suid-afrika vir suid-afrikaners

5/20/2018 Suid-Afrika vir Suid-Afrikaners

1/11

MUSEUM

S

RESTAURANT

E

UITSIGRO

ETES

NATUURLEWE

AVONTU

RE

MONUME

NTE

NASIONA

LEPARK

E

SLAGVELD

E

BERGPA

SSE

VOETSLAAN

PAAIE

STRA

NDE

KULTUUR

TERREINE

BERGFIET

SROETES NATUU

RWANDE

LINGS

WYNPLASE

GALERYE

Deur Marille Renssen en Hirsh Aronowitz

vir Suid-Afrikaners


2/11

Bladsy

Kitsvinder 3

Kaart van Suid-Afrika 4

Roete 1 - Tzaneen na Kruger 6

Roete 2 - N2 Kaapstad na Oos-Londen 14

Roete 3 - R62: Robertson na Oudtshoorn 24

Roete 4 - Calitzdorp na Beaufort-Wes 32Roete 5 - Calvinia na Upington 38

Roete 6 - Upington na Thabazimbi 46

Roete 7 - Swellendam na Saldanhabaai 54

Roete 8 - Swellendam na Calvinia 62

Roete 9 - Grahamstad na Uniondale 70

Roete 10 - Aliwal-Noord na Underberg 78

Roete 11 - Bloemfontein na Harrismith 86

Roete 12 - Pietermaritzburg na Harrismith 94

Roete 13 - Durban na Oos-Londen 102

Roete 14 - Port Elizabeth na George 110

Roete 15 - Swellendam na Gordonsbaai 118

Roete 16 - Calvinia na Kimberley 128

Roete 17 - Johannesburg na Welkom 136

Roete 18 - Beaufort-Wes na Vryburg 142

Roete 19 - Kaapstad na Bloemfontein 150

Roete 20 - Bloemfontein na Musina 158

Roete 21 - Ceres na Clanwilliam 168

Roete 22 - Durban na Mokopane 174

Roete 23 - Harrismith na Kosibaai 184


3/11

DorpsplanneNasionale parke

Skandeer hierdie QR-kodes vir kaarte van nasionale parke en

dorpsplanne vir hierdie afdeling (sien laaste bladsy van boek)

102

Durban se groot aantrekkingskrag is sy gematigde klimaaten betreklik warm see, veral in die middel van die winterwanneer die res van die land onder n ysige kleed bibber. Dieaangename winterweer is te danke aan die Indiese Oseaan sewarm Agulhasstroom wat die water tussen April en Oktoberteen om en by 25 C hou. Durban se strande is ook van dieland se veiligste; 234 km se haainette beskerm 320 km kuslyn,van Port Edward in die suide tot Zinkwazi-strand naby die

Tugelamond, met n beskermde strook by Richardsbaaiverder noord.

Die kus noord sowel as suid van Durban is bekend vir diestring dorpies en oorde; di gebied het trouens die hoogstekonsentrasie dorpe binne die kortste afstand van mekaar. Opplekke is dit skaars 10 km. Toerismeliggame het die Suidkus

tot die Saerkus herdoop vanwe sy 40 km diepblou oseaan.Die Wildekus, daarenteen, wat van die KwaZulu-Natalse

grens suidwaarts tot by Oos-Londen strek, word deur syafgesonderheid, eensaamheid en dus (iets om voor dank-baar te wees) sy onderontwikkeldheid gekenmerk. Jy kan diestrande steeds ongerep noem, terwyl die see agter die langskuimwit branders turkoois is. Die gebrek aan infrastruktuurbeteken dat elektrisiteit afwesig is en sonkrag dus heers,

terwyl verblyf gewoonlik eenvoudige grasdakrondawelsbeteken maar dis juis waarvoor besoekers aan die Wildekusso lief is. En moenie n funksionele paaienetwerk verwag nie:die teerpaaie wat van die N2 na Port St Johns en Koebaaiafdraai, is die ene slaggate, het nie padskouers nie en worddeur roekelose minibustaxis oorheers.

Durban en die Suidkus, Wildekus, Dwesa-, Cwebe- en

Mkhambathi-natuurreservaat

DURBAN NA OOS-LONDEN

GOEIE REDES OM TE BESOEK

SEISOENSINLIGTING

Beste tyd van die jaar om die streek tebesoek, en vir kampering, stap,bergetsry, voetslaan of 4x4Heeljaar (somer baie vogtig, horenval)

Beste tyd vir watersport en duikHeeljaar (Aliwal Shoal: Mei toteinde Jul)

Beste tyd vir die sardientjieloopJun tot Jul

ROETE13

688km/8u

ur30min


4/11

103

HOOGTEPUNTE BladsyRekspring van Moses Mabhida-stadion af 104Skubaduik by Aliwal Shoal 105Stap of bergets langs die Pondolandkus 106

SO BAIE OM TE DOEN EN TE SIENBring tyd op Durban se strande deur 104Neem die kleintjies na Mini Town, Durban

se seekant 104Neem fotos van die laaste riksjas 104Speel by Wet n Wild, uShaka Marine World 104Besoek die akwarium en dolfyne by Sea World 104Gaan op die Xpanda-haaiduik by uShaka 104Neem Moses Mabhida se kabelspoorkar 104Doen die Moses Mabhida-avontuurstap 104Laat jou kinders in Durban se Natuur-

wetenskapmuseum slaap 104Besoek die Port Natal Maritieme Museum 104Haal die Inchanga-stoomtrein 104

KRY KOERS NA DIE OOP RUIMTESBring tyd op aManzimtoti deur 105Foeeslaaid oor Oribi Gorge 105Beproef Lake Eland WR se bergetsroetes,

Port Shepstone 105Toets die 4x4-, motorets- en vierwieler-

baan, Lake Eland 105Ry Clearwater Trail Centre se vier

bergets-roetes 105Gaan saam met jou kinders op Clearwater

se wonderlike roete 105

Ervaar Mkhambathi NR se natuurskoon 106Verken Port St Johns se natuurskoon 106Beleef Koebaai se wye ruimtes 107Aanskou die sardientjieloop in Junie/Julie 107Moenie Butterworth se Bawa- en Gxarha-

waterval misloop nie 108Kyk vols in Oos-Londen 108Beproef Kidds Beach se bergetsroetes 108

ANDER INTERESSANTE UITSTAPPIESStap of 4x4 in die Dwesa en Cwebe NR 107Bly in The Haven Hotel, Cwebe NR 107Neem die Keirivier-pont tot by Trennerys 108

Middel Feb Dusi-kanomarathon, www.dusi.co.zaDerde week Mrt Time of the Writer-fees, Durban,

www.cca.ukzn.ac.zaMrt/Apr Festival of Chariots-sierwaoptog, Durban,

www.indianspice.co.za/2013/03/durban-festival-of-chariotsEinde Apr Oos-Londense Landbouskou, www.elshow.co.zaEinde Apr Tour Durban-bergetsren (105 km, 45 km) en 55 km-Cyclo-Cross, www.tourdurban.co.zaEerste week Jun Durban Surf Carnival, Sentrum vir Skeppende Kuns,

http://durbansurfcarnival.blogspot.com/Eerste week Jul Vodacom Durban July-perdewedren,

www.vodacomdurbanjuly.co.zaEerste week Jul Mr Price Pro Ballito-branderplankkompetisie,Durban, www.mrpricepro.comMiddel Jul KZN Winter Air Tour (Durbanse vliegskou), Virginia-lughawe,

www.kznwinterairtour.co.zaSien Topgebeurtenis hieronder

>> Derde week Jul Imana Wild Ride-bergetsren (4 dae, 200 km),Wildekus, www.wildride.co.za/route.htm

Laat Jul Durbanse Internasionale Filmfees, www.durbanlmfest.co.zaLaat Jul Wild Coast Jikeleza-fees (plattelandse kermis), InkwenkweziPrivate Wildreservaat, www.wildcoastjikeleza.co.zaLaat Jul Wild Coast Jikeleza Wet & Wild-fees, www.inkwenkwezi.comEinde Jul Bomvu-kultuurmusiekfees, Koebaai,

www.wildcoastholidays.com/coee-bay.htmlLaat Aug Jomba! Kontemporre dansfees, Durban,

www.sneddontheatre.co.za/12th-jomba-contemporary-dance-festival.html

Vroeg in Sep Inheemse Plant-fees, Botaniese Vereniging SA, Durban,www.indigenousplantfair.org.za

Derde week Sep Durbanse Sandkasteelkompetisie,

http://streetscene.co.za/events/sandcastle-competition/Vroeg in Okt Diwali Fees van Ligte, Durban,www.indianspice.co.za/tag/durban-diwali-festival/

Middel Okt Poetry Africa, Durban, www.cca.ukzn.ac.za

>> TopgebeurtenisWildekus se Imana Wild RideDi opwindende bergetsren wat 200 km in vier dagskofte dek, neemryers van die Groot-Keirivier se mond tot die Umngazi River Bungalows,wat 20 km suid van Port St Johns gele is. Weens die wildheid en afge-sonderheid van die kusgebied is dit onmoontlik om n presiese roete uitte stippel, maar deelnemers ontvang n gelamelleerde roetekaart metuitvoerige instruksies en n voetslanerkaart van die kuslyn. Die doel is omdie gety te ry en daarom word deelnemers gevra om by die kusstrookte hou. Ryers beweeg net van die kusstrook binneland toe wanneer dieterreingesteldheid hulle verhoed om te ry of te dra.

Deelnemers dek ongeveer 45 km per dag, met n taai 63 km op die laasteskof. Dis n siek veeleisende wedren wat strandry, rivier- en pontoorgange,uitputtende heuwelklimme (met draseksies) en steil afdraandes insluit.Maar die natuurskoon en die skofte deur die inheemse bos in die Dwesa/Cwebe- en die Hluleka-reservaat help om jou die pyn te laat vergeet.En daar is niks wat die redelik ervare bergetsryer nie kan baasraak nie.

GEBEURTENISSE, FEESTE, WEDRENNELANGS DIE ROETE

OR TAMBO-ERFENISTERREINOp die R61, noordwes van Port Edward, is

Mbizana; 32 km noordwes daarvan draai n pad

af na Nkantolo, Oliver Tambo se geboorteplek. Werk is

hier aan die gang om die nuwe OR Tambo Heritage Precinct

and Garden of Remembrance te voltooi. Die terrein sal deel

word van die Nasionale Erfenisroete, wat ingestel is om die

bevrydingstryd te herdenk. Die gedagte is om Tambo se

geboorteplek met sy laaste rusplek in Wattville, Benoni, te

verbind. Op die terrein is rondawels, n kraal, n woonhuis, ver-

tolkingsentrum en grafstene opgeknap, en daar word gewerkaan die Gedenktuin, wat n erfenispaadjie met inligting en n

meer as lewensgroot standbeeld van Oliver Tambo sal bevat.

Hier kan besoekers meer te wete kom van Tambo se jeug,

sy tyd in ballingskap en die land se eerste swart prokureurs-

rma wat hy en Nelson Mandela gestig het.

:http://dac.sita.co.za/content/or-tambo-house

:http://liberationheritage.co.za/

UNIEK SUID-AFRIKAANS


5/11

104

1 REKSPRING VAN MOSES MABHIDA-STADION AFDi vernuftig ontwerpte stadion met sy saagtand-

balke, wat soos die vlymskerp tande in n haai se

oopgesperde kake lyk, is op sigself n skouspel.

Maar nou kan jy ook aan sy rukrek spring en swaai.

Jy staan in die stadion op n brug 106 m bo die sport-

veld, spring in die ruimte in en swaai in n boog van

220 m onder die sentrale koepelboog.

2 NEEM MOSES MABHIDA SE KABELSPOORKARn Kabelspoorkar, wat oor die lengte van die stadion se noordelike boog loop,

neem 2 minute van die onderste tot die boonste stasie se SkyPlatform, waar

jy met verstommende 360-uitsigte oor die stad begroet word. Passasiers

staan regop en hou aan n handreling terwyl hulle oor die boog beweeg. Om-

dat die boog se gradint aansienlik wissel, is die kar met n selfgelykmakende

vloer toegerus.

4 HAAL DIE INCHANGA-STOOMTREINuMgeni Steam Railway word deur n groep vrywillige stoomtreinentoesiaste

bestuur, wat ou lokomotiewe restoureer en hulle dan vir georganiseerde ritte op

n spoorlyn van Kloofstasie, waar die Stokers Arms-kroeg/restaurant gele is, na

iNchangastasie en terug gebruik. Die spoorlyn na iNchanga, n koloniale stasie wat

in 1895 gebou is, is self in die laat 19de eeu gel en is een van die oudste aktiewe

spoorlyne in Suid-Afrika. Die rit van 45 min, aan die rand van die betowerende

Vallei van n Duisend Heuwels, vind die laaste Sondag van elke maand plaas. Treine

loop ook van Pietermaritzburg na Bayneseld, Nottingham Road en Wartburg.

3 DOEN DIE MOSES MABHIDA-AVONTUURSTAPDi keer op die stadion se suidelike boog, word tot nege mense op n slag van

veiligheidstoerusting voorsien, waarna hulle onder die wakende oog van gekwali-

seerde instrukteurs oor sowat 500 trappies na die top van die boog (en ondertoe)

klim. Jy gaan staan op verskeie plekke om jou aan die kromming van Durban se see

en sand te verkyk. Wanneer jy by die Groot Swaai se brugplatform verbystap, kan

jy jou op die rug klop dat jy jou nie deur vriende of gesin laat ompraat het nie

Durban Port Edward

VIER DINGE OM IN EN OM DURBAN LANGS DIESTRAND TE DOEN Bring tyd op die beste Suidkusstrande deur. Di

wat onlangs Blouvlagstatus verwerf het d.w.s.

hulle is skoon, veilig en omgewingsgesond is

onder meer Hibberdene, Southport (net noord van

Port Shepstone), Lucien en Marina (naby Margate,n baie gesinsgeorinteerde oord), Ramsgate en

Trafalgar (net noord van Port Edward). Verskeie

van die strande het getypoele.

Neem jou kinders na Mini Town aan die Durbanse

seekant. Hier is al die stad se beroemde landmerke

tot knieho modelle (n skaal van 1:24) verklein.

Treine tjoek-tjoek ononderbroke langs n uitge-

breide spoornet, en n skip en sleepboot vaar in

die hawe rond.

Kyk hoe polisie op hul perde die kuslyn langs

Durban se Promenade patrolleer.

Neem n foto in die vakansietyd van die laaste

oorblywende Zulu-riksjatrekkers op MarineParade. n Mens moet hulle eenvoudig bewonder:

die veelkleurige, sierlike hooftooisels, sewe keer so

lank soos hul kop, wat bo hul wenkbroue uittroon.

VIER AKTIWITEITE BY uSHAKA MARINE WORLD Gly by die Wet n Wild-temapark op die Plunge,

n vryvalglybaan, tot in n poel. As jy daarna nog

staan, kan jy die Tornado- of Kamikaze-glybaan

aandurf om jou ingewande om te woel. En jy kan

natuurlik nie die aftog blaas voordat jy dit op die

Drop Zone van 18 m, glo Afrika se hoogste glybaan,gewaag het nie.

Ervaar Sea World, die grootste akwarium in

die Suidelike Halfrond, deur sy ondergrondse

kykvensters. Betree 500 m se galerye wat die

seediere se natuurlike habitats naboots en volgens

n spookskiptema ontwerp is deur n gat in een

van vier ou skeepswrakke.

Besoek die dolfyne om onder meer vir Gambit,

Frodo en hul kleintjie, Khethiwe, te ontmoet; en

groet die groenseeskilpad bekend as Wasabi.

Sluk jou vrees by uShaka Marine World en waag

dit op die Xpanda-haaiduik. Trek swemklere aan,

sit n masker en snorkel aan en sak in n akrielhok

af om Zambezi- en skeurtandhaaie van aangesigtot aangesig te ontmoet. Dis nie so erg nie, regtig;

party haaie kring om die hok, ander gly stadig

verby, maar dis die naaste wat jy ooit aan di

jagters van die diep waters sal kom.

uShakaMarineWorld

TWEE MUSEUMS VIR DIE KINDERS Watter kind klouter nie graag oor bote, veral as dit n stoomaangedrewe sleep-

boot of n mynver is nie? In die Port Natal Maritieme Museum se kleinboothawe,

het die 38 jaar oue sleepbootJR Morese oliestookenjin tallose bergingsvaarte op

die onstuimige see oorleef. Die mynver SASDurbanis 42 jaar oud, maar n snuiter

langs die steenkoolgedrewe uLundi, wat al 75 jaar daar is. Daar is ook n bonus:

toegang tot die museum is gratis!

As jy in die Julieskoolvakansie in die stad is, doen navraag by Durban se Natuur-

wetenskapmuseum, wat in die stadsaal gele is, of hulle n uitslaapaand beplan.

Jou kinders sal hul eie Nag in die Museum, net soos in die iek, beleef.

ROETE13


6/11

105

5 BRING TYD OP aMANZIMTOTI DEURDi strand en oord is gewild onder gesinne; die waterglybane gee

die kleintjies se stembande oefening, terwyl Funland n oplossing vir

tiener-kortaandagspan-sindroom is. Volgens Zulu-oorlewering het

die naam aManzimtoti in 1828 by Koning Shaka ontstaan wat, toe hy

n kalbas met water uit die rivier (later Manzimtoti genoem) gegee is,

ges het Kanti amanzi mtoti(So, die water is soet).

7 FOEFIESLAAID OOR ORIBI GORGEIn die Lake Eland-wildreservaat, 40 km buite Port Shepstone, is n

4,5 km lange reeks van 14 foeeslaaids oor die dramatiese Oribi Gorge

aangebring. Met die een kabel gons jy oor die 300 m diep ravyn, met

n ander sweef jy laag oor die meer (kyk of jou tone deur die water kan

klief), en met die laaste een gly jy deur n tonnel en oor n rivier.

8

BEPROEF LAKE ELAND WR SE BERGFIETSROETES, 4x4-, MOTORFIETS-EN VIERWIELERBAANVan die 4 km Bambi-baan vir kinders tot die 2445 km-roetes vir die

meer ervare bergetsers, is daar in die Lake Eland-wildreservaat buitelug-

aktiwiteite vir almal. Goed onderhoude roetes neem bergetsers deur

skilderagtige wildkykwreld wat deur vier verskillende ekosisteme (bosveld,

grasveld, vleigebied, kuswoud) loop, maar ook n veeleisende klim teen

Dunstonespas uit insluit.

Daar is n spesiaal ontwerpte 4x4-baan in die reservaat, ook geskik vir motor-

etse en vierwielmotoretse.

6 SKUBADUIK BY ALIWAL SHOALIn Suid-Afrikaanse skubaduikkringe (en ook internasionaal), word

Aliwal Shoal in dieselfde asem as die beste van die land se warm-

waterriwwe genoem. Met uitstekende sigbaarheid en temperature

wat selde tot onder 19 C daal, ervaar duikers n rif met lewendige

koraal waar dit wemel van seediere soos steenvisse, vuurvisse, bont-

palings en aartappelbaarse. Selfs meer opwindend is die seeskilpaaie,

re en walvisse. Maar die heel opwindste is seker die Zambezi-, skeur-tand- en tierhaaie.

Butterworth Oos-Londen

Koedoe-ooi

OribiGorge

10 CLEARWATER SE WONDERLIKE ROETE VIR KINDERSDi 800 m lange sirkelpaadjie, n mengsel van pret, natuur en

leer in die Clearwater Trail Centre, lei kinders deur bergwoud en

rotsagtige grasveld. Die sentrum se ryke verskeidenheid vols

en wild word met lewensgroot geskilderde uitsnymodelle gevier,

elkeen genommer met verwysing na n kontrolelys wat jy met

jou saamneem. n Ystervark beloer jou van agter n bos uit, n

bosbok verras jou onder n boom, en skielik sien jy n glimp van

kleur uit die hoek van jou oog n bosloerie op die tak bo jou!

Wie weet, op die ou end is jy net so betower soos jou kinders.

9 VIER BERGFIETSROETES BY CLEARWATER TRAIL CENTREDi sentrum, net buite Port Edward, het vier roetes gebou, wat van maklik tot

moeilik gegradeer is en van 6 km tot 14 km oor grond, gruis en teer wissel.

Ryers word deur natuurlike opdraandes, skerp sigsagdraaie, berms, bre en

driwwe uitgedaag.


7/11

106

11 IKONIESE WILDEKUSWat maak die Wildekus so uniek (buiten sy blougroen water

en strooisuikerstrande)? Eerstens, die grasdakrondaweltjies

wat babablou, pastelgroen en roomyspienk geverf is. Dan is daar

die buitebande wat potplanthouers geword het en elke tweede

grasdakspits versier (kyk uit vir die aalwyne!). En die mees

ikoniese is die koeie wat soos slaapwandelaars op die strand

dwaal. Glimlag maar; hulle is eintlik baie vriendelike siele.

12 ONTDEK N PARADYS IN DIE MKHAMBATHI NRKlein, maar asemrowend mooi: hoboomwoud, digbegroeide

groen klowe, sandsteenkranse en tuimelende watervalle, waarvan

een oor kranse regstreeks in die see stort. Di reservaat is wild,

afgele en ongerep. Elande, koedoes, rooihartbeeste en sebras

wei op die grasveld; en wees op die uitkyk na die endemiese

Pondopalm. Verblyf is in die vorm van n luukse selfsorgherbergen selfsorgrondawels.

13 BERGFIETS- EN STAPROETES AAN DIE PONDOLANDSE KUSn Onderneming bekend as Drifters het, met die samewerking van

plaaslike gemeenskappe, vier wilderniskampe langs die pragtige

kusstrook tussen die Mkhambathi-natuurreservaat en Port St Johns

ontwikkel. Bergetsers en voetslaners het die keuse om een van

die kampe as basis te gebruik of om die kuslyn van kamp tot kamp,

elk tussen die melkhoutduine, te verken. Jy moet selfversorgend

wees, maar die grasdaktenteenhede bevat al die nodige geriewe.

Voetslaners stap tot 16 km op n dag, terwyl bergetsers 35 km vantegnies moeilike en veeleisende terrein moet aanpak: verwag steil

heuwels, kleierige paadjies, knieho gras, trapsgewyse rotslyste en

sagte sand.

Hoogtepunte is tuimelende dolfyne en spuitende walvisse;

Waterfall Blu, waar n rivier 100 m loodreg in die see stort; en

Katedraalrots se gebarste en versplinterde sandsteenboog.

16 BLY OOR IN DIE UMNGAZIRIVIER-BUNGALOWSDi oord denieer feitlik die Wildekus; hy is pragtig gele (glo

een van die beste plekke aan die Wildekus), uiters gewild, en

gesinne stroom keer op keer hierheen. Gele aan die uMngazi-

riviermond, naby die Silaka-natuurreservaat (goeie vollewe omdie Gxwalenirivier), is dit nie n plek waarheen jy vir alleenheid kom

nie. Dis vir die georganiseerde kinderaktiwiteite, die kanovaarte,

voetslaan en bergetsry, die visvang, die strandmeer, wit sand

en bruisende branders.

14 RUSTIGE PORT ST JOHNSPort St Johns word gekenmerk deur twee

duidelike pieke, Mount Thesiger en Sullivan,

waartussen die Mzimvuburivier vloei. Dis n plek

van bre-blaarpiesangbome en subtropiese woud.

Buiten vir die subtropiese natuurskoon en die

beroemde kusvoetslaanpad na Koebaai, kom

mense hierheen om agteroor te sit en te ontspan.

Party met n bietjie hulp van n bekende plant.

Port St Johns se beste kamerahoeke is ongeveer

5 km buite die dorp teen Mount Thesiger op. Trap

versigtig by die verraderlike afgronde, want daar is

nie relings om jou te beskerm nie, maar die uitsigte

op die Mzimvuburivier, waar hy lui-lui in die see

vloei, is verruklik.

17 NEEM FOTOS VAN DIE HOLE IN THE WALLEk weet, jy het die foto al n duisend keer gesien, maar nou kan jy

jou eie beeld vir die nageslag vasl. Di beroemde, groenbedekte

rotsformasie waardeur die meedonlose aanslae van die see n ton-

nel geboor het, word omraam deur n grys klippiestrand en n see

wat n diep turkoois gekleur is.Stap dan die 500 m na Boiling Point, waar die see stoei en bruis

en tussen twee kranse breek. Die water skiet 5 m die lug in en laat

n fyn sproei neerdaal wat jy op jou vel kan voel.

15 STAP NA DIE BLAASGAT EN DIE GAPINGOngeveer 2 km buite die dorp sal jy di twee natuurverskynsels

aantref. Om by Die Gaping-rotsformasie te kom, moet jy met n

primitiewe paalleer teen n krans ondertoe klim. n Gewurm deur

die nou Gaping bring jou by n tweede leer, waarlangs jy alim na

die Blaasgat toe, wat jy op n gladde swart rotslys sal tekom. Die

rustelose see skiet in n klipskoorsteen op en spuit waaiervormig

uit. Slaan ag op die teken wat hulle herdenk wat deur die siedende

see afgeslaan en meegesleur is. Dis gevaarlike wreld. Wees op die

uitkyk na die dolfyne se boogspronge in die deining.

Durban Port Edward

DIE WILDEKUS SE PAAIEHou in gedagte dat n rit oor die Wildekus se grond- en gruis-

paaie, ongeag die omstandighede, n stadige proses sal wees.

Paaie vermy altyd versperrings, wat beteken dat hulle kronkel en

dikwels daal om oor riviere in diep valleie te kom. Hulle is ook klip-

perig en verspoel en die ene slaggate; wanneer dit ren, raak hulle

klewerige glybane van modder en klei. Onthou ook dat, in hierdie

deel van die wreld, skape, bokke en beeste voorrang het. En hulleoefen daardie reg dikwels uit.

TipieseWildekustoneel

ROETE13


8/11

107

19 AANSKOU DIE SARDIENTJIELOOPGedurende ses weke in Junie en Julie, migreer miljoene

sardientjies (of, eh, sardyne dieselfde ding), deur n koue

seestroom uit die Suid-Kaap meegevoer, al langs die Pondo-

landse kuslyn tot by Durban en verder teen die ooskus op. Dit

lok derduisende seevols wat plonsduik om aan die ongewe-

naarde fees deel te h. Dis ook n goeie tyd vir walvisse, haaie

en dolfyne, wat nie op hulle laat wag om saam fees te vier nie.

18 KOFFIEBAAI: BESOEK DIE MINDER BEKENDE PLEKKERoep n gids se hulp in, want die minder bekende aantreklikhede spoor

jy nie maklik self op nie. Die pad na Baby Hole, die babaweergawe van

die meer bekende gat, loop langs die rand van n duiselingwekkende

afgrond bo die woedende see. n Entjie nadat jy die Mtonjanerivier

oorgesteek het (nat of droog na gelang van die tyd van die jaar) kan jy

die gat, wat deur n kleiner rif uitgekalwer is, net sien deur terug te kyk.

Ongeveer 500 m die binneland in en 5 minute se stap van die grond-

pad af, skuil die voorvaders, saam met n aantal oerdiere, volgens oor-

lewering in die Heilige Poele se geheimsinnige dieptes. Palms omsoom

die waterkant en in die somerhitte kan jy van oorhangende bome in

die water spring. Maar wie die voorvaders se sluimerslaap sal wil ver-

steur (en jou dalk hul toorn op die hals haal), gaan my verstand te bowe.


HoleintheWall

Wildekusstrand

RAAK DEEL VAN DIE KOFFIEBAAIGEES

Laat kolletjies in die Xhosatradisie op jou gesig skilder en leeriets van die plaaslike kultuur.

Koop n handgemaakte tamboer by n plaaslike kunstenaar.

Bly n nag (of n paar) in die Coee Shack rugsakherberg om die

gesellige bymekaarkom van mense uit alle uithoeke van die wreld

te ervaar.

20 STAP EN KYK VOLS IN DWESA NR EN CWEBE NRDi twee klein reservate, wat deur die Mbasherivier geskei

word, is betreklik onontwikkel met hoofsaaklik voetpaaie en

4x4-spore as n manier om die verskillende habitats te verken.

n Mengsel van inheemse kusbos, grasbedekte heuwels wat

na die kus toe golf, kronkelende riviere en n afgele kuslyn

maak di reservate aanloklik, en volkyk is uitstekend. Kyk ofjy sangers, tinktinkies, visvangers en die bosloerie kan opspoor.

n Bykomende aantreklikheid in Dwesa is die hervestigde

wild buels, elande, blouwildebeeste en rooihartebeeste

terwyl Cwebe met watervalle in die bos en n pragtige meer

spog, waar jy dalk n groototter kan verras.

Die reservate het n swak reputasie vir gesluite en onbe-

mande hekke, besprekings wat soms nie nagekom word nie

en swak diens ontwikkel, dus moet jy maar voorberei kom.

21 GAAN TUIS IN CWEBE SE HAVEN HOTEL

Die voordeel van di gesinshotel, met sy rietdakchalets watop n grasbedekte bult gerangskik is, is sy ligging binne

die reservaat. Dis, aan die een kant, n klipgooi van die

pragtige woud met geelhout, ysterhout, nieshout en

wildevy en, aan die ander kant, van die kuslyn met

sy wit branders. Stap na die Banyane-waterval, wat

30 m oor n krans stort; klim daarlangs af na n poel

om te swem of piekniek te hou. Of geniet n hand-

galoppie langs die strand op een van The Haven

se Boerperdreune.


9/11

108

22 HAAL N PONT OOR KEIRIVIERMONDVakansiegangers van Oos-Londen wat by die gewilde Trennerys

Hotel aan die Qholoramond wil uitkom, moet die Keiriviermond,

noord van Morganbaai, op n pont oorsteek. Twee ponte, wat

elk twee voertuie kan vervoer, vaar gelyktydig heen en terug en

neem ongeveer 10 min van die een na die ander oewer.

26 BERGFIETSRY BY KIDDS BEACHVan Kidds Beach af straal n reeks bergetsroetes uit, van ritte met

die strand langs en tot in die Gulu- en Tyolomnqa-kusreservate tot

binnelandse plaasroetes wat gerek kan word om 100 km te dek.

Die strandroete loop oor harde en sagte sand met veeleisende

rotsgedeeltes, en gaan verby Gulu se pragtige sandduine. Die plaas-

roete is n enkelspoor wat op en af oor sand, gruis en rotse en deur

landelike gehuggies loop.

23 BAWA-WATERVAL, PLEK VAN TEREGSTELLINGMoenie die Bawa-waterval, suidoos van Butterworth, in

n afgele sytak van die Groot-Keirivier, misloop nie. n Dun

pluim baan sy weg deur n nou kanaal wat in soliede rots uit-

gekalwer is en stort 103 m tot in n donker poel. Toergidse vertel

graag dat dit hier is waar Xhosa-opperhoofde di wat van

heksery beskuldig is oor die krans se rand

gestoot het.

24 BESOEK DIE GXARHA-WATERVALTussen Butterworth en Qholoramond is

die Gxarha-waterval in die rivier van dieselfde naam, wat deur

die Xhosa-profetes, Nongqawuse, beroemd gemaak is. In 1856

het Nongqawuse haar beroemde visie op die oewer van die rivier

gehad, wat tot die ondergang van duisende van haar mense gelei

het. Volgens die boodskap van haar voorvaders moes die mense

hul vee slag en hul gesaaides verbrand, waarna die Britte in die

see gedryf sou word. Die Xhosas sou dan met n oorvloed beeste

en graan beloon word. Die werklikheid was dat haar mense vanhonger omgekom het.

Ry na The Gates, 3 km noord van Nongqawuse se kraal,

waar die Qholorarivier deur n dramatiese kloof tussen ho

kranse vloei.

25 GAAN KYK VOLS IN OOS-LONDENn Netwerk klein reservate om die stad huisves n verskeiden-

heid habitats, van kusbos en ruigte tot kuslyn. Die Umtiza-

natuurreservaat is die tuiste van woudvols in Oos-Londen,

terwyl vleivols in die Gonubie-natuurreservaat oorheers. In die

Nahoon-riviermonding kan volkykers waadvols sien en in die

kusbos word jy onder meer met die grysborstjagra en Knysna-

speg beloon. In die Amalinda-natuurreservaat, boer Europese

rietsangers en visvangers om die dam.

Durban Port Edward

Keimondpont HuisetussenButterworthenMthatha

ROETE13

NELSON MANDELA-JEUG-EN-ERFENISSENTRUM, QUNUDi sentrum is op Qunu, Nelson Mandela se tuisdorp

net suid van Mthatha, gele. Dit bevat uitstallings wat sy

lewe en sy beroemde pad na demokrasie in Suid-Afrika uitbeeld,

maar die beste manier om te ervaar wat die museum te bied het, is

om n Footprints Village Tour mee te maak. Op di wandeling sien jy

onder meer die velde waar Mandela as kind gespeel het, die oorblyf-

sels van die laerskool waar n onderwyser hom op sy eerste skooldag

die naam Nelson gegee het, n gladde rots waarop hy en sy maats af-

gegly het, en die oorspronklike woning met sy tradisionele hutte waar

hy grootgeword het.Op Mthatha word die Bhunga-museum, deel van die Nelson

Mandela-museumkompleks, vir heropening in 2014 opgegradeer.

Intussen word geskenke wat Mandela van mense, inrigtings en rege-

rings van oor die wreld ontvang het, in die Qunu-museum uitgestal.

047 538 0217:www.nelsonmandelamuseum.org.za

UNIEK SUID-AFRIKAANS


10/11

109

HOOGTEPUNTE

Aliwal Shoal: skubaduik

039 973 2233 (Aliwal Dive Centre):www.aliwalshoal.co.za/contact.html

Moses Mabhida-stadion: rekspring!

031 312 9281

:www.mosesmabhidastadium.co.za

Pondolandkus: voetslaan of bergets

011 888 1160 (Drifters)

:www.drifters.co.za

DINGE OM TE DOEN EN TE SIEN

Durbanse Natuurwetenskapmuseum

031 311 2256

:www.durban-tourism.com/Natural-Science-

Museum.html

iNchanga-stoomtrein

082 353 6003:www.umgenisteamrailway.co.za

Mini Town, Durbanse seekant

031 337 7892

:www.durban-tourism.com/Mini-Town.html

Moses Mabhida-stadion: Kabelspoor of

Avontuurstap

031 582 8242

:www.mosesmabhidastadium.co.za

Port Natal Maritieme Museum

031 311 2231

:www.durban.gov.za/city_services/

parksrecreation/

Sea World, uShaka Marine World

031 328 8222, www.seaworld.org.za

uShaka Marine World

031 328 8000

:www.ushakamarineworld.co.za

Wet n Wild, uShaka Marine World

:www.ushakamarineworld.co.za

BUITEAKTIWITEITE

Clearwater Trail Centre: bergets, pretstap

083 549 6710:http://clearwatertrails.co.za/

Koebaai: verken

:www.wildcoast.co.za

Oos-Londense natuurreservate: volkyk

043 701 9600

:www.ecparks.co.za

Kidds Beach, Oos-Londen: bergetsroetes

043 781 1624 of 082 838 4181

Lake Eland WR: foeeslaaid, bergetsroetes

039 687 0395

:www.lakeeland.co.za

Port St Johns se skilderagtige plekke

047 564 1187

:www.portstjohns.org.za

Sardientjieloop in Junie/Julie021 422 0394 of 082 253 5678

:www.sardinerun.net

ANDER INTERESSANTE UITSTAPPIES

Dwesa NR en Cwebe NR: voetslaan of 4x4

047 499 7900 (Dwesa) of 073 866 7895 (Cwebe)

:www.wildcoast.co.za/dwesa

:www.ecparks.co.za

Mkhambathi NR

043 701 9600

:www.ecparks.co.za/product/2231/

Mkhambathi_Nature_Reserve

VERBLYF

Koebaai, Coee Shack Backpackers

047 575 2048 of 083 656 4350:www.coeeshack.co.za

Cwebe NR, The Haven Hotel

047 576 8904 of 083 996 5343

:www.havenhotel.co.za

Durban

:www.wheretostay.co.za/kzn/dm/

Durban Suidkus

:www.wheretostay.co.za/kzn/sc/

Oos-Londen

:www.wheretostay.co.za/ec/am/

accommodation/east-london-area.php

Port St Johns, uMngazi River Bungalows

047 564 1115/6/8/9

:www.umngazi.co.za

Qholoramond, Trennerys Hotel047 498 0004/95

:www.trennerys.co.za

Wildekus

:www.wildcoast.co.za/accommodation

NASIONALE PARKE & RESERVATE

Dwesa- en Cwebe-natuurreservaat

047 499 7900 (Dwesa)

073 866 7895 (Cwebe)

:www.wildcoast.co.za/dwesa

:www.ecparks.co.za

Mkhambathi-natuurreservaat

043 701 9600

:www.ecparks.co.za

WOONWA & KAMPERING

aManzimtoti, Wavecrest-oord

031 916 1617 of 082 568 5976

:www.wavecrest.caravanparks.co.za

Oos-Londen, Gonubie-vakansieoord

043 705 9748

:www.gonubie.caravanparks.co.za

Port Edward, TO Strand-vakansieoord

039 319 2729

:www.tostrand.net

Port Shepstone, uMtentweni-woonwa-oord039 695 0531

:www.umtentweni.co.za

Port St Johns, The Pont

047 564 1324 of 083 340 1762

:www.thepont.co.za

Queensburgh, Queensburgh-woonwaoord

031 464 5800

:www.queensburgh.caravanparks.co.za

Scottburgh, Greenpoint Lodge & Caravan Park

039 973 0211 of 072 128 3350

:www.greenpointlodge.caravanparks.co.za

RESTAURANTE

Durban

:www.wheretostay.co.za/restaurants/kzn/dm

Durban Suidkus

:www.wheretostay.co.za/restaurants/kzn/sc/

Oos-Londen

:http://eatout.co.za/Restaurants/City/512/

East-London

Port Shepstone

:http://eatout.co.za/Restaurants/City/596/

Port-Shepstone

DORPSTOERISTESENTRUMS

Durban-toerisme

031 322 4164

:www.durbanexperience.co.za

Koebaai

:www.sa-venues.com/attractionsec/

coee-bay.php

Oos-Londen

:www.eastlondon.org.za (kontak deur

webwerf)

Port Shepstone

:www.southcoasthappenings.co.za/

portshepstonehomepage.htm

Port St Johns

047 564 1187

:www.portstjohns.org.za

STREEKSTOERISTESENTRUMS

Durban en Suidkus (Saerkus)

:www.durbanexperience.co.za

Oos-Kaapse Parke043 701 9600 of 086 111 3320

:www.ecparks.co.za

Wildekus

:www.wildcoast.co.za

:www.wildcoastholidays.com

Langs die Roete: Besienswaardighede en Verblyf

Ander Kontakte



11/11

Ons land is groot ons het n landoppervlakte van net meer as 1,2 miljoen km,ongeveer so groot soos Frankryk en Spanje saam. Suid-Afrikaners is daarom

gewoond om groot afstande te ry net om van A na B te kom (die totalepaaienetwerk is 747 000 km). Dink net: as jy skuins oor die land ry, van Kaapstadin die suidweste tot Musina in die verre noorde, l jy sowat 2 000 km af. Ons doel

hier is om reise oor sulke afstande so interessant moontlik te maak.

In Suid-Afrika vir Suid-Afrikanersdeurkruis 23 roetes van wisselende afstandedie hele land, baie van hulle oor nasionale en provinsiale paaie. Daar is baie omin ons nege provinsies te verken, en die wye hemelruin, eindelose vergesigte en

ure se sonskyn het van ons n aktiwiteitsoekende buitelugnasie gemaak. Dis waaropdi boek ingestel is. Met elke provinsie wat radikaal verskil wat biome, landskap

en klimaat betref, is die aansporing groot om jou reis te onderbreek en langsdie pad met die gesin pret te h. Op n lang reis gaan dit tog

nooit net om die bestemming nie.

Die doel van di boek is nie om net op die groot toeriste-aantreklikhede te fokuswaarmee Suid-Afrikaners so bekend is nie, maar om liewer weg te draai van dieoorbekende besoekerspaaie, en minder bekende, ongewone aktiwiteite bekendte stel. Van voetslaan, bergetsry, 4x4-roetes en wildkyk tot volkyk, visvang en

strandlopery, is di boek vol nuwe verrassings. Reisigers word ook genooi om meerte verken as die meestal saai hoofstraat wat deur plattelandse dorpies loop.

Van koddige padstalle, kleindorpse museums, monumente en stadswandelingstot slagvelde, kultuurterreine en interessante munisipale parke, dit kry jy alles hier.

Jy leer dalk nog n paar dinge wat jy nooit van jou land geweet het nie

Deur Marille Renssen en Hirsh Aronowitz

vir Suid-Afrikaners

ISBN 9 7 8 - 1 -7 7 0 2 6 -5 2 1 - 9

9 781770 265219

MAC/CPT/0114/NB/GH/TG

Skandeer hierdie QR-kode omdie MapStudio-webwerf te sien

ENIGE KOMMENTAAR [email protected]

BESOEK ONS WEBWERF VIR BYWERKINGS, AFLADINGS,

KAARTE, KATALOGUSSE & SPESIALE AANBIEDINGS

MapStudio en die MapStudio-logo is handelsmerke wat aanNew Holland Publishing (South Africa) (Pty) Ltd. behoort.1ste uitgawe MapStudio 2013.Alle regte voorbehou. Geen gedeelte van hierdie publikasie maggereproduseer, in n ontsluitstelsel bewaar of weergegee word inenige vorm of op enige manier, hetsy elektronies of meganies, deurfotokopiring en die maak van opnames of andersins, sonder dieskriftelike toestemming van die Kopiereghouer nie.

suid-afrika vir suid-afrikaners

Documents