solunum sistemi anatomisi

Dr.Hüseyin Tahsin GÜLSEVENDr.Hüseyin Tahsin GÜLSEVEN

Solunum Sistemi Anatomisi

Solunum sistemi yapı olarak:

Büyük kısmı göğüs boşluğunda yer alan akciğer dışı ve akciğer içi hava yolları

Akciğer parankiması

İnterstisyel doku

Pulmoner ve bronşiyal dolaşım

Sinirler

Lenfatik dolaşım ve lenf bezleri

Plevra ve göğüs duvarından oluşur.

Burundan krikoid kıkırdağa kadar olan hava yolları üst solunum yolları (burun, paranazal sinüsler, farenks, larenks) krikoid kıkırdaktan sonraki kısım ise alt solunum yolları olarak adlandırılır.

Üst solunum yollarının görevi, akciğerlere giren havanın ısı ve neminin ayarlanması, partiküllerden temizlenmesi, alt ve üst solunum yolu sekresyonlarının mukosiliyer transportudur.

Göğüs duvarı yumuşak dokular ve kemik yapılardan oluşmuştur. Önde sternum, ön ve yanlarda kostalar, arkada torakal vertebraların meydana getirdiği kemik kafes fibröz fasyalar, interkostal ve yüzeyel kaslarla desteklenmiştir. Daha dışta cilt altı yağ dokusu ve cilt bulunmaktadır.

Göğüs Duvarı

Toraks’ın Fonksiyonel Anatomisi

Solunum kasları inspiratuar ve ekspiratuar olarak sınıflandırılır. Diyafragma inspirasyon kaslarının en önemlisidir. Solunan havanın %60’ı diyafragma hareketleri ile sağlanır..

Normal bir solunumda 1-1.5 cm; zorlu solunumda 10 cm’ye kadar (11. kostanın arka ucuna kadar iner) yer değiştirebilir. m.intercostalis externus,

Toraks’ın Fonksiyonel Anatomisi

İnspirasyona yardımcı kaslar m. scalenius’lar m. sternocleidomastoideus m.latissimus dorsi, m.serratus posterior ve superior, M. serratus anterior. m.intercostalis externus, m.pectoralis major ve minor

m.intercostalis internus. Zorlu bir ekspirasyonda diyafragmayı yukarı itmek için karın duvarı kaslarına (m.rectus abdominus,m.obliquus abdominus internus ve externus,m.transversus abdominus ,m.quadratus lumborum ve m.serratus posterior inferior) ihtiyaç duyulur.

Akciğer loblarından alt loblar sırtın 2/3’ünü kapsarken, ön bölgenin büyük kısmını sağda üst ve orta lob, solda üst lob izdüşümleri oluşturur.

Akciğerin apeksi 1.kosta hizasını aşar. Önden bakıldığında klavikulanın 1/3 medialinde 2.5 cm yukarıya doğru genişleyebilir.

Sol akciğerin anterior kenarı sağ akciğerinkine benzer pozisyondadır. Ancak 4. kıkırdak kosta seviyesinde kalp nedeniyle laterale dönerek incisura cardiaca’yı meydana getirir.

Akciğerlerin Vücut Yüzeyindeki İzdüşümleri

Akciğerlerin Vücut Yüzeyindeki İzdüşümleri

Akciğerlerin alt kenarlarının yapmış olduğu kavis, inspirasyon sırasında midklavikuler çizgide 6. kostayı, orta aksiller çizgide 8.kostayı ve kolumna vertebralis yakınlarında 10. kostayı çaprazlar.

Oblik ve Horizontal Fissür

D3

Oblik ( major) fissür izdüşümü: Arkadan 4. vertebra lateral çıkıntısı üzerinde başlar, aşağıya, dışa doğru yönelip skapulayı çaprazlar ve orta koltuk altı çizgisini 4. interkostal aralık hizasında keserek öne doğru 6. kosta seyrine uygun olarak uzanır ve 6. kostakondral eklem hizasında sonlanır.

Horizontal (minör) fissür izdüşümü: Sağ akciğerde bulunur. Oblik fissürün orta koltuk altı çizgisinde 4. interkostal aralığı kestiği yerden çıkar, 4. kosta seyrini takip edip önde 4. kostanın sternumla birleştiği yerde sonlanır.

Loblar

Sağ akciğer 2 fissür ile 3 loba (üst lob, orta lob, alt lob), sol akciğer ise 1 fissür ile 2 loba (üst lob, alt lob) ayrılmıştır.

Akciğerin Aksesuar Lobları

Herhangi bir segment veya subsegmentin komşularından bir fissürle ayrılması ile aksesuar loblar oluşur. Sağda alt lob medial segmentin, solda alt lob anteromedial segmentin medial parçası sağ veya sol alt lob süperior segmentleri bir fissürle diğer segmentlerden ayrılarak aksesuar lobları oluşturur. Azigos lobu da bir aksesuar lobdur.

Plevranın Vücut Yüzeyindeki İzdüşümü

Vücut yüzeyinde gösterilen plevra izdüşümü parietal plevraya aittir. Servikal plevra pulmoner apeks izdüşümüne uyar. Parietal plevranın apertura thoracis superior’dan boyun köküne uzanan kısmına cupula pleurae denir.Buraya akciğerin tepe kısmı girer.

Plevranın alt kenarı ise, medioklaviküler çizgide 8. kostayı, orta aksiller çizgide 10. kostayı çaprazlayarak columna vertebralis yakınlarında 12. kosta hizasında sonlanır (akciğerlerin alt sınırı 6., 8. ve 10. kostayı çaprazlar).

Plevra mezodermal kökenli seröz bir membran olup, tek sıralı mezotel hücre tabakası, bazal membran ve bunun altında bağ dokusu yer alır.

Pariyetal ve visseral plevra arasında bulunan plevral boşluk içinde her iki plevra yaprağının kolayca birbiri üzerinde kaymasını sağlayan yaklaşık 0.1-0.2 ml/kg sıvı vardır.

Pariyetal plevrada, visseral plevrada olmayan ağrı lifleri vardır. Kostal plevra ve diyafragmatik plevranın periferik kısmı interkostal sinirler tarafından innerve edilir. Bu bölgelerdeki ağrılı uyaranlar komşu göğüs duvarında hissedilir. Diyafragmanın santral kısmı ise frenik sinir tarafından innerve edilir. Bu alandaki uyarılar aynı taraftaki omuzda ağrı oluştururlar.

Visseral plevranın innervasyonu n.vagus ve sempatik trunkus tarafından sağlanır.

Pariyetal plevra subklavian, mammaria interna ve interkostal arterler yoluyla beslenir.Venöz sistemi bronşiyal venlere drene olur. Bronşial venler tarafından drene edilen hiler bölge haricinde visseral plevranın ise venöz dönüşü pulmoner venler yoluyladır.

Plevra

Akciğerler

Akciğerler sağ ve sol olmak üzere iki tanedir. İki akciğer mediasten adı verilen anatomik boşluk ile birbirinden ayrılmıştır. İç yüzde bulunan bronş, damar ve sinirlerin girip çıktığı hiluslar dışında akciğerlerin bütün yüzeyleri visseral plevra ile kaplanmıştır. Akciğer hilusunda bulunan bronş, damar ve sinirlerin hepsi birden radiks pulmonalis adını alır. Akciğerler radiks pulmonalis ile mediastene asılı durumda bulunurlar. Hiluslar dışında akciğerlerin bütün yüzeyleri serbestir.

AkciğerlerBasis pulmonalis ise konkavdır ve diyafrağma üzerine oturmuştur. Diyafrağma aracılığı ile sağda karaciğerin sağ lobu, solda önde karaciğerin sol lobu ve midenin fundusu, arkada paravertebral alanda sürrenal glandlar ve böbrekler ile yakın komşuluk gösterirler. Akciğer tabanında periferik kesimler orta kesimlere; arkası öne göre daha aşağıdadır. Facies costalis denilen dış yüz konvekstir ve göğüs duvarının konkavlığına uygunluk gösterir. Akciğerlerin elastisite özelliğinden dolayı konkav olan facies mediastinalis üzerinde mediastende bulunan yapıların yapmış olduğu izler mevcuttur.

Akciğer Apeksi

. Apeksin arka yüzü sempatik bir ganglion olan stellat ganglion, brakial pleksus, truncus brakiosefalikus, sağ ve sol brakiosefalik ven ve subkclavian arter ile komşuluk gösterir.

Apekste gelişebilecek Pancoast tümörü gibi bazı patolojiler bu yapılara bası yapabilir. Stellat gangliona bası ile Horner sendromu, üst kostalara invazyon ile omuz ağrısı, subclavian arter ve ven baskısı ile kol ve elde parestezi gelişir. Bu semptomlar üst ekstremitelerin innervasyonuna katkıda bulunan C8 ve T1 den oluşan brakial pleksusun alt kütüğünün tahribatı sonucu gelişir.

Segmentler

Akciğer lobları bronş dallanmasına uygun olarak segmentlere ayrılır. Segmentler tepesi hilusa, tabanı perifere yönelik piramit biçimindedir.

Segmentler, kendilerine ait bronşu, arteri, veni ve lenf nodu bulunan, fonksiyonel ve anatomik olarak bağımsız akciğer üniteleridir.

En küçük anatomik birim olan lobüllerden oluşmuştur.

Her bir segment, visseral plevranın bağ dokusu ile ilişkide bulunan ayrı bir bağ dokusu tabakası ile çevrilmiştir.Venalar burada bulunur.Ameliyatlarda bu ara tabakada birbirinden ayrılır.

Sağ akciğerde 10, sol akciğerde 8 segment bulunur.

Her segment bronşu kendine ait segmentin adını alır.

Bronş ağacının segmental dallanmasının bilinmesi bronkoskopik incelemede, bronkografinin değerlendirilmesinde, akciğer rezeksiyonunda ve postural drenaj uygulanmasında önemlidir.

Segment Bronş Varyasyonları

Klasik segment klasifikasyonu dışında değişik toplumlarda değişik varyasyonlara rastlanır.

Türk toplumunda en sık görülen varyasyon:

Sağ üst lobun 2 segmentli olması Sol üst lobun 3 segmentli olmasıSağ alt lobda subapikal segment olmasıdır.

Bronş anatomisindeki kişiye göre değişen farklılıkların bilinmesi tanı yöntemlerinin ve görüntülüme yöntemlerinin değerlendirilmesinde önemlidir.

Solunum Sisteminin Fonksiyonel Anatomisi

Solunum yollarının görevi, solunan havayı alveoler yüzeye iletmektir. Üst solunum yolları nazal boşluklar, paranazal sinüsler, farinks ve larinksten oluşur. Alt solunum sistemi 3 bölgeye ayrılır.

İletim bölgesi: Duvarları alveol içermeyen ve gaz değişiminde rolü olmayan taşıyıcı hava yollarından meydana gelir. Trakeadan başlar ve bu bölümde son eleman olan terminal bronşiole kadar uzanır. İletim bölgesi anatomik ölü boşluğu oluşturur

Geçiş bölgesi: Bu bölgede hem iletim hem de duvarlarında bulunan alveollerde respiratuar (gaz değişimi) fonksiyonları gerçekleşir. Respiratuvar bronşiol ve alveol kanallarından oluşur.

Respiratuar bölge: Alveollerden oluşur. Burada solunan hava ile kan arasında gaz transferi yapılır.

Hem geçiş hem de respiratuar bölge akciğerin parankimini oluşturur. Parankim, akciğerin süngerimsi solunum yapan kısmıdır.

Hava Yolları

Trakea

Boyunda krikoid kıkırdağın alt kenarından (C6 vertabra hizasında) arkada T4 vertebra-önde Louis açısı hizasına kadar uzanır.

Boyu 10-12 cm, çapı 2 cm’dir.

Ön ve yan duvarlarında 16-20 adet C şeklinde kıkırdak halka, arka duvarda fibroelastik membran – düz kaslar vardır. Yumuşak ve gevşek yapıdan dolayı öksürük sırasında arka duvar lümene doğru çökerek lümeni %70-80 oranında daraltır.

Bronşlar

Trakea bifurkasyon noktasında sağ ve sol ana bronşa ayrılır. Her iki bronşu ayıran açıya karina denir.

Sağ ana bronş trakeadan 20-30 derecelik, sol ana bronş 45 derecelik açı ile ayrılır. Bu nedenle aspirasyonlar sağ akciğere daha sık olur.

Sağ ana bronş T5 vertebra, sol ana bronş T6 vertabra seviyesinde akciğer hiluslarına girer.

Sağ ana bronş karinadan yaklaşık 2.5cm sonra sağ üst lob bronşunu verir ve intermediyer (ara) bronş adını alarak aşağıya doğru ilerler.Daha sonra karinadan 4.5 cm uzaklıkta öne doğru orta lob bronşunu, arkaya alt lob superior segment bronşunu verir daha sonra alt lobun dört bazal segment bronşuna ayrılır.

Bronşlar

Sağ üst lob bazen trakeal bronş adı verilen ayrı bir bronş ile doğrudan trakeaya açılabileceği gibi, bazen de sağ ana broşun alt ucuna yakın bir yerden ayrılabilir.

Sol ana bronş, aortanın altından geçerek karinadan 5 cm uzaklıkta üst ve alt lob bronşlarını, biraz aşağıda arkaya doğru alt lob superior segment bronşunu ve daha sonra üç adet alt lob bazal segment bronşunu verir. Sol üst lob bronşu lingula bronşuna ve üst lob bronşuna ayrılır.

Bronş ağacı trakedan itibaren dikotom tarzında ikiye ayrılarak ortalama 23 dallanma yapar. Üçüncü jenerasyona kadar simetrik dallanma, daha sonra asimetrik dallanma görülür.

Bronş ve Bronşiyoller

Akciğer dışı bronşların yapısı trakea ile aynıdır.

Lob ve seğment bronşlarının yapısı da trakeaya benzer.Trakeadaki kıkırdak halkalar , ana bronşlar ve alt lob bronşlarında da devam eder, diğer lober bronşlarda ve segment bronşlarında plak şeklinde ve düzensiz adacıklar, yapraklar halindedir.

Kıkırdak parçalar gittikçe küçülür, azalır ve 1 mm çaplı subsegmenter bronşlarda kaybolurlar.

Bronş duvarındaki kıkırdak yapının azalmasına paralel olarak düz kas tabakası relatif olarak giderek kalınlaşır ve Goblet hücrelerinin sayısı azalmaya başlar

12-16. dallanma sırasında bronşiyoller bulunur. Bronşioller’in çapı 1 mm’den küçüktür (0.5-0.18mm). Duvarlarında kıkırdak ve submukazal bez yapısı yoktur. Buna karşılık düz kas tabakası oldukça gelişmiştir.

Terminal bronşiyoller(TB) ortalama 16. dallanmada yer alır. Çapı ortalama 0.5mm’dir. Kıkırdaksız, düz kaslardan zengin, duvarlarında alveol bulunmayan en distal hava yollarıdır.

Bir TB 2-3 respiratuar bronşiyole (RB) ayrılır. RB’lerden duktus alveolarisler (DA) (2-9) ayrılır. DA’ler duvarlarında düz kas bulunan en distal hava yollarıdır. DA’ler 2-5 atriaya, onlar da 2-4 sakkulus alveolaris’ e ayrılırlar.

Asinüs – Sekonder Lobül Bir duktus alveolarisin

havalandırdığı sahaya primer lobül adı verilir.

Asinüs bir terminal bronşiyolün distalinde kalan akciğer parenkim bölümüdür.Bir asinüs içinde yaklaşık 8 primer lobül yer alır. Anatomik olarak birbirlerinden ayrılamazlar. Yaklaşık 7 mm çapındadır. Bir asinüs RB, DA, sakkulus alveolaris ve pulmoner alveollerden oluşur.

Dört veya beş terminal bronşiyolün havalandırdığı, interlobüler septa ile sınırlı akciğer sahasına sekonder lobül denir. Bir sekonder lobül 1-2.5 cm çapındadır ve içinde 5-6 asinüs, 30-50 primer lobül vardır..

Alveollerin duvarında iç yüzü Tip I, köşeleri ve septumu Tip II alveol hücreleri döşer.

TipI hücreler yassı epitel hücreler olup gaz diffüzyonuna olanak sağlar.

Tip II hücreler daha büyük epitelyal hücreler olup surfaktan sentezler.

Alveollerde ayrıca, protein sentezleyen ve lizozimden zengin fagositoz hücreleri olan alveoler makrofajlar ile heparin, histamin, seratonin gibi mediatörler içeren mast hücreleri de bulunur.

Alveoller

Sürfaktan

Alveollerin yüzeyi ince bir sıvı tabakası ile örtülüdür. Bu sıvı tabakasının yüzeyel bölümünde, yüzeyin küçülüp genişlemesine göre yüzey gerilimini ayarlayan sürfaktan bulunur. Alveolde Tip II epitel hücreleri tarafından salınırlar. Bu maddeler alveol söndükçe yüzey gerilimini azaltarak, küçük çaptaki alveollerin atelektaziye uğramalarını önlerler.

Sürfaktan sentezi doğum öncesi 26. haftada başlar. Bu nedenle prematüre doğumlarda sürfaktan eksikliğine bağlı solunum güçlüğü sendromu gelişme riski mevcuttur.

Trakeada at nalı şeklinde olan kıkırdak yapı perifere doğru giderek azalır ve subsegment bronşlarında kaybolur. Buna karşın mukoza epiteli ile kıkırdak arasında kalan düz kas tabakası giderek kalınlaşır ve Goblet hücrelerinin sayısı azalmaya başlar. Bronşiyollerin duvarında kıkırdak ve submukozal bez yapısı yoktur. Düz kas tabakası oldukça gelişmiştir.Epitel tabakası bronşlara göre daha incelmiştir.Büyük bronşiyoller titrek tüylü silenderik epitel ile örtülü iken ,terminal bronşiyoller titrek tüyleri olmayan küboid tipteki epitel hücreleri ile örtülmüştür. Perifere doğru Goblet hücreleri kaybolmasına karşın Clara hücreleri görülmeye başlar.

Kollateral Kanallar

Alveollerin ventilasyonu bronşioller dışında kollateral yollarla da sağlanabilir. Birbirine komşu alveoller arasında gaz geçişi, alveoler septalarda bulunan 2-13 mikron çapındaki Kohn delikleri aracılığı ile olur

Bronşioller ile bunlara komşu asinüsler deki alveoller arasında hava geçişini sağlayan, 30 mikron çapında olan bronşiyole-alveoler kanallara Lambert kanalları denir.

Respiratuar bronşiyoller arasında ve alveoler duktuslar arasında da kollateral ventilasyon vardır.

Periferik bronş dallarının tıkanması durumunda kollateral ventilasyon sayesinde alveollerin kollabe olması önlenir. Fakat pnömoni sırasında Kohn delikleri bakterilerin bir alveolden diğerine geçişini sağladıklarından, enfeksiyonun yayılımını kolaylaştırır.

İnterstisyum

Akciğer interstisyumu 3 kompartmanda incelenir. Peribronkovasküler interstisyum: Bronşiyal sistem, pulmoner arterler ve venöz yapıların etrafında yer alır. Parahiler bölgede büyük bronşlar ve arterleri çevreleyen kuvvetli bir bağ dokusu kılıfı oluşturur. Sekonder lobüller seviyesinde sentırlobüler peribronkovasküler interstisyum adını alır. Hilustan alveol kanal ve alveol keselere kadar devam aden ve sağlam bir iskelet oluşturan bu yapıya aksiyel interstisyum adı da verilir.

İnterstisyum

Subplevral interstisyum: Visseral plevranın altında bulunur ve kılıf gibi akciğeri sarar. Yer yer akciğer parankimi içerisine interlobüler septa denilen uzantılar verir. İnterlobüler septalar sekonder lobülleri birbirinden ayırır. Subplevral interstisyum ve interlobüler septalardan oluşan bu kompartmana periferik interstisyum da denir. İntralobüler interstisyum: Septal interstisyum veya alveoler interstisyum adı da verilen bu bölüm alveol duvarları ile kapiller sistem duvarı arasında bulunur ve aksiyel interstisyum ile periferik interstisyum arasında köprü oluşturur.

Aksiyel İnterstisyum

Periferik İnterstisyum

Solunum Sistemi Damarları

Fonksiyonel damarlar: Pulmoner arter ve ven

Besleyici damarlar: Bronşial arter ve ven (derin ve yüzeyel)

PA-PA; PA-PV; PA-BA arasında anastomaz vardır.

Solunum Sistemi Damarları

Pulmoner arter: Pulmoner arter dolaşımı ile sağ ventrikülden çıkan karışık venöz kan akciğer kapillerlerine taşınır. Pulmoner arter sağ ventrikülden çıktıktan sonra akciğer içinde bronşları takip ederek respiratuar bronşiyoller seviyesinde kapiller haline gelir.

Pulmoner venler: Alveollerdeki kapiller ağdan başlar, arteriollere eşlik etmez.sağ ve solda ikişer tane olmak üzere dört kök halinde sol atriuma açılırlar.

Bronşial arterler: Akciğer dokusunun beslenmesini sağlar ve pulmoner arterlerden daha incedirler. Desenden aorta veya üst interkostal arterlerden çıkar, bronşları takip eder ve bu yapıların duvarlarında dağılırlar. Respiratuar bronşiol düzeyinde pulmoner ve bronş arterlerinin kapillerleri birbirleri ile kaynaşarak pulmoner venalara dökülürler. Bronşiyal arterler sistemik dolaşımın parçası olduklarından basınç, pulmoner arterlere göre daha yüksektir. Bronşektazide olduğu gibi akciğerde oluşan kanamalarda önemli rolleri vardır.

Bronşial venler: İki ayrı sistem oluştururlar. Derin bronşiyel venler, yer yer pulmoner venlerle anastomozlar yaparlar ve pulmoner venlerle birleşip sol atriuma dökülürler. Yüzeyel bronşial venler ise visseral plevra, akciğer dışı hava yolları ve hiler lenf bezlerini drene eder; sağda v.azygos, solda v. hemiazygos’a açılırlar.

Akciğerdeki bronkopulmoner arteriyel anastomozlar sayesinde bu dolaşımlardan herhangi birinin yetersizliği durumunda akciğer dokularının kanlanması sürebilmektedir.

Toraks lenfatikleri

Akciğerler lenfatiklerden oldukca zengin bir organdır. Lenf sistemi vasküler sistem boyunca giden lenf damarları ve lenf bezlerinden oluşur. Alveol duvarında lenf damarı yoktur. Lenf damarları terminal bronşiyoller hizasında başlar. İntratorasik lenfatikler iki anatomik gruba ayrılır.

1-Pariyetal lenfatikler: Sternal, interkostal, diafragmatik lenf bezleri, derin ve yüzeyel torasik lenf damarları ve memenin lenfatiklerinden meydana gelmiştir.

2-Visseral lenfatikler: Tüm parankimal yapıların lenf drenajını sağlar. Akciğerlerin lenfatik sistemi yüzeyel ve derin lenfatikler olmak üzere iki bölümdür.

İntratorasik Lenf Nodları

1- Pariyetal lenf nodları: Plevra ve mediasten dışında bulunur.

a- Ön pariyetal (Sternal-internal mamarian) LN

b- Arka pariyetal (interkostal) LN

c- Diyafragmatik LN

2- Visseral lenf nodları: Plevra ve mediastende bulunur.

a- Ön mediasten (prevasküler) LN: Sternum arkasında yer alır.

b- Arka mediasten LN: Özafagus ve inen aorta çevresinde yer alır.

c- Trakeo bronş çevresi LN

1- Paratrakeal LN

2-Trakeo-bronşiyal LN: Superior (trakea bifurkasyonu) ve İnferior (subkarinal)

3- Bronkopulmoner (hiler) LN: Anteromedial ve postralateral

4- Aorta ve duktus arteriosus ( aorta pulmoner pencere) LN

d- Pulmoner LN (akciğer içi LN): Lober, segmental, subsegmental

Uluslararası Akciğer Kanseri Araştırma Birliği (IASLC) Lenf Nodu Haritası

1. Supraklavikular zone nodlarıAlt servikal, supraklavikuler ve sternal çentik lenf nodlarıÜst sınır: krikoid kıkırdak alt kenarı.Alt sınır: iki tarafta klavikula kemikleri ile ortada manubrium sterninin üst kenarı.

2. Üst paratrakeal lenf nodları

2R. Sağ üst paratrakeal2R nodları trakeanın sol lateral kenarına doğru yayılır. Üst sınır: sağ akciğer ve plevral boşluğun apeksi ile ortada manibrium sterninin üst kenarı.Alt sınır: Trakea ile innominat ven alt kenarının kesişimi.

Orta sınır: Trakea sol yan kenarı2L. Sol üst paratrakeal

Üst sınır: sol akciğer ve plevral boşluğun apeksi ile ortada manibrium sterninin üst kenarı.Alt sınır: Aortik arkusun üst kenarı.

.


3. Prevasküler ve Prevertabral – retrotrakeal lenf nodları

3A. Prevasküler – sağ taraftaÜst sınır: Toraks apeksi.Alt sınır: Karina seviyesi.Ön sınır: Sternum arka yüzü.Arka sınır: Superior vena kava ön yüzü.3A. Prevasküler – sol taraftaÜst sınır: Toraks apeksi.Alt sınır: Karina seviyesi.Ön sınır: Sternum arka yüzü.Arka sınır: Sol karotis arter.3P. RetrotrakealÜst sınır: Toraks apeksi.Alt sınır: Karina.


4R. Sağ alt paratrakeal

4R. Sağ paratrakeal nodlar ile trakeanın sol yan kenarı boyunca uzanan pretrakeal lenf nodlarını içerir.Üst sınır: Trakea ile innominant venin alt kenarının kesişme yeriAlt sınır: Azigos venin alt kenarı.

4R paratrakeal nodlar ve aortik arkusun lateralinde aortik nod (6) görülüyor.


4L. Sol alt paratrakeal

Trakeanın sol yan kenarının solu ile ligamentum arteriosumun medialinde kalan lenf nodlarını içerir.Üst sınır: Arkus aortanın üst kenarı.Alt sınır: Sol ana pulmoner arterin üst kenarı.

5 (Aortiko pulmoner pencere) lenf nodları ligamentum arteriosumun lateralinde lokalizedir.


5. Subaortik (Aortiko pulmoner pencere) lenf nodları

Ligamentum arteriosumun lateralindeki lenf nodlarıÜst sınır: Arkus aortanın alt kenarı.Alt sınır: Sol ana pulmoner arterin üst kenarı.

6. Para-aortik lenf nodları (asendan aorta veya frenik)

Arkus aorta ve asendan aortanın ön ve lateralinde kalan lenf nodları Üst sınır: Arkus aortanın üst sınırına teğet geçen çizgi.Alt sınır: Arkus aorta alt kenarı.


7. Subkarinal lenf nodları

Üst sınır: Trakea karinası.Alt sınır: Solda alt lob bronşunun üst kenarı; sağda intermedier bronşun alt kenarı.

8 . Sağ / Sol paraözofageal lenf nodları (Karina altı)

Subkarinal lenf nodları hariç olmak üzere, orta hattın sağında ve solunda özofagus duvarına komşu olarak yerleşen lenf nodları.

Üst sınır: Solda alt lob bronşunun üst kenarı, sağda intermedier bronşun alt kenarı.Alt sınır: Diafragma.


9. Sağ / Sol pulmoner ligaman nodları

Pulmoner ligaman içinde bulunan lenf nodlarıdır.Üst sınır: İnferior pulmoner ven.Alt sınır: Diafragma.

10. Hiler lenf nodları

Ana pulmoner arter ve pulmoner venlerin proksimal kısımlarındaki hiler damarlar ve ana bronşa komşu lenf nodlarıdır. Üst sınır: Sağda azigos ven altı kenarı; solda pulmoner arter üst kenarı.Alt sınır: İki taraflı interlober bölge.

11. İnterlober lenf nodları

11R ve 11L lober bronş başlangıç bölümleri arasındaki lenf nodları.11s (superior) sağda intermedier bronş ile üst lob bronşu arasında11i (inferior) sağda orta ve alt lob bronşu arasındaki lenf nodları


12. Lober lenf nodları

12R ve 12L lober bronşa komşu

13. Segmental lenf nodları

13R ve 13L segment bronçlarına komşu lenf nodları

14. Subsegmantal lenf nodları

14R ve 14L subsegment bronşlarına komşu lenf nodları

Akciğerin sinirleri:

1- Nervus vagustan gelen parasempatik efferent lifler bronkokonstrüksiyon, vazodilatasyon, müköz sekresyonun salgılanmasında rol oynar. Afferent lifler ise öksürük refleksi ve alveollerin inspirasyonda gerilmesi ile ortaya çıkan Hering-Breuer refleksi ile ilgilidir.

2- Sempatik efferentler lifler bronkodilatasyon ve vazokonstrüksiyon sağlar. Afferentleri ise solunum yolları ve visseral plevranın dokunma duyusunu alırlar.

Akciğer Sinirleri

Diyafragma

Diyafragma kas lifleri ve membranöz bir yapıdan oluşur. Ortasında fibröz liflerden zengin yapıdaki centrum tendineum bulunur. Diyafragmada 3 önemli açıklık bulunur (Hiatus aorticus, Hiatus oesophageus ve Foramen vena cava).

Normal kişilerin bir kısmında plevra boşluğu ile periton boşluğu arasında küçük bağlantılar bulunur (daha çok sağ tarafta).

Diyafragma servikal pleksusun dalı olan nervus frenicus tarafından innerve edilir. Frenik sinir motor lifler ile birlikte diyafragmanın santral bölümünün duyusal liflerini de taşır. Diyafragmanın periferik bölümleri ile ilgili duyu lifleri 7-12. interkostal sinirlerden sağlanır.

Mediasten

Sağ ve sol plevra boşlukları arasında kalan yumuşak dokular mediasteni meydana getirir. Mediasten 1. kaburga kavsi hizasından diyafragmaya ve sternum arka yüzünden kolumna vertebralisin ön yüzüne kadar uzanır. Arkada 4. torakal vertebranın alt kenarı ile önde angulus sterni arasında uzanan hayali bir düzlemle süperior ve inferior olmak üzere ikiye ayrılır. İnferior mediasten ise ön, orta ve arka mediasten olarak üç kompartımana ayrılır. Mediasten basit olarak ön, orta ve arka mediasten olarak ta ayrılabilir.

Ön mediasten: Anterior perikard ve trakeanın önünde kalan bölüm olup içerisinde intratorasik tiroid ve paratiroidler, arkus aorta ve ana arterler, timus, vena kava superior ve dalları ile lenfatikler bulunur.

Orta mediasten: Perikardial kavite, trakea, hiluslar, lenf bezleri, n. vagus ve n.frenikusu içine alan bölümdür.

Arka mediasten: Trakeanın ve posterior perikardın arkasında kalan bölümdür.Desenden aorta, özefagus, v.azygos ve hemiazygos, duktus torasikus, lenf bezleri, n. vagus ve sempatik zincir içerir.

solunum sistemi anatomisi

Health & Medicine