขนกจะมไมไดเพราะฉะนน จงกลาวไดวาความสขในระดบโลกยะและความสขในระดบโลกตตระจงเปนเหตผลของกนและกนและสมพนธกนดงกลาวมา

พทธปรชญาไดสอนหลกจรยธรรมการดาเนนชวตไวทกระดบตงแตจรยธรรมสาหรบผอยครองเรอนจนถงบรรพชตผออกแสวงหาความสงบและความหลดพนจากกองกเลสทงปวงพระพทธศาสนาไดแสดงอรรถะคอจดมงหมายของชวตทดงาม ทมนษยพงประสงคไว ๓ ระดบ คอ

๑. ทฏฐธมมกตถะหรอประโยชนในปจจบน ประโยชนในโลกนอนเปนจดหมายเบองตนหรอจดหมายเฉพาะหนาทมองเหนไดในชวตประจาวนอนไดแก ลาภ ยศ สข สรรเสรญ หรอทรพยสน ฐานะเปนตนรวมถงการแสวงหาสงเหลานโดยชอบธรรม ม ๔ ประการ คอ

๑.๑ อฏฐานสมปทา หาเลยงชพดวยความหมน คอขยนหมนเพยรในการปฏบตหนาทการงาน ประกอบอาชพอนสจรต มความชานาญรจกใชปญญาสอดสองตรวจตรา หาอบายวธ สามารถดาเนนการใหไดผลด

๑.๒ อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษาคอรจกคมครองเกบรกษาโภคทรพยและผลงานอนตนไดทาไวดวยความขยนหมนเพยรโดยชอบธรรมดวยกาลงของตน ไมใหเปนอนตรายหรอสญหาย

๑.๓ กลยาณมตตตา การคบคนดเปนมตร คอรจกกาหนดบคคลผถงพรอมดวยศรทธา ศล จาคะ และปญญา ไมแนะนาไปสอบายมข

๑.๔ สมชวตา มความอยพอเหมาะสม คอรจกกาหนดรายไดและรายจายเลยงชวตแตพอด ไมใหฝดเคองนก ไมฟมเฟอยนก ใหรายไดเหนอรายจายมประหยดเกบไว ๑๘

ตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ทานผรทงหลายหรอนกปราชญทงหลายไดจด หลกพทธจรยธรรมไวเปน ๓ ขน ดงน๑๙

๑๘อง.อฏฐก. (ไทย) ๒๓/๕๔/๓๔๐. ๑๙ไสว มาลาทอง, “คมอศกษาจรยธรรม” ,(กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๔๒), หนา

๒๐๓

๔๑

๒. สมปรายกตถะหรอประโยชนเบองหนา ประโยชนในภพหนาเปนประโยชนขนสงทลกลากวาจะมองเหนไดเฉพาะหนาเกยวเนองดวยคณคาของชวต เปนหลกประกนวา เมอละชวตจากโลกนไปแลวจะไมตกลงไปสทชว อนไดแกความเจรญดานจตใจทประกอบไปดวยคณธรรมและศลธรรม ใฝใจในทางในเรองบญกศลมความสงบสขทางจตใจ ม ๔ประการ คอ

๒.๑ สทธาสมปทา ความถงพรอมดวยศรทธา คอ เชอในสงทควรเชอ เชนเชอวา ทาดไดด ทาชวไดชว เปนตน

๒.๒ สลสมปทา ความถงพรอมดวยศล คอรกษากาย วาจา ใหเรยบรอยไมมโทษ และรจกรกษาระเบยบวนยเปนอนด

๒.๓ จาคสมปทา ความถงพรอมดวยการเสยสละเปนการเฉลยความสขใหแกผอน

๒.๔ ปญญาสมปทา ความถงพรอมดวยปญญา คอ รจก บาป คณ โทษประโยชนและมใชประโยชนเปนตน

๓. ปรมตถะ หรอประโยชนสงสด ประโยชนอยางยงอนเปนจดมงหมายสงสดหมายถงจตทหลดพนจากกเลสและความทกขทงปวงคอวมตตและพระนพพานอนเปนสาระแทของชวตไดแกการรแจงและรเทาทนคตธรรมดาของสงขารธรรม ไมตกเปนทาสของโลกและชวต

สรปไดวา ขอบเขตของพทธจรยธรรมนนอยทการกระทาทางกาย วาจา และใจ เปนพนฐานใหเกดคณธรรมขนสงๆขนไปเทานนเพราะจรยธรรมเปนเรองทวาดวยคณคาของการกระทาทมคาในระดบโลกยธรรมเทานนไมใชอยในขนปรมตถหรอโลกตรธรรม

๑) ระดบโลกยธรรมเปนเปาหมายของชวตมนษยในสภาวะทสบเนองอยในโลกแหงปรากฏการณสามารถรบรไดดวยประสาทสมผสเปาหมายของชวตในระดบนจงสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาเพราะเปาหมายในระดบนวดจากรปธรรมอนปรากฏใหเหนเทานน แตมไดหมายความวาอดมคตของชวตในระดบนจะเปนสงเลวรายในทางตรงกนขามหากสรางและดาเนนชวตตามอดมคตทวางไวไดอยางถกตองตามกฎศลธรรมแลวชวตกจะสมบรณในระดบหนง

๒) ระดบโลกตรธรรม เปนเปาหมายของมนษยอนอยในสภาวะทพนจากโลกเปาหมายในระดบนไมไดสามารถวดไดดวยวตถ สงของ หรอประสาทสมผสทง ๕เพราะเปนขนทหลดพนจากอานาจกเลสทงปวง เปนเปาหมายในระดบปรมตถะเปนความสขทไมเปลยนแปลงไปตามสภาวะอนใด อนไดแก พระนพพาน

๓.๑.๒ การจดลาดบพทธจรยธรรม พทธจรยธรรมมจดมงหมายเพอใหบคคลมชวตทด ชวยเหลอเกอกลกนสามารถอย

รวมกนเปนสงคมไดเปนอยางด มความสข และทาใหมการดาเนนชวตการครองชพอยางประเสรฐ

๔๒

เพราะฉะนนพทธจรยธรรมจงเปนแนวทางในการดาเนนชวตทดของชาวพทธตามหลกธรรมทางพระพทธศาสนา นกปราชญชาวพทธทงหลายไดจดหลกพทธจรยธรรมไวเปน ๓ ขนดงตอไปน๒๐

๑. พทธจรยธรรมขนพนฐานเปนเบองตนของธรรมจรยา หรออกศลกรรมบถ ๑๐ ประการ และยงเปนพนฐานของคณธรรมขนสงๆขนไปจรยธรรมในระดบนจะเปนจรยธรรมขนพนฐานทจาเปนทงตอตนเองและสงคมกลาวอกนยหนงวา เปนหลกมนษยธรรมขนพนฐาน ไดแก เบญจศล อนไดแก ศล ๕ (five percepts) และเบญจธรรม อนไดแก ธรรม ๕ ประการซงเปนขอปฏบตฝายศลและธรรมทสนบสนนกนเปนสงทตองปฏบตควบคกน

๑. เบญจศล ๑.๑เวนจากการฆาสตว (ปาณาตปาตา เวรมณ) ๑.๒ เวนจากการลกทรพย (อทนนาทานา เวรมณ) ๑.๓ เวนจากประพฤตผดในกาม (กาเมส มจฉาจารา เวรมณ) ๑.๔ เวนจากการพดปด (มสาวาทา เวรมณ) ๑.๕ เวนจากการดมสราและเมรย(สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ)

๒. เบญจธรรม ๒.๑ มเมตตากรณาตอสตว (เมตตา-กรณา) ๒.๒ เลยงชวตในทางทถกตอง(สมมาอาชวะ) ๒.๓ มความสารวมระวงในกาม (กามสงวร) ๒.๔ พดแตคาสตยจรง (สจจะ) ๒.๕ มสตรกษาตนไวเสมอ (สต-สมปชญญะ)๒๑

๒. พทธจรยธรรมขนกลางในระดบนเปนการพฒนาจรยธรรมใหสงขนไป คอกศลกรร

บถกรรมบถ ๑๐ ประการแบงประเภทออกเปน ๓ ทาง คอ (๑) ความดทางกาย เรยกวา กายสจรต (๒)ความดทางวาจา เรยกวา วจสจรต และ (๓) ความดทางใจ เรยกวา มโนสจรตไดแก

๒.๑. ความดทางกายม ๓ คอ (๑)เวนจากการฆาสตว (๒) เวนจากการลกทรพย (๓ เวนจากการประพฤตผดในกาม

๒.๒. ความดทางวาจาม ๔ คอ (๑)เวนจากการพดปด (๒) เวนจากการพดคาหยาบ

๒๐ ไสว มาลาทอง, คมอศกษาจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๔๒), หนา

๒๐๓. ๒๑พระพรหมคณาภรณ (ป .อ .ปยต โต ) ,พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม ,

(กรงเทพมหานคร : เอส.อาร.พรนตง แมส โปรดกส จากด, ๒๕๔๘), หนา ๒๓๙.

๔๓

(๓) เวนจากการพดสอเสยด (๔)เวนจากการพดเพอเจอไรสาระ ๒.๓. ความดทางใจม ๓ คอ (๑)ไมโลภอยากไดของเขา (๒) ไมคดปองรายผอน

(๓) ไมเหนผดจากทานองคลองธรรม ๓. พทธจรยธรรมขนสง คออรยอฏฐงคกมรรค ไดแก มรรคมองค ๘ หรอเรยกอก

อยางวา อรยมรรคมความหมายวา ทางอนประเสรฐหรอทางนาผปฏบตใหเปนผประเสรฐ ม ๘ ขอคอ๒๒

๑. สมมาทฏฐมความเขาใจถกตอง ดงนคอ ๑.๑ เหนวาทานทใหแลวมผล ๑.๒ เหนวาของทเราบชาแลวมผล ๑.๓ เหนวาของทเราบางสรวงแลวมผล ๑.๔ เหนผลของกรรมด กรรมชวม ๑.๕ เหนวาโลกนม ๑.๖ เหนวาโลกหนาม ๑.๗ เหนวามารดาม ๑.๘ เหนวาบดาม .๙ เหนวาสตวทผดขนเองม ๑.๑๐ เหนวาสมณพราหมณทหมดกเลสปฏบตดมอย

๒. สมมาสงกปปะ มความคดถกตอง ดงนคอ ๒.๑ คดออกจากกาม ๒.๒ ไมคดพยาบาทปองรายใคร ๒.๓ ไมคดเบยดเบยนใคร

๓. สมมาวาจา มวาจาถกตอง ดงนคอ ๓.๑ พดคาจรง ๓.๒ ไมพดสอเสยด ๓.๓ พดไพเราะออนหวานไมพดคาหยาบ ๓.๔ พดอยางมสตใครครวญไมเหลวไหลเลอนลอย

๔. สมมากมมนตะ มการงานถกตอง ๓ ประการ ดงน คอ ๔.๑ ไมฆาสตว

๒๒ ท.ม.(ไทย) ๑๐/๔๐๒/๓๓๕.

๔๔

๔.๒ ไมลกทรพย ๔.๓ ไมประพฤตในกามทงหลาย

๕. สมมาวายามะ มอาชพถกตอง ดงน ๕.๑ ละอาชพททจรต ๕.๒ ประกอบอาชพทสจรต

๖. สมมาวายามะ มความเพยรพยายามถกตองดงน ๖.๑ เพยรระวงไมใหความไมดเกดขนตงเอง ๖.๒ เพยรพยายามละความชว ทเกดขนแลวใหหมดไป ๖.๓ เพยรสรางกศลความดทยงไมเกดขน ใหเกดมขน ๖.๔ เพยรรกษาความดทมอยแลวใหคงอย และใหเจรญยงๆ ขนไป

ตามลาดบ ๗. สมมาสต มความระลกรตวทวพรอมในสตปฏฐาน๔ ดงน คอ

๗.๑ การพจารณากายในกาย ๗.๒ การพจารณาเหนเวทนาในเวทนา ๗.๓การพจารณาเหนจตในจต ๗.๔ การพจารณาเหนธรรมในธรรม

๘. สมมาสมาธ ความมใจมนคงถกตองในฌาน ๔ ดงน ๘.๑ ปฐมฌาน (ฌานท ๑) ๘.๒ ทตยฌาน (ฌานท ๒) ๘.๓ ตตยฌาน (ฌานท ๓) ๘.๔ จตตถฌาน (ฌานท ๔)

อรยมรรคมองค ๘ น เรยกวา ทางสายกลางคอเปนขอปฏบตทอย ระหวางกามสขลลกานโยค และอตตกลมถานโยคเปนทางสายเอกเพอความบรสทธ เปรยบเหมอนเชอกทม ๘ เกลยวแตรวมกนเขาเปนอนเดยว หมายถงผปฏบตในอรยมรรคนตองกระทาไปพรอม ๆ กน

จากการจดลาดบพทธจรยธรรมทกลาวมาขางตนนนสรปการจดระดบพทธจรยธรรมตามแนวมรรคมองค ๘ ประการดงกลาวแลวนนสามารถแบงออกเปน ๓ ระดบยนยอลงในไตรสกขา คอ ระดบศลระดบสมาธ และระดบปญญา หรอแบงออกเปน ๓ ระดบ ไดดงน๒๓

๑. ระดบตน ไดแก เบญจศลเบญจธรรม

๒๓ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต), ธรรมนญชวต พทธจรยธรรมเพอชวตทดงาม, (นครปฐม : ระฆงทอง, ๒๕๔๗), หนา ๒๒.

๔๕

๒. ระดบกลาง ไดแก กศลกรรมบถ ๑๐ ประการ ๓. ระดบสง ไดแกมรรคมองค ๘ ประการ เมอกลาวโดยสรป พทธจรยธรรม ไดแกมรรคมองค ๘หรอทเรยกวา มชฌมปฏปทา ยอ

เขาในไตรสกขา กคอ ศล สมาธ และปญญาเพราะเปนขอปฏบตทสามารถนาไปสประโยชนและ ความสขทงแกตนเองและผอน ๓.๒ หลกธรรมทเปนเครองสนบสนนในการประกอบธรกจ

การประกอบธรกจ หมายถง หลกการสนองความตองการของมนษย หรอวธดบทกขอนเกดจากความตองการ ความปรารถนาของมนษย เพราะคนเรานนเมอเกดมายอมมความตองการตางๆ ฉะนน การพยายามทจะสนองความตองการดานตางๆของมนษย จงเปนจดประสงคของการประกอบธรกจ หรอเปนระบบเศรษฐกจนนเอง

พระพทธองคไดวางโครงสรางเศรษฐกจทเรยกวา นสสย ๔ ประการดงตอไปน.- ๑) จวร(ผานงหม) ๒) บณฑบาต( อาหาร) ๓) เสนาสนะ( ทอยอาศย) ๔) คลานเภสช ( ยารกษาโรค) ซงไดแกปจจย ๔ อนเปนความตองการขนพนฐานของมนษยนนเองเศรษฐกจจะด

หรอไมนน กขนอยกบความสามารถทจะสนองความตองการขนพนฐานเหลานนนเอง แตการจะสนองความตองการนนตามหลกพระพทธศาสนาแลว ตองสนองดวยปญญาคอรจกความพอด (มตตญตา) และเพอคณคาทแทจรงของมน จะเหนไดจากการทพระพทธองคทรงสอนใหพระสงฆสาวกไดพจารณาปจจย ๔ กอนบรโภคหรอใชสอยเพอจะไดมองเหนคณคาทแทจรงของมนวาเราเสพหรอบรโภคเพออะไร เชนฉนอาหารบณฑบาตกใหพจารณาวา ทฉนอาหารนไมใชเพอเหนแกความเอรดอรอย ไมใชเพอแสดงฐานะอวดโอกน ไมใชเพอจะหาความสนกสนานมวเมา แตเพอจะไดเปนเครองหลอเลยงชวตใหรางกายมสขภาพดเปนอยผาสก เมอรางกายมสขภาพดจะไดไปบาเพญคณงามความด และทาหนาทการงานของตนดวยด หรอการนงหมผากเหมอนกน กใหพจารณาวาทนงหมผาจวรนไมใชเพอความสวยงาม หรอเพออวดฐานะแตเพอบาบดความรอนความหนาว เพอปกปดอวยวะทควรปกปดเปนตน ดงตงขณกปจจะเวกขณทไดบญญตเอาไวสาหรบใหพระภกษสงฆพจารณานสสย ๔ หรอปจจย ๔ ดงตอไปน๒๔

๒๔ว.มหา.(ไทย) ๔/๗๓/๑๐๑-๑๐๒.

๔๖

๑) เราพจารณาโดยแยบคายแลวใชจวรเพยงเพอบาบดหนาว บาบดรอน บาบดสมผส เหลอบ ยง ลม แดด และสตวเลอยคลานทงหลาย เพอปกปดอวยวะททาใหเกดความละอาย

๒) เราพจารณาโดยแยบคายแลว ฉนบณฑบาตไมเปนไปเพอเลน ไมเปนไปเพอมวเมาไมเปนไปเพอประดบตกแตง แตเปนไปเพอการตงอยไดแหงกายน เพอใหชวตเปนไป เพอระงบความลาบาก เพออนเคราะหพรหมจรรย ดวยคดวาระงบเวทนาเกาคอความหวและเพอไมใหเวทนาใหมเกดขน เพอความเปนไป เพอความหาโทษไมได ความผาสกของเรา จะมอยดวยเพราะอยางน

๓) เราพจารณาโดยแยบคายแลวใชเสนาสนะ (ทอยอาศย) เพยงเพอบาบดหนาว เพอ บาบดรอน เพอบาบดสมผส เหลอบ ยง ลม แดด สตวเลอยคลานทงหลาย เพยงเพอบรรเทาอนตรายตาง ๆ

๔) เราพจารณาโดยแยบคายแลว ฉนเภสช (ยา) เพยงเพอบาบดเวทนามอาพาธตางๆ เปนมลอนเกดขนแลว เพอเปนผหาความลาบากมไดเปนอยางยง

จะเหนไดวา การมพฤตกรรมทางเศรษฐกจของพระภกษสงฆในพระพทธศาสนาทานปฏบตเปนกจวตรประจาวน นาจะเปนตวอยางทดสาหรบบคคลทวไป ทควรจะนอมนามาเปนหลกปฏบตในชวตประจาวนไดเปนอยางดเพราะการใชปจจย ๔ ซงเปนหลกสาคญในการดารงชพของบคคลทวไปนน ถาใชอยางมองไปทคณคาแท ของปจจยนนๆ จะทาใหเกดความสมดลไมตองดนรนใหลาบากมากกวาทจาเปน

๓.๓ หลกธรรมสาหรบการพฒนาธรกจ การประกอบธรกจเปนเรองของเศรษฐกจ ทเกยวกบปากทอง การกนการอยของคน

เปนเรองเกยวกบปจจยการดารงชวตของคน ถาบานเมองมความเปนอยดกนด มมาตรฐานการครองชพสง คนกมชวตอยดวยความสะดวกสบาย ถาเศรษฐกจตกตา คนกจะมความลาบาก ไมมการกนดอยด ไมมความสะดวกสบายในการดารงชวต

ธรกจจะดขนหรอมความเจรญกาวหนา จาตองมการพฒนา คอ มการดาเนนกจการเพอเพมรายไดของคนใหสงขนตอเนองกนเปนระยะเวลายาวนาน ปจจยขนมลฐานทสาคญในการพฒนาธรกจคอ คน ทรพยากรธรรมชาต ทน และความรความชานาญในการผลต หรอมเทคโนโลย ธรกจจะดหรอไมดขนอยกบปจจยมลฐานดงกลาวมานเปนสาคญ คอถาประชาชนของประเทศมคณภาพ มความสามารถในการประกอบอาชพ ทงดานการเกษตรกรรม อตสาหกรรม พาณชยกรรม หรอกจกรรมอนๆ ประกอบกบมทรพยากรธรรมชาตเพยงพอ มทนและมความรความชานาญในการประกอบการในดานตางๆ

๔๗

การผลต พระพทธเจา ทรงมองเหนความสาคญความจาเปนของปจจย ๔ ทมนษยเราจะตองใช

อยางพอเพยง เพราะเปนพนฐานของการเปนอยของมวลมนษยชาต แตวาปจจย ๔ จะเกดขนไดนนกตองอาศยการผลต

การเกตรกรรมและอตสาหกรรม อาชพเกษตรกรรมและอตสาหกรรมนบวามความจาเปนตอการดารงชวต และ

เสรมสรางความมนคงทางเศรษฐกจไดเปนอยางมาก ลกษณะเกษตรท ด เกษตรทด ทจะประสบความสา เรจในอาชพได จะตอง

ประกอบดวยลกษณะ ๓ ประการคอ ๑. ไถพนดนการเกษตรใหดใหหมดวชพช ๒. ปลกพชอนเหมาะสมแกฤดกาล ๓. ทดนาเขาพนทการเกษตรอยางพอเพยง พระพทธเจากเปนชาวนาเหมอนกน ดงมเรองปรากฏอยวา มพราหมณคนหนงชอ

กสภารทวาชพราหมณ ไดเหนพระพทธเจาประทบยนบณฑบาตอย เลยไดสนทนากบพระพทธเจา พราหมณ ไดพดวา ขาพเจาไถและหวาน ครนไถและหวานแลว จงบรโภค แมพระองคกจงไถและหวาน ครนไถและหวานแลว จงบรโภค

พระพทธเจาตรสวา แมเรากไถและหวานครนไถและหวานแลวเรากจงบรโภค พราหมณ พดวาไมเหน แอก เหนไถ ผาล ปฏก หรอโคทงหลายของทานเลย เมอ

เปนเชนน ทานจะกลาววาทานกไถและหวานไดอยางไร ทาไมจะไดรจกเครองมอไถหวานของทาน

พระพทธเจา : ขาพเจามศรทธาเปนพช ความเพยรเปนฝน ปญญาเปนแอกและไถ หรเปนงอนไถ ใจเปนเชอก สตของเราเปนผาลและปฏก เรามกายวาจาคมครองแลวเปนผสารวมในการบรโภคอาหาร ทาการดายหญา ดวยคาสตย โสรจจะเปนเครองใหสาเรจงาน ความเพยรของเปนเครองนาธระไปใหสมหวง นาไปถงความเกษมจากโยคะไปไมถอยหลงยงททบคคลไปแลวไมเศราโศก นการไถ เราไถอยางนแลวยอมมอมฤตเปนผลครนไถอยางนแลว ยอมพนจากทกขทงปวงได๒๕

การผลตตามแนวพทธศาสนานน เนนการสรางความสขใหมากทสด โดยเบยดเบยนตนเองและผอนใหนอยทสดและสามารถไดรบประโยชนสงสด ดงตอไปน

๒๕ส.ส. (ไทย) ๑๕/๖๗๒/๒๐๔

๔๘

ทฏฐธมมกตถะ ๔ ประโยชนในปจจบนหรอหลกสรางความสาเรจทนตาเหน บางทเรยกวา หวใจเศรษฐ

คอ อ.อา.กะ.สะ เปนหลกธรรมทนาไปสจดมงหมาย จะทาอะไรกประสบความสาเรจ ไมวาจะเปนพอคาแมคา นกธรกจ พนกงานบรษท หรอแมแตนกการเมอง หากนาหวใจเศรษฐมาปรบใชกบชวต กสามารถทจะมความสาเรจในชวตได เปนหลกธรรมทสอนใหตงตวไดในทางเศรษฐกจ ๔ ประการ ดงตอไปน

๑) อ คอ อฏฐานสมปทา ขยนหา ขยนในการทางาน ทรพยสมบตจะเกดขนไดกตอเมอบคคลมความขยนหมนเพยรในการทางาน พระพทธองคไดตรสยนยนไววา “อฏฐาตา วนทะเต ธะนง ผมความขยน ยอมหาทรพยได๒๖ การขยนทากนคอไมกลวความลาบาก เพราะความลาบากสรางคนความสบายทาลายคน พระพทธเจาเคยตรสไววา ทเราตถาคตไดตรสรพระอนตรสมมาสมพธญาณน กดวยความขยน ไมใชดวยความเกยจคราน พระพทธเจาขยนขนาดไหนดไดจากกจวตรของพระองคดงน “รงเชาเฝาบณฑบาต เยนไมขาดแสดงธรรม สอนพระเวลาคา กลางคนพราตอบปญหา รงสางพนจสตวนานา นคอเบญจกจจา องคพระศาสดาทรงกระทา” พระพทธองคทรงงานหนกตลอดพระชนมชพจงไดรบการยกยองใหเปนศาสดาเอกของโลก คนทเกยจครานตอใหพอแมมทรพยมากแคไหน ถาสมบตตกทอดมาถงลก กลมจมทกคน๒๗

๒) อา คอ อารกขสมปทา รกษาด หรอการออมทรพย การออมทรพยนบวาเปนสงสาคญมาก ผหวงความเจรญในโภคทรพย จะตองร จกรกษาทรพย ทหามาไดดวยความขยนหมนเพยร นนใหเปนประโยชนแกตนมากทสดเทาทจะมากได โดยพยายามใชจายแตในสงทจาเปนและงดเวนการใชจายทไมจาเปนเสย โดยเฉพาะอยางยงงดเวนหลกเลยงจากอบายมขซงเปนทางแหงความเสอม๒๘บางคนกรกษาเหมอนกน แตรกษาไมถกหลก ไมถกวธ จงแทนทจะกอใหเกดประโยชน กลบไมไดเทาเสย เชนคนมเงนมากๆ แทนทเขาจะนาเงนนนไปฝากธนาคาร กลบเกบไวกบตวเสย เงนนนกเกดประโยชนไดนอย หรอบางทไมมประโยชนกบบคคลนนเลย มหนาซายงนาภยมาสตนเองอก การเกบเงนไวกบตวมผลเสยหลายทาง เงนเปนเครองททาใหเศรษฐกจวตถอยางอนเพมผลผลตได เมอเราเกบเงนไวเฉยๆเชนน กไดชอวาหยดยงความเจรญพอกพนของเศรษฐกจวตถอยางอนโดยประการทงปวง และเมอเกดภยตางๆ มอคคภยและอทกภยเปนตน เงนนนกจะสญเปลาโดยทผเกบไวนนไมไดประโยชนอะไรเลย หรอเมอเราเกบเงนไว

๒๖ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๘๔๓/๓๑๕ ๒๗ว.วชรเมธ, เคลดลบหวใจเศรษฐ, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพปราณ พบลชซงจากด, ๒๕๕๓),

หนา ๒๓. ๒๘ท.ปา.(ไทย) ๑๑/๒๔๗/๒๐๒.

๔๙

มากๆ พวกโจรยอมคอยหาชองทางทจะแยงชงอยเสมอ บางทถงกบทารายเจาทรพยกม นคอผลรายทเกบทรพยไวกบตว ฉะนนทางทดควรเกบใหเปน การเกบใหเปนใหถกหลก ทกวนนคงไมมวธใดจะดเกนไปกวาการฝากธนาคาร เพราะตนทนไมมโอกาสเสย ดอกเบยกเพมพน มหนาซายงเปนการกอประโยชนแกประเทศชาตอกดวย เพราะเงนทเรานาไปฝากธนาคารนน สามารถนาไปหมนเพอพฒนาชาตของเราใหเจรญได อยางนจงจะไดชอวา ผถงพรอมดวยอารกขสมปทาอยางแทจรง

๓) กะ คอ กลยาณมตตตา การมเพอนด เพอนทด นบวาเปนผทมบทบาทสาคญอยางยงในการศกษาเลาเรยนในการประกอบธรกจตางๆ ทกสาขาอาชพเพราะมนษยเรานนจะอยโดดเดยวไมได ตองมเพอนฝงเปนผรวมคดรวมทากจกรรมตางๆ และจะประสบความสาเรจหรอลมเหลวเพราะเพอนไดทงนน ในดานเศรษฐกจกเชนเดยวกน จะตงเนอตงตวไดหรอไมนนกเพราะเพอน ถาไดเพอนทดเปนทปรกษารวมมอในการประกอบอาชพการงานกจะสามารถประสบความสาเรจได หาไมแลวกจะประสบความลมละลายในทสด ผหวงความเจรญในอาชพของตนอนจะนาไปสความมฐานะทางเศรษฐกจทด จาเปนจะตองเลอกคบเพอนทด ลกษณะเพอนทดหรอมตรแททควรคบม ๔ ลกษณะในตวเขาคอ

๓.๑) มอปการคณ ๓.๒) รวมทกข รวมสข ๓.๓) แนะนาประโยชนให ๓.๔) มความรกใครจรงใจ๒๙ อกประการหนงเพอนทดนนจะตองมนาใจชวยเหลอกนและกนใหไดรบความสขตาม

สมควรแกอตภาพ เพอนทดถามมากไมไดกไมเปนไร ปรมาณไมจาเปนดงคากลอนสอนใจทวา “เพอนทดมหนงถงจะนอย ดกวารอยเพอนคดรษยา เหมอนเกลอดมนดหนอยดอยราคา ยงดกวานาเคมเตมทะเล”๓๐ ๔) สะ คอ สมชวตา มความประหยด ความประหยดเปนสงจาเปนอยางมาก จะม

ชวตราบรนปกตสขได กตองรจกใชเงนทองอยางประหยด ใชแตในสงทจาเปนแกการครองชพและสมฐานะของตน พยายามใชจายใหพอเหมาะกบรายไดของตน เพราะวาผใชจายสรยสราย ใช

๒๙ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๖๐/๒๐๙. ๓๐ว.วชรเมธ, เคลดลบหวใจเศรษฐ, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพปราณ พบลชซงจากด, ๒๕๕๓),

หนา ๒๗.

๕๐

จายเกนฐานะของตวเองนน ยอมประสบความเดอดรอนอยางสาหส เปนผมหนสนรงรงเอาตวไมรอดทาใหครอบครวไดรบความลาบาก เพราะฉะนนผหวงความเจรญดวยโภคทรพย จะตองรจกประหยดทรพย พยายามใชจายแตสงจาเปนเทานนขอนนบวาเปนหวใจในการทาธรกจทเดยว เพราะคนเราไมรจกประมาณตว หมายความวาไมรจกกาลงทรพยของตวรายจายทวมรายรบ อยางนแลวละกเขาจะไมมทรพยเหลอพอทจะลงทนเพอตงตวเอาทเดยว อยาวาแตจะคดตงตวเลย แมแตจะปกครองตวใหมชวตอยไปวนหนงๆกทงยาก บคคลเชนนเรยกไดวาเปนแพ ไมรตวเอง ยอมเชอยอมทาอะไรไดงายๆ โดยไมคานงถงเหตผล ไมคานงถงฐานะความเปนอยของตวเอง วาเหมาะวาควรเพยงไร อาศยความเหอเหมทะเยอทะยานตามเพอน เหนคนอนเขาทาได กคดวาตวเองกทาได ผลสดทายจงกลายเปนวา หนสนลนพนตวจนถงกบเปนบคคลลมละลายกม

นอกจากนยงมหลกในการบรโภค ซงกลาวไวดงน การบรโภค โภควภาคธรรม ๔ อยาง โภควภาคธรรม แปลวา ธรรมทควรยดถอเปนหลกในการใชจายทรพย หรอหลกการ

แบงทรพย โดยจดสรรทรพยตองรจกหลกการใชจายทรพยทเรยกวา หลกโภควภาค ๔ ทพระพทธองคไดแนะนาสงคาลมาณพเอาไววา “บคคลพงแบงทรพยออกเปน ๔ สวน ดงน๓๑

เอเกน โภเคน ภเชยย สวนทหนง บรโภคใชสอยเลยงตนเอง และบคคลทควรเลยง

ทวห กมม ปโยชเย สองสวนใชประกอบการธรกจ จตตถถจ นธาเปยย อกสวนหนงเกบออมเอาไวยามจาเปน บคคลผรจกจดสรรทรพย เพอใหเกดประโยชนตามหลกธรรม ๔ อยางน ชอวาเปน

ผรจกคมครองทรพยใหเกดประโยชน นบวาเปนการพฒนาเศรษฐกจ จงจะมความสขไดตามสมควรแกอตภาพของตวเองและครอบครว ดงเชนชาดกเรองสารเกทารชาดก๓๒ซงสนบสนนหลกธรรมนเปนอยางด เรองมอยวา

ในอดตกาล ครงพระเจามคธราชครองราชยสมบตในนครราชคฤห มพราหมณชอ โกสยะ มไรขาวสาลกวางใหญมอบใหลกจางดแล ถดจากไรขาวเปนทวเขา หลงทวเขามปางวใหญเปนทอาศยของนกแขกเตาฝงหนง ครงนน พระโพธสตวเสวยพระชาตเปนลกนกของพญานกแขกเตา เมอเตบโตแลว มรปงาม รางกายใหญมกาลงแขงแรง ครนบดาแกลงไดมอบใหเปน

๓๑พระพรหมคณาภรณ (ป .อ .ปยต โต ) ,พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม ,

(กรงเทพมหานคร : เอส.อาร.พรนตง แมส โปรดกส จากด, ๒๕๔๘), หนา ๑๖๔. ๓๒ข.ชา.(ไทย) ๒๗/๑-๑๗/๔๒๕.

๕๑

หวหนาปกครองนกทงฝงแทน ตงแตนนทานกไมยอมใหบดามารดาไปหากน เมอพาฝงนกไปกนขาวสาลทเกดเองในปาหมพานต จกกนอมแลวกคาบอาหารมาเลยงบดามารดา อยมาวนหนงทราบขาววามขาวสาลในนาของเศรษฐผหนงกาลงสกงาม กพาบรวารไปจกกนพออมตางกบนกลบ แตพญานกแขกเตาคาบรวงขาวดวยจะงอยปากบนกลบมาใหแกบดามารดาผชรา คนเฝาไร ผเปนชาวนาพยายามไลและจบนกแขกเตาเหลานนทกครง ตอมาเหนวาจาเปนตองรบไปรายงานใหทานพราหมณเศรษฐทราบมฉะนนตนอาจไดรบโทษ

เมอรายงานวามฝงนกแขกเตามาลงกนขาวในนา แลวกเสรมวาในบรรดานกแขกเตาเหลานน มตวหนงใหญและงามสงากวาตวอน จะงอยปากแดง นยนตาเปนประกาย มเทาแดง มสรอยคอสแดงคาดรอบคอสามชน กนขาวสาลจนอมแลวยงคาบรวงขาวไปดวยจะงอยปากอก

พราหมณไดฟงเรองราวจากคนเฝาไร แลวเกดความรกในพญานกแขกเตาจงสงวาเจาจงดงบวงพอใหเทานกตดบวง แลวจงจบนกนนทงยงเปนมาใหเราเถด คนไรรบไปทาบวงดวยขนหางมา แลววางบวงดกบวงไววนรงขนพญานกแขกเตาพาฝงบรวารบนลงกนขาวในนา พอดเทาสอดเขาในบวงรตวแลวดวยมสต แตคดวาถารองเอะอะเวลาน พวกพนองของเราตองกลวตายจะไมเปนอนหากนบนหนไปเลย จงพยายามอดกลนรอจนบรวารกนอมหนาแลวจงรองขน นกบรวารไดยนแลวจงบนหนไปหมด คนเฝาไรไดยนเสยงนกรองและนกบนหน จงออกมานานกแขกเตานนไปมอบใหโกสยพราหมณ พราหมณจงถามวา นกเอยทองของเจาถาจะใหญกวานกอนๆเปนแน เจากนขาวสาลของเรา แลวยงคาบไปอก ดกอนนกแขกเตาเจาเอาขาวของเราไปบรรจในยงฉางในปางวโนนหรอ สหายเอยจงบอกแกเราเถด เจาเอาขาวสาลของเราไปเกบไวทไหน

พญานกแขกเตาตอบดวยภาษามนษยวา ขาพเจาไมมยงฉางจะเกบขาวของทานดอกขาพเจานาขาวของทานไปถงยอดงวแลวกนาไป

เปลองหนเกา ใหเขากหนใหม ฝงขมทรพยไว

ขาแตทานโกสยะขอทานจงทราบตามนเถด โกสยพราหมณจงใหพญานกแขกเตาขยายความตามทพดมาวาหมายความวาอยางไร พญานกแขกเตาจงขยายความใหฟงวา ขาแตทานโกสย มารดาและบดาของขาพเจา

แกเฒามากแลว ไมสามารถบนไปหากนเองได ทานเลยงดขาพเจามาตงแตเลกจนโต บดนทานลวงกาลผานวยไปแลว ขาพเจาจงตองคาบขาวสาลไปปอนทาน ชอวาเปลองนเกา อนงบตรนอยทงหลายของขาพเจายงออน ขนปกบงไมขน ขาพเจาตองเลยงดเขา เมอเขาเตบใหญแขงแรงขน และขาพเจาแกเฒา เขาจะไดเลยงขาพเจาบาง ดวยเหตนเทากบขาพเจาใหบตรเขา กหนใหม และ

๕๒

ในหมบรวารของเรายงมนกเฒาชราซงขนปกขนหางหลดไปหมดแลว เปนนกทพพลภาพไปหากนเองไมได ขาพเจาตองการบญ จงไดใหอาหารพอยงชพแกนกเฒาเหลานน บณฑตทงหลายกลาวการทาบญนนวา เปนขมทรพยในภายภาคหนา ขาแตทานโกสยพราหมณ การเปลองหนเกา การใหเขากหนใหม และการฝงขมทรพยของขาพเจาเปนเชนน ขอทานจงทราบเถด

โกสยพราหมณ ไดฟงดงนนกเกดความเลอมใสยงนก ไดกลาววา นกแขกเตาน ดจรงหนอ เปนนกมธรรมะชนเยยม แมมนษยบางคนยงไมมธรรมะเชนนเลย ตงแตนตอไปเจาพรอมบรวารทงปวงจงมากนขาวสาลไดตามตองการเถด

จะเหนไดวาการรจกแบงทรพยทหามาได ยอมนาความสขมาใหทงตอตนเองและครอบครว ผรจกดารงอยในธรรมเหลาน เปนอนหวงไดอยางเตมทเลยวา จะเปนผสามารถตงตวเปนหลกฐานไดในปจจบน และบคคลทเปนคฤหสถเมอตงตวไดแลวยอมจะเปนผมสข ๔ สถาน ดงน

สขของคฤหสถ ๔ สถานคอ สขของคฤหสถ หมายถง สขของชาวบาน สขทผครองเหยาเรอน ควรมควรได ม ๔

อยางคอ๓๓ ๑. อตถสข สขเกดแตความมทรพย หมายถงวาไดความภมใจ ความสบายใจ ความ

อนใจวาตนมทรพย ซงหามาดวยความขยนหมนเพยร ดวยนาพกนาแรงความอตสาหะของตนดวยความสจรตและชอบธรรม

๒. โภคสข สขเกดแตการใชจายทรพย หมายถงวาไดความภมใจ ความสบายใจ ความสะดวกใจในการใชจายทรพย ทไดมาดวยความสจรตและชอบธรรม

๓. อนณสข สขเกดจากความไมเปนหน หมายความวา ไดความภมใจ ความโลงใจ ความเบาใจ ทตนไมเปนหนใคร ไมถกใครมาทวงถามหน ไมมภาระตองเสยดอกเบย

๔. อนวชชสข สขเกดจากการประกอบการงานทปราศจากโทษ หมายความวาสขเกดจากความประพฤตไมมโทษ ไดแกไดความภมใจ ความสบายใจทตนมความประพฤตสจรตไมบกพรอง เสยหาย ทงการงานททากเปนสมมาชพ ใครๆจะตาหนตเตยน มได สขขอนมคามากทสด เพราะเปนสขทเกดจากศลธรรม จรยธรรมโดยตรง

ในทางพระพทธศาสนานน พระพทธเจาทรงแนะนาเรองความสขอยางสมบรณใหเราทราบ เพอจะใหเกดผลในทางปฏบตและจะไดขวนขวายใหเปนไปตามนได เปนความสขทไดสด

๓๓พระพรหมคณาภรณ (ป .อ .ปยต โต ) ,พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม ,

(กรงเทพมหานคร : เอส.อาร.พรนตง แมส โปรดกส จากด, ๒๕๔๘), หนา ๑๙๓.

๕๓

ไดสวน โดยยดหลกงายๆ คอ ตองมทรพย ตองจายทรพย ตองไมเปนหน ตองทางานไมมโทษ ทง ๔ อยางนมในผใดครบทกอยาง คนนนกจะมความสขทสมบรณในบรรดาหลกแหงความสขทง ๔ ประการน หลกประการท ๔ คอตองทางานทไมมโทษ เปนหลกสาคญกวา ๓ ขอขางตน การงานทไมมโทษ คองานทไมมความผดตดตว ไดแก งานทไมผดกฎหมาย ไมผดจารดประเพณ ไมผดศลธรรม เปนตน

ผทจะไดรบสข ๔ อยางนตองเปนผทมฐานะทางเศรษฐกจมนคง อนเกดจากความขยนหมนเพยร มความซอสตยสจรต ทงในการหาทรพย การใชจายทรพย การปองกนคมครองทรพย และมความประพฤตดเปนสจรตธรรม ดงนนการพฒนาเศรษฐกจทจะมความมนคง ยงยนในอนาคตจงควรคานงถงความสข ๔ อยางน และควรมเปาหมายใหไดความสข ๔ อยางนดวย

กลจรฏฐตธรรม ๔ กลจรฏฐตธรรม ๔ คอ ธรรมสาหรบดารงความมงคงของตระกลใหยงยน หรอ

ธรรมทเปนเหตทาใหตระกลมงคงตงอยไดนาน กลจรฏฐตธรรมหรอทเรยกอกอยางหนงวา “กลธรรม”แปลวา ธรรมสาหรบดารงความมงคงของตระกล เมอตงเนอตงตวไดเปนหลกฐาน อนเนองมาจากดารงมนใน ทฏฐธมมกตถ ๔ ประการดงกลาวแลว จะตองไมประมาทมวเมา โดยจะตองขวนขวายเพอความเจรญมนคงแหงโภคทรพยและครอบครวยงๆขนไป เพราะมเหตททาใหตระกลมงคงดารงอยไดนาน ทเรยกวา กลจรฏฐตธรรม ๔ ประการ ดงน๓๔

๑. นฏฐคเวทนา ของหายรจกแสวงหาคนมา คอเมอสงของเครองมอเครองใชในครอบครวอนใดหายไป อาจจะเปนเพราะใชแลววางไวผดทหรอมคนมายมไป ซงกอยในวสยทจะแสวงหากลบคนมาได กตองรบแสวงหาคนกลบมาไวไมปลอยใหสญหาย หรอไมรบดวนซอมาแทน อนจะทาใหสนเปลองเงนทองโดยไมจาเปนในทางปฏบตนน แมคนบางคนจะขยนทามาหากน มรายไดมากพอสมควร ตองรจกแสวงหาสงทหายมาไวโดยยดหลก ๔ ประการ คอ๓๕

๑.๑ การปองกนอนตรายทจะเกดขนแกทรพย ระวงโจรผรายทจะลกหรอตชงเอาไป การเกบของมคาไวในบาน กตองเกบในทมดชด การแตงตวดวยของมคามาก หรอไปตามลาพงคนเดยวอาจจะถกพวกใจบาปชงเอาไป และอาจทาอนตรายถงแกชวตได จงเปนสงทไมควรทา ไมใชคดวาหายแลวหาใหมได หรอคดแตจะแสวงหาอยางเดยว ตองรจกการปองกนดวย ทางทดควรจะปองกนอนตรายซงจะเกดกบทอยอาศยดวย เชนชวยกนปองกนอคคภย กาจดสงทเปนเชอเพลง และทสาคญอยาประมาทปดประตหนาตางกอนเขานอนดวยกจะยงด

๓๔ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต),พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม, หนา ๑๑๓. ๓๕ไสว มาลาทอง, คมอการศกษาจรยธรรม, หนา ๙๙-๑๐๕

๕๔

๑.๒ ทาการสะสมทรพย นอกจากจะรจกแสวงหาทรพยมาไวแลว ควรหาวธทจะพอกพนทรพยเพอใหเกดความมงคงแกทรพยสมบต รจกนาเงนไปตอเงน เหมอนทรานคาตางๆ แตกยอดทาธรกจ มธรกจตวนนตวนมาเพมเตมเสรมฐานเดมทมอยแลวใหแผขยายสาขากวางขวางยงๆขนไปอก คนเราใหเอาคตอยางปลวกในการสะสมทรพยกจะกลายจากคนจนกลายเปนคนมงมได เปนตน ดงนนการสะสมทรพยนอกจากจะทาใหเศรษฐกจดแลวยงทาใหตระกลตงอยไดนานดวย

๑.๓ ปองกนกรรมสทธ ในฐานะทเราเปนเจาของทรพยสนนน เราตองมกรรมสทธโดยชอบธรรมตามกฎหมาย ฉะนน ตองหมนตรวจตราดวา ทดน เคหสถานบานเรอนหรอหนงสอสญญา ยงมสทธสมบรณตามกฎหมายอยหรอไม แลวจดดาเนนการตามความเหมาะสมตอไป

๑.๔ ถนอมทรพย คอใหคนในปกครองรจกถนอมสงของเครองใชตางๆ ในบานเรอนใหอยในสภาพทจะใชงานไดเสมอ เชน โตะ เกาอ เสอผา รองเทา ถวยชาม และอนๆใหใชการไดนานทสดเทาทจะทาได

สงของตางๆ ทบคคลแสวงหาไดมา ถาไมรจกเกบรกษากจะสญหายหรอเสยหายได ตองรจกหามาไวทดแทน หรอใหเพมพนมากยงขน ทงรจกบรณะซอมแซมสงของทคราครา หรอชารดเสยหายและรจกประมาณในการใชสอยเครองอปโภคบรโภคใหเหมาะสมกบฐานะและภาวะของตน ไมควรฟมเฟอย ใหรจกใชจายตามฐานะตนเองอยาใหรายจายเกนรายรบเปนประการสาคญ คอใหรจกประหยดนนเอง

๒. ชณณปฏสงขรณา ของเกาของชารดรจกซอมแซม คอเมอพบวาสงใดเกาชารดแตยงไมหมดสภาพการใชงาน ใหรบจดการบรณะซอมแซม โดยถาซอมเองไดกซอมเอง หรอถาซอมไมไดกใหชางผชานาญซอมเพอใชงานตอไป หรออาจจะมการปรบใชกได แทนทจะไปซอใหมมาใชกจะเปนการประหยดคาใชจายได สาหรบการปรบใชในลกษณะนากลบมาใชใหมนนพระพทธศาสนาไดไดทาเปนตวอยางแลว จะเหนไดจากคาสนทนาระหวางพระเจาอเทนกบพระ อานนทเมอพระอานนทไดรบถวายผา ๕๐๐ ผน จากพระมเหสของพระเจาอเทน ทาใหพระเจา อเทนเกดสงสยวา ทาไมพระอานนทรบจานวนมากถงเพยงนน ดงตอไปน

“พระเจาอเทน : พระคณเจา ผาตง ๕๐๐ ผน พระคณเจาจะเอาไปทาอะไร พระอานนท : อาตมาจะแบงปนใหพระทมจวรเกา พระเจาอเทน : จวรเกาพระคณเจาจะเอาไปทาอะไร พระอานนท : ปวงอาตมาจะเอาไปทาผาปทนอน พระเจาอเทน : ผาปทนอนเกาเลา พระคณเจาจะเอาไปทาอะไร

๕๕

พระอานนท : ปวงอาตมาจะเอาไปทาผากนเพดาน พระเจาอเทน : ผากนเพดานเกาเลา พระคณเจาจะเอาไปทาอะไร พระอานนท : ปวงอาตมาจะเอาไปทาผาปพน พระเจาอเทน : ผาปพนเกาเลา พระคณเจาจะเอาไปทาอะไร พระอานนท : ปวงอาตมาภาพจะเอาไปทาผาเชดเทา พระเจาอเทน : ผาเชดเทาเกาเลา พระคณเจาจะเอาไปทาอะไร พระอานนท : ปวงอาตมาจะเอาไปทาเปนผาขรว พระเจาอเทน : ผาขรวเกาเลา คณเจาจะเอาไปทาอะไร พระอานนท : ปวงอาตมาจะเอาไปโขลกเคลากบดนเหนยวแลวนาไปฉาบกฏ” นแสดงใหเหนวามการปรบใชใหเปนประโยชนทกระยะของสภาพวตถ ควรจะได

นาเอาไปเปนตวอยางในการปรบใชวสดสงของเครองใชตางๆ จะชวยประหยดคาใชจายไดนอกจากทกลาวมาขางตน ผเปนเจาของจาเปนตองเอาใจใสรบผดชอบในการดแลรกษาและบรณะซอมแซมสงของทชารดเสยหาย เชนเหยาเรอนรว ชารด กตองรบบรณะซอมแซมใหเปนปกตใชการไดอยเสมอ

๓. ปรมตปานโภชนา รจกประมาณความพอดในการกนการใช คอรจกประหยดกนประหยดใช ไมใชจายฟมเฟอยหรอสรยสราย รจกเจยมฐานะของตน ไมฟงเฟอตามอารมณทตนอยากได อยากม อยากเปนรจกประมาณในการกนการใช ตามหลกทฤษฎใหมของในหลวงกคอ การประกอบอาชพแบบพอเพยงหรอพอกนพอใช มพออยพอกน ใหรจกประมาณในการจบจายใชสอยเครองอปโภคบรโภคใหสมกบฐานะ

๔. อธปจจศลลวนตสถาปนา พอบานแมบานจะตองเปนผมศลธรรม คอ อยางตาจะตองเปนผศล ๕ และละเวนจากอบายมข “มศล ๕ ละอบายมข”ถาไดพอบานแมเรอนทมศลธรรม ผนานนกยอมหาทางแสวงหาของทหมดไปมาไว รจกบรณะซอมแซมของทชารด และรจกประมาณในการกนการใชทงยงประพฤตปฏบตธรรมอยางอนเชนหลกธรรมทจะทาใหเปนเศรษฐคอธรรมทจะอานวยประโยชนสขในปจจบน หรอธรรมเปนเหตใหสมหมาย ๔ ประการ คอ

๔.๑ สทธาสมปทา ถงพรอมดวยศรทธา คอ เมอทาอะไร พดอะไร คดอะไร กประกอบดวยศรทธา ไดแก มความเชอเหตเชอผล เชอมนในตนเองมนใจตอตนเองในทางทถกตอง

๔.๒ สลสมปทา ถงพรอมดวยศล คอเมอทาอะไร พดอะไร กประกอบดวยศล ไดแกเปนคนมระเบยบวนย ทาอยางมระเบยบวนย พดอยางมระเบยบวนย เวนกายทจรตและวจทจรตเสยได

๕๖

๔.๓ จาคสมปทา ถงพรอมดวยการบรจาค คอมความเสยสละเมอถงทควรเสยสละ มความเออเฟอเผอแผ มใจโอบออมอารตอผอน ไมเปนคนใจแคบ ไมเปนคนเหนแกตว

๔.๔ ปญญาสมปทา ถงพรอมดวยปญญา คอเปนคนรจกใชปญญาพจารณาวนจฉยปญหาทเกดขน รจกตดสนปญหา รจกแกปญหาดวยกาลงปญญาของตน รจกใชปญญาไตรตรอง ดวยเหตผลอยางรอบคอบ

หลกธรรมทง ๔ ประการน เปนหลกธรรมสงเสรมพอบานแมเรอนใหเปนคนมความมงคงในการครองเรอน เปนตวของตวเอง สามารถทาวงศตระกลของตนใหเปนทพงพาของลกหลานได เพราะคนทกคนเมอยงมชวตอยกยอมมความหวงคอ หวงอยากเปนนนอยากเปนน บคคลผหวงความเจรญกาวหนาใหกบตระกล ควรยดหลกธรรม ๔ ประการทางพระพทธศาสนามาเปนแนวทางในการดาเนนชวตตอไป

การพาณชย การพาณชย หมายถงการคาขาย ซงเปนอาชพทสาคญอยางหนงทจะชวยสรางความมง

คงทางเศรษฐกจใหแกตนและบานเมอง พระพทธศาสนาไดเสนอแนะหลกธรรมทจะทาใหสาเรจในการประกอบธรกจ ซงถาพอคาประกอบดวยองค ๓ ประการน จะไดโภคทรพยทยงไมได หรอทาโภคทรพยทไดแลวใหเจรญทวขน องคประกอบ ๓ ประการมดงน๓๖

๑. เวลาเชาจดแจงการงานโดยเออเฟอหมายถง เวลาเชาตองตระเตรยมขาวของหรอสนคาทเราจะขายใหอยในสภาพพรอมทจะจาหนายไมใหขาดตกบกพรอง

๒. เวลาเทยงจดแจงการงานโดยเออเฟอหมายถงเวลาเทยงกตรวจตราดขาวของหรอสนคาทจะจาหนายใหอยในสภาพทพรอมไมใหขาดตกบกพรอง ถาสนคาตวไหนขาดไปจะหาสนคาตวไหนมาทดแทนไดกควรเตรยมไว

๓. เวลาเยนจดแจงการงานโดยเออเฟอหมายถงเวลาเยนกควรตรวจตราดสนคาใหพรอมขาย และถาสนคาตวไหนหมดกเตรยมซอหามาเพมเพอทจะจาหนายในวนตอไป เปนตน

พระพทธศาสนายงไดกลาวถงพอคาทประกอบดวยองค ๓ ประการอกวา จะมโภคทรพยมากมายเหลอเฟอไมนานเลย คอ

ปาปณกงคะ ๓๓๗หลกพอคา หรอองคคณของพอคา พอคาแมคาหรอนกธรกจจะประสบความสาเรจได จะตองประกอบดวยองคคณ ๓

ประการ หรอทกษะของการคาขาย ซงประกอบดวย

๓๖อง.ตกก. (ไทย) ๒๐/๑๙/๑๖๑-๑๖๒. ๓๗อง.ตก (ไทย) ๒๐/๒๐/๑๖๓.

๕๗

๑. จกขมา แปลวา ตามแวว คนเปนนกธรกจตองตามแวว คอ มตาไวกวางไกล รจกสนคา ดสนคาเปน สามารถจาแนกตนทนกาไรสนคาไดเปนอยางด ทงสามารถกะทนไดอยางแมนยาวาสนคาตวนซอมาเทาน ควรจะขายเทาไรจงจะไดกาไร แตถาขาดคณสมบตขอน คอไมมวสยทศน ลงทนอยางไรกลมเหลว ดงนนถาเรามวสยทศน๓๘ ตอใหไมมคณสมบตขอ ๒ และขอ ๓ เงนไมมสกบาท กสามารถประสบความสาเรจได เพราะวสยทศน หมายถง เราตองรจกตวเอง ดตวเองออก บอกตวเองได ใชตวเองเปน เหนตวเองชด หมายความวา เราตองรจกตวเราเองวาเรามความสามารถทจะเปนพอคาหรอนกธรกจไดไหม ไมมใครเกดมาเพอทจะเปนพอคาทงหมด คนเราไมไดเหมาะทจะเปนทกอยาง ถาเราไมมอปนสยทจะเปนพอคาแมคาหรอนกธรกจเลย แลวไปทากตองลมเหลว ฉะนนวสยทศนประการท ๑ คอดตวเองออก บอกตวเองได ใชตวเองเปน เหนตวเองชด วามแนวโนมทจะเปนพอคาแมคา หรอนกธรกจกบเขาไดหรอไม คนเปนนกธรกจตองมทกษะในการเลอกซอขาวของ ทกษะในการเจรจาตอรอง ทกษะในการนาเงนไปตอเงน ทกษะในการเกบออม ทกษะในการเลอกทาเลทตง และ ทกษะในการบรหารจดการ เปนตน

๒. วธโร มธระด คอเปนคนฉลาดทจะซอและขายสงทตนพงซอพงขาย จดเจนธรกจ มความชานชานาญในการคา เขาใจในการซอสนคา เขาใจในการจาหนายสนคาออก รอบรการตลาดรความเคลอนไหวของตลาดวาขณะนตลาดตองการสนคาประเภทไหน อยางไร รอานาจของการซอสนคาของลกคา รใจและรจกในการเอาใจลกคา รกาลเทศะ รทาเลขายวาซอทไหนจะไดราคาถก และขายทไหนจะไดราคาด รวมทงรฤดกาลวาคราวใดควรเนนสนคาใดเปนพเศษ มความขยนไมทอดธระไมทาใหสนคาตกคาง บรหารจดการด เปนนกวางแผนทด จะขายอะไร จะตงราน จะบรหารจดการอยางไร ตองเหนภาพรวมทงหมด ถงจะทาธรกจได ถาเหนไมครบทาอยางหนงแลวขาดอยางหนง จะมปญหาตามมาใหแกกนไมรจบ แตถาใครเหนตงแตตนจนจบ แลววางแผนกอนจงลงมอทา ธรกจกมแนวโนมทจะประสบความสาเรจ

๓. นสสยสมปนโน ถงพรอมดวยบคคลทจะพงได คอ ตองมเครอขายสมพนธทด ถงพรอมดวยแหลงเงนทนมแหลงเงนทนตางๆสนบสนนอยางเพยงพอ เปนผมมนษยสมพนธทด รจกทาตนใหเปนทนยมเปนทเชอถอไววางในในหมเศรษฐ คหบด นายธนาคาร มความสามารถตดตอหาเงนมาลงทนหรอดาเนนกจการไดโดยงาย ถาจะมาทาการคาขายคนเดยวสาเรจไดยาก จะตองมอยางนอยคน ๓ ประเภท ทคอยชวยเหลอจงจะประสบความสาเรจได นนกคอนายดง ลกนองดน คนเสมอกนชวย

๓๘ว.วชรเมธ, เคลดลบหวใจเศรษฐ, หนา ๕๕

๕๘

นายดง หมายถง ตองมแหลงเงนก ตองมผใหญคอยสนบสนน ตองมใครสกคนหนงคอยเปนแหลงเงนตนให เปนแหลงเงนทนให

ลกนองดน หมายความวา การทาธรกจกตองมลกนองด รจกทาหนาทของตวเองโดยไมขาดตกบกพรอง มความซอสตย มความขยนอดทน รวมทกขรวมสข เมอธรกจมปญหา

คนเสมอกนชวย คอ ตองมเพอนฝง มเพอนคคด มทปรกษาคอยปรกษาหารอ หรอผรวมคา ทคอยใหความชวยเหลอในทางการคา การเงน หรอดานความคด จงจะทาไดสาเรจ

ดงนน คนทจะประสบความสาเรจในการทาธรกจหรอการทามาคาขายจะตองม วสยทศนด เปนนกวางแผนทด มเครอขายมนษยสมพนธทด ถาทาไดครบองคประกอบ ๓ ประการนแลว อยาวาแตเปนนกธรกจหรอพอคาแมคาเลย จะเปนอะไรกประสบความสาเรจทงหมด เพราะใชไดกบทกเรอง อานตวเองออก บอกตวเองได ใชตวเองเปน เหนตวเองชด การมทกษะในกรวางแผนกใชไดกบทกเรอง ไปทไหนแลวมเพอฝงมากมายกใชไดกบทกเรอง สามารถใชในการดารงชวตไดทงหมด

เมอธรกจนาปจจยตางๆ มาผลตเปนสนคาและบรการแลว กตองนาออกจาหนายใหแกผตองการสนคา การจาหนายจะตองทาดวยความซอสตยสจรต ไมโฆษณาชวนเชอใหผบรโภคเกดความเขาใจผด โดยตองปฏบตตามพทธพจนทวา

“เวนขาดจากการฉอโกงดวยตราชง การโกงดวยของปลอม และการโกงดวยเครอง ตวงวด เวนขาดจากการรบสนบน การลอลวงและการตลบตะแลง เวนขาดจากการ

ตด การฆา การจองจา การตชง การปลน และการกรรโชก”๓๙ การทจะเปนพอคาแมคาหรอนกธรกจทด และสามารถประกอบธรกจใหมความ

เจรญรงเรอง มนคงในอาชพของตน ตอไปในภายภาคหนากตองมความซอสตยตอลกคาเปนสาคญ มเรองในชาดกเรองหนงทชใหเหนถงความซอสตยของผทาธรกจ วาควรปฏบตตอลกคาอยางไร เรองมชอวา

เสรววาณชชาดก๔๐ ปฐมเหตแหงการอาฆาตจองเวรของพระเทวทต ในอดตกาล พอคา ๒ คน อยในแควนเสรวฐขามแมนาไปขายของในเมองอรฎฐะประ

เนองๆยายหลานคหนงตกทกขไดยากอาศยอยหลงบานของเศรษฐผสนชวต แลวมอบสมบตใหบตร ผผลาญจนทรพยสนของบดามารดาหมดสนไปแลวในทสดกตายดวยความยากจน

๓๙ม.ม.(ไทย) ๑๓/๑๒/๙ ๔๐อาไพ สจรตกล, ชาดก ๔๐ เรอง, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพธรรมดา, ๒๕๔๕), หนา ๕๖.

๕๙

พอคาคนแรก รองขายสนคาของตน หลานสาววยรนวงออกมาด อยากไดเครองประดบตามประสาเดกสาว ขอใหยายซอให ยายหามวา เราเปนคนจน จะเอาอะไรไปซอ

หลานสาวตอบวา เรามถาดเกาแกเหลออยใบหนงเอาไปแลกเครองประดบใหหนเถด ยายจงออกมาเรยกพอคา ขอซอเครองประดบใหหลาน โดยแลกกบถาดใบนน พอคา

รบถาดนนมาเหนวามนาหนกกคดวาอาจเปนถาดทอง แอบเอาเขมขดทกนถาดนน แนใจวาเปนทอง คดจะไมใหอะไรแกยายหลานนน แตจะเอาถาดใบน จงพดวาถาดใบนไมมราคาพอจะแลกสนคาอะไรหรอก วาแลวกโยนถาดลงทพนอยางไมสนใจแลวเดนจากไป

พระโพธสตวเสวยชาตเปนพอคาคนทสอง จากแควนเสรวรฐ และขามแมนามาขายของในเมองอรฏฐะประเชนกนมาถงบานเศรษฐ นนในตอนบายรองขายของวา เชญซอเครองประดบและสนคาตางๆ เถด

เดกสาวคนนนรบเราใหยายซอเชนเดม ยายกลาววาพอคาคนแรกเขายงโยนถาดใบนนทง แลวจะมอะไรไปแลกเครองประดบเลา

หลานสาวตอบวาพอคาคนนทาทางใจด พดจากไพเราะ เขาคงจะรบถาดใบนนะ ยายกบอกใหไปเรยกพอคาคนนเขามา พอคาคนทสองจบถาดดรสกหนก เมอพลกด

เหนรอยเขมขดเปนสทองสกปลงกแนใจวาเปนถาดทองคา ดวยความมใจเปนธรรมและมนสยซอสตย เขาจงบอกความจรงแกยายและหลานนนวา

“ถาดใบนเปนถาดทองคามคานบแสน สนคาของเราทงหมดยงมคาไมถงครงของถาดใบนเลย”

ยายและหลานจงกลาววา พอคาคนแรกบอกวาถาดใบนราคาไมถงครงมาสก (ประมาณสลงเดยว ) เขาเหวยงถาดลงพนทงไป ทานแนใจหรอวาเปนทอง

ใชแนๆยาย เปนถาดทองจรงๆ พอคาใจซอรบตามความจรง ยายกบหลานตางตะลง ดวยความประหลาดใจ จงกลาวกบพอคาคนทสองวา

นแนะทาน ถาดใบนเกดเปนทองขนมา กเพราะบญของทานเอง เราจะยกถาดใบนใหแกทาน ทานจะใหอะไรๆ กไดแกหลาน แลวทานกเอาถาดใบนไปเถด

พอคาโพธสตวนนจงใหเงนทตนมทงหมด ๕๐๐ กหาปณะ พรอมทงหอสนคาอนมเครองถนมพมพาภรณและเสอผาและเสอผาแพรพรรณทนามาขายใหแกยายและหลานทงหมด ขอไวเพยงตาชง และเงน ๘ กหาปณะ เปนคาเหมาเรอเดนทางกลบบานเทานน

สวนพอคาใจคด กระวนกระวายใจอยากไดถาดทองคาใบนน จงรบยอนกลบไปหาสองยายหลาน ทาทวามเมตตาจะใหเครองประดบสกชนหนง ยายจงกลาวอยางไมไวหนาวา

๖๐

เจาคนใจคด เมอเชาเจาบอกวาถาดของเราไมมราคาแมกงมาสก แตเมอสกครนเอง พอคาใจซอมคณธรรมใหทรพยแกเราตงพนแลวเอาถาดทองราคาเปนแสนใบนนไปแลว

พอคาใจคดรวาตนพลาดโอกาสจะไดถาดทองคากเสยใจ จนเปนลมหมดสตไป พอฟนขนมากคลมคลง คมสตไมอยวงตามพอคาใจซอจนถงทานา เหนเรอพาพอคาคนนนและถาดทองหางออกไป ยงเคยดแคนหนกขนรองเรยกเรอใหกลบมารบ แตคนเรอกลบกางใบออกไปจากทานาเสยแลว

จากชาดกเรองนทาใหเหนวาการทาธรกจคาขายดวยความไมซอตรง ทาใหไมไดรบประโยชนทพงจะไดรบ ดจพอคาคนทสองทเสยผลประโยชนอนสมควรไดไปอยางนาเสยดายเพราะเปนคนไมซอตรงหวงกาไรเกนควร ถอวาเอาเปรยบผบรโภค จงทาใหประสบกบความหายนะในภายหลง

การลงทน ในการประกอบอาชพอะไรกตามจะตองมการลงทนลงแรง และการลงทนลงแรงนน

ตองประกอบไปดวย คณธรรม ๒ ประการ คอ ความเพยร (วรยะ + ขนต) และปญญา คณธรรมสองประการนเปนของคกน คนทมแตความเพยรไมมปญญาการงานททามกไมสมบรณ สวนคนทมปญญาแตไมมความเพยรการงานมกไมสาเรจ แมในการประกอบธรกจผทจะกาวหนาไปดวยด จะตองมความเพยรและปญญาควบคกนไป เพราะวาผทมคณธรรมทงสองประการน ยอมเจรญมนคงในทางธรกจ แมการลงทนผมความเพยรและปญญาเทานนจงจะสามารถตงตนได เพราะความเพยรเปนเครองดาเนนทาง ปญญาเปนเครองสอดสองแนวทาง พระพทธองคทรงไดแนะนาหลกการของการลงทนเอาไววา

“ผมปญญาพจารณาเหนประโยชนประจกษ ยอมตงตวไดดวยสงของอนมมลคานอย เหมอนคนกอไฟกองเลกๆ ทาใหเปนกองใหญได”๔๑ การรจกงบประมาณในการลงทนทางพทธเศรษฐศาสตร ขอสาคญกคอวาถามความร

เฉลยวฉลาดแลวอาจไมจาเปนตองอาศยตนทนจานวนมากมาย กสามารถจะดาเนนการประสบความสาเรจได

การทาธรกจหรอการคาขาย นอกจากจะมกาไรแลว กยงมการขาดทน ทาไมบางคนจงคาขายแลวมกาไร แตทาไมบางคนคาขายแลวขาดทน พระพทธเจาทรงสอนเกยวกบเรองนไวใน วณชชสตร๔๒ ดงน

๔๑ข.ชา.เอก. (ไทย) ๒๗/๔/๒ ๔๒ CD ROM , พระไตรปฏก ฉบบธรรมทาน, ๒๕๔๕.

๖๑

พระสารบตรไดทลถามพระพทธเจาวา อะไรหนอเปนเหตเปนปจจยเครองใหบคคลในโลกนทาการคาขายแลวขาดทน อะไรเปนเหตเปนปจจยเครองใหบคคลในโลกนทาการคาขายแลวไมไดกาไรตามท

ประสงค อะไรเปนเหตเปนปจจยเครองใหบคคลในโลกนทาการคาขายแลวไดกาไรตามท

ประสงค อะไรเปนเหตเปนปจจยเครองใหบคคลในโลกนทาการคาขายแลวไดกาไรยงกวาท

ประสงค พระพทธเจาตรสวา บคคลบางคนในโลกน เขาไปหาสมณะ หรอพราหมณแลว ยอมปวารณาวาขอทานจง

บอกปจจยททานประสงค เขากลบไมถวายปจจยทเขาปวารณา ถาเขาเคลอนจากอตภาพนนมาสความเปนมนษยน เขาทาการคาขายอยางใดๆ เขายอมขาดทน

บคคลบางคนในโลกน เขาไปหาสมณะ หรอพราหมณแลว ยอมปวารณาวาขอทานจงบอกปจจยททานประสงค แตเขาถวายปจจยทเขาปวารณาไวไมเปนไปตามประสงค ถาเขาเคลอนจากอตภาพนนมาสความเปนมนษยน เขาทาการคาขายอยางใดๆ เขายอมไมไดกาไรตามทประสงค

บคคลบางคนในโลกน เขาไปหาสมณะ หรอพราหมณแลว ยอมปวารณาวาขอทานจงบอกปจจยททานประสงค เขาถวายปจจยทเขาปวารณาไวตามทประสงค ถาเขาเคลอนจากอตภาพนนมาสความเปนมนษยน เขาทาการคาขายอยางใดๆ เขายอมไดกาไรตามทประสงค

บคคลบางคนในโลกน เขาไปหาสมณะ หรอพราหมณแลว ยอมปวารณาวาขอทานจงบอกปจจยททานประสงค เขาถวายปจจยทเขาปวารณาไวยงกวาทประสงค ถาเขาเคลอนจากอตภาพนนมาสความเปนมนษยน เขาทาการคาขายอยางใดๆ เขายอมไดกาไรยงกวาทประสงค

นเปนเหตปจจยเครองใหบคคลในโลกน ทาการคาขายแลวบางคนขาดทน บางคนคาขายแลวไมไดกาไรตามทประสงค บางคนคาขายแลวไดกาไรตามทประสงค และบางคนคาขายแลวไดกาไรยงกวาทประสงค

ทรพยสน เ มอไดกาไรแลวจากการทาธรกจ ทาใหรารวยขนมทรพยสนเพมมากขนแลว

พระพทธศาสนายงสอนใหมนษยรจกใชทรพยใหเกดประโยชนสขทงแกตนเองและผทเกยวของใหมความสขทวหนากนม ๕ ประการ๔๓ ดงน

๔๓อง.ปจก. (ไทย) ๒๒/๔๑/๔๘.

๖๒

๑. เลยงตวเอง เลยงบดา มารดา บตร ภรรยา บาวไพร ใหเปนสขสงนสาคญมาก เพราะบางคนมทรพยสนแลว ไมยอมกนไมยอมใช ตวเองกอด ทกคนกอด เมอลวงลบดบขนธไปแลวเปนของคนอนหมด แลวหามาทาไมมประโยชนเลย ทรพยสนเปนของมประโยชนกตอเมอใชใหเกดประโยชน ถาไมใชกไมมประโยชน เพราะทรพยสนเปนของสมมต

๒. เลยงเพอนฝงใหเปนสข คอสงเคราะหอนเคราะหตามฐานะของตน คนเราถาไมมเพอนฝงบางทาอะไรกสาเรจไดยาก การเลยงเพอนฝงเสมอนเปนการสรางฐานเศรษฐกจของเราเองใหมงคง สมบรณมากยงขน

๓. ปองกนภยอนตราย หรอการบาบดอนตรายทเกดแตเหตตางๆ เชน ในคราวเกดอทกภย อคคภย วาตภย อรราชภย (สงคราม) เปนตน

๔. ทาพล ๕ อยาง คอ ๔.๑ ญาตพล สงเคราะหญาต ๔.๒ อตถพล ตอนรบแขก คอตอนรบดวยอามสปฏสนถาร ๔.๓ ปพพเปตพล ทาบญอทศใหผตาย จะเกยวของกนโดยเปนญาตหรอไมใช

ญาตกตาม ๔.๔ ราชพล ถวายเปนของหลวง มเสยภาษอากร เปนตน คอรจกหนาทในการ

เปนพลเมองดเมอทามาคาขาย หรอมรายไดอนเกดจากประกอบการงานในแผนดนกควรทานบารงประเทศชาต ไมหลกเลยงภาษอากรโดยวธใดวธหนง

๔.๕ เทวตาพล ทาบญอทศใหแกเทวดา ๕. บรจาคทานในสมณพราหมณผประพฤตชอบ คอใหการสนบสนน เพอการธารง

ไวซงความด เชน พระสงฆ เราถอกนวาทานเปนสญลกษณของความด นคอหลกการใชเงนของพระพทธเจา ถาทาตาม ๕ ขอดงกลาวนเงนไมหาย กาไรเพม

ยงมเงน เงนนนยงงอกงาม ยงมเงน เงนนนยงเกดประโยชน และยงใชเงน เงนนนยงเพมพนมากขน ฉะนนเมอเราทามาหากนโดยสจรตและไดเงนมากตองรจกใชเงน ถาใชเงนเปนกเหมอนแกวสารพดนก บนดาลไดเกอบทกสงทกอยาง แตถาใชไมเปนกเปรยบเสมอนอสรพษพรอมจะแวงกดไดทกเมอ เพราะวาเงนนนเปนทาสทไมมตา พรอมจะรบใชทงคนดและคนเลว๔๔

หลกธรรมสาหรบสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจหรอพฒนาคนใหมคณภาพในดานเศรษฐกจนน พระพทธองคทรงแสดงไวเปนอนมาก ลวนแลวแตเปนประโยชนในการประกอบธรกจอยางมากมาย ไมวาจะเปนการหาทรพย การใชจายทรพย หรอแมแตการทาอยางไรจะใหม

๔๔ว.วชรเมธ,เคลดลบหวใจเศรษฐ, หนา ๔๕

๖๓

ทรพยทยงยนตอตระกล อนเปนความปรารถนาของมนษย แตยงมทรพยอกอยางหนงทมแลวทาใหมความสขยงกวาทรพยอยางอน เพราะทรพยเหลานนเปนอรยทรพย

อรยทรพย ๗ ประการ๔๕ อรยทรพย แปลวา ทรพยอนประเสรฐ อนไดแกทรพยทางใจ หรอทรพยภายในทลา

คา ม ๗ ประการคอ ๑. สทธา ความเชอในสงทควรเชอ เชออยางมเหตผล เชนเชอกรรมและผลของกรรม ๒. ศล การรกษากายวาจาใหเรยบรอยเปนสจรต ๓. หร ความละอายใจตอบาปทจรต หรอเกลยดชงความชวทกประเภท ละอายตอ

การกระทาชว ๔. โอตตปปะ ความสะดงกลวตอบาปทจรต เกรงกลวตอความชว ๕. พาหสจจะ ความเปนคนเคยไดยนไดฟงมามาก รศลปวทยามาก ไดรบการศกษา

เลาเรยนมามาก ๖. จาคะ ความรจกเสยสละ รจกใหปนสงของของตนแกคนทควรให เปนความ

เออเฟอเผอแผ ความโอบออมอาร ความไมเหนแกตว ๗. ปญญา ความรอบรสงทเปนประโยชน และมใชประโยชน รทางเจรญละทาง

เสอมแหงโภคทรพย อรยทรพย ๗ ประการน บางแหงเรยกวา “พหการธรรม” ซงแปลวา เปนธรรมทม

อปการะมาก หมายความวา ธรรมทง ๗ ประการน เปนธรรมสนบสนนในการทาความดในทกๆดาน โยเฉพาะการพงตนเอง ยอมอานวยใหสาเรจสงทพงประสงคไดสมความปรารถนา

จะเหนไดวาการประกอบธรกจ หรอการทามาคาขายทจะดาเนนไปไดอยางราบรนตองอาศยเหตปจจยทสงสมมากอนเปนทนเดมอนถอไดวาเปนเครองสนบสนนใหการดาเนนกจการไดประสบความสาเรจ โดยในการคาขายกพงระมดระวงในการดาเนนการเพอใหเกดความยตธรรมแกผบรโภค โดยทไมกอความเดอดรอนแกตนเองและผอน

นอกจากหลกธรรมทเปนเครองสนบสนนแลว กมหลกธรรมทเปนเครองทาใหเสอมเชนกนดงนนจงควรทจะรไวเพอทจะไดไมปฏบต ซงมดงตอไปน

๔๕ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๓๐/๓๓๑

๖๔

๓.๔ หลกธรรมทเปนปฏปกษในการประกอบธรกจ ความเกยจคราน ทรพยสมบตจะเกดขนได กเพราะมนษยมรความขยนหมนเพยรในการทางาน ดง

สภาษตทวา “ผมความขยน ยอมหาทรพยได” ในสงคารกสตรพระพทธเจาตรสสอนโทษในการประกอบการงานอยเนองๆ ซงความเกยจครานของบตรคหบดไววา โทษในการประกอบเนองๆ ซงความเกยจคราน ม ๖ ประการ๔๖ ดงน ๑. มกอางวา หนาวนก แลวไมทาการงาน ๒. มกอางวา รอนนก แลวไมทาการงาน ๓. มกอางวา เวลาเยน แลวไมทาการงาน ๔. มกอางวา ยงเชาอย แลวไมทาการงาน ๕. มกอางวา หวนก แลวไมทาการงาน ๖. มกอางวา กระหายนก แลวไมทาการงาน

ผหวงความเจรญดวยโภคทรพย พงเวนเสย เมอเขามากไปดวยการอางเลศผดเพยนอยางน โภคะทยงไมเกดกไมเกดขน ทเกดขนแลวกถงความสนไป ดวยโทษ ๖ ประการ ในการประกอบเนองๆ ซงความเกยจครานเหลาน นอกจากนกตองเปนคนขยนหาทรพย เมอหามาไดกรจกรกษาทรพยนนใหเจรญมงคงยงขน และรจกใชจายทรพยทจะเกดประโยชนแกตวเองใหมากทสด โดยพยายามใชจายแตทจาเปนเทานน และงดเวนการใชจายทไมจาเปนเสย คอเวนจากอบายมข ๔ ประการ๔๗ ซงเปนทางแหงความเสอม

๑) เปนนกเทยวผหญง ๒) เปนนกดมสรายาเสพตด ๓) เปนนกการพนน ๔) คบหาคนชว

นอกจากอบายมข ๔ ประการนแลวกยงมอบายมขอก ๖ ประการทจะตองหลกเลยงไมพงปฏบตเพราะเปนทางแหงความเสอม ๖ ประการ

อบายมข ๖ ประการ๔๘ คอ ๑. การดมนาเมา ๒. การเทยวกลางคน

๔๖ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๔/๑๙๗ ๔๗ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๗๕/๑๔๙ ๔๘ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๗๘/๑๙๖

๖๕

๓. การเทยวดการเลน ๔. เลนการพนน ๕. คบคนชวเปนมตร ๖. เกยจครานในการทางาน

๑) การดมนาเมา มโทษ ๖๔๙ คอ ๑.๑ ทาใหเสยทรพย ๑.๒ กอการทะเลาะววาท ๑.๓ เกดโรค ๑.๔ ตองตเตยน ๑.๕ ไมรจกอาย ๑.๖ ทอนกาลงสตปญญา

๒) เทยวกลางคน มโทษ ๖๕๐ คอ ๒.๑ ชอวาไมรกษาตว ๒.๒ ชอวาไมรกษาลกเมย ๒.๓ ชอวาไมรกษาทรพยสมบต ๒.๓ เปนทระแวงของคนทงหลาย ๒.๔ มกถกใสความ ๒.๕ ไดรบความลาบาก

๓ ) เทยวดการเลน มโทษตามวตถทไปด ๖ คอ ๓.๑ ราทไหนไปทนน ๓.๒ ขบรองทไหนไปทนน ๓.๓ ดดสตเปาทไหนไปทนน ๓.๔ เสภาทไหนไปทนน ๓.๕ เพลงทไหนไปทนน ๓.๖ เถดเทงทไหนไปทนน

๔ ) เลนการพนน มโทษ ๖๕๑ คอ ๔.๑ เมอชนะยอมกอเวร

๔๙ท.ปา. (ไทย ) ๑๑/๑๗๙/๑๔๖ ๕๐ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๑/๑๙๗ ๕๑ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๒/๑๙๗

๖๖

๔.๒ เมอแพยอมเสยดายทรพย ๔.๓ ทรพยยอมฉบหาย ๔.๔.ไมมใครเชอถอถอยคา ๔.๕ เปนทหมนประมาทของเพอน ๔.๖ ไมมใครประสงคจะแตงงานดวย

๕) คบคนชวเปนมตร มโทษ ๖๕๒ คอ ๕.๑ นาใหเปนนกเลงการพนน ๕.๒ นาใหเปนนกเลงเจาช ๕.๓ นาใหเปนนกเลงเหลา ๕.๔ นาใหเปนคนลวงเขาดวยของปลอม ๕.๕ นาใหเปนคนลวงเขาซงหนา ๕.๖ นาใหเปนคนหวไม

กจการใดๆกตาม ถาหากวามคนไมดเขามารวมงานแลว กจะถงความระสาระสายและลมละลายไปในทสด ไมวาจะเปนธรกจขนาดใหญหรอขนาดเลก การเลอกคนเขาทางานจงเปนสงจาเปนมาก ถาหากวา การเลอกมตรเทยมเขามารวมงานแลวกจะทาใหกจการประสบกบความเสอมในทสด ดวยเหตนพระพทธองคจงทรงจาแนกลกษณะของมตรเทยมไวอยางละเอยดดงนคอ

๑. มตรเทยม ๔๕๓ คอ ๑.๑ คนปอกลอก ๑.๒ คนดแตพด ๑.๓ คนหวประจบ ๑.๔ คนชกชวนในทางฉบหาย

คน ๔ จาพวกน ไมใชมตรแท แตเปนมตรเทยมไมควรคบ ๒. คนปอกลอกมลกษณะ ๔๕๔ อยางคอ

๒.๑ คดเอาแตไดฝายเดยว ๒.๒ เสยใหนอยคดเอาใหไดมาก ๒.๓ เมอมภยแกตวจงรบทากจของเพอน ๒.๔ คบเพอนเพราะเหนแกประโยชนของตว

๕๒ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๓/๑๙๗ ๕๓ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๖/๑๙๙ ๕๔ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๗/๑๙๙

๖๗

๓. คนดแตพดมลกษณะ ๔ ๕๕ อยาง คอ ๓.๑ เกบเอาเรองลวงเลยมาปราศรย ๓.๒ อางเอาเรองทยงไมมมาปราศรย ๓.๓ สงเคราะหดวยสงทหาประโยชนมได ๓.๔ ออกปากพงมได

๔. คนหวประจบมลกษณะ ๔ อยาง๕๖ คอ ๔.๑ จะทาชวกคลอยตาม ๔.๒ จะทาดกคลอยคาม ๔.๓ ตอหนาวาสรรเสรญ ๔.๔ ลบหลงตงนนทา

๕. ชกชวนในทางฉบหาย มลกษณะ ๔ อยาง๕๗ คอ ๕.๑ ชกชวนดมนาเมา ๕.๒ ชกชวนเทยวกลางคน ๕.๓ ชกชวนใหมวเมาในการเลน ๕.๔ ชกชวนเลนการพนน

ฉะนน ผบรหารงานหรอผประกอบการทกสาขาอาชพ และสถาบนตางๆ ไมวาจะเปนโรงงาน หรอสถานทราชการกตาม จะตองคานงถงเรองมตรอยางรอบคอบ ถาไดมตรดกจะเจรญกาวหนา ถาไดมตรชวมาเปนบรวารกมแตทางเสอม

๖) ความเกยจคราน โทษของความเกยจครานคอไมทางาน และมกอางวาหนาวนก รอนนก เยนนก หวนก

กระหายนก ดงไดกลาวแลวขางตน สวนผใดไมกงวลกบความหนาวนก รอนนก ตงหนาทางานของตน ผนนยอมไมเสอมจากความสข และลาภยศ เปนตน

นอกจากนทานปญญานนทภกข ยงไดกลาวไวในหนงสอหวใจพทธบรษทวา อบายมขนนไมไดมเพยง ๖ ขอ เทานน แตมอบายมข ๑๑ ขอ๕๘ ซงเพมเตมจาก ๖ ขอ ดงตอไปน

๗) การเปนนกเลงผหญง มโทษดงตอไปน ๗.๑ ทาใหเสยทรพย

๕๕ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๘/๒๐๐ ๕๖ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๘๙/๒๐๐ ๕๗ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๔๐/๒๐๐ ๕๘ปญญานนทภกข, หวใจพทธบรษท, ( กรงเทพมหานคร : ธรรมสภา, ๒๕๓๐) หนา ๑๒– ๑๓

๖๘

๗.๒ กอการทะเลาะววาท ๗.๓ ทาใหสตปญญาเสอม ๗.๔ บนทอนความเจรญ ๗.๕ ไมมใครไววางใจ ๗.๖ ตายแลวไปตกนรก

๘) การเดนทางไกลคนเดยว มโทษดงน คอ เพราะทางไกลยอมมความลาบากหลายประการ เชน ถกจ ปลน ตชงวงราว เปนตน

แมอยางนอยเกดโรคภยไขเจบขน กหาใครชวยเหลอไมได ถงเจบเลกนอยกอาจตายได โบราณทานวา ไปคนเดยวหวหาย สองคนเพอนตาย สามคนกลบบานได

๙) การเปนคนดราย มโทษดงน คอ ยอมเปนทเกลยดชงของคนทวไป ไมมใครชอบคบดวย เมอใครๆเกลยดเสยแลว จะ

ทาอะไรแมแตเลกนอยกยอมขดของ ไมประสบผลสาเรจได ๑๐) การนอนหลบมาก มโทษดงตอไปนคอ ยอมเปนคนซบเซา มนงง งวงเหงา กลายเปนคนออนแอ ทามาหากนอะไรไมทนเขา

เพราะไดทางานแตเพยงเลกนอย มวแตนอน ทรพยกยอมไดนอย ทรพยทมอยยอมถกลกขโมยไปไดงาย ทานจงสอนใหดเยยงกา แตอยาเอาอยางกา เพราะกาตนไปหากนแตเชาตร เอาเยยงกาได แตกาเปนสตวลกเขากน จงไมควรเอาอยาง

๑๑) การเหนแกตวจด มโทษดงน คอ เปนทางฉบหาย และเลวรายเสยยงกวาขอไหนๆ เพราะทง ๑๐ ขอนน เกดขนเพราะ

ความเหนแกตวจดทงสน ทกขอทกลาวมาขางตนลวนแลวแตทาเพอประโยชนสวนตนแตเพยงฝาย เดยวเทานน จงทาใหเปนสาเหตของขอตางๆทเกดขน

จะเหนไดวาหลกธรรมทกลาวมาขางตนนเมอประพฤตปฏบตแลว จะเปนปฏปกษตอ การประกอบธรกจ และไมเสยหายเฉพาะอาชพธรกจเทานน ไมวาจะทาอาชพอะไรถาทาตามสงเหลานแลว ยอมประสบความหายนะดวยกนทงนน จงควรหลกเลยงเสย

๓.๕ การประกอบธรกจทนาทกขมาให อาชพการคาขาย หรอการประกอบธรกจแมจะเปนอาชพทจาเปนในการดารงชวตเสรม

เศรษฐกจไดดกตาม แตผทรงคณธรรมและหวงความสขความเจรญอยางแทจรง กควรจะไดงดเวนจากอาชพททจรตผดศลธรรม กลาวไดวาเปนการประกอบธรกจทนาทกขมาใหในพทธศาสนาการ

๖๙

ประกอบอาชพจะตองไมขดกบหลกสมมาอาชวะ ซงเปนหลกคาสอนใหงดเวนการคาทผด ทเรยกวามจฉาวณชา ๕ ประการ

มจฉาวณชา ๕๕๙ คอ ๑. สตถวณชชา คาขายอาวธ ๒. สตตวณชชา คาขายมนษย ๓. มงสวณชชา คาขายเนอสตว ๔. มชชวณชชา คาขายนาเมา ๕. วสวณชชา คาขายยาพษ

๑. สตถวณชชาคาขายอาวธ คอคาขายเครองประหารททาลายกนโดยสวนเดยว เชน วตถระเบด อาวธตางๆทใชทารายกนและกน การคาขายอาวธเครองประหาร สงเสรมใหมการรบราฆาฟนกน เปนการละเมดอธปไตยของผอน เกดความทกขเดอดรอน ความอกอยาก ความ พลดพราก การแสวงหากาไรจากการคาอาวธกเทากบเปนการแสวงหากาไรจากการฆาทาลายชวตของผอน เพราะการคาขายเหลาน เปนการสงเสรมใหคนเบยดเบยน ขาดความมเมตตากรณาอยางสนเชง จะเหนไดวา ความวนวายในสวนตางๆ ของโลกหรอแมกระทงในประเทศไทยเอง มสาเหตจากการคาขายสงดงกลาวแทบจะทงนน ประเทศทรารวยพากนผลตอาวธกนขนานใหญใชไดทกโอกาส ไมวาจะเปนบนบกในนาในอากาศและกขายด ไดกาไรงาม ฝายประเทศทกาลงพฒนากพากนซออาวธเหลานน และแลวกเกดการรบราฆาฟนกน เกดความทกขความเดอดรอนมอยทวไป เพมขนทกวน มบางทานกลาววา มนษยไดเสยงบประมาณและเศรษฐกจของตนไปประมาณ ๒ ใน ๓ ของงบประมาณทงหมด ซงใชไปเพอผลต คนควา อาวธและวธการฆาผอนใหแนบเนยนไดผลมากกวาแตกอน เหตนเองบางประเทศจงลมความอดอยากของประชาชน มองขามการพฒนาประเทศตนในดานเศรษฐกจและปจจยอนจะทาใหประชาชนอยดกนด พระพทธศาสนากเหนวาชาวพทธไมควรคา ไมควรสนบสนน และไมควรกระทาแมกระทงความคดในทางการคานเลย เสรภาพ ภารดรภาพ และสมถภาพ จะเกดขนไมไดเลยในเมอคนเรายงเหยยดหยามคนอน ไมรบรฐานะของคนอน ใชอารมณของตนตดสนความผดถก แทนทจะใชปญญาในทานองเดยวกน โลกจะมสนตไมไดในเมอมนษยยงผลตอาวธทาลายกนอยอยางน

๒. สตตวณชชา คาขายมนษย คอ คาขายมนษยเพอเปนทาสรบใชผอน หรอหลอกลวงหญงสาวไปขายเพอใหเปนโสเภณ รวมทงนาเดกไปขายคากาไร การคาขายมนษย เปนการดหมนและกดข เบยดเบยนผทมกาเนดเสมอกน พระพทธองคทรงหาม เพราะทรงเหนวามนษยมความเสมอภาคกนโดยธรรมชาต เปนสตวสงคมทมสญชาตญาณของคณธรรมสงกวาสตว

๕๙อง. ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๗/๑๘๖

๗๐

ประเภทอน มนษยไมควรแบงชนวรรณะวา นนไพร นผด คนจน คนรวย แตควรเหนใจเออเฟอเผอแผตอกนดกวา เพราะทกคนเลอกเกดเองไมไดในขนพนฐาน เปนไปตามกรรมคอการกระทาของเขาเองในกรรมภพ คนจะดไมใชเปนเพราะชาตกาเนด ไมใชเพราะมความรสง หรอตาแตเปนเพราะความประพฤตของเขาเอง ไมใชเพราะมอานาจลกลบมาดลบนดาลให คนเราจะดหรอเลวนนอยทการกระทา ทกคนไมควรดหมนผอน ควรใหเกยรตซงกนและกน เมอตนมกาลงมาก กมาควรรงแกหรอขมเหงคนทมกาลงนอยกวา ดวยการเอาคนเปนสนคาซอขายกนนน เปนการทารณโหดรายยงกวาความโหดรายทงปวง ในปจจบนมการจบตนไปเรยกคาไถ ซงเทากบสภาพจตของเขาตากวาคนในยคทาสในอดต และดอยพฒนาถอยหลงไปสยคหน จดวาเปนบาปทสดในบาปทงหลายทศาสนาตางๆ ไดรวบรวมกน พระพทธเจาทรงเหนโทษในขอนจงทรงหามอบาสกอบาสกาคอชาวพทธทกคนอยาไดพงประกอบเลย

๓. มงสวณชชา คาขายเนอสตว คอ การเลยงสตวตางๆเพอฆาแลวนาเอาเนอไปขาย จะเปนวว ควาย หม เปด ไก เปนตนกตาม การคาขายสตว เปนการเบยดเบยนชวตสตว แมวามนษยปถชนจะตองบรโภคเนอสตวในชวตประจาวน แตสตวทงหลายกรกชวตของตนเชนเดยวกบมนษย ฉะนนผทรกชวตของตนจงไมควรเบยดเบยนชวตผอนหรอสตวอน๖๐ การฆาสตวเพอเปนอาหารจงควรทาตามความจาเปนในการบรโภค แตถามการฆาสตวเพอนาเนอมาจาหนาย ยอมตองมการฆาสตวเปนจานวนมาก เปนการสงเสรมใหคนมใจคอโหดเหยม ยนดในการเบยดเบยนชวตอน ขาดเมตตาธรรม ทแรกอาจจะทาเพยงสตวเทานนโดยคดวาไมเปนอะไร มนเปนอาหารของมนษย ซงเปนการคดเขาขางตวเอง พอตอมากไปฆาคนอนไดดวย คดวาไมเปนอะไร หนกๆเขาเขาคดอะไร กคดวาไมเปนไร ในทสดกกลายเปนคนเหนแกตวโดยอตโนมต เหนคนอนทกขยากเจบปวด นนคอความสขของตน ฉะนนทางพระพทธศาสนาจงรงเกยจในการคาเชนน

๔. มชชวณชชา คาขายนาเมา คอคาขายสรานาเมาและยาเสพตดทกชนดซงทาใหผดม ผเสพมวเมาหลงใหลขาดสตสมปชญญะพาตวทาชวหายนะตางๆ หรอทาใหผเสพทาลายสขภาพรางกาย และอนตรายตอชวต เปนการทาลายเศรษฐกจ ทาลายสงคม และทาลายประเทศชาต การคาขายนาเมารวมทงยาเสพตดทงหลาย เปนการทาลายมนษยและความสงบสขของสงคม การดมสราและเสพยาเสพตดทงหลายเปนสาเหตของการกระทาทกอใหเกดทกขโทษทงแกตนเองและผอน ม ๖ ประการ๖๑ คอ

๑. ทรพยหมดไป ๒. กอการทะเลาะววาท

๖๐ข.ธ. (ไทย) ๒๕/๑๑๐/๑๐๒ ๖๑ท.ปา.(ไทย) ๑๑/๑๗๙/๑๔๐

๗๑

๓. ทาลายสขภาพกายและสขภาพจต ๔. เสอมเสยเกยรตชอเสยงของตน ๕. ทาใหไมรจกอาย และบนทอนกาลงสตปญญา นอกจากโทษทกลาวมาน ยงมโทษอกมากมายทเกดจากการดมสราและเสพยาเสพตด

ซงเปนผลเสยทงตอตนเองและสงคม ทงยงเปนเหตททาใหผดศลธรรมขออนๆ เพราะขาดสตอกดวย

๕. วสวณชชา คาขายยาพษ คอคาขายยาพษหรอสารพษตางๆ ซงเปนสงททาลายมนษยและสตว ถอวาเปนการคาขายทผดศลธรรม เปนการสงเสรมใหเบยดเบยนชวตของผอน เพราะยาพษจดเปนอาวธทใชทาลายชวตของผอนได หากไมตายกทาใหสขภาพกายและสขภาพจตเสอมโทรม นอกจากนนการใชยาพษยงกอใหเกดปญหาตางๆมากมาย เชน ปญหามลภาวะเปนพษ สมดลธรรมชาตถกทาลาย สารพษตกคางในพชผกผลไม เปนตน สงเหลานสงผลกระทบทเปนอนตรายตอสงคมสวนใหญ สาหรบบคคลทมสามญสานกและสญชาตญาณพอใจในความไมเบยดเบยนผอน ตนรกสขเกลยดทกขฉนใด คนอนกฉนนน เพราะยาพษจดเปนอาวธชนดททาลายไดอยางหนง ซงมชนดทาลายอยางเบาและอยางแรงเหมอนกน อนเปนเหตทาตนและผอนใหเดอดรอนไดไมนอยทเดยว

จะเหนไดวาจดมงหมายของคาสอนใหเวน มจฉาวณชชา เพอใหความเปนธรรมแกทกชวตทงมนษยและสตว การคาขายสนคาเหลานเปนการสงเสรมใหคนขาดเมตตากรณาและเบยดเบยนกน จงเปนการคาทมโทษและเปนทกขตอผอนและสงคมสวนรวม ทกคนควรประกอบกาย วาจา ใจ ใหสจรต เวนทจรต ทาจตใหบรสทธสงบและสะอาด มเสรภาพความเปนอสระในตวเอง ไมเปนทาสกเลสตณหาอปาทานอกตอไป

๓.๖ การประกอบธรกจทนาสขมาให การพฒนาธรกจจะบรรลผลตามเปาหมายในบรรดาปจจยมลฐาน กลาวโดยสงเขปแลว

ไดแก คนและวตถ๖๒ หมายถงประชากรกบความร ความชานาญในการประกอบการ ทงสองประการนเปนเรองของคน สวนทรพยากรธรรมชาตและทนทงสองประการน เปนเรองของวตถ

การพฒนาธรกจตามแนวทางพระพทธศาสนา จะตองเรมดวยการพฒนาคนเปนอนดบแรก เมอพฒนาคนใหมคณภาพแลว การพฒนาวตถกเปนไปไดงาย เพราะคนเปนผหา คนเปนผใชปจจยในการดารงชวต ถาคนหาเปน คนใชเปนเศรษฐกจยอมจะดขน

๖๒ไสว มาลาทอง, คมอการศกษาจรยธรรม, หนา ๑๗๘

๗๒

พระพทธเจาไดเลาเรองเกยวกบการพฒนาคนใหกนดอยดไวใน กฏทนตคามสตร๖๓วาครงหนง พระพทธเจาประทบอย ณ สวนมะมวงหนมใกลหมบานพราหมณชอ ขานมตะ ในแควนมคธ ครงนนมพราหมณผครองหมบานชอ กฏทนตะ เขาไปเฝาพระพทธองคพระพทธองคทรงแสดงธรรมโปรดกฏทนตพราหมณ โดยทรงเลาเรองพระเจามหาวชตราชในอดตใหพราหมณนนฟงวา

พระเจามหาวชตราชเปนกษตรยผมงคงมพระราชทรพยและโภคทรพยมากมาย มทนทรพยและธญทรพยมากมาย มคลงสมบตยงฉาง และอาคารมากมาย พระองคทรงดารถงความสมบรณ ความมงคงสวนพระองคแลว มพระประสงคจะทาการบชายญ โดยการนาสตวจานวนมากมาฆาบชาตามลทธของพราหมณ พราหมณทปรกษาของแผนดนกราบทลเลาความเปนไปในชนบทและหวเมองตางๆ ใหพระเจามหาวชตราชทรงทราบวา ขณะนนชนบทตางๆกไมสงบ ยงมโจรผรายชกชม มการเบยดเบยนกนอยมาก มการปลนการฆา การทารายรางกายและทรพยสน ปรากฏอยทวไปในหมบาน ตาบล อาเภอ จงหวด ตามถนนหนทางตางๆกไมปลอดภย เมอเปนเชนน การทจะรอฟนประกอบพลกรรมบชายญนนเปนสงทไมสมควรกระทาในขณะน

พราหมณทปรกษาแผนดนไดทลแนะนาตอไปวา พวกโจรผรายนน หากจะดาเนนการดวยมาตรการปราบปรามอยางเดยว เชนการประหารชวตบาง จองจาคมขงบาง ทาใหเสอมจากญาตจากมตรบาง ตาหน เนรเทศบาง การใชมาตรการอยางนนกจะไมไดผลเดดขาดไมมทสนสด เพราะพวกโจรตลอดจนญาตมตรของโจรทเหลออยยงมไดปราบปรามกจะกอการรายขนอก ควรใชมาตรการทดกวา นนคอ การสงเคราะห การสนบสนนอาชพของประชาชน โดยการสงเสรมกสกรรม พาณชยกรรม ตลอดจนราชการ เชนใหพนธธญญาหารพนธสตวแกเกษตรกร ใหทนแกพวกประกอบการคาขาย ใหเงนเดอนและรางวลตลอดจนบาเหนจบานาญแกขาราชการ

พระเจามหาวชตราช ทรงเหนดวยกบขอเสนอแนะของพราหมณ จงรบสงใหไปดาเนนการตามนน ผลปรากฏวารฐของพระเจามหาวชตราชมความสขโดยทวถง ประชาชนมการกนดอยด บานเมองปราศจากโจรผราย ไมมการเบยดเบยนกน

จากพระพทธดารสตรสเลา จะเหนวาความสาคญทเกยวกบการสนบสนนและสงเสรมพฒนาเศรษฐกจ เปนการมองเหนปญหาและวธการแกปญหา ปญหาโจรผรายชกชม ปญหาผกอการราย เปนตน มสาเหตมาจากการกดดนทางเศรษฐกจเปนสวนสาคญ วธการแกปญหาเหลานนจะแกดวยการปราบปรามอยางเดยวยอมจะไมสาเรจแนนอน หรออาจจะสาเรจกเปนเพยงแกปญหาเฉพาะหนาเทานน มใช แกไขทสาเหตจะใหเกดผลอยางจรงจงและเปนผลทยงยนนานนน จาตองแกดวยวธสงเคราะหประชาชนในทางเศรษฐกจดวย

๖๓ท.ส. (ไทย) ๙/๓๓๔/๓๔๐/๑๓๐-๑๓๔

๗๓

การทคนเราจะประกอบธรกจใหนาสขมาใหนน ในทางพระพทธศาสนาไมไดเนนวาจะตองทาธรกจประเภทไหน แตจะตองเปนธรกจทไมผดศลธรรม ไมผดกฎหมาย และไมประกอบมจฉาวณชชาดงทกลาวมาแลวขางตน และธรกจนนกจะตองเปนสมมาอาชวะ ไมเบยดเบยนตนเองและเบยดเบยนผอน ความสขทไดนนคอการประกอบธรกจทสจรต และมสวนชวยใหสงคมดงามสงบสข เพราะธรกจนนไมไดมงหวงในผลกาไรแตเพยงอยางเดยว แตตอบสนองสสงคมในรปตางๆ เมอสงคมมความสขผลกสะทอนมาทผประกอบธรกจใหมความสขเชนกน ผประกอบการนนมเมอคณธรรม พงแสดงออกภายนอกตามหลกความประพฤตปฏบตดงตอไปน

ก. บาเพญการสงเคราะหคอ ปฏบตตามหลกการสงเคราะห หรอธรรมทเปนเครองยดเหนยวใจคน และประสานหมชนไวในสามคค ทเรยกวา สงคหวตถ ๔ อยางดงตอไปน

สงคหวตถ ๔ ประการ๖๔ ๑. ทาน ใหปน คอเออเฟอเผอแผ เสยสละ แบงปน ชวยเหลอ สงเคราะห ดวย

ปจจย ๔ ทน หรอทรพยสนสงของ ตลอดจนใหความร ความเขาใจ และศลปวทยา ๒. ปยวาจา พดจาไพเราะ คอ กลาวคาสภาพ นาฟง ชแจงแนะนาสงทเปน

ประโยชน มเหตผลเปนหลกฐานชกจงในทางทดงามหรอคาแสดงความ เหนอกเหนใจ ใหกาลงใจ รจกพดใหเกดความเขาใจ สมานสามคค ทาใหรกใครนบถอและชวยเหลอเกอกลกน

๓. อตถจรยา ทาประโยชนแกเขา คอชวยเหลอดวยแรงกาย และขวนขวายชวยเหลอกจการตางๆ บาเพญสาธารณประโยชน รวมทงชวยแกไขปญหาและชวยปรบปรงสงเสรมในดานจรยธรรม

๔. สมานตตตา วางตนสมาเสมอ คอ ทาตวใหเขากบเขาได วางตวเสมอตนเสมอปลาย ใหความเสมอภาค ปฏบตสมาเสมอตอคนทงหลาย ไมเอาเปรยบ ละเสมอในสขทกข คอรวมทกขรวมสข รวมรบร รวมแกไขปญหา เพอใหเกดประโยชนสขสวนรวม

การปฏบตตนไดตามหลกสงคหวตถ ๔ ประการนไมวาจะประกอบธรกจอะไร อยทไหน กสามารถประสบความสาเรจในชวตและสามารถมความสขไดเสมอ

ผทปฏบตตนเปนสวนรวมทดของสงคม ซงชวยใหหมชนอยรวมกนดวยด มธรรมหรอหลกประพฤตปฏบต ดงน

๖๔ท.ม. (ไทย) ๑๑/๓๑๓/๒๙๕

๗๔

ข. พงตนเองไดคอทาตนใหเปนทพงของตนได พรอมทจะรบผดชอบตนเอง ไมทาใหตนเองเปนปญหาของหมคณะ หรอหมญาตดวยการประพฤตธรรมสาหรบสรางทพงแกตนเองซงเรยกวานาถกรณธรรม ๑๐ ประการดงตอไปน

นาถกรณธรรม ๑๐ ประการ๖๕ ๑. ศล ประพฤตดมวนย คอ ดาเนนชวตโดยสจรต ทงทางกาย ทางวาจา มวนย และ

ประกอบสมมาชพ ๒. พาหสจจ ไดศกษาสดบมามาก คอศกษาเลาเรยนและสดบตรบฟงมากในสายงาน

ของตน หรอวาตนประกอบธรกจอนใดกศกษาจนชาชอง มความเขาใจลกซง ชดเจนและใชไดจรง ๓. กลยาณมตตตา รจกคบคนด คอกลยาณมตร รจกเลอกเสวนาเขาหาทปรกษาหรอผ

แนะนาสงสอนทด เลอกสมพนธเกยวของและถอเยยงอยางสงแวดลอมทางสงคมทด ซงจะทาใหชวตเจรญงอกงาม

๔. โสวจสสตา เปนคนออนนอม คอ พดกนงาย ไมดอรนกระดาง รจกรบฟงเหตผลและขอเทจจรง และพรอมทจะปรบปรงตนเอง

๕. กงกรณยส ทกขตา ขวนขวายกจของหมคณะ คอเอาใจใสชวยเหลอธระและกจการของชนสวนรวม ญาต พนอง และของชมชน รจกใชปญญาไตรตรองหาวธทเหมาะสม จดไดใหสาเรจเรยบรอย

๖. ธรรมกามตา เปนผใครธรรม คอ รกธรรม ชอบศกษา คนควา สอบถามหาความร หาความจรง สรางความรสกสนทสนมสบายใจ ชานใหผอนอยากสนทนา

๗. วรยารมภ มความขนยหมนเพยร คอขยนหมนเพยรหลกละความชว ประกอบความด บากบน กาวหนา ไมยอทอ ไมละเลยทอดทงธระหนาท

๘. สนตฏฐ มสนโดษรพอด คอ ยนด พอใจแตในลาภผลทตนสรางหรอแสวงหามาไดดวยเรยวแรง ความเพยร พยายามของตนโดยชอบธรรม และไมมวเมาเหนแกความสขทางวตถ

๙. สต มสตตงมน คอ รจกจดจา ระลกการททา คาทพด กจททาแลว และทจะตองทาตอไป จะทาอะไรกรอบคอบ รจกยบยงชงใจ ไมประมาท ไมยอมถลาลงในทางผดพลาด ไมปลอยปละละเลยทงโอกาสสาหรบทาความด

๑๐. ปญา มปญญาเหนออารมณ คอ มปญญาหยงรเหตผล รด รชว คณโทษ ประโยชนมใชประโยชน มองสงทงหลายตามความเปนจรง รจกพจารณาวนจฉยดวยใจเปนอสระ ทาการงานตางๆ ดวยความคดและมวจารณญาณ

๖๕ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๔๕/๓๕๙

๗๕

ธรรมทกขอดงกลาวมานน รวมความวา คนทงหลายเมอมองเหนคณสมบตอนดงามของบคคลเหลานนแลวเหนวาเขาเปนผมคณสมบตเหมาะสมทจะสงเคราะหดวย การแนะนา วากลาวตกเตอน อนเปนเหตใหเขามความเจรญในกศลธรรมขนไปตามลาดบ ไมมความเสอมเกดขนดวยธรรมทกระทาเปนทพง

ค. อยรวมในหมดวยดในดานความสมพนธกบผอนทเปนเพอนรวมงาน รวมกจการ หรอรวมชมชน ตลอดจนพนองรวมครอบครวเดยวกน พงปฏบตตามหลกการอยรวมกนทเรยกวา สาราณยธรรม ธรรมอนเปนสาเหตใหระลกถง ๖ ประการ คอ

สาราณยธรรม ๖๖๖ ประการ ๑. เมตตากายกรรม ทาตอกนดวยเมตตา คอ แสดงไมตรและความหวงดตอเพอน

รวมงาน รวมกจการ หรอรวมชมชน ดวยการชวยเหลอกจธระตางๆโดยเตมใจ แสดงอาการกรยาสภาพ เคารพนบถอกน ทงตอหนาและลบหลง

๒. เมตตาวจกรรม พดตอกนดวยเมตตา คอ ชวยบอกแจงสงทเปนประโยชนสงสอนหรอแนะนาตกเตอนกนดวยความหวงด กลาววาจาสภาพทงตอหนาและลบหลง

๓. เมตตามโนธรรม คดตอกนดวยเมตตา คอตงจตปรารถนาด คดทาสงทเปนประโยชนใหแกกน มองกนในแงด มหนาตาทยมแยมแจมใสตอกน

๔. สาธารณโภค ไดมาแบงกนกนใช คอ แบงปนลาภผลทไดมาโดยชอบธรรม แมเปนของเลกนอยกแจกจายใหไดมสวนรวมใชสอยบรโภคทวถงกน

๕. สลสามญตา ประพฤตใหดเหมอนเขา คอ มความประพฤตสจรตดงาม รกษาระเบยบวนยของสวนรวม ไมทาตนใหเปนทรงเกยจ หรอเสอมเสยแกหมคณะ

๖. ทฎฐสามญตา ปรบความเหนเขากนได คอเคารพรบฟงความคดเหนกน มความเหนชอบรวมกน ตกลงกนไดในหลกการสาคญ ยดถออดมคต หลกแหงความดงาม หรอจดมงหมายอนเดยวกน

หลกสาราณยธรรม ๖ ประการนเปนหลกการอยรวมกน อยางความมเมตตาจตตอกน ปรารถนาความสข ความเจรญแกกนและกน เมออยรวมกนไดเชนน กจะกอใหเกดเปนความรก ความเคารพ การสงเคราะหกน การไมทะเลาะววาทกน เปนไปเพอความสมานสามคค เอกภาพในสถาบน สงคม ตลอดถงประเทศชาต ตลอดถงโลกอนเปนสงคมสวนรวม

เมอเปนเชนน การประกอบธรกจใดๆ กจะเปนสข ถาประพฤตปฏบตตามธรรมทกลาวมาแลวนนทกประการ เปนทงคนดและคนรวย เปนเศรษฐได เศรษฐ ไมไดแปลวา เปนผมทรพย

๖๖ท.ปา.(ไทย) ๑๑/๓๒๔/๓๒๑

๗๖

มากอยางเดยว ยงแปลวา ผมความประเสรฐ หรอ ผประเสรฐทสด ดงนนถานยามคาวาเศรษฐอยางน แมไมมเงนแมแตแดงเดยว กสามารถเปนเศรษฐได เพราะวาเปนผประเสรฐทสดไดโดยไมตองใชเงน เศรษฐ หมายถงคนใจบญ คนมคณธรรมทประเสรฐเลศลา วาณช มหาวาณช หมายถงคนรวย พอคา นายทน แตพอคาสามารถเปนเศรษฐได นนกคอ รจกเปลยนทนใหเปนธรรม๖๗ ถาพอคาคนไหนไมรจกเปลยนทนใหเปนธรรมเขาเปนไดแคมหาวาณช เปนคนมเงนมากเทานน แตไมสามารถเปนมหาเศรษฐได แตถาพอคาคนไหนสามารถเปลยนทนใหเปนธรรมได รจกเปลยนโลกยทรพยใหเปนอรยทรพย เปลยนทรพยภายนอกใหเปนทรพยภายในได มหาวาณชคนนน จะสามารถขยบฐานะตวเองขนมาเปน มหาเศรษฐได

ในสมยพทธกาลกเชนเดยวกน ยงมมหาเศรษฐอกคนหนง ซงเปนเศรษฐใจบญ รบใชใกลชดพระพทธองคมาก แมทานจะลวงลบดบขนธไปนานแลวตงแตสมยพทธกาลแตทกวนนชอของทานกยงเปนอมตะตลอดมา ทานคนนนกคอทานอนาถบณฑกเศรษฐ

๓.๗ ตวอยางนกธรกจในสมยพทธกาล

ประวตของทานอนาถบณฑกเศรษฐ ทานอนาถบณฑกะ เปนมหาเศรษฐชาวกรงสาวตถ มนามเดมวา “สทตตะ” เปนชอท

มารดาบดาตงให ทานเปนเศรษฐทมทรพยมาก ทงเปนคนไมตระหนมจตใจเมตตากรณาแบงปนสงของใหทานแกคนยากจนไรทพงอยปนนจ จงไดรบขนานนามวา “อนาถบณฑกเศรษฐ” แปลวา “ผมกอนขาวเพอคนไรทพง”

ทานอนาถบณฑกะ ไดรบยกยองจากพระพทธองคไวใน เอตทคคะ ในฐานะเปนทายกผเลศในทางถวายทาน กอนททานอนาถบณฑกะ จะไดรบยกยองเปนเอตทคคะนน ทานไดตงความปรารถนาเพอไดตาแหนงทายกผเลศทางถวายทานมาแลวในอดต

ในสมยพระพทธเจาทรงพระนามวา ปทมตตระ ทานอนาถบณฑกะ ไดเกดเปนบตรผมสกลในกรงหงสาวด ครงหนงขณะนงฟงพระพทธเจาปทมตระแสดงพระธรรมเทศนา ไดเหนพระองคแตงตงอบาสกคนหนงไวในตาแหนงเอตทคคะ ในฐานะเปนผเลศในทางถวายทานแลว ปรารถนาเพอใหไดตาแหนงเอตทคคะในทางเปนผเลศดานถวายทานในศาสนาของพระพทธเจาในอนาคต ไดสรางกศลกรรมอนยงแลว ในอดตกาลทผานมา ทานอนาถบณฑกะไดเวยนวายตายเกด

๖๗ว.วชรเมธ, เคลดลบหวใจเศรษฐ, หนา ๙๘.

๗๗

ในเทวโลกและมนษยโลกอย ๑ แสน กป แลวมาเกดเปนบตรของสมนเศรษฐ ในกรงสาวตถ ในกาลแหงพระพทธเจาพระองคน๖๘

ทานอนาถบณฑกเศรษฐ เปนสามนองสาวของเศรษฐชาวกรงราชคฤห และเศรษฐชาวกรงราชคฤหกเปนสามนองสาวของทานอนาถบณฑกเศรษฐ ซงเปนทงสหายและเปนทงเพอนเขย ตางไปมาหาสเพอคาขาย เวลาเศรษฐชาวกรงราชคฤหเอาสนคาบรรทกเกวยน ๕๐๐ เลมมากรงสาวตถ พออก ๑ โยชนจะถงกรงสาวตถกจะสงขาวถงทานอนาถบณฑกเศรษฐแจงใหทราบ ทานอนาถบณฑกเศรษฐ กจะสวนทางไปตอนรบ มอบของตอนรบให แลวเชญขนยายพาหนะคนเดยวกนพาเขากรงสาวตถ ถาขายสนคาหมดเรวกกลบ ถาขายไมหมดกจะฝากไวใหทานอนาถบณฑกเศรษฐชวยขายแลวเดนทางกลบ ทานอนาถบณฑกเศรษฐเวลาไปคาขายทกรงราชคฤหกทาอยางนนเหมอนกน

ไดพบพระพทธเจาเปนครงแรก คราวหนง ทานอนาถบณฑกเศรษฐไดเอาสนคาบรรทกเกวยน ๕๐๐ เลม เดนทางไป

กรงราชคฤห เพอคาขาย พอดกบวนทอนาถบณฑกเศรษฐไปถง เศรษฐสหายไดไปนมนตพระพทธเจาพรอมภกษสงฆไปฉนภตตาหารในวนรงขน แลวกาลงสงคนรบใชใหเตรยมอาหารสาหรบถวายพระในวนรงขน จงไมมเวลามาตอนรบทานอนาถบณฑกเศรษฐเหมอนเชนเคย จงไตถามไดความวา กาลงจดเตรยมทจะถวายภตตาหารพระพทธเจาและพระภกษสงฆ ในวนพรงน พออนาถบณฑกเศรษฐไดฟงดงนน กเกดความปตเลอมใสเปนอยางมาก จงกลาวกบสหายเศรษฐวา พระพทธเขาประทบอยทไหน ขาพเจาจะขอไปเฝาเวลานไดไหม สหายเศรษฐจงตอบวา พระองคประทบอยทปาสตะวนเปนปาชาผดบ เวลานไมใชเวลาทจะเขาเฝา เอาไววนพรงนสหายจะไดเขาเฝาเมอถงเวลา

เทศนกณฑแรก ในคนนนทานอนาถบณฑกเศรษฐนอนไมหลบ ในทสดทนรอใหถงรงเชาไมไหว จง

ตดสนใจมงไปทประทบของพระพทธองค เดนทางตงแตยงไมสวางดวยความยากลาบาก แตเมอไปถงพระพทธองคทรงรออยแลว และไดทกขนวา มาแลวหรอสทตตะ ทาใหอนาถบณฑกเศรษฐปราบปลมใจมาก ทพระพทธองคทรงเรยกชอเดมของทาน แตเพราะทกวนทานไดบรจาคทานทงสมมเมองในกรงสาวตถ คนจงเปลยนสมญานามใหมเปน “อนาถบณฑกเศรษฐ” แปลวาเศรษฐผยนดบรจาคกอนขาวแกคนอนาถา” คอบรจาคเยอะมากจนไดชอใหม ซงนบวาเปนนกธรกจตวอยางในสมยพทธกาลทเดยว เมอไดพบพระพทธเจาแลวเขาไดสดบธรรมะ แลวบรรลเปนโสดาบน เปลยนจากปถชนเปนอารยชน จงกราบบงคมทลเชญเสดจพระพทธองคไปเยอนกรง

๖๘อง.เอกก.(ไทย) ๒๐/๒๔๙/๒๖ – ๒๗

๗๘

สาวตถ พระพทธองคทรงรบนมนต ดวยรบสงวา คหบด พระพทธเจาทงหลาย ยอมยนดในสญญาคาร ตลอดเสนทางเสดจดาเนนทานเศรษฐไดสรางทพกระหวางทางทกๆ ๑ โยชน สรางจากราชคฤหไปจนถงสาวตถ

สรางวดเชตวนถวายสงฆ เมอทานเศรษฐกลบมาถงกรงสาวตถ กไดตระเวนหาทสงบสงดเพอทจะสรางวดถวาย

พระพทธเจาและพระภกษสงฆ และไดตกลงซอสวนของเจาชายเชตดวยราคา ๑๘ โกฎ เพราะเจาชายเชตใหทานเศรษฐนาเงนมาปใหเตมพนทจงจะยนดขาย ทานเศรษฐกนาเงนมาเทจนเตมพนท คงเหลอเพยง ๑ ตารางเทานน เจาชายเชตจงตกลงขายให แลวบอกวาขอมสวนในครงนดวยการใหใชชอวดแหงนวา เชตวน แปลวา วดสวนปาของเจาเชต และไดจดสรางเสนาสนะทพกอาศยสาหรบพระพทธเจาและพระภกษสงฆอก ๑๘ โกฏ เมอสรางเสรจแลวไดสงคนไปการบทลแจงขาวใหพระพทธเจาทรงทราบ เพอจะไดเสดจกรงสาวตถ ทานเศรษฐไดจดการฉลองวหารอยางยงใหญ และไดกราบทลถามวา จะปฏบตกบพระวหารนอยางไร พระพทธเจารบสงใหถวายอทศแกภกษสงฆทอยในทศทง ๔ ทงทมาแลวและยงมไดมา หลงจากททานเศรษฐสรางวดถวายพระพทธองคแลว จากนนเปนตนมาชอของทานกเปนชอทคเคยงกบพระพทธองคมาตลอด บทสวดมนตแทบทกบทจะมชอทานอนาถบณฑกเศรษฐปรากฎดวยเสมอ เพราะพระพทธองคทรงแสดงธรรมเทศนาทวดเชตวนมากทสด ชอนไมมวนลม

จะเหนไดวา ระหวางมหาวาณช พอคาใหญ คนมเงนมาก กบมหาเศรษฐตางกนอยางไร เมอไรกตามทพอคาใหญรจก เปลยนเงนเปนบญ เปลยนทนเปนธรรม๖๙ เขาจะขยบฐานะจากมหาวาณช เปนมหาเศรษฐ ซงแปลวาผประเสรฐทสด อนาถบณฑกเศรษฐทาตวอยางใหเราดคอเปลยนโลกยทรพยเปนอรยทรพย พอรางกายแตกดบชอกยงอยเปนนรนดตลอดไป

วดทพระพทธเจาประทบนานทสด พระพทธองคประทบอยทวดเชตวนมหาวหาร เปนเวลายาวนานกวาสถานทอน ถง

๑๙ พรรษา ทานอนาถบณฑกเศรษฐกไปวดมไดขาด วนละ ๒ ครงบาง ๓ ครงบาง คอทานจะไปสถานทอปฏฐากพระพทธเจา วนละ ๓ ครง เชา กลางวน เยน นอกจากนนกไปสถานทบารงพระภกษสงฆแหงอนๆดวย๗๐ เวลาทานไปวด กไมเคยไปมอเปลา ดวยเกรงวาพระภกษ สามเณรจะมองวา ถออะไรมาถวาย ถาไปเวลากอนพระภกษสงฆฉนภตตาหาร กจะถอภตตาหารไป ถาไปเวลาหลงพระภกษสงฆฉนภตตาหารแลว กจะถอเภสช ๕ นาปาณะ ๘ อยางไป นอกจากทานจะ

๖๙ว.วชรเมธ, เคลดลบหวใจเศรษฐ, หนา ๑๑๙. ๗๐เรองเดยวกน หนา ๑๒๐

๗๙

ไปวดเชตวนนาภตตาหารและเภสช นาอฏบาลไปถวายแลว ทบานของทานกจะปอาสนะไวประจาสาหรบพระภกษวนละ ๒,๐๐๐ รป พระภกษรปใด ตองการอาหารชนดใดกไดดงใจปรารถนา

สอนลกใหรวย มหาเศรษฐทานนเปลยนเงนเปนบญ เปลยนทนเปนธรรม แลวยงไมพอ ยงเปน

ตนแบบสอนลกใหรวย รวยในทนคอรวยศล รวยทาน ไมเหมอนเศรษฐสมยนเขาสอนใหลกเขารวยเงน คออยากไดเงนมากทสด แตไมตองถามวาเอาเงนมาจากไหน ชอบธรรมหรอไมนคอสอนลกใหรวยในปจจบน คอมงไปทผลเลศ แตไมคานงถงวธการวาชอบธรรมหรอไม ผลกคอมความสาเรจในแงธรกจแตลมเหลวในเชงจรยธรรม แตทานอนาถบณฑกเศรษฐไมเปนอยางนน วนหนงทานมานงคดวาทานสรางวด ถวายทาน ฟงธรรม ตวทานเองกไดดมรสอมตธรรม บตรภรรยาสวนมากกเปนอารยบคคล คงเหลออยแตบตรชายคนสดทองอยคนเดยวทไมยอมเขาวด ทานเศรษฐจงคดอบายขนมา โดยคดเปลยนเงนเปนบญ คอจางลกชายใหไปฟงธรรมของพระพทธเจา แลวกลบมารบเงน ลกชายเศรษฐกไปตอนเยนกลบมารบเงน และทานเศรษฐเพมเงนใหอกถาฟงธรรมมาแลวสามารถเขาใจและนามาถายทอดใหทานฟงได คราวนลกชายเศรษฐตงใจฟงธรรมะกวาทกครงเพราะอยากไดเงน พอตงใจฟงกเขาใจ ไดดวงตาเหนธรรม บรรลธรรมเปนโสดาบนบคคล พอกลบมาบานไมรบเงนจากทานเศรษฐอกแลว เพราะสงทลกชายเศรษฐไดรบมคามากกวาเงนเพราะมนเปนอรยทรพย ทรพยอนประเสรฐกวาทรพยใดๆทงสน

วนนนทานเศรษฐมความสขทสดในโลก บรจาคเงนนบแสนนบลาน ยงไมมความสขเทากบไดเหนลกชายของตวเองเขาสเสนทางธรรม นคอสดยอดของพอทสอนลกใหรวย ทรจกเปลยนเงนเปนบญ เปลยนทนเปนธรรม และในวนททานเศรษฐไดคนพบวาลกชายของตวเองไดคนพบสงทสงกวาเงน คอมรรคผลนพพาน วนนนเปนวนทเศรษฐมความสขทสด

จากการศกษา หลกธรรมทไดกลาวมาแลว ผวจยพบวา พระพทธศาสนาไดสอนหลกธรรมเกยวกบเศรษฐกจไวทกแงทกมม ทาใหเหนวาเรองของธรกจเปนหลกธรรมทเปนองครวมระหวางความสมพนธของมนษย สงคม และธรรมชาต ทมการประสานและเกอกลกนในการดารงชวต เปนระบบนเวศ หมายถงระบบชวตทงหมดทสมพนธกบสงแวดลอม การดาเนนชวตซงมเรองเกยวกบเศรษฐศาสตรเขามาเกยวของอยางมาก ตามทศนะทางพระพทธศาสนามองพฤตกรรมในทางเศรษฐกจของมนษยวาจะตองเปนไปในทางทไมเบยดเบยนตน คอไมทาใหเสยคณภาพชวตของตนเอง แตใหเปนไปในทางทพฒนาคณภาพชวต เสรมคณภาพชวตนน นเปนการไมเบยดเบยนตน เบยดเบยนผอน คอไมกอความเดอดรอนแกสงคมและไมทาใหเสยคณภาพของระบบธรรมชาตสงแวดลอม ดงนนชวตทางเศรษฐกจจงไมแยกออกจากศาสนา ถามนษยมการ

๘๐

ประกอบธรกจอยางถกตอง กสามารถเขาถงเปาหมายในพทธศาสนาได จะทาใหมชวตอยอยางเปนสขและประสานกลมกลนกบธรรมชาต ไมกอทกขปญหาใหแกตนเองและผอน

ตอไปจะกลาวถงการประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ ซงทางบรษท แฟรแลนดสรรพสนคาจากด ไดนามาใช แลวเกดประโยชนหลายประการดงจะไดกลาวถงตอไป

บทท ๔

การประยกตพทธจรยธรรมไปใชในการประกอบธรกจ

ของ บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

พระพทธศาสนา มหลกจรยธรรมทจาเปนตอการดาเนนชวตอยหลายขอหลายลกษณะ

ซงแลวแตวาบคคลใดจะนาไปปรบใชในลกษณะใด ในงานวจยน ผวจยไดไปศกษาเกยวกบ

ผบรหารและพนกงานทอยใน บรษทแฟรแลนดสรรพสนคา จากด วาสวนใหญแลวนบถอศาสนา

พทธ ดงนนการดาเนนชวตในแตละวน ยอมมวธคด วธทางานเหมอนชาวพทธในทอนๆ คอนยม

นาเอาหลกพทธจรยธรรม มาปรบใชใหเหมาะสมทงแกตนเองและททางาน กเพราะวาคนหมมาก

ถาขาดหลกธรรมทอยรวมกนแลว ยอมจะเกดปญหาตางๆตามมามากมาย เชน ความขดแยงซงกน

และกน ความเหนผดจากทานองคลองธรรม การเหนแกประโยชนสวนตนมากกวาสวนรวม เปน

ตน ลวนเปนเรองนาหวงมากในปจจบน แตปญหาทใกลตวและรนแรงมากทสดในชวตประจาวนก

คอ ปญหาเศรษฐกจ กเพราะวาถาบคคลมเศรษฐกจด มเงนทองใชสอย ไมเปนหน ไมเลนการ

พนน มอาชพการงานทาเปนประจาทสมาเสมอทเปนอาชพสจรต มหลกธรรมประจาใจแลว ยอม

ทาประโยชนทงใหกบตนเอง และสงคมโดยรวม

ในบทนผวจยจะนาเสนอการประยกตพทธจรยธรรมไปใชในการประกอบธรกจ ของ

บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ซงเปนผประกอบธรกจการคาปลกทอยในรปแบบ

หางสรรพสนคา ไปตามลาดบ กอนอนจะไดนาเสนอจรยธรรม ความเปนมาและการประกอบ

ธรกจของบรษทเปนเบองตนกอน

๔.๑ ความเปนมาของ บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

กอนทจะมาเปน บรษทแฟรแลนดสรรพสนคา จากด นนเรมมาจากครอบครวคนไทย

เชอสายจนททาการประกอบการคาเลกๆ ขายเสอผา เครองบวช และของชาอยบนแพ ซงฝงตรง

ขามเปนสถานรถไฟ ปากนาโพ ตอมาไดยายมาตงรานโควใจเซง ขายผาอยทตลาดปากนาโพ ใน

ตรอกทงเฮง (ซอยอนทโรดม ปจจบน) อยไดประมาณ ๒ ป เกดเพลงไหมตลาดครงใหญ เสยหาย

อยางหนก จงไดมาเซงตกทารานใหม ทถนนโกสย ในป พ.ศ. ๒๔๙๘ ไดเปดรานเสรมแสง

๘๒  (หจก. เสรมแสง นครสวรรค) ตดกบรานขายผาเดม เพอขายเครองใชไฟฟาและสนคาเบดเตลด ใน

สวนของเครองใชไฟฟา ขายสนคาประเภทอปกรณไฟฟา พวกสายไฟ ปลกไฟ และ

เครองใชไฟฟาทเปนทตองการ เชน พดลม ตเยน เปนตน โดยเปนตวแทนจาหนายเครองใชไฟฟา

มตซบช และโตชบา ดวยความขยนหมนเพยร ประกอบกบลทางทประจวบเหมาะ กจการจง

ดาเนนไปไดดวยด จนมการขยายพนทเพมขน โดยจดเปนหองโชวและศนยบรการททนสมย ของ

เครองใชไฟฟาทงหมดทเปนตวแทนจาหนาย ในสวนของสนคาเบดเตลดและเครองสาอางได

จาหนายสนคาของบรษทใหญหลายบรษทฯ เชน แองโกลไทย, บอรเนยว, ดทแฮลม, ลเวอร

บราเธอร และยงเปนตวแทนจาหนายสนคาของสหพฒนพบล ซงชวงนนเปนยคแรกของการนา

เครองสาอางเพยซ และ แมกซแฟคเตอร เขาสตลาด โดยมพนกงานขาย (BA) จากกรงเทพฯ มา

ประจารานเปนแหงแรกในนครสวรรค ซงประสบความสาเรจเปนอยางด จงไดขยายกจการ

จดทะเบยนเปนหางหนสวนจากด และขยายพนทเพมอก ๑ คหา แทนรานขายผาโควไจเซง ทยายไป

อยบนถนนสวรรควถ

หางเสรมแสงจงเปนเสมอนตวแทนของชวตสมยใหม ความทนสมยและสนคาระดบ

คณภาพ ความสาเรจเปนผลมาจากมมมองทางการตลาดททนสมยและทาการคาอยางสจรต ซอสตย

ยตธรรม ซงนบเปนสงทไดสะสมมากกวา ๔๐ ป และเปนรากฐานสาคญของความเชอถอทางการ

คามาจนถงทกวนน๑ เมอประมาณ พ.ศ. ๒๕๒๗ จดตงบรษทเครองใชไฟฟาอกแหงทถนนสวรรค

วถ ขอ บรษทเสรมแสง เซลสแอนดเซอรวส จากด เพอเปนตวแทนจาหนายอปกรณ และ

เครองใชไฟฟา ยหอเนชนแนล โดยเนนทโชวรมททนสมย และการบรการทมคฯภาพสง ดวย

เวลาเพยง ๒ ป จากโชวรมซงเปนหองแถว ๒ ชน มพนทขาย ๒๘๐ ตารางเมตร กขยายเปนอาคาร

๔ ชน มพนทขาย ๑,๒๐๐ ตารางเมตร รวมสนคาเครองใชไฟฟามากรน มากประเภททสด พรอม

ทงมแผนกบรการซอมบารง โดยเฉพาะบรการดานเครองปรบอากาศซงมความเชยวชาญเปนอยางด

เสรมแสงโชวรมแหงน จงถอไดวาเปนหางสรรพสนคาเครองใชไฟฟาแหงแรกในภมภาค และเปน

บรษทฯ ทมการจดการอยางทนสมย จนไดรบรางวลแผนการตลาดดเดนจากคณะพาณชยศาสตร

และการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร ในป พ.ศ. ๒๕๒๙๒

                                                            ๑เยยม คณาวงศ, เสนทางชวต , (กรงเทพมหานคร : ศรวฒนาอนเตอรปรนจากด, ๒๕๔๐), หนา ๘๖. ๒ เรองเดยวกน หนา ๘๗.

๘๓  

สะสมความสาเ รจส แฟรแลนดสรรพสนคา ตอมาเ มอป ๒๕๓๐ กได มการ

เปลยนแปลงครงใหญของการคาในตระกลคณาวงศเมอบตรชายคนโต คอนายสนต คณาวงศ ได

ทาการรวบรวมทนจากญาตมตรกอตงบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาขน แฟรแลนดสรรพสนคาเปน

การขยายตวหรอพฒนาการคาจากประสบการณดงเดม ใหเตบโตรบใชผบรโภคชาวนครสวรรค

และจงหวดใกลเคยงไดอยางเตมทยงขน ทสาคญเปนการเพมการหมนเวยนทางดานเศรษฐกจของ

ทองถนนครสวรรค ใหเปนทรจกมศกดศร และเจรญกาวหนา อกทงยงชวยเพมอาชพใหแกชาว

นครสวรรคอกดวย ปจจบน แฟรแลนดสรรพสนคาเตบโตไปดวยดเพราะความมงมน พยายาม

ของทายาทการคาทกคนในครอบครวคณาวงศ ทมมมมองทางการคาอนทนสมย ตลอดจนเขาใจใน

ความตองการของผบรโภคทองถนเปนอยางด ถงแมจะเผชญกบอปสรรคนานบประการ ทงดาน

การเงน การบรหาร บคลากร แตกฝาฟนจนกาวหนาไปไดดวยด

บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด จดทะเบยนกอตงเมอวนท ๑๙ กมภาพนธ

๒๕๓๐ โดยกลมนกธรกจชาวนครสวรรค มกลมแกนนาคอกลมธรกจเสรมแสง กอตงในทดนเชา

เนอทประมาณ ๕ ไร เลขท ๑๖๒/๑๐ ถ. สวรรควถ อ.เมองฯ จ.นครสวรรคกอสรางอาคารใน

เดอนกมภาพนธ ๒๕๓๐ และเปดดาเนนกจการอยางเปนทางการเมอวนท ๒๖ พฤศจกายน

๒๕๓๐ พนทเมอเรมดาเนนกจการมเพยง ๖,๐๐๐ ตารางเมตรเทานน ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๓๔

ไดกอสรางขยายพนทอก ๒๔,๐๐๐ ตารางเมตร เปนแฟรแลนดพลาซาและเปดดาเนนกจการเมอ

วนท ๒๘ ธนวาคม ๒๕๓๕ ในป พ.ศ. ๒๕๔๔ มการกอสรางเพมเตมดานถนนสวรรควถอก

ครง เปนอาคาร ๒ ชน ใชชอวาแฟรคอนเวนชน มพนท ๒๐,๐๐๐ ตารางเมตรปจจบน แฟรแลนด

มพนทรวมกนทงสน ๓๒,๐๐๐ ตารางเมตร ใชงบการลงทนตงแตตนเปนเงนประมาณ ๔๐๐ ลาน

บาท พนททงหมดประกอบดวย๓

- แฟรแลนดสรรพสนคา พนท ๑๓,๐๐๐ ตารางเมตร ดาเนนธรกจหางสรรพสนคา

- แฟรแลนดพลาซา พนท ๑๗,๐๐๐ ตารางเมตร ดาเนนธรกจ Shopping Mall

- แฟรคอนเวนชน พนท ๒,๐๐๐ ตารางเมตร ดาเนนธรกจ Inter Food

- แฟรเธยเตอร พนท ๓๕๐ ทนง

- แฟรปารคกง พนทจอดรถ ๔๕๐ คน                                                             

๓ บรษทแฟรแลนด, คมอการบรหาร, นครสวรรค : อนทนนทการพมพ , พ.ศ. ๒๕๔๖, หนา ๓

๘๔  

บรษทฯ ไดรบการรบรองระบบคณภาพมาตรฐาน ISO 9002 เมอวนท ๒๕ ตลาคม

๒๕๔๔

๔.๒ การประกอบธรกจของบรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

บรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด เปนการประกอบธรกจแบบการคาปลก มสนคา

สาหรบอปโภค บรโภค ใหประชาชนไปจบจายใชสอย โดยแบง พนทออกเปน ๕ ชน

ประกอบดวย

ชนท ๑ เปนสนคาประเภทเครองสาอาง ชดชนในสตร มเสอผาสภาพบรษเปน

บางสวน และสวนของเทศโกโลตสซงเปนซปเปอรมารเกต

ชนท ๒ เปนสนคาประเภทของเดกและเดกออน รองเทา กระเปา ของสภาพสตร

ชนท ๓ เปนสนคาประเภทเครองเขยน และเสอผาสภาพสตร เสอผาสภาพบรษ

ชนท ๔ เปนศนยอาหาร Play land สาหรบเดกเลน และชน ๔ พลาซาเปนการ

จาหนายเครองใชไฟฟาของบรษทเสรมแสง (๑๙๙๑) จากด

ชนท ๕ เปนในสวนของสานกงาน และชน ๕ พลาซา เปนสวนของแฟรแฟชน

ฮอลล

รานขายเสอผาทเปดใหเชาพนทขาย

ปรชญาของการบรหาร

รเรม ความเปนเลศ

สรางสรรค ความเปนธรรม

สงเสรม คณคาของคน

สนบสนน ความรบผดชอบตอสงคม

๘๕  

จรรยาบรรณของพนกงานแฟรแลนด

บรษท แฟรแลนดไดนาเอาจรยธรรมไปใชในเรองการทางานโดยวางจรรยาบรรณให

คนในบรษทตองทาตามนน และใหทองเปนประจาทกเชา เพอการประพฤตตามดงตอไปน

๑) จงรกภกดตอสถาบนแฟรแลนด ประหนงครอบครวตนเอง

๒) ซอสตย สจรต ตอหนาททไดรบมอบหมาย และตอสถาบนแฟรแลนด

๓) ตรงตอเวลาทงในการทางานและสวนตว

๔) ปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบ และวนยของแฟรแลนดอยางเครงครด

๕) สามคค กลมเกลยว ในหมพนองแฟรแลนดดวยกน ประหนงสมาชกในครอบครว

เดยวกน

๖) ปฏบตตอลกคา ประดจลกคาคอพระเจาของตน

๗) เคารพนบถอ เชอฟงในผบงคบบญชา และ ผอาวโสกวาในแฟรแลนดเสมอ

๘) ปฏบตหนาทดวยความขยน อดทน และจรงจงเพอประสทธภาพสงสดในการ

ทางาน

๙) ไมนาความลบของสถาบนไปเปดเผยแกบคคลภายนอกโดยเดดขาด

๑๐) ชวยกนพฒนาสถาบนแฟรแลนดใหเจรญรงเรอง และมนคงสบไป

จรรยาบรรณของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคา เปรยบเสมอนจรยธรรมทควรประพฤต

ปฏบต เพราะเมอปฏบตแลวนาความสข ความเจรญมาให เปนการประพฤตทเปนคณธรรม

จรยธรรม ซงทางบรษทฯ เหนวาไมเฉพาะแตพนกงานทอยทนปฏบตไดเทานน แตจรรยาบรรณน

สามารถใชไดกบทกคนทกบรษท ทคน คนนนไปอยเพราะเปนการประพฤตตามหลกจรยธรรม

นนเอง

๘๖  

จรรยาบรรณของบรษทแฟรแลนดเทยบกบจรยธรรมไดดงตอไปน

ถาบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด เปรยบเสมอนองครวมของจรยธรรม และ

จรรยาบรรณ ๑๐ ขอนน เปนจรยธรรมแตละขอทนามาใช กจะเปรยบไดดงน

จรยธรรม 

๑.จงรกภกด

๒.ซอสตย 

๑๐.มความคด

สรางสรรค 

๙.มจรรยาบรรณ 

๘.ขยน,อดทน 

๓. ซอตรง 

๔.มระเบยบวนย

๗. ออนนอมถอม

ตน ๖.กตญ 

๕. สามคค 

๘๗  

นโยบาย บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

เพอกาหนดเปาหมายการดาเนนงานของบรษทฯใหเปนไปในทศทางเดยวกน ม

มาตรฐาน และพฒนากาวหนาตลอดเวลา บรษทฯ จงไดกาหนดนโยบายการบรหาร เพอเปนแนว

ทางการปฏบตสาหรบปตอไป ดงตอไปน

๑) ตองมสนคาด มคณภาพ ราคายตธรรม ทพรอมตอบสนองความตองการ ของ

ลกคาอยตลอดเวลา

๒) ใหความสขและการบรการลกคาอยางดทสด ดวยมาตรฐานเดยวกนอยางมออาชพ

สะดวก รวดเรว ถกตอง และประทบใจ

๓) เพมคณคาใหแกลกคา ดวยการเพมคณภาพของสนคา และใหการบรการอยาง

ตอเนองตามความตองการของลกคา

๔) ใหความเปนธรรมกบทกฝายทเกยวของกบธรกจ

๕) ใหความรวมมอกบทองถน และสงคมสวนรวม

๖) ใหความสข สรางความมนคงกบอนาคต และคณภาพชวตของพนกงานใหดขน

๗) อบรมพฒนาบคลากรของบรษทฯ อยางตอเนอง ทางดานจตใจ และทางดานโลก

อาชพอนจะนาไปสการพฒนาองคกรและพฒนาตนเอง

๘) สงเสรมการทางานเปนทม เสรมสรางขวญ กาลงใจ และยกระดบความสามารถ

ของพนกงาน

๙) นาหลกกจกรรม ๕ ส. ใชเปนพนฐานการปฏบตงานเปนประจาทกวน เพอเพม

ประสทธภาพในการทางาน

๑๐) พฒนาเพมคณภาพและบรการของบรษทฯ ดวยระบบคณภาพ ISO 9002

๘๘  

๔.๓ จรยธรรมในการประกอบธรกจของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด การประกอบธรกจอยางมจรยธรรมมองคประกอบหรอเกณฑชวดอยางไรเปนประเดน

ทตองสรางใหชดเจนและเปนหลกสากลใหเปนทยอมรบโดยทวไป ผบรหารกบจรยธรรมทางธรกจเปนเรองของการเตอนสตในการประกอบอาชพของตนวา สงใดพงกระทาสงใดพงละเวน๔ แมขอกาหนดทางจรยธรรมจะเปนปกตวสยทองคการทวไปตองสราง

ความตนตวในเรองจรยธรรมทางธรกจของประเทศไทยเปนไปคอนขางชา จนเมอเกดวกฤตทางเศรษฐกจขนในประเทศไทยในป พ.ศ. ๒๕๔๐ ธรกจตางลมเปนจานวนมากซงสวนหนงเปนเพราะการบรหารงานทขาดจรยธรรมและความโปรงใส จากนนจงไดมการรณรงคในเรองดงกลาวอยางตอเนอง ทงนไมเพยงเพราะตองการกลไกทจะปองกนธรกจหรอองคการทปราศจากความรบผดชอบตอกลมผเกยวของและสาธารณชน แตยงเปนการจดระบบการบรหารเพอใหสอดคลองกบเงอนไขของการประกอบการทดของประเทศทางตะวนตกทประเทศไทยจะตองเขาไปเกยวของดวยตามกระแสของโลกาภวตน

องคการธรกจในยคใหมตองบรหารงานโดยคานงถงจรยธรรม รบผดชอบตอผบรโภคดวยการผลตสนคาและบรการทมคณภาพ รบผดชอบตอพนกงานดวยการปฏบตตอพนกงานอยางเปนธรรม และรบผดชอบในการดแลรกษาสงแวดลอม นอกจากนนยงตองดาเนนกจการดวยความโปรงใสพรอมจะใหสาธารณชนตรวจสอบเสมอ

จรยธรรมเขาไปเกยวของกบการดาเนนงานทกดานขององคการ การทางานภายใตระบบทนนยมและกระแสเศรษฐกจใหมถาไมคานงถงเรองจรยธรรมจะสรางผลกระทบในทางลบไดอยางรนแรงและกวางขวางมากกวายคใด ๆ

หางสรรพสนคา (Department store) หมายถง รานคาเฉพาะอยางหลายๆราน ทรวมกนอยเปนรานเดยวกน เปนรานทมขนาดใหญ รานสรรพสนคามกจะแบงออกเปนแผนก ๆ ตามประเภทของสนคา เชน แผนกเครองสาอาง แผนกเครองใชไฟฟา แผนกอาหาร แผนกเสอผา แผนกของเลนเดก แผนกเครองเขยน ฯลฯ เปนตน ธรกจคาปลกประเภทรานสรรพสนคานบวาไดรบความนยมเปนอยางมากในประเทศไทย เพราะมสงอานวยความสะดวกใหหลายๆอยาง เชน สถานทจอดรถยนต การจบจายซอของทอยในสถานทปรบอากาศ มลฟท บนไดเลอน การมสนคาไวบรการหลายชนด เมอลกคาเขามาซอครงเดยวสามารถเลอกซอของไดหลายชนด เปนการประหยดเวลา

                                                            ๔ กตตภม มประดษฐ, การพฒนาคณภาพจตทมอทธพลตอความประพฤตของมนษยในสงคม,

วารสาร INDUSTRIAL TECHNOLOGY REVIEW ปท ๑๑ ฉบบท ๑๕๑ มถนายน ๒๕๔๙ หนา ๑๕๔)

๘๙  

หางสรรพสนคา นอกจากจะเปนสถานทสาหรบจบจายใชสอยซอหาสนคาเพออานวยความสะดวกใหแกชวตประจาวนของแตละคนแลว สงทสาคญกคอ การใหบรการลกคาอยางจรงใจ ซงเปนสงทถอวาจาเปนทจะตองทา เพราะเหตทวานนเปนการทาตามหนาท ในเมอเราทาตามหนาทอยางดแลวผลทตามมากคอความสขกบการทางานและเพอนรวมงานพรอมทงททางานของเรา ดง นน ทางบรษทแฟรแลนดสรรพสนคา จากด มความเหนวา การทางานในหางสรรพสนคาจะทางานแทบทกวน คอแทบจะไมมวนหยด ทาใหขาดอะไรไปบางอยางซงคนไทยกนบถอกนดอยแลวนนกคอ ศาสนา คอการทจะใหพนกงานของหางรสกเหมอนกบวาตวเองไมไดอยไกลธรรมหรอไกลจากวด ซงเปนสวนหนงของการนาธรรมะเขามาเปนกจกรรมสวนหนงของหาง และไดประยกตใชพทธจรยธรรมดงน๕

ไหวพระสวดมนต แผเมตตากนทกเชา มการบรรยายธรรมทกเดอน ทาบญตกบาตรกนในวนสาคญ ซงเปนความคดรเรมของผบรหารทมใจฝกใฝและปฏบตตามหลกธรรมอยางเครงครด จงทาใหเกดการปฏบตตอเนองกนมาเปนเวลา ๒๐ กวาปแลว จนกระทงถงปจจบน สงสาคญคออยากเหนชาวพทธไดใกลชดพระพทธศาสนามากขน เพอทจะเพมพนกศลธรรม หรอขจดอกศลธรรมทเกดขนในจตของพนกงานขณะทางาน ดงนนการนาเอาพทธจรยธรรมมาประยกตใชในการบรหารและการทางาน จงเปนสงสาคญสาหรบชาวพทธทควรเอาเปนแบบอยาง โดยมหางสรรพสนคาแฟรแลนดเปนตนแบบในการนาเอาพทธจรยธรรมมาใชในการประกอบธรกจ

ธรกจในมมมองของบรษทแฟรแลนด หางสรรพสนคาแฟรแลนด เรมมาจากธรกจของครอบครว ชวงทจะเปดกจการแรกๆ

นนมอปสรรคมาก จากบทสมภาษณกรรมการผจดการบรษทแฟรแลนด ตอนหนงวา กงของทานไมเหนดวย แตดวยความตงใจจรงทจะทาใหได วนหนงทานจงพดกบกงของทานวา ทานจะทาการคาอยางทกงบอกทกประการ ซอสตยสจรต ตงใจทางาน การพนนไมเลน เวลานจะมาทาหางสรรพสนคา คนเขาเชอกงเชอปา เชอในสงทเราทามาตลอด เขาเลยใหสนคามาขาย ขณะเดยวกนแบงกกสนบสนนใหเงนมาลงทนเหมอนกน๖ หางแฟรแลนดจงถอกาเนดขนมาทนททกงพยกหนาตอบรบหลานชายทชอ สนต คณาวงศ

                                                            ๕ สมภาษณ นายสนต คณาวงศ, กรรมการผจดการ บรษทแฟรแลนด สรรพสนคาจากด, วนท ๒๘

พฤศจกายน ๒๕๕๔ ๖ บทสมภาษณ สนต คณาวงศ, เราจะฝาขามไป เดมพนแฟรแลนด, โลกธรกจ รายสปดาห ปท ๔

ฉบบท ๑๗๙ , ๒๘ สงหาคม ๒๕๓๙. หนา ๑๐.

๙๐  

จะเหนไดวา หางแฟรแลนดนนถอกาเนดมาจากความตงใจจรงทจะทางาน ดวยความซอสตยสจรต ซงไมไดหวงแตกาไรอยางเดยว หากแตยงมงตอบสนองสงดๆใหกบชาวนครสวรรคและจงหวดใกลเคยง โดยมองไปทเสนอจดขายตรงทเปนความภมใจ ในความเปนหางของคนทองถนเดยวกบลกคา โดยแบงลกคาออกเปน ๔ กลม กลมท ๑ ใชสโมสรแฟรคดสอบรมเดกใหเดกไดในสงทเขาไมเคยมในโรงเรยน กลมท ๒ ใหวยรน กคอใหเขาแสดงออกในทางทถกตอง เรมทา สมารทแอโรแมน ประกวด มการอบรมการแตงตว การสมครงาน กลมท ๓ กลมพอแม พอโตออกจากชวงวยรนมา กอนทจะแตงงาน มการจดตงโรงเรยนพอแมรวมกบสาธารณสข ทนจดอบรมกอนแตงงาน และอนดบท ๔ กลมครอบครว จดตงชมรมรกษธรรม มการบรรยายธรรมเดอนละครง จดเปนประจา กจกรรมจะกระจายไปในทกกลม ทาใหมคอนเซปตทวา แฟรแลนดเปนเพอนทใกลชดของคณ เพราะเราคอเพอนทดของเขา๗

บรษทแฟรแลนดจะเนนการใหบรการลกคาจากใจ มความซอสตยสจรตตอลกคา ผบรหารจะมนโยบายใหพนกงานไดรจกธรรมะ โดยทถาเปนพนกงานใหมกจะมการอบรมธรรมะหาเชาคอจะมวทยากรมานาสวดมนตไหวพระและทาสมาธทถกตองใหกบพนกงานทเขามาใหมตอเนองกนหาวน และหลงจากนนเมอทางานครบสามเดอนทอยในชวงทดลองงานจะมการสงไปปฏบตธรรมเจดถงสบวน ทสวนธรรมหาดเสลาซงเปนสถานปฏบตธรรมของ บรษทแฟรแลนด อนเปนสถานททเกดจากความคดรเรมของผบรหารระดบสงทใชทดนสวนตวมาสรางสถานปฏบตธรรมและนมนตพระอาจารยทเปนสายปฏบตมาผลดเปลยนหมนเวยนกนสอนธรรมะสอนกรรมฐานให นอกจากนกยงเปดใหบคคลภายนอกทมความประสงคจะเขาปฏบตกสามารถเขาปฏบตไดโดยไมมคาใชจายใดๆทงสน ทงยงมกจกรรมฟงธรรมทกเดอนของพนกงานโดยจดเปนประจาทกเดอนชวงเชาจะเปนของพนกงานบรษทชวงเยนจะเปนของบคคลทวไป กจกรรม ๕ ส. ในขอท ๙ มรายละเอยดดงตอไปน

หลกการ ๕ ส กจกรรม ๕ส เปนปจจยพนฐานการบรหารคณภาพ ทจะชวยสรางสภาพแวดลอมทดใน

ททางานใหเกดบรรยากาศทนาทางาน เกดความสะอาดเรยบรอยในสานกงาน ถกสขลกษณะ ทาใหพนกงานหรอเจาหนาท สามารถใชศกยภาพของตนเองไดอยางเตมความสามารถ สรางทศนคตทดของพนกงานตอหนวยงาน กจกรรม ๕ ส เปนกลยทธอกวธหนงทเปดโอกาสใหบคลากรมสวนรวม

                                                            ๗ บทสมภาษณ สนต คณาวงศ, ชมรมหาง DPS. นตยสาร คแขง ฉบบท ๒๓๓ ปท ๑๗ , ๗

พฤษภาคม ๒๕๔๐, หนา ๖๒.

๙๑  ในการพฒนาคณภาพ เปน กจกรรมททาแลวเหนผลเรวและชดเจน นอกจากนนกจกรรม ๕ ส จะเปนพนฐานในการนาวธการบรหารใหมๆ เขามาใชในอนาคตตอไป

๕ ส คออะไร ๘ กจกรรม ๕ ส เปนแนวคดการจดระเบยบเรยบรอยในททางานกอใหเกดสภาพการ

ทางานทด ปลอดภย มระเบยบเรยบรอย นาไปสการเพมผลผลต ดงน ๑. สะสาง (SERI) คอ การแยกของทตองการ ออกจากของทไมตองการและขจดของท

ไมตองการทงไป ๒. สะดวก (SEITON) คอ การจดวางสงขอตาง ๆ ในททางาน ใหเปนระเบยบเพอความ

สะดวก และ ปลอดภย ๓. สะอาด (SEISO) คอ การทาความสะอาด เครองมอ อปกรณ และสถานททางาน ๔. สขลกษณะ (SEIKETSU) คอ สภาพหมดจด สะอาดตา ถกสขลกษณะ และรกษาให

ดตลอดไป ๕. สรางนสย (SHITSUKE) คอ การอบรม สรางนสยในการปฏบตงานตามระเบยบ

วนย ขอบงคบอยางเครงครด ประโยชนจากการทากจกรรม ๕ ส ๑.บคลากรจะทางานไดรวดเรวขน มความถกตองในการทางานมากขน บรรยากาศและ

สภาพแวดลอมดขน ๒.เกดความรวมมอ รวมใจ จะเกดขน บคลากรจะรกหนวยงานมากขน ๓.บคลากรจะมระเบยบวนยมากขน ตระหนกถงผลเสยของความไมเปนระเบยบใน

สถานททางาน ตอการเพมผลผลต และถกกระตนใหปรบปรงระดบความสะอาดของสถานททางานใหดขน

๔. บคลากรปฏบตตามกฎระเบยบ และคมอการปฏบตงานทาใหความผดพลาด และความเสยงตางๆ ลดลง

๕. บคลากรจะมจตสานกของการปรบปรง ซงจะนาไปสประสทธภาพและประสทธผลในการทางาน

                                                            ๘5S (methodology),[ออนไลน] แหลงทมา: http. //www.en.wikipedia org,wiki/5s(methodology.

[๑๒ ธ.ค.๒๕๕๕].

๙๒  

๖. เปนการยดอายของเครองจกร อปกรณ เครองมอตางๆ เมอใชอยางระมดระวงและดแลรกษาทด และการจดเกบอยางถกวธในททเหมาะสม

๗. การไหลเวยนของวสด และ work in process จะราบรนขน ๘. พนททางานมระเบยบ มทวาง สะอาดตา สามารถสงเกตสงผดปกตตางๆ ไดงาย การ

ใชวสดคมคา ตนทนตาลง ๑๐. สถานททางานสะอาด ปลอดภยและเหนปญหาเรองคณภาพอยางชดเจน

ขนตอนในการดาเนนงาน ๕ ส๙

๑. ขนเตรยมการ (Preparation)

เมอหนวยงานจะเรมตนนากจกรรม 5 ส มาใช สงแรกทจะตองดาเนนการคอ การทา

ความเขาใจกบผบรหารระดบสง และจดเตรยมแผนการดาเนนกจกรรม ซงสามารถดาเนนการ

ตามลาดบดงน

๑.๑ สรางความเขาใจกบผบรหารระดบสง โดยเชญผรจากหนวยงานภายนอก

อาจเปนผเชยวชาญเรอง ๕ ส หรอ 5S Facilitators ( เจาหนาทสงเสรมกจกรรม ๕ ส) ของหนวยงาน

ทดาเนนกจกรรม ๕ ส ประสบผลสาเรจแลวในระดบหนง มาเปนทปรกษา

๑.๒ การกาหนดนโยบายการดาเนนกจกรรม ๕ ส โดยผบรหารสงสด และ

แตงตงคณะกรรมการหรอคณะทางานดาเนนกจกรรม ๕ส ในระยะแรกบางหนวยงานอาจแตงตงท

ปรกษาเพอชวยใหการดาเนนกจกรรม ๕ ส เรมตอไปดวยด และถกตองตามหลกการเพมผลผลต

๑.๓ การกาหนดแผนการดาเนนกจกรรม ๕ส

๑.๔ ประกาศนโยบายใหทกคนทราบอยางเปนทางการ

๑.๕ อบรมใหความรแกพนกงานทกคน ตงแตผบรหารจนถงพนกงานระดบ

ลางสดทงหนวยงาน บางหนวยงานอาจจาเปนตองอบรมผรบเหมาชวงททางานในหนวยงานดวย

๑.๖ อบรมคณะทางานหรอ Facilitators ทไดรบแตงตงเพอใหสามารถสงเสรม

สนบสนน และผลกดนใหกจกรรม ๕ ส ดาเนนไปไดอยางตอเนอง

                                                            ๙ เรองเดยวกน [๑๒ ธ.ค.๒๕๕๕].

๙๓  

๑.๗ ผบรหารระดบสง เยยมชมหนวยงานทไดดาเนนกจกรรม ๕ ส อยาง

ตอเนอง

๒. ขนเรมดาเนนการ (Kick off Project)

จดกจกรรมวนทาความสะอาดใหญ (Big cleaning Day) ถอเปนวนเรมตนของการ

ดาเนนกจกรรมบางหนวยงานถอเปนวนประกาศ นโยบายบางหนวยงานจดกจกรรมนทนทหลง

ประกาศนโยบาย ทสาคญคอ ผบรหารสงสดของหนวยงานตองเปนผมสวนรวมในวนนน เพอ

แสดงออกถง Commitment การจดกจกรรมวนทาความสะอาดใหญนมความสาคญและตอง

เตรยมการอยางละเอยดรอบคอบมการประชมเตรยมการตาง ๆ และแบงหนาทความรบผดชอบ

๓. ขนตอนดาเนนการ( Implementation)

หลงจากวนทาความสะอาดใหญแลวกจะเรมดาเนนกจกรรม ๓ ส สะสาง สะอาด

สะดวก แรก โดย

๓.๑ แบงพนทความรบผดชอบ เกณฑการแบงพนทความรบผดชอบขนอยกบ

คณะกรรมการจะเปนผกาหนด ทสาคญคอตองรวมพนทเปนสวนรวม เชน ทางเดน บนได สนาม

หญา หองนา โดยสรปทกพนทตองมผรบผดชอบ

๓.๒ ทกพนทจะตองกาหนดแผนปฏบตการ หวขอตางๆ ทควรมอยในการ

ดาเนนกจกรรม ๕ส คอ

๓.๒.๑ รายละเอยดกจกรรม เปนการกาหนดกจกรรมในเรอง ๕ส

ของพนท วามอะไรบางตามขนตอนการดาเนนกจกรรม ๕ ส

๓.๒.๒ ระยะเวลาดาเนนการ จะตองกาหนดใหชดเจนวาชวงใดจะทา

อะไร ใชเวลาเทาไดในการดาเนนงาน และระยะเวลาสนสดของแผนเมอใด เชน แผน ๑ ป แผน ๒

ป

๓.๒.๓ ผรบผดชอบ ในแผนควรกาหนดผรบผดชอบในแตละหวขอ

ไวดวย ซงผรบผดชอบอาจจะเปนบคคลหรอหนวยงานกได

๓.๒.๔ แผนทดควรจะระบใหชดเจนวาแตละขนตอนใชงบประมาณ

เทาใด

๙๔  

๓.๒.๕ วนทจดทาแผน เพอใหทราบวาแผนการดาเนนการนนทาไว

ตงแตเมอใด ทงน การดาเนนกจกรรม ๕ ส มใชอยแค ๑ ป หรอ ๒ ป เทานนแตตองปฏบตอยาง

ตอเนองจนเปนนสยไมมทสนสดและมความกาวหนายงขน มมาตรฐานทสงขน อนเปนไปตาม

หลกการของการเพมผลผลตคอ วนนตองดกวาเมอวาน และวนพรงนตองดกวาวนน

๓.๒.๖ มการประชมของสมาชกทอยในพนทอยางสมาเสมอ เพอให

แผนปฏบตการทรวมกนกาหนดเกดผลในทางปฏบต

๓.๒.๗ ทกคนในพนทตองทา 3ส แรกในพนทรบผดชอบรายละเอยด

ของการทากจกรรม

๓.๒.๘ จดใหมการประเมนความคบหนาของการดาเนนกจกรรม

โดยคณะกรรมการ ๕ส และทปรกษาหรออาจจะกาหนดใหมการตรวจตดตามภายในพนทดวยการ

ตรวจเปนการประเมนความคบหนาของการดาเนนกจกรรม คณะกรรมการจะตองไดรบการ อบรม

เทคนค วธการพรอมเกณฑการประเมนดวย

การประเมนม ๒ สวน

สวนท ๑ คอ การใหคะแนนระดบผลการดาเนนกจกรรม ตามรายละเอยดทกาหนดใน

แบบประเมนเชน ระดบของความสะอาด การสะสาง หรอ การจดสะดวกตลอดจนเรองของความ

ปลอดภย และความรวมมอรวมใจ เปนตน

สวนท ๒ คอ ขอเสนอแนะของกรรมการ ซงพนทจะตองนาไปปรบปรง หรอขอดเดน

ทพบซงสามารถนาไปเปนตวอยาง หรอกาหนดเปนมาตรฐานตอไป ควรจดใหมการปรบปรงหรอ

แจงผลการดาเนนการดาเนนกจกรรมใหทกคนรบทราบ

สาหรบหนวยงานใหญ ในขนตอนดาเนนการน อาจจดทาพนทตวอยาง ( Model Area )

เพอเปนแบบอยางแกฝายหรอแผนกอนๆ ตอไป โดยพนทตวอยางนจะตองมการจดตเอกสาร แฟม

ลนชก โตะทางาน ตามหลกการ ๕ ส และเครองมออปกรณสะอาด (มแผนหรอมาตรฐานการทา

ความสะอาดประจาวน ประจาสปดาห ประจาเดอน เปนตน) ระหวางการดาเนนกจกรรมทงในพนท

ตวอยาง และพนทอนๆ จาเปนทเจาหนาทสงเสรม กจกรรม ๕ ส หรอ 5S Facilitator จะตองชวย

ประสานงาน ตดตาม ผลกดน และชวยเหลอสมาชกในพนทนอกจากนน ยงตองรายงานความ

๙๕  คบหนา และปญหาอปสรรคใหแกผบงคบบญชาทรบผดชอบ ซงเปนหนงในกรรมการของ

คณะกรรมการ ๕ ส ของหนวยงานดวย

มการจดกจกรรมสงเสรมและประชาสมพนธ

เรามกจะไดยนคาพดทวา “กจกรรม ๕ส นนทกคนตองปฏบตตาม” หมายความวา

กจกรรม ๕ส เปนกจกรรมททกคนตองทา ถามคนใดคนหนงเพกเฉยไมปฏบตตามกจะเกดความ

เสยหายทงกลม ยกตวอยางเชน กลม ๕ส พนททหนงม ๙ คน สมาชกม ๘ คน ชวยกนทากจกรรม

๕ส อยางด มการจดเกบระบบเอกสารอยางถกตองเปนระเบยบมบญชคมเอกสาร เมอสมาชก

นาไปใชกนามาเกบไวทเดม แตมสมาชกอย ๑ คนไมสนใจหยบมาใชแลวกนาไปซกไวตใดกได

ตามใจตนเอง ระบบการจดการเอกสารนนกไมประสบผลตามทไดคาดหวง ในทสดคนอนมากหา

ไมเจอ เชนนเปนตน ดงนนการนากจกรรม ๕ส มาใชในหนวยงานจาเปนตองมการรณรงคสงเสรม

เพอกระตนใหทกคนเขารวมกจกรรม ดงนนการสงเสรมกจกรรม ๕ส จงเปนเรองทสาคญมากเรอง

หนงในการดาเนนกจกรรม ๕ส เปนไปดวยความพรอมเพรยงตอเนอง และพฒนายกระดบความ

เปนระเบยบเรยบรอยในสถานททางานใหเปนหนวยงานชนหนงจาเปนตองมการสงเสรมและ

สนบสนนตางๆ

เครองมอสงเสรมกจกรรม ๕ส (Promotion Tools)

เครองมอสงเสรมกจกรรมมความจาเปนอยางยงในการดาเนนกจกรรม ๕ส เพอเปน

การรณรงคและกระตนใหพนกงานมสวนรวมตวอยาง คอ

โปสเตอร ๕ส (5S Posters) เพอใหความรความเขาใจและเพอกระตนเตอนใหพนกงาน

รวมมอดาเนนกจกรรม ๕ส อาจใหพนกงานคดทากนเอง หรอแขงขนการวาดภาพโปสเตอร ภายใน

หนวยงาน หรอตดตอหนวยงานภายนอกทเขาทากนไวแลว เชน สถาบนเพมผลผลตแหงชาต เอามา

ตดในโรงงานของตน

คาขวญ ๕ ส (5 S Slogans) อาจจดใหมการประกวดคาขวญ และนาคาขวญทชนะมา

จดทา เปนโปสเตอรตดในโรงงานเชน “ 5ส คอปจจยสรางนสย ใชพฒนา” หรอ “๕ส กอเกดผล ถา

ทกคนรวมมอทา”

ขาว ๕ส (5S Newsletter) เปนเอกสารเผยแพรการดาเนนกจกรรม ๕ส ในหนวยงาน

เพอใหพนกงานไดรบขาว ความเคลอนไหวภายในและภายนอกรวมทงมสาระเนอหาทางวชาการ

๙๖  แทรกอยดวย อาจจะมคอลมนซบซบนนทาสงคมชาว 5ส กระเซาเยาแหยกระตนใหเกดการอยากม

สวนรวมกได และขาว ๕ส (5S Newsletter) นจะเปนสอในการประกาศผล การประเมนความ

คบหนาของการดาเนนการกจกรรม 5ส ในแตละชวงทตรวจตดตาม ๕ส ดวย

เหรยญ ๕ ส (5S Badges) มหลายหนวยงานไดจดทาเหรยญ ๕ส ตดหนาอกเสอ แสดง

ถง การดาเนนกจกรรมวน ๕ส หรอ เหรยญแสดงวาผตดอยในกลมททชนะเลศการดาเนนกจกรรม

๕ส ประจาเดอน / ประจาโครงการ ของบรษทกได หลายๆ บรษทในประเทศไทยกไดจดทากน เชน

บรษท อเลคโทรเซรามค ในนคมอตสาหกรรมลาพนทาปายตดเสอรปเหลยม มคาภาษาญปนทง ๕ส

และชอบรษท

เสอ ๕ส (5S Shirts) บางหนวยงานพนกงาน เจาหนาทจะจดทาเสอยด ๕ ส เปนทมนด

วน ในการทา ๕ส พรอมกบสวมเปนเครองแบบ เพอเปนการกระตน Promotion การทา ๕ส ของ

หนวยงานของตน

เครองมอในการดาเนนการ (Implementing Tools)

- การประกวดขอเสนอแนะเกยวกบ 5ส กระตนใหพนกงานนาเรอง ๕ ส มาเขยนเปน

ขอเสนอแนะ

- วน ๕ส (เดอนละครง) กาหนดวนทแนนอนในการทา ๕ส เชน วนท ๒๕ ทา ๕ส

เปนตน

- การดงานดาน ๕ส นาพนกงานดงาน ๕ ส ใน หนวยงาน ทดาเนนกจกรรม ๕ส ดเดน

เปนตวอยาง เชน การปโตรเลยมแหงประเทศไทย ปนซเมนตไทย การทาอากาศยานแหงประเทศ

ไทย เปนตน จะทาใหพนกงานเชอถอและอยากปฏบต (Seeing is believing) อกทงยงเปนการเปด

โอกาสใหสามารถนาเอาความคดหรอลอกแบบทดจากหนวยงานอนมาปรบใหเหมาะกบหนวยงาน

ตอไป

- การบนทกภาพ ควรทาเปนประจา อาจจะทก ๓ เดอน ทงนเพอใหเหนถงความ

แตกตางและการเปลยนแปลงกอนเรมกจกรรม ระหวางๆดาเนนกจกรรมเปนระยะๆ ดการปรบปรง

จะเหนความกาวหนาขนเปนลาดบ และเพอจงใจใหเกดการดาเนนการอยางตอเนองตอๆ ไป การ

ถายภาพอาจเรมตนเลอกจดทเหนเดนชดวาตองปรบปรงหรอเปนจดทสกปรกรกรงรงมาก ไมม

ระเบยบ เปนตน

๙๗  หลกการบนทกภาพการปรบปรงพนท 5ส

๑.กาหนดจดทจะถายภาพ ทาการถายภาพบรเวณทจะดาเนนกจกรรมเกบไว

๒. นาไปตดเปนแผนกระดาษโปสเตอร และทดลองใหคะแนนไว พรอมแจงวาจะตอง

ทาอะไรตอไป

๓. เมอดาเนนกจกรรมไประยะหนงกถายภาพหลงการทากจกรรมไวโดยถายทเดม เพอ

นาภาพมา เปรยบเทยบกนกบภาพเดมกอนการทากจกรรม

เครองมอประเมนผลกจกรรม ( Evaluation Tools)

- การตรวจตดตามโดยผบรหารสงสด คอ จาเปนตองกาหนดใหผบรหารสงสดควรเดน

ตรวจการปฏบตงานของพนกงานในพนท (Management by Walking Around) เพอไดรบทราบถง

สงทเกดขนจรงในพนท มปญหาอะไรจะไดสงการในทนทรวมทงทาใหเกดความคนเคย ระหวาง

ผบรหารและพนกงาน โดยเฉพาะเรองกจกรรม ๕ส การเดนตรวจเปนการแสดงออกถงการเอาจรง

เอาจงของผบรหารอกดวย

- Morning check rally เปนการตรวจสอบโดยผบรหารระดบตน/ระดบกลาง ตองเดน

ตรวจสอบสถานทปฏบตงานเองทกเชาทกวน พรอมทกทายกบพนกงานทกๆ คน จดบนทกเรองท

สงเกตเหนคนหาปญหาตางๆ ทเกดขน อนจะทาใหการดาเนนกจกรรม ๕ส ไมกาวหนาตอไป

ตอจากนนจดลาดบปญหาออกเปน(เกรด) A B และ C โดยกาหนดออกมาวาปญหาระดบใดตอง

แกไขเมอใด นาปญหาเหลานนไปพดคยกบเจาหนาททรบผดชอบ แลวจงเดนตรวจดสภาพความ

คบหนาวาเปนไปตามขอกาหนดไวหรอไม ในการเดนตรวจ ( Morning Check Rally)

- การตรวจใหคะแนน การตรวจใหคะแนนเปนสงทจะกระตนสงเสรมใหพนกงาน

รวมมอรวมใจในการทากจกรรม ๕ส ทดอกวธหนง โดยเฉพาะการทา ๕ส แบบไทยๆ คนไทยเราม

นสยชอบการแขงขน ประเภทแพไมไดมอยมาก ทจรงแลวการตรวจใหคะแนนนกคอการประเมน

ความคบหนาของการดาเนนกจกรรมดวยการใหคะแนนนนเอง การตรวจใหคะแนนน

เปรยบเสมอนดาบ ๒คม อาจจะทาใหกจกรรม 5ส หยดชะงกไปเลยกได ถาการใหคะแนนเปนไป

แบบตามอาเภอใจ กรรมการไมมระบบและกรรมการไมมความรเรอง ๕ ส ทด ดงนนจาเปนตองม

การอบรมเรอง “เทคนคการตรวจ ๕ส” ใหกรรมการทกคนกอนมการตรวจ ๕ส จรง การตรวจ ๕ส

แบบใหคะแนนน อาจมการสะสมคะแนนหรอมตารางแสดงผลการใหคะแนนเพอเปรยบเทยบกบ

๙๘  ครงกอนๆ เพอดการพฒนาพนทหรอยกระดบมาตรฐาน ๕ส ของพนทนนๆ รวมทงขอแนะนาทควร

ไดรบการแกไขปรบปรง และขอดเดนทควรยกยอง

- ตว ๕ส (5S TICKETS) มลกษณะคลายกบใบแจงการดาเนนการแกไขและปองกน

ของ ISO 9000 (Corrective Action Request) เปนใบทผบรหารแจงใหพนกงานแกไขปรบปรงในจด

ทบกพรองอยโดยกาหนดระยะเวลาทเสรจ การประกาศเกยรตคณและการใหรางวล เมอมการ

แขงขน ๕ส แลวควรมการมอบเกยรตคณแกพนทดเดนในเรองการบารงรกษา การมสวนรวม และ

การสรางสรรค รางวลพนทชนะเลศคะแนนสงสดประจาป ประจาไตรมาส หรอ ประจาเดอน

สาหรบประกาศเกยตคณ หรอโลควรเปนระบบหมนเวยน โดยผบรหารสงสดจะตองใหความสาคญ

และใหเวลามสวนรวมในการรบฟงการเสนอผลงาน และเปนผมอบรางวล เพอแสดงออกถงการท

ผบรหารตระหนกถงคณคาในความพยายามทจะปรบปรงงาน และสถานททางานรวมกนเปนการ

เสรมสรางสมพนธภาพในงานและหลอหลอมวฒนธรรมทดในองคกรดวย

ขนการปรบปรงและสรางมาตรฐาน

การนาผลการตรวจตดตามความคบหนาปรบปรงใหดยงขนถอวาเปนขนตอนของ

การปรบปรง ซงเปนไปตามหลกการของ PDCA คอ เมอไดวางแผนไว (Plan) แลวลงมอปฏบต

(Do) พรอมกบตองมการตรวจสอบ (Check) เพอหาขอควรปรบปรงแลวจงนามาดาเนนการแกไข

(Act) ซงจะสงผลใหมการปรบปรง ๕ส ในแตละพนทใหดยงขน อนนามาซงประสทธภาพ คณภาพ

และการเพมผลผลตอยางตอเนอง

ขอดทพบจากการตรวจตดตามการดาเนนกจกรรม และสงทไดแกไขปรบปรงซงเปน

ผลมาจากการตรวจประเมน นน สามารถนาไปกาหนดเปนมาตรฐานของหนวยงานตอไปได ดงนน

การตรวจตดตามจงมประโยชนตอการปรบปรงและสรางมาตรฐาน (PDSA: Plan Do Standard Act)

ปญหาในการทา ๕ ส

๕ส เปนกจกรรมพนฐานทองคกรตางๆ นยมนามาใช เพอพฒนาคณภาพและ

ประสทธภาพงาน แตองคกรสวนใหญทนา ๕ส มาใชงานมกประสบปญหาในการดาเนนงาน ๕ส

อยหลายอยาง เชน ทา ๕ส มานานแตเหนผลไมชดเจน ไมตอเนอง และปญหาใหญอกเรองคอ การ

ตรวจใหคะแนน ๕ส ประจาเดอน นบเปนอกเรองหนงทมปญหามาก ทาอยางไรเจาของพนทจงจะ

ยอมรบการตรวจ / จะใหคะแนนอยางไรจงจะเหมาะสม / มมาตรฐานในการใหคะแนนอยางไรฯลฯ

ปญหาในการทา ๕ส ทพบสวนใหญของแบงเปนเรองยอยประมาณ ๓-๔ ประเดน

๙๙  ประเดนแรกคอ ระบบบรหารของการนา ๕ส มาใช ซงการตรวจของเราพบเรองความเขาใจ

หนวยงานบางแหงตองการเพยงใหสถานทดสะอาด เรยบรอย จงเนนการตรวจเฉพาะเรองความ

สะอาด พนทไหนสะอาดเปนระเบยบกไดรบรางวลพนทดเดน พนทไหนไมสะอาดหรอเปน

ระเบยบกจะไดอนดบทายกคงไมตองบอกวา พนทใดจะไดดเดนหรอพนทใดจะไดอนดบบวยไป

ครอบครอง

- แนวทางแกไข คงจะตองปรกษากนระหวางทมงานบรหารวาตองการทาในระดบขน

ไหน เพราะแนวคดของ ๕ส หากเปนระบบแลวกตองปฏบตอยางตอเนอง มตววดทชดเจน ทาแลว

ตองเหนผลทง Production และ Productivity เวลาทเขาโรงงานและพบลกษณะนมกจะใหไมคอย

สงเสรม เพราะถอวาเรองความสะอาดและสวยงามเปนสงรองมาเมอทา ๕ส สาเรจ แนวทางคอ การ

สรางระเบยบวนยและวฒนธรรมการปรบปรงงานของพนกงาน เพอนาสระบบทสงขนไป เชน

TPM,TQM ประเดน ๒ คอ การสรางมาตรฐาน เพอสรางและควบคมระบบใหคงอย พนกงานยง

สบสนระหวางมาตรฐาน ๕สและมาตรฐานอนๆ ทใชอยปจจบน

- แนวทางแกไข การมมาตรฐานขนไมไดเปนเรองเสยหายอะไร จดสาคญคอการลด

ความผนแปร เพอใหเกดการพฒนาในทกคนมสวนรวม และสาคญทสดคอ ลกคาทงภายในและ

ภายนอก กคงจะตองทาความเขาใจในพนทในการสรางระบบนขน ประเดน ๓ คอ การตรวจตดตาม

คณะกรรมการหรอผรบผดชอบในการตรวจมความรและศกษาในรายละเอยดของพนทคอนขาง

นอย รวมทงพนทกไมมมาตรฐาน การตรวจเกอบ ๙๐เปอรเซนตทพบจะใชความรสกมากกวา

ขอเทจจรง และมกเกดปญหาการกระทบระหวางพนทและคนตรวจ ๕ส แทนทจะสรางทมกบเกด

การแตกแยก บางเรองผตรวจกตง บางเรองกออน

- แนวทางแกไข มาตรฐานของพนทควรทจะมไวและแบบฟอรมการตรวจควรแยกตาม

พนท เพราะแตละพนทมจดเดนและจดออนแตกตางกนไป เมอมาตรฐานเขยนเสรจสน ตองมการ

ทดลองปฏบตกระทงไดผล จงสงใหกรรมการกลางหรอผบรหารอนมตการใช เพราะมาตรฐานบาง

พนทมการคาบเกยวกนและกน หลงจากนนจงกาหนดแบบฟอรมการตรวจ การตรวจกจะเนนเรอง

ของมลคาเพมทเกดขนดงทกลาวมาวาเปาหมายแตละปของหนวยงานจะเนนเรองอะไรเปนเกณฑ

และทาไดเกณฑตามนนหรอไม และการตรวจกตองตรวจ ๓ ระดบเชนกน ประเดน ๔คอ ความ

คาดหวงของการเสรจสนโครงการแตละปคอนขางสง มบางหนวยงานภายใน 1 เดอนหรอ Big

Cleaning ๑ วนกจะใหออกดอกผลความสาเรจแลว

๑๐๐  

- แนวทางแกไข การทาความเขาใจและการใหความรเปนสวนสาคญ ซงหากผบรหาร

และพนกงานไดมความเขาใจในปญหาภายในของตนเองและรวมกนคอยๆ ขจดปญหาทเปน

จดออน อปสรรค และวางแผนอยางตอเนองกจะชวยใหเกดความเปนทมและวฒนธรรมองคกรใน

การปรบปรง จงมกจะใหกาลงใจกบทมไมตองหวงถง ๑๐๐ เปอรเซนต , ๔๐-๕๐ เปอรเซนต กด

แลว และคอยเพมตอไปประเดนทาย กคงเรองความตอเนอง มกจะแบงแยกออกจากงานประจา เรง

ผลต มงานฉกเฉนกกลบคนสภาพเดม

- แนวทางแกไข การตรวจตดตามของบรหารและความพยายามใหถอเปนภารกจ

ประจา บางหนวยงานงานยงแคไหนจะมเวลาเหลอใหพนกงานประมาณ ๑๕-๓๐ นาท ทา ๓ ส ทก

วน รวมถงแผนงานดาเนนการทจะมการตรวจตดตามของระดบบรหารทไดรบมอบหมายทจะเขา

ตรวจ สวนเรองอนๆ อาจจะตองขอใหเปดเอกสารอกรอบเพราะไดแนวแนวทางแกไขอนๆไวดวย

เชน การรณรงคประชาสมพนธ การจดวน ๕ส หรอ คมอ รวมทงการสรางคานยมขององคกร

นโยบายดาเนนกจกรรม ๕ ส. เพอเพมพนประสทธภาพ และคณภาพในการปฏบตงานของพนกงานในบรษทฯ ใหม

ประสทธภาพสงสดในการทางาน และเปนการเสรมสรางความสงางามแก บรษทแฟรแลนด

สรรพสนคาจากด ทงน เพอใหการดาเนนงานของบรษทฯ เปนไปอยางมประสทธภาพ ดวยการ

ดาเนนกจกรรม ๕ส. เปนพนฐานเพอลดคาใชจาย ประหยดเวลา มความปลอดภยในการทางาน

การจดระเบยบททางาน และทาใหพนกงานเกดความสามคค รวมมอรวมใจกนปฏบตงานจงไดนา

หลกกจกรรม ๔ส. มาใชในการปฏบตงานโดยกาหนดเปนนโยบาย ดงน

๑) ใหนาหลกกจกรรม ๕ส. มาใชเพอเปนพนฐานของการปรบปรงคณภาพ และ

ประสทธภาพของการทางาน

๒) สงเสรมและสนบสนนใหพนกงานมความเขาใจ เกยวกบกจกรรม ๕ส. และ

สามารถนาไปใชในการปฏบตงานไดอยางจรงจง และเกดผล

๓) จดใหมการตดตามและประเมนผลการดาเนนกจกรรม ๕ส. อยางตอเนอง เพอนา

ผลไปปรบปรงกจกรรมใหมประสทธภาพมากยงขน

๔) จดใหมการเสนอผลงานการดาเนนกจกรรม ๕ส. และพจารณารางวลตอบแทน

ในความพยายามและความรวมมอของพนกงานทกคนในบรษทฯ

๑๐๑  

๕) เปาหมายสาคญของการดาเนนกจกรรม ๕ส. เพอใหเกดความสาเรจในการ

เพมพนประสทธภาพและคณภาพของบรษทฯ จนสามารถเปนแบบอยางทดได

บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ไดดาเนนการตามหลก ๕ ส ทกประการทกลาว

มาขางตน ดงมแผนการดาเนนงานดงน

แผนการดาเนนงาน กจกรรม ๕ส ของบรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด

วนท ๑๒ ของทกเดอน ประธานกรรมการ นาผลสรปชแจงใหกรรมการทราบ

ประจาเดอน

วนท ๑๕ ของทก ๒ เดอน คณะกรรมการรบแบบการประเมนจาก ประธานกรรมการ

และรองประธานกรรมการ

วนท ๑๗-๒๓ ของ ๒ ทกเดอน คณะกรรมการตรวจพนท ทไดรบมอบหมาย

วนท ๒๕ ของทก ๒ เดอน คณะกรรมการสงผลการตรวจให ประธานกรรมการรวม

พจารณาตรวจสอบ

วนท ๒๗ ของทก ๒ เดอน ประธานกรรมการพจารณาตรวจสอบแลวสงผลกลบทม

หรอฝายทเกยวของ เพอการแกไข

วนท ๓๐ ของทก ๒ เดอน ทมหรอฝายทเกยวของ (เจาของพนท) แกไข แลวสงกลบ

ใหประธานกรรมการ

จะเหนไดวา บรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากดนน นอกจากจะมนโยบายเพอ

ตอบสนองความตองการในเรองสนคาอปโภค บรโภค ของชาวนครสวรรคและจงหวดใกลเคยงให

ดทสดแลวยงใสใจดานอนๆ เพอใหลกคาไดรบการบรการทเปนมาตรฐานสากล จนไดรบรางวล

ISO 9002 อกดวย

ISO มาจากคาวา International Standardization and Organization มชอวา องคการ

มาตรฐานสากล หรอองคการระหวางประเทศวาดวยเรองมาตรฐาน กอตงเมอ ค.ศ. ๑๙๔๖ หรอ

พ.ศ. ๒๔๘๙ ทสานกงานกรงเจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด มวตถประสงคคลายๆ องคการ

การคาโลก คอจดระเบยบการคาโลก ดวยการสรางมาตรฐานขนมา ใครเขาระบบกตกานถงจะอย

ได

๑๐๒  

ชวงท ISO กอตงขน เปนชวงสงครามโลก เพงจะจบลงใหมๆ ดงนนประเทศตางๆก

ไมไดใหความสาคญกบเรองนมากนก ตางคนตางขายของโดยมมาตรฐานไมเหมอนกน

จนกระทงป ๒๕๒๑ เยอรมนเปนตวตงใหทวโลกมมาตรฐานสนคาเดยวกน สวน

องคกรมาตรฐานโลก กจดตงระบบ ISO / TC 176 ขน

ตอมาอก ๑ ป องกฤษไดพฒนาระบบคณภาพทเรยกวา BS 5750 ใชในเชงพาณชยได

สาเรจ จากนนในป ๒๕๓๐ ISO จงจดวางระบบบรหาร เพอประกนคณภาพทสามารถตรวจสอบ

ไดผานระบบเอกสาร หรอทเรยกวา อนกรมมาตรฐาน ISO 9000 เปนมาตรฐานทกาหนดใชในทก

ประเทศทวโลก

ตวเลข 9000 เปนชออนกรมหนงทแตกแยกยอย ความเขมขนของมาตรฐานออกเปน

๓ ระดบคอ ISO 9001 ISO 9002 ISO 9003 นอกจากนยงม ISO 1400 ซงเปนเรองของ

สงแวดลอมและระบบคณภาพ

9000 เปนแนวทางในการเลอก และกรอบในการเลอกใชมาตรฐานชดนใหเหมาะสม

ISO 9001 มความเขมขนทสด คอหนวยงานทจะไดรบอนมตวามระบบคณภาพมาตรฐานสากล

ในระดบน จะตองมรปแบบลกษณะการทางานทองคกรตามมาตรฐานกาหนดจาแนกไว ๒๐ ขอ

โดยมการดแลตงแต การออกแบบ การพฒนา การผลต การบรหาร ยกตวอยางชอหวขอทพอจะ

เขาใจ เชน การวธทางสถต การตรวจสอบกลบยอนหลงของผลตภณฑ การจดการ การ

เคลอนยาย เปนตน

ISO 9002 กจะเหลอเพยง ๑๙ ขอ ดแลเฉพาะการผลต การตดตง และการบรการ

(ตดกลวธทางสถตออกไป)

ISO 9003 เหลอแค ๑๖ ขอ ดแลเฉพาะตรวจสอบขนสดทาย เปนตน

บรษท แฟรแลนด สรรพสนคาจากด กเปนอกหนงบรษททไดรบ มาตรฐานนเพราะได

มการปฏบตงานดานบรการ จนใหเปนทยอมรบและไดรบรางวลน โดยมปฏทนการปฏบตงาน

ดงตอไปน

ปฏทนงาน ระบบคณภาพ ISO 9002 ของ บรษทแฟรแลนดสรรพสนคา จากด

มกราคม ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

ตรวจตดตามคณภาพภายใน ครงท ๑

กมภาพนธ ประชมทบทวนผบรหาร

๑๐๓  

ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

มนาคม ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

เมษายน ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

ตรวจตดตามครงท ๑ โดย บรษท ยไนเตด รจสตรา ออฟ

ซลเทมส

พฤษภาคม ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

มถนายน ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

กรกฎาคม ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

ตรวจตดตามคณภาพภายใน ครงท ๒

สงหาคม ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

กนยายน ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

ตรวจตดตามครงท ๒ โดย บรษท ยไนเตด รจสตรา ออฟ

ซลเทมส

ตลาคม ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

พฤศจกายน ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

ธนวาคม ประชมคณะกรรมการ ISO 9002

นโยบายคณภาพ

สนคาด มคณภาพ ไวบรการตลอดเวลา

ใหบรการทดตอลกคา ดวยมาตรฐานเดยวกน

ใหความสขกบลกคา และพนกงาน

สรางอนาคตและความมนคงใหพนกงาน

ใหความรวมมอ สรางสรรคสงคม

๑๐๔  

แนวทางการดาเนนงาน

ดานสนคา

๑) มคาใหม ทนสมยอยเสมอ มาจาหนายเพอสรางความแตกตางในแผนกใหความ

แปลกใหม และสรางความพงพอใจใหกบลกคา

๒) จดรายการโปรโมชน อยางตอเนอง โดยการปรบราคาสนคา เพอสามารถแขงขน

กบคแขงขนได

ดานการบรการ

๑) มพนกงานระดบผจดการแผนกขนไปคอยดแล และใหบรการลกคา สราง

ความสมพนธทดกบลกคา พบลกคาโดยตรงเพอสรางยอดขายภายนอก

๒) รบบรการเปลยนสนคาทกกรณ เชน ซอสนคาผด, สนคาชารด, ไมพอใจในตว

สนคา, ยนดรบเปลยนสนคาโดยไมมเงอนไขใดๆทงสน

๓) เนนการบรการใหเปนไปตามระบบมาตรฐาน ISO 9002

ดานพนกงาน

๑) มการอบรมใหความรกบพนกงานแฟรแลนด, P/C, พนกงานแคชเชยร ไดแก

เรองตวสนคา สนคาใหม, แนวทางการตลาด ฯลฯ

๒) สามารถบรการลกคาไดเมอลกคาสอบถามเกยวกบตวสนคาของแตละแผนก ซงจะ

ทาใหลกคาประทบใจ

ดานพนทขาย

๑) ปรบปรงพนทขาย โดยจดใหเปนสดสวนตามความเหมาะสม เพอสรางความ

แปลกใหมและสรางความสะดวกใหแกลกคา

๒) มตารางจดกจกรรมทางการตลาดอยางตอเนอง เชน มผเชยวชาญ มาใหความรใน

เรองตางๆ เกยวกบสนคา เชน มหนวยตรวจสภาพผว , เสนผม ของผลตภนฑ

ความงาม เปนตน มาใหคาแนะนาเพอใหลกคามความสนกและไดรบประโยชน

ในดานความร

๓) พนทขายทงหนาราน และสตอกหลงรานจะตองสะอาดและปฏบตตามมาตรฐาน

การทางาน ๕ส.

๑๐๕  

บรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด มแนวทาง มนโยบาย ทจะใชธรรมะมาเปนหลก

ในการบรหารธรกจเพอทจะเปนตวอยางการทาธรกจทไมเอาเปรยบสงคม เปนแบบอยางตอ

หางสรรพสนคาในภมภาค ตลอดจนถงการทาธรกจอนทวๆไป เพอทจะชใหเหนชดในการ

ประยกตใชพทธจรยธรรมในการทางานของบรษทฯ กจะแบงออกเปน ๒ กลมใหญๆ ซงจะได

กลาวถงดงตอไปน

๔.๔ การประยกตใชพทธจรยธรรมของผบรหาร บรษทแฟรแลนด ผบรหารหรอผนานน ตองมคณธรรม จรยธรรม ประจาใจ ผตามหรอผใตบงคบบญชา

จงจะทางานอยางมความสข สาหรบผบรหารของบรษทแฟรแลนดนน มความเหนวาจะนาหลกพทธจรยธรรมมาปรบใชในบรษท เพอใหเกดประโยชนทงตอองคกร ตวพนกงาน และสงคมสวนรวมทเกยวของ ดงตอไปน

พรหมวหาร ๔ ๑๐ คอ ธรรมประจาใจของผประเสรฐหรอผมจตใจยงใหญ กวางขวางดจพระพรหม ม ๔ อยางดงตอไปน

๑. เมตตา คอความปรารถนาด มไมตร ตองการทจะชวยเหลอใหทกคนประสบ ประโยชนและความสข

๒. กรณา คอ มความสงสารเหนใจ ปรารถนาใหผอนพนทกข ๓. มทตา คอ มความรสกพลอยชนชมยนดเมอผอนไดดมความสข มใจแชมชนเบก

บาน เมอเหนเขาทาดงามประสบความสาเรจกาวหนายงขนไป กพลอยยนดบนเทงใจดวย พรอมทจะชวยสงเสรมสนบสนน

๔. อเบกขา ความมใจเปนกลาง คอมองตามเปนจรง โดยวางจตเรยบสมาเสมอ มนคง เทยงตรง มองเหนการทบคคลจะไดรบผลดหรอชว สมควรแกเหตทตนประกอบ พรอมทจะวนจฉย วางตน และปฏบตไปตามหลกการ เหตผล และความเทยงธรรม

วธการประยกตการใชงาน

ธรรมหมวดนสวนมากจะมในผใหญ หรอเปนผบรหารในบรษททจะตองมแกผนอยหรอพนกงานของบรษท ผบรหารจะใหความเมตตาชวยเหลอลกนองเวลามความจาเปนตางๆ ทาใหองคการมความสงบสขได เมตตาคอความรกตอกนชนดไมหวงผลตอบแทน เพราะเมตตานเปนรากฐานของความสงบรมเยนของทกหนทกแหง เมอบรษทฯใชเมตตาเปนปรชญาพนฐานของชวตในทกขนตอน จงชวยใหคนในบรษทเกดความสานกในเรองคณคาของชวต มองเหน                                                            

๑๐ ท.ม.(ไทย) ๑๐/๑๘๔/๒๒๕

๑๐๖  ความสาคญของชวต ตลอดจนเคารพคณคาของชวต ทงนเพราะทกชวตมการพฒนาเมตตาใหมความมนคงในจตใจของบคคลแลวคณธรรมขออนๆ กจะเกดตามมา นอกจาก ผ บรห ารจะ เปนตวอยางทดในเรองเมตตาแลว ทางบรษทฯ กยงมการใหพนกงานสวดมนตกอนปฏบตงานทกเชาและนาแผเมตตาพรอมคาแปล เพอทจะไดเขาใจในเมตตาเปนพนฐานตอไป

ทฏฐธมมกถะประโยชน ๔ ในทางพระพทธศาสนานน หมายถง ประโยชนในปจจบน ๔ ขอ เรยกสนๆ วา ทฏฐธมมกถะ๑๑ หรออาจเรยกเตมๆวา ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม ๔ ซงเปนหลกธรรมอนอานวยประโยชนสขขนตน เพอประโยชนสขสามญทมองเหนกนในชาตน ทคนปรารถนา ม ทรพย ยศ เกยรต ไมตร เปนตน จะสาเรจดวยธรรม ๔ ประการ ดงน

๑) อฏฐานสมปทา ถงพรอมดวยความหมน เชนขยนหมนเพยร เลยงชพดวยการหมนประกอบการงาน ไมเกยจครานในการงานนน ประกอบดวยปญญาเครองสอดสอง อนเปนอบายในการงานนน ใหสามารถทาไดสาเรจ

๒) อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษาโภคทรพย ( ทหามาไดดวยความขยนหมนเพยร โดยชอบธรรม) เขารกษาคมครองโภคทรพยเหลานนไวไดพรอมมล ไมใหถกลกหรอทาลายไปโดยภยตางๆ

๓) กลยาณมตตา คบคนด ไมคบคนชว อยอาศยในบานหรอในนคมใด ยอมดารงตนเจรจา สนทนากบบคคลในบานหรอนคมนน ผถงพรอมดวยศรทธา ศล จาคะ ปญญา

๔) สมชวตา อยอยางพอเพยง รทางเจรญทรพยและทางเสอมแหงโภคทรพยแลว เลยงชพพอเหมาะ ไมใหสรยสรายฟมเฟอยนก ไมใหฝดเคองนก ดวยคดวารายไดของเราจกตองเหนอรายจาย

วธการประยกตใชในการทางาน

มการอบรมและใหความรตอพนกงาน ถงหนาทและความรบผดชอบ ใหมความเอาใจใส จดแจงสนคา และใหบรการลกคาอยางขยนขนแขง ดวยความเตมใจ รกษาระบบการจดซอใหสมดลใหหมนเวยนไดตลอดทงป ไมใหสะดดหรอตดขดเรองเงน การตดตอประสานงานกบบคคลอน กตองมการเลอกสรร และพจารณาลกคาวาควรเชอถอใหความไววางใจหรอเครดตมากนอยเพยงใด๑๒ การใชจายของบรษท มระบบบญชรายรบ- รายจายชดเจน ทางานเปนแผนก คอแผนก

                                                            ๑๑ อง อฏฐก. (ไทย) ๒๓/๑๔๗/๒๘๙. ๑๒ สมภาษณ สรตน บาทบารง, ผจดการฝายการคาท ๒ แฟรแลนดสรรพสนคา, ๒๐ พฤศจกายน

๒๕๕๔.

๑๐๗  บญชของบรษท ซงดแลเกยวกบคาใชจายและรายไดใหสมดล มแผนกการเงนทคอยเกบรกษาและจดสรรเงนใหสมดล ซงหลกธรรมขอนสาคญมาก เพราะหากวาคนเรารแตขยนหา แตไมขยนเกบแลวกจะมผลกระทบตอความมนคงในดานการเงน๑๓ รจกคบคนด เรองนทางบรษทกใหความสาคญเชนเดยวกน เพราะจะมการเชญวทยากรทใหความรทงทางโลก และทางธรรมมาบรรยาย และใหสอบถามปญหาทมอยเปนประจาทกเดอน สวนขอใชชวตพอเพยงทางบรษทกมตวอยางใหดจากผบรหารหลายทาน ทประสบความสาเรจในชวตดวยการใชชวตพอเพยง และมการพดคยกนอยเสมอในเรองน ทางบรษทสรางกระแสเรองชวตพอเพยงใหเปนทนยมในบรษทและทกคนกอยากทาตาม๑๔

เบญจศล –เบญจธรรม จรยธรรมในระดบนเปนขนพนฐานทจาเปนทงตอตนเองและตอสงคม กลาวอกอยางหนงวาเปนหลกมนษยธรรมขนพนฐาน เบญจศล อนไดแกศล ๕ และเบญจธรรม อนไดแกธรรม ๕ ประการ ซงเปนธรรมทสนบสนนกน เปนสงทตองปฏบตควบคกนมดงน

๑. เบญจศล

๑.๑ เวนจากการฆาสตว (ปาณาตปาตา เวรมณ) ๑.๒ เวนจากการลกทรพย (อทนนาทานา เวรมณ) ๑.๓ เวนจากประพฤตผดในกาม (กาเมส มจฉาจารา เวรมณ ) ๑.๔ เวนจากการพดปด (มสาวาทา เวรมณ) ๑.๕ เวนจากการดมสราและเมรย (สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ)

๒. เบญจธรรม ๒.๑ มเมตตากรณาตอสตว (เมตตา-กรณา) ๒.๒ เลยงชวตในทางทถกตอง (สมมาอาชวะ) ๒.๓ มความสารวมระวงในกาม (กามสงวร) ๒.๔ พดแตคาสตยจรง (สจจะ) ๒.๕ มสตรกษาตนไวเสมอ (สต-สมปชญญะ)๑๕

                                                            ๑๓ สมภาษณ วนทนย บรณะเสน, ผชวยผอานวยการฝายบญช และการเงน แฟรแลนดสรรพสนคา,

๒๕ พฤศจกายน ๒๕๕๔. ๑๔ สมภาษณ กลธวช คณาวงศ , รองกรรมการผจดการ แฟรแลนดสรรพสนคา. ๑๕ พฤศจกายน

๒๕๕๔ ๑๕ ม.ม.(ไทย) ๑๒/๔๘๕/๓๖๗

๑๐๘  

เบญจศลเปนหลกจรยธรรมเบองตนฝายละเวน สวนเบญจธรรมเปนฝายตองประพฤตเปนหลกธรรมควบค ถาประพฤตในเบญจศล กเหมอนไดประพฤตในเบญจธรรมดวย บคคลไมวาอยในสงคมใด ชาตใด ภาษาใด ถาหากสามารถยดมนในเบญจศลและเบญจธรรมไดแลว สงคมมนษยจะไมเดอดรอน ไมแขงแยงชงฆาฟนกน ไมกอสงครามใหเดอดรอน ดงทปรากฏอยในปจจบนน เพราะเปนมนษยสมบรณทงกายและใจ ดงนน เบญจศล เบญจธรรม บางทเรยกวา “มนษยธรรม” หมายถง “ธรรมททาใหคนเปนมนษยสมบรณ”

วธการประยกตการใชงาน

เนองจากบรษทแฟรแลนด เมอรบพนกงานเขามาใหมกจะมการอบรมหาเชา คออบรมไหวพระสวดมนตอยางถกวธเปนเวลาหาวนตดตอกน อบรมใหมศลรจกเบญจศล เบญจธรรม และดพฤตกรรมจนกวาจะไดบรรจเปนพนกงาน ถาไมผานกถอวาไมไดบรรจถอวาไมผานเกณฑการทางานของบรษท ฝายประเมนการทางานของบรษทจะใชเกณฑของศลธรรมมาเปนตววด เพอทจะดวาควรทรบไวเปนพนกงานประจาของบรษทหรอไม เนองจากความรความสามารถในตาแหนงงานนนเมอเขามาเปนพนกงานของบรษทแลว ทางหวหนาแผนกจะเปนฝายสอนงานใหเอง ผบรหารทนถอวาคณธรรม จรยธรรมทอยในตวบคคลคนนนตองมากอน เพราะถงจะทางานเกงสกเพยงไร แตไมมศลธรรมประจาใจแลวกถอวาใชไมไดอยด เพราะคนทมศลนนยอมจะอยในกรอบในระเบยบวนยไดดกวาคนทไมรจกศล แตทางานเกงอยางเดยว

โภคอาทยะ ๕๑๖ หมายถงประโยชนทควรถอเอาจากโภคทรพย เมออรยสาวกแสวงหาโภคทรพยมาไดดวยนาพกนาแรง ความขยนหมนเพยรของตน และ โดยทางสจรตชอบธรรมใน หลกธรรม ๕ ประการ ดงตอไปน คอ

๑. เลยงตว มารดา บดา บตรภรรยา และคนในปกครองใหมความสข ๒. บารงมตรสหายและผรวมกจการ ใหเปนสข ๓. ใชปองกนภยอนตราย ๔. ทาพลกรรม ๕ ขอ คอ สงเคราะหญาต , ตอนรบแขก, ทาบญอทศแกผลวงลบ

บารงภาษอากร และสกการะบารงสงทตนนบถอ ๕. อปถมภบารงสมณพราหมณผประพฤตดปฏบตชอบ

                                                            ๑๖ อง.ปจก (ไทย) ๒๒/๔๑/๔๘

๑๐๙  

วธการประยกตใชงาน

ธรรมหมวดนนาไปใชคอ ทางบรษทมการบรหารจดการทรพยสนทถกตองเปนระบบ เหมาะสมในรายรบ รายจายประจาวน คอ เงนสวนใดเปนทนสารอง เงนสวนใดเปนคาสวสดการพนกงาน และเงนสวนใดทเกบไวใชยามฉกเฉน และดแลความปลอดภยใหพนกงานไดอยดกนด การทาพลกรรม กจะมชวงสงกรานตหรอปใหมและวนสาคญทางศาสนา กจะมการทาบญเลยงพระและอทศสวนกศลใหกบบพการ และผบรหารทลวงลบไปแลวเปนประจาทกป บรษทมการเสยภาษอากรถกตองตามกฎหมาย การอปถมภบารงสมณพราหมณกจะมการทาบญตกบาตรเปนประจาอยแลว เพราะทางบรษทถอวาพนกงานของหางไมคอยไดเขาวดสวนมากจะทางานกนจนแทบจะไมมวนหยดอยแลว จงตองนมนตพระมาใหพนกงานไดทาบญเปนประจาในวนสาคญตางๆ

อคต ๔ ๑๗ ความยตธรรมนนเปนสงทตองการดวยกนทกคน ทกหน ทกแหงไมวาจะในสงคมใดจะเปนบาน วด ทองตลอด ทองทง ปา ในโรงศาล หรอในโรงเรยน และแมแตคกในตะรางกจะเรยกหาความยตธรรมดวยกนทงสน อปสรรคของความยตธรรม พระพทธองคทรงสอนไววา คนทใหความยตธรรมกบผอนไมได กเพราะลาเอยงในสงททรงเรยกวา “อคต” ซงแปลวา “ทางผด” หรอ ไมมความเทยงธรรม ขาดความยตธรรม ๔ อยาง คอ

๑. ฉนทาคต ลาเอยงเพราะชอบ ถาชอบใคร ไมวาเขาจะพดหรอทาอะไรกเหนดวย กบเขาเสยทกอยาง

๒. โทสาคต ลาเอยงเพราะชง ถาชงไมวาเขาจะพดอะไรทาอะไร กรสกขวางหขวางตาไปหมด

๓. โมหาคต ลาเอยงเพราะหลง ถาขาดขอมลในเรองใด พอมคนใหขอมลเทจในเรองนน กมกเชอเขาและตดสนใจผดพลาดไดงาย ๔. ภยาคต ลาเอยงเพราะกลว ถาผมอานาจสงใหพดหรอทาอะไรทขดกบความรสกของตนกทาตามเพราะความกลวภย

วธการประยกตการใชงาน

อคต ๔ เปนหมวดธรรมทจาเปนสาหรบผบรหารมาก เพราะถาขาดหลกธรรมหมวดนแลว กจะทาใหองคกรนนไมเจรญกาวหนา เพราะมวแตตดอยกบ ความชอบ ความชง ความหลง ความกลวอย แตทางบรษทแฟรแลนดฯ จะเนนใหผบรหารไดปฏบตธรรม เขาถงธรรมโดยทจะขจดปญหาททาใหเกด อคตได อคต ๔ อยางน เปนอกศลกรรม เปนสงทควรหลกเวน ไมควร                                                            

๑๗ ท.ปา.(ไทย) ๑๑/๑๗๖/๑๙๖

๑๑๐  ประพฤต เมอหลกเวนจากอคตเหลานได ผนนยอมจะเปนผเจรญดวยเกยรตยศ มผเคารพนบถอบชาเชอฟงคา มผยกยองสรรเสรญ ผบรหารของบรษทแฟรแลนดมกกลาวเสมอเมอมการประชมวา อคต ๔ อยางนเปนอกศลกรรมทาลายการปกครอง มใชธรรมสงเสรมการปกครอง แตทสาคญอยทการประพฤตตนใหหลกเวนจากอคต ๔ อยางน ยอมเปนปจจยสาคญทจะชวยสงเสรมการปกครองให เกดผลดสมประสงค ผปกครองทหวงผลสาเรจในการปกครอง หวงความเจรญกาวหนาของหมคณะของสงคมสวนรวม พงปฏบตหลกเวนอคตเหลาน

หนาทของนายจางพงปฏบตตอลกจาง โภคทรพย เครองอปโภคตางๆ จะเกดขนไดนนกดวยแรงงาน การผลตของมนษยและเครองจกร แตวาสงทสาคญทสด ซงเปนหวใจของงานกคอ นายจางและลกจาง ซงจะตองทางานรวมกน จะตองมความเหนอกเหนใจซงกนและกน ถอยทถอยอาศยกน งานจงจะดาเนนไดดวยความเรยบรอย พระพทธองคกไดตรสถงหนาทของนายจางและลกจาง ไว ๕ ขอดงน๑๘

๑. ดวยจดการงานใหทาตามกาลง ๒. ดวยใหอาหารและรางวล ๓. ดวยรกษาพยาบาลในเวลาเจบไข ๔. ดวยแจกของมรสแปลกประหลาดใหกน ๕. ดวยปลอยในสมย คอใหมโอกาสพกผอนรนเรงตามสมควร

วธการประยกตการใชงาน เนองดวยบรษทมการจดการทางานเปนแผนกอยแลว คอจดตามกาลงคน ตามวยวฒ

คณวฒ และเมอพนกงานในบรษทมความดความชอบกจะจดหารางวลใหเพอเปนขวญและกาลงใจใหแกคนททาด อยางเชนในบทสมภาษณ ของนายกลธวช คณาวงศ วา “ ในแงของพนกงานเองเรากยกยองคนด หรอการใหกาลงใจคนททาความด เปนสงทควรทา ถาไมใหโบนสจะใหคาสรรเสรญประกาศเกยรตคณใหเหรยญ ใหโลอะไรกใหไป ถาไมอยางนนกาลงใจทอยากจะทาความดมนจะลดลง ถาเราไมสงเสรมตรงนใหด”๑๙ สวนเวลาเจบไขไดปวยจะอนญาตใหหยดพกโดยไมถอเปนวนลา และใหการดแลพอสมควรตามความเหมาะสม ในเรองการแจกของทมรสแปลกใหนน ถาผบรหารไปดงานหรอมโอกาสไปตางประเทศ กมกจะมของทมขนมตดมอมาฝาก

                                                            ๑๘ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๐๕/๒๐๓ ๑๙ บทสมภาษณ ของ นายกลธวช คณาวงศ , รองกรรมการผจดการบรษทแฟรแลนดสรรพสนคา

จากด, ๑๕ พฤศจกายน ๒๕๕๔.

๑๑๑  พนกงานกนอยเสมอ เมอถงโอกาสทปลอยใหมงานรนเรงกจะจดใหตามเหนสมควร ดงนนจงเทากบวา บรษทฯไดประยกตการใชหลกธรรมขอนมากพอสมควร

สงคหวตถ ๔ หลกธรรมขอนมความจาเปนตอสวสดการของพนกงาน และเปนหลกทจะตองปฏบตตอลกคาดวย มดวยกน ๔ ประการดงนคอ๒๐

๑. ทาน การให คอ ใหความเออเฟอเผอแผ เสยสละ แบงปน ชวยเหลอกนดวยสงของ ตลอดถงการใหความรแนะนาสงสอน

๒. ปยวาจา วาจาอนเปนทรก คอการกลาวคาสภาพ ไพเราะออนหวาน สมานสามคค ใหเกดไมตรและความรกใครนบถอ ตลอดถงคาแสดงประโยชน ประกอบดวยเหตผลเปนหลกฐานจงใจใหนยมยอมตาม

๓. อตถจรยา การประพฤตประโยชน คอ การขวนขวายชวยเหลอกจการบาเพญสาธารณประโยชน

๔. สานตตตา ความมคนเสมอตนเสมอปลาย และเสมอในสขทกขโดยรวมรบรแกไข ตลอดถงการวางตนเหมาะสมแกฐานะ ภาวะ บคคล เหตการณและสงแวดลอม ถกตองตามธรรมในแตละกรณ

วธการประยกตใชงาน ขอทวาดวยทานน แนวทางการปฏบต คอ การใหความชวยเหลอของผบรหารทมตอ

ลกนอง หรอบรษททมตอพนกงาน เชน ชวยเหลอดานปจจย ๔ ในกรณนาทวม ไฟไหม หรอเหตฉกเฉนอนๆ ใหการสนบสนนดานการเงนในการรกษาพยาบาล เมอเจบไขไดปวย การใหสวสดการเมอคลอดลก นอกจากนยงใหอภย ใหคาแนะนาดๆทเปนประโยชนตอการดารงชวตอกดวย สวนขออนๆ กพบวามการสอบถามสารทกขตางๆทเกดขน เมอพนกงานประสบปญหาในการดาเนนงานใหคาแนะนาทด ไมเหนแกพวกพอง แตเหนแกประโยชนสวนรวมของบรษท และธรรมขอนนนอกจากจะใชกบพนกงานแลว ยงนาไปใชกบลกคาดวย เพราะทางบรษทตองมปฏสมพนธกบลกคาโดยตรงธรรมในหมวดนจงนาไปใชประโยชนไดมาก

มจฉาวณชา ๕๒๑ คอ อาชพทไมสมควรทา เพราะถาประกอบอาชพเหลานแลวจะนาทกขความเดอดรอนมาให ซงมดงตอไปน

๑. สตถวณชชา คาขายอาวธ ๒. สตตวณชชา คาขายมนษย

                                                            ๒๐ อง จตกก (ไทย) ๓๒/๓๒ ๒๑ อง. ปจก. (ไทย) ๒๒/๑๗๗/๑๘๖

๑๑๒  

๓. มงสวณชชา คาขายเนอสตว ๔. มชชวณชชา คาขายนาเมา

๕. วสวณชชา คาขายยาพษ

วธประยกตการใชงาน ทางผบรหาร บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด มนโยบายงดเวนการคาขายทง ๕

ประการ เพราะถอวาเปนการขดตอหลกศลธรรมอนดงาม จงไมประกอบอาชพเหลานเพราะนอกจากจะขดกบหลกศลธรรมดงทกลาวมาแลว กยงเปนภยตอสงคมอดวย

จะเหนไดวาผบรหารในบรษทฯนน นอกจากจะเหนประโยชนของพนกงานและของบรษทเองแลว ยงเหนตอประโยชนสวนรวม ตอชมชน และตอสงคมดวย ดงมในบทสมภาษณของกรรมการผจดการบรษท แฟรแลนดสรรพสนคาจากด ดงตอไปน เปนสวนหนงของสงคม

เปนตวแทนของภาคเอกชนทเขาไปสนบสนนเรองของการอนรกษอยางจรงจง แบบไมเหนแกประโยชนสวนตว เพยงแตมความหวงทจะใหลกหลานชาวนครสวรรค มหวใจอนรกษเทานนเอง จงจดโครงการอนรกษขนทหางแฟรแลนด โดยมตอนหนงทกรรมการผจดการไดใหสมภาษณใน 106 Magazine ของครอบครว ขาว 3 วา แฟรแลนดสรรพสนคาเปนหางทองถน คเมองปากนาโพ ทยนหยดมามากกวา ๒๓ ป ยนยนวาจะตอบแทนบางสงกลบสทองถน “๒๒เราเปนคนนครสวรรค แฟรแลนดเตบโตมาไดจากคนนครสวรรค จงเปนหนาทของเรา ทจะตอบแทนใหคนนครสวรรค” โปรเจคหนงทแฟรแลนดทามาตลอด เปนเวลาเกอบ ๒๐ ป กคอ การใหธรรมะ สวนงานดานอนรกษกทามาตลอด แตเปนงานเลกๆ ระยะหลงคดวาจะปลกฝงความเปนนกอนรกษใหกบเดกๆ โดยเบยงเบนความสนใจเขามาสธรรมชาต แลวใหเขาเตบโตมาเปนผใหญทมจตอนรกษ แทนทจะเลนแตคอมพวเตอร ประเทศเรากคงจะนาอยขนอกมาก ดงนนจงทาโปรเจคไดโนเสารบกแดนมงกร ซงเดกมความสนใจทจะดชวตสตว นงด Dicovery Chanel มนนาทงมาก ครงลาสดจดนทรรศการ สบ นาคเสถยร จดจาลองบานและอนสรณสถาน ของคณสบ บรรยากาศของผนปา และการทางานของหนวยลาดตระเวน เพอสรางความรสกทจะสบสานธรรมชาตตอไป เดกกลมนจะไมมความรสกจะครอบครองสตวปา และจะเปนคนบอกพอแมวาอยาทา และถาเดกๆ ของเรามสงน เชอแนวาสงคมจะนาอยขน และจะมโครงการ Hand in Hand

                                                            ๒๒ สนต คณาวงศ, ผพทกษสงแวดลอม , นตยสาร 106 Magazine ของครอบครว ขาว 3 , ฉบบท

๓๑ พฤศจกายน ๒๕๕๔, หนา ๒๔

๑๑๓  Save the world. หรอเรยกวา คนละไม คนละมอนนเอง ยงไดชวนใหคนอนมารวม เขากบอกวา ไมเอาหรอก อยางททามนเปนไฟไหมฟาง เดยวกหายไป แตกรรมการผจดการแฟรแลนด พดวา “หางทาไดกคอการจดไฟ แตเปนไฟกองใหญ แลวทเหลอ กมาชวยกนตอไฟคนละนดคนละหนอย” พอแมตองฉวยโอกาสนมาอธบายใหลกฟง แลวนามาตอยอด ถาจดไดทกปแบบตอเนอง เดกกจะศกษาไดอยางตอเนอง ในทสดกคอการปลกฝงเขาไปในจตใจ และยงไดกลาวทงทายไววา เมอทาโครงการแลว เหนคนมาชมยมแยมแจมใสรสกมความสข เปนแรงขบใหทมงานทกฝายของหางททางานน ยงกวารางวลใดๆ หรอถาใครจะมองวาเปนในแงการคา ทาใหคนรสกดกบหางของเรา กแลวแตไมผดอะไร ทกสงดหมด

หลกการบรหารธรกจของบรษท แฟรแลนด สรรพสนคาจากด โดยการนาเอาหลกพทธจรยธรรมมาปรบใชนน เรมจากการนามาบรหารตวผนากอน ใหรใหเขาใจธรรมชาตของตวเอง รจกควบคมตวเอง ตองเขาใจวาทกอยางในโลกนมของคกนเสมอและจะสลบกนไป เชน ธรกจอาจขาดทนบาง กาไรบาง เปนเรองธรรมดา ดงนนเมอมเหตการณอะไรเกดขนกอยาตกใจ หรออยาดใจมากจนเกนไป ในการบรหารถอวาใจเปนสงสาคญ เปนตวตนเหต ธรกจจะดได ผบรหารตองมจตใจดกอนแลวทกอยางจะดตาม นอกจากนยงนาหลกพทธจรยธรรมมาใชตงแตในเรองของการคดคนเขาทางาน คอกอนทจะรบเขาทางานนนจะตองถกถามกอนวา รจกศลหรอไม รจกขอใดบาง แลวทาผดขอไหนมากทสด ผบรหารทนตองรจกเขาใจคนอนซงจดมงหมายในการดาเนนธรกจนจะเนนททาธรกจแลวสบายใจ ไมใชมงไปทยอดขายหรอกาไรเพยงอยางเดยว จะตองยดถอใจเปนหลก และตองรจกรกษาใจใหด ธรกจหางสรรพสนคาเปนเรองของการบรการเปนหลก ดงนนจะตองดหรอคานงถงผลประโยชนของลกคาเปนสาคญ ไมเอาเปรยบลกคา ตองทาใหลกคาเชอใจ ลกคาตองไดของดมคณภาพ ในระยะสนอาจยงไมเหนผลแตในระยะยาวยอดขายกดเองเพราะลกคาเชอใจ

๔.๕ การประยกตใชพทธจรยธรรมของพนกงาน บรษทแฟรแลนด ในการทางานนนจะประสบกบความสาเรจได กดวยมบคคลสองฝายคอ นายจาง กบ

ลกจาง บรษทแฟรแลนด มการอบรมและพดคยกบพนกงานอยเสมอวาทกคนคอเพอนรวมงาน งานจะสาเรจไดนนไมใชอยททมของผบรหารแตฝายเดยว แตกอยทฝายปฏบตงานดวยเชนกน ดงนนทางบรษทฯ จงใหความสาคญกบพนกงานคอนขางมาก นอกจากจะใหความดแลเรองสวสดการตอพนกงานแลว ยงดแลเรองจตใจ เชนมการอบรมธรรมะอยเปนประจา จงทาให

๑๑๔  พนกงานทน เปนคนทมคณธรรม จรยธรรม และสามารถนาเอาพทธจรยธรรมมาปรบใชในการทางานไดดงตอไปน

อทธบาท ๔ หมายถง คณเครองใหถงความสาเรจ หรอคณธรรมทนาไปสความสาเรจ แหงผลทมงหมาย ประกอบดวยหลกสาคญมอย ๔ ประการคอ๒๓

๑. ฉนทะ คอความพอใจ ไดแกความตองการทจะทา ใฝใจรกจะทาสงนนอยเสมอ ๒. วรยะ คอความเพยร ไดแก ขยนหมนประกอบสงนน คอความพยายาม ความ

เขมแขง อดทน เอาธระไมทอถอย ๓. จตตะ คอความคดไดแก ตงจตรบรในสงททาดวยความคดเอาจตฝกใฝ ไมปลอย

ใจใหฟงซานเลอนลอยไป ๔. วมงสา คอ ความไตรตรอง ทดลอง ไดแก หมนใชปญญาพจารณาตรวจตราหาเหตผลและตรวจสอบขอยงหยอนในสงททา มการวางแผน วดผล คดคนวธแกไขปรบปรง

วธประยกตการใชงาน

ธรรมหมวดน พนกงานไดนาไปประยกตใชการทางานดานบรการลกคา คอการทางานบรการ จะตองใชหลกอทธบาทธรรมในการทางานอยเสมอ ไมเชนนนกจะบรรลเปาหมายไดยาก แทจรงแลวธรรมหมวดนสามารถทจะปรบใชไดในงานทกประเภท เพราะมความเชอมโยงกนได จนกระทงทาใหผใชบรรลถงเปาหมายทตนตงไว หากเปาหมายนนชอบธรรมและถกตอง เปนไปได เชนการปฏบตกรรมฐานกใชหมวดน การศกษาเลาเรยนกใชไดเชนกน แมคนทางานตางอาชพกยงจาเปนตองใชใหมาก เพราะจะตองมความพงพอใจ ความตงใจ ความเอาใจใส และความฉลาดในการปฏบตงาน จงจะทาใหงานนนประสบความสาเรจได

หนาทของลกจางทพงปฏบตตอนายจาง ในฐานะของพนกงานกมหนาททพงปฏบตตอผบรหาร คอจะตองทางานจนเตม

ความสามารถใหคมกบคาจาง ไมองาน เปนตน จะไดลดปญหาแรงงาน และงานกจะไดดาเนนไปไดดวยความสงบเรยบรอย ซงมดงตอไปน๒๔

๑. ลกขนทางานกอนเจานาย ๒. เลกงานทหลงเจานาย ๓. ถอเอาแตของทนายให

                                                            ๒๓ ว.มหา (ไทย) ๒/๓๑๔/๓๑๔ ๒๔ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๒๐๕/๒๐๔

๑๑๕  

๔. ทาการงานใหเรยบรอยและดยงขน ๕. นาคณความดของนายจางและกจการไปเผยแพร และกลาวสรรเสรญในทตางๆ วธประยกตการใชงาน พนกงานในบรษท ทกคนไดรบการอบรมปฏบตธรรม จงเตมใจและมความสขในการ

ทางาน รจกหนาทของตนเองด และไมมการลกขโมยโดยเดดขาด นอกจากจะมการลงโทษในการลกขโมยโดยการใหออกจากงานแลว พนกงานทนยงมจตสานกเพราะแทบทกคนมศล ปญหาในเรองนจงไมคอยเกดขน สวนขออนนนพนกงานทนกทาอยแลว

สขของคฤหสถ ๔ สถานคอ

สขของคฤหสถ หมายถง สขของชาวบาน สขทผครองเหยาเรอน ควรมควรได ม ๔ อยางคอ๒๕

๑. อตตสข สขเกดแตความมทรพย หมายถงวาไดความภมใจ ความสบายใจ ความอนใจวาตนมทรพย ซงหามาดวยความขยนหมนเพยร ดวยนาพกนาแรงความอตสาหะของตนดวยความสจรตและชอบธรรม

๒. โภคสข สขเกดแตการใชจายทรพย หมายถงวาไดความภมใจ ความสบายใจ ความสะดวกใจในการใชจายทรพย ทไดมาดวยความสจรตและชอบธรรม

๓. อนณสข สขเกดจากความไมเปนหน หมายความวา ไดความภมใจ ความโลงใจ ความเบาใจ ทตนไมเปนหนใคร ไมถกใครมาทวงถามหน ไมมภาระตองเสยดอกเบย

๔. อนวชชสข สขเกดจากการประกอบการงานทปราศจากโทษ หมายความวาสขเกดจากความประพฤตไมมโทษ ไดแกไดความภมใจ ความสบายใจทตนมความประพฤตสจรตไมบกพรอง เสยหาย ทงการงานททากเปนสมมาชพ ใครๆจะตาหนตเตยน มได สขขอนมคามากทสด เพราะเปนสขทเกดจากศลธรรม จรยธรรมโดยตรง

วธประยกตการใชงาน

พนกงานทน มตวอยางทใชชวตพอเพยงจากผบรหารหลายทาน ททาเปนแบบอยางอยเสมอ จงทาใหมการใชจายอยในความพอด ไมคอยมปญหาเกยวกบการใชจายทรพย สวนสขทเกดจากการทางานทปราศจากโทษนน พนกงานทนไดรบอยเปนประจาแลว เพราะการทางานทนเปนการทางานทไมมโทษ เปนสมมาอาชพ ไมเบยดเบยนใครใหไดรบความเดอดรอน และทสาคญทน

                                                            ๒๕ อง.จตกก.(ไทย) ๒๑/๖๒/๙๐.

๑๑๖  มธรรมะใหประพฤตปฏบตตามกาลงทตนเองจะทาได จงเทากบวาพทธจรยธรรมขอนมอยแลวในการทางานทแฟรแลนด

เบญจศล –เบญจธรรม จรยธรรมในระดบนเปนขนพนฐานทจาเปนทงตอตนเองและตอสงคม กลาวอกอยางหนงวาเปนหลกมนษยธรรมขนพนฐาน เบญจศล อนไดแกศล ๕ และเบญจธรรม อนไดแกธรรม ๕ ประการ ซงเปนธรรมทสนบสนนกน เปนสงทตองปฏบตควบคกนมดงน

๑. เบญจศล

๑.๑ เวนจากการฆาสตว (ปาณาตปาตา เวรมณ) ๑.๒ เวนจากการลกทรพย (อทนนาทานา เวรมณ) ๑.๓ เวนจากประพฤตผดในกาม (กาเมส มจฉาจารา เวรมณ ) ๑.๔ เวนจากการพดปด (มสาวาทา เวรมณ) ๑.๕ เวนจากการดมสราและเมรย (สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ)

๒. เบญจธรรม ๒.๑ มเมตตากรณาตอสตว (เมตตา-กรณา) ๒.๒ เลยงชวตในทางทถกตอง (สมมาอาชวะ) ๒.๓ มความสารวมระวงในกาม (กามสงวร) ๒.๔ พดแตคาสตยจรง (สจจะ) ๒.๕ มสตรกษาตนไวเสมอ (สต-สมปชญญะ)๒๖

เบญจศลเปนหลกจรยธรรมเบองตนฝายละเวน สวนเบญจธรรมเปนฝายตองประพฤตเปนหลกธรรมควบค ถาประพฤตในเบญจศล กเหมอนไดประพฤตในเบญจธรรมดวย

วธประยกตการใชงาน

เนองจากบรษทแฟรแลนด เมอรบพนกงานเขามาใหมกจะมการอบรมหาเชา คออบรมไหวพระสวดมนตอยางถกวธ เปนเวลาหาวนตดตอกน อบรมใหมศลรจกเบญจศล เบญจธรรม และดพฤตกรรมจนกวาจะไดบรรจเปนพนกงาน ถาไมผานกถอวาไมไดบรรจถอวาไมผานเกณฑการทางานของบรษท ฝายประเมนการทางานของบรษทจะใชเกณฑของศลธรรมมาเปนตววด เพอทจะดวาควรทรบไวเปนพนกงานประจาของบรษทหรอไม เนองจากความรความสามารถในตาแหนงงานนนเมอเขามาเปนพนกงานของบรษทแลว ทางหวหนาแผนกจะเปนฝายสอนงานใหเอง ผบรหารทนถอวาคณธรรม จรยธรรมทอยในตวบคคลคนนนตองมากอน เพราะถงจะทางาน

                                                            ๒๖ ม.ม.(ไทย) ๑๒/๔๘๕/๓๖๗

๑๑๗  เกงสกเพยงไร แตไมมศลธรรมประจาใจแลวกถอวาใชไมไดอยด เพราะคนทมศลนนยอมจะอยในกรอบในระเบยบวนยไดดกวาคนทไมรจกศล แตทางานเกงอยางเดยว ดงนนพนกงานทนจะตองเปนคนมศล จงจะอยได

อบายมขอก ๖ ประการ ทจะตองหลกเลยงไมพงปฏบตเพราะเปนทางแหงความเสอม ๖ ประการ

อบายมข ๖ ประการ๒๗ คอ ๑. การดมนาเมา ๒. การเทยวกลางคน ๓. การเทยวดการเลน ๔. เลนการพนน ๕. คบคนชวเปนมตร ๖. เกยจครานในการทางาน

วธการประยกตการใชงาน

สาหรบหลกพทธจรยธรรมขอน ทางบรษทมการอบรมใหพนกงานหลกเลยงจากอบายมข ๖ ประการ โดยจดตงชมรมเพอนชวยเพอนขนโดยจะมเพอนทคอยสอดสองดแลกนในบรษท เมอเหนพนกงานคนใดทมวสมในอบายมขเหลานกจะคอยเตอนใหสต ถาไมฟงกจะถงผบรหาร ผบรหารกจะตกเตอนและสงไปปฏบตธรรม และถาไมไดผลกจะตองทาตามกฎของ บรษทในขนตอๆไป

จากการกลาวมาขางตน จะเหนวา บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ไดมการประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจในทกๆดาน ไมวาจะเปนการตลาด การบรการ การบรหาร เปนตน ทาใหเกดประโยชนทงกบบรษทฯเอง และตอชมชนมากมาย พอจะสรปไดดงตอไปน

๑. ประโยชนตอลกคา ขายสนคาและบรการใหถกตองตามจานวนคณภาพ ในราคา ยตธรรม มกาไรตามสดสวนทเหมาะสมกบคณภาพสนคาหรอบรการ มความรบผดชอบตามภาระผกพนของตน ใหบรการลกคาทกคนอยางเทาเทยมกนในทกโอกาส ละเวนการกระทาใดๆ ทจะควบคมการตดสนใจของลกคาในการซอหรอรบบรการ หรอสรางเงอนไขใหลกคาตองทาตาม ไม

                                                            ๒๗ ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๗๘/๑๙๖

๑๑๘  กระทาการใดๆ เพอใหสนคามราคาสงขนโดยไมมเหตผล เชน การกกตนสนคา ปลอยขาวอนเปนเทจเพอใหลกคาหลงเชอ รวมทงปฏบตตอลกคาและใหบรการดวยนาใจไมตร มอธยาศยทดตอกน

๒. ประโยชนตอพนกงาน ใหคาจางและผลตอบแทนทเหมาะสมกบความสามารถและลกษณะงาน รวมทงการใหรางวลเมอธรกจมกาไรมากขน เอาใจใสในสวสดการ สภาพการทางานของพนกงานใหถกสขลกษณะและปลอดภย พฒนาใหความรเ พมความชานาญและประสบการณ ปกครองและพจารณาผลตอบแทนดวยความยตธรรม ใหโอกาสในการแสดงความสามารถเทาเทยมกน และสามารถแสดงความคดเหนไดอยางเสร ศกษาอปนสยและความถนดของพนกงานวาเหมาะสมกบงานประเภทใด และพจารณาวธททาใหเขาทางานไดดทสดและพอใจกบงานทเขาทา เคารพสทธสวนบคคลของพนกงาน ใหคาปรกษาใหความชวยเหลอทงในเรองงานและเรองสวนตวตามความเหมาะสม รวมทงสนบสนนใหพนกงานไดประพฤตธรรม และประพฤตตนเปนพลเมอง ดของสงคม

๓. ประโยชนตอสงคม ละเวนการประกอบธรกจททาใหสงคมเสอมทงจตใจและศลธรรม อนสงผลใหคนในสงคมขาดคณภาพและสรางคานยมทผด หลกเลยงการทาธรกจทสนบสนนใหเกดการทาผดกฎหมาย เชน การรบซอของโจร การรบซอของเถอน ของหนภาษเปนตน จดกจกรรมสงเสรมสงแวดลอม และเอาใจใสกจการของตนไมใหทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เคารพในสทธทางปญญาของผอน หรอธรกจอน ใหความรวมมอกบทกฝายในชมชนเพอสรางสรรคสงคม และจดโครงการปฏบตธรรมสาหรบบคคลทวไปเพอพฒนาจตใจคนในสงคมใหสงขน

บทท ๕ สรปผลการวจย และขอเสนอแนะ

๕.๑ สรปผลการวจย

การวจยครงน เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ซงเปนการศกษาทงในดานเอกสาร และการเกบขอมลโดยการสมภาษณ โดยผลการวจยพบประเดนดงตอไปน ๑. หลกในการประกอบธรกจ

การประกอบธรกจเปนอาชพทมบทบาทมากในการพฒนาประเทศ ดงนน นกธรกจตองจรรโลงศรทธาตออาชพ ทาตนใหเปนแบบอยางทดตอผรวมอาชพและสรางใหเกดการยอมรบบทบาทของตนใหเกดขนในสงคมทตนเปนสมชกอย ปจจบนนกธรกจและองคกรตางๆใหความสนใจเกยวกบการปฏบตตามหลกจรยธรรมตลอดจนความรบผดชอบตอสงคมเพมมากขน แมวาการปฏบตตามหลกจรยธรรมและการแสดงความรบผดชอบจะทาใหธรกจหรอองคกรมคาใชจายเพมขน แตทงสองสงนกมผลดตอธรกจเชนกน คอเปนการสรางภาพพจนอนจะสงผลใหลกคาเกดความรสกทดตอองคกร ซงจะมผลกระทบตอยอดขายขององคกรดวย จรยธรรมไมใชกฎหมายหรอระเบยบขอบงคบทกาหนดขนอยางเปนทางการ หากแตเปนคณคาและหลกเกณฑทางศลธรรม หรอคณธรรมทเกดจากจตสานกภายใน จรยธรรมธรกจจงเปนคนละสงกบกฎหมายธรกจ ดงนนจรยธรรมธรกจจงมลกษณะเปนสงทเกดขนจาการตระหนกรภายในของตนเอง คอปจเจกบคคลรบรและพฒนาตนเองโดยหนาท ไมตองมผอนมาบงคบใหกระทา คอรหนาทของตนวาควรกระทาอะไร อยางไรใหถกตองเหมาะสมโดยไมมสงใดหรอใครมาบงคบ เปนการตดสนใจกระทาอยางมอสระภายในตนเอง หลกจรยธรรมจงเปนหลกแหงการรในตนเอง ภายในจตสานกรของบคคลทจะรคณ รโทษในการกระทา รวาถาทาสงใดแลวเกดโทษภยแกตนเองแลวกยอมเกดโทษภยแกผอน เขายอมไมทาสงนนลงไป

จรยธรรม จงหมายถงความประพฤต การกระทาและความคดทถกตองเหมาะสม การทาหนาทของตนเองอยางถกตองสมบรณ เวนสงควรเวน กระทาสงควรทา ดวยความฉลาดรอบคอบ รเหตผล ถกตองตามกาลเทศะและบคคล นาเอาสงเหลานมาใชในชวตประจาวน โดยนยน จะเหนวาจรยธรรมมคณคาและจาเปนสาหรบคนทกคนในทกสาขาอาชพทกสงคม สงคมจะอยรอดไดกดวยจรยธรรม จะสงบสขหรอวนวายกขนอยกบจรยธรรมทปจเจกชน ครอบครวหรอสงคมนนๆ ประพฤตปฏบตไดมากนอยเพยงใด

๑๒๐  

๒. พทธจรยธรรมในการประกอบธรกจทปรากฏในคมภรทางพระพทธศาสนา พทธจรยธรรมนนเปนหลกเกณฑทางจรยธรรม ซงทานผรมพระพทธเจาเปนตนได

ทรงวางไว เพอเปนมาตรฐานความประพฤตของมนษย ตงแตพนฐานเบองตน ทามกลาง และระดบสง เพอใหมนษยไดดาเนนชวตอนดงามตามอดมคตเทาทมนษยจะขนใหถงไดใหเปนมนษยทสมบรณ มสตปญญา มความสขอนสมบรณทสด เพราะพทธจรยธรรมเปนเรองทวาดวยอดมคตของชวตหรอความดอนสงสด

ระดบของพทธจรยธรรม ม ๓ ระดบดวยกนคอ ๑. พทธจรยธรรมระดบตน เปนไปเพอความสงบเรยบรอยของสงคม หลกธรรม คอ

เบญจศล เบญจธรรม ทศ ๖ ๒ . พทธจรยธรรมระดบกลาง เปนไปเพอขดเกลาตนเองใหมคณธรรมสงขน

หลกธรรม คอ ศล ๘ หรอ กศลกรรมบถ ๑๐ ๓. พทธจรยธรรมระดบสง เปนไปเพอพฒนาตนสความเปนอสระชน หลกธรรม คอ

มรรคมองค ๘ พทธปรชญาไดสอนหลกพทธจรยธรรมการดาเนนชวตไวทกระดบ ตงแตพทธ

จรยธรรมสาหรบผอยครองเรอนจนถงบรรพชตผออกแสวงหาความสงบ และความหลดพนจากกองกเลสทงปวงพระพทธศาสนาไดแสดงอรรถะ คอจดมงหมายของชวตทดงาม ทมนษยพงประสงคไว ๓ ระดบ คอ

๑. ทฏฐธมมกตถะ หรอประโยชนในปจจบน ประโยชนในโลกน อนเปนจดหมายเบองตน หรอจดหมายเฉพาะหนาทมองเหนไดในชวตประจาวน อนไดแก ลาภ ยศ สข สรรเสรญ หรอทรพยสน ฐานะเปนตน

๒. สมปรายกตถะ หรอประโยชนเบองหนา ประโยชนในภพหนา เปนประโยชนขนสงทลกลากวาจะมองเหนไดเฉพาะหนา เกยวเนองดวยคณคาของชวต เปนหลกประกนวา เมอละชวตจากโลกนไปแลว จะไมตกลงไปสทชว อนไดแก ความเจรญดานจตใจทประกอบไปดวยคณธรรมและศลธรรม ใฝใจในทางในเรองบญกศล มความสงบสขทางจตใจ

๓. ปรมตถะ หรอประโยชนสงสด ประโยชนอยางยงอนเปนจดมงหมายสงสด หมายถงจตทหลดพนจากกเลสและความทกขทงปวง คอวมตตและพระนพพานอนเปนสาระแทของชวต ไดแกการรแจงและรเทาทนคตธรรมดาของสงขารธรรม ไมตกเปนทาสของโลกและชวต

หลกสาคญของพทธจรยธรรม ม ๓ ประการคอ ๑. การไมทาความชวทงปวง ๒. การทากศลคอความดใหถงพรอม ๓. การทาจตของตนใหผองแผว

๑๒๑  

หลกพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจนนในทางคมภรพระพทธศาสนาปรากฏมอยมากมายเชนกน ซงมดงตอไปน

พระพทธองคไดวางโครงสรางทางเศรษฐกจทเรยกวา นสสย ๔ ประการ ไวเพอเปนหลกในการบรโภค ทประหยด พอประมาณ ไมฟมเฟอย

การผลต ทฎฐธมมกตถะ ๔ ไดแกประโยชนปจจบนหรอหลกการสรางความสาเรจใหเหนทน

ตา บางทเรยกวา หวใจ เศรษฐ (อ อา กะ สะ) คอ ขยนหา, รกษาด, มเพอนด, ใชชวตพอเพยง กลจรฏฐตธรรม ๔ เมอหาทรพยได จะตองไมประมาท โดยขวนขวายเพอความเจรญ

มนคงแหงโภคทรพย ม ๔ ประการคอ ของหายรจกเสาะแสวงหามาคน, ของชารดรจกบรณะซอมแซม, รจกประมาณความพอดในการกนการใช, พอบานแมบานจะตองเปนผมศลธรรม

การพาณชย ปาปณกงคะ ๓ ประการ องคคณของพอคาแมคา หรอนกธรกจจะประสบ

ความสาเรจไดตองประกอบดวยองคคณ ๓ ประการดงน มตาไวกวางไกล รจกสนคา, จดเจนในธรกจ, ถงพรอมดวยแหลงเงนทนเปนทอาศย

อาชพการคาขายทควรเวน ม ๕ ประการ ดงน การคาขายอาวธ, การคาขายมนษย,การคาขายเนอสตว, การคาขายนาเมา, การคาขายยาพษ

หลกการลงทน หลกการลงทน ลงแรงนนประกอบดวยคณธรรม ๒ ประการคอ ความเพยร, ปญญา นอกจากน ยงมหลกการใชจายทรพย เชน หลก โภอาทยะ ๕ , อรยทรพย ๗

หลกการปกครอง เชน อธปไตย ๓ , พละ ๔, สงคหวตถ ๔, พรหมวหาร ๔,อคต ๔ เปนตน ดงนนจะเหนวาพระพทธศาสนาไดกลาวถงเรองพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ

ไวมากมาย ทกแงมม และสามารถนามาใชเปนหลกในการประกอบธรกจในปจจบนไดเปนอยางด

๓. การประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ :กรณศกษาบรษทแฟรแลนด สรรพสนคา จากด บรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด ไดกอตงและพฒนามาจากการประกอบธรกจ

เลกๆ ของครอบครว จนสงสมประสบการณมาจนถงปจจบนเปนเวลาถง ๒๐ กวาป บรษทแฟรแลนดจดทะเบยนกอตงเมอวนท ๑๙ กมภาพนธ ๒๕๓๐ และเปดดาเนนกจการอยางเปนทางการเมอวนท ๒๖ พฤศจกายน ๒๕๓๐ พนทเมอเรมดาเนนการมเพยง ๖,๐๐๐ ตารางเมตร ปจจบนมพนททงหมด ๒๔,๐๐๐ ตารางเมตร

แมปจจบนหางสรรพสนคาในจงหวดนครสวรรค จะเพมขนมามาก แตแฟรแลนดกยงคงอยในใจของชาวนครสวรรค และจงหวดใกลเคยงเสมอตลอดมา เพราะนอกจากบรษทแฟร

๑๒๒  

แลนดจะตอบสนองความตองการของลกคา ดวยสนคาและบรการทมคณภาพแลว ยงตอบแทนดวยธรรมะอกดวย เนองจากบรษทฯ มนโนบายทบรหารงานดวยการนาธรรมะมาใช ไดแก

๑) ทางบรษทฯไดจดใหมการอบรมบรรยายธรรมทกเดอน โดยแบงเปนรอบคอ รอบ ของพนกงาน และรอบของบคคลทวไป

๒) สนบสนนใหพนกงาน ไดเขาปฏบตธรรม ทสวนธรรมหาดเสลาซงเปนสถานท ปฏบตธรรมของบรษทแฟรแลนด ทงยงเปดโอกาสใหบคคลภายนอกไดเขาปฏบตธรรมเชนเดยวกน โดยไมคดคาใชจายใดๆ เพราะทางบรษทฯถอวาถาบคคลผเขาปฏบตธรรมแลวนาธรรมะมาใชในชวตประจาวนได นนถอวาเปนกาไรมหาศาล ทจะหยบยนใหกบสงคม

๓) แจกสอธรรมะ เชนหนงสอ และซด ธรรมะ ทกครงทมการบรรยายธรรม เพราะจะ ไดเผยแผธรรมในอกรปแบบหนง เพอเขาถงผทไมไดมาฟง

๔) มการทาบญตกบาตรในวนสาคญทางศาสนา เชนวนขนปใหม วนสงกรานตได นมนตพระมารบบณฑบาตและแสดงธรรม เพอใหพนกงานไดทาบญในวนสาคญทางศาสนา และมการใหพนกงาน รดนาขอพรผบรหารในวนสงกรานต เพอเปนการแสดงถงความกตญกตเวทตอผมพระคณ

๕) นอกจากนบรษทแฟรแลนดกยงใชสถานทจดกจกรรมทเปนประโยชนตอเยาวชน ของชาตตางๆมากมาย เชน การจดกจกรรมประกวดการวาดภาพใหรางวลเปนทนการศกษา จดกจกรรมเกยวกบการอนรกษธรรมชาตรวมกบกรมปาไม ซงทาใหเดกๆ รสกอยากจะอนรกษธรรมชาตและสตวปา

๖) มการแขงกฬาสในบรษทฯ เพอเปนการผอนคลายแกพนกงาน และเปนการกระชบ ความสามคคใหเกดมในหมคณะ

สวนในดานการบรหารงานกไดนาเอาหลกพทธจรยธรรมมาประยกตใชในการทางานมาโดยตลอด ซงไดแบงออกเปน ๒ กลม คอกลมผบรหาร และกลมของพนกงาน ดงตอไปน

การประยกตใชพทธจรยธรรมของผบรหาร ๑) หลก ทฏฐธมมกตถะ ซงสวนใหญเรยกวา หวใจเศรษฐ อนเปนประโยชนท

เกดขนในปจจบนชาตน เปนธรรมะขอตนๆ ในการดาเนนชวตเพอใหประสบกบความสข โภคทรพยตางๆ ตามโลกยวสย กลาวคอ การถงพรอมดวยความขยน, ถงพรอมดวยการรกษาทรพย, การมมตรทด และการรจกใชจายอยางพอดพอเหมาะ

๒) หลกสงคหวตถ ๔ ไดแกทานคอการแบงปนดานวตถสงของตอกน, ปยวาจา การรจกพดกนอยางเปนมตร มไมตรตอกน, อตถจรยา ทากจกรรมรวมกนอยางเกอกล ไมทาลายประโยชนของอกฝายหนง, สมานตตา ปฏบตตอลกคาและพนกงานดวยความสมาเสมอ

๑๒๓  

๓) หลกพรหมวหาร ๔ ไดแก ความมเมตตาตอลกนองอยากเหนเขามความสข, กรณามความปรารถนาดอยากใหพนกงานพนจากความทกข, มทตา มความชนชมยนดในความสาเรจของลกนองเสมอ, อเบกขา วางเฉยในสงทควรวางเยไมเขาไปกาวกายวนวาย

๔) อคต ๔ ไดแก การพจารณาความดความชอบของลกนองโดยไมเหนแกความชอบ ความชง ความกลว และความหลง เปนตน

การประยกตใชพทธจรยธรรมของพนกงาน ๑) อทธบาท ๔ ไดแก มความพอใจในการทางาน, มความขยนพากเพยรไมทอดทง

กลางคน, มใจจดจอตออาชพ และมปญญาพจารณา ๒) เบญจศล เบญจธรรม คอ การทาตนใหอยในศลในธรรม ตงใจปฏบตงานทไดรบ

มอบหมายใหแลวเสรจไปตามเวลาทกาหนด เมอพนกงานทกคนมศลกทาใหปกครองงายไมเกดความเดอดรอนในสงคมทอยรวมกน

๓) ปฏบตหนาทของลกจางทพงมตอนายจาง เชนเขาทางานกอน และเลกทหลงเจานาย และไมถอเอาของทเจานายไมไดใหมาเปนของตน ทงยงปรบปรงการทางานใหดมประสทธภาพมากยงขน พรอมทจะกลาวสรรเสรญเจานายและบรษทเสมอเมอมโอกาส

๔) อบายมข ๖ ไดแกสงททาใหเสอม พนกงานทกคนตองละเลกอบายมขเพราะเปนสงไมดเปนทางแหงความเสอม ทงยงเปนนโยบายของบรษททไมรบพนกงานทหลงอยในอบายมขอกดวย

นอกจากนกยงมหลกพทธจรยธรรมของผบรหารและพนกงานอกหลายขอทไมไดกลาวถงในทน แตกพอมองออกวา บรษท แฟรแลนดสรรพสนคานนเปนบรษททไดนาเอาหลกพทธจรยธรรมมาประยกตใชโดยตรง

ผลของการประยกตใชพทธจรยธรรม ๑) ในระดบปจเจกบคคล เชนทาให มรายไดเพมขน มความเปนอยดขนเนองจากละ

เลกอบายมข เปนตน ๒) ในระดบครอบครว มความสขมากขน มเวลาใหกบครอบครวมากขน เพราะ

ปฏบตตนอยในศลในธรรม ไมใชชวตออกนอกลนอกทาง ๓) ในระดบชมชน ทาใหเกดความรกความใกลชดกบพระศาสนา และวฒนธรรมในทองถนมากขน เพราะมการรวมกจกรรม เชนการทาบญตกบาตรในวนขนปใหม วนสงกรานต เปนตน พนกงานและผบรหารใหความรวมมอเปนอยางด ๔) ในระดบสงคม มการจดกจกรรมใหความรแกนกเรยนนกศกษา อย เนองๆ นอกจากนยงมการจดบรรยายธรรมตอประชาชนทวไป แจกหนงสอธรรมะ และจดปฏบตธรรมอกดวย

๑๒๔  

จะเหนไดวาทางบรษท แฟรแลนดสรรพสนคา จากด นอกจากจะใหความรและใหสงดๆกบพนกงาน เชนธรรมะแลว ทางบรษทกยงหวงวาเมอพนกงานไมไดทางานทนแลว กจะเปนคนดและเปนกาลงของสงคมตอไป

๕.๒ ขอเสนอแนะ

๕.๒.๑ ขอเสนอแนะทวไป

ผลจากการศกษาครงนพบวา หลกพทธจรยธรรมกบการประยกตใชในการประกอบ ธรกจนนมความสอดคลองกน ธรกจทขาดจากหลกพทธจรยธรรมนนจะอยไมไดในระยะยาว จากผลการสมภาษณ พบวานกธรกจมการประยกตใชพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ โดยเฉพาะในการดาเนนธรกจนน นกธรกจมความเชอในทางพระพทธศาสนา และมบทบาทในการเลอกดาเนนธรกจทไมขดตอหลกศลธรรม เพราะมความรเกยวกบ บาป บญ คณ โทษ ซงมผลจากความรเรองกรรม จงสงผลออกมาสพฤตกรรมการดาเนนธรกจอยางมจรยธรรม ดงนนผวจยจงขอเสนอแนะแนวทางในการนาผลการวจยไปใชใหเกดประโยชนดงตอไปน

๑) นกธรกจควรพฒนาตนเองในเรองของพทธจรยธรรม เพราะจะสงเสรมคณภาพของการดาเนนชวต ทงในสวนของการเรมตนปฏบตตนเพอใหหลดพนจากทกขตามจดมงหมายสงสดของพระพทธศาสนา และในสวนของการสงเสรมใหเกดพฤตกรรมทางเศรษฐกจทถกตอง รจกเปาหมายของการมชวตและอยรวมกบสงคมไดอยางมความสข สรางสรรคประโยชนสวนตนและสวนรวม ไมกอทกขโทษทงตอตนเองและผอน

๒) นกธรกจควรศกษาหลกพทธธรรมทเกยวของกบธรกจ และประยกตใชหลกพทธธรรมมาใชในการดาเนนธรกจ เพราะหลกพทธธรรมจะชวยใหนกธรกจมพฤตกรรมทางเศรษฐกจทถกตอง รจกจดหมายทแทจรงของการประสบความสาเรจทางธรกจ ซงจะสงผลตอการมพทธจรยธรรมตอธรกจดวย

๓) จากการศกษาการประยกตใชหลกพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจ การสงเสรมใหมพทธจรยธรรมในวชาชพอนดวยนบเปนการด เพราะจะสงผลตอการมพทธจรยธรรมในการประกอบธรกจดวย โดยใหเรมศกษาศรทธาตามหลกพระพทธศาสนาเพอทจะไดมศรทธาอยางถกตอง ทาใหทฏฐหรอความเหน ความคด คานยมทถกตองเปนจดเรมตนของพฤตกรรมทกอยางในการดาเนนชวตของมนษย เมอมนษยมศรทธาทถกตองกจะมการปฏบตทถกตอง กอใหเกดความรความเขาใจ ทาใหมนษยมพฤตกรรมในการดารงชวตทถกตองยงขนไปอก และสามารถแกปญหาทกอยางได โดยเฉพาะปญหาตางๆทเกดขนในสงคมปจจบน ทงในเรองเศรษฐกจ สงคม

๑๒๕  

การเมอง หากพจารณาใหดแลวจะพบวาเกดขนเพราะมนษยมทฏฐทผดพลาดทงสน ดงนนการจะแกปญหาตางๆ จงตองเรมตนทการแกทฏฐ หรอความเหนใหถกตองเสยกอน จงเปนการแกปญหาทตรงจด และสามารถแกปญหาไดอยางแทจรง

๑๒๖  

๕.๒.๒ ขอเสนอแนะในการทาวทยานพนธตอไป ผลจากการศกษาวจยครงนพบวา ยงมประเดนทเปนประโยชนนาศกษาคนควาวจยตอ

เพอพฒนาองคความรใหครอบคลมยงขน เหนวาควรทจะศกษาวจยเรองดงตอไปน ๑) ศกษาการประยกตใชพทธจรยธรรมในกลมอาชพอน ๆ เชน กลมนกการเมอง

กลมทหาร และตารวจ ๒) ศกษาเศรษฐศาสตรเชงพทธเปรยบเทยบกบเศรษฐศาสตรตะวนตก ๓) ศกษาการบรหารธรกจเชงพทธเปรยบเทยบกบการบรหารธรกจทางตะวนตก ๔) ศกษาเปรยบเทยบสถานประกอบการทมการนาหลกธรรม มาประยกตใชกบการ

ปฏบตงานขององคกร

๑๒๗ 

 

บรรณานกรม ก. เอกสารชนปฐมภม

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙

ข. เอกสารชนทตยภม (๑) หนงสอ :

กรต บญเจอ. จรยศาสตรสาหรบผเรมเรยน.กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนาพานช, ๒๕๓๔. กรองแกว อยสข และพมพา สรายทธ.ความรทวไปเกยวกบธรกจ. กรงเทพมหานคร : ประยรวงศ,

๒๕๓๒. ไกรยทธ ธรตยาศนนท. แกนสารของเศรษฐศาสตร. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย , ๒๕๓๒ คณ โทขนธ. พทธศาสนากบสงคมและวฒนธรรมไทย. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร. ๒๕๔๕. จนตนา สนทรธรรม. ธรกจเบองตน. เชยงใหม : ศนยหนงสอเชยงใหม, ๒๕๒๓. ฉตรสมน พฤตภญโญ. ธรกจกบสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร : คณะบรหารธรกจมหาวทยาลย

สยาม, ๒๕๔๐. ทบทม วงศประยร. ความรเบองตนเกยวกบการประกอบธรกจ. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร:

อกษรสยามการพมพ, ๒๕๔๐. ธงชย สนตวงศ และคณะ. เอกสารการสอนชดวชาความรเบองตนเกยวกบการบรหารธรกจ.

นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๙. พนตา องจนทรเพญ แปล/เรยบเรยง. พทธศาสนากบโลกธรกจ : การใชหลกพทธธรรมในการทา

ธรกจ บทสนทนาระหวาง พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) กบนายลอเรนส แวนเดน มวเซนเบรก. พมพครงท ๔. กรงเทพมหานคร : ธรรมสภา, ๒๕๔๘.

พระเทพเวท (ประยทธ ปยตโต). ธรรมเพอชวตและการพฒนาวฒนธรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทอมรนทร พรนตง กรพ จากด, ๒๕๓๒.

พระธรรมปฎก (ประยทธ ปยตโต). จะพฒนาคนอยางไร (พทธศาสนากบการพฒนามนษย). กรงเทพมหานคร : สหธรรมก, ๒๕๓๖.

๑๒๘  

_________ .เศรษฐศาสตรแนวพทธ. พมพครงท ๓ กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๗.

__________. พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลธรรม.พมพครงท ๘ กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๘.

__________. พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลศพท.พมพครงท ๘ กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๘.

__________. การพฒนาทยงยน. พมพครงท ๒ กรงเทพมหานคร : มลนธโกมลคมทอง, ๒๕๓๙. __________. ธรรมนญชวต พทธจรยธรรมเพอชวตทดงาม.กรงเทพมหานคร : ม.ป.ท., ๒๕๔๑. __________. พทธธรรม. พมพครงท ๘ กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

, ๒๕๔๒. __________. เศรษฐศาสตรแนวพทธ. พมพครงท ๔ กรงเทพมหานคร : สานกพมพมลนธโกมล-

คมทอง, ๒๕๔๒. พระพรหมมงคลาจารย (ปญญา นนทภกข). งานคอชวต ชวตคองานบนดาลสข. กรงเทพมหานคร : สถาบนบนลอธรรม, ๒๕๕๐. พระมหาณรงค จตตโสภโณ. หลกธรรมสาหรบพฒนาเศรษฐกจ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

กรมศาสนา, ๒๕๒๗. พระมหาบญม มาลาวชโร.พทธวธ: สสดยอดนกบรหาร ผทรงภมทลกนองรก และเทดทนอยาง จรงใจ. กรงเทพมหานคร : ธงคบยอนด บคส, ๒๕๕๓. พระเมธธรรมาภรณ (ประยร ธมม จตโต ) . คณธรรมสาหรบนกบรหาร . พมพค รง ท ๒

กรงเทพมหานคร : สานกพมพมลนธพทธธรรม, ๒๕๔๑. พระมหาสม ปญคตโต และคณะพระนสต ศาสนศาสตร รนท ๒๑ มหมกฎราชวทยาลย.

พระพทธศาสนากบเศรษฐกจ. พมพครงท ๓. กรงเทพมหานคร : มหามกฎราชวทยาลย ,๒๕๓๓.

เพมศกด วรรลยางกร. จตวทยามนษยเชงธรกจ. กรงเทพมหานคร : สานกพมพวงอกษร, ๒๕๔๗. พทธทาสภกข,ปญญานนทภกข และ เขมกะ.หวใจพทธบรษท. กรงเทพมหานคร : ธรรมสภา

,๒๕๓๖. นตย สมมาพนธ . กลว ธแกปญหาเศรษฐกจสงคม การบรหารเชงพทธ . พมพครง ท ๒

กรงเทพมหานคร : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๒๙. นพนธ จตรประสงค และสมยศ นาวการ. ธรกจเบองตน. พมพครงท ๒ กรงเทพมหานคร :

โรงพมพธรรมศาสตร, ๒๕๑๙.

๑๒๙  

บญเกยรต โชควฒนา. กลยทธการคดแบบ C E O .กรงเทพมหานคร : เนชนบคส, ๒๕๔๙. บญทน ดอกไธสง. การบรหารเชงพทธ (กระบวนการทางพฤตกรรม). กรงเทพมหานคร : บรษท-

บพธการพมพ จากด, ๒๕๒๘. บญม แทนแกว. วชาจรยศาสตรกบชวต. พมพครงท ๔ กรงเทพมหานคร : โรงพมพธนการพมพ ,

๒๕๓๘. __________. จรยธรรมกบกบชวต. พมพครงท๗. กรงเทพมหานคร : โอเดยนสโตร,๒๕๕๒. ปจจย บนนาค. เศรษฐศาสตรธรกจ. พมพครงท ๒ กรงเทพมหานคร : สานกพมพไทยวฒนาพานช

จากด, ๒๕๒๒. ประภาศร สหอาไพ. พนฐานการศกษาทางศาสนาและจรยธรรม. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, ๒๕๓๑. ประเวศ วะส . เศรษฐกจพอเพยงและประชาสงคม แนวทางพลกฟนเศรษฐกจสงคม .

กรงเทพมหานคร : หมอชาวบาน, ๒๕๔๒. เยยม คณาวงศ. เสนทางชวต .กรงเทพมหานคร : ศรวฒนาอนเตอรปรนจากด, ๒๕๔๐. รงส สทนต. เศรษฐแทฟงธรรม. กรงเทพมหานคร : สานกพมพสขภาพใจ,๒๕๔๓. โรม สรเสน. คมอการพฒนาคณธรรมจรยธรรมสาหรบผบรหาร. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

กรมการศาสนา, ๒๕๓๔. วรภทร ภเจรญ. การบรหารวถพทธ. กรงเทพมหานคร : บรษท อรยชน จากด, ๒๕๓๗. สมบรณ ศาลยาชวนและคณะ. จรยธรรมในการดาเนนธรกจของนกธรกจในประเทศไทย

เปรยบเทยบกบนกธรกจในประเทศสหรฐอเมรกา. กรงเทพมหานคร : สานกงาน กองทนสนบสนนการวจย, ๒๕๔๑.

สมพร เทพสทธา. พระพทธศาสนากบเศรษฐกจและชวตประจาวน. กรงเทพมหานคร : สานกพมพ โอเดยนสโตร, ๒๕๔๑.

__________. การสงเสรมศาสนาและจรยธรรมในยคโลกาภวตน. กรงเทพมหานคร : สภาสงคม สงเคราะหแหงประเทศไทย, ๒๕๔๐.

__________. ภาวะวกฤตของสงคมไทยในปจจบน. กรงเทพมหานคร : สภาสงคมสงเคราะหแหง ประเทศไทย, ๒๕๔๑.

สลกษณ ศวรกษ. การบรหารงานแบบพทธ. กรงเทพมหานคร : เสมสกขาลย, ๒๕๓๘. ไสว มาลาทอง. คมอการศกษาจรยธรรม สาหรบนกเรยน นสต นกศกษา นกบรหาร นกปกครอง

และประชาชนทวไป. กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๔๒.

๑๓๐  

อภชย พนธเสน และคณะ . พทธเศรษฐศาสตร ฉบบนสต นกศกษา และประชาชน . กรงเทพมหานคร : สานกพมพดอกหญาวชาการจากด, ๒๕๔๙.

อภศกด สรยาปกรณ. ๓๐ กลยทธ เคลดลบ ปรชญา เพอนกบรหารรนใหม. กรงเทพมหานคร : สานกพมพโอม, ๒๕๔๗.

(๒) นตยสาร , วารสาร :

กตตภม มประดษฐ,การพฒนาคณภาพจตทมอทธพลตอความประพฤตของมนษยในสงคม,วารสาร INDUSTRIAL TECHNOLOGY REVIEW ปท ๑๑ (ฉบบท ๑๕๑ มถนายน ๒๕๔๙ ) : ๑๕๔ สนต คณาวงศ. “ เราจะฝาขามไป เดมพนแฟรแลนด ”. โลกธรกจ. ปท ๔ (ฉบบท ๑๗๙ สงหาคม

๒๕๓๙ ) : ๑๐. __________. “ บทบาทใหมของหางภธรยคยกษชนยกษ”. คแขง. ปท ๑๗ ( ฉบบท ๒๓๓ พฤษภาคม ๒๕๔๐ ) : ๖๓. __________. “ผพทกษสงแวดลอม”. Krobkruakao 106 Magazine. ปท ๑ ( ฉบบท ๓๑ กนยายน ๒๕๕๔ : ๒๔. คณะผบรหารแฟรแลนด. คมอการบรหาร. ปท ๒ (ฉบบท ๘ พฤศจกายน ๒๕๔๖) : ๓ (๓) วทยานพนธ และงานวจย :

กลยธรา สรรพสมฤทธ. “นกธรกจ กบ พทธศาสนา”. สารนพนธปรญญาศลปศาสตรบณฑตสาขา วชาศาสนศาสตร วทยาลยศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๗. จตพร รวมใจ. “ การศกษาศาสนาภาพ และการประยกตหลกพทธธรรมของนกธรกจ : ศกษากรณ นกธรกจไทยพทธในกรงเทพมหานคร”. วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหา บณฑต สาขาวชาศาสนาเปรยบเทยบ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล,๒๕๔๔. คาพอง งามภกด. “ศกษาเปรยบเทยบแนวคดประโยชนนยมกบแนวคดพระพทธศาสนา”

วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาจรยศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๓.

ชาตร ลนดา. “ บทบาทการนาพทธธรรมไปใชในการบรหารองคกร : กรณศกษา ชมรมชาวพทธ พาตา”. สารนพนธปรญญาศลปศาสตรบณฑตสาขา วชาศาสนศาสตร วทยาลยศาสน- ศกษา มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๖.

๑๓๑  

ทองนาค สภาวฒนพนธ. “ศกษาเชงวเคราะหหลกธรรมในการแกปญหาทางเศรษฐกจของชมชนหนองนาคา อาเภอหนองนาคา จงหวดขอนแกน. วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๕๓.

ปรชา ชางขวญยน. “ศกษาจรยศาสตรสงคมในพทธศาสนาเชงวจารณ”.วทยานพนธปรญญา อกษรศาสตรมหาบณฑต,ภาควชาปรชญา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๒๐.

พระมหาอาพรรณ อภวโร. “นกธรกจกบหลกคาสอนเรองกรรม” สารนพนธปรญญาศลปศาสตร บณฑตสาขา วชาศาสนศาสตร วทยาลยศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๘.

เพชรา ภมอานนท. พทธศาสนาและเศรษฐกจ : “ศกษาเปรยบเทยบความคดเหนทางเศรษฐกจของ พทธสาสนกชน ณ วดธรรมกายและพทธสถานสนตอโศก”.วทยานพนธปรญญา อ กษรศ าสตรมหาบณ ฑต สาข าศ าสนา เปร ยบ เ ท ยบ บณฑ ต ว ท ย า ล ยมหาวทยาลยมหดล, ๒๕๓๓.

พสมย สอนบญม. “การศกษาเปรยบเทยบปรชญาเศรษฐศาสตรกบปรชญาพระพทธสาสนา”, วทยานพนธปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๓๗.

สนทราภรณ เตชะพะโลกล. “เศรษฐศาสตรแนวพทธกบวถการพฒนาของไทย”.วทยานพนธปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ๒๕๓๔.

สมโภช ศรพนธ.”ศกษาวเคราะหเศรษฐศาสตรตามแนวพระไตรปฎก”.วทยานพนธปรญญาพทธ ศาสตรมหาบณฑต สาขาปรชญา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณ- วทยาลย.๒๕๓๖.

สภาวด นมคณสรณ. “ธรกจกบพทธจรยศาสตร”.วทยานพนธปรญญาอกษรศาสตรมหาบณฑต ภาควชาปรชญา .บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ๒๕๓๙.

(๔) เอกสารอเลกทรอนกส :

คณธรรม ๗ ประการ ในการกากบดแลกจการทด (Good Corporate Governance) ธนาคารออมสน ธนวาคม ๒๕๔๒, <htt://www.codi.or.th./index.php?optin=comcontent&view =article&id=368&lang=th .> [ ๑๕ ม.ย.๒๕๕๔].

พระมหาวฒชย วชรเมธ, ธรรมกบการลงทน สเศรษฐแสนสข. <http://www.dhammatoday.com/download/stock_exchange_2.pdf [๑๑ พ.ค. ๒๕๕๔].>

๑๓๒ 

 

พระราชบญญตสภาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต,๒๔๙๓. < http//www.thailandlawyercenter.com/index.php?lay=show&ac=article&id=538975875&Ntype =19 > [ ๑๑ ม.ย.๒๕๕๔].

สนต คณาวงศ รอฟนชมรมหางฯ ภธร, < http//www. Gotomanager.com/news/details.aspx?id = 283 > [ ๑๗ ก.ค. ๒๕๕๔].

(๕) บทสมภาษณ : นายกลธวช คณาวงศ, รองกรรมการผจดการบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, ๑๙ พฤศจกายน

๒๕๕๔. นายเยยม คณาวงศ, ประธานบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, ๑๘ พฤศจกายน ๒๕๕๔. นางวนทนย บรณเสน, ผจดการฝายบญช และการเงน แฟรแลนดสรรพสนคา, ๒๕ พฤศจกายน ๒๕๕๔. นายสนต คณาวงศ, กรรมการผจดการบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, ๑๘ พฤศจกายน ๒๕๕๔ นายเสรมพงษ คณาวงศ,ผจดการฝายการคลงสนคาของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, ๒๐ พฤศจกายน ๒๕๕๔ นางสรตน บาทบารง , ผชวยผจดการฝายการคาท ๒ ของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, วนท ๒ พฤศจกายน ๒๕๕๔

ภาคผนวก

๑๓๔  

ภาคผนวก ก. บทสมภาษณ

จะเหนไดวาบรษทแฟรแลนดนอกจากจะเปดโอกาสใหพนกงานแลว กยงเผอแผไปยง

สงคมรอบขางอกดวย เพราะทางบรษทถอวาลกคาทกทานเปนผมพระคณตอบรษทและหนาทของ

พนกงานกจะตองเลอกสงดๆใหกบลกคาทกทานเพอเปนการตอบแทน ซงเปนหนาทของพนกงาน

ทนทกคนอยแลวพนกงานทนถกสอนวาวนนเราจะใหบรการอะไรแกลกคาไดบาง ซงเมอเขาได

ปฏบตธรรมะอยบอยๆความคดอนนกจะกระจายไปสสงคม คอแทนทจะคดเฉพาะลกคากม

ความคดไปสคนในสงคมภายนอก ทงหมดนจะเกดขนไมไดเลยถาไมมทมผบรหารทเขมแขงเอา

จรงเอาจงและใสใจในเรองเหลาน ดงนนผเขยนจงอยากจะกลาวถงบทสมภาษณผบรหารทเปน

หลกในบรษทแฟรแลนดทไดนาเอาพทธจรยธรรมมาประยกตใชในบรษททาใหเกดประโยชนอยาง

มากมายนสกหาทาน โดยเรมจากทานประธานบรษท ดงตอไปน๑

                                                            ๑บทสมภาษณ นายเยยม คณาวงศ, ประธานบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, ๑๘ พฤศจกายน

๒๕๕๔.

๑๓๕  

ประวตประธานบรษทแฟรแลนด นายเยยม คณาวงศ

ชอ – สกล นายเยยม คณาวงศ

เกด ๒๐ มถนายน พ.ศ. ๒๔๖๘

ภรรยา นางพรทพย คณาวงศ

บตร ๑. นายสนต คณาวงศ

๒.นายกลธวส คณาวงศ

๓.นายชเล คณาวงศ

๔.นายเสรมพงษ คณาวงศ

๕. นายเสรมคณ คณาวงศ

การศกษา มธยมศกษา ลงยง คอลเลจกยหลน ประเทศจน

ตาแหนงปจจบน - ประธานบรษทเสรมแสง (๑๙๙๑)จากด

- ประธานบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด

- ประธานบรษทองศาสถาปนก จากด

๑๓๖  

บทสมภาษณ

๑. อยากจะใหทานเลาถงการทาธรกจทนาธรรมะเขามาชวยในการบรหารวาเรมแรก

เปนมาอยางไรจงมาถงจดนได?

กอนอนตองขอทาวความเรองการเรมทาธรกจของผมกอนวาเรมแรกผมชวยงานคาขาย

และโรงงานทอผาของครอบครวมากอน เนองจากคณพอคณแมเปนคนจนจงมอาชพคาขายมา

ตงแตตน เรมจากรานเลกๆ กคอยพฒนามาเรอยๆ จนเมอ ป พ.ศ.๒๕๒๗ ไดจดตง บรษทเสรมแสง

ซงเปนบรษทขายเครองใชไฟฟาขน และตอมาเมอป ๒๕๓๐ กไดมการเปลยนแปลงครงใหญของ

การคาในตระกลเมอบตรชายคนโตของผม ไดทาการรวบรวมทนจากญาตมตรกอตงบรษทแฟร

แลนดสรรพสนคาขน และการใชธรรมะเขามาบรหารนนผมคดวาเรมมาจากครอบครวเปนพนฐาน

ดงเดม ครอบครวของเราเปนครอบครวทอบอน เตยและแมจะเปนตวอยางทดในการทาธรกจเพราะ

ครอบครวเราคาขายมาตลอดทานจะทาธรกจดวยความซอสตยไมเอาเปรยบลกคา ไมไดมงกาไร

เพยงอยางเดยว เมอเราเหนดงนเวลาเราทาธรกจเองเรากจะสามารถนาธรรมะมาใชไดโดยอตโนมต

เพราะปกตเรากใชธรรมะอยแลว

๒. ไดแนวคดการนาพทธจรยธรรมมาใชในการบรหารองคกรมาจากไหน?

นาจะไดแนวคดมาจากคณแม เพราะทานเปนคนใจบญและทาบญทาทานมาตลอด

สวนเตยกไดทมเทชวยเหลอสงคมเชนกน ทาใหสงเหลานหลอหลอมมาถงลกๆทกคน ทเมอไดทา

ธรกจแลวจะไมเอาเปรยบสงคม การนาธรรมะมาใชบรหารกยงทาใหธรกจของเราอยรวมกนอยางม

ความสขมากขนในการทเราเปนชาวพทธเราตองเขาใจสงทเราเปนใหด การทเราจะเขาใจในความ

เปนชาวพทธนน เราตองศกษาหลกของพระพทธศาสนาใหเขาใจและนามาปฏบตดวย ทนเมอเรา

นามาปฏบตแลวเหนวาด มประโยชน จงอยากจะใหคนอน ไดเหน ไดปฏบตตาม นนกคอการ

แนะนาคนอนใหมาสมผสกบสงทเราทาเราปฏบตมา กไดแนะนาใหผทสนใจหรอผทเกยวของซงก

ไดแก พนกงาน หรอญาตสนท เพอนฝง มาสมผสกบสงทเรยกวาการปฏบตตามหลกของ

พระพทธศาสนาอยางนอยกเชน การรกษาศล ๕ เปนตน จงเปนการคดรเรมทจะนาพทธจรยธรรม

มาประยกตใชในชวตสวนตวและการทางานควบคกนไป

๑๓๗  

๓. บรษทแฟรแลนดใชหลกธรรมอะไรบางในการเปนผบรหาร?

การทจะเปนนกบรหารทดนน จาเปนจะตองเปนผบรหารคนใหเปน และการทจะทา

เชนนนไดตองรจกวธการทจะเปนหวหนาทเขาใจลกนองกอน คอสามารถปกครองลกนองเพอให

ผลงานตามทตองการ และดทสด คอไดผลงานทดทสด และไดจตใจลกนองดวย นกบรหารทด

ควรประกอบดวย

- มความยตธรรมใหความทดเทยมกนหมด ผดกวาไปตามผด ถกกวาไปตามถก ไม

เลอกทรกมกทชง ไมฟงความขางเดยว สามารถเปนทพงของทกคนได

- สอนลกนองไดสอนคอมความปรารถนาดอยากใหเขารสงทจะใหเขาปฏบต ไมใช

บน ไมใชตาหน เมอมความจรงใจลกนองจะสมผสได และเปนทยอมรบ

- พดจาไพเราะใชคาสภาพไมพดหยาบคาย ยงเราเปนผบรหารดวยแลวการใชลกนอง

หรอไมวาจะเปนการตาหนกตาม จะตองใชตาพดทเหมาะสม

- มความเขาใจใหความจรงใจและความปรารถนาดแกลกนอง ดวยการสงเสรม ถา

ลกนองทาด และใหอภยเมอลกนองทาผดพลาด ใหแนวทางทแกไขทถกตองแกลกนอง

- มคณธรรมเปนลกษณะทแสดงออกอยางเสมอตนเสมอปลาย กระจายความด

ความชอบไปยงลกนองทกคนทสามารถทาความดหรอความชอบได หรอกระตนใหลกนองทยงม

ไฟแสดงความสามารถออกมาในทางทสรางสรรคการงาน

- ใหการชวยเหลอเมอคราวทจาเปน ถาลกนองมปญหา หวหนาทดตองใหความ

ชวยเหลอแกไขทนท อยางเทาเทยมกน ไมใชพอลกนองทางานด ทางานสาเรจตามเปาหมายก

เอาอกเอาใจจนมากเกนไป ซงจะทาใหเกดความแตกแยกขนได

หวใจของนกบรหารอยทการตดสนใจเมอพบปญหา ผทมหลกธรรมยดมนประจาใจ

การมองปญหา การแกปญหาของเขากจะไมใชวธทสงผลไปในทางเสยหาย สมมตวาองคกรเกด

ภาวะขาดทน กไมหารายไดชดเชยดวยวธทจรต หรอผดศลธรรมทจะทาใหผอนเดอดรอน เชนคด

โกง หรอคายาเสพตดเปนการแกปญหา ขณะคดแกปญหากมสตควบคม ไมใชอารมณเปนใหญ

เชนเกดโทสะวาราย หรอทารายผอน ซงจะเปนการเพมปญหาใหยงยากซบซอนมากยงขนไปอก

ผบรหารทด จะอาศยความเกงอยางเดยวไมได ตองอาศยหลกธรรมประจาใจ รวา

อะไรด อะไรชว อะไรควรทา อะไรไมควรทา การทคนเราจะมปญญาคดอยางนได จตใจของเขา

๑๓๘  

จะตองผกยดอยกบหลกธรรมตลอดเวลา ทางบรษทเราจงตองมนโยบายสงผบรหารไปปฏบตธรรม

เสมอเพอทเขาจะไดมาหลกธรรมไวสาหรบบรหาร

๔. การนาพทธจรยธรรมมาประยกตใชในการทางานนน มสวนในการลดความ

ขดแยงระหวางพนกงานไดหรอไม ? อยางไร?

ในการทางานตองเจอกบคนมากมาย มความคดเหนตรงกนบาง ไมตรงกนบาง ถา

ถามวามสวนในการลดความขดแยงนนจะเหนไดวา มสวนเหมอนกน แตอยางไรกตามขนอยกบวา

ใครกตามทไดฟงแลวนามาปฏบตอยางทบอก คอฟงธรรมทกเดอน ซงเปนกจกรรมหลก ประโยชน

ทไดรบกเปนของผนน คอเปนทรกของเพอนรวมงาน ทางานอยางไมตองหวาดระแวงกบเพอน

รวมงานอน นนกหมายความวา ทางานไดอยางมความสขและไดบญควบคกนไปดวย

๕. การใหความสาคญกบพนกงาน ทศนคตตอผใตบงคบบญชาเปนอยางไร?

กมองเขาวาเปนเพอนรวมงาน เปนเหมอนคนครอบครวเดยวกน ไมไดมองวาเปน

ลกนอง เราทาอะไรจะตองถกเสมอไป คนอนจะขดแยงไมไดนนไมใช เราจะใหความสาคญกบ

กบทกๆคน เชนในการนมนตพระมาเทศนนนเรากเลงเหนประโยชนอกแงหนงวา พนกงานหาง

นนตองทางานเกอบทกวน เลกกคา เวลาทจะพบพระสงฆ ศกษาพระธรรมนนกนอยเตมท จงทา

ใหดเหมอนวาเราไมไดอยหางไกลจากวด นนกคอนมนตพระมาบรรยายธรรมใหฟง ซงเปน

กจกรรมหางของเรา นกเปนสวนทเราทาใหเพอนรวมงานและองคกรของเรา ไมใชเพอบงคบใคร

มารวมกจกรรม

๖. หลกธรรมประจาใจทตองใชในการทาธรกจของทานประธาน คออะไรบาง?

เนองจากเราเปนนกธรกจ สงสาคญกคอ

๑) ความวรยะอตสาหะ อนดบแรกเราตองขยน ไมวาจะทาอะไรขยนอยางเดยวไมได

ตองอดทนดวย เพอองคกรของเราใหมความเขมแขง ในการทางานกเชนกน เราตองสกบงานหนก

เอาเบาส ไมเกยงงาน

๒) ซอสตย การทางานรวมกนนนตองมความซอสตย หรอมความจรงใจตอกนใน

ทนตองซอสตยทงตอหนาและลบหลงดวย และตองซอสตยกบทกๆคน ไมวาคนนนจะเปนลกคา

หรอเปนใครกตาม

๓) ความกตญกตเวท ซงเปนสงทสาคญมาก ถอเปนรากฐานเลยกวาได ใครกตาม

๑๓๙  

ขาดซงความกตญกตเวทแลว สงทกลาวมาขางตนยอมไมมความหมาย โดยความกตญกตเวท

ตอพอแมของเขา หากเขาขาดความกตญตอพอแมของตวเขาเองแลว กยากทจะยนยนหรอเชอได

วาเขาจะมากตญกตเวทตอนายของเขา ตอองคกรของเขาและเพอนรวมงาน ดงนนจงเนนทความ

กตญกตเวทเปนหลก

๗. ทางบรษทมสวนชวยเผยแผธรรมะอยางไรบาง?

ทางบรษทมสวนชวยในการสงเสรมตรงนคอ จดใหมการบรรยายธรรมสาหรบบคคล

ทวไปเปนประจาทกเดอน ไดนมนตพระภกษหรอฆราวาสผมความรทางธรรมมาบรรยายธรรมเปน

ประจาทกเดอน และสงเสรมใหผทตองการจะปฏบตธรรมไดเขาปฏบตไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ

ทงสน

๘. การนาหลกธรรมมาประยกตใชในชวตประจาวน?

หลกธรรมทนามาใชเปนประจากคอการคดด ทาด ทงในหนาทการงานและในชวต

สวนตว เพราะคดวาหากจตใจของเรามนคงในความด และมหลกยดเหนยวทดแลวนนกจะทาให

ดาเนนชวตเปนไปดวยความปกตสขได ซงจากการทางานทผานมากไดเคยประสบกบปญหา

อปสรรคบางเหมอนกนเพราะเปนเรองธรรมดาททกคนตองเผชญ แตหากเรามจดยนทมนคง ม

หลกธรรมในจตใจแลวกจะชวยไดมาก อกทงระบบระเบยบในการบรหารงานกจะชวยไดอกระดบ

หนง นอกจากนแลวในการใชชวตในครอบครวกไดสอนลกไวเสมอวาใหประพฤตตนเปนคนด

ตงมนอยในศลธรรมและไมใหเบยดเบยนผอน ซงลกๆทกคนกประพฤตอยในกรอบทดมาตลอด

๙. ความสาเรจในการประกอบธรกจในทศนะของทานเปนอยางไร?

ความสาเรจในทศนะคตของผมมองวา การประกอบธรกจเปนผลสาเรจไดนนไมได

ขนอยกบการมกาไรอยางเดยว แตธรกจนนจะตองมสวนชวยเหลอสงคม เปนสวนหนงของสงคม

เปนทยอมรบของประชาชน และอยในใจลกคาได จงจะไดชอวาประสบความสาเรจอยางแทจรง

สาหรบสวนตวแลว ความขยนมานะอดทน รกการเรยนร มความซอสตย รจกประหยด อดออม

มระเบยบวนย ใชชวตเรยบงาย ไมมกใหญใฝสง มความเสยสละ เหนแกประโยชนสวนรวม คอ

รากฐานแหงความสาเรจในชวตของผม

จากบทสมภาษณของ นายเยยม คณาวงศ ทาใหมองเหนวาผบรหารของบรษทแฟร

แลนดเขาใชหลกธรรมอะไรมาประยกตใชบาง จงทาใหแฟรแลนดเปนบรษททนาศกษาอยางเชน

๑๔๐  

ทกวนน ปจจบนทานประธานวางมอจากธรกจโดยมอบหมายใหบตรชายของทานไดบรหารจดการ

แทน เพยงแตเปนทปรกษาเทานน

ยงมผบรหารอกทานหนงทเปนบคคลสาคญทมสวนใหมการนาพทธจรยธรรมมา

ประยกตใชในบรษท แฟรแลนดเปนอยางมาก เพราะทานเปนคนรเรมสรางสถานปฏบตธรรม โดย

ใชทดนสวนตวของทานเอง ขนทอาเภอเกาเลยว จงหวดนครสวรรค คอทสวนธรรมหาดเสลาซง

ไดเปนสถานปฏบตธรรมสาหรบพนกงานทกคน และยงเปดโอกาสใหบคคลทวไปไดเขาปฏบต

ธรรมดวย นบวาเปนประโยชนอยางยงสาหรบคนนครสวรรคและจงหวดใกลเคยงทไดเขามา

ปฏบตธรรม ทานนนกคอ นายสนต คณาวงศซงเปนบตรชายคนโตของทานประธาน ซงมบท

สมภาษณดงตอไปน๒

                                                            ๒สมภาษณ นายสนต คณาวงศ, กรรมการผจดการบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, ๑๘

พฤศจกายน ๒๕๕๔.

๑๔๑  

ประวตกรรมการผจดการ นายสนต คณาวงศ

ชอ- สกล นายสนต คณาวงศ

เกด ๒๑ ธนวาคม พ.ศ. ๒๔๙๓

ภรรยา นางกาญจนา คณาวงศ

บตร ๑. น.สเกวลน คณาวงศ

๒. น.ส. วรพร คณาวงศ

การศกษา การบรหารธรกจ มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

ตาแหนง กรรมการผจดการบรษทเสรมแสง ๑๙๙๑ จากด

กรรมการผจดการบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด

บทสมภาษณ

๑. แรงจงใจททาใหใชหลกธรรมมาบรหารธรกจคออะไร?

เกดจากประสบการณ ทไดไปฝกปฏบตธรรม เรมตนมเพอนคนหนงทเปนเจาของหาง

โรบนสน ชอคณมานต อดมคณธรรม เขาบอกวาถาอยากไดลกนองททางานไดสองเทา แลวม

ความสขมากกวาเดมใหไปปฏบตธรรม ซงหลงจากไดไปทดลองกพบวาเปนความจรง คอการทเรา

มสตเพมขนจะทาใหเราทางานไดมากกวาเดม เชนถาเราทางานบญชอยสมมตวาคนทวไปนงทา

บญชหานาทแลวไปคดเรองอนอกหานาท ฉะนนในหนงชวโมงกทางานแบบมสตไดแคครงชวโมง

เทานนเอง อนนเปนเรองธรรมชาตของจต แตถาเปนคนฝกสตมากจะมสตรตวเรวขน ตอนทางาน

สมมตทางานไดหานาทกลมตว และแทนทจะลมตวตอไปจนถงหานาท กอาจจะลมตวไปแค สาม

๑๔๒  

นาทกรสกตวกอนกกลบมาทางาน ในเวลาเทากนจะสามารถทางานไดมากขน เพราะฉะนนอนน

คอประโยชนของการฝกสต ทาใหทางานมากขนเปนสองเทา อกสวนหนงมความสขมากกวาเดม

คนเราสวนมากจตกจะไปอยกบอดตอยกบอนาคต อนนคอทาใหเกดความทกขทงนน แตถามสต

เรวรวาจตกาลงคดถงเรองอดต คดถงเรองอนาคตความทกขกจะหยด ความสขกจะมมากขน

เพราะฉะนนจากตรงนเรานาจะสงเสรมใหพนกงานเราไดปฏบตธรรมบาง จงมนโยบายให

พนกงานไดเขาปฏบตธรรม ผลเสยของบรษทอาจจะมเรองคาใชจาย และเสยเวลาการทางานบาง

แตผลดกคอสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพมากขน และมความสขมากกวาเดม สามารถจะ

นาการปฏบตธรรมตรงนมาแกปญหาทงงานของบรษทและสวนตว ถาเผอพนกงานมความสข

ลกคาทเขามากจะพลอยมความสขไปดวย เพราะไดรบการตอนรบจากพนกงานทมความสข

๒. คดวาการทาแบบนมผลตอบสนองมาคมคาหรอไม และมปญหาอปสรรค

อะไรบาง?

อปสรรคมสองดาน ดานหนงคอในแงผบรหารของบรษทบางคน อาจจะมองวา

เสยเวลาเสยงบประมาณเพราะการทสงลกนองไปปฏบตธรรม หาวน เจดวน หรอ สบวน ทกคนก

ไมอยากใหไป คนงานกไมม ทาใหงานเสยหาย ดงนนทกคนกไมอยากใหไป ดานทสองสวน

ของพนกงานเองกมปญหาเพราะไมมใครอยากไปปฏบตธรรม เราตองออกคาสงใหไป กเหมอน

การบงคบกรายๆ ซงพนกงานบางคนกตอตาน ถงกบบอกวาครอบครวมปญหาเพราะเราใหไป

ปฏบตธรรม พอไปปฏบตธรรม หาวน เจดวน สามอยทบานกออกไปเทยวนอกบานทาใหม

ปญหา แตเรากตองอธบายใหฟง อยทเวลา ผลจะตอบออกมาเองวาคมคาหรอไม และกตองมงมน

ทจะทา สวนตวคดวาคมคาทงบรษทและคมคาทงตวพนกงานทเสยเวลาไป

๓. หลกธรรมทใชในบรษทและใหกบพนกงานมอะไรบาง?

สงทเราพยายามใหกบเขาคอ ใหอาวธกบเขา อยางนอยพนกงานทเขามาเราพยายามให

อาวธกบเขาไวตอสกบความทกข ถาพนกงานมความทกขจะทางานดไมได เพราะฉะนนจะตองม

อาวธไวตอสกบความทกข บรษทเรามการอบรมหาเชาสาหรบพนกงานเขาใหม คอไหวพระสวด

มนต ทาโยคะ อนนเปนอาวธเบองตน หลายๆคนไมเคยรวาสวดมนตทาอยางไร เรามการสวด

มนตทถกตองเปนแบบน เวลามความทกขกสวดมนตได และงานทระดบสงตอไปถามความสนใจ

ทจะเขาปฏบตธรรม เรากเปดโอกาสใหไปฝกสมาธ ฝกสตมากยงขน และมแจกหนงสอธรรมะ ก

๑๔๓  

อาจจะชวยไดระดบหนง มการจดบรรยายธรรมแกพนกงานเพอใหพนกงานไดมผรมาตอบปญหา

คางคาใจ คาถามบางคาถามถามพอแม ถามหวหนางาน ถามเพอนรวมงานได แตเรามพระหรอผร

มาตอบปญหาทางธรรมอกแงมมหนง กจะเปนทางเลอกใหกบชวตของเขาได ฉะนนการนาธรรมะ

มาใชในบรษทกนามาใชใน สามสรปแบบน

๔. ทานมองวาธรกจกบคณธรรมไปดวยกนไดไหม?

ทจรงไปดวยกนได มใครทอยากจะซอของกบบรษททขโกง ระยะสนๆอาจจะทาได

และดเหมอนธรกจจะไปไดด แตระยะยาวแลวไมมทาง คนสมยนไมโง ฉะนนถาทาดวยความ

ซอสตยสจรต ใชธรรมมาเปนเกณฑในการทาธรกจ ระยะยาวคนจะร และคนจะสนบสนน

๕. การทบรษทใหพนกงานปฏบตธรรม มคณธรรมจรยธรรม ถามองในแงวาธรกจ

ตองมการแขงขนกนในหลายๆดาน คดวาจะสทอนไดไหม?

ถาทาจรงๆแลวคดวาสได สมยกอนมฝรงมาบอกวาพนกงานบรษทเขานเวลายกมอ

ไหวขอบคณลกคา เหมอนกบทาไปอยางนนเอง แตพนกงานทนทาดวยใจ ฉะนนจรงๆตรงนม

สวนทงนน หลายๆคนทางานทวาตอนรบลกคา หรอวาอยาโกรธใสลกคาทกคนกร แตเขาจะทาได

หรอเปลา ถามการปฏบตธรรมเขากจะมสตรบรอารมณทเกดขนมากขน เรวขน กจะสามารถทจะ

ระงบความโกรธได แตถาคนทระงบความโกรธไมไดกตองเสยลกคาไปแนนอน ดงนนการทให

พนกงานปฏบตธรรมเปนสงททาไดยาก แตถาทาไดเชอวาคมคาแนนอน และจะไดชยชนะในทสด

๖. การทบรษทมนโยบายใหพนกงานทกคนไปปฏบตธรรมนน พนกงานมการตอตาน

บางหรอไม? อยางไร?

มตอตานแนนอน อนนเปนธรรมดาของกระแสโลก ถาบอกวาใหพนกงานไปเทยว

ฟรกนฟร ทกคนกจะบอกวาเจานายนยอดมากแตถาบอกวาใหไปปฏบตธรรมเขากจะบอกวาเจานาย

นเพยนไปแลว แตเรากไมสนใจ เราเชอวาสงทดตองลองทา มพนกงานคนหนงบอกวาใหพาสาม

ของเขาไปปฏบตธรรมหนอย ถาทาไดเขาจะสรางกฏปฏบตธรรมราคาหาแสนบาทใหเราหลงหนง

เลย ผมบอกวาโชครายทสามเขาไมไดเปนลกนองเรา เราสงไมได ถาเปนลกนองเรา เราสงได ผม

เชอวาการไปปฏบตธรรมนนถารอสมครใจคงไมมใครไป มนตองออกคาสง แตเมอเขาไดสมผส

แลวเขาจะรวามนด เมอรวาดตอไป ถงตอนนเขายงไมไดใช ยงไมเจอทกขเขากไมมปญหา แตถา

๑๔๔  

วนหนงเขาเจอทกข เขาสามารถเอาอาวธนออกมาใชได อนนนถอวาเปนสงทบรษทแฟรแลนดจะ

ตอบแทนตอพนกงานของเรา

๗. ทผานมาคดวาการใหพนกงานมธรรมประสบผลสาเรจมากนอยแคไหน?

ตอนนเราเชอวาพนกงานทเคยปฏบตธรรมแลวยงอยกบเราประมาณ ๔๐ เปอรเซนต

กไดเหนหลายคนทเมอเขาประสบกบความทกขแลวเขาสามารถใชธรรมะได ยกตวอยางเมอไมก

วนนเองมพนกงานมาบอกวาเขาขอบคณมากทใหไปปฏบตธรรม ซงตอนนเขาเอามาใชอยางมาก

เพราะเขากาลงมความทกข คนเราไมเหนทกขกไมเหนธรรม แตถาเผอจะไปฝกตอนทเปนทกขมน

กยงลาบาก เพราะฉะนนเราฝกไวกอนและหมนฝกซอมไวเมอมทกขเรากไดเอามาใช และการ

ปฏบตธรรมทเราพยายามใหทากคอ เขาสามารถจะใชเวลาปฏบตไดทงวนในเวลาทางาน เราจะ

คาดหวงใหพนกงานเลกงานแลวไปนงสมาธเปนชวโมงมนเปนไปไมได เพราะถาเผอเราทาแบบ

นนทไรไมสาเรจ แปลวาเมอพนกงานกลบออกมาจากการเขาปฏบตเขากจะหยด เขาเหนวาด แต

เขากหยด เพราะเขาทาไมไดในชวตประจาวน ตอนนเราพยายามจะใชหลกสตรใหมๆ เชนการดจต

ของหลวงพอปราโมทย กเปนสงหนงทจะสามารถปฏบตธรรมไดทงวน

๘. บรษทมสวนสงเสรมเผยแผธรรมใหกบสงคมมากนอยแคไหน?

บรษทเราทาสองดาน ดานทหนงคอจดบรรยายธรรมใหกบลกคา มการแจกหนงสอ

ธรรมะ สวนทสองกคอมการจดปฏบตธรรมทสวนธรรมหาดเสลาใหกบบคคลทวไป โดยไมเสย

คาใชจายใดๆ กมสองสวนนทเราทาตอเนองกนมาสบกวาป กคดวานาจะเปนจดเลกๆ ในสงคมท

ใหแสงสวางกบคนทวไป

๙. ทศนคตทจะเปนผบรหารทดของทานเปนอยางไร?

ผบรหารสาหรบผมคดวาการมสต หลายอยางทเราทาไปเพราะขาดสต การตดสนใจ

ทางธรกจบางอยางพลาดไปเพราะความโลภ การตดสนใจงานบางอยางหรอการประชมบางอยาง

เราพลาดไปเพราะความโกรธ หรอแมกระทงความหลง ถาเรามสตอยเรากสามารถทางานทกอยาง

ได อยางทผดพลาดนอยทสด และไดผลดทสด มประสทธภาพมากทสด แตมนกตองอยทการ

ฝกฝน ตอนนผมเชอวาแนวทางทปฏบตทกวนนกสงผล ถงจะไมมากแตกยงคดวาไดผลพอสมควร

๑๔๕  

๑๐. ในชวตประจาวนทานนาธรรมะไปใชอยางไร?

ในชวตประจาวนกพยายามมสต ทาทกชวงเวลาทนกได ตอนนคดอยอยางเดยววา

ตรงนเปนกาไรลวนๆทเราไดทา กทาไปเรอยๆ การทาในชวตประจาวนนนดทสดแลว เพราะวา

การปฏบตธรรมตองทาเรอยๆ ไมใชไปเรงชวงระยะเวลาใดเวลาหนง สมยกอนนจะไปทมปฏบต

ตอนทเราเขาคอรส แตพอออกมาแลวกละเลย แตตอนนคดวาพยายามทาทกวนเทาทจะทาได การ

ปฏบตธรรมทาไมยากเลย เพยงแตวาเอาใจใสทจะทาเทานนเอง

๑๑. ขอคาแนะนาสาหรบผททาธรกจทวๆไป ทอยากจะนาพทธจรยธรรมไปใชใน

องคกรบาง

ผททาธรกจทวๆไป นาจะเขามาศกษาธรรมะ เพราะธรรมะไมใชของโบราณสาหรบ

คนพายแพ แตธรรมะเปนอาวธสาหรบคนทกาลงจะตอส ฉะนนถาสนใจปฏบตเองผลดกจะบงเกด

กบตนเองและครอบครว และในทสดกมาสองคกร ถาสนบสนนใหพนกงานในบรษทไดเขาปฏบต

ธรรมกยงด เพราะงานจะมประสทธภาพดขนอยางแนนอน ยงไมพดถงการใหธรรมะเปนทาน ซง

เปนกศลสงสดแบบหนงทจดเปนบญมากเลยถาทาแบบนน

จากบทสมภาษณกรรมการผจดการของบรษทแฟรแลนด จะเหนไดวาหลกธรรมท

ทานใชและหวงใหพนกงานทกคนมนนกคอการมสตนนเอง การทบรษทสงพนกงานรวมทง

ผบรหารเขาไปปฏบตธรรมกเพอใหทกคนมธรรมะรจกเลอกใชธรรมะเพอมาตอสกบความทกข

หรอกเลสของแตละคนใหเหมาะสม ซงนอกจากจะเกดประโยชนทงตนเองและครอบครวแลว

ทานกยงหวงวาเมอพนกงานเหลานไมไดอยกบบรษทแลว เขากยงไดตดตวนาไปใชเพอเปนคนด

ของสงคมตอไป นอกจากนทานยงไดรบรางวลเสาเสมาธรรมจกร เมอ วนท ๒๓ พฤษภาคม

๒๕๔๒ ในฐานะไดทาคณประโยชนตอพระพทธศาสนาอกดวย

ตอไปกจะเปนบทสมภาษณผบรหารอกทานหนงทมสวนชวยใหบรษทไดมการ

ประยกตใชหลกพทธจรยธรรมเปนอยางมากอกทานหนง ทานเปนบคคลทนาเอาเปนตวอยางในการ

ใชชวตประจาวน ไมวาจะเปนทงทางโลก หรอทางธรรมกตาม เพราะทานเปนคนสมถะใชชวต

๑๔๖  

เรยบงาย จงทาใหชวตของทานมเวลาเหลอในการทจะปฏบตธรรมไดเสมอจบนทานดารงตาแหนง

รองกรรมการผจดการของบรษท คอ นายกลธวช คณาวงศ๓

                                                            

๓ สมภาษณ นายกลธวชคณาวงศ,รองกรรมการผจดการบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, ๑๙ พฤศจกายน ๒๕๕๔.

 

๑๔๗  

ประวตรองกรรมการผจดการ บรษทแฟรแลนด จากด

ชอ– สกล นายกลธวช คณาวงศ

เกด ๒๘ มนาคม ๒๔๙๗

ภรรยา นางชนนทรนาฏ คณาวงศ

บตร ๑. นายนครนทร คณาวงศ

๒. น.ส. กวตา คณาวงศ

การศกษา คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยกรงเทพฯ

ตาแหนง รองกรรมการผจดการบรษทแฟรแลนด จากด

บทสมภาษณ

๑. บรษทแฟรแลนดเรมกอตงเมอไร และระยะแรกๆเรมใชธรรมะมาบรหารหรอไม?

อยางไร?

ธรกจแฟรแลนด เรมขนเมอป ๒๕๓๐ ระยะแรกๆ ยงไมไดนาธรรมะมาใช การเรม

นาธรรมะมาใชนน เรมมาจากการปฏบตธรรมของตวเองจากหางองกฤษตราง ซงเปนผรวมคากน

โดยบรษทของหางองกฤษตรางเขามสถานปฏบตธรรมกอน และทางบรษทเราตอนนนยงไมม จาก

การทไดไปเขาปฏบตธรรมแลวเหนวาด จงมความคดวาเรานาจะสงผบรหารและพนกงานของเรา

เขาไปปฏบตธรรมบาง จากนนกมความเหนตรงกนกบผบรหารอกหลายทานจงไดสงผบรหารไป

เขาปฏบตธรรมทหางองกฤษตรางบาง และท ยวพทธฯบางซงเขามสถานทและมวปสสนาจารยอย

แลวและตอมากขยายโอกาสใหพนกงานของเราไดสบเปลยนหมนเวยนกนไปเขาบาง ซงตอนนน

๑๔๘  

พอดกบหองประชมใหญทบรษทของเราโดยเมอกอนนนนครหลวงเครดตเขามาเชาอยวางลง

ผบรหารจงมความเหนพองกนวาเรานาจะทาหองประชมนใหเปนหองปฏบตธรรมสาหรบพนกงาน

ของเราจากนนเรากไดเชญวปสสนาจารยมาสอนกรรมฐานเปนชวงๆ และหองประชมนนกได

กลายเปนหองกจกรรมสาหรบฟงธรรมบาง ปฏบตธรรมบางสบเนองมา ธรรมะกไดเขามาเปนสวน

หนงของแฟรแลนดตงแตนนมา

๒. หลงจากสนบสนนใหผบรหารและพนกงานปฏบตธรรมแลวมการเปลยนแปลง

อะไรเกดขนกบบรษทบาง?

การปฏบตตองขนอยกบความพอใจ ของผปฏบตมากกวา มองวาไดผลสาหรบผท

สนใจในระดบหนง ไมวาจะเปน เรองการงาน เรองสวนตว เชนบางคนหนกแนนขน มความ

ขยนอดทนมากขน เคยบอกพนกงานใหเหนความสาคญของการปฏบตเหมอนเราทานขาว อาบนา

ใหอยในชวตประจาวน ซงคนทไดสมผสกบการปฏบต กจะเหนผลจากประสบการณของตวเองท

ไดรบ เมอคนเรามธรรมะการกระทบกระทงกนกจะนอยลง ความเหนอกเหนใจกนกจะมมากขน

มพนกงานบางคนทมเรองบาดหมางกนมานาน เมอเขาไดเขาไปปฏบตธรรมบอยครงขนเขากจะ

รจกการใหอภยเกดเปนผลดทงเรองสวนตว และองคกร ททาใหมความสามคคปรองดองกนมากขน

อยางนกม

๓. พนกงานบางคนทไมเคยรธรรมะหรอการปฏบต บรษทมวธทาอยางไรบาง?

อนนไมอยากบงคบ แตอาจจะบงคบคนทเรมแรก แตจะใหคนสมครใจใหเขาปฏบต

มากกวา ทกวนกยงสงเสรมใหพนกงานเขาปฏบตอยบรษทของเรามการสวดมนตหาเชา คอการท

เรารบพนกงานมาใหม เรากจะจดใหมการอบรมสวดมนตไหวพระทถกตองตอเนองกนหาวน

ในชวงกอนเขาปฏบตงาน นอกจากนนกจะมการฟงธรรมะทกเดอน และถาสนใจจะเขาปฏบต

ธรรม เรากมสถานทใหไปปฏบตได เพราะเดยวนทางบรษทของเรากมสถานทปฏบตธรรมเปน

ของเราเองทสวนธรรมหาดเสลากบทงยงเปดโอกาสใหบคคลทวไปไดเขาปฏบตดวย

๔. ธรรมะทใชมาบรหารบรษท?

เนนการมศล ๕ กตญรคณ ความซอสตย อดทน อดกลน ความเกรงกลวและ

ละอายตอบาป การสอนคอการทาใหดเปนตวอยางทดในเรองเหลาน อยางเชนการดมเหลา สบ

บหร เปนตน เราไมอยากใหพนกงานทาสงเหลาน เรากจะไมทาเสยเอง สาหรบตวผมแลวเนนการ

๑๔๙  

ทาใหด เปนตวอยางทด จะปกครองลกนองดวยความเมตตา กรณา มทตา อเบกขา ในการ

ปฏบตงานของทนเราใหพนกงานของเราปฏบตตอลกคาดวยความจรงใจ จะตองทางานใหลกคา

อยางมคณภาพ พนกงานจะตองไมโกงลกคา สวนผบรหารใหความยตธรรมตอลกนองเชน เมอ

เกดการทะเลาะววาทในหนวยงานกจะเรยกทงสองฝาย มาสอบถามถงสาเหตททะเลาะกน ใหความ

ยตธรรมกบทกคน และพยายามพดใหสามคคกน สอนใหใชเหตผลในการพด ในการทางาน

รวมกน กจะสามารถปรองดองกนได

๕. วธคดเลอกพนกงานเขามาทางาน

การคดคนเขามาทางาน สวนมากเปนหนาทของบคคลอยแลว คอดจากบคลกโดยรวม

เพราะงานทนเปนงานทตองพบเจอกบลกคา ดงนน บคลกหนาตา ทาทาง กรยามารยาทจงสาคญ

และเมอรบเขามาแลวกจะสอนใหทดลองงาน ๓ เดอน และคอยสงเกตดงานทใหทา ดความตงใจ

ในการทางาน ความขยน ความซอสตย และการสมภาษณกจะใหหวหนาแผนกของเขาโดยตรง

สมภาษณ เชนบญชกจะใหหวหนาหองบญชสมภาษณ ฝายขายกจะใหหวหนาฝายขายสมภาษณ

เอง ไมใชใหบคคลสมภาษณอยางเดยว ในการทางานของพนกงานทนทกคนจะถกประเมน

คณภาพอยบอยๆ คอ ดผลงานทออกมาวาพฒนาไปในทางทดขนหรอไม หากดอยลงจะเรยกมา

สอนงานใหใหม และทสาคญในชวงทดลองงานกจะจดใหพนกงานใหมไดเขาปฏบตธรรมเรมจาก

การสวดมนตไหวพระหาเชา และเขาปฏบตธรรม จะเปน ๕ วน ๗ วน ๑๐ วน ตามลาดบ ซงบาง

คนกไมผานเกณฑนได กจะบอกเขาวาเขายงไมเหมาะสมกบงานแบบน และเมอเขาผานการ

ทดลองงานเขามาเปนพนกงานของทนเตมตวแลว กจะเคยพดกบลกนองเสมอวาผมมหนาทดวาจะ

เพมอะไรใหคณ แตคณตองคดวาจะทาอะไรใหกบบรษท ซงเราตางกจะทาหนาทของเราใหดทสด

เทาทจะทาได จงจะทาใหบรษทอยรอดและกาวไปขางหนาดวยกน

๖. ในแงสวนตวแลวทานมความเชอเรองกรรมมากนอยเพยงใด? และมวธทจะทาให

พนกงานของทานมความเชอเรองนหรอไม?

ผมมความเชอวา กรรมดกรรมชวนนมจรง พดกนงายๆคอ ทาดตองไดด ทาชวตอง

ไดชว แตมเงอนไขวา

- ทาดตองใหถกด คอถกวตถประสงคของงาน

- ทาดตองใหถงด คอปรมาณงานตองมากพอ

๑๕๐  

- ตองพอด คอถามากเกนไปกใชไมได

เพราะฉะนนถามใครบอกวาทาดไมไดด พวกทหนงอาจจะเปนพวกทขยนแตโง พวก

ทสองอาจจะเปนพวกทฉลาดแตขเกยจ เขาทาถกดแตวาอาจจะทานอยไปหนอย ยงไมทมเท เปน

พวกผกชโรยหนา พวกทสามเปนพวกไมพอด คอเกนไป เหมอนเราซกเสอเปอน ถาเราขยถง ๒๐

ท มนกเกลยง ในทานองกลบกนถกชว ถงชวแลวใหพอดกบความชว เรากหนความชวไมพน

หรอก ยงกวานนการใหผลของกรรมดกรรมชวกตองใชเวลา หรอตองรอเวลา ทานองเดยวกบการ

ปลกขาววนน พรงนกยงไมไดกนขาวหรอก ไดแตความสบายใจทไดทางานเตมทแลว ผมเคยพด

กบลกนองของผมเสมอวา เหมอนเราเขาทางานวนนจะเอาสองขน สขนกเปนไปไมได ไดแตทา

แลวกสบายใจ หลกจากดแลใหนาใหปยเพยงพอแลว เมอครบกาหนดเวลาคณกจะไดรบผลผลตคอ

ไดขาวมาไวบรโภคตามตองการ เมอเรมลงมอทางานในระยะแรก กไดแคความสบายใจคอสบาย

ใจทไดทางานเตมกาลง พอปท ๒ บคลกชกออก ปท ๓ เพอนรวมงานหรอคนใกลเคยงยอมรบ ปท

๔ ปท ๕ ผบรหารยอมรบ มนสงผลมาอยางน แตอยางไรเสยทาดตองไดรบผลด ทาชวตองไดรบ

ผลชวอยวนยงคา เวนแตจะชาหรอเรวเทานนเอง

๗. ในชวตประจาวนของทานไดใชธรรมะมาประยกตใชอยางไรบาง?

สวนตวแลวผมยดหลกความกตญรคณตอผมพระคณเปนหลก ผมถอวาการตอบ

แทนบญคณพอแมถอเปนเรองสาคญและควรทาตวเปนเยยงอยาง ตอครอบครวตลอดจนถงลกนอง

คนทแมแตพอแมของตวเองยงไมเหนความสาคญแลว เขาจะเหนความสาคญตอผอนไดอยางไร

นอกจากนยงมการถอศล กนเจ การกนเจของผมถอเอาความไมเบยดเบยนชวตผอนเปนหลก กน

แลวทาใหจตใจสบาย กนแลวไมยกตนขมทาน มการทาสมาธเพอใหจตสงบกอนนอนหรอตอนม

เวลาวาง การใหทาน รกษาศล และเจรญปญญา ผมคดวาสงเหลานนอกจากจะเปนประโยชนทง

ตอตวผมเองแลวยงเปนประโยชนตอคนในครอบครวและสงคมรอบขางเปนอยางมากอดวย

๗. ทางบรษทมสวนเผยแผธรรมะใหกบสงคมบางหรอไม?

ในแงทางสงคม กอยางททราบกนดอยแลววาเรามการจดบรรยายธรรมทกเดอน และม

การจดปฏบตธรรม โดยแยกเปนรอบของพนกงาน และรอบของบคคลทวไป เพอทลกคาหรอ

บคคลทวไปจะไดรบประโยชนจากตรงน สวนในแงของพนกงานเองเรากยกยองคนดหรอการให

กาลงใจคนททาความด เปนสงทควรทา ถาไมใหโบนสจะใหคาสรรเสรญประกาศเกยรตคณให

๑๕๑  

เหรยญ ใหโลอะไรกใหไป ถาไมอยางนนกาลงใจทอยากจะทาความดมนจะลด ถาเราไมสงเสรม

ตรงนใหด จะมลกษณะอกอยางหนงเกดขนมาแทนคอ ลกษณะชอบจองจบผดแลวความ

สรางสรรคกไมเกดขน ทโลกวนวายอยในขณะนเพราะคนชวทาความชวแลวไปสรรเสรญความชว

ซงกนและกน เลยทาใหความชวระบาด เชนรวาเหลาเปนของไมด แตกนแลวกสรรเสรญกนวาด

อยางนนดอยางน เลยมขเหลาระบาดกนทงเมอง งานไหนไมมเหลารสกวามนกรอย เรองเหลาน

เกดขนเพราะการไมยกยองคนทาความด จากการทเราไมยกยองคนทาความดเทาทควร กเลยมการ

ไปยกยองคนชวขนมาแทน คนเมาขนาดหนกแทนทเราจะตาหนวาเขาเปนคนไมด เรากลบชมวา

เขาเปนเซยนสราเปนคอทองแดง ใครจะรกษาศลกตองหลบไปรกษา ใครจะสวดมนตจะทาสมาธ

ตองหลบไปทาไมอยางนนโดนคอนแคะวาคราคร ใครทเคยกนเหลามาเปนประจาวนหนงวนใด

อยากจะรกษาศลบางกไมกลาบอกกบเพอนตามตรง ตองเลยงบอกวา ไมอยากฟงภรรยาบนบาง

หมอหามบางสารพด นคอผลของการทเราไมยกยองคนดเทาทควร ทนถาเรายกยองคนดกนอยาง

จรงจงการมองคนในแงดกจะเกดขน ดงนนเราจงหวงเปนอยางยงวาพนกงานของเราหรอแมวาจะ

ไมไดอยกบเราแลวกตาม จะเปนคนทยกยองคนดและเปนคนดเมอออกไปอยกบสงคมภายนอกก

จะเปนกาลงสาคญทจะทาความดเพอสงคมตอไป

จากบทสมภาษณรองกรรมการผจดการบรษทแฟรแลนดแลว ทาใหเหนมมมองของ

ผบรหารทนอกแงมมหนง วาเขาไดประยกตใชพทธจรยธรรมในการบรหารบรษทของเขาอยางไร

บาง ละทาใหเกดประโยชนทงตอบรษทเองและตอสงคมรอบขางอยางไร

ตอไปกจะเปนผบรหารอกทานหนง ทเปนแรงสนบสนนในการนาพทธจรยธรรมมา

ปรบใชในบรษทเปนอยางมาก เพราะทานเปนคนจตใจด มเมตตา และมระเบยบวนย หลงเลกงาน

ทานมกจะชกชวน หรอนาสวดมนตและทาสมาธในหองประชมของบรษท ถาใครมเวลาวางและ

ไมมธระทไหน กมกจะอยรวมสวดมนตกบทานเสมอ โดยไมมการบงคบ จงทาใหบรษทคลายกบ

เปนวดอกแหงหนงทมการสวดมนตทาสมาธ โดยมกลยาณมตรคอยแนะนา ปจจบนทานดารง

ตาแหนงผจดการฝายการคลงสนคา ทานนนกคอ นายเสรมพงษคณาวงศ๔

                                                            

๔สมภาษณ นายเสรมพงษคณาวงศ,ผจดการฝายการคลงสนคาของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคา

จากด, ๒๐ พฤศจกายน ๒๕๕๔.  

๑๕๒  

ประวต ผจดการฝายการคลงสนคา ของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด

ชอ – สกล นายเสรมพงษ คณาวงศ

เกด ๗ ตลาคม ๒๕๐๐

ภรรยา นางลลล คณาวงศ

บตร ๑. นายอตสทธ คณาวงศ

๒. น.ส.ลดาประไพ คณาวงศ

๓. น.ส.ลดสปญญ คณาวงศ

การศกษา คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ตาแหนง ผจดการฝายการคลงสนคาของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด

บทสมภาษณ

๑. สาเหตหรอแรงจงใจในการนาพทธจรยธรรมมาใชในบรษท คออะไร?

โดยปกตเปนคนทมความเลอมใสในพระพทธศาสนาซงไดรบการปลกฝงมาตงแตเดก

อยแลว ไหวพระสวดมนตและทาบญอยเปนประจาจงถอไดวาเรมนาหลกพระพทธศาสนามา

บรหารตงแตเรมแรกแลว ในบรษทแฟรแลนดฯนน สวนมากผบรหารแตละทาน กมความเลอมใส

และสนใจในพระพทธศาสนาอยกอนแลว จงไดนาหลกธรรมมาปรบใชกนตงแตเรมกอตง แตกยง

ไมเปนรปธรรมมากนก แตหลงจากประกอบธรกจมาไดประมาณ ๙ ป กนาเอาหลกพทธธรรมมา

๑๕๓  

ใชอยางจรงจง โดยมสถานปฏบตธรรมเปนของตนเอง และมกฎวาพนกงานของทนทกทานตอง

เขาปฏบตธรรม จงเปนรปธรรมมากขน

๒. หลกพทธจรยธรรมสวนมากทบรษทนามาใชนนคออะไร?

ผมขอกลาวเฉพาะในแผนกของผมเองวา เนนศล ๕ ผมมองวาศล ๕ เปนศลของ

สงคม ถาคนไมมศล ๕ กถอไดวาใชไมได เราจะมการประชมกนทกวนเสารกอนเขาทางานใน

แผนกเพอทจะไดรปญหาวาเกดอะไรทตดขดอยบางและจะแกไขอยางไร ซงเมอพดเรองงานจบก

จะเสรมเรองคณธรรมจรยธรรมใหเสมอ อยางเชน ศล ๕ นน เรองการฆาสตวหรอเบยดเบยนสตว

คงจะไมคอยไดทาเพราะงานของเราไมเกยวของกบเรองน เราจะเนนไปท อทนนา คอการลก

ทรพยยกยอกทรพย เพราะถอวาสาคญตอหนาท ๑ บาทกถอวาผดมโทษถงใหออกจากงานทนท

สวนขอกาเมสมจฉาจาร กถอวาเปนเรองสาคญเพราะเนองจากบรษทของเราสวนมากแลวมแตคน

อยในวยหนมสาว มกจะเกดเรองราวชสาวอยเนองๆ แตถาทางเรารกจะเรยกมาตกเตอนกอนวาไม

สมควรทา ถาไมเชอฟงกตองใหออกจากงานอกเชนกน เพราะเปนตวอยางทไมด ขอมสา กถอวา

ผดรายแรงเชนกน กจะพยายามทจะใหพดแตสงทเปนความจรง ไมวาจะเปนกบลกคาหรอวาคนใน

บรษทเอง สวนขอสรากเตอนไมใหใช เพราะจะทาใหขาดสตสมปชญญะและจะกระทาผดศลได

ทกขอเชนกนหลกธรรมอยางอนๆ กจะมสอนใหสงเกต กคอการรตว การรตวกคอการสรางสตใน

แผนกของเรากสนบสนนใหเขาไดไปปฏบตธรรม และมาประยกตใช เชนการดอาการเคลอนไหว

แลวใหมสต กนาจะเหมาะกบงานของเรามากกวา เราจะสอนลกนองวาพอเหนลกคากใหคดวา

อยากใหเขามความสข แลวจะทาใหความรสกหรอการยมของเราออกมาจากขางใน มความจรงใจ

จะทาใหกาย วาจา ใจ นนเปนหนงเดยว การสวสดลกคากจะออกมาจากใจจรง สารทสงไปจะทา

ใหลกคาสมผสได แตกตองเกดจากประสบการณ โดยการฝกบอยๆ

อาชพคาขายกจะเกยวของกบสงคหวตถ ๔ กคอ ทานคอการให ใหในทนคอไมตรจต

ใหความชวยเหลอใหความเออเฟอตอลกคา ปยวาจา กพดจาใหไพเราะ และเปนความจรง อตถ

จรยา กคอทาใหเปนประโยชน อยางเชนลกคามาถามสนคาทเราไมมขาย แตเรากแนะนาใหเขาไป

ซอทอนได เขาจะมความรสกเปนมตร การผกมตรนสาคญ แมแตคนมาสงของเรากตองพดดกบ

เขาเออเฟอเผอแผ เชนบางคนมองหาของอยแตไมกลาถาม เรากจะใหพนกงานถามกอน และ

๑๕๔  

ชวยเหลอเชนหาของ เปนตน สมานตตา กไมวางตวทสงกวา ควรเสมอตนเสมอปลายกบลกคา

หรอคนทมปฏสมพนธดวย

มอทธบาท ๔ คอเวลาทเราทาธรกจ เราจะรวาจะตองขายเทาไร จงจะมกาไร กาไรก

ตองขนอยกบลกคา ลกคาไดของตามทเขาตองการไหม จะตองเปนคนทใสใจกบลกคาวาตองการ

อะไร ทาใหลกคาประทบใจ กคอ เกดฉนทะในการใหบรการ ตองมวรยะในการดแลลกคาการดแล

สนคาใหมตามความตองการของลกคาอยเสมอ มจตตะ ใสใจสนใจวามยอดขายหรอลกคาเพมขน

หรอไม ถาลดลง ลดลงเพราะเหตใด มวมงสา หมนตรตรองตรวจสอบวาแผนการขายเปนอยางไร

ประสบความสาเรจมากนอยแคไหน ซงเหลกธรรมเหลานจาเปนทจะตองใชเกยวกบการประกอบ

ธรกจเปนอยางมาก

๓. ในการทใหพนกงานไปปฏบตธรรม เขามความไมพอใจบางไหม?

อนนถอวาเปนการใชอานาจ หรอเปนระบบในโรงเรยน แตวามนไมไดเกดดวยใจ ก

จะมไมพอใจบางในระยะแรกๆ แตจรงๆแลวทกคนเกดมาลวนมแตความทกข แตบางครงถาไมม

คนไปชทางใหกจะหาทางออกในทางทผด เชนคนอกหกกไปดมเหลา ซงความจรงแลวควรจะให

เขายอมรบความจรง แตตองมความจรงใจกนระหวางเจานายกบลกนอง การฝกสมาธกสามารถทา

ใหผอนคลาย และเกดความสงบ เชนพระธรรมปฏก (ป.อ.ปยตโต) ทานเคยพดวา ความสขทาให

เกดสมาธ จตของผมสมาธจรงๆกจะสามารถเชอมโยงกบคลนทวโลกได

๔. ทศนคตของทานคดวาหลกพทธจรยธรรมจะสามารถนามาประยกตใชกบธรกจ

ไดมากนอยแคไหน?

คดวานามาใชไดมากทเดยว แตตองเปนคนละเอยดชางสงเกต เปนจตมเมตตากรณา

จะทาใหมลกคาด ในอดตการคาขายกไมไดมงหวงกาไรเพยงอยางเดยว ถาจตอยในกศลธรกจกจะ

เตบโตมาดวยความภาคภมใจ และทาประโยชนใหกบสงคม ธรกจถาคดจะทาอะไรเพอความดกจะ

ทาประโยชนใหกบสงคมไดมาก แตธรกจสมยนตองพงพาอาศยสถาบนการเงนเปนหลก การท

ธรกจเปนหนมากๆ ทาใหเหนดวยกบพระพทธเจาทวา การเปนหนเปนทกขในโลก การทไมกหน

ยมสนเขามาทาธรกจ กตองทาจากนอยไปหามาก การทจะประกอบธรกจไดกตองขนอยกบการ

เรยนร การฝกฝนตนเอง ซงบางครงอาจจะชาบางกวาจะใหผล เชนการปลกตนไมทจะตองรอเวลา

๑๕๕  

ของการใหผล ดงนนหลกธรรมในพทธศาสนาจงเปนธรรมทจะสามารถปรบใชในชวตประจาวน

ไดเสมอ

๕. ทานมความเชอเรองกรรมมากนอยเพยงใด?

กรรมเปนเรองทแนนอนทสด เชนการกน เรากนเรากอม ถาไมกนกไมอม เปนผล

โดยตรง แตคนทปฏบตกรรมฐานจะรวาไมใชเหตบงเอญ ทกอยางมนเกดจากความฉลาด ความ

ฉลาดกเกดจากการมโยนโสมนสการ ปญญากเปนอนตตาเกดขนตามเวลาของเขา สตกเชนกนจะ

เกดขนไดกตองฝกฝนบอยๆ กรรมนนมผลแนนอนเนนทการกระทาปจจบนใหด

๖. หลกธรรมประจาใจของทานคออะไร?

การทจะเปนผบรหารทด หนาทถอเปนเรองสาคญ ซงกจาเปนตอมนษยทกคนเพราะ

ผบรหารมหนาทเปนผนาองคกรซงจะตองนาพนกงานใหมชวตทดขน มจตใจทดขนจะตองทาใหผ

ทมสวนเกยวของกบธรกจของเราของเรามชวตและจตใจดขน หรอหนาทของความเปนพอ เปน

สาม เปนพลเมองด หรอตอพระพทธศาสนาตองทาใหครบถวนเปนหลกปฏบตในชวต ดงนน

พระพทธศาสนาจงถอไดวามประโยชนกบชวตทงชวต ในแงธรกจทาใหเราไมโลภ เพราะเปน

หนทางไปสความลมเหลว เมอเราไมโลภกทาใหทาไปดวยความพอด ถาเรามเงนมากแตเรากไมยด

ตด การมเงนเปนเรองทด เพราะเราสามารถทจะนาเงนไปทาประโยชนตอผอน พระพทธศาสนา

ทาใหจตใจเราสงบ เกดปญญา รกษาศลเรากไมทาบาป โดยรวมแลวทาใหชวตของเราดขน ไม

โลภ โกรธ หลง กทาใหใจเราสงบ ผมเชอในพลงบญ มงอยาเบยดเบยนผอน สวนในทางธรรม

เสยสละมากขนเพราะไดทางโลกมาแลวกมาทาในเรองการเผยแผธรรม สรางสถานปฏบตธรรม

เผยแผไปในทางนกจะดขน สงคมกจะสงบสขมากขน การยดหลกพระพทธศาสนาจะทาใหชวต

ของมนษยดขน และถายดอยแลวกจะสงเสรมใหชวตดขนกวาเดม

จะเหนไดวาจากบทสมภาษณ ของคณเสรมพงษ คณาวงศ แสดงถงความเปนผสนใจ

และปฏบตตนอยในหลกของศลธรรมของพระพทธศาสนาอยแลว และยงนาหลกนนมาปรบใชกบ

การประกอบธรกจของตนแลวกจะยงทาใหมแตความเจรญกาวหนายงๆ ขนไปอก

๑๕๖  

ตอไปจะเปนบทสมภาษณของผบรหารอกทานหนงทมสวนชวยในการนาเอาพทธ

จรยธรรมมาปรบใชในบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด คอ นางสรตน บาทบารง๕

ประวต ผชวยผจดการฝายการคาท ๒ ของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด

ชอ – สกล นางสรตน บาทบารง

เกด ๑๐ เมษายน ๒๕๐๖

สาม นายมณเฑยร บาทบารง

บตร นายณฐดนย บาทบารง

การศกษา ป.ว.ช. วทยาลยเทคนคกาแพงเพชร

ตาแหนง ผชวยผจดการฝายการคาท ๒ ของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด

บทสมภาษณ

๑. ทางานในบรษทแฟรแลนดสรรพสนคามานานเทาไร? และบรษทเรมนาธรรมะมา

บรหารตงแตเมอใด?

ทางานทบรษทนมา ๒๐ ปแลว เรมทามาตงแตเปนพนกงาน จนปจจบนเปนผชวย

ผจดการฝายขาย มลกนองทเปนระดบหวหนาแผนกทอยในปกครองประมาณ ๑๒ คน ธรกจน                                                            

๕บทสมภาษณ นางสรตน บาทบารง , ผชวยผจดการฝายการคาท ๒ ของบรษทแฟรแลนดสรรพสนคาจากด, เมอวนท ๒๑ พฤศจกายน ๒๕๕๔.

๑๕๗  

เรมกอตงมาตงแตป พ.ศ.๒๕๓๐ แตเรมนาพทธจรยธรรมมาใชอยางจรงจงกประมาณ ป พ.ศ.

๒๕๓๙ แตกไมใชวาใน ๙ ปแรกจะไมใชธรรมะเลย เพยงแตวายงไมไดกาหนดเปนนโยบายของ

บรษทอยางทกวนน เชนอยางการทพนกงานทอยในระหวางทดลองงานจะตองเขาปฏบตธรรมตาม

ทบรษทกาหนดเปนตน

๒. เพราะเหตใดทานจงมความสนใจทจะนาเอาหลกธรรมมาใชในการบรหารบรษท?

เรมจากทตวเองมความทกขในเรองของครอบครว จงคดวาตวเองมกรรมจงหนมา

สนใจกบธรรมะ เพอทจะนามาดบทกข เรมจากการอานหนงสอธรรมะ ฟงธรรม และกเขาปฏบต

ธรรม จงทาใหรวาธรรมะของพระพทธเจานน สามารถดบทกขไดทกเรอง ซงแลวแตเราจะนามา

ประยกตใชใหเขากบเรองนนๆ เมอพบเหนกบตวเองอยางนกทาใหคดถงคนรอบขางกคอคนใน

บรษทวานาจะไดเหนเหมอนทเราไดบาง พอดกบบรษทมนโยบายทนาเอาพทธจรยธรรมมาปรบใช

ในบรษท จงเหนดวยเพราะเปนเรองทนาสนใจ เนองจากเคยประสบกบตวเองมาแลว

๓. กอนหนาทจะนาพทธจรยธรรมมาปรบใช กบหลงทใชแลวมความแตกตางกน

อยางไรบาง?

กอนหนานทจะนาธรรมะมาปรบใชในบรษทนน ธรกจทวๆไปมสภาพขนๆลงๆ

หมายถงยอดขาย หรอแมแตเรองทวๆไป แตพอหลงจากนาธรรมะมาปรบใชแลวกทาใหธรกจไป

ไดเรอยๆ ไมคอยมปญหาเหมอนแตกอน ไมวาจะเปนผรวมคา ลกคา หรอธนาคาร เพราะเราใช

ความซอสตย จรงใจ ตรงตอเวลา เขาเหลานนจงมความไววางใจ จนสามารถทางานรวมกนอยาง

ราบรนมากกวาแตกอน เมอเปนเชนนจงเหมอนกบวาบรษททางานนอยลง แตมประสทธภาพมาก

ขน และในสวนของพนกงานเองนน สงเกตไดวามความเจรญกาวหนาขนกวาเดม เชนการทะเลาะ

ววาทของพนกงานลดนอยลง การชวยเหลอเกอกลกนมมากขน สามารถทางานไดเปนทมมาก

กวาเดม ผบรหารเองกเขากบลกนองไดมากขน เหนอกเหนใจพนกงานมากขน ทาใหภาพรวม

สงคมของบรษทนาอยมากขน

๔. ในการนาหลกพระพทธศาสนามาใชนนมปญหาหรออปสรรคอยางไรบาง?

ปญหาและอปสรรคนนมอยแลว เชนการใหพนกงานไปฟงธรรม หรอแมแตใหไป

ปฏบตธรรมซงบางคนกไมชอบ แตทางบรษทกพยายามทาความเขาใจกบพนกงานทกคน ถงผลท

จะไดรบเมอปฏบตธรรม วาสามารถนามาใชในชวตประจาวนไดจรง และเมอลกนองมปญหาไม

๑๕๘  

วาจะเปนเรองงานหรอวาเรองสวนตว กพยายามใหคาแนะนาทใหนาเอาธรรมะทไดฝกปฏบตมา

ปรบใช เชนรายไดไมพอกบคาใชจาย กจะแนะนาหลกสนโดษ ความพอเพยง ความรจกประมาณ

ใหนาไปปฏบต เปนตน

๕. ทางบรษทเคยมโครงการทเกยวกบการปฏบตหรอไม?

ทางบรษทมโครงการจดปฏบตธรรมเปนประจาอยแลว โดยมการหมนเวยนพลด

เปลยนกนไปเขาปฏบตธรรม และไดเชญครบาอาจารยทมความรในการปฏบตธรรมมาอบรม

ใหกบพนกงานรวมทงผบรหารของบรษท นอกจากนนในวนสาคญเชนชวงปใหม สงกรานต กม

การนมนตพระมาทบรษทเพอใหพนกงานไดตกบาตร สงนาพระและอนๆ วตถประสงคกเพอให

พนกงานมจตใจอยในบญกศล มศล ไมทจรต ผลดตอบรษทกคอ เมอพนกงานมศลไมทจรตแลว

ผลดกจะเกดกบตวพนกงานเองและยงรวมไปถงบรษทดวย

๖. จากการทบรษทนาเอาหลกพทธจรยธรรมมาปรบใช เมอเจออปสรรคเคยทอบาง

ไหม? และมวธแกไขอยางไร?

ชวงแรกๆกมทอทอยอยบางเหมอนกน เพราะพนกงานไมคอยเหนความสาคญและไม

คอยมองเหนประโยชน แตเมอภายหลงทพนกงานไดสมผสกบประโยชนทเรมพฒนามากขน กไม

ตองเขยวเขญเหมอนแตกอน เพราะเมอเขามธรรมะเกดขนภายในจตใจของเขาแลว จะทาใหเขา

เหลานนปฏบตตวไดถกตองเอง

๗. ตวทานเองเคยเขาวดปฏบตธรรมบอยหรอไม หรอไดทากจกรรมเกยวกบ

พระพทธศาสนาบางหรอไม?

โดยสวนตวแลวจะเขาวดทาบญตกบาตรทกวนพระอยแลว และสวนมากเมอมวน

สาคญทางพระพทธศาสนากจะเขารวมเกอบทกครง สวนการปฏบตธรรมนนกพยายามจดสรรเวลา

วาง เพอทจะไดเขาปฏบตธรรมอยเสมอ และในชวตประจาวนกพยายามนามาใชใหเปนกจวตร

เชนการเสยสละ การใหอภย ความเออเฟอเผอแผ ไมเหนแกตว มเมตตาความปรารถนาดตอผอน

เปนตน

๘. ตามทศนคตของทานคดวาผบรหารทดจาเปนจะตองมหลกธรรม ประจาใจบาง

หรอไม? และถามควรมหลกธรรมอะไรบาง?

๑๕๙  

คดวาผบรหารทกคนควรมหลกธรรมประจาใจอยางเชน พรหมวหาร ๔ สงคหวตถ ๔

สปรสธรรม ๗ เปนตน แตสาหรบตงเองจะใชหลกการมสตอยเสมอมาปรบใช เพอใหเทาทนกบ

อารมณทมากระทบ ทาใหมสตสมปชญญะในการตดสนใจ ในการบรหารงานทไมผดพลาด หรอ

ใหมการบรหารงานผดพลาดนอยทสด

๙. ทานมความเชอเรองกรรมในพระพทธศาสนามากนอยเพยงใด?

เรองของกรรมโดยสวนตวแลวเชอถอมาก กเพราะเชอเรองกรรมจงทาใหมาสนใจใน

การปฏบตธรรมทางพระพทธศาสนา และทาใหทราบวาพระพทธศาสนานนสอนเรองกรรมได

ชดเจน และเหนจรงตามนนอยางแนนอน ผทมประสบการณตรงกจะเชอถอมาก แตไมได

หมายถงวาเชออยางงมงาย เกดอะไรขนกโทษวาเปนกรรมเกาไปหมด อยางนนกไมใช

๑๐. ทานคดวา ความสาเรจททานไดรบมานน มสงใดเปนปจจยสาคญ?

ปจจยสาคญททาใหประสบความสาเรจนนมหลายประการ แตทสาคญกคอมความรก

ในการทางาน ในการบรหาร มสตสมปชญญะในชวตประจาวน หมนฝกฝนใหมาก กจะประสบ

ความสาเรจทงในดานหนาทการงานทางโลก และทางธรรม

๑๑. ตามทศนคตของทาน คดวาหลกธรรมทางพระพทธศาสนามความสาคญหรอ

เปนประโยชน ตอการประกอบธรกจมากนอยเพยงใด

คดวาหลกธรรมมความสาคญมากในการประกอบธรกจ เพราะถาการประกอบธรกจ

ไมมธรรมะแลวกจะเกดการเหนแกตว เอารดเอาเปรยบผบรโภค หรอแมกระทงคแขงขน ทาให

สงคมเดอดรอน ดงนนไมเฉพาะแตเรองธรกจเทานน แตเรองอนทวๆไป ถาขาดจากธรรมะเสย

แลว ยอมตองกอใหเกดความเดอดรอนขนในภายหลงอยางแนนอน

๑๒. อยากจะใหทานเสนอแนะเกยวกบงานวจยบาง?

อยากจะใหงานวจยทางพระพทธศาสนามมากขน เขาถงคนในสงคมมากขน และ

สงคมมสวนไดรบประโยชนจากการนาเอาหลกธรรม ในพระพทธศาสนา มาประยกตใชในสาขา

อาชพของตนมากขน

จากการสมภาษณผบรหารทานนทาใหทราบถงแนวทางการประยกตใชหลกธรรมของ

บรษทไดวามการใชหลกธรรมในเรองใดบาง

๑๖๐  

หนงสอขอเกบขอมลเพอการวจย

๑๖๑  

ภาคผนวก ข. ภาพทเกยวของกบการนาเอาพทธจรยธรรมไปใช

ภาพท ๑

การจดบรรยายธรรม

ภาพท ๒

วทยากรนาทาสมาธ สวดมนตไหวพระ ๕ เชา

๑๖๒  

ภาพท ๓

พนกงานใหม เดนจงกรม

ภาพท ๔

พนกงานใหม ฝกสมาธ

๑๖๓  

ภาพท ๕

บรรยายธรรม รอบบคคลทวไป

ภาพท ๖

ฟงธรรม บคคลทวไป

๑๖๔  

ภาพท ๗

กรรมการผจดการ จดธปเทยนรวมฟงธรรม

ภาพท ๘

พนกงาน ฟงธรรม

๑๖๕  

ภาพท ๙

การฝกปฏบตธรรม ของพนกงาน

ภาพท ๑๐

ฝกทาสมาธ

๑๖๖  

ภาพท ๑๑

นมนตพระมาแสดงธรรม

ภาพท ๑๒

บคคลทวไปฟงธรรม

๑๖๗  

ภาพท ๑๓

เมอวนท ๑๒ มกราคม ๒๕๕๕ แฟรแลนดรวมกนทาความสะอาดครงใหญ นาโดยผบรหาร คณสนต คณาวงศ กรรมการผจดการ พรอมกบพนกงานกวา ๓๐๐ คน

ภาพท ๑๔

รางวลเสาเสมาธรรมจกร ในฐานะไดทาคณประโยชนตอพระพทธศาสนา ในดานสงเสรม

ผปฏบตธรรม ใหไว ณ วนท ๒๓ พฤษภาคม ๒๕๔๒

๑๖๘  

ภาพท ๑๕

รางวลจากกรมอนามย ใหไวในฐานะจาหนายอาหารปลอดภย ณ วนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๓๗

๑๖๙  

ภาพท ๑๖

รางวลธรกจดเดน จากกระทรวงพาณชย เมอวนท ๘ เมษายน ๒๕๓๘

๑๗๐  

ภาพท ๑๗

รางวลการคาดเดน จากหอการคาจงหวดนครสวรรค ๒๐ เมษายน ๒๕๓๔

๑๗๑  

ภาพท ๑๘

รางวลจากหอการคา ในฐานะธรกจดเดน เมอวนท ๘ เมษายน ๒๕๓๘

ภาพท ๑๙

รางวลจากกรมตารวจในฐานะ มอปการะกบโรงเรยนพลตารวจ ๑ กนยายน ๒๕๓๔

๑๗๒  

ภาพท ๒๐

รางวลจากกาชาดจงหวด ในฐานะสนบสนนกจการบรจาคโลหตใหกาชาด

เมอวนท ๑๘ เมษายน ๒๕๔๔

ภาพท ๒๑

รางวลจากการสอสารแหงประเทศไทย ในฐานะ เออเฟอสถานท

จดนทรรศการ ๑๙ ธนวาคม ๒๕๓๐

๑๗๓  

ภาพท ๒๒

รางวลจากเทศบาลนครนครสวรรค ในฐานะใหการสนบสนนการทางาน

เมอวนท ๓ กรกฎาคม ๒๕๔๘

ภาพท ๒๓

รางวลจากสโมสรไลออน ในฐานะสนบสนนกจการ เมอวนท ๒๓ สงหาคม ๒๕๕๑

๑๗๔  

ภาพท ๒๔

ตารางปฏบตธรรมทสวนธรรมหาดเสลา ของบรษทแฟรแลนด นครสวรรค

๑๗๕  

ภาพท ๒๕

การฝกโยคะ เพอสขภาพ

๑๗๕  

ประวตผวจย ชอ : นางสาวสมาล สขอราม เกด : วนองคารท ๑๗ พฤศจกายน พ.ศ ๒๕๐๗ สถานทเกด : บานเลขท ๔ หมท ๑๑ ตาบลหนองกระเจา อาเภอ ชมแสง

จงหวดนครสวรรค รหสไปรษณย ๖๐๑๒๐ การศกษา : - ปรญญาบรหารธรกจบณฑต (บธ.บ) มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช เมอวนท ๖ กมภาพนธ พ.ศ ๒๕๔๖ - ปรญญาแพทยแผนไทยบณฑต (พท.บ) มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช เมอวนท ๒๗ เมษายน พ.ศ ๒๕๕๒ ประสบการณการทางาน : บรษทเสรมแสง (๑๙๙๑)จากด เมอ พ.ศ ๒๕๓๙ – ปจจบน ปทเขาศกษา : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาลยสงฆ นครสวรรค เมอวนท ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๕๒ ทอยปจจบน : บานเลขท ๔ หมท ๑๑ ตาบลหนองกระเจา อาเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ๖๐๑๒๐ โทรศพท : ๐๘๑ – ๖๗๔๖๔๖๙ E-mail : sumalee08@windowslive.com