Botanika tradycja i nowoczesno

STRESZCZENIAREFERATW I PLAKATW57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Lublin 27 czerwca3 lipca 2016

Botanika tradycja i nowoczesno

STRESZCZENIA

REFERATW I PLAKATW

57. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Lublin, 27 czerwca3 lipca 2016

57. Zjazd

Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Botanika tradycja i nowoczesno

STRESZCZENIA REFERATW I PLAKATW

Pod redakcj

Ewy Szczuki, Grayny Szymczak,

Magdaleny migay i Rafaa Marcica

Lublin, 27 czerwca3 lipca 2016

Redakcja dr hab. Ewa Szczuka prof. UMCS

dr Grayna Szymczak

mgr Magdalena migaa

mgr Rafa Marciniec

978-83-86292-57-8 (online)

978-83-86292-58-5 (druk)

Publikacja jest dostpna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Midzynarodowe (tre licencji dostpna na

stronie http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/).

Projekt okadki Ewa Szczuka, Jacek Pietrusiewicz, Magorzata Wrzesie, Anna Cwener

Na okadce mijowiec czerwony (Echium russicum J. F. Gmel.) fot. Piotr Chmielewski Grafiki Zbigniew Jwik, Copyright Zbigniew Jwik

Logo Zjazdu Krzysztof Rumowski

Wydawca

Polskie Towarzystwo Botaniczne 00-478 Warszawa, Al. Ujazdowskie 4

https://pbsociety.org.pl

Druk, oprawa: Wydawnictwo POLIHYMNIA Sp. z o.o.

ul. Deszczowa 19, 20-832 Lublin, tel./fax 81 746-97-17

e-mail: poczta@polihymnia.pl

www.polihymnia.pl

PATRONAT I KOMITET HONOROWY ZJAZDU

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyszego Jarosaw Gowin Marszaek Wojewdztwa Lubelskiego Sawomir Sosnowski

Prezydent Miasta Lublin Krzysztof uk Rektor Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie prof. dr hab. Stanisaw Michaowski

Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie prof. dr hab. Marian Wesoowski

Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie prof. dr hab. n. med. Andrzej Drop

Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawa II ks. prof. dr hab. Antoni Dbiski Prezes Lubelskiego Towarzystwa Naukowego prof. dr hab. Artur Korobowicz

KOMITET NAUKOWY

dr hab. Adam Rostaski prof. U, prof. dr hab. Ludwik Frey, prof. dr hab. Jan Holeksa, prof. dr

hab. Grzegorz Jackowski, dr hab. Idalia Kasprzyk prof. UR, dr hab. Martin Kukwa, dr Maria

Lankosz-Mrz, dr hab. Dorota Nalepka prof. PAN, prof. dr hab. Maria Rudawska, dr hab.

Barbara Thiem, dr hab. Krystyna Winiarczyk, prof. dr hab. Adam Zajc,

prof. dr hab. Jacek Zakrzewski, prof. dr hab. Elbieta Zenkteler, dr Robert Zubel

GWNY ORGANIZATOR

ODDZIA LUBELSKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA BOTANICZNEGO

WSPORGANIZATORZY

Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej w Lublinie: Wydzia Biologii i Biotechnologii: Zakad

Anatomii i Cytologii Rolin, Zakad Botaniki i Mykologii, Zakad Ekologii, Zakad Fizjologii

Rolin, Zakad Geobotaniki, Zakad Ochrony Przyrody; Wydzia Nauk o Ziemi i Gospodarki

Przestrzennej: Zakad Geoekologii i Paleogeografii, Roztoczaska Stacja Naukowa; Ogrd Botaniczny UMCS Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie: Wydzia Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu: Katedra Botaniki, Zakad Ekologii Oglnej, Katedra Uprawy i Nawoenia Rolin Ogrodniczych, Katedra Warzywnictwa i Rolin Leczniczych Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawa II: Wydzia Biotechnologii i Nauk o rodowisku: Katedra Fizjologii i Biotechnologii Rolin; Wydzia Matematyki, Informatyki i Architektury Krajobrazu: Katedra Przyrodniczych Podstaw Architektury Krajobrazu, Katedra Ochrony rodowiska Przyrodniczego i Krajobrazu Uniwersytet Medyczny w Lublinie: Wydzia Farmaceutyczny z Oddziaem Analityki Medycznej:

Katedra i Zakad Biologii z Genetyk

KOMITET ORGANIZACYJNY

Prezydium: dr hab. Ewa Szczuka, prof. UMCS przewodniczca Komitetu, prof. dr hab. Marzena Baewicz-Woniak, dr hab. Anna Bogucka-Kocka, prof. dr hab. Boenna Czarnecka, dr hab.

Bogdan Lorens, prof. UMCS, prof. dr hab. Wiesaw Muenko, dr hab. Renata Nurzyska-Wierdak, prof. UP, dr hab. Ewa Skrzyska-Polit, prof. KUL, dr Grayna Szymczak, prof. dr hab. Anna

Tukiendorf, prof. dr hab. Elbieta Weryszko-Chmielewska

Sekretarze: mgr Agata Leszczuk, mgr Kinga Lewtak

Skarbnicy Zjazdu: dr Sawomir Dresler, dr Jacek Pietrusiewicz

Koordynatorzy sesji terenowych: prof. dr hab. Boenna Czarnecka, dr hab. Ewa Szczuka, prof. UMCS, dr hab. Piotr Sugier

Czonkowie Komitetu Organizacyjnego Zjazdu: dr Barbara Banach, mgr Agnieszka Betlej, dr Anna Cwener, dr Mykhaylo Chernetskyy, dr hab. Mirosawa Chwil, dr hab. Joanna Czarnecka, dr Agnieszka Dbrowska, dr Marta Dmitruk, dr Marcin Domaciuk, dr hab. Katarzyna Dzida, dr Magdalena Franczak, dr Agnieszka Hanaka, dr Katarzyna Karczmarz, dr Agata Konarska,

dr Monika Kozowska, dr Piotr Kulesza, dr hab. Marek Kucharczyk, mgr Pawe Patrzylas,

dr hab. Irena Agnieszka Pidek, dr hab. Krystyna Piotrowska-Weryszko, dr Magdalena Pogorzelec, dr hab. Elbieta Pogroszewska, dr Anna Rysiak, dr Aleksandra Seta-Koselska, mgr Mariusz Spaczyski, dr hab. Piotr Sugier, dr Aneta Sulborska, dr Agnieszka Szczurowska, dr Urszula widerska-Burek, dr Dorota Tchrzewska, dr hab. Krystyna Winiarczyk, dr Hanna Wjciak, dr hab. Magorzata Wjcik, dr Magorzata Wrzesie, dr hab. Agata Woczaska, dr Robert Zubel, dr Beata uraw

Doktoranci UMCS i UP w Lublinie: mgr Joanna Gbura, mgr Anna Kasprzyk-Pawelec, mgr Mikoaj Kostryco, mgr Rafa Marciniec, mgr Magdalena migaa, mgr Grzegorz Stanisawski

SPONSORZY, DARCZYCY, WYSTAWCY

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyszego; Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie; Urzd Marszakowski Wojewdztwa Lubelskiego; Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiej, Wydzia Biologii i Biotechnologii; Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie; Ogrd Botaniczny UMCS; Lasy Pastwowe Nadlenictwo Sobibr; OSM Krasnystaw; Regionalna Dyrekcja Ochrony rodowiska w Lublinie; Roztoczaski Park Narodowy; Stryjno-Sad Zrzeszenie Producentw Owocw; Pera-Browary Lubelskie; A&A Biotechnology; Delta Optical; PH Krautex; Energezap Sp. z.o.o.; Remzap Sp.z.o.o

Spis treci :

Uroczysta sesja powicona pamici prof. Wadysawa Szafera ............................................................. 9

Sesje plenarne ........................................................................................................................................................ 15

Sekcja Aerobiologiczna ...................................................................................................................................... 21

Sekcja Briologiczna ............................................................................................................................................. 33

Sekcja Dendrologiczna ....................................................................................................................................... 43

Sekcja Fizjologii i Biochemii Rolin .............................................................................................................. 53

Sekcja Fykologiczna............................................................................................................................................ 85

Sekcja Geobotaniki i Ochrony Szaty Rolinnej .......................................................................................... 93

Sekcja Historii Botaniki .................................................................................................................................. 173

Sekcja Kultur Tkankowych ............................................................................................................................ 179

Sekcja Lichenologiczna ................................................................................................................................... 197

Sekcja Mikologiczna ........................................................................................................................................ 209

Sekcja Ogrodw Botanicznych i Arboretw ............................................................................................. 227

Sekcja Paleobotaniczna ................................................................................................................................... 235

Sekcja Pteridologiczna ..................................................................................................................................... 243

Sekcja Struktury i Rozwoju Rolin .............................................................................................................. 251

Sekcja Taksonomii Rolin Naczyniowych ................................................................................................ 281

Indeks autorw ................................................................................................................................................... 305

7

8

Uroczysta sesja powicona pamici

prof. Wadysawa Szafera

Profesor Wadysaw Szafer z wnukiem Wadysawem

Szarskim na schodach Collegium niadeckiego w

Ogrodzie Botanicznym UJ (1946 r.).

Powyej Janina Szaferowa oraz Anna Szarska (zdjcie z archiwum rodzinnego Wadysawa Szarskiego)

9

10

MOJE WSPOMNIENIA O WADYSAWIE SZAFERZE

Wadysaw Szarski

Nie opowiadam o Szaferze naukowcu, ale o Szaferze

czowieku, moim Dziadku. Dziadek by wspaniaym i niestrudzonym gawdziarzem i wielka szkoda, e

wczesna technika nie pozwalaa na nagranie jego

opowieci. Niemal zawsze po obiedzie zaczyna barwnie

opowiada ktre ze swoich wspomnie zawsze na

wesoo, okraszajc anegdotami i wartko prowadzc

narracj. Wielokrotnie namawiaem go aby te swoje

wspaniae i ciekawe opowiadania spisa zwaszcza, e

pisa atwo i ciekawie. Odpowiada zawsze, e takie wspomnienia nikogo by nie zainteresoway, e on zajmuje

si nauk a nie opowiadaniem o sobie. Zacz pisa

Wspomnienia przyrodnika, gdy by ju bardzo powanie

chory lecz to co si tam znalazo to gwnie sprawy

zwizane z nauk a ycie prywatne tylko czasem

przewija si w tle. Ta praca trzymaa go przy yciu, gdy

podpisa ksik do druku, po dwu dniach odszed.

Wiele miesicy pniej napisaa do mnie list pani Antonina

Lekowa odnalaza moje listy przekonujce Dziadka do napisania wspomnie, i chciaa skorzysta z moich

wspomnie. Po pewnym czasie od pierwszej

korespondencji z p. Lekow otrzymaem maszynopis jej

ksiki o Dziadku. By napisany strasznie oficjalnie,

powanie tak, jak to o takim naukowcu pisa wypada.

Niemiao napisaem Autorce, e ksika jest wietna,

ciekawa ale dziadek przecie nie by taki sztywny,

przecie doskonale znaa jego poczucie humoru, jego gawdziarstwo, jego wielki urok w osobistych kontaktach.

Ku mojemu zdumieniu ale i radoci, p. Lekowa

cakowicie przerobia ksik, ktra zacza brzmie

cakiem inaczej, na wesoo, po szaferowsku Dziadek z

jednej strony mia wielki, krakowski szacunek to

posiadanych przez kogo tytuw ale nie przeszkadzao

mu to ostro i bezkompromisowo wystpowa przeciw

przedstawicielom wadzy gdy uwaa, e to on ma racj.

W najczarniejszych czasach stalinowskich Dziadek nie ba si publicznie owiadcza, e ysenko to oszust i szkodnik,

Miczurin by po prostu zdolnym ogrodnikiem. Teraz moemy o tym mwi bezpiecznie, ale wtedy uratowaa

Dziadka tylko opinia uznanego na wiecie naukowca Posiada wspania pami i ogromn wiedz wykraczajca

poza jego dziedzin. Na jednej z powojennych wycieczek naukowych ostro zruga studenta ktry nie umia rozpozna jakiego gatunku spotkanego

ptaka Polski biolog powinien zna wszystkie okazy Polskiej fauny! Chroni przyrod bezkompromisowo i

odnosiem wraenie, e uwaa, e przyrod chroni si

przede wszystkim z mioci i szacunku do niej, stawiajc

racjonalne, a ju nie daj Boe finansowe zyski z ochrony

przyrody gdzie na bardzo dalekim planie. By wielkim

mionikiem Tatr zawsze wspominam caodzienne

spacery po tatrzaskich dolinach wtedy jeszcze nie byo

tych mas turystw, chodzio si swobodnie, a nie tylko

wygrodzonymi ciekami. Dziadek bya wielkim i szczerym patriot i ten patriotyzm stale mi wpaja. Gdy

Niemcy wkroczyli do Krakowa we wrzeniu 1939 roku,

wezwali krakowskich profesorw do Colegium Novum na

wykad SS-Sturmbannfhrera Mllera. Dziadek wynaj

dorok i objecha znanych sobie profesorw, przekonujc

ich, aby na wykad Niemca nie szli. Na prno w

Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 184 naukowcw

i zesali ich do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Dziadek mwicy wietnie po niemiecku gdy jedzi po

wojnie na rne kongresy zagraniczne stara si mwi

wycznie po angielsku cho angielski szed mu znacznie

gorzej. Jzyk niemiecki by dla niego po przeytej okupacji przeklty.

WADYSAW SZAFER (1886-1970) KLASYK POLSKIEJ BOTANIKI

Alicja Zemanek

Wadysaw Szafer fitogeograf, paleobotanik i historyk

botaniki, naley do najsawniejszych polskich

przyrodnikw. By jednym z zaoycieli Polskiego

Towarzystwa Botanicznego, organizatorem i dugoletnim

przewodniczcym Oddziau Krakowskiego. Pisano o nim,

e swoim polotem, wszechstronnoci i gbok wiedz

przypomina mistrzw Odrodzenia. Do jego sawy przyczyniy si nie tylko osignicia naukowe, ale rwnie

szeroka dziaalno spoeczna, ksiki popularne, odczyty i

wykady przycigajce tumy. Na arenie midzynarodowej

zyska uznanie jako jeden z twrcw europejskiego ruchu

ochrony przyrody. Urodzi si 23 lipca 1886 r. w

Sosnowcu, jako syn Marii z Radziwanowskch i Mieczysawa (1864-1932), inyniera, budowniczego pierwszych tkalni w Sosnowcu. Przyszy uczony spdzi

dziecistwo w Mielcu, gdzie ukoczy szko powszechn. W latach 1897-1905 uczszcza do I Gimnazjum Klasycznego im. S. Konarskiego w Rzeszowie. Pod

wpywem nauczyciela przyrody Wilhelma Friedberga (1873-1941), geologa i paleontologa, zainteresowa si

botanik. W latach 1905-1908 studiowa na Uniwersytecie Wiedeskim, specjalizujc si w botanice pod kierunkiem

znanego systematyka Richarda Wettsteina (1863-1931).

WADYSAW SZAFER (1886-1970) THE CLASSIC OF POLISH BOTANY

Alicja Zemanek

Wadysaw Szafer phytogeographer, palaeobotanist, and

historian of botany, is one of the most celebrated Polish

naturalists. He was among the founders of Polish Botanical

Society (Polskie Towarzystwo Botaniczne - PTB), and the

organiser and long-term president of its Cracow Division.

It was written of Szafer that: 'with his panache, versatility

and profound knowledge he reminds of the masters of Renaissance'. His fame was amplified not only by scientific

achievements, but also by his wide social activities,

popular books, lectures attracting large crowds. He was

recognised internationally as one of the fathers of European

movement for the protection of nature. Wadysaw Szafer was born 23 July 1886 in Sosnowiec, as

son of Maria ne Radziwanowska and Mieczysaw (1864-1932), engineer, constructor of the first weaving mills in

Sosnowiec. The future scientist spent his childhood in

Mielec where he completed primary education. In 1897-1905 he attended the First S. Konarski Upper Secondary School in Rzeszw. Influenced by the teacher of natural sciences, Wilhelm Friedberg (1873-1941), geologist and palaeontologist, he became interested in botany. In 1905-1908, W. Szafer studied in the University of Vienna, specialising in botany under direction of a known

11

Studia kontynuowa na Uniwersytecie Lwowskim (1908-1909), przycignity saw Mariana Raciborskiego (1863-

1917), badacza flory Polski i wyspy Jawy w Indonezji, odkrywcy wielu nowych gatunkw, charyzmatycznego

nauczyciela. W 1910 r. uzyska pod jego kierunkiem doktorat, na podstawie pracy Geobotaniczne stosunki Miodoborw galicyjskich. Przez krtki okres by

asystentem Raciborskiego, ktry sta si jego mistrzem i

wzorem na cae ycie. Po studiach uzupeniajcych,

gwnie w zakresie botaniki lenej na uczelniach w

Wiedniu i Monachium pracowa na stanowisku profesora botaniki lenej w Wyszej Szkole Lasowej we Lwowie. Po

mierci Raciborskiego, ktry ostatnie lata ycia spdzi w

Krakowie, Szafer zosta jego nastpc - mianowany

profesorem UJ, dyrektorem Instytutu Botanicznego wraz z

Ogrodem Botanicznym. Na tym stanowisku pozosta

prawie 40 lat (1917-1941, 1945-1960) stajc si klasykiem

polskiej botaniki, uczonym nadajcym ton rozwojowi tej

dziedziny i ochrony przyrody. W 1919 r. oeni si z Janin Jentys (pniej Jentys-Szaferowa) (1895-1983),

rwnie botanikiem, systematykiem rolin, po wojnie

profesorem Zakadu i Instytutu Botaniki PAN; mia z ni

troje dzieci. Profesor Szafer by uczonym skonnym do

wielkich syntez i poszukiwania wizjonerskich uoglnie.

To przycigao uczniw, tym bardziej, e by znakomitym

wykadowc. Jego urok osobisty sprawia, e przebaczano

mu skonnoci autokratyczne. Wraz z uczniami rozwin

krakowsk szko geobotaniczn stworzon przez Raciborskiego staa si ona wwczas czoowym

zespoem studiw nad szat rolinn kraju. Do sukcesu

szkoy szaferowskiej przyczynio si prowadzenie trzech

szerokich tematw bada zespoowych. Pierwszym z nich

bya kontynuacja prac nad zbiorowym dzieem Flora

polska, nad ktrym pracowao kilka pokole botanikw (t.

1-15, 1919-1995). Skrcon wersj, tzw. ma flor polsk

czyli Roliny polskie pierwsze kompletne opracowanie flory naczyniowej naszego kraju opublikowa wraz z

uczniami Stanisawem Kulczyskim i Bogumiem

Pawowskim (1924, unowoczeniona wersja wyd. 1 -1953,

wyd. 6-1988). Dwa nastpne tematy bada zespoowych

wizay si z podjciem wsppracy midzynarodowej i

zaadaptowaniem na polski grunt nowych metod

badawczych fitosocjologii i palinologii. Dziki staraniom

profesora rozpoczto w 1923 r. badania fitosocjologiczne z

zastosowaniem metodyki francusko-szwajcarskiej szkoy Josiasa Braun-Blanqueta (1884-1980). W 1925 r. (wyd. 1926) ukazaa si pierwsza polska praca (Bronisawa Szafrana) wykonana z zastosowaniem metody analizy pykowej opracowanej w 1916 r. przez szwedzkiego

geologa Lennarta von Posta (1884-1951). Metoda izopoli

zastosowana po raz pierwszy przez Szafera w 1935 r. uywana jest przez paleobotanikw do dzisiejszego dnia.

Jedn z wielkich pasji profesora bya dziaalno w dziedzinie ochrony przyrody, ktrej pionierem by jego

mistrz Raciborski. W. Szafer wsporganizowa i przewodniczy kilku gremiom zajmujcym si sprawami

ochroniarskimi, m.in. by wspzaoycielem organizacji przeksztaconej pniej w Midzynarodow Uni Ochrony Przyrody (IUCN), na polskim gruncie kierowa Pastwow

Rad Ochrony Przyrody, sprawowa urzd Delegata ds. Ochrony Przyrody Ministerstwa Wyzna Religijnych i

Owiecenia Publicznego. Dziki temu uczestniczy w tworzeniu wielu rezerwatw, a po wojnie parkw

narodowych. W pniejszych latach zaczto stosowa nieoficjalnie termin szaferowcy dla nazwania osb

walczcych o ratowanie przed zniszczeniem zagroonych skarbw natury. W okresie 1936-1938 profesor piastowa

urzd rektora Uniwersytetu Jagielloskiego. Mianowano go czonkiem Polskiej Akademii Umiejtnoci, po wojnie -

wiceprezesem PAU. W czasie wojny zwolniony z pracy

taxonomist, Richard Wettstein (1863-1931). Then he continued studies at the University of Lemberg (Lww) (1908-1909), attracted there by fame surrounding Marian Raciborski (1863-1917), the researcher of the flora of Poland and Java island in Indonesia, discoverer of many new plants and a charismatic teacher. In 1910, under the supervision of M. Raciborski, W. Szafer was awarded a

doctoral degree on the basis of thesis entitled 'Geobotanical relationships in the Miodobory Galicyjskie' (Geobotaniczne stosunki Miodoborw galicyjskich). For a short period, he was an assistant to M. Raciborski, who became his master and example to follow for life. After supplementary studies, principally in forest botany, at

universities in Vienna and Munich, he was appointed to the post of Professor in forest botany in the High Forest School in Lemberg (Lww). After the death of Raciborski who spent the last years of his life in Krakw, Szafer became his successor as the Professor at the Jagiellonian University

and the director of both the Institute of Botany and Botanic

Garden. He held these position for almost four decades (1917-1941, 1945-1960) becoming the classic of the botany of Poland, a scientist setting the tone of development in this field, as well as in the nature protection. In 1919, he married Janina Jentys (later adopting the name Jentys-Szaferowa) (1895-1983), also a botanist and taxonomist of plants who, after the war,

became the Professor in the Department, and later the Institute of Botany PAS. They had three children. Professor W. Szafer was a scientists inclined to formulate great syntheses and to search for visionary generalisations. It attracted disciples, even more so, because he was an outstanding lecturer. Together with his students, he

extended Cracow's geobotanical school, created by M. Raciborski, soon to become a leading team of scientists studying vegetation of Poland. The success of Szafer's school of botany was helped by conducting three major team research projects. The first was the continuation of a joint work of 'Polish flora' (Flora polska), prepared by

several generations of botanists (vol. 1-15, 1919-1995). As a part of the same project W. Szafer published, jointly with two of his followers Stanisaw Kulczyski and Bogumi Pawowski, so-called 'small flora of Poland' i.e. 'Polish plants' (Roliny polskie) the first complete account of the

vascular flora of Poland (1924, updated version, 1st

ed. -

1953, 6th

ed. in 1988). Two more topics of team studies

were connected with Szafer's initiation of international

cooperation and adapting new research methods phytosociology and palynology in the area of Poland. Owing to his efforts, the phytosociological studies began in Poland in 1923, applying the methodology of French-Swiss school of Josias Braun-Blanquet (1884-1980). In 1925 (ed.

1926), the first Polish paper (by Bronisaw Szafran) was published, using the method of pollen analysis developed in 1916 by a Swedish geologist Lennart von Post (1884-1951). The isopollen method, first applied by W. Szafer in 1935, has been used by palaeobotanists till the present. One of Professor's Szafer great passions was his activity in

nature protection, pioneered by his master, M. Raciborski. W. Szafer co-organised and chaired several bodies dealing with the conservation of nature e.g. was a co-founder of an organisation which later transformed into the International Union for Conservation of Nature (IUCN), while in Poland he presided over the State Council for Nature

Conservation, and was the Delegate for Nature Conservation Affairs in the Ministry of Religion and Public Education. This position enabled him to participate in creating a number or natural reserves, and after the war also national parks. In subsequent years, a term 'szaferites' has gone into use to denote persons fighting against destruction of threatened treasures of nature. In

12

przez okupantw, by od 1942 r. rektorem tajnego Uniwersytetu. W styczniu 1945 r. powrci do pracy,

biorc czynny udzia w reorganizacji ycia naukowego kraju. Zosta wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk,

organizatorem i przewodniczcym Oddziau w Krakowie. W 1953 r. powoano pod jego kierownictwem Zakad

Botaniki PAN (od 1986 r. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN). W 1952 r. zorganizowa Zakad Ochrony Przyrody, przeksztacony pniej w Instytut. Znakomity uczony jest

autorem okoo 700 publikacji, w tym ponad 100 naukowych. Pracowa twrczo gwnie w zakresie

geografii rolin, paleobotaniki, ochrony przyrody i historii botaniki. Szczeglnie cenione s dzisiaj jego prace z

paleobotaniki, m.in. opracowanie jednej z najbogatszych w Europie flor plioceskich, odkrytej w okolicy Krocienka nad Dunajcem (I -1946, II-1946, wyd. 1947). Czsto cytowane jest opracowanie zbiorowe Szata rolinna Polski (t. 1-2, 1959; wyd. 3 1977 wspred. K. Zarzycki; t. 1-

wyd. w jzyku angielskim - 1966). Do klasycznych pozycji

nale podrczniki, tumaczone na jzyki obce - jeden z

pierwszych w wiecie podrcznikw ochrony przyrody

opublikowany razem z uczniami oraz podrcznik geografii

rolin. Uprawia i propagowa histori botaniki, jako osobn interdyscyplinarn dziedzin badawcz. Szafer by

te autorem wielu artykuw i ksiek

popularnonaukowych, jak m.in. Epoka lodowa, Tajemnice

kwiatw, Z teki przyrodnika. Doy czasw, kiedy w

biologii zaczy si rozwija idee redukcjonistyczne. Z

pasj przeciwstawia si pomysom likwidacji ogrodw

botanicznych, w ktrych widzia wane instytucje czce

nauk z edukacj przyrodnicz. Za ycia doczeka si wielkiego uznania i sawy. Zosta doktorem honoris causa

trzech uczelni, by czonkiem honorowym IUCN, a inna

organizacja wiatowy Fundusz na Rzecz Ochrony Dzikich

Zwierzt (World Wildlife Fund WWF) umiecia jego

nazwisko na licie szesnastu osb szczeglnie zasuonych

dla ochrony przyrody. Godnoci czonka honorowego

obdarzyy go liczne towarzystwa naukowe, m.in. Polskie

Towarzystwo Botaniczne. Wiele lat pniej PTB uczcio

jego pami przez ustanowienie Medalu im. Profesora Wadysawa Szafera, przyznawanego od 1989 r. autorom

wybitnych publikacji. Profesor zmar 16 listopada 1970 r.

w Krakowie. Pogrzeb na cmentarzu Rakowickim, na ktry

przybya ogromna rzesza ludzi, sta si prawdziw

manifestacj jego popularnoci w szerokich krgach

spoeczestwa. Istnieje kilka pomnikw i tablic

powiconych uczonemu, wiele szk nazwano jego

imieniem, a w dawnym mieszkaniu w Ogrodzie Botanicznym UJ urzdzone zostao w 1983 r. Muzeum

Ogrodu Botanicznego, gdzie przechowuje si pamitki po

profesorze. Wanym dziedzictwem Szafera jest jego

szkoa, rzesza uczniw zatrudnionych pniej w rnych

uczelniach i subach ochrony przyrody (obecnie dziaaj

wnuki i prawnuki profesora). Do dzisiejszego dnia

cytowane s prace, a niektre myli i idee w nich zawarte s wci aktualne, np.: Musimy ochrania najbardziej

uderzajce i nastrojowe z pierwotnych ogrodw przyrody, i

potpienia godny jest nard, ktry niszczy pikno swego

kraju (Yellowstone kraj gorcych rde i niedwiedzi,

1929, s. 94).

1936-1938, Professor Szafer held the office of the Rector

of the Jagiellonian University. He was the member, and, after the war - Vice President of the Polish Academy of

Arts and Sciences (PAU). During the Second World War,

dismissed by the occupants, from 1942 on, he had been the

Rector of the clandestine University. In January 1945, he

returned to work, actively participating in reorganisation of

the scientific activities across Poland. He became the Vice

President of the Polish Academy of Sciences (PAS), and

chaired its Cracow Division. In 1953, the Department of Botany PAS was established, headed by him (in 1986

renamed into the W. Szafer Institute of Botany PAS). In

1952, Professor Szafer organised the Department of Nature

Conservation PAS, later transformed into the Institute. A

brilliant scholar, authored more than 700 publications, over

hundred of them scientific. He was creative mainly in the

fields of plant taxonomy, phytogeography, nature

protection, and of the history of botany. Particularly valued

today are his palaeobotanical publications on one of the richest Pliocene floras, discovered near Krocienko on Dunajec river (I -1946, II-1946, ed. 1947). Another book co-authored by W. Szafer, 'The vegetation of Poland'

(Szata rolinna Polski) (vol. 1-2, 1959; 3rd

ed. 1977 co-

edited by K. Zarzycki; vol. 1 English edition - 1966) is often cited till the present. Other classic publications include textbooks, translated into foreign languages: one of first ever the textbooks on nature conservation, published jointly with his disciples, as well as a textbook on phytogeography. Professor Szafer practised and propagated the history of botany as a standing-alone, multi-disciplinary field of research. He was also the author of numerous popular-science articles and books, e.g. 'Ice Epoch', 'The secrets of flowers', 'From naturalists' folder' (Epoka lodowa, Tajemnice kwiatw, Z teki przyrodnika). He lived to see the time when the reductionists ideas began

to emerge in biology. With great passion, he opposed the

plans to close botanical gardens, seeing them as important

institutions bridging science with natural science

education. He won recognition and fame still during his lifetime; obtained honorary doctorates from three

universities, as well as honorary membership of the IUCN;

the World Wildlife Fund (WWF) placed his name on its list

of 16 people exceptionally distinguished in the field of

nature conservation. Also other scientific societies gave

him honorary memberships e.g. the Polish Botanical

Society which years later commemorated his name by

establishing the Professor Wadysaw Szafer Medal,

awarded first time in 1989 to authors of eminent

publications. Professor W. Szafer died on 16 November 1970 in Krakw. There are several monuments and plagues

devoted to his memory, and a number of schools adopted

him as their patron. In his old apartment, in the Botanic

Garden of the Jagiellonian University, a Museum of the

Garden was set up in 1983, displaying Professor's

memorabilia. The 'school', a group of his scientific

disciples later employed in various universities and nature protection services (where now Professor Szafer's

'grandchildren' and 'great-grandchildren' are active) is an

important element of his legacy. His publications are still

cited, and the thoughts, and ideas contained in them have

not lost their currency, e.g.: "We must protect the most

striking and romantic among the ancient gardens of nature,

as indeed a nation which destroys the beauty of its land, is

worth condemning" [from: 'Yellowstone, a land of hot springs and bears' (Yellowstone, kraj gorcych rde i

niedwiedzi) , 1929, p. 94]

13

14

Sesje plenarne

Zbigniew Jwik - Lublin nad k przysiad, linoryt, 1984

15

16

INYNIERIA DROGI C4 W RYU

Elbieta Romanowska

Zakad Molekularnej Fizjologii Rolin, Uniwersytet

Warszawski, Miecznikowa 1 , 02-096 Warszawa, Polska, e-mail: romanela@biol.uw.edu.pl

Ry stanowi podstaw poywienia ponad poowy ludnoci wiata. Jeli globalne zaludnienie wzronie do 9 miliardw

do 2050 roku, konieczne jest zwikszenie plonw ryu

nawet o 60%. Jedn z moliwych drg prowadzcych do

tego jest zwikszenie wydajnoci fotosyntezy, poprzez

indukcj szlaku C4 fotosyntezy w ryu. Moe to zwikszy

nawet o 50% wydajno fotosyntetyczn poprzez

ograniczenie bd wyeliminowanie fotoodychania,

umoliwi te szybk akumulacj biomasy oraz spowoduje zwikszenie wydajnoci w wykorzystaniu wody i azotu,

zwaszcza w gorcych i suchych warunkach

rodowiskowych. Dlatego te, konieczna jest modyfikacja

szeregu szlakw metabolicznych w ryu, w taki sposb aby

droga C4 moga by wprowadzona z powodzeniem.

Ewolucja polifiletyczna rolin C4 sugeruje, e powstae

zmiany, w porwnaniu z rolinami C3, s niewielkie.

Zatem roliny C3 mog by przygotowane do realizacji

szlaku C4. Wszystkie enzymy cyklu C4 s obecne u gatunkw C3, cho czsto wystpuj w niskich steniach.

W 2009 roku w celu zastosowania drogi C4 w ryu

powstao midzynarodowe konsorcjum , ktre prowadzi

badania w bardzo szerokim zakresie, od biologii systemw,

poprzez sekwencjonowanie, fenotypowanie, inynieri

metabolizmu, tworzenie mutantw ryu a do bada

anatomicznych. W badaniach stosuje si ukad

dwukomrkowy C4. W celu inynierii fotosyntezy C4 w ryu wykorzystuje si szereg genw odpowiedzialnych

zarwno za regulacj budowy anatomicznej licia jak i

przebieg szeregu procesw metabolicznych, lokalizujc je

w odpowiednich komrkach i zmieniajc ich ekspresj,

wykorzystywane s metody, ktre nie s moliwe przy

pomocy konwencjonalnych technik hodowli rolin. W

zwizku z tym, inynieria genetyczna ryu, poprzez

popraw fotosyntezy moe zapewni wzrost plonw.

Inynieria genetyczna to wydajne i precyzyjne narzdzie, w ktrym tylko geny bdce przedmiotem zainteresowania

mog by wprowadzone nawet do odlegych genetycznie

gatunkw. To nowatorskie podejcie do modyfikacji

fotosyntezy ryu jest trudne i czasochonne, poniewa

droga C4 jest bardzo skomplikowane i wiele czynnikw

kontrolujcych mechanizmy nie jest jeszcze poznanych,

gdy pomidzy fotosyntez C3 i C4 istniej rnice

anatomiczne, biochemiczne i genetyczne. Najbardziej krytyczne etapy powstania C4 fotosyntezy w ryu to: (1)

Zwikszenie liczby i wielkoci chloroplastw w

komrkach otaczajcych wizk przewodzc; (2)

Zmniejszenie odlegoci midzy naczyniami licia a tym

samym zwikszenie ich gstoci w liciu; (3) Obnienie

aktywnoci cyklu Calvina w komrkach mezofilu i

znacznie zwikszenie aktywnoci w komrkach

otaczajcych wizk przewodzc; (4) Obnienie natenia

fotooddychania w komrkach mezofilu; (5) Wykorzystanie transporterw C4. Planuje si, e inynieria ryu bdzie

zrealizowana w cigu dwch dekad, cho proces ten trwa

miliony lat w naturze. Rozpoczto jednoczenie,

poszukiwanie genw odpowiedzialnych za budow licia

oraz inynieri genw ju znanych, zmierzajc do

utworzenia ryu C4 z typem anatomii Kranz. Zakada si,

e rozwj rolin uprawnych o zwikszonej aktywnoci

fotosyntetycznej zwikszy plony i umoliwi wykorzystanie ich w sposb zrwnowaony. Zainstalowanie w ryu (C3)

fotosyntezy typu C4 moe spowodowa przeamanie barier

zwizanych z wydajnoci i pozwoli na wyhodowanie

ENGINEERING THE C4 PATHWAY IN RICE

Elbieta Romanowska

Department of Molecular Plant Physiology, Warsaw

University, 1 Miecznikowa Str., 02-096 Warszawa, Poland, e-mail:romanela@biol.uw.edu.pl

Rice provides the staple food for over a half of the worlds

population. If the global population growth reaches 9

billion by 2050, we will need to achieve substantial

increase in the yield of rice production (by 60%). One of

the possible avenues, being recently explored, is the

improvement of photosynthetic capacity by introducing the

C4 photosynthetic pathway into C3 crops like rice, to

increase their yield. Introducing the C4 photosynthetic

cycle into rice could allow a 50% increase of the radiation

use efficiency, crop yield, as well as potentially improve

nitrogen and water use efficiencies, especially in hot and

dry environments. For this reason, different factors need to

be modified in rice so that the C4 pathway could be

introduced successfully. C4 photosynthesis has evolved

multiple times, indicating that C3 species may in some

ways be preconditioned for the C4 pathway. Also all

enzymes of the C4 cycle are present in C3 species although

they often accumulate to low levels. In 2009, a consortium

within activities range from systems biology, physiological

phenotyping, and deep sequencing, through metabolic

engineering and screening of rice mutants to characteristics

of Kranz anatomy, was formed to develop C4 rice. The

two-celled C4 cycle was chosen for the project. For

engineering of an efficient C4 type photosynthesis, a set of

genes regulating leaf anatomy and biochemical processes

have to be inserted into rice cells and expressed in an

appropriate manner, what is currently not possible solely

by conventional plant breeding techniques. Therefore,

genetic engineering could be an interesting way to improve

the photosynthetic pathway of rice and provide opportunity

to enhance the grain productivity as well as the yield

potential. Genetic engineering provides an efficient and

precise tool in which only the genes of interest can be

introduced even from distantly related species. This novel

approach to modify the photosynthesis system of rice is a

challenging and long term endeavor, because the C4

pathway is very complex and many factors, controlling this

mechanism are still unknown. Between the C3 and C4

photosynthetic pathways there are many differences in

anatomy, biochemistry and genetics. Most critical steps

during emergence of C4 photosynthesis are: 1. Increase of

the number and size of chloroplasts in bundle sheath cells

of rice. 2. Reduction of the vein spacing, thereby increasing

the vein density in the leaf. 3. The activity of the Calvin

cycle become significantly reduced in mesophyll cells and

greatly enhanced in the bundle sheath cells of rice. 4. The

photorespiration in mesophyll cells has to be greatly

reduced. 5. The introduction of C4 transporters. To

engineer the C4 photosynthetic pathway from C3 plants

within two decades, a process which took million of years

in nature, C4 rice consortium began simultaneous gene

discovery and engineering of already known genes into

rice, aiming of C4 rice with Kranz type anatomy.

Developing crop plants with enhanced photosynthesis will

improve crop yield and make efficient use of resources in a

sustainable manner. The introduction all a maize-like

photosynthetic mechanism into rice to break its yield

barrier and to breed a new generation of climate-ready

rice which will yield more even under the conditions of

increasing temperature and decreasing water availability.

The strategies, adopted by the C4 rice project will be

presented.

17

nowej generacji ryu lepiej przystosowanego do wzrostu w warunkach zwikszajcej si temperatury i zmniejszonej

dostpnoci wody. Strategie prowadzce do wytworzenia ryu C4 zostan przedyskutowane. Praca powstaa dziki

wsparciu przez Narodowe Centrum Nauki grant OPUS 4 2012/07 / B / NZ3/ 02917.

MIKRORNA: MAE CZSTECZKI DO

WIELKICH ZADA

Zofia Szweykowska-Kuliska

Zakad Ekspresji Genw, Instytut Biologii Molekularnej i

Biotechnologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet im. Adama

Mickiewicza w Poznaniu, Umultowska 89, 61-614 Pozna, Poland

Czsteczki mikroRNA reprezentuj klas krtkich

czsteczek RNA (19-24 nt) wystpujc u niemal

wszystkich przedstawicieli eukariontw. Czsteczki te s

kluczowymi regulatorami ekspresji genw. U rolin kontroluj takie zasadnicze procesy jak wzrost, rozwj,

organogeneza, czas kwitnienia, kiekowania, a take

reguluj wasn biogenez . Peni rwnie kluczow rol

w odpowiedzi rolin na stresy zarwno biotyczne jak i

abiotyczne. Z uwagi na ich wag w yciu roliny poziom i

lokalizacja mikroRNA podlegaj cisej ,

wielopoziomowej kontroli. W rejonach promotorowych

genw mikroRNA znale mona czsto elementy promotorowe odpowiadajce na stresy rodowiskowe lub/i

obecno fitohormonw. Zatem ekspresja mikroRNA

podlega kontroli na poziomie transkrypcji. Z kolei

transkrypty genw mikroRNA poddawane s

skomplikowanej regulacji potranskrypcyjnej, ktra

znaczco wpywa na poziom mikroRNA w komrce.

MikroRNA naprowadzaj specyficzny kompleks biakowy

do mRNA, ktry jest na pewnym swoim odcinku

komplementarny do mikroRNA, a jedno z biaek kompleksu rozcina mRNA. Z tego wynika, e czsteczki

mikroRNA obniaj poziom danego mRNA, a co za tym

idzie, danego biaka. MikroRNA mona wykorzysta do

bada funkcjonalnych poprzez konstrukcj tzw.

sztucznych mikroRNA, ktre byyby komplementarne do

badanego mRNA. Wrd mikroRNA znajduj si

czsteczki wystpujce we wszystkich gatunkach rolin jak

i czsteczki bardziej specyficzne dla danej grupy rolin.

Zatem repertuar czsteczek mikroRNA moe zosta

wykorzystany do bada nad filogenez rolin.

MICRORNAS: SMALL MOLECULES FOR

BIG TASKS

Zofia Szweykowska-Kuliska

Department of Gene Expression, Institute of Molecular

Biology and Biotechnology, Faculty of Biology, Adam

Mickiewicz University, Umultowska 89, 61-614 Poznan, Poland

MicorRNAs represent a class of short RNA molecules (19-

24 nt) and are present in almost all eukaryotic organisms. They are key regulators of gene expression. In plants

microRNAs are involved in plant growth and development,

organogenesis, flowering and germination time, as well as

in their own biogenesis. MiRNAs are also important

regulators of plant response to various stresses both

biotic and abiotic. Because of their crucial role in plant life

miRNA level and localization undergo strong regulation at

several steps of miRNA biogenesis. Within promoter

regions of MIR genes promoter elements responsive to various stresses and phytohormones can be found. Thus

miRNA level can be controlled during transcription. On the

other hand miRNA transcripts undergo complex

posttranscriptional regulation that also strongly affects the

final level of a given miRNA. MiRNAs guide a specific,

multiprotein complex to target mRNA that is

complementary to miRNA. Target mRNA is cleaved and

degraded. MiRNAs downregulate the level of a target mRNA and protein. MicroRNA can be used in functional

genomics by construction of artificial miRNAs

complementary to a given mRNA of interest. There are

conservative miRNAs present in all plant species and non-

conservative miRNAs, specific to a given plant

genus/species. Thus miRNA repertoire can be used in plant

phylogenetic studies.

BOTANICAL DIVERSITY AND ITS CONSERVATION IN THE UK URBAN BLACK COUNTRY,

WITH SOME COMPARISONS WITH THE SITUATION IN POLISH BLACK SILESIA

Ian C Trueman1, 2

, Sara Carvalho2, Andy Slater

2, Simon Atkinson

3

1Emeritus Professor, University of Wolverhampton, Wulfruna St, Wolverhampton WV1 1LY,

2EcoRecord, 16 Greenfield

Crescent, Edgbaston, Birmingham B15 3AU, UK, 3Birmingham and Black Country Wildlife Trust, 16 Greenfield

Crescent, Edgbaston, Birmingham B15 3AU, UK, e-mail: I.C.Trueman@wlv.ac.uk

Based on a 1995 2012 survey of each of its 715 1 km grid squares, we have recently published a Flora of Birmingham and the Black Country, a conurbation in the

English West Midlands comprising 625 km2 and with a

population of 2 million. Adopting current ideas about landscape-scale conservation, multivariate analysis of the Flora data set and coincidence mapping of significant species has allowed the identification and delimitation of an ecological network with core areas of high botanical diversity and linking areas with intermediate diversity

and the development of opportunities for environmental

improvement. These concepts have been applied to the enhancement of the ecological network and to the

development of strategies for nature conservation in the different botanical zones of the conurbation. Some

description of the botany of Birmingham and the Black Country and some comparisons of the botanical richness of

the UK Black Country and Polish Black Silesia will also be attempted.

18

PLANTS AND THEIR ASSOCIATED BACTERIA: PARTNERS IN REMEDIATION OF CONTAMINATED SOILS AND GROUNDWATER? GENERAL CONSIDERATIONS AND EXAMPLES

FROM THE FIELD

Jaco Vangronsveld, Panagiotis Gkorezis, Sofie Thijs, Nele Weyens

Hasselt University, Centre for Environmental Sciences, Diepenbeek, Belgium; e-mail: jaco.vangronsveld@uhasselt.be

Plants are colonised by microorganisms in cell densities

that are far greater than the number of plant cells. Plants

have an intense interaction with these microbes for

numerous physiological functions. Microbial mediated

functions that are important to enhance beneficial outcome

include nutrient cycling, organic matter mineralisation,

plant-growth promotion, disease resistance, and defence

against abiotic stresses. An essential supportive role played

by plant-microbiota involves the degradation and

detoxification of xenobiotic compounds. As soil

microorganisms are the primary agents for the

mineralisation of organic compounds and nutrient cycling,

they may also convert contaminants to stable and/or less

toxic products. This activity may be greater in the plant

rhizosphere because plants provide microbial habitats and

nutrients that are rapidly utilised by the microbes for

growth. Microorganisms residing inside plant tissues (endophytes), or on aerial plant parts (phyllosphere) can

help to stabilise and/or transform contaminants that have

been translocated, which may reduce toxicity and the

extent of volatilisation of pollutants to the environment.

Biodegradative microorganisms have to compete for

resources with other inhabitants of the plant niche, and

biodegradation can be independent of effects on plant

growth. For each individual field case, many aspects of the plant-microbiome interactions should be thoroughly

investigated and optimised to achieve the desired outcome.

Phytoremediation is a promising technology: driven by

solar energy, plants are able to pump contaminations to

their rhizosphere and even take them up. In the rhizosphere

and during its transport throughout the plant, the present

plant-associated micro-organisms can take care of the

degradation of the organic contaminants. Successful

application of phytoremediation was demonstrated in several field cases (BTEX, diesel and TCE contamination).

On these sites, poplar trees were planted in the

contamination plume and groundwater concentrations and

possible evapotranspiration to the atmosphere were

monitored. Despite many successful field applications,

phytoremediation is not yet routinely applied due to some

constraints. At first, plants should tolerate the occurring

contaminant levels. Further, the degradation capacity of the

plant-associated microbes must be high enough to prevent

phytotoxicity and evapotranspiration. To solve these

constraints, a diversity of interesting characteristics of

plant-associated bacteria can be exploited. To explore these

characteristics, soil, rhizosphere, roots and shoots of hybrid

poplars were sampled in order to isolate bacteria able to

grow in the presence of and to biodegrade BTEX, diesel

and TCE. All cultivable bacteria were tested for their

capacity to produce various plant growth promoting traits.

Strains with the highest degradation rates were selected for genome sequencing (Ion Torrent). The availability/uptake

of many organics can be stimulated by bacteria producing

e.g. surfactants, siderophores and organic acids. Bacteria

equipped with the appropriate degradation pathway(s) can

strongly improve the degradation efficiency. On a TCE-

contaminated site, poplar trees were in situ inoculated with

TCE-degrading endophytes. Three months later, a 90%-

reduced TCE evapotranspiration was observed. Further investigations revealed that this reduction was not only

achieved by an enrichment of the inoculated strain, but also

by of transfer of the degradation genes from the inoculated

strain to strains from the natural abundant community.

19

20

Sekcja Aerobiologiczna

Zbigniew Jwik - Panna Dziewanna, linoryt, 2007

21

22

CZY ISTNIEJE SYNCHRONIZACJA

W PRZEBIEGU PYLENIA I SEZONW PYKOWYCH OLSZY I BRZOZY?

Katarzyna Borycka Katedra Biologii rodowiska, Uniwersytet Rzeszowski,

ul. Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszw, e-mail: katarzyna.a.borycka@gmail.com

Czsta synchronizacja sezonw pykowych brzozy i olszy,

ktrych pyek daje reakcje krzyowe stanowi powane zagroenie dla alergikw. Aby dopomc w prewencji

alergii dobrym narzdziem wydaj si by obserwacje

fenologiczne. Celem pracy bya weryfikacja czy i w jakim stopniu istnieje czasowa synchronizacja: 1) midzy

pyleniem drzew brzozy i olszy oraz ich sezonami

pykowymi; 2) midzy sezonami pykowymi olszy i brzozy

w danym roku. Badania przeprowadzono na terenie Rzeszowa w cigu trzech sezonw wegetacyjnych: 2013-

2015. W monitoringu aerobiologicznym wykorzystano

metod wolumetryczn. Sezony pykowe wyznaczono metodami 90 i 95 %. Obserwacje fenologiczne

prowadzono na 8 (olsza) i 10 (brzoza) stanowiskach

zgodnie ze skal BBCH. Stwierdzono, e pierwsze drzewa

olszy i brzozy rozpoczynajce pylenie mona

zaobserwowa kilka- kilkanacie dni przed rozpoczciem

sezonu pykowego, ktry trwa zawsze dugo po

przekwitniciu ostatnich kwiatostanw. Termin

maksymalnego pylenia tylko w niektrych latach pokrywa

si z terminem maksymalnego sezonowego stenia pyku w powietrzu. Sezony pykowe oraz kwitnienie olszy i

brzozy tylko w jednym roku bada czciowo pokryway

si ze sob.

ARE THERE ANY SYNCHRONIZATION

BETWEEN ALDER AND BIRCH POLLINATION EVENT AND POLLEN

SEASON PATTERN?

Katarzyna Borycka Department of Environmental Biology, University of

Rzeszw, 4 Zelwerowicza Str., 35-601 Rzeszw, Poland, e-mail: katarzyna.a.borycka@gmail.com

Synchronization between pollen seasons of alder and birch

which pollen are characterized by allergenic cross-

reactivity, determines serious danger for suffering allergy. To aid in allergy prevention the phenological observation

seem to be a proper tool. The aim of the study was to verify

if the synchronization between 1) the pollination of alder

and birch trees and their pollen seasons; 2) alder and birch

pollen seasons in a given year exists and what is the range

of the synchronization. The research was investigated in

Rzeszw during three seasons: 2013-2015. Aerobiological

parameters were measured volumetrically. Pollen seasons were determined by 90 and 95 % methods. The

phenological observation were carried out on 8 (alder) and

10 (birch) sites of the city according to the BBCH scale. It

was stated that first alder and birch trees starting their

pollination can be observed some- over a dozen days

before the beginning of pollen season which duration

extends many days after the last inflorescences fade. Dates

of maximum pollination and maximum seasonal pollen

concentration overlapped only in some years. Pollen seasons and pollination of alder and birch overlapped only

in one year among all studied.

ZASTOSOWANIE SPEKTROSKOPII FTIR

W ANALIZIE SKADU CHEMICZNEGO PYKU LESZCZYNY

Depciuch J., Kasprzyk I., Sadik O., Parliska-Wojtan M. Katedra Biologii rodowiska, Uniwersyytet Rzeszowski,

Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszow; e-mail :

idalia@univ.rzeszow.pl

Pyek leszczyny jest uznawany jako wany czynnik

powodujcy alergie w Europie. Wpyw zanieczyszczenia

powietrza na zmiany skadu chemicznego badano za

pomoc spektroskopii FTIR i analizy Gaussa. Pyek

zebrano z czterech stanowisk o rnej antropopresji. W

widmach FTIR wyrniono charakterystyczne piki

odpowiadajce kwasom nukleinowym, polisacharydom,

biakom, tuszczom i innym zwizkom. Skad chemiczny prbek pyku rni si co znalazo odzwierciedlenie w

rnych wartoci absorbancji dla poszczeglnych grup

funkcyjnych. Wyrane zmiany strukturalne biaek

stwierdzono w pyku zebranym na obszarze

przemysowym, gdzie stenia ozonu, benzo(A)pirenu,

PM10 i PM2.5 s wysokie. W widmach FTIR pewne piki

odpowiadajce drugorzdowej strukturze biaek

obserwowano jedynie dla pyku zebranego w siedlisku

naturalnym. Zmiany skadu chemicznego pyku mog wynika z oddziaywania stresu rodowiskowego.

Modyfikacje biaek mog powodowa wzrost potencjau

alergenowego pyku leszczyny i w konsekwencji wzrost

zachorowa na alergie. Badanie pokazuje, e spektroskopia

w podczerwieni moe by stosowana jako narzdzie do

wykrywania chemicznych zmian w pyku leszczyny.

THE USE OF FTIR SPECTROSCOPY TO

ANALYZE THE CHEMICAL COMPOUNDS OF HAZEL POLLEN

Depciuch J., Kasprzyk I., Sadik O., Parliska-Wojtan M.

Department of Environmental Biology,, University of Rzeszw, Zelwerowicza 4, 35-601 Rzeszow; e-mail:

idalia@univ.rzeszow.pl

Hazel pollen is recognized as important agent causing

allergies in Europe. The effect of air pollution on changes

in its chemical compound was investigated using FTIR

spectroscopy and Gaussian analysis. Pollen was collected

from four sites with different anthropopression. In the

FTIR spectra, specific peaks corresponding to nucleic

acids, polysaccharides, proteins and lipids were distinguished. The chemical composition of pollen samples

was different what was reflected in different absorbance

values of individual functional groups. The most distinct

structural changes of proteins were detected in pollen

collected in industrial area, where the ozone,

benzo(A)pirene, PM10 and PM2.5 concentrations are high.

In FTIR spectra some peaks corresponding to the

secondary structure of the protein were observed only for

pollen collected in natural area. The changes in chemical compound of pollen could be the result of environmental

stress. The alterations in the proteins composition may

intensify the allergenic potential of pollen and the increase

in the incidence of allergies. This study shows that infrared

spectroscopy can be applied as tools to detect chemical

changes in hazel pollen.

23

PORWNANIE OPADU PYKU

ZDEPONOWANEGO W PUAPKACH TAUBERA I MSZYSTYCH W LASACH

PODKARPACIA

Agata Dulska-Je, Idalia Kasprzyk

Katedra Biologii rodowiska, Uniwersytet

Rzeszowski , ul. Zelwerowicza 4, Rzeszw e-

mail: adulskajez@wp.pl

W latach 2013-2014 prowadzono badania nad rocznym

opadem pyku rolin w zbiorowiskach lenych Nadlenictw

Gogw Maopolski rezerwat Br i Kaczuga. Do pomiaru opadu pyku zastosowano zmodyfikowane puapki Taubera oraz mszyste wedug zasad Pollen Monitoring Programme. Puapki umieszczono w centrum lasw, na polanach lenych, na skraju lasu oraz w terenie otwartym. Wyniki wyraono jako liczb ziaren pyku na

cm2 powierzchni w danym roku (pollen infux PI, zp/cm

2).

W puapkach mszystych stwierdzono wicej ziaren pyku ni w puapkach sztucznych. W Nadlenictwie Kaczuga rednia warto pollen influx wszystkich taksonw z puapek mszystych wynosia w roku 2013 - 17247.7

(zp/cm2), a w roku 2014 22597.3 (zp/cm

2). Natomiast z

puapek sztucznych w roku 2013 15662.3 (zp/cm2), a w

roku 2014 16937.0 (zp/cm2). W puapkach mszystych

stwierdzono wyranie wiksz liczb pyku drzew w porwnaniu z puapkami Taubera (odpowiednio 11322.3 i

8645.6 zp/cm2). Nie stwierdzono wyranych rnic jeli

chodzi o liczb pyku rolin zielnych (odpowiednio 8025.3

i 7654.2 zp/cm2). W puapkach mszystych najwicej byo

pyku Pinaceae, tj. ok. 72%, natomiast w puapkach Taubera ok. 54%. W przypadku taksonw zielnych

najwikszy udzia procentowy mia pyek Poaceae,

w puapkach sztucznych - 74%, a naturalnych ok. 80%. Badania wykazay due zrnicowanie w liczbie ziaren pyku drzew w puapkach mszystych pomidzy latami, czego nie stwierdzono w puapkach sztucznych. Naley podkreli, e w puapkach sztucznych zbierany jest pyek przez jeden rok, natomiast w mchach pyek jest gromadzony przez okres kilku lat.

A COMPARISON OF POLLEN FALL

DEPOSITED IN MOSS AND TAUBER TRAPS IN THE PODKARPACIE FOREST

Agata Dulska-Je, Idalia Kasprzyk

Department of Environmental Biology , University

of Rzeszw , ul. Zelwerowicza 4, Rzeszw e-mail: adulskajez@wp.pl

Pollen-fall monitoring has been carried out in Gogw Maopolski- Br and Kaczuga forests from 2013 to 2014. Plant pollen was collected in modified Tauber traps and in moss samples according to Pollen Monitoring Programme procedure. The pollen traps were placed in the centres of forests, at their edges and in the unforested areas. The results were expressed as the number of pollen grain

per cm2 per year (pollen influx PI; pg/cm

2). In the moss

samples the values of pollen influx were higher than in Tauber traps, what was clearly visible in the Kaczuga forest. In 2013 and 2014, in moss samples the average

pollen influx of all taxa exceeded 17247.7 (pg/cm2) and

22597.3 (pg/cm2) respectively. In Tauber traps it was

15662.3 (pg/cm2) and 16937 (pg/cm

2). Great differences

between these traps concerned tree pollen. In moss samples

PI was 11322.3 pg/cm2 but in Tauber traps it was about

two-thirds less (8645.6 pg/cm2). Smaller variation

concerned herbacous pollen ( 8025.3 and 7654.2 pg/cm2,

respectively). In the moss samples Pinaceae pollen dominated (74%). In Tauber traps Pinaceae pollen was detected with the high frequency, but percentage value was significantly lower -54%. Among herbs, the most abundant pollen was represented by Poaceae (artificial traps 74%, natural traps-80%). Results indicated that great variation of the total number of pollen grains as well as tree pollen between two types of traps. In Tauber trap pollen is collected over one, whereas in mosses over several years.

ZMIENNO STENIA GWNEGO ALERGENU ALTERNARIA ALTERNATA (ALT A 1) ORAZ ZARODNIKW ALTERNARIA SP.

W POWIETRZU POZNANIA (ZACHODNIA POLSKA)

ukasz Grewling, Pawe Bogawski, Agata Szymaska, ukasz Kostecki, Ewa Skowska, Magorzata Nowak

Pracownia Aeropalinologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul.

Umultowska 89, 61-614 Pozna, Polska, e-mail: lukaszgrewling@gmail.com

Zarodniki Alternaria sp. nale do silnych alergenw

wziewnych. Aktywno alergenn wykryto take w innych mniejszych czciach grzyba, m. in. fragmentach strzpek.

Te drobne czstki mog wnikn do gbszych czci ukadu oddechowego wywoujc objawy alergiczne.

Celem bada byo okrelenie stenia gwnego alergenu Alternaria alternata (Alt a 1) w trzech frakcjach

powietrza.Zarodniki Alternaria zostay zebrane przy uyciu aparatu Hirst, a Alt a 1 z wykorzystaniem aparatu

kaskadowego wyposaonego w trzy poziomy (>10m, 2.5-

10m, oraz 0.12-0.25m). Stenie Alt a 1 okrelono za pomoc metody ELISA. Najwysze stenie Alt a 1

wykryto we frakcji 2.5-10m; byo okoo 60-70% wysze

VARIATION IN THE CONCENTRATIONS OF THE MAIN ALLERGEN OF ALTERNARIA

ALTERNATA (ALT A 1) AND ALTERNARIA SP. SPORES IN THE AIR OF POZNA (WESTERN

POLAND)

ukasz Grewling, Pawe Bogawski, Agata Szymaska, ukasz Kostecki, Ewa Skowska, Magorzata Nowak

Laboratory of Aeropalynology, Faculty of Biology, Adam Mickiewicz University, Umultowska 89, 61-614 Pozna,

Poland, e-mail: lukaszgrewling@gmail.com

Alternaria sp. spores are important airborne allergens. The

allergenic activity was also revealed in other parts of

fungal body, i.e. hyphal tips and septal junctions. These

micronic particles may reach lower peripheral airways with

inhaled air directly inducing allergy symptoms. The aim of

the study was to calculate the concentrations of the main

Alternaria alternata spore allergen (Alt a 1) in three air fractions. Alternaria spore were collected by volumetric

spore trap of Hirst design and Alt a 1 by high volume

cascade impactor with three stages (>10m, 2.5-10m, and

0.12-0.25m). Concentrations of Alt a 1 were determined

by ELISA. The highest concentrations of Alt a 1 were

detected in 2.5-10m air fraction; it was around 60-70% 24

ni we frakcji powietrza zwizanej z zarodnikami (>10m). We frakcji 0.12-0.25m zmierzono ladowe

iloci Alt a 1. Korelacja midzy dobowym steniem zarodnikw i Alt a 1 bya istotnie statystyczna, jednak

rednia dobowa alergenno zarodnikw wahaa si kilkukrotnie w sezonie. Gwnym rdem Alt a 1 s

drobne czci grzyba o wielkoci 2.5-10m.Jako, e tradycyjny monitoring aerobiologiczny uwzgldnia jedynie

zarodniki grzybw, wyniki te poddaj w wtpliwo jego uyteczno w profilaktyce alergologicznej. Badania

finansowane przez Narodowe Centrum Nauki grant nr 2013/09/D/NZ7/00358.

higher than in in air fraction related to fungal spores (>10m). In 12-0.25m air fraction the amount of Alt a 1 was extremely low. The correlations between daily levels

of Alternaria spores and Alt a 1 were statistically significant, however few fold day-to-day variations in

spores allergenicity has been observed. The main source of Alternaria allergens are airborne fungal particles found in

2.5-10m air fractions. These results call into question the usefulness of traditional allergenic monitoring in allergic

prophylaxis, as it does not include small fungal airborne particles. This work was funded by Polish National Science

Centre grant No. 2013/09/D/NZ7/00358.

PYKOWY KOSZMAR - WYSOKIE

STENIA ZIAREN PYKU W NOCY

ukasz Grewling1, Pawe Bogawski

1, Agata

Szymaska1, ukasz Kostecki

1, Magorzata Nowak

1,

Agata Frtczak2, Matt Smith

1

1Pracownia Aeropalinologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet

im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-

614 Pozna, Polska, 2Zakad Taksonomii Rolin, Wydzia

Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-614 Pozna, Polska

e-mail: lukaszgrewling@gmail.com

Wysokie stenia ziaren pyku s przede wszystkim

obserwowane w cigu dnia. Jednake, s dowody wskazujce, e podwyszone stenia ziaren pyku mog

by take rejestrowane w nocy. Celem pracy byo

porwnanie dziennych i nocnych ste ziaren pyku 5

alergennych taksonw (olsza, brzoza, trawy, bylica,

ambrozja). Ziarna pyku zostay zebrane przy uyciu

aparatu Hirst w Poznaniu, Polska (1996-2013). Wybrano

nastpujce interway czasowe: 08:00-20:00 (odpowiednik

dnia), 20:00-08:00 (odpowiednik nocy). Czsto wystpowania wyszych wartoci nocnych ste ziaren

pyku wahaa si w zalenoci od taksonu, tj. od ~10% dla

bylicy, ~35% dla traw, brzozy i olszy, a do ~60% dla

ambrozji. rednie maksymalne stenia ziaren pyku

brzozy zmierzone w cigu dnia byy porwnywalne, z tymi

odnotowanymi noc, natomiast stenia nocne ziaren pyku

bylicy byy bardzo niskie. Maksymalne stenia ziaren

pyku ambrozji byy ponad 30% wysze w nocy. Badania

wykazay znaczce ryzyko wysokich ste ziaren pyku w

cigu nocy. Stenia ziaren pyku ambrozji, brzozy, olszy i

traw w godzinach nocnych byy porwnywalne z tym

zmierzonym w cigu dnia. Z tego wzgldu powinny by

traktowane jako klinicznie istotne. Badania finansowane przez Narodowe Centrum Nauki grant nr 2011/03/D/NZ7/06224 oraz NN404015439.

POLLEN NIGHTMARE - ELEVATED

AIRBORNE POLLEN LEVELS AT NIGHT

ukasz Grewling 1, Pawe Bogawski

1, Agata

Szymaska1, ukasz Kostecki

1, Magorzata Nowak

1,

Agata Frtczak2, Matt Smith

1

1Pracownia Aeropalinologii, Wydzia Biologii, Uniwersytet

im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-

614 Pozna, Polska, 2Zakad Taksonomii Rolin, Wydzia

Biologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ul. Umultowska 89, 61-614 Pozna, Polska,

e-mail: lukaszgrewling@gmail.com

High airborne pollen concentrations are generally

associated with daylight hours. However, there is evidence to suggest that elevated concentrations of airborne pollen

might also occur during the evening. The aim of the study

was to analyse pollen concentrations during daytime and

nighttime of five pollen types, i.e. alder, birch, grasses,

mugwort, and ragweed. Pollen grains were collected by

volumetric trap in Pozna, Poland (1996-2013). The

following time-intervals were selected: 08:00-20:00

(equivalent of daytime) and 20:00-08:00 (i.e. nighttime). The frequency of higher nighttime airborne pollen levels

varied depending on pollen type, ranging from ~10.0% for

mugwort to ~35% for grass, birch and alder, and ~60% for

ragweed. The maximum atmospheric birch pollen

concentrations were almost the same at night and day,

while mugwort recorded very low nighttime pollen

concentrations. Interestingly, for ragweed maximum

nighttime pollen concentrations were over 30% higher than

during the day. This study has found that there was a

considerable risk of exposure to airborne pollen at night.

The frequency and magnitude of ragweed, tree and grass

pollen levels recorded during the night is comparable to the

daytime values, and should be considered as clinically

relevant. This work was funded by Polish National Science

Centre grants No. 2011/03/D/NZ7/06224 oraz

NN404015439.

AEROBIOLOGIA MOLEKULARNA METODY, ZALETY, OSIGNICIA

Magorzata Jdryczka, Joanna Kaczmarek

Zakad Genetyki Patogenw i Odpornoci Rolin, Instytut Genetyki Rolin PAN, ul. Strzeszyska 34, 60-479 Pozna,

e-mail: mjed@igr.poznan.pl

Metody aerobiologiczne wykorzystywane s najczciej do detekcji ziaren pyku oraz zarodnikw grzybw o dziaaniu

alergennym oraz grzybw chorobotwrczych wzgldem ludzi , a take wobec rolin uprawnych. Powszechnie stosowane s metody klasyczne z wykorzystaniem puapek na zarodniki typu Hirsta. Obserwacja interesujcych nas

MOLECULAR AEROBIOLOGY METHODS, ADVANTAGES, ACHIEVEMENTS

Magorzata Jdryczka, Joanna Kaczmarek Department of Pathogen Genetics and Plant Resistance, Institute of Plant Genetics PAS, Strzeszyska 34, 60-479 Pozna, e-

mail: mjed@igr.poznan.pl

Aerobiological methods are commonly used to detect allergenic pollen grains and spores as well as the spores of plant and human pathogens. Classical aerobiological tool is a Hirst type trap and the visualisation of the observed

material using a light microscope. It involves the counting of individual taxa and it is usually limited to the botanical

25

obiektw wykonywana jest za pomoc mikroskopu

wietlnego. Polega ona na zliczaniu poszczeglnych taksonw i zazwyczaj ogranicza si do rodzaju

botanicznego. Tymczasem nowoczesne metody biologii

molekularnej oferuj ca gam technik pozwalajcych na

szczegow diagnostyk z wykorzystaniem metod

genetycznych. Takie rozwizanie umoliwia

automatyzacj procesu detekcji, metody badawcze zyskuj

na czuoci, szybkoci a wyniki s zazwyczaj

jednoznaczne. Zalet jest zdolno do rozrniania blisko spokrewnionych mikroorganizmw oraz organizmw

identycznych morfologicznie lecz odmiennych pod

wzgldem genetycznym, dla takich cech jak

chorobotwrczo, typy kojarzeniowe, odporno na

fungicydy czy wytwarzanie toksycznych metabolitw.

Autorki podaj liczne przykady bada z zastosowaniem

aerobiologii molekularnej, w tym bada wasnych nad

pykiem rolin genetycznie modyfikowanych oraz

zarodnikami grzybw zawierajcych okrelone geny awirulencji.

genus. Meanwhile, the modern methods of molecular

biology offer a whole range of techniques that can be used for more detailed genetic-based diagnostics. In this case,

aerobiological observations can be automated, the

resolution is higher and the results are unambiguous. The

advantage is the ability to distinguish between closely

related organisms as well as pollen grains and spores that

are morphologically identical but genetically different. It is

possible to distinguish fungal spores differing in

pathogenicity, mating types, resistance to fungicides or the variants producing different toxic metabolites. The authors

provide numerous examples of research with the use of

molecular aerobiology, including their own studies on the

detection of pollen grains from genetically modified plants

and fungal spores with certain avirulence genes.

PORWNANIE STENIA PYKU

WYBRANYCH ROLIN ALERGENNYCH W POWIETRZU KIELC (2014-2015)

Ewa Karpowicz, Teodora Krl,

Wojciech Trybus, Katarzyna Koaczek

Zakad Biologii Komrki i Mikroskopii Elektronowej, Instytut Biologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, witokrzyska 15, 25-406 Kielce, e-mail: tkrol@cjk.pl

Ziarna pyku Corylus, Alnus i Betula osigaj bardzo

wysokie koncentracje w powietrzu atmosferycznym,

wywoujc alergiczny nieyt nosa i astm pykow. Pobr

ziaren pyku rolin przeprowadzono przy uyciu aparatu

firmy Lanzoni. Analizy prb dokonano za pomoc

mikroskopu optycznego. Wyznaczono pocztek i koniec

sezonu, maksymaln koncentracj i liczb dni ze steniem przekraczajcym wartoci progowe dla kadego z

taksonw. Analizujc sezony pykowe leszczyny

wykazano, e w 2014 pylenie miao agodniejszy

charakter, gdy koncentracja szczytowa i indeks SPI byy

nisze ni w kolejnym sezonie. Porwnujc pylenie olszy,

mona stwierdzi, e sezony 2014 i 2015 byy podobne

pod wzgldem dugoci i momentu wystpienia szczytw

pykowych, ale rniy si intensywnoci pylenia. Rok

2014 nis wiksze zagroenie dla alergikw, gdy maksymalne stenie sezonu oraz suma roczna ste

osigny wysz warto na tle kolejnego roku.

Analizujc przebieg pylenia brzozy wykazano, e wiksze

ryzyko wystpienia nadwraliwoci przynis sezon 2014,

gdy bardzo wysokie stenia utrzymyway si przez

znaczn cz sezonu, a indeks SPI osigna warto

dwukrotnie wysz w porwnaniu do kolejnego roku.

COMPARISON OF POLLEN CONCENTRATIONS OF SELECTED

ALLERGENIC PLANTS IN KIELCE

(2014-2015)

Ewa Karpowicz, Teodora Krl, Wojciech Trybus, Katarzyna Koaczek

Department of Cell Biology, Instytute of Biology, The Jan Kochanowski Uniwersity, witokrzyska 15, 25-406 Kielce,

Poland, email: e-mail: tkrol@cjk.pl

The pollen grains of Corylus, Alnus and Betula achieve

very high concentrations in the atmosphere, causing

allergic rhinitis and pollinosis. Collection of the pollen was

carried out using the Lanzoni apparatus. Sample analysis

was performed using an optical microscope. The start and

end of the season were established, the maximum

concentration and the number of days with concentrations

exceeding the thresholds for each of the taxa was measured. Analyzing the pollen season for hazel shows

that the 2014 dusting was milder in nature, because the

peak concentration and the SPI were lower than in the

following season. Comparing the pollination of alder, it can

be stated that the seasons of 2014 and 2015 were similar in

terms of length and time of peak pollination, but differed in

the intensity of pollination. 2014 carried a greater risk for

allergy sufferers because the maximum seasonal

concentration and the total annual concentrations had reached a higher value in comparison to the following year.

The analysis of birch pollination showed that a higher risk

of hypersensitivity appeared in the 2014 season, when very

high concentrations persisted for a significant part of the

season, and SPI doubled in comparison to the following

year.

26

ANALIZA STENIA ZARODNIKW

GRZYBW W POWIETRZU KIELC (2014-

2015)

Katarzyna Koaczek, Teodora Krl, Ewa Trybus,

Anna Kopacz-Bednarska, Ewa Karpowicz

Zakad Biologii Komrki i Mikroskopii Elektronowej, Instytut Biologii, Uniwersytet Jana Kochanowskiego,

witokrzyska 15, 25-406 Kielce, e-mail: tkrol@cjk.pl

Zarodniki grzybw Cladosporium i Alternaria s obecne w

powietrzu atmosferycznym, jak rwnie w

pomieszczeniach zamknitych przez cay rok, bdc zagroeniem dla ycia i zdrowia ludzi. Pobr zarodnikw

zosta wykonany przy uyciu aparatu firmy Lanzoni.

Analiz prb przeprowadzono za pomoc mikroskopu

optycznego. Wyznaczono pocztek i koniec sezonu,

maksymaln koncentracj oraz liczb dni ze steniem

przekraczajcym wartoci progowe obu gatunkw grzybw

tj.: Cladosporium i Alternaria. Analizujc iloci

zarodnikw Cladosporium w powietrzu atmosferycznym Kielc stwierdzono, i w sezonie 2014 liczba zarodnikw

wyniosa blisko 20 tysicy wicej ni w sezonie 2015. W

2015 roku koncentracja szczytowa oraz indeks SPI byy

nisze ni w poprzednim sezonie. Analizujc ilo

zarodnikw Alternaria w powietrzu atmosferycznym Kielc

stwierdzono, i rok 2014 by tak samo jak w przypadku wczeniej omawianego Cladosporium bogatszy w

zarodniki Alternaria na tle kolejnego sezonu. Rok 2014 by

wic sezonem bardziej zagraajcym yciu i zdrowiu ludzi,

gdy maksymalne stenie, jak rwnie suma roczna

ste osigny wysz warto na tle 2015 roku. Liczba

zarodnikw zaley gwnie od warunkw pogodowych.

ANALYSIS OF THE CONCENTRATION OF

SPORES IN THE AIR OF KIELCE (2014-2015)

Katarzyna Koaczek, Teodora Krl, Ewa Trybus,

Anna Kopacz-Bednarska, Ewa Karpowicz Department of Cell Biology, Instytute of Biology, The Jan

Kochanowski Uniwersity, witokrzyska 15, 25-406 Kielce, Poland, e-mail: tkrol@cjk.pl

The fungal spores Cladosporium and Alternaria are present

in the atmosphere as well as indoor areas throughout the

year and form a threat to human life and health. Collection

of the spores was performedusing the Lanzoni apparatus.

Sample analysis was performed using an optical

microscope. The start and end of the season were

established, the maximum concentration and the number of

days with concentrations exceeding the thresholds for both species of fungi, ie.: Cladosporium and Alternaria.

Analyzing the amount of Cladosporium spores in the

atmosphere of Kielce showed that in the 2014 season, the

number of spores was larger by nearly 20,000 than in the

following season of 2015. In 2015, the peak concentration

and the SPI were lower than in the previous season.

Analyzing the amount of Alternaria spores in the

atmosphere of Kielce showed that 2014, identically as in the case of the previously discussed Cladosporium, showed

a higher number of Alternaria spores, as compared to the

2015 season. Therefore the 2014 season was more of a

threat to human life and health, as the maximum

concentration, as well as the annual sum of the

concentrations have reached a higher value in comparison

to 2015. The number of spores mainly depends on weather

conditions.

WYNIKI BADA ALEROBIOLOGICZNYCH W POLSCE CENTRALNEJ, W CIGU

TRZYNASTU LAT BADA (2003-15)

Barbara Majkowska-Wojciechowska,

Zofia Balwierz, Marek L. Kowalski Klinika Immunologii, Reumatologii i Alergii,

Uniwersytet Medyczny w odzi

Alergie pykowe s najbardziej rozpowszechnion form chorb drg oddechowych, a wyniki bada

aerobiologicznych mog by cenne w okrelaniu znaczenia klinicznego testw skrnych, leczenia i profilaktyki. Celem

badania bya analiza ste 20 taksonw pyku i ocena dugoterminowych tendencji w dynamice ste. Metody:

Badanie przeprowadzono w odzi, przy uyciu metody

objtociowej. Wyniki: Najwysze rednie roczne sumy pyku zaobserwowano dla: Betula (16.1579), nastpnie

Urtica (8,3258), Pinaceae (76845), Poaceae (49389), Alnus (42015), Quercus (16,968), Fraxinus (15,578). Analizy trendw ste rocznych wykazay istotn, tendencj wzrostow dla pyku Betula (p = 0,02; wsp. korelacji gamma = 0,5). Nastpnie odpowiednio dla Juniperus / Taxus (p

OBJAWY KLINICZNE U PACJENTW

ODCZULANYCH ALERGENAMI PYKU BRZOZY I TRAW

Dorota Myszkowska, Marcel Mazur,

Monika Ziemianin, Ewa Czarnobilska Zakad Alergologii Klinicznej i rodowiskowej,

Uniwersytet jagielloski Collegium Medicum, ul. niadeckich 10, 31-531 Krakw, e-mail:

dorota.myszkowska@uj.edu.pl

Celem badania byo porwnanie objaww alergicznych u pacjentw w trakcie immunoterapii (SIT) alergenami

brzozy i traw w latach 2014 i 2015. Grup badawcz (30 osb, wiek 10-62 lata) stanowili pacjenci odczulani

pykiem brzozy i/lub traw, wykazujcy objawy reakcji krzyowej po pokarmach (OAS), ktrzy wypeniali w

sezonie pykowych karty samoobserwacji (skala objaww 0-3), a grup kontroln (20 osb, wiek 15-55) pacjenci nie

poddawani SIT (uczulenie na drzewa i/lub trawy). Objawy

alergiczne ze strony drg oddechowych w grupie badanej wystpoway u wszystkich pacjentw w obu sezonach,

najduej u osb odczulanych alergenami brzozy i traw (marzec-wrzesie). Objawy OAS stwierdzono u 6% pacjentw po 1 roku odczulania, za u 3% po drugim roku. W grupie kontrolnej, odpowiednio: 25 i 35% pacjentw.Ekspozycja pyku brzozy bya prawie

czterokrotnie wysza w 2015 roku w stosunku do 2014 roku, natomiast w przypadku traw bya o okoo 30 procent

nisza. Pomimo tego tylko 10% pacjentw uczulonych na

drzewa/trawy wykazaa wzrost scoru objaww w 2015 roku, natomiast w przypadku osb odczulanych na trawy

75% miao wysze objawy. Rna ekspozycja pykowa w obydwu sezonach wpyna na objawy tylko u czci

pacjentw, z drugiej strony objawy po pokarmach w trakcie SIT zdecydowanie zmalay.

CLINICAL SYMPTOMS IN PATIENTS

TREATED BY IMMUNOTHERAPY WITH BIRCH AND GRASS ALLERGENS

Dorota Myszkowska, Marcel Mazur, Monika Ziemianin, Ewa Czarnobilska

Department of Clinical and Environmental Allergology, Jagiellonian University Medical College; niadeckich 10,

31-531 Krakw, e-mail: dorota.myszkowska@uj.edu.pl

The aim of the study was to compare the clinical symptoms

in patients treated by immunotherapy (SIT) with birch and

grass allergens in 2014-2015. To the study group (30

patients, age 10-62 yrs) belong patients, treated by birch and/or grass allergens, manifested cross-reactions after

food (OAS), who filled in the patient symptom cards (score

0-3), while the control group consists of 20 persons (age

15-55 yrs), who were not treated by SIT (sensitive to trees

and/or grass allergens). Allergenic symptoms of upper

respiratory tract occurred in all patients in the study group

in both years, the longest in those treated with birch and

grass allergens (March-September). OAS occurred in 6% of patients after one year of SIT, while in 3% after the

second year. In the control group, in 25% and 35% of

patients, respectively. Birch pollen exposure was four

times higher in 2015, than in 2014, while in case of grass

pollen, the concentration was about 30% lower. In spite of

that, only 10% of patients sensitive to tree/grass allergens

showed an increase of symptoms score in 2015, while in

75% of patients treated with grass allergens the higher

symptoms were observed. The different pollen exposure in both studied years influenced some patients only. On the

other hand, the cross reaction symptoms definitely

decreased in patients during SIT.

ANALIZA SEZONW PYKOWYCH FRAXINUS NA TLE WARUNKW

METEOROLOGICZNYCH

Krystyna Piotrowska-Weryszko1, Elbieta Weryszko-

Chmielewska2, Agnieszka Kubik-Komar

3,

Bogusaw Micha Kaszewski4

1Zakad Ekologii Oglnej, Uniwersytet Przyrodniczy, ul.

Leszczyskiego 58, 20-950 Lublin, 2Katedra Botaniki,

Uniwersytet Przyrodniczy, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, 3Katedra Zastosowa Matematyki i Informatyki, Uniwersytet

Przyrodniczy, ul. Gboka 28, 20-612 Lublin, 4Zakad

Meteorologii i Klimatologii, UMCS, al. Kranicka 2cd, 20-718 Lublin, e-mail:

krystyna.piotrowska@up.lublin.pl

Celem pracy bya charakterystyka sezonw pykowych Fraxinus i wyodrbnienie czynnikw meteorologicznych,

ktre w najwikszym stopniu determinuj wystpowanie pyku tego taksonu w powietrzu. Badania prowadzono w Lublinie w latach 2001-2014, zastosowano metod

wolumetryczn z wykorzystaniem aparatu typu Hirsta. Dugo sezonu pykowego obliczono przy uyciu metody

95%. Scharakteryzowano najwaniejsze cechy sezonu pykowego jesionu: dat rozpoczcia i zakoczenia oraz

dugo sezonu, maksimum sezonowe, dat wystpienia maksymalnego stenia, sum ziaren pyku w sezonie.

Stwierdzono, e najmniejsz zmiennoci charakteryzowaa si data zakoczenia sezonu i data

maksimum sezonowego. Najwiksze zrnicowanie

ANALYSIS OF FRAXINUS POLLEN SEASONS RELATIVE TO METEOROLOGICAL

CONDITIONS

Krystyna Piotrowska-Weryszko1, Elbieta Weryszko-

Chmielewska2, Agnieszka Kubik-Komar

3,

Bogusaw Micha Kaszewski4

1Department of General Ecology, University of Life

Sciences in Lublin, 58 Leszczyskiego Str., 20-950 Lublin,

Poland, 2Department of Botany, University of Life

Sciences, 15 Akademicka Str., 20-950 Lublin, Poland, 3Department of Applied Mathematics and Computer

Science, University of Life Sciences, 28 Gboka Str., 20-

612 Lublin, Poland, 4Department of Meteorology and

Climatology, MCS University, 2cd Kranicka Str., 20-718 Lublin, Poland, e-mail: krystyna.piotrowska@up.lublin.pl

The aim of this study was to characterize Fraxinus pollen

seasons and to identify meteorological factors that

determine to the greatest extent the occurrence of airborne

pollen of this taxon. This study was conducted in Lublin in

the period 2001-2014; the volumetric method was applied

using a Hirst-type trap. The pollen season duration was

calculated by the 95% method. The most important

characteristics of the ash pollen season were characterized: start and end date as well as season duration, seasonal

peak, date of occurrence of maximum concentration, and

seasonal pollen index (SPI). It was found that season end

date and seasonal peak date were characterized by the

lowest variation. The greatest variation was observed for

peak values and SPI. The average dates of occurrence of

28

odnotowano dla wartoci pik i SPI. rednie terminy wystpowania ziaren pyku jesionu w powietrzu Lublina

mieciy w granicach od 13.04 do 3.05, rednia z 14 lat bada data maksymalnego stenia pyku przypadaa na

24.04. Do okrelenia zalenoci midzy warunkami meteorologicznymi a przebiegiem sezonu pykowego

jesionu posuono si analiz regresji. Stwierdzono, e najwikszy wpyw na sezon pykowy jesionu miaa

minimalna temperatura lutego i wilgotno powietrza na pocztku kwietnia.

airborne ash pollen in the air of Lublin were between 13 April and 3 May, while the average date of maximum

pollen concentration for the 14-year study period was on April 24. Regression analysis was used to determine the

relationships between meteorological conditions and the ash pollen season pattern. It was found that minimum

February temperature and air humidity at the beginning of April had the greatest effect on the ash pollen season.

PYEK AMBROZJI (AMBROSIA L.) W POWIETRZU LUBLINA, GUCIOWA (ROZTOCZE RODKOWE) I LWOWA

Aneta Sulborska

1, Beata uraw

1, Elbieta Weryszko-

Chmielewska1, Kateryna Voloshchuk , Krystyna

Piotrowska-Weryszko2, Marta Dmitruk

1, Magdalena

Michoska1, Nataliya Kalinovych

3, Nataliya

Vorobets4, Ewa Maciejewska

5 1Katedra Botaniki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie,

ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, 2Zakad Ekologii

Oglnej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul.

Leszczyskiego 58, 20-950 Lublin, 3Department of Botany,

Ivan Franko National University of Lviv, 4 Hrushevsky

Str.,79005 Lviv, Ukraine, 4Departament of

Pharmacognosy and Botany, Danylo Halytsky Lviv National University, 69 Pekarska Str., 79010 Lviv,

Ukraine, 5Roztoczaska Stacja Naukowa, Uniwersytet

Marii Curie-Skodowskiej, Guciw 20, 22-470 Zwierzyniec, e-mail: aneta.sulborska@up.lublin.pl

W 2015 roku analizowano przebieg sezonw pykowych ambrozji w Lublinie (Wyyna Lubelska), Guciowie (Roztocze rodkowe) oraz Lwowie (Roztocze

Poudniowe). Zastosowano metod objtociow z wykorzystaniem aparatu Lanzoni VPPS 2000 (Lublin, Guciw) oraz grawimetryczn z uyciem aparatu Durhama (Lww). Aby wyniki byy porwnywalne, dane uzyskane metod grawimetryczn przeliczono i wyraono liczb

ziaren pyku w 1 m3 powietrza. Sezon pykowy

wyznaczono metod 98%. Stwierdzono, e pyek ambrozji najwczeniej pojawi si w powietrzu Lwowa (17.07), kolejno Guciowa (2.08), a najpniej w Lublinie (5.08). Ziarna pyku Ambrosia najkrcej (do drugiego tygodnia wrzenia) rejestrowano w aeroplanktonie Lwowa, natomiast na obu stanowiskach na terenie Polski do drugiej (Lublin) i trzeciej dekady padziernika (Guciw). Najwysz warto redniodobowych ste pyku

ambrozji odnotowano we Lwowie (28 P/m3), kolejno w

Lublinie (25 P/m3) a najnisz w Guciowie (21 P/m

3).

Suma roczna osigna najwysz warto w Lublinie (181 ziaren), za we Lwowie bya o poow mniejsza (90 ziaren). Liczba dni z koncentracj pyku rwn lub

przekraczajc warto progow 5 P/m3 wynosia 2 10

dni, natomiast stenia powyej 20 P/m3 wystpiy tylko w

1 dniu na wszystkich badanych stanowiskach.

POLLEN OF RAGWEED (AMBROSIA L.) IN THE AIR OF LUBLIN, GUCIW (CENTRAL

ROZTOCZE), AND LVIV

Aneta Sulborska1, Beata uraw

1, Elbieta Weryszko-

Chmielewska1, Kateryna Voloshchuk

3, Krystyna

Piotrowska-Weryszko2, Marta Dmitruk

1, Magdalena

Michoska1, Nataliya Kalinovych

3, Nataliya

Vorobets4, Ewa Maciejewska

5

1Department of Botany, University of Life Sciences in

Lublin, 15 Akademicka Str., 20-950 Lublin, 2Department

of General Ecology, University of Life Sciences in Lublin,

58 Leszczyskiego Str., 20-950 Lublin, 3Department of

Botany, Ivan Franko National University of Lviv, 4

Hrushevsky Str.,79005 Lviv, Ukraine, 4Departament of

Pharmacognosy and Botany, Danylo Halytsky Lviv National University, 69 Pekarska Str., 79010 Lviv,

Ukraine, 5Roztocze Research Station, Maria Curie-

Skodowska University, Guciw 20, 22-470 Zwierzyniec, e-mail: aneta.sulborska@up.lublin.pl

In 2015 the course of the ragweed pollen season in Lublin (the Lublin Upland), Guciw (the Central Roztocze), and

Lviv (the South Roztocze) was analysed. In Lublin and Guciw the volumetric method was applied using Lanzoni sampler VPPS 2000, while in Lviv the gravimetric method was applied using a Durham trap. To make the results comparable, the data obtained by gravimetric method were counted and expressed as the number of pollen grains per 1

m3 of air. The pollen season was determined with 98%

method. The study found that ragweed pollen appeared the earliest in the air of Lviv (17.07), next in Guciw (31.07), and the latest in Lublin (5.