ιστορικές επιφυλλίδεςιστορικές επιφυλλίδεςιστορικές επιφυλλίδεςιστορικές επιφυλλίδες γράφει ο Νίκος Θεοδ. Μήτσηςγράφει ο Νίκος Θεοδ. Μήτσηςγράφει ο Νίκος Θεοδ. Μήτσηςγράφει ο Νίκος Θεοδ. Μήτσης

Η στράτα της Ζάβιτσας

Σχεδόν όλοι, µα όλοι οι Ξηροµερίτες, είµαστε ωτακουστές της παροιµιώδους φράσεως «Σαν τη στράτα τσ΄ Ζάφτσας», αλλά πολλοί λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν το ιστορικό νόηµα αυτής της φράσης. Ερχόµαστε σήµερα µέσα απ τις γραπτές πηγές (εφηµερίδα «ΑΙΩΝ» 5, 7, 13 Νοεµ. 1838 και 10,17, 28, 31 Μαΐου 1839) αλλά προσθετικά και από την προφορική µας παράδοση, να δώσουµε στην προαναφερθείσα λαϊκή ρήση την πραγµατική της διάσταση. Όταν το 1838 ο τότε βασιλιάς της Ελλάδος Όθων περιόδευε τη ∆υτική Ελλάδα, για λόγους άγνωστους προς εµάς, δεν είχε επισκεφτεί τον τ. ∆ήµο Σολλίου που αποτελούνταν από τα χωριά: Βάρνακας, Βάτος, Μερδενίκου (Παναγούλα), Ζάβιτσα (Αρχοντοχώρι), Κανδήλα και Μύτικας. Συγκεκριµένα στις 30 Οκτωβρίου 1838 το ∆ηµοτικό Συµβούλιο του ∆ήµου Σολλίου, επί προεδρίας του ∆ηµητρίου Ζέρβα και ∆ηµάρχου του Γ. Ζαβογιάννη (αµφότεροι από τη Ζάβιτσα), είχε συνεδριάσει µε θέµα: «Λόγος εγένετο περί της µη διαβάσεως εισέτι της Α.Μ του πολυποθήτου ηµών Βασιλέως µετά της Σεβαστής ηµών Βασιλίσσης δια της Ακαρνανίας, µολονότι και ανυποµόνως περιεµένετο υπό του πιστού Λαού του». και απεφάσισε παµψηφεί . « Α. Την πλήρη ευχαρίστηση και αφοσίωση στον Βασιλέα. Β. Να παρακληθεί η Α.Μ ο Βασιλεύς να µην αφήσει παραπονεµένον και τούτον τον ∆ήµον. Γ. Αντίγραφο της παρούσης πράξεως να προσφερθεί στον Βασιλέα, επιµελεία του Προέδρου, δια της νοµίµου οδού και καταχωρηθή εις µιαν των περιοδικών εφηµερίδων ... ». Εδέησε λοιπόν ο βασιλιάς Όθων και στις 21 Μαΐου 1839 αποβιβάστηκε στον Μύτικα, προερχόµενος από τον ∆ήµο Ανακτορίων (Βόνιτσα), όπου

υποδέχτηκε µε τις δέουσες τιµές. Στο Μύτικα ο βασιλιάς Όθων απένειµε τους Σταυρούς του Σωτήρος στους κ.κ Ζωσιµά, Τάτση Μαγγίνα Σύµβουλο Επικρατείας, Γ. Ράλλη πρόεδρο του εν Αθήναις Εφετείου, Α. Μωραιτίνη Πρόεδρο Εφετείου Ναυπλίου, Σ. Σούτσο Ταγµατάρχη, Ι. Ζερβουδάκο Αντισυνταγµατάρχη Βασιλικής Φάλαγγος και τους Ταγµατάρχες της Βασιλικής Φάλαγγας Ιω. Φαρµάκη και Κωνσταντή Βέρρη.

Στη θέση Πύργος ( Αρχοντοχωρίου ) έπεσε το 1839 η βασίλισσα Αµαλία .

Εκτός των παραπάνω υπηρεσιακών παραγόντων, τον Βασιλιά, ακολούθησε και δηµοσιογραφική κουστωδία εκείνης της εποχής. Ο τότε ∆ήµαρχος Γ. Ζαβογιάννης και ο Πρόεδρος του ∆ηµοτικού Συµβουλίου ∆. Ζέρβας (διατελέσας ο Ζέρβας το 1842-1845 και ∆ήµαρχος Σολλίου), φιλοξένησαν µε τον δέοντα τρόπο το βασιλικό ζευγάρι, ξεναγώντας το στα γύρω χωριά µε πρώτο το κεφαλοχώρι εκείνης της εποχής τον Βάρνακα και µετά, έπρεπε να τον φέρουν στη γενέτειρα τους την Ζάβιτσα (Αρχοντοχώρι). Φαίνεται δεν λογίζονταν ορθό και πρέπον ο ∆ήµαρχος να µην φέρει το Βασιλιά στο χωριό του και σ’ ένα απ’ τα σηµαντικά κεφαλοχώρια της περιοχής. Έτσι κι αυτό ξεκινούν απ΄ το Βάρνακα, για την Ζάβιτσα, µέσω Μερδενίκου (Παναγούλας), συνοδεύοντας παράλληλα το βασιλικό ζεύγος: Εφέτες, Στρατιωτικοί, ∆ηµοσιογράφοι, Στρατιώτες κ.λ.π., στο δε χωριό του ∆ηµάρχου (στην Ζάβιτσα) περίµεναν µε µεγάλη λαµπρότητα τον Βασιλιά. Θα καιόταν, κατά το λαϊκότερον, το πελεκούδι… Τα µεταφορικά µέσα εκείνης της εποχής, στην ενδοχώρα, δεν ήταν ούτε αεροπλάνα, ούτε αυτοκίνητα, ούτε ελικόπτερα παντός καιρού, παρά ωραίες

φοράδες της καβάλας και σελάδικα άλογα, που µετέφεραν από χωριό σε χωριό τους επισήµους κι όχι µόνο. Και ενώ η βασιλική κουστωδία ανηφόριζε για τη Ζάβιτσα, στη θέση Πύργος (εκεί που είναι το σηµερινό Καστέλι) το άλογο ή φοράδα που ήταν καβάλα η βασίλισσα Αµαλία, λάκτισε (κοινώς κλότσησε – πρόγκιξε) και η βασίλισσα αίφνης βρέθηκε ανάσκελα πάνω σε µια πουρνάρα. Όλοι τους (βασιλείς και συν κουστωδία) ανασκουµπώθηκαν και βρέθηκαν σε σύγχυση και αµηχανία για το πάθηµα της βασίλισσας και προβληµατίζονταν για την πορεία ή µη, του πολυπόθητου ταξιδιού στην αρχοντική και εύανδρο Ζάβιτσα. Επικράτησε τελικώς η άποψη να επιστέψουν στο Μύτικα και από εκεί µε το Βαπόρι αναχώρησαν για το Μεσολόγγι (ΑΙΩΝ 31-5-1839). Το γεγονός αυτό, όλοι οι δηµοσιογράφοι των εφηµερίδων που κυκλοφορούσαν τότε, το έπλεξαν και το διάνθησαν µε χίλιες δυο δηµοσιογραφικές πιπεράτες πινελιές για το ατύχηµα της βασίλισσας, αλλά και για την κακοτοπιά και το δύσβατο του δρόµου προς την Ζάβιτσα και την γενικότερη κατάσταση στους δρόµους της επαρχίας του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους. Το ατύχηµα λοιπόν της βασίλισσας Αµαλίας, ήταν και η αιτία, τελικώς, να µην επισκεφτεί το χωριό του ∆ηµάρχου (την Ζάβιτσα) ο Βασιλιάς Όθων και οι επίσηµοι που προαναφέραµε. Έτσι έµεινε ανά το Πανελλήνιο και εξακολουθεί να λέγεται έντονα και σήµερα στο Ξηρόµερο η φράση, όπως: Πως πάς? Τι να πάω … σαν τη στράτα τσ΄ Ζάφτσας (σαν το δρόµο της Ζάβιτσας), ερµηνεύοντας κάθε είδους κακοτοπιά και κακοτυχία που αντιµετωπίζει ο ερωτώµενος και που θα είναι πρόσκαιρη ή στο διηνεκές.