seramik federasyonu dergisi · seramik türkiye dergisi genel koordinatörü ve seramik federasyonu...
TRANSCRIPT
Seramik Federasyonu Dergisi
ISSN 1304-6578
TÜRK‹YEJournal of Turkish Ceramics FederationEylül - Ekim / September - October 2005 / No.11
Ücretsizdir / Free of Charge
SeramikçilerDünya Mimarl›kKongresi’ndeCeramic Professionalat World ArchitectureConvention
A life story from within ceramicsTüzüm K›z›lcan
Serami¤in içindenbir yaflam hikayesi
Tüzüm K›z›lcanBaths from Rometo Ottomans
Hamamlar
Roma’danOsmanl›’ya
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Bak›fl / Vision
1
Seramik FederasyonuYönetim Kurulu Baflkan›
Adnan Polat
Chairman, Board of DirectorsCeramics Federation
They were busy days recently for Turkeywith major events taking place. Turkeyhosted the champions league final gamebetween Milan-Liverpool in May, 22nd WorldArchitecture Convention in July and Formula1 Races in late August in a perfect manner.The Universiade (23rd World UniversitySummer Games) in Izmir were unblemished.We are very happy to watch thereverberations of such major organizationsviewed by billions of people all over the worldin terms of both the promotion of our countryand also commercially.
The gains to be brought by CTDA (CeramicTile Distributors Association) members’coming to Turkey, accepting Turkey’sinvitation in 2006 for Turkey’s opening to EUand the promotion of the country and theindustry has already made us happy as theceramic industry. We are making majorefforts to promote our country and ourproducts, spending millions of dollars inoverseas trade fairs. Why? Because we wantto get the result of the effort we make. HereI would like to give my thanks to CentralAnatolia Exporters Union which is alwaysbeside the ceramic industry for the supportit provides.
Whilst such positive developments,promotions and gains are taking place inour country, addition of new ones on top ofthe present problems of the industry;establishment of special industrial zonesafter the Subsidies Act which creates unfaircompetition in the industry shall furtherenhance the already existing UnfairCompetition. We want the Government,which is the only authority who can solvethis problem, to hear our voice.
I am very hopeful on behalf of the ceramicindustry, the shining star of Turkey. All weneed is just coming together and make ourmark on the world with the aid of ourGovernment, presenting the best.
Ceramic Turkey Magazine achieved tobecome one of the contending publicationswith its news and interviews, gaining agreater acceleration with each issue. I amvery grateful to everyone who supports usin this path and the interest of our readers,hoping that this will continue.
Dear readers of the Magazine Seramik Türkiye
Türkiye son aylarda yo¤un günler, önemliaktiviteler içindeydi. Bunlardan May›s ay›ndafiampiyonlar Ligi Milan-Liverpool finaline,Temmuz ay›nda 22.Dünya Mimarl›kKongresi’ne, A¤ustos sonlar›nda ise Formula1 Yar›fllar›’na ‹stanbul mükemmel evsahipli¤i yapt›. ‹zmir’deki Universiade(23.Dünya Üniversite Yaz Spor Oyunlar›) tekkelimeyle kusursuzdu. Dünyada milyarlarcainsan›n izledi¤i ciddi organizasyonlar›n, hemülkemizin tan›t›m› aç›s›ndan hem de ticarianlamda yans›malar›n› mutlulukla izliyoruz.
Seramik sektörü olarak önümüzdeki 2006y›l›nda CTDA (Ceramic Tile DistributorsAssosiation - Seramik KaplamaDistribütörleri Derne¤i) üyelerinin Türkiye’nindavetini kabul edip gelmelerinin, Türkiye’ninAB’ye aç›l›m›, ülke ve sektör tan›t›m›nakazand›racaklar› bizleri flimdiden sevindirdi.Yurtd›fl›ndaki fuarlarda, milyonlarca dolarharcayarak ülkemizi ve ürünlerimizitan›tmak için büyük çaba gösteriyoruz.Neden? Çünkü seramik sektöründeharcad›¤›m›z eme¤in karfl›l›¤›n› almakistiyoruz. Bu u¤urda seramikçinin yan›nda
olan Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri’neverdikleri destekler için de teflekkürlerimiziiletmek istiyorum.
Ülkemizde böylesine olumlu geliflmeler,tan›t›mlar ve kazançlar sürerken sektörünmevcut problemleri üzerine yenilerinineklenmesi, sektör de haks›z rekabet yaratanTeflvik Kanunu’nun ard›ndan özel endüstribölgelerinin kurulmas›, var olan Haks›zRekabeti daha da artt›racakt›r. Bu sorunuçözecek tek merci olan Hükümetimizin,sesimize kulak vermesini istiyoruz.
Türkiye’nin parlayan y›ld›z› seramik sektörüad›na çok umutluyum. Yeter ki kenetlenelimve en iyiyi ortaya koyup Hükümetimizin deyard›m›yla dünyaya damgam›z› vural›m.
Seramik Türkiye Dergisi her geçen say›dadaha büyük bir ivme kazanarak haber veröportajlar›yla iddial› yay›nlar aras›na girmeyibaflard›. Bu yolda bizleri destekleyenherkese, okurlar›m›z›n ilgisine çok teflekkürediyorum ve devam›n› diliyorum.
Seramik Türkiye Dergisi’nin de¤erli okurlar›
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Jenerik / Jeneric
2
SE
RA
M‹K
FE
DE
RA
SY
ON
U
Arkeolog Editör
Nezih BaflgelenArchaeologist Editor
Seramik Fedasyonu Ad›na Sahibi
Adnan PolatPublisher (for Ceramics Federation)
Genel Koordinatör
Germiyan Saatçio¤luGeneral Coordinator
Yay›n Yönetmeni ve Yaz› ‹flleri Müdürü
fierife Deniz UluerenEditor in Chief and Managing Editor
Yay›n Editörü ve Yay›n Sekreteri
Ebrar Gündo¤duEditorial Secretary
Sanat Editörleri
Yard. Doç. Candan GüngörÖ¤retim Gör. H. Mutlu Baflkaya Ya¤c›Yard. Doç. Hüseyin Özçelik
Art Editors
Bilim Editörleri
Yard. Doç. Dr. Cengiz KayaYard. Doç. Dr. Nilgün Kuflkonmaz
Science Editors
Bask› Tarihi / Publication Date: May›s / MayYönetim Yeri Address
Büyükdere Cad. No.85 Stad Han Kat.4 Mecidiyeköy / ‹stanbul / TurkeyTel: +90 212 266 52 54 • Fax: +90 212 266 51 [email protected] www.serfed.com
Redaktör
Saffet Düvençay›rRedaktor
Yay›n Türü
Yerel Süreli Yay›nType of Publication
Local Periodical
Bask› ve Cilt
Apa OfsetAli Kaya Sokak No.74. Levent / ‹stanbul+90 212 324 16 66www.apaofset.com
Printing and Binding
Yap›m Hizmetleri
YG Reklamevi+90 212 347 43 90
Production
Yap›m ve Grafik Tasar›m
Yusuf GörProduction and Grafhic Designer
Posthouse Lojistik Da¤›t›m Hizmetleri+90 212 259 60 30- 259 60 33
Da¤›t›mDistribution
Yap›m Dan›flmanlar›
Prof. Önder KüçükermanBerna ErbilekDo¤an HasolErol AratEser ÇetintaflGüven CantürkMustafa Soyal
Production Consultants
Prof. Ömür Bak›rerProf. Sevim ÇizerArzu Uluda¤Asl›han KozlucaEbru UzluerErkan Topalo¤luFerruh BaranGüner ÇelikkurganMehmet AslanMehmet Eyyub TanerMustafa E. Ayayd›n
Yay›n KuruluEditorial Board
Yaz›m Kurallar›
Seramik malzemelerle ilgili (Cam, Çimento, Emaye dahil) orjinal araflt›rma, davetli makale, derleme, teknik rapor vehaber türündeki yaz›lar bilgisayarda yaz›lm›fl olarak PC Word belgesi formunda e-posta ile iletilmeli, ayr›ca ka¤›t ç›kt›s›da Federasyon adresine gönderilmelidir. Mümkünse yaz›n›n ingilizcesi’nin de yazar taraf›ndan yaz›lmas› gerekmektedir.Yazar, makalesinde yer alacak görselleri 305 dpi çözünürlükte elektronik olarak taray›p, CD’de teslim etmelidir. E¤er bumümkün de¤ilse, mutlaka dia veya kart bask› (10x15) fleklinde göndermelidir. Yaz›larda kullan›lan flekil, flema grafikler“Word Belgesi” içine yap›flt›r›lmamal›, her biri tek bir resim belgesi olarak CD ile gönderilmelidir. Kullan›lan kaynaklarmetin içinde numaraland›r›lmal›, metin sonunda mutlaka toplanmal›d›r.Gönderilen yada istenilen her yazn›n kabul edilip edilmemesi yada düzeltme istenmesinde Yay›n Kurulu tam yetkilidir.“Sanatsal ve Bilimsel” bafll›¤› alt›nda de¤erlendirilecek makaleler mutlaka en az bir hakem taraf›ndan de¤erlendirildiktensonra Yay›n Kurulu’nca incelenmektedir.Dergideki yaz›lardan kaynak göstermek kofluluyla al›nt› yap›labilir. Dergiye gönderilen yaz›lar yay›nlans›n yada yay›nlanmas›nyazar›na iade edilmez. Özgün yada derleme yaz›lardaki bilgiler ve görüflleryazar›n sorumlulu¤undad›r. Ticari reklamlarfirmalar›n sorumlulu¤undad›r.
Serel Ön kapak içiVitrafix 3Umpafl Seramik 5Toprak Seramik 15Duravit 17Sacmi ‹mola 21Termal 23Bpb Gypsum 25Roca Kale 27
Graniser 31Çanakç›lar 33Vitra 57Hitit Seramik 59Ece Banyo 71Kütahya 79Turkish Ceramics 128Kale Seramik Arka kapak içiEge Seramik Arka kapak
‹lan ‹ndeksi / Advertiser Index
Foto
¤raf
/ Ph
oto:
Tüz
üm K
›z›lc
an
Seramik Federasyonu Dergisi
ISSN 1304-6578
TÜRK‹YEJournal of Turkish Ceramics FederationEylül - Ekim / September - October 2005 / No.11
Ücretsizdir / Free of Charge
SeramikçilerDünya Mimarl›kKongresi’ndeCeramic Professionalat World ArchitectureConvention
A life story from within ceramicsTüzüm K›z›lcan
Serami¤in içindenbir yaflam hikayesi
Tüzüm K›z›lcanBaths from Rometo Ottomans
Hamamlar
Roma’danOsmanl›’ya
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Editörden / Editorial
4
Seramik Türkiye Dergisi Genel Koordinatörü veSeramik Federasyonu Genel Sekreteri
Germiyan Saatçio¤lu
General Coordinator, the magazine Ceramics Turkeyand Secretary-General, the Ceramics Federation
Seramik Sektörü ülke ekonomisineüretimden yüksek katk› sa¤layan bir iflkoludur. Ülkenin tafl› topra¤› dedi¤imizyüksek kaliteli seramik hammaddekaynaklar›n› iflçilik ve enerji katk›s›ylave en yeni teknolojilerin yard›mlar›yladövize dönüfltürmektedir. Modernyaflam içerisinde ve dünya çap›nda talebiolan seramik karolar, seramik sa¤l›kgereçleri, seramik mutfak, sofra ve süseflyalar› gibi mükemmel ürünlerüretiyor.
Sektörü ülke çap›nda temsil eden ve birsivil toplum kuruluflu olan SeramikFederasyonu olarak son aylarda busektörün bir açmaza girdi¤iniayr›nt›lar›yla ilgililere duyurmayaçal›fl›yoruz. Fakat bir türlü, sat›n almayapt›¤›m›z kamu kurulufllar› ve Say›nHükümetimiz sesimize kulak vermiyor.
Bu sektörün girdileri YTL. ile, ihracatgelirleri ise malumunuz döviz ile. D‹Etaraf›ndan aç›klanan enflasyon, enerjiye
yap›lan zamlar› hesaba katm›yor.Do¤algaza ve elektri¤e bir y›lda yap›lanzamlar enflasyonu dörde befle katlad›.Bu sektör enerjiyi yo¤un olarakkullan›yor ve Avrupa’daki rakiplerinegöre enerjiyi %20-40 daha pahal›yasat›n al›yor. Bir taraftan YTL’deki de¤erart›fl›, di¤er taraftan kurlardaki düflüflsektörü k›skaç alt›na alm›fl, bo¤uyor.
Zaten fabrika-demiryolu-limanba¤lant›l› nakliye yapamaman›ns›k›nt›lar›n› yaflarken sektörün duyarl›oldu¤u bir baflka girdide nakliyede,demiryollar› birim fiyata zam yapmadan,tarife de¤ifliklikleri ile %100’e varan fiyatart›fllar›n› bir günde yürürlü¤e sokuyor.
‹hracat özendirici olmaktan ç›kt›, art›kfrenleyici olmaya bafllad›. Buna ra¤mengörülen ihracat art›fl› bu sektörünülkesini ne kadar çok sevdi¤inigösteriyor. Umar›z ilgililer ve yetkililersesimize kulak verir de bu sevgi dinmez,artarak sonsuza kadar gider.
De¤erli okurlar›m›z,
Ceramic Industry is a line of businesswith major production contribution tothe country’s economy. It transformsthe high quality ceramic raw materialresources we call the stone and theearth of the country into foreign currencywith the contribution of workmanshipand energy and with the aid of the latesttechnologies. It manufactures excellentproducts like ceramic tiles, ceramicsanitaryware, ceramic kitchen, tableand decorative ware, for which there isa demand in modern life and worldwide.
As Ceramics Federation, which is a non-governmental organization representingthe industry countrywide; in recentmonths, we have been trying to letconcerned parties to hear in detail thatthis sector is in a bind. But somehow,we cannot make our suppliers whichare public agencies and our esteemedGovernment hear us.
As we all know, the inputs of this industryare in YTL and export revenue is inforeign currency. The inflationannounced by State Statistics Institutedoes not allow for the increases in cost
of energy. The increases on natural gasand electricity in one year are four-fivefold of inflation. This industryconsumes energy intensely and buysenergy at a price 20-40 % higher thanits competitors in Europe. On the onehand, the revaluation of YTL and on theother hand, the drop in exchange ratesis clamping down on the industry,suffocating it.
In addition to the frustration of not beingable to transport with factory-railway-port connections; in another input theindustry is sensitive to, transportation,State Railway implements rateincreases approaching 100 % just bytariff changes without increasing theunit price just in one day.
Exporting is far from being encouragingany more; it is acting as a brake. Theincrease in exports observed despitethis is an indicator of how much thisindustry loves its country. We hope thatconcerned parties and authorities hearus so that this love does not cease butlasts until eternity, increasingcontinuously.
Dear readers,
16 Haberler / News
VitrA, mimarlar› ‹stanbul Modern’debuluflturduVitrA brings architects together at ‹stanbulModern
Contents
‹çindekiler
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
‹çindekiler / Contents
6
18 Haberler / News
Toprak Seramik’te sadelik ve fl›kl›kayn› karedePlainness and elegance in the sameframe at Toprak Seramik
22 Haberler / News
Çanakç›lar’dan yeni konsept; CREAV‹TNew concept from Çanakç›lar; CREAV‹T
Sektörel Bak›flSectorel Outlok
46Fatih Kazanc›:“Hedefimiz, Özel SeramikMeslek Lisesi’ni kurmak”“Our greatests objective isto found Special CeramicVocational High School.”
36“Türkiye seramik sektörü gereküretim gerekse ihracatperformans› aç›s›ndan dünyaölçe¤inde önemli bir yere sahip”“Turkey has a world scale significantposition in terms of both the productionand also export performance of theceramic sector”
PortrePortrait
Sanayi ve Ticaret Bakan›
Ali Coflkun
Minister Of Industry and Trade
HaberlerNews
10Seramikçiler DünyaMimarl›k Kongresi’ndeCeramic Professional atWorld ArchitectureConvention
HaberlerNews
12UIA Kongresi’ndeKale etkinlikleriKale Events at UIAConvention
HaberlerNews
14UIA ödülleriEge Seramik’tenUIA awards fromEge Seramik
42Hitit Seramik’tenkaliteli ürün ve üstünhizmet anlay›fl›High quality products andsuperior serviceconcept from Hitit Seramik
ÜyelerimizMembers
34 Haberler / News
Graniser yeni sezon ürünleri ile doludizginGraniser gallops with new season products
26 Haberler / News
Duravit’ten Utronic pisuvarUtronic urinal from Duravit
28
Haberler / News
RocaKale’ye Çevre Kalite BelgesiISO 14001Environmental Quality CertificateISO 14001for RocaKale
30
Haberler / News
Ege Seramik’ten banyolarade¤er katan koleksiyonlarCollections adding valueto bathrooms from Ege Seramik
32 Haberler / News
Seramik karoda yeni ufuklarKhalkedon SerisiNew Horizons in Ceramic Tile:Khalkedon Line
126 Ajanda / Agenda
7
122 Bilim - Teknoloji / Science - Technology
‹ndirgen AtmosferdeSanatsal Araflt›rmalarArtistic Researchs in Reductive Atmosphere
Türkiye’denbir tasar›m hareketiA design movementfrom Turkey
‹zlediklerimizOur Impressions
52
Tasar›m gurusuPhilippe StarckThe guru of design:Philippe Starck
AktüelAktuel
72
Cumhuriyet’in simgesiAnkara Palas
MekanSpace
76Ankara Palas, thesymbol of the Republic
Oktay Ekinci:“‹stanbul, gerçek anlamdadünyaca tan›nd›. HattaTürkiye de öyle…’’
Kent ve YaflamCity and Life
60
“‹stanbul truly becameworld known. In fact, so didTurkey...”
Volkanik Tüf BileflimliTafllar›n›nSeramik S›rlar›ylaS›rlanarak Piflirilmesi
SanatArt
92
Firing Of Volcanic TuffCompound Stones GlazedBy Ceramic Glaze
Nemrut Da¤› ZirvesindekiDünya Harikas›Kommagene Kral›Antiokhos I’inTap›nak-Mezar› ve An›tlar›World Wonder At The Top OfNemrut MountainTemple-Tomb And MonumentsOf Kommagene King Antiokhos I
ArkeolojiArchaeology
102
A life story fromwithin ceramicsTüzüm K›z›lcan
84SanatArt
Tüzüm K›z›lcan
Serami¤in içindenbir yaflam hikayesi
54 ‹zlediklerimiz / Our Impressions
Camda sanatsal yans›malarArtistic reflections on glass
55 ‹zlediklerimiz / Our Impressions
II. Uluslararas› Ça¤dafl MozaikBienali’ndeTürk seramikçilerTurkish ceramic artists at II InternationalContemporary Mosaic Biennale
58 ‹zlediklerimiz / Our Impressions
Beytepe’de seramik panoCeramic panel in Beytepe
80 Tasar›m / Design
Tasar›m Hakk› ve Hak Arama KültürüDesign Right and the Culture ofClaming Rights
110 Hamamlar / Baths
Roma’dan Osmanl›’ya HamamlarBaths from Rome to Ottomans
96 Sanat / Art
Günümüzde Torna Sanat›Lathe Turned Pottery Craftsmanship Today
68 Aktüel / Aktuel
Pera MüzesiPera Museum
Seramik Sektörü’nün 80’e yak›ntemsilcisi 18-19 Haziran 2005 tarihleriaras›nda, Bolu Abant’tagerçeklefltirilen AramaKonferans›’nda bir araya geldi. OrtaAnadolu ‹hracatç› Birlikleri GenelSekreterli¤i taraf›ndan organize edilenve seramik sektörünü temsil edenfirmalar›n üst düzey yöneticileri ileD›fl Ticaret Müsteflarl›¤›, HazineMüsteflarl›¤›, Gümrük Müsteflarl›¤›,Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›, Çevre ve
Orman Bakanl›¤›, DenizcilikMüsteflarl›¤›, TCDD Genel Müdürlü¤ü,BOTAfi Genel Müdürlü¤ü gibi kamukurumlar›n›, Seramik Federasyonuve akademi dünyas› temsilcilerini biraraya getiren bu kat›l›ml› yöntemsüreci sektöre büyük katk›s› olmuflkiflilerin de deste¤ini ald›.
Sektöre yönelik ilk Arama Konferans›bundan 9 y›l önce 1996 y›l›ndagerçeklefltirilmiflti. Çal›flmalar
sonucunda ortaya ç›kan öneriler, dahasonra bir Karar Konferans›’ndaönceliklendirilmifl, bu öncelikler›fl›¤›nda sektörün ortak tan›t›m›, d›flsat›m koordinasyonu, bölgesellaboratuvar kurulmas›, hammaddeflirketi kurulmas› konular›ndaoluflturulan projeler, bir DiyalogKonferans› ile netlefltirilmifl ve hayatageçirilmiflti.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
8
Approximately 80 representatives ofthe Ceramic Industry came togetherat the search conference held inAbant, Bolu, June 18-19, 2005. Thisparticipated process, which wasorganized by the Secretariat Generalof Central Anatolian Exporters Union,which brought together the seniorexecutives of firms representing theceramic industry and therepresentatives of public agencieslike Undersecretariat of ForeignTrade, Undersecretariat of Treasury,
Undersecretariat of Customs,Ministry of Industry and Trade,Ministry of Environment and Forestry,Undersecretariat of Maritimes,General Directorate of Republic ofTurkey State Railways, GeneralDirectorate of BOTAfi and CeramicFederation and academia also tookthe support of individuals who havemade major contributions to theindustry.
The first Search Conference oriented
to the industry was held 9 years agoin 1996. Proposals emerging at theend of studies were later prioritizedat a decision conference and in lightof such proposals, the projectscreated relating to joint promotion ofthe industry, export coordination,establishment of regional laboratoriesand establishment of a raw materialcompany were clarified andimplemented at a dialogueconference.
CeramicIndustrydraws it newroad map byConsensus
O A ‹ BOrta Anadolu‹hracatç› Birlikleri
Ortak Ak›l ile çizdi
Seramik sektörüyeni yol haritas›n›
Haziran ay›nda gerçeklefltirilençal›flmada, önümüzdeki on y›l içinde;yöngörü (vizyon) olarak dünya ölçe¤indeimaj aç›s›ndan aranan olmak, pazar pay›n›art›rmak ve sat›fl miktar›n› art›rmayayönelik hedefler ön plana ç›kt›. Hedeflerinikaplamada dünyada ilk 5 ve Avrupa’daikinci olmak olarak belirleyen iddiasahipleri, önceliklerini vitrifiyede, dünyada3. ve Avrupa’da ise liderliklerini korumakolarak belirlediler.
Çal›flman›n sonunda öncelikli olarakgerçeklefltirilmek üzere seçilen projeler
ise afla¤›daki flekilde s›ralanabilir:Hedef Pazarlarda Uygulanan Tarife veTarife D›fl› Engellerin Tespiti ve OrtadanKald›r›lmas›, UNICERA Fuar›’n›nUluslararas› Niteli¤e Kavuflturulmas›,‹nsan Kaynaklar› Planlamas› ve E¤itimi,Stratejik Araflt›rma, Planlama ve‹stihbarat, Uluslararas› PazarlamaE¤itimi, Liman Demiryollar› Ulafl›mGelifltirme, ‹stanbul Kullan›lamayanMakineler Borsas› (‹KMB), Türk Seramik‹maj›n›n Yükseltilmesi, Türk SeramikTicaret Merkezleri, AR-GE FinansOlanaklar›, Euro-Palet, Nakliye-‹flbirli¤i
Hammadde Kaynaklar› Geliflimi, Di¤erSektörlerle ‹flbirli¤i Çal›flma Grubu,Seramik Tasar›m Enstitüsü, SeramikMakine ve Yan Sanayii Gelifltirme.
Ortaya ç›kan bu iflbirli¤i projelerinin, Ekimay›nda düzenlenecek bir DiyalogKonferans›’nda detayland›r›lmas› vesonras›nda hayata geçirilmesiplanlan›yor. Böylece seramik sektörüneyönelik tüm iddia sahiplerini kapsayanbu kat›l›ml› çal›flman›n takibiyle sektöreiliflkin net bir yol haritas› ç›kar›lmas›amaçlan›yor.
In the event held in June, objectivesseeking to become sought world wideimage-wise in terms of vision, to increasemarket share and sales volume in thenext ten years came to the forefront. Thepremise holders who set their targets asgoing in the top five in the world andranking second in Europe gave priorityto becoming third in the world and tomaintain their leadership in Europe invitreousware.
The projects selected to be undertakenwith priority at the end of the event maybe set out as follows:
Detection and elimination of Tariff andNon-Tariff Obstructions Enforced inTarget Markets, Making UNICERA Fairinternational, Human ResourcesPlanning and Training, StrategicResearch, Planning and Intelligence,International Marketing Education,Harbor Railways TransportationDevelopment, Istanbul UnusableMachines Exchange, Raising the Imageof Turkish Ceramics, Turkish CeramicTrade Centers, R&D Finance Facilities,Euro-Palet, Transportation-Collaboration, Raw Material Resources
Development, Work Group onCollaboration with other Sectors,Ceramics Design Institute, CeramicMachinery and Side IndustryDevelopment.
It is planned that these emergingcollaboration projects are detailed at adialogue conference to be organized inOctober and launched subsequently. Itis targeted to draw a clear road map forthe industry by following-up thisparticipated event which involved allpremise holders oriented to the ceramicindustry.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
10
SeramikçilerDünya Mimarl›kKongresi’nde
Cera
mic
Pro
fess
iona
l at W
orld
Arch
itect
ure
Conv
entio
n
TMMOB Mimarlar Odas›’n›n evsahipli¤ini yapt›¤› Dünya Mimarl›kKongresi’nin 22. si 3-7 Temmuz 2005tarihleri aras›nda ‹stanbul Lütfi K›rdarUluslararas› Kongre ve SergiSaray›’nda gerçeklefltirildi. Dünyakentlerinin kültürel ve ekonomikboyutlar› ile tart›fl›lmas› için mimarlarve mimarlar›n yak›n iflbirli¤i yapt›¤›planlama, tasar›m, mühendislikmeslekleri, toplum ve çevrebilimlerinden ilgili kiflilerin,kurumlar›n, ö¤rencilerin yerli veyabanc› bas›n mensuplar›n›n kat›ld›¤›kongreye 128 ülkeden 8 bini kay›tl›olmak üzere toplam 10 bin konukkat›ld›. Ev sahibi Türkiye %30 oran›nda
kat›l›mla kongreye büyük ilgi gösterdi.Dünyan›n en ünlü mimarlar›n›buluflturan kongre, ünlü konuflmac›larkonusunda rekor k›rd›. ‹lk kez birkongrede bu kadar ünlü mimar›n birarada kat›l›m› gözlendi. Bu ünlümimarlar aras›nda; Zaha Hadid-UK,Rem Koolhas-Hollanda, Tadao Ando-Japonya, Massimiliano Fuksas-‹talya,Shigeru Ban-Japonya, CharlesCorrea-Hindistan, Sumet Jumsai-Tayland, Kengo Kuma-Japonya,Fumihiko Maki-Japonya, GlennMurcutt-Avustralya, MikhailPiotrovsky-Rusya, Joseph Rykwert-USA, Robert Venturi-USA, Ken Yeang-Malezya gibi isimler vard›.
The 22nd World ArchitectureConvention hosted by TMMOBChamber of Architects was held July3-7, 2005 in Istanbul Lütfi K›rdarInternational Convention andExhibition Palace. A total of 10,000guests, 8,000 of which wereregistered, from 128 countriesattended the Convention wherearchitects and individuals fromplanning, design, engineeringprofessions and social andenvironmental sciences, agencies,students and local and internationalmembers of media participated in fordiscussion of world cities in terms ofculture and economics. Host Turkeydisplayed great interest in theConvention with its 30 % participation.
The convention, which broughttogether the most famous architectsin the world, broke a record in respectof famous speakers. Jointparticipation of so many renownedarchitects was observed for the firsttime in a convention. Among thesefamed architects were Zaha Hadid-UK, Rem Koolhas-Holland, TadaoAndo-Japan, Massimiliano Fuksas-Italy, Shigeru Ban-Japan, CharlesCorrea-India, Sumet Jumsai-Thailand, Kengo Kuma-Japan,Fumihiko Maki-Japan, GlennMurcutt-Australia, MikhailPiotrovsky-Russia, Joseph Rykwert-USA, Robert Venturi-USA, Ken Yeang-Malaysia.
11
About 30 principal speakers attended the Convention with thetheme “Cities: Marketplace of Architecture” and panels, forums,discussions and workshops, symposiums and 130 shows heldat museums and art galleries in conjunction with the Conventionmet with the guests through the Convention. At the convention,where a record over seven hundred papers were presented;yet another record was achieved, thanks to 2,000 applicationsfrom different countries of the world in the held studentcompetition.
Turkish ceramic industry gave major support to the ArchitectureConvention held every three years since 1948, recognized asthe world’s most important organization in this field. CeramicPromotion Committee also participated in the Conventionwhere Kale Group was a main sponsor and Vitra was a co-sponsor. Ceramic Promotion Committee and Chamber ofArchitects shared the 180 m2 stand in Lütfi K›rdar Rumeli Hall.Ceramic Turkey Maganize, the English language book calledHistory of Ceramic and the CD of the same book, ABCs ofCeramic booklets, handbags and ceramic key chains werehanded out at Ceramic Promotion Committee’s stand.
As Ceramic Federation and Timder were principal sponsorsfor “Material and Architecture in Anatolia Symposium” held inITÜ Taflk›flla Building on July 4-5, 2005 as part of the Convention,Ege Seramik and Tekmar co-sponsored the event. The firstday of the symposium which lasted two days was the scene ofa session on “Materials and Civilization in Anatolia throughAges” and the second day featured sessions on “ThematicAnalysis of Material & Architecture through Ages” And “3Evaluations on Material & Architecture through Ages”.World Architecture Convention came to a close at Lütfi K›rdarConvention and Exhibition Palace on July 7, 2005 with theIstanbul Declaration announced at the presence of thousandsof convention participants and the media and the “FarewellDinner” in Archeology Museum. Convention Chairman SühaÖZKAN handed over his powers to the Deputy Mayor of Torina,the host of the next UIA Convention.
UIA General Meeting was also held on July 8-10, 2005 in thehost city Istanbul following the Convention.
‘‘Kentler: Mimarl›klar›n Pazar Yeri’’ temal› kongreye 30 kadarana konuflmac› kat›l›rken paneller, forumlar, tart›flma veçal›fltaylar, sempozyumlar, kongreye paralel olarak müze vegalerilerde sürdürülen 130 kadar sergi kongre boyuncaziyaretçilerle bulufltu. Yedi yüz üzerinde rekor say›da bildirininsunuldu¤u kongrede bir baflka rekor da yap›lan ö¤renciyar›flmas›nda dünyan›n çeflitli ülkelerinden 2000 baflvuru ileyafland›.
1948 y›l›ndan bu yana üç y›lda bir düzenlenen, dünyan›n bualandaki en önemli organizasyonu olarak kabul edilen Mimarl›kKongresi’ne Türk Seramik Sektörü büyük destek verdi. KaleGrubu’nun ana sponsor, Vitra’n›n ise ortak sponsor oldu¤ukongreye, Seramik Tan›t›m Komitesi de kat›l›m gerçeklefltirdi.Lütfi K›rdar Rumeli Salonu’nda bulunan, 180 m2 geniflli¤indekistand› Seramik Tan›t›m Komitesi ve Mimarlar Odas› birliktepaylaflt›. Seramik Tan›t›m Komitesi’nin stand›nda, SeramikTürkiye Dergisi, Serami¤in Tarihi adl› ‹ngilizce kitap ve ayn›kitab›n CD’si, Serami¤in Alfabesi kitapç›klar›, çanta ve seramikanahtarl›k da¤›t›ld›.
Ayn› kongre kapsam›nda 4-5 Temmuz 2005 tarihlerinde ‹TÜTaflk›flla Binas›’nda düzenlenen ‘‘Anadolu’da Malzeme veMimarl›k Sempozyumuna’’ Seramik Federasyonu ve Timderana sponsor olurken Ege Seramik ve Tekmar ortak sponsoroldu. ‹ki gün boyunca devam eden sempozyumun ilk günü‘‘Ça¤lar Boyunca Anadolu’da Malzeme ve Uygarl›k’’ ikinci günü‘‘Ça¤lar Boyunca Mimarl›k ve Malzeme ‹liflkilerinin Tematik‹rdelemesi’’ ve ‘‘Ça¤lar Boyunca Malzeme ve Mimarl›k Üzerine3 De¤erlendirme’’ adl› oturumlar yap›ld›.Dünya Mimarl›k Kongresi Lütfi K›rdar Kongre ve Sergi Saray›’ndabinlerce kongre kat›l›mc›s› ve bas›n›n huzurunda aç›klanan‹stanbul Deklarasyonu ve Arkeoloji Müzesi’ndeki “Veda Yeme¤i”ile 7 Temmuz 2005 tarihinde sona erdi. Kongre Baflkan› SühaÖZKAN yetkilerini bir sonraki UIA Kongresi’nin ev sahibi Torinokenti Belediye Baflkan Yard›mc›s›’na devretti.
UIA Genel Kurulu da 8-10 Temmuz 2005 tarihleri aras›ndakongrenin sonras›nda ev sahibi kent olan ‹stanbul’da yap›ld›.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
12
UIA Kongresi’ndeKale etkinlikleri
Kale Grubu, UIA 2005 ‹stanbul XXII.Dünya Mimarl›k Kongresi’nde pekçok etkinlik gerçeklefltirdi. Kale Grubutaraf›ndan düzenlenen UIA 2005‹stanbul XXII. Dünya Mimarl›kKongresi’nin aç›l›fl partisi, 1500 y›ll›ktarihi bir mekan olan YedikuleZindanlar› içinde yap›ld›. TCCumhurbaflkan› Ahmet NecdetSezer’in uydu ba¤lant›s› ile kat›ld›¤›aç›l›fl seremonisine, Baflbakan RecepTayyip Erdo¤an, ‹stanbul BelediyeBaflkan› Kadir Topbafl’›n yan› s›ra yedibin mimar kat›ld›. Kale Grubufiirketleri ‹cra Kurulu Baflkan› ZeynepBodur Okyay Aç›l›fl Seremonisi’ndebir konuflma yaparak, kongrenin anasponsoru olarak mimarlara seslendi.Kale Grubu taraf›ndan organizeedilen, “Renklerde Yans›malar” isimli
bir performans sergilendi. Yans›malarGrubu ile birlikte çeflitli alanlardauzmanlaflm›fl sanatç›lar›n, Anadolutopraklar›nda geçmiflten günümüzemüzikal miras›n neyden caza kadaruzanan bir yelpazede sunuldu¤u birkonserdi bu.
Kale Grubu 4-7 Temmuz tarihleriaras›nda Hilton Convention Centre’dadüzenlenen Uluslararas› Yap› veMimarl›k Fuar›’nda yer ald›. Dünyadailk kez Kaleseramik taraf›ndanüretilen ve seramik sektöründe“devrim” niteli¤i tafl›yan 1000x3000x3mm boyutundaki Kale Sinterflexserami¤in kullan›ld›¤› Kale GrubuStand›, 2004 y›l›nda A¤a Han Mimarl›kÖdülü’nü alan Mimar Han Tümertekintaraf›ndan tasarland›.
Kale Events at UIAConvention
Kale Group undertook numerousevents in UIA XXII World ArchitecturalConvention. The opening event of UIAXXII World Architectural Conventionorganized by Kale Group was heldinside Yedikule Dungeons, a historicalsite of 1500 years. Alongside of PrimeMinister Recep Tayyip Erdo¤an andIstanbul Mayor Kadir Topbafl, seventhousand architects attended the galaceremony; Republic of TurkeyPresident Ahmet Necdet Sezer joinedby satellite connection. Kale Groupof Companies Chairman of ExecutiveBoard, Zeynep Bodur Okyay, in herspeech at the gala ceremonyaddressed architects, as the mainsponsor of the convention. Aperformance called “Reflections onColors” organized by Kale Group wasdisplayed. This was a concert whereGroup Yans›malar and performersspecialized in various fields presentedthe musical heritage from past topresent of Anatolian lands in aspectrum extending from ney to jazz.
Kale Group participated in theInternational Building andArchitecture Fair held at HiltonConvention Center July 4-7. The KaleGroup Stand, where the KaleSinterflex tile of 1000x3000x3 mmproduced by Kaleseramik for the firsttime in the world, which is recognizedas a revolution in the ceramic industry,was designed by architects HanTümertekin who received the A¤aHan Architecture Award in 2004.
13
Lütfi K›rdar Kongre Merkezi’nin bahçesinde yer alan KaleArchilounge mekan›, mimarlar›n yo¤un kongre ortam›ndanbiraz uzaklaflarak soluk ald›¤›, bo¤az manzaras› eflli¤inde birfleyler yiyip içebildi¤i, gazetesini okuyup, internete girebildi¤irahat bir mekan oldu.
Kale Archilounge mekan›na gelen mimarlar, Kale Grubufiirketleri Yönetim Kurullar› Baflkan› ve Kurucu Murahhas Azas›‹brahim Bodur ve ‹cra Kurullar› Baflkan› Zeynep Bodur Okyaytaraf›ndan karfl›land›. UIA Baflkan› Jaime Lerner, Zaha Hadid,Charles Correa, Massimiliano Fuksas, Robert Venturi, DenisScatt Brown, Tadao Ando, Odile Decq gibi dünyan›n ünlümimarlar› Kale Grubu’nun Archilounge’na gelen yabanc›mimarlar aras›ndayd›.
Mimarlar Komitesi Baflkan› Süha Özkanve Mimarlar Odas› Baflkan› Oktay Ekincide konuklar›n› Kale Archilounge’daa¤›rlad›lar. Ayr›ca ‹stanbul BelediyeBaflkan› Mimar Dr. Kadir Topbafl da KaleArchilounge’u ziyaret etti.
Kale Archilounge, on the grounds of Lütfi K›rdar ConventionCenter, offers a relaxing environment where architects tooka breath removed from the busy convention platform, wherethey could eat and have beverages accompanied by the sceneof Bosphorus and where they could read their newspapers andconnect to the Internet.
Architects visiting Kale Archilounge were met by Ibrahim Bodur,Chairman of Board of Directors of and Founding ManagingDirector and Zeynep Bodur Okyay, Chairman of ExecutiveBoards of Kale Group of Companies. World famous architectslike UIA President Jaime Lerner, Zaha Hadid, Charles Correa,Massimiliano Fuksas, Robert Venturi, Denis Scatt Brown, TadaoAndo and Odile Decq were among foreign architects who visitedKale Group’s Archilounge
Architects Committee Chairman SühaOzkan and Chairman of Chamber ofArchitects, Oktay Ekinci, also played hostto their guests in Kale Archilounge. IstanbulMayor Architect Kadir Topbafl, Ph.D. wasamong those visiting Kale Archilounge aswell.
VIP mimarlar için KaleArchilounge mekan›
Kale Archilounge for VIParchitects
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
14
Uluslararas› Mimarlar Birli¤i’nin 1-10 Temmuz 2005 tarihlerinde‹stanbul’da organize etti¤i 22. DünyaMimarl›k Kongresi, bir çok ilkigerçeklefltirdi.
Bu kongre kapsam›nda organizeedilen EKSTREM temal› Uluslararas›Yar›flmaya, 1200 mimarl›k ö¤rencisiprojeleri ile kat›ld›.
Yar›flma sonucunda, 6 Temmuz 2005tarihinde yap›lan ödül töreninde, UIAtaraf›ndan verilen ödüllerin yan› s›ra,Mimarlar Odas› ‹stanbul Büyükkentfiubesi Baflkan› Eyüp Muhcutaraf›ndan tüm ödül sahiplerine EgeSeramik taraf›ndan haz›rlananZeugma Çingenesi temal› SeramikPlaket verildi.
22nd World Architecture Conventionorganized by International ArchitectsAssociation July 1-10, 2005 achievedmany firsts.
1,200 students of architectureparticipated in the InternationalCompetition with the themeEKSTREM organized as part of thisconvention.
At the conclusion of the competition;at the awards ceremony held on July6, 2005, in addition to awards givenby UIA, all award winners were givena ceramic plaque prepared by EgeSeramik with the theme ZeugmaGypsy by Eyüp Muhcu, President ofIstanbul Büyükkent Branch ofChamber of Architects.
UIA
aw
ards
from
Ege
Sera
mik
UIA
ödü
lleri
Ege
Sera
mik
’ten
‹stanbul’da düzenlenen "XXII. DünyaMimarl›k Kongresi"ne destek verenEczac›bafl› VitrA, kongreye kat›lanmimarlar› ‹stanbul Modern’dea¤›rlad›. Davetliler önce ‹stanbulModern Sanat Müzesi’ni gezdi,ard›ndan müze bahçesindeki kokteylekat›ld›. Kalabal›k bir grupla sahnealan ve geceye VitrA’n›n “banyokültürü” adl› reklam filmi içinhaz›rlad›¤› parçay› seslendirerekbafllayan Burhan Öçal, mimarlarahofl bir gece yaflatt›.
Gecede bir konuflma yapan BülentEczac›bafl›;“‹stanbul gibi önemli bir kentin tarihive do¤al yap›s›n›n bir araya getirildi¤iprojeler gerçeklefltiriyoruz. UIABaflkan› Jaime Lerner’›n da aç›l›flkonuflmas›nda hat›rlatt›¤› gibi, asl›nda‘daha iyi bir yaflam alan› yaratmakiçin’ çal›fl›yoruz’’ dedi.
Endüstriyel tasar›mc› Ross Lovegroveda, VitrA için gerçeklefltirdi¤içal›flmalardan örneklere yer verdi¤ibir bildiri sundu.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
16
Vitr
A br
ings
arc
hite
cts
toge
ther
at ‹
stan
bul M
oder
n
Eczac›bafl› VitrA, a supporter of “XXIIWorld Architecture Convention”organized in ‹stanbul, hosted thearchitects participated in theconvention at Istanbul Modern. Theguests first took a tour of IstanbulModern Art Museum and attendedthe cocktail party in the museumgardens. Burhan Öçal, whoperformed with a large group, whostarted the night with the songprepared by VitrA for its promotionalfilm titled “bathroom culture”, helpedthe architects to have a good time.
Speaking at the event; BülentEczac›bafl› said “ We undertakeprojects where the historical andnatural structure of a significant citylike Istanbul are brought together.As UIA President Jaime Lernerreminded us in his opening speech,in fact, we are trying ‘to create a betterliving space’ ”.
Industrial designer Ross Lovegrovepresented a paper which includedspecimens from his works heundertook for VitrA.
VitrA, mimarlar›‹stanbul Modern’debuluflturdu
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
18
Tuana
Toprak Seramik added a brand newline to its bathroom sets portfolio.Tuana bathroom set is a different linewith its slender lines, elegant designand alternative basin sizes. Alongsideof basins produced in sizes 65, 60, 50and 45 cm. for different spaces ofapplication, fit to be used either bycolumn pedestal or by suspendedpedestal, Tuana’s console basin whichmay be used on top of 100 cm.cabinets or counters is the specialsurprise element for year 2005. Youmay use Tuana basins together withTuana toilet bowl with wall mountedtank or you may check the suspendedbowl option to gain a little bit morespace.
TuanaToprak Seramik banyo tak›mlar›portföyüne yepyeni bir seri ekledi.Tuana banyo tak›m› zarif hatlar›, fl›kdizayn› ve alternatif lavabo ölçüleriylefarkl› bir seri. Tuana’n›n farkl›kullan›m alanlar› için 65, 60, 50 ve 45cm. ebatlar›nda üretilen, hem kolonayakla hem de asma ayaklakullan›ma uygun olan lavabolar›n›nyan› s›ra 100 cm. ebad›nda dolap veyaset üzeri kullan›ma uygun olaraktasarlanan konsollu lavabosu da 2005y›l›n›n özel sürprizi. Tuana lavabolar›banyonuzda duvara s›f›r rezervuarl›Tuana klozetle kullanabilece¤iniz gibi,mekân›n›z› biraz daha ferahlatmakiçin asma klozet alternatifini dede¤erlendirebilirsiniz.Pl
ainn
ess
and
eleg
ance
in th
e sa
me
fram
e at
Top
rak
Sera
mik
Topr
ak S
eram
ik’te
sade
lik ve
fl›k
l›kay
n› k
ared
e
Tuana
19
LineaToprak Seramik creates differentworlds in your bathrooms with Lineaof size 25x33, in its new season. TheLine features numerous color choiceslike blue, light blue, pink, light pink,turquoise, pergamon, dark beige,beige and white. Linea Line is offeredto the consumers to be appreciatedwith its Atlantis border lines createdin pastel shades in size 5x33 cm. andfloor tiles of 25x33 cm. alongside ofMirage border tiles of 6x25 cm. andMirage single décor of 25x33 cm.
LineaToprak Seramik yeni sezonunda25x33 ebatlar›ndaki Linea ilebanyolar›n›zda farkl› dünyalaryarat›yor. Seri mavi, aç›k mavi, pembe,aç›k pembe, turkuaz, pergamon, koyubej, bej ve beyaz gibi birçok renkalternatifini bünyesinde bar›nd›r›yor.Linea serisi 6x25 cm. ebad›ndakiMirage bordür ve 25x33 cm. Miragetek dekorun yan› s›ra, 5x33 cm.ebad›nda pastel tonlarda oluflturulanAtlantis bordürüyle ve 25x25 cm.ebad›nda yer karolar›yla tüketicininbe¤enisine sunuluyor.
Variant
Banyonuzdaki tüm köfleleride¤erlendirebilece¤iniz yepyeni,dekoratif, ayk›r› bir lavabo klozettak›m›; Variant…
Variant tak›m düz duvardakullan›labildi¤i gibi hem klozeti hemde lavabosuyla köflelere de uyumsa¤layan yeni tasar›m›yla banyonunher noktas›na yerlefltirilebiliyor. Ad›n›da bu özelli¤inden alan tak›m, mekan›keskin hatlar›ndan uzaklaflt›r›p sizebanyolar›n›z› rahatça dekore etmeimkan› sunuyor.
VariantA brand new decorative marginalbasin toilet bowl set with which youcan make use of all corners in yourbathroom; Variant…
Variant may be used on straight wallsor may be placed at any point in thebathroom with its new designconforming to corners as well, bothwith its toilet bowl and also its basin.The set named after this featureallows you to remove the space fromits sharp lines and decorate yourbathrooms as you please.
Linea
Variant
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
20
120 y›ld›r geçimini çömlekçilikten sa¤layan Bilecik’in Pazaryeri‹lçesi’ne ba¤l› K›n›k Köyü, ilk çömlek flenli¤ini Temmuz ay›ndagerçeklefltirdi. Tüm köyün ifltirak etti¤i flenli¤e birçok farkl›flehirden de kat›l›m gerçekleflti.
Pazaryeri Kaymakam› Ersen Arslan’›n yapt›¤› incelemelersonunda K›n›k Köyü’nde yap›lan el sanatlar› konusunda tan›t›meksikli¤i oldu¤u noktas›ndan hareketle, bu sanat›n daha geniflkitleler taraf›ndan bilinir hale getirilmesi için çal›flmalarabaflland›. Önce köyde faal durumda olan atölyeleri gezen Arslan,yapmay› düflündüklerinin henüz çok az›n› gerçeklefltirdiklerini,ileriki y›llarda bu sanat› Bulgaristan’dan köye getiren fiakirTürk ad›na çömlekçili¤in geçmiflinin sergilendi¤i bir ‘‘MüzeEv’’ yap›m›n›n planland›¤›n› söyledi. Seneye gerçeklefltirileceketkinliklerde, üniversitelerin ve sivil toplum kurulufllar›n›n dahayo¤un ve etkin kat›l›mlar›n› beklediklerini, K›n›k ve Çömlekçilikiçin her türlü çal›flman›n destekçisi olduklar›n› ifade etti.
The village of K›n›k of district of Pazaryeri of Bilecik, which hasmade a living on pottery for 120 years, held its first pot festivalin July. People from many different cities attended the eventparticipated by the whole village.
On the notion that there was lack of promotion of handicraftmade in the village of K›n›k as a result of the examinationsmade by Pazaryeri District Governor Ersen Arslan, efforts wereinitiated to make this craft better known by masses. Arslan,who first toured the active workshops in the village, said thatthis was only a small part of what they were planning to do andthat they were planning to build a “Museum Home” where thehistory of pottery will be displayed in future years in the nameof fiakir Türk who carried this craft from Bulgaria to the village.Arslan said they expected a larger and more effective participationfrom universities and NGOs in the events to be held next yearand he was the supporter of any endeavors for K›n›k and Pottery.
Pot f
estiv
al in
K›n
›k
K›n›
k’ta
çöm
lek
flenl
i¤i
Banyonuzda geçirdi¤iniz zaman nekadar?
Yap›lan bir araflt›rmaya görehayat›m›z›n günde 1 saatini y›lda 14gününü ve ömür boyu ortalama 3y›l›n› geçirdi¤imiz banyolarda y›llar›ndeneyimi daha da fazla önemkazan›yor…
Vitrifiye ve banyo mobilyalar›ndaçeyrek as›rl›k deneyimi ile bilinenÇanakç›lar, yepyeni consepti Creavit’ibanyosuna de¤er verenlerinbe¤enisine sunuyor. Creavit, kalite veesteti¤i uyumla birlefltirirkenbanyosunda konfora önem verenleriçin pek çok seçene¤e sahip. Herzevke hitap eden Creavit, modelleriile Minimal çizgilerle maksimumgüzellik sunuyor.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
22
How much time do you spend in yourbathroom?
Experience over the years is gainingmore importance in bathroomswhere we spend one hour a day, 14days a year and on the average 3years of our lives, according to aconducted study…
Çanakç›lar, known for its quartercentury long experience invitreousware and bathroom furniture,offers its brand new concept Creavitto be appreciated by those valuingtheir bathrooms. Creavit has plentyof options for those committed tocomfort in their bathrooms as itmerges quality and aesthetics inharmony. Creavit, addressing eachand every taste, offers maximumbeauty in minimal lines with itsmodels.
Çana
kç›la
r’dan
yeni
kon
sept
;
CREA
V‹T
New
con
cept
from
Çan
akç›
lar;
CRE
AV‹T
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
24
Bingül Baflar›rHANDS IN CLAY’da
Bingül Baflar›r inHANDS IN CLAY
Uluslararas› Seramik Akademisiüyesi olan seramik sanatç›s›Bingül Baflar›r baflar›lar›na biryenisini ekledi. Sanatç› ABD’deseramik sanat› alan›nda bugünekadar yay›nlanan en önemlikitaplardan biri olan HANDS INCLAY adl› kitapta yer ald›. Dündenbugüne seramik sanat›n›n tarihini,teknik ve sanatsal geliflimiyle anlatan,seramik ve heykel ö¤rencileri vesanatç›lar› için bir kaynak kitapolarak haz›rlanan kitapta sanatç›n›nseramik mihrap çal›flmas›na yerverildi.
Beflinci bask›s› yap›lan, CharlotteF.Speight ve John Toki taraf›ndanhaz›rlanm›fl olan bu kitab›n“Mimaride Seramik” bölümündekendisi için iki sayfa ayr›lan BingülBaflar›r’›n seramik panolar› tan›t›ld›.
Seramik sanat›n›n uygulamaanlam›nda en zor bölümü olanmimaride seramik, bahçe serami¤ive an›tsal seramikle ilgilendi¤ini vebu alandaki baflar›lar›n›n dünyamedyas›nda yer almas›n›n kendisiniçok mutlu etti¤ini belirten sanatç›,yak›nda Avustralya, ABD ve Çin’deyay›na haz›rlanan kitaplarda da yeralaca¤›n› söyledi.
Ceramic fine artist Bingül Baflar›r, amember of International CeramicAcademy, added yet another one toher achievements. The artist wasnoted in the book HANDS IN CLAY,one of the most important bookspublished so far in the art of ceramicsin USA. The book, explaining thehistory of ceramic art with its technicaland artistic development, preparedas a sourcebook for ceramic andsculpting students and fine artists,featured the ceramic altar work ofthe artist.
In the section “Ceramic inArchitecture” of this book preparedby Charlotte F.Speight and John Toki,the fifth edition of which is published,two pages were allocated to ceramicpanels of Bingül Baflar›r.
The artist, who said that she wasinterested in ceramic in architecture,garden ceramic and monumentalceramic, the hardest areas of the artof ceramic in terms of application,added that she was very happy thather achievements in this field werementioned in the world media andalso stated that she would also becovered in the books prepared forpublication in Australia, USA andChina.
Banyo üreticisi Duravit’in sundu¤uUtronic pisuvar flimdi flehir elektri¤iile çal›fl›yor. Hijyenik, bak›m› vekullan›m› kolay Utronic, Duravittaraf›ndan özel olarak gelifltirilenelektronik kontrol ünitesi sayesindeher kullan›mdan sonra bas›nçl› suile temizleniyor. Elektronik kontrolünitesi, hijyenik olarak s›zd›rmazflekilde kapal› seramik çana¤›n alt›nayerlefltiriliyor. Sorunsuz yerindehaz›rl›¤› sa¤lamak üzere, gizli priz dedahil olmak üzere flehir elektri¤ibirimi, önceden ve ayr› olarak siparifledilebilmektedir.
Utronic ak›ll›d›r. Son kullan›mdan 12saat sonra bir otomatik temizlemegerçeklefltirir. Utronic’in ince vekullan›fll› boyutlar› (635 mm x 345mm x 315 mmYükseklik/Genifllik/Derinlik) vemimari tasar›mdan ba¤›ms›z, zariftarz›, Utronic’i otoyol servisistasyonlar›ndan tren istasyonlar›nave otellere kadar, akla gelebilecekbütün tuvalet tesisleri için ideal çözümhaline getirmektedir.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
26
Dura
vit’te
nUt
roni
c pis
uvar
Utr
onic
urin
al fr
om D
urav
it
The Utronic urinal offered bybathroom producer Duravit now runson city power. Hygienic Utronic, easyto maintain and use, is cleaned withpressurized water after each use,thanks to its electronic control unitdeveloped specifically by Duravit. Theelectronic control unit is placed underthe hygienically sealed ceramic bowl.The city power unit, including theconcealed outlet, may be ordered inadvance and separately to allow
problem free site preparation.
Utronic is smart. It cleansautomatically 12 hours after the lastuse. Utronic’s slim and usefuldimensions (635 mm* 345 mm* 315mm Height/Width/Length) andelegant style independent ofarchitectural design makes it the idealsolution for all imaginable toiletfacilities from highway servicestations to train stations and hotels.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
28
Ege Seramik’tenbanyolara
de¤er katankoleksiyonlar
Granada
Granada Serisi kullan›c›lar›na 6de¤iflik renk seçene¤i sunuyor.Mermer dokusu tafl›yan serinin duvarkarolar› 25x33, yer karolar› ise 33x33boyutlar›nda. Banyolar›nda klasik birtarz yaratmak isteyen kullan›c›larayönelik bu seriyi özel çizgilere sahipMadrid ve Barcelona isimlerindekidekor ve bordürleri zenginlefltiriyor.
Biella
Bir çok genifl renk alternatifi sunanBiella serisinin, yerde 4, duvarda 8renk alternatifi mevcut. Biella’n›nbordür ve dekorlar› Luce, Fiore veAvila ad›n› tafl›yor. Bu yeni seri farkl›ve ayr›cal›kl› görünüm arayanlar›nevlerindeki yerlerini almaya haz›r.
Granada
Granada Line offers 6 different colorchoices to its consumers. The walltiles of the line, bearing the marbletexture, come in 25x33 and floor tilesin 33x33. Décors and border tilesnamed Madrid and Barcelona withspecial line features enrich this line,addressing users wishing to createa classical style in their bathrooms.
Biella
Biella Line offering a wide range ofcolor choices has 4 floor and 8 wallcolor options. Biella’s border tilesand decors are named Luce, Fioreand Avila. This new line is ready totake its place in the homes of thoselooking for a different and privilegedlook!
Collections adding valueto bathrooms from
Ege Seramik
Biella Granada
Biella bordür
Granada bordür
29
Sardegna
Akdenizin tüm renklerinimekanlar›n›za tas›yan Sardegna serisitam 11 renk alternatifinden olufluyor.Bu seriye ayr›ca Sardegna, Girasoleve Corona isimlerini tafl›yan 3 zevkliyer ve köfle bordürü efllik ediyor30x30 ebad›ndaki Sardegna YerKarolar›, renk ve doku özelliklerinedeniyle birçok duvar karosu ilerahatl›kla kombine edilebiliniyor.
Santa Barbara
De¤iflik renk alternatifleri bulunanSanta Barbara, iç mekanlaraarad›¤›n›z do¤al güzelli¤i tafl›rken,s›rl› granit yer karolar› da d›flmekanlarda da rahatl›klakullan›labiliyor.6.5x25 ve 25x33 boyutlar›ndakiGibraltar ve 8x25 ve 25x33boyutlar›ndaki San Marino ve Barbarabordür ve dekorlar› seriyibütünlerken, serinin duvar karolar›ylabirlikte kombine edilerekkullan›labilecek 33x33 ve 45x45 s›rl›granit serisi de mevcut.
Alabastrino
S›rl› granit serisindeki “Alabastrino”mekanlar›n›zda minimalist bir tarzyarat›yor. Afl›nma dayan›m› yüksekolan seri, yo¤un trafi¤i olanmekanlarda da rahatl›klakullan›labiliyor. 45x45 ve 33x33ebatlar›nda, bej ve ceviz renklerindekiyer karolar›na, 25x33 duvar karolar›efllik ediyor. Ayr›ca 7x45 ve 7x7ebatlar›nda “Alabastrino Riverstone”ve ayn› ebatlardaki “AlabastrinoDikey” water jet yer bordürleri seriyitamaml›yor.
Sardegna
Sardegna line, carrying all colors ofMediterranean to your living spaces,is formed of exactly 11 color choices.In addition, 3 delightful floor andcorner border tiles named Sardegna,Girasole and Corona accompany thisline. Sardegna floor tiles of 30x30may be easily combined with manydifferent wall tiles, thanks to theircolor and texture properties.
Santa Barbara
Santa Barbara, offering different colorchoices, carries the natural beautyyou are looking for to interior spacesand the glazed granite floor tiles maybe used easily in exterior spaces.Gibraltar 6.5x25 and 25x33 and SanMarino and Barbara 8x25 and 25x33border tiles and decors complementthe line with glazed granite line of33x33 and 45x45, being available tobe used in combination with the walltiles of the line.
Alabastrino
“Alabastrino” of glazed granite linecreates a minimalist style in yourliving spaces. The highly wearresistant line may be used easily inhigh traffic spaces as well.25x33 wall tiles accompany the floortiles of 45x45 and 33x33 in beige andwalnut colors. 7x45 and 7x7“Alabastrino Riverstone” and“Alabastrino Dikey” water jet floortiles of the same size complementthe line.
Santa Barbara
Sardegna
Alabastrino
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
30
Env
ironm
enta
l Qua
lity C
ertif
icat
e IS
O 14
001f
or R
ocaK
ale
RocaKale, pursuing its activities thinking of the naturalenvironment first, at every stage from production totransportation since the day it was founded until present,received ISO 14001 Environmental Quality Certificate asa result of its concerned approach.
RocaKale, with the environmental management systemit implements and ensures the continuity of, assumesrequirements like:• Observing current environmental legislation andregulations,• Using energy and natural resources most effectively,• Keeping hazardous wastes under control,• Minimizing emergency risks.
Furthermore, it fulfills its social responsibilities likeproviding training to enhance the environmental awarenessof its employees and to inform its suppliers and thecommunity it interacts with on its activities relating to theenvironment as necessary, in the best manner possible.
Kuruldu¤u günden bugüne üretimden tafl›maya kadarher aflamada, öncelikle do¤al çevreyi düflünerekçal›flmalar›n› sürdüren RocaKale, duyarl› yaklafl›m› sonucuISO 14001 Çevre Kalite Belgesi’ne sahip oldu.
RocaKale, uygulad›¤› ve süreklili¤ini sa¤lad›¤› çevre yönetimsistemi ile:• Çevre ile ilgili yürürlükte olan yasal mevzuat vedüzenlemelere uymak,• Enerji ve do¤al kaynaklar› en etkin flekilde kullanmak,• Tehlikeli at›klar› kontrol alt›nda tutmak,• Acil durum risklerini en aza indirgemek gibi koflullar›üstlenmektedir.
Ayr›ca çal›flanlar›n›n çevre bilincini artt›rmak için e¤itimvermek, tedarikçilerini ve gerekti¤inde etkileflim içindeoldu¤u toplumu çevre ile ilgili faaliyetleri hakk›ndabilgilendirmek gibi toplumsal sorumluluklar›n› en iyiflekilde yerine getirmektedir.
RocaKale’yeÇevre Kalite BelgesiISO 14001
Serel, minimal ve rustik tarzlar›n kar›fl›m›ndanesinlenerek tasarlanm›fl yeni karolarla,banyolarda kiflisel tarz› hayal gücüylebirlefltirme f›rsat›n› sunuyor.
Khalkedon Serisi’nde 25x40 ebatlar›nda bej,aç›k bej, kahve, antrasit ve aç›k gri duvar karolar›ile 33x33 ebatlar›nda bej, antrasit ve kahve yerkarolar› yer al›yor. Bu serinin içinde en çok önplana ç›kanlar ise 2005 y›l›n›n en revaçta olanrengi antrasit ve kahvedir. Tüm renklerdekikarolar›n bordürleri mevcut olup, 6x25ebatlar›nda kesme telis bordur tarz›ndad›r.
Dufl teknesinin bulundu¤u duvar boydan boyaKhalkedon bordür ile kaplanabilece¤i gibi,dekorlar›yla da banyolarda farkl›kombinasyonlar yaratarak düfllere yolculuksunan banyoya kavuflmak mümkün.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
32
New Horizons inCeramic Tile:Khalkedon Line
Serel offers the opportunity of merging thepersonal style with the power of imaginationin bathrooms with new tiles designed underinspiration of the mixture of minimal and rusticstyles.
Khalkedon Line features beige, light beige,brown, anthracite and light gray wall tiles of25x40 and beige, anthracite and brown floortiles of 33x33. The most popular colors of 2005,anthracite and brown, come to the forefrontamong others. Border tiles are available for allcolors in the style of cut “telis” borders of 6x25.
The wall, where the shower cabin is placed on,may be covered by Khalkedon borderthroughout or it may be possible to achieve thebathroom offering a journey to your dreamsthrough creation of different combinations withdifferent décor items.
Seramik karodayeni ufuklar
Khalkedon Serisi
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Haberler / News
34
Graniseryeni sezon ürünleri iledoludizginAllegro serisi;Graniser gökkufla¤›n›n c›v›l c›v›l renktonlar›na sahip nefleli banyolaryaratmak isteyenler için idealseçenekler sunuyor. Sar›, f›st›k yeflili,k›rm›z›, mor, beyaz, bonerenklerindeki rölyefli fonu, 8x40 ve8x25 ebatlar›ndaki 3 farkl› bordürdesen alternatifi ile banyolar›n›z›renklendiriyor.
Orion Serisi;Her zaman gökyüzünün en üstünekarfl›l›k gelen, düfley bir dikdörtgenfleklindeki y›ld›z kümesi olanOrion’dan esinlenerek tasarlanm›flOrion serisi 25x33 ebatlar›nda kahve,bone renklerinde üretiliyor.12,5x33cm’lik bordürleri ile doyurucubir göz zevki sunarak gizemli ortamlaroluflturmak isteyenlere genifl tasar›molanaklar› sa¤l›yor.
Belinda serisi;Dalga efektleri ile zenginlefltirilmifl,rölyefli yüzeyi ile modern zevklerehitap eden banyo ve mutfaklar içinönerilen Belinda Serisi, 25x40boyutunda aç›k bej ve mavi, hardal,karamel, yeflil, mavi renk alternatiflerive 8x25 ebatlar›nda Belinda Dali veklasik bordürleri ile mekanlar›n›z›canland›r›yor. Ayr›ca 33x33ebatlar›nda yer seramikleri ile de seritamamlan›yor.
Allegro Line;Offers ideal options for those wishingto create joyful bathrooms with thechirping color shades of the rainbow.It brings color to your bathrooms withits reliefed background in yellow,pistachio, red, purple, white and bonecolors and 3 different border designchoices in sizes 8x40 and 8x25.
Orion Line;Orion Line, designed under inspirationby Orion which is a constellation inthe form of a vertical rectangle, alwayssitting right at the top of the sky, isproduced in brown and bone colorsin size 25x33. It affords extensive
design choices for those wishing tocreate mysterious environments,offering a satisfying pleasure to theeye with its 12,5x33cm borders.
Belinda Line;Belinda Line, recommended forbathrooms and kitchens, addressingmodern tastes with its reliefed surfaceenriched by wave effects, vitalizesyour spaces with 25x40 light beigeand blue, mustard, caramel, greenand blue color choices and BelindaDali and classic borders in size 8x25.The Line is completed by floor tilesof 33x33.
Gran
iser
gal
lops
with
new
seas
on p
rodu
cts
35
Linea Serisi;25x40 ebatlar›nda beyaz, siyah, bone,bordo ve yeflil renk tonlar› crackedalt›n ve platin bordürlerle hofl birkombinasyon oluflturuyor. Alt›n veplatin bordürler 3x40 ve 3x25boyutlar›nda kullan›c›lara sunuluyor.Koridor ve mutfaklar için önerilenLinea serisi renk alternatifleriyle farkl›kombinasyonlara olanak sa¤l›yor.
Crocodil Serisi;25x40 ebatlar›nda beyaz ve siyahrenklerde haz›rlanm›fl timsah derisigörünümündeki tasar›m› ile siyah vebeyaz›n asaletini yans›t›yor. 8x25ebatlar›ndaki alt›n ve platin bordürlerile crocodil serisi seçkinli¤iyle öneç›k›yor.
Pelle Serisi;25x40 / 33x33 ve 30x45 yer ve duvarebatlar›nda bej, rosa, venge rengindederi desenli üretilmektedir. Deridesen görüntüsü yaflam alanlar›nda
her tür mekan için kullan›m rahatl›¤›sa¤layan seri de 8x25 ebatlar›ndaPelle Rosa Alt›n ve Pelle VengeVetroza bordür alternatifleri de yeralmaktad›r.
Knidos Serisi;25x40 duvar ve 30x45 yer karolar› ilemistik bir hava yans›tan bej ve koyuMarron renklerdeki serinin 8x25 ve8x40 ebatlar›ndaki eskitilmiflbordürleri eski ça¤lar›n mistikgörünümünü salonlara tafl›yor.
Mineapolis Serisi;25x40 duvar ve 33x33 ebatlar›nda yerseramikleri ile serisi tamamlanm›flMineapolis rustik tarz›n temsilcisi.Biçim ve renk dengesinin ulaflt›¤›yal›nl›k, renklerdeki sade parlakl›kbenzerlerinden farkl› olmas›n›sa¤layan özellikleriyle bone, noce,marron tonlar› ile minimalist zevklerehitap ediyor.
Linea Line;25x40 white, black, bone, wine andgreen form a beautiful combinationwith cracked gold and platinumborder tiles. The gold and platinumborder tiles are offered to theconsumer is sizes 3x40 and 3x25.Line line recommended for hallwaysand kitchens allows differentcombinations with its color choices.
Crocodil Line;Reflects the nobelness of black andwhite with its crocodile skin lookprepared in white and black colorsin size 25x40. Crocodile Line comesto the forefront with its gold andplatinum border tiles in size 8x25.
Pelle Line;Pelle is produced for floor and wallin sizes 25x40 / 33x33 and 30x45 incolors beige, rose and venge withleather design. The Line, whichaffords ease of use for any type ofspace in living areas with its leatherpattern look, features 8x25 Pelle RosaGold and Pelle Venge Vetroza bordertile options.
Knidos Line;The worn look border tiles of size8x25 and 8x40 of the Line in beigeand Dark Maroon colors, reflectinga mystical atmosphere with its 25x40wall and 30x45 floor tiles, carries themystic look of ancient times to livingspaces.
Mineapolis Line;Mineapolis, complemented by 25x40wall and 33x33 floor tiles, representsthe rustic style. It addressesminimalist tastes in bone, noce andmaroon colors with the plainnessachieved by its form and colorequilibrium and the unassumingbrightness in its colors, making itdifferent from similar lines.
He graduated from Y›ld›zTechnical University ElectricalEngineering Department. He tookup graduate studies in IstanbulUniversity Faculty ofManagement. He served asfounder and senior executive incompanies like ÇanakkaleSeramik Fabrikalar› A.fi.; AR-TURTurizm A.fi. ; KaleporselenElektroteknik San.A.fi.; KaleMakine ve Kal›p San. A.fi.; KaleExport Ticaret A.fi.; KalebodurSeramik San. A.fi.; Türk SuudiYat›r›m Holding A.fi.; Türkiyefieker Fabrikalar› A.fi.; BisanBisiklet San. ve Tic. A.fi.; EgeMosan Motorlu Araçlar San. veTic. A.fi.; Kematex KemaliyeTekstil San. A.fi.; CoflkunMühendislik Müflavirlik Ltd. fiti.;Coflkun ‹letiflim Ltd. fiti.; BiltektaflBilim ve Teknoloji Araçlar› A.fi.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Portre / Portrait
36
Minister of Industry andTrade Ali Coflkun who comesfrom the ceramic industry:“Turkey has a world scalesignificant position in termsof both the production andalso export performance ofthe ceramic sector”
Y›ld›z Teknik Üniversitesi ElektrikMühendisli¤i'nden mezun oldu. ‹.Ü.‹flletme Fakültesi'nde Lisans üstüihtisas yapt›. Çanakkale SeramikFabrikalar› A.fi.; AR-TUR Turizm A.fi.;Kaleporselen Elektroteknik San.A.fi.;Kale Makine ve Kal›p San. A.fi.; KaleExport Ticaret A.fi.; KalebodurSeramik San. A.fi.; Türk Suudi Yat›r›mHolding A.fi.; Türkiye fiekerFabrikalar› A.fi.; Bisan Bisiklet San.ve Tic. A.fi.; Ege Mosan MotorluAraçlar San. ve Tic. A.fi.; KematexKemaliye Tekstil San. A.fi.; CoflkunMühendislik Müflavirlik Ltd. fiti.;Coflkun ‹letiflim Ltd. fiti.; BiltektaflBilim ve Teknoloji Araçlar› A.fi. gibiflirketlerde kurucu ve üst düzeyyönetici olarak görevler yapt›.
fierife Deniz UluerenRöportaj / Interview
Sanayi ve Ticaret Bakan›
Ali Coflkun
Minister Of Industry and Trade
“Türkiye seramik sektörügerek üretim gerekse ihracatperformans› aç›s›ndandünya ölçe¤indeönemli bir yere sahip”
“Seramik sektöründen gelen Sanayi ve Ticaret Bakan› Ali Coflkun:
37
fierife Deniz Ulueren: Siz de birdönem seramik sektöründe çal›flanbir sanayici olarak, 8 bin y›ll›k geçmiflkültüre sahip bu sektörün geçmiflinive sorunlar›n› biliyorsunuz, gelece¤eyönelik düflüncelerinizi,tavsiyelerinizi ö¤renebilir miyiz?
Ali Coflkun: Ülkede yaflananekonomik sorunlar ve uygulananistikrar politikalar› neticesinde inflaatsektöründe yaflanan durgunluk, içtalebin daralmas›, haks›z rekabetinartmas›, ihracatta fiyat tavizlerininverilmesi, d›fl pazarlarda Türk Mal›imaj›n›n oluflmamas›, teknolojide d›flaba¤›ml›l›k, sektörde yaflanan genelsorunlard›r. Bunlar›n yan› s›raülkemizde enerji maliyetlerinin di¤erülkelere göre yüksek olmas› do¤algazkullan›m›n›n istenilen yayg›nl›ktaolmamas›, deniz ve demiryoluulafl›m›n›n yeterince geliflmemiflolmas› ve karayolu tafl›mac›l›¤›naba¤›ml› kal›nmas›, tafl›mamaliyetlerinin yüksekli¤i gibi nedenlerde sektörün uluslararas› rekabetgücünü olumsuz yöndeetkilemektedir.
Tüm bunlara ra¤men Türkiyeseramik kaplama malzemelerisektörü ihracat›n› artt›raraksürdürmektedir. Hemgerçeklefltirdi¤i ihracat miktarlar›hemde AB ile Gümrük Birli¤i sonucus›f›rlanan ithalat vergilerine ra¤menithalat›n artmamas›, sektörünuluslararas› ölçekte belli bir rekabetgücüne ulaflt›¤›n› göstermektedir.
Sonuç olarak, Türkiye seramikkaplama sektörünün gerek üretimgerekse ihracat performans›aç›s›ndan dünya ölçe¤inde önemli biryere sahip oldu¤u ve bunun öngörüdöneminde de devam edece¤isöylenebilir. Ham maddekaynaklar›n›n ülkemizde zenginolmas›, sektörde yeni teknolojilerinkullan›lmas› ve dinamik bir yat›r›mortam›n›n bulunmas› bu e¤ilimindevam etmesini sa¤layacakunsurlard›r.
Ülkemizde konut ihtiyac›n›n sürekliartmas› ve kifli bafl›na tüketimin düflükdüzeylerde olmas›; son y›llardaistikrars›z bir seyir izleyen yurtiçitalebin tekrar art›fl e¤ilimine girece¤ikonusunda olumlu beklentileroluflturmaktad›r. ‹nflaat sektörününhareketli oldu¤u dönemlerde kiflibafl›na düflen seramik kaplamamalzemeleri tüketiminin artaca¤› vebunun da yurtiçi talebi pozitif yöndeetkileyece¤i bir gerçektir.
“Kademeli do¤algazfiyatland›rmas›n›nyap›lmas›, ulafl›mda isedemiryolu ba¤lant›l›limanlar›n seramiksektörüne tahsisedilmesi acil olarakyap›lmas›gerekenlerdir.”
“Stepped natural gaspricing and allocationof ports with railroadconnections to theceramic industry intransportation have tobe carried outurgently.”
fierife Deniz Ulueren: You, as anindustrialist who served in the ceramicindustry for a time period, are awareof the past and the problems of thisindustry with a 8,000 year old culture;may we learn your ideas andrecommendations for the future?
Ali Coflkun: The overall problemsexperienced in the industry are thestagnation in the construction industryas a result of the economic problemsundergone in the country and thestability policies implemented,shrinkage of internal demand, increasein unfair competition, price concessionsin exports, lack of Made in Turkey imagein external markets and externaldependency in technology. In addition,the fact that energy costs in our countryare high compared to other countries,that consumption of natural gas is notprevalent enough, that marine andrailway transportation have notadvanced adequately and thedependency on land transportation, hightransportation costs also affect theinternational competitiveness of theindustry adversely.
Still, Turkish ceramic tile industrycontinues with its exports in anincreasing manner. The export volumesachieved and also the fact that importshave not increased notwithstanding theimport duties which were eliminateddue to the customs union with EU showthat the industry is competitive at aninternational scale.
In consequence, it can be said that theTurkish ceramic tile industry has a worldscale important position in terms ofboth production and exportperformance and that this is expectedto continue in the future. Rich rawmaterial resources of our country,employment of new technologies in theindustry and the availability of a dynamicinvestment environment are factorswhich will ensure that this trend willcontinue.
The continuous increase in housingdemand in our country and low percapita consumption create positiveexpectations on the topic that thedomestic demand, which has taken aninconsistent course in recent years, willstart rising again. Per capita ceramictile consumption will increase in periodswhen the construction industry is activeand this will influence domestic demandpositively.
fi.D: Seramikçilerin enerji, tafl›ma,haks›z rekabet, finans, iç piyasa,tasar›m gibi sorunlar› hakk›nda netür çözüm önerilerindebulunabilirsiniz?
A.C: Sanayide kullan›lan do¤algazfiyatlar› OECD ülkelerinden % 26,elektrik ise ‹spanya’dan % 13 dahayüksek. Bunun için kademelido¤algaz fiyatland›rmas›n›n yap›lmas›seramik sektöründe maliyetleridüflürecektir.
Karayolu ulafl›m›n›n pahal› olmas›,demir ve denizyollar›n›n yetersizkalmas› ikinci önemli unsur. Seramiksektörünün etkin ve verimli bir flekildefaydalanabilece¤i demiryolu ba¤lant›l›limanlar›n bu sektöre tahsisedilmesinin acil olarak yap›lmas›gerekmektedir.
Bakanl›¤›m›z önde olmak üzere, birtaraftan TSE denetimlerinietkinlefltirirken, di¤er taraftanSeramik Araflt›rma Merkezi’ne yetkiverilmesi uygundur. Haks›z rekabeteden firmalara uygulanan yapt›r›mlara¤›rlaflt›r›lmal›, s›nai haklar›n tescilive korunmas› konusundakiuygulamalar iyilefltirilmelidir.
‹ç pazar›n gelifltirilmesi inflaatlardabelli kalite ve standarda sahip seramikürünlerin kullan›lmas›n›n sa¤lanmas›ile mümkündür. Yerel ve merkeziyönetimlerin, iflyerlerini ve konutlar›n›yenilemek isteyen kurumlar ilekiflilere teflvik edici tedbirler, imkanlarve destekler sa¤lanmas› ile iç piyasay›canland›rabilecektir.
Tasar›m konusunda etkin ülkelerindüzeyini yakalayabilmek için bir“Seramik Tasar›m ve ModaEnstitüsü” aç›lmas› ile özgüntasar›mlar›n üretilmesi, ürün birimfiyat›n›n yukar›lara çekilmesibak›m›ndan önemlidir. Seramiksektörünün ihtiyac› olan her düzeydekikalifiye elemanlar›n e¤itimi veyetifltirilmesi için gerekli düzenleme,teflvik ve desteklerin sa¤lanmas›sektörün geliflerek, gelece¤etafl›nmas›nda ayr› bir önemtafl›maktad›r.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Portre / Portrait
38
fi.D: What are your recommendations for solutions on the problems ofceramic businessmen like energy, transportation, unfair competition,finance, domestic market and design?
A.C: Prices of the natural gas used in the industry are 26 % over thosein OECD countries and the price of electricity is 13 % higher than in Spain.Therefore, the implementation of stepped natural gas pricing will decreasethe costs in the ceramic industry.
The fact that transportation is carried out by land, which is expensive, andthat rail and marine transportation is inadequate are the next significantfactors. Allocation of ports with railway connections, which the ceramicindustry may utilize effectively and efficiently to this industry, must becarried out urgently.
We, as the Ministry, should make TSE supervision more effective on theone hand and on the other hand, we should delegate power to the CeramicResearch Center. Sanctions against firms carrying out unfair competitionmust be made more onerous and the practices on registration andprotection of industrial rights must be improved.
Development of the domestic market will be possible by ensuring theuse of ceramicware with specific quality and standards in buildings.Encouraging measures, facilities and support to be provided by local andcentral administrations to organizations and individuals who wish torenovate their business premises and residences will help the domesticmarket to be rejuvenated.
Opening of a “Ceramic Design and Fashion Institute” and creation oforiginal designs is important for bringing the product unit price to higherlevels to catch the level of effective countries on the subject of design.The necessary regulations for the education and development of all levelsof qualified personnel required by the ceramic industry and provision ofsubsidies and supports are also important to allow the industry to developand meet the requirements of the future.
39
fi.D: Tan›nm›fl marka ile ilgili markamevzuat› ç›kar›ld›¤›n› biliyoruz. Bukonuda genel bir bilgi istiyoruz, biziayd›nlatabilir misiniz?
A.C: Tan›nm›fl markalar, 556 say›l›Markalar›n Korunmas› Hakk›nda KanunHükmünde Kararname’nin 7/I-›, 8/IV,42/1-a maddeleri ile S›nai MülkiyetinHimayesine Mahsus Milletleraras› Bir‹çtihat ‹hdas Edilmesine Dair ParisSözleflmesi’nin 1.mükerrer 6.maddesive Dünya Ticaret Örgütü TicaretleBa¤lant›l› Fikri Mülkiyet Haklar›Anlaflmas›’n›n 16.maddesindedüzenlenerek mevzuattaki yerini alm›flbulunmaktad›r.
Kural olarak tescilli bir marka, markasahibine, ayn› veya benzer mal veyahizmetler için ayn› veya benzermarkalara karfl› hukuki korumasa¤lamas›na ra¤men, yukar›da bahsigeçen hukuki düzenlemeler ile tan›nm›flmarkalarda, koruma kapsam›geniflletilerek farkl› mal veya hizmetleriiçeren markalara karfl› da korumasa¤lanmaktad›r.
Reklam gücü yüksek, kalitesinegüvenilen, sadece kullan›ld›¤› mal veyahizmetler ile ilgili sektörde de¤il tümmal veya hizmet sektörlerinde herkestaraf›ndan bilinen markalar, markasahiplerinin y›llar boyu süren yo¤untan›t›m çal›flmalar›, fikri emekleri,yat›r›mlar› sonucunda tan›nm›fl durumagelmifllerdir. Baflka kiflilerin hiçbir çabasarf etmeden tan›nm›fl markan›nimaj›ndan yararlanarak tan›nm›fl
markay› farkl› mal veya hizmetlerkullanmas›, tan›nm›fl markan›n ay›rtedici karakterinin zedelenmesine,markan›n toplumda ulaflt›¤› tan›nm›fll›kdüzeyinden haks›z yere yararsa¤lanmas›na ve markan›n itibar›nazarar verilmesine yol açacakt›r.Günümüz rekabet ortam›nda, markaihlallerine daha fazla maruz kalantan›nm›fl markalar›n daha genifl korumakapsam›na al›nmas› gerekmektedir.
Yukar›da da bahsedildi¤i gibi tescilli birmarka “ayn› veya ay›rt edilemeyecekmal veya hizmetler” için Türk PatentEnstitüsü’nce resen korunurken, “farkl›mal veya hizmetler” için korumay› markasahipleri bizzat kendileri yapmakzorundad›rlar (itiraz sistemi veya davayolu). Bu kural›n istisnas› tan›nm›flmarkalard›r. Tan›nm›fl markalarda“farkl› mal veya hizmetler” için korumay›da Türk Patent Enstitüsü resenyapmaktad›r. Dolay›s›yla hem “ayn› veyaay›rt edilemeyecek mal veya hizmetler”için hem de “farkl› mal veya hizmetler”için resen korunmas›n›n sa¤lanmas›,markalar›n korunmas› için kendiçabalar›na gerek olmamas› nedeniylemarka sahipleri, markalar›n›n tan›nm›flmarka statüsüne al›nmas›n›istemektedirler.
Tan›nm›fl marka hususunda Türk PatentEnstitüsü’nün resen incelemesi 556say›l› Markalar›n Korunmas› Hakk›ndaKanun Hükmünde Kararname’nin7.maddesinde “Marka Tescilinde Ret‹çin Mutlak Nedenler” bafll›¤› alt›nda yeralmaktad›r.
fi.D: We know that brand legislationwas enacted as regards knownbrands. We would like to have overallinformation on this topic; could youplease enlighten us?
A.C: Known brands have been coveredby legislation, having been regulatedunder Articles 7/I-›, 8/IV, 42/1-a ofDecree Law on Protection ofTrademarks No. 556; Article 6 bis 1 ofParis Convention on Establishment ofan International Landmark Decisionfor Protection of Industrial Propertyand Article 16 of World TradeOrganization Trade RelatedIntellectual Property RightsConvention.
As a rule, a registered brand allowslegal protection for the trademarkowner against the same or similarmarks for the same and similar goodsand services and by the legalregulations referred to above, thescope of protection is enhanced fortrademarks, bringing protectionagainst marks involving different
goods or services as well.
Marks known by everyone with highadvertising power with trusted quality,not only in the industry relating togoods and services it is used on but inall goods or services sectors havebecome known as a result of intensepromotional work, intellectual effortsand investments of mark ownerswhich have lasted through the years.Use by other people of the knownbrand for different goods or servicesutilizing the image of the known brandwithout making any effort will give riseto injury to the identifying character ofthe known brand, allowing unfairadvantage to be derived from the levelof awareness of the brand achievedin society and will cause the reputationof the brand to be hurt. In thecompetitive environment of today;known brands, which sustain moreand more trademark infringements,must be protected more broadly.
As we mentioned above; whilst aregistered trademark is automatically
protected by Turkish Patent Institutefor “same or non-distinguishablegoods or services”, trademark ownersmust carry out the protectionthemselves for “different goods orservices” (through challenges or legalaction). The exemption to this rule isthe known brand. For known brands,protection is carried out automaticallyby Turkish Patents Institute for“different goods or services” as well.Therefore, since protection is providedautomatically both for “same or non-distinguishable goods or services” andalso “different goods or services” andthere is no need for trademark ownersto make any efforts themselves, suchowners wish their marks to berecognized as known brands.
The automatic review by TurkishPatents Institute on the subject ofknown brands is covered under theheading “Absolute Reasons for Denialin Trademark Registration” in Article7 of Decree Law on Protection ofTrademarks no. 556.
“Ülkemizin geliflmesive toplumsal refah›nsa¤lanmas› amac›ylayeni yat›r›mlara ihtiyacvard›r. Bu yat›r›mlar›nözendirilmesi için“Yat›r›m Ortam›n›n‹yilefltirilmesi veRekabetçi Duruma”getirilmesi zorunlubulunmaktad›r.”
“New investments areneeded for thedevelopment of ourcountry and achievingsocial welfare. It isnecessary that the“InvestmentEnvironment isImproved and is MadeCompetitive” toencourage suchinvestments. ”
7.maddenin 1.f›kras›n›n › bendine göre“Sahibi taraf›ndan izin verilmeyenParis Sözleflmesi’nin 1.mükerrer6.maddesine göre tan›nm›flmarkalar” baflkas› ad›na tesciledilemezler. Bir markan›n tan›nm›flmarka olup olmad›¤› hususundakarar verecek görevli ve yetkilimakam ise 06.11. 2003 tarih ve 5000say›l› Türk Patent Enstitüsü Kuruluflve Görevleri Hakk›nda KHK’deDe¤ifliklik Yap›lmas›na Dair Kanun’un13.maddesinin d bendine göre TürkPatent Enstitüsü Markalar DaireBaflkanl›¤›’d›r. Marka sahipleri tescillimarkalar›n›n “tan›nm›fl marka”statüsüne al›nma taleplerini birdilekçe ile Markalar DairesiBaflkanl›¤›’na iletmektedirler. Budilekçeye ek olarak markalar›n›nneden tan›nm›fl oldu¤unu, promosyonçal›flmalar› gibi talepleri ispatlay›c›belgeler, deliller sunmaktad›rlar.Tan›nm›fl marka baflvurular› alt› ayiçersinde ilgili komisyon taraf›ndan“tan›nm›fl marka kriterleri”ne göreincelenerek sonuca ba¤lanmaktad›r.Komisyon incelemesi sonucundakiolumlu kararlar markan›n niteli¤inegöre “sektörel tan›nm›fll›k” veya “tümsektörlerde tan›nm›fll›k” fleklindeolabilmektedir.
fi.D: Haks›z yere kullan›lan markakonusu rekabet aç›s›ndan olumsuzetkiler yap›yor. Yabanc›lar daTürkiye’de marka alma konusundaçekingen davran›yorlar. Türkiye’debu tür ifllerde hukuk yavafl iflliyor.Cezai yapt›r›mlar yeterli mi veya netür yapt›r›mlar uygulamay›düflünüyorsunuz?
A.C: Marka hakk› ihlaline iliflkin cezaihükümler, Markalar›n Korunmas›Hakk›ndaki 556 say›l› KanunHükmünde Kararname’nin61.maddesinde düzenlenmifltir. Buhükümler kapsam›nda hapis cezas›,a¤›r para cezas›, iflyerinin kapat›lmas›ve belirli süreler için ticaretten mencezalar› mevcuttur. Ayr›ca, TürkTicaret Kanunu’nun haks›z rekabeteiliflkin hükümleri de uygulamakabiliyetine haizdir.
Türkiye’de yabanc› firmalar›n markatescil ettirme konusunda çekingendavrand›klar› söylenemez. Eldekiistatistiki bilgilere göre: 2002 y›l›ndatescil edilen yerli marka say›s› 13 biniken yabanc› marka say›s› 6 bin. 2003y›l›nda yerli marka say›s› 14 bin ikenyabanc› marka say›s› 7 bin. 2004y›l›nda ise yerli marka say›s› 18 biniken yabanc› marka say›s› 9 bindolaylar›nda olmufltur.
Under clause (›) of paragraph 1 of Article 7, known brands under Article6 bis 1 of Paris Convention, not authorized by their owners, “may notbe registered” in the name of any other person. The competent andauthorized body to decide whether a brand is known or not is TurkishPatent Institute Trademarks Department under clause (e) of Article13 of Act on Amendment on Decree Law on Establishment and Dutiesof Turkish Patent Institute dated November 06, 2003, no. 5000. Brandowners deliver their claims for being recognized as “known brand”for their registered trademarks to Trademarks Department with anapplication form. Attached to this application form, they submitdocuments and evidence showing why their trademarks is known andtheir promotional work, etc. Known brand applications are reviewedand concluded within six months by the relevant commission basedon “known brand criteria”. The affirmative decisions as a result ofCommission’s reviews may be in the form of either “sectoral recognition”or “all sectors recognition” depending on the nature of the trademark.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Portre / Portrait
40
fi.D: The matter of unfairly used trademark creates adverse effectsin terms of competition. Foreigners are reluctant to get trademarksin Turkey. Law operates slowly in these types of affairs in Turkey.Are criminal sanctions adequate or what type of sanctions are youplanning to impose?
A.C: Criminal sanctions as regards trademark infringements areregulated by Article 61 of Decree Law no. 556 on Protection ofTrademarks. These provisions incorporate imprisonment, heavy fines,closure of the business and trade bans for specific periods. Furthermore,unfair competition related provisions of Turkish Commercial Codeare enforceable.
It cannot be said that foreign firms in Turkey are reluctant to havetheir trademarks registered. According to the available statistical data;whilst the number of domestic trademarks registered in 2002 was13,000, the number of foreign trademarks was 6,000. The number ofdomestic trademarks in 2003 was 14,000, with the number of foreigntrademarks 7,000. In 2004, the number of domestic trademarks was18,000 and the number of foreign trademarks was around 9,000.
41
fi.D: Patent konusunda yeterli kan›tbulundu¤u takdirde tedbir ve önlemal›nabilir mi?
A.C: Yürürlükteki patent mevzuat›na göredava açan ve açacak olan kifliler, davakonusu patentin Türkiye’de kullan›lmaktaoldu¤unun veya kullan›lmas› için ciddi veetkin çal›flmalar yap›ld›¤›n›n ispat edilmesiflart›yla, davan›n etkinli¤ini temin etmeküzere mahkemeden ihtiyati tedbirtalebinde bulunabilirler. An›lanmevzuat›m›zda, ihtiyati tedbirin, verilecekhükmün etkinli¤ini tamamen sa¤layacaknitelikte olmas› ve özellikle afla¤›dabelirtilen tedbirleri kapsamas› gerekti¤i
belirtilmifltir:
1. Davac›n›n tecavüz teflkil eden fiillerindurdurulmas›;
2. S›nai haklar›na tecavüz edilerek üretilenveya ithal edilen fleylere veya patentiverilmifl usulün icras›nda kullan›lanvas›talara, Türkiye s›n›rlar› içinde veyagümrük ve serbest liman veya bölge gibialanlar dahil, bulunduklar› her yerde elkonulmas› ve bunlar›n saklanmas›;
3. Herhangi bir zarar›n tazmini bak›m›ndanteminat verilmesi.
“‹nflaat sektörününhareketli oldu¤udönemlerde kifli
bafl›na düflen seramikkaplama malzemeleritüketiminin artaca¤› vebunun da yurtiçi talebi
pozitif yöndeetkileyece¤i bir
gerçektir.”
“Per capitaceramic tile
consumption willincrease in periods
when theconstruction
industry is activeand this will
influence domesticdemand positively.”
fi.D: Can measures be adopted ifadequate evidence is found relatingto patents?
A.C: Under the current patentregulations, persons who initiate orto initiate action may requestinterlocutory injunction from the Courtto ensure the effectiveness of theaction, provided it is proven that thepatent, which is the subject of theaction is being used in Turkey and
serious and effective efforts arepursued for its use. In the saidlegislation, it is provided that theinterlocutory injunction is of nature toensure fully the effectiveness of thedecision to be rendered andspecifically covers the followingmeasures as specified below:
1. Stoppage of infringing actions of theDefendant;
2. Seizure of goods produced orimported by infringing on industrialrights or vehicles in execution of thepatented procedure everywhere withinborders of Turkey, including customs,free ports and zones and safeguardingof the same;
3. Provision of security forindemnification of any incurred losses.
fi.D: AB standartlar›na uygun KOB‹Tan›t›m› Kanun Tasar›s› haz›rlan›yordu,geliflmeler ne aflamada, bilgilendirebilirmisiniz?
A.C: Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› KuruluflKanunu’nda KOB‹ tan›mlar› ile ilgili birmadde eklenmifl olup, konuyla ilgili olarakSanayi ve Ticaret Bakanl›¤› ilgilikurulufllarla ortak çal›flmalar›n›sürdürmektedir.
fi.D: AB süreci ve yabanc› yat›r›maç›s›ndan ülkemize yans›malar› hakk›ndaneler düflünüyorsunuz?
A.C: Ülkemizde y›llard›r hasreti çekilenistikrarl› bir ortam›n oluflmas› ile AvrupaBirli¤i’nce ülkemize müzakere tarihlerininverilmesi ve dünya konjonktüründekigeliflmeler çerçevesinde son zamanlardado¤rudan yabanc› yat›r›mc›lar›n gelmesiümit edilmektedir. Ülkemizin geliflmesive toplumsal refah›n sa¤lanmas› amac›ylayeni yat›r›mlara ihtiyac vard›r ve buyat›r›mlar›n özendirilmesi ve sürdürülmesiiçin “Yat›r›m Ortam›n›n ‹yilefltirilmesi veRekabetçi Duruma” getirilmesi zorunlubulunmaktad›r. Bu ba¤lamda, özellikleotomotiv ve finans sektörlerindekikaydade¤er geliflmeler gözlenmektedir.Temenni ediyoruz ki, yabanc› yat›r›mc›lar›nülkemize yat›r›m yapmas›, yeni teknoloji,know-how, yönetim becerisi, sermaye,d›fl pazarlara eriflim ve istihdam art›fl› ilebirlikte ülkemiz ekonomisine çok önemliyans›malar olaca¤› bir gerçektir.
fi.D: A bill was being prepared forSMSEs in line with EU standards. Couldyou advise us on its stage ofdevelopment?
A.C: An Article relating to SMSEpromotions to the Ministry of Industryand Trade Establishment Act andMinistry of Industry and Trade iscontinuing with its joint efforts withapplicable agencies on the matter.
fi.D: What do you think of the EUprocess and its reverberations in ourcountry in respect of foreigninvestment?
A.C: As a long yearned stableenvironment is created in our country,it is hoped that direct foreign investorsarrive at our country as negotiationdates are given for our country byEuropean Union and the developmentsin world events. New investments areneeded for the development of ourcountry and achieving social welfare. Itis necessary that the “InvestmentEnvironment is Improved and is MadeCompetitive” to encourage suchinvestments. In this context, there arenotable developments especially in theautomotive and finance sectors. Wehope that there will be very significantreverberations in the economy of ourcountry as foreign investors invest inour country and the increase in newtechnologies, know-how, managementskills, capital, access to internationalmarkets and increase in employment
Hitit Seramik Sanayi ve Ticaret A.fi.founded for production of Wall Tilesand ceramic Floor Tiles in 1989,started its operations in UflakOrganized Industrial Zone in 1991with a Wall Tile capacity of 1,000,000m2 and Ceramic Tile Capacity of1,000,000 m2 in the first stage on aland of 415,616 m2,
Thousands of people were employedduring the construction andinstallation of the factory’s complexand the shipment of the machineryand equipment comprising 20,000components to the factory site forinstallation was achieved using 500containers and trucks. The productionof floor and wall tiles at the factory iscarried out by shaping in high tonnagepresses employing Italian technologyunder a force of 280-400 Kg/cm2 andfiring at high temperatures in singleand double firing kilns.
Hitit Seramik started a rapid growthprocess as a result of the investmentefforts accelerated by Chairman ofBoard of Directors Ibrahim HIZAL,Esq., a production capatity of 9,000,000m2 was reached in the factory’scomplex with a covered area of 76,000m2 within a short time span.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Üyelerimiz / Members
42
1989 tarihinde Duvar Fayans› veSeramik Yer Karosu üretimi amac›ylakurulan Hitit Seramik Sanayi veTicaret A.fi., Uflak Organize SanayiBölgesi’nde, 415.616 m2 arsas›üzerinde ilk etapta 1.000.000 m2
Duvar Fayans›, 1.000.000 m2 SeramikYer Karosu kapasitesi ile 1991 y›l›ndafaaliyetlerine bafllad›.
Fabrikalar kompleksinin oluflumu vemontaj› aflamas›nda binlerce insangörev al›rken montaj için 20.000 birimparçadan oluflan makine veekipmanlar›n fabrika sahas›na sevki500 konteyn›r ve t›r ile gerçekleflti.Fabrikada yer ve duvar serami¤iimalat›, ‹talyan teknolojisininkullan›ld›¤› yüksek tonajl› preslerde280-400 Kg/cm2 kuvvetleflekillendirilerek, tek ve çift piflirimf›r›nlar›nda yüksek s›cakl›ktapiflirilerek yap›lmaktad›r.
Yönetim Kurulu Baflkan› Sn. ‹brahimHIZAL’›n sürat verdi¤i yat›r›mçal›flmalar› neticesinde HititSeramik’te h›zla büyüme sürecinegirilirken k›sa süre içinde 76.000 m2’likkapal› fabrikalar kompleksinde9.000.000 m2üretim kapasitesineulafl›ld›.H
itit S
eram
ik’te
nka
litel
i ürü
n ve
üst
ünhi
zmet
anl
ay›fl
›H
igh
qual
ity p
rodu
cts
and
supe
rior s
ervi
ceco
ncep
t fro
m H
itit S
eram
ik
43
Kapasite art›r›m çal›flmalar›nda çok kapsaml› araflt›rmalaryap›larak Türkiye’nin ve dünya pazarlar›n›n talep etti¤i yeni vekaliteli ürünlerin üretimini sa¤layacak, özel teknoloji gerektirenyat›r›mlar›n yap›lmas›na özen gösterildi. Bu yeni yat›r›mlarsayesinde ülkedeki ve dünyadaki kullan›c›lar›n hizmetine kaliteliürünler sunuldu. Daima yeniyi ve iyiyi üretmeyi amaçlayan HititSeramik tüm yat›r›mlarda titiz ve ileriye dönük araflt›rmalarla,do¤ru ve isabetli seçimler yaparken, büyük mali kaynaklaray›rarak özel makine ve donan›mlar temin etti.
Bu büyüme sürecinde yat›r›mlar›n büyük bölümü flirket özkaynaklar› ile gerçeklefltirirken isabetli makine ve ekipmanseçiminin sonucu olarak oluflan özel ürünlerin sa¤lad›¤› malikaynaklar ile yat›r›m giderleri karfl›lanarak bugün borcubulunmayan yat›r›m tesislerinden biri haline geldi.
TS 3450, TS 202 standartlar›nda, ISO 9001 belgesi ile üretimyapan Hitit Seramik’in temel hedefi, üretiminin % 60’›n› ihraçetmek, % 40’›n› iç piyasa kullan›m›na sunmakt›r. Kuruldu¤uy›ldan bu yana bu hedefe ulaflan Hitit, önemli bir üretici -ihracatç› kurulufl olman›n d›fl›nda büyük döviz girdilerisa¤layarak yapm›fl oldu¤u yat›r›mlar› finanse ederek, yeniyap›lacak yat›r›mlara da güçlü kaynak oluflturmaktad›r. HititSeramik’in temel amac›; kaliteli ürün ve üstün hizmet sunumuile s›n›rs›z müflteri memnuniyetini sa¤lamakt›r.
Fayans – Seramik, su, toprak ve ateflin sanatla yo¤rulupbirlefltirilmesi ile ortaya ç›kan bir eserdir. Üretim sadece birsanayi yat›r›m›ndan ibaret de¤ildir, a¤›rl›kl› olarak sanatsal veestetik yaklafl›m gerektirmektedir.
Care was taken that investments requiring special technologiesallowing the production of innovative and high quality productsdemanded by Turkey and global markets were made as aresult of comprehensive research carried out in the capacityincrease efforts. Hitit Seramik, always seeking to produce thenew and the better, procured special machinery and equipment,allocating major resources in all its investments, making rightand proper choices through diligent research, taking futureinto account.
A major portion of the investments were achieved throughcompany equity during this growth process, making thecompany an institution without debts, meeting the investmentexpenditures by the financial resources brought about byspecial products formed as a result of correct machinery andequipment selections.
The basic objective of Hitit Seramik producing to TS 3450 andTS 202 standards with ISO 9001 certificate is to export 60 % ofits production and to offer 40 % of the same to the domesticmarket. Hitit, which has achieved this objective since the yearof its inception, creates powerful financial resources for newinvestments, financing the investments it has made, procuringmajor foreign currency inputs beside being a significantmanufacturer-exporter. The main aim of Hitit Seramik isunlimited customer satisfaction through offering high qualityproducts and superior services.
Tile is an article produced through kneading and joining ofwater, earth and fire with art. Production does not only consistof an industrial investment. It predominantly requires an artisticand aesthetic approach.
Machinery andequipment used inproduction
Body preparation unit :The main substance (body) of tilesshaped in presses, is prepared in thebody preparation facility with rawmaterial grinding, slip preparationand high temperature tower unitswhereby the slip is converted intopowder particles.
PressesComputerised hydraulic presses.
Biscuit kilns :Wall tiles are baked at a temperaturebetween 1120-1130oC incomputerised, natural gas heatedbiscuit kilns designed for a max.temperature of 1200oC.
Glaze kilns :Glazed wall tiles are baked at atemperature between 1080-1090oCin computerised, natural gas heatedglaze baking kilns designed for a max.temperature of 1200oC.
Glazing bands and automatic loadingand stacking machines :Rotating pattern printing machineswith full accessories, computerisedautomatic stacking machines,stacking and kiln feed bands and linesfor glazing.
Quality control, and packingmachines:Fully automatic, computerised, staticand dynamic adjustable wrap-roundcase packing machines of the latestItalian technology.
10x10 net mounting machines :Computerised meshing unit completewith kraft paper gluing equipment,produced with state-of-the-arttechnology, for the application of 10x 10 tiles on walls with equal seamclearances (12 units-30 x 40 cm) inthe form of a panel .
III. Firing unit:Automatic decoration band andspecial decoration kiln for firing allborder and decorated productsincluding vetrosa production,equipped with 5 printing, granuleapplication machines with fullaccessories, for decoration andborder production.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Üyelerimiz / Members
44
Üretimde kullan›lanmakine ve ekipmanlarMasse haz›rlama ünitesi :Preslerde flekillendirilen karonunana malzemesi ( masse ) haz›rlayanhammadde ö¤ütme çamurhaz›rlama ve yüksek ›s› kulelerikullanarak çamuru partikül fleklindetoza dönüfltüren çamur de¤irmenleri,komple aksamlar› ve ›s› kulesindenoluflan masse haz›rlama tesisi
Presler :Bilgisayar kontrolü hidrolik aksaml›presler.
Bisküvi f›r›nlar› :1200°C s›cakl›¤a göre dizayn edilmiflbilgisayar kontrollü, do¤algaz yak›tl›bisküvi f›r›nlar›nda duvar serami¤i1120-1130°C de piflmektedir.
S›rl› f›r›nlar :1200°C s›cakl›¤a göre dizayn edilmifl,bilgisayar kontrolü, do¤al gaz yak›tl›s›rl› piflirim f›r›nlar›nda s›rl› duvarserami¤i 1080-1090°C’depiflmektedir.
S›rlama bantlar› ve otomatikyükleme ve stoklama makineleri :Duvar karosu s›r aplikasyonlar›n›nyap›labilmesi için full aksesuarl›,rotatif desen basma makineleri iles›rlama ve f›r›n beslemeleri içinkomple otomatik bilgisayar kontrolüstoklama makine, stok bant ve hatlar›.
Kalite kontrol ve paketlememakineleri :‹talyan teknolojisinin son ürünüstatik,dinamik çal›flma ve bilgisayarkontrollü tam otomatik wrap-roundkutu sarmal› paketleme makineleri.
10x10 net – mounting makinalar› :10x10 karolar›n panel fleklinde eflitderz aral›kl› olarak (12 adet-30x40cm) duvara uygulanmas› amac›yla enson teknoloji ile imal edilmifl kraftka¤›t yap›flt›rmal› bilgisayar kontrollükomple fileleme tesisi.
III.piflirim tesisi:Dekor ve bordür üretimi için fullaksesuarl› 5 bask›, granül aplikasyonmakinalar› ile donat›lm›fl otomatikdekor band› ve vetroza üretimi dahiltüm bordür ve dekorlu ürün piflirimiiçin özel dekor f›r›n›.
45
PazarlamaD›fl PiyasaKuruldu¤u y›ldan bu yana y›ll›k üretim kapasitesinin % 60 - %70’l›k k›sm›n› ihraç eden Hitit Seramik, ülkeye kazand›rd›¤›dövizlerden ve baflar›l› ihracat›ndan dolay› birçok ödül ald›.Yurtd›fl›ndaki kurulufllarla iliflkileri 11 y›ld›r kesintisiz olaraksürmekte ve yeni yabanc› kurulufllar› müflteri portföyüneeklemektedir. ‹hracat›n› ‹skandinav Ülkeleri, Almanya, ‹ngiltere,Hollanda, Fransa, Amerika, Kanada, ‹srail gibi de¤iflik pazarlaragerçeklefltirmektedir.
‹ç PiyasaHitit Seramik’in yurtiçindeki kullan›c›lara hizmet sunmakamac›yla ‹stanbul, ‹zmir, Ankara, Adana’da bölge müdürlüklerive bu bölge müdürlüklerine ba¤l› olarak faaliyet gösteren 95bayisi bulunmaktad›r.
MarketingInternational MarketHitit Seramik, exporting 60 % - 70 % of its annual productioncapacity since the year it was founded, has received numerousawards because of the foreign currency it brought to the countryand its successful exports. Its relations with overseas companieshave been ongoing without interruption for 11 years and it isadding new international companies to its customer portfolio.Its exports are made to various markets like ScandinavianCountries, Germany, Britain, Holland, France, USA, Canadaand Israel.
Domestic MarketHitit Seramik has regional offices in Istanbul, Izmir, Ankaraand Adana and 95 dealers operating under such regional officesto offer its services to domestic consumers.
1963 Bitlis do¤umlu Fatih Kazanc›1976 y›l›ndan itibaren ‹zmir’de iflyaflam›na bafllad›. Befl erkek, iki k›zolmak üzere yedi kardefller. ‹flhayat›na ilk olarak aile flirketleri olantekstil sektöründe 1977 y›l›ndabafllad›. 1982’de Rodi Jeans’i kurarakimalata bafllad› ve 1989-90 y›llar›ndaKazanc› ‹nflaat ile birlikte inflaatsektörüne el att›. 1997’de sektöraray›fl› içindeyken, seramikte kararvererek, seramik sektörüne ad›m att›.1998 ortalar›nda Akhisar’da Graniserfabrikas› hayata geçti. Fatih Kazanc›evli ve iki çocuk sahibi.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sektörel Bak›fl / Sectoral Outlook
46
Born in 1963 in Bitlis, Fatih Kazanc›started his business life in Izmir since1976. They are seven children, fivemale and two female. He wasintroduced to business for the firsttime in the textile company belongingto his family in 1977. He startedproduction in 1982, founding RodiJeans and went into the constructionsector with Kazanc› Inflaat in 1989-90. In 1997, while looking for a sector,he moved in the ceramic industry.Graniser factory was launched inAkhisar in mid-1998. Fatih Kazanc›is married and has two children.
fierife Deniz UluerenRöportaj & Foto¤raflar / Interview & Photos
Fatih Kazanc›:“Our greatests objective is to
found Special CeramicVocational High School anddevelop high quality staff for
the industry. Nobody made aninvestment like this in Turkey.”
“Özel Seramik MeslekLisesi’ni kurarak, sektörekaliteli elemanlar yetifltirmeken büyük hedefimiz.Türkiye’de hiç kimse böylebir yat›r›m yapmad›.”
Fatih Kazanc›:
Unicera Fuar›’ndaki öngörüflmelerimden biriydi Graniser veFatih Kazanc›. ‹zmir’de esnaf, sanayi,ticaret hayat› kan a¤larken, dükkanlarard› ard›na kapan›rken, Kazanc›kardefller; deprem, 2001 krizi demediyoluna devam etti. ‹nand›lar,y›lmad›lar ve bugünkü noktalarageldiler. Tarihi, kültürü, yaflam›,insanlar›yla herkesin hayran oldu¤u‹zmir’de, Graniser ve Rodi Jeanstakdir toplamaya de¤ecek bir gücesahip. Haziran ay› sonlar›yd›, sanatç›,e¤itimci ve sektörden, birtak›mmekan çekimleriyle birlikte,röportajlar yapmak üzere‹zmir’deydim. Y›llarca ‹zmir’deyaflad›m, herkesin üzerinde mutlakabir Rodi vard›r, ama flimdi birçoklar›nevinde mutlaka Graniser markal› birseramik kaplama ürünü oldu¤unada flahit oldum. Özellikle ‹zmir’in tarihiresimlerinin ifllendi¤i duvar panokaplamalar› en ilgimi çekenlerden.Pazarlama Müdürü Ebru Uzluer,medyadan arkadafl›m, k›sa birsohbetten sonra kahvelerimizeflli¤inde bafllad›k Fatih Kazanc› ileGraniser’in dünü ve gelece¤ihakk›nda konuflmaya…
Graniser and Fatih Kazanc› were oneof my preliminary interviews inUnicera Trade Fair. As businesses,industry and commercial life shedtears and stores closed one afteranother in Izmir, Kazanc› brothersmoved on against earthquakes andthe 2001 crisis. They believed, wouldnot give up and reached where theyare today. In Izmir, whose history,culture, life and people are admiredby everyone, Graniser and Rodi Jeansare forces to reckon with. It was lateJune, I was in Izmir to have interviewswith location photographs with artists,educators and people from theindustry. I lived in Izmir for manyyears; everyone definitely wears aRodi but now I also witnessed thatmost people have a Graniser brandceramic tile product in their homes.Especially, the wall panel tiles withhistorical Izmir themes drew myattention. Marketing Manager EbruUzluer is a media friend. We startedto talk about the yesterday andtomorrow of Graniser with FatihKazanc›, accompanied by coffees aftera short chat…
“Amerika büyükhedeflerimiz içinde.Texas bölgesindefabrikadüflünüyoruz. Çokiyi bir yay›l›msa¤layaca¤›z. Birdepo açt›k,showroomutamamlan›yor.”
“United States in amongour greater objectives. Weare contemplating afactory in Texas area. Wewill achieve a gooddeployment. We starteda warehouse and theshowroom is on its way tocompletion. ”
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sektörel Bak›fl / Sectoral Outlook
48
fierife Deniz Ulueren: Profesyonel iflhayat›n›za giriflinizden bahsedebilirmisiniz?
Fatih Kazanc›: 1976 y›l›ndan itibarenokula ara vermemle birlikte, ‹zmir’de1977 y›l›nda tekstil giriflimlerimizinard›ndan, 1982’de Rodi Jeans,1989-90 y›llar›nda inflaat,1997’de seramiksektörü 1998 Akhisar’da kurdu¤umuzfabrikayla profesyonel hayata girdim.Daima at›l›mc›, giriflimci oldum. 14yafl›ndayd›m bafllad›¤›mda. Babam›z›nmesle¤i, terzi ve f›r›n üzerineydi, halao gençli¤i ve dinamizmi üzerimdehissediyorum.
1999 y›l›nda 2 milyon m2 ile üretimebafllad›k, depreme ra¤men 2000y›l›nda 3 milyon m2’lik bir yat›r›mlabirlikte y›ll›k 5 milyon m2’lik bir üretimkapasitesine ulaflt›k. 2001 krizinde 4milyon m2 yat›r›m›, 2002 y›l›nda 4milyon m2 yat›r›m takip etti. Y›ll›k 13milyon m2 ‘ye ulaflt›k. 2003-2004y›llar›nda yap›lan 10 milyon m2’likyat›r›mla, flu anki 23 milyon m2’liküretim kapasitesine eriflmifl olduk.Kriz ve durgunluk dönemleriniyat›r›mlarla geçirdik ve bugünleregeldik.
fi.D: Henüz alt› y›ll›k geçmifli olan gençbir kurulufl nas›l doruk noktalaraulaflt›?
F.K: Evet, böylesi genç bir kuruluflundinamizmini ürünlerine vetüketicilerine de yans›tmak ad›naöncelikle ürün tasar›mlar›m›za önemverdik. Müflteri memnuniyeti bizim içinçok önemli. Tüketici taleplerini vebeklentilerini tahmin ederek, öncedenanaliz ederek çözüm üretmeyiamaçlad›k. Modern bir banyodan,klasik tarzda bir banyoya kadar ürüngam›m›z› geniflletiyoruz. 1030 kiflininçal›flt›¤› kuruluflumuzda, yaflortalamam›z 28.
fi.D: Marka oluflturma ve dinamizmbunu nas›l sa¤lad›n›z?
F.K: Özgün markalar yaratmaçal›flmalar›na h›z kazand›rd›k.Toplumsal ve kültürel geliflmelereaç›kl›k, insana ve çevreye duyarl›l›k,teknolojik yenilik, deneysellik vegelifltirme ilkeleri ürün tasar›m›ndaözgünlü¤ü oluflturmakta ve bizde budo¤rultuda Graniser’in tasar›mgrubunun hedeflerini belirlemekteyiz.Dinamizmimizi, tüketicilere h›zl› servis,zaman›nda teslimat ve müflterimemnuniyetiyle oluflturuyoruz. Hergeçen gün geliflen bayi a¤›m›z iseGraniser’in bayi kanad›nda yaflad›¤›dinamizmdir.
fierife Deniz Ulueren: Can you talkabout your introduction to yourprofessional career?
Fatih Kazanc›: I started myprofessional life starting from 1976when I left school with our textileinitiatives in 1977 in Izmir, Rodi Jeansin 1982, construction in 1989-90 andthe ceramic industry in 1997 and thefactory we founded in Akhisar in 1998.I was always an initiator and anentrepreneur. I was 14 when I started.My father was a tailor and baker bytrade; I still feel that youth anddynamism on me.
We started production with 2 millionm2 in 1999; despite the earthquake,in 2000, we reached a productioncapacity of 5 million m2 per year, withan investment of 3 million m2. Theinvestment of 4 million m2 in 2001crisis was followed by an investmentof 4 million m2 in 2002. We reached13 million m2 annually. We managed
to reach today’s 23 million m2
production capacity with the 10 millionm2 investment in 2003-2004. We wentthrough the crisis and stagnationperiods making investments andbecame what we are today.
fi.D: How did a young organizationwith just a six year past reach suchpeak points?
F.K: Yes, we gave product designpriority to allow the dynamism of suchan organization to be reflected on itsproducts and the consumers.Customer satisfaction is veryimportant for us. We sought to createsolutions by foreseeing customerdemands and expectations andanalyzing them in advance. We areexpanding our product range from amodern bathroom to a classicalbathroom. In our organizationemploying 1,030 people, the averageage is 28.
fi.D: Brand creation and dynamism;how did you achieve that?
F.K: We accelerated the efforts forcreating original brands. Theprinciples of being open to social andcultural developments, concern forthe human being and theenvironment, technologicalinnovation, experimentation and
development give rise to originalityin product design and we set thetargets of Graniser’s design group inthis direction. We generate ourdynamism through fast service forthe consumer, on-time delivery andcustomer satisfaction. Our dealernetwork, which expands everypassing day, is Graniser’s dynamismin its dealer wing.
fi.D: ‹nflaattaki durgunluk seramiksektörünü çok çabuk etkiliyor.
F.K: ‹nflaat sektörüne do¤rudan ba¤›ml›olan seramik sektörü inflaat sektöründeyaflanan durgunluktan olumsuz yöndeetkileniyor. Sektörün geçen y›ldaki dikeyç›k›fllar› nedeniyle artan üretimkapasitesi bu sene döviz kurlar›n›n vepiyasalar›n düflük oranlardagerçekleflmesiyle yerini yatay gidifllereb›rakt›. Y›l›n ikinci yar›s›n›n canl›geçeçe¤inden umutluyum.
fi.D: Graniser’in gelecekle ilgili beklentive hedefleri nelerdir?
F.K: Sorunlara çözümleriyle birliktebakma al›flkanl›¤›nda olan firmam›z,tafl›mac›l›k konusunda yaflad›¤›sorunlara kurdu¤u nakliye filo vedemiryolu yat›r›m› (vagon, konteyner)ile çözüm getirerek ifl ve sektördekirekabetçili¤ini artt›rd›. Demiryoluistasyonunun fabrikan›n s›n›rlar›natafl›nmas› ile ilgili altyap› çal›flmalar›n›Akhisar Organize Sanayi Bölgesi, üstyap› çal›flmalar›n› ise DevletDemiryollar› yapacakt›r. Bu konudagerekli projelendirmeler haz›rland›,2006 y›l›nda yat›r›mlar›ngerçeklefltirilmesi hedeflenmektedir.
49
fi.D: The stagnation in constructionaffects the ceramic industry quiterapidly.
F.K: The ceramic sector, which is directlydependant on the construction sector,is adversely affected by the stagnationin the construction industry. Theproduction capacity, which increaseddue to the vertical thrusts of the industrylast year, was replaced this year byhorizontal movements due to lawexchange rates and markets. However,we believe that the second half will belivelier this year.
fi.D: What are future expectations andobjectives of Graniser?
F.K: Our firm, accustomed to looking atproblems with their solutions, increasedits competitiveness in the business andthe industry by brining a solution to theproblems it experienced intransportation by the transportation fleetit launched and its railroad investments(railway cars, containers). Theinfrastructure works relating to themoving of the railway station to theborders of the factory will be carried outby Akhisar Organized Industrial Zoneand the superstructure works will beperformed by State RailwaysAdministration. The required designwork on this matter has been prepared;realization of the investments aretargeted in 2006.
“Müflterimemnuniyetibizim için çokönemli. Tüketicitaleplerini vebeklentilerinitahmin ederek,önceden analizederek çözümüretmeyiamaçlad›k. Herbe¤eniye uygunürünlertasarlayarakhayatageçiriyoruz.”
“Customer satisfactionis very important for us.We are targeting togenerate solutions byforeseeing consumerdemand andexpectations andanalyzing them inadvance. We aredesigning and launchingproducts fit for all tastes.”
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sektörel Bak›fl / Sectoral Outlook
50
fi.D: Menemen’de kurmay› planlad›¤›n›z fabrikayla ilgiligeliflmelerden bahsedebilir misiniz?
F.K: Graniser Grup Menemen Serbest Bölgede 2. seramikfabrikas›yla ilgili gerekli fizibilite çal›flmalar› yapt›k, 2006-2007 y›llar›nda gerçeklefltirece¤iz. Orada biraz dahaspesifik mallar üretece¤iz, parlak granit ve vitrifiyedüflünüyoruz. Befl buçuk y›lda 2 milyondan 23 milyonm2’ye ç›kmak büyük baflar›. Graniser’in imaj›n› iki y›ldaçok iyi yerlere oturtaca¤›z. ‹hracatta hedefimiz % 50-55.
fi.D: Sektör olarak, fabrikan›zda e¤itim-staj ve mezuniyetsonras› ifl arayan gençlere yönelik projeleriniz var m›?
F.K: Sanayinin e¤itimle iç içe olmas› gerekti¤i, sektörekalifiye eleman yetifltirmenin önemli oldu¤u düflüncesiylee¤itimi yat›r›m planlar›m›za ekledik. Sezon itibariyle,Seramik Bölümü’nde okuyan ö¤rencileri, fabrikaya davetedip, tan›t›m, gezi ve yar›flmalar düzenleyerek, burs,de¤iflik sürpriz hediyeler ve teflviklerle ö¤rencileri sektörekazand›rmay› amaçl›yoruz. Milli E¤itim Bakan› HüseyinÇelik’in özel okullar›n teflvik edilmesi yönündeki aç›klamas›bizi sevindirdi. Akhisar Bölgesi’nde kuraca¤›m›z ÖzelSeramik Meslek Lisesi’nin sektördeki eksik kalifiye elemanihtiyac›n› da karfl›layaca¤›n› düflüyoruz.
fi.D: 2005 sezonunun ilk yar›s›n› de¤erlendirirseniz?
F.K: Bir önceki y›lda ürün sat›fl s›k›nt›m›z vard›, altyap›y›da büyütmemiz gerekirdi. Müflteri kitlemizi oturttuk.Ayr›ca Amerika’da bir depo açt›k, showroomutamamlan›yor. Çok iyi bir yay›l›m sa¤layaca¤›z. Amerikabizim büyük hedeflerimiz içinde. Texas bölgesinde birfabrika düflünüyoruz.
fi.D: Could you tell us of the developments relating to thefactory you are planning to launch in Menemen?
F.K: As Graniser Group, we carried out the necessaryfeasibility studies on our second ceramic factor in MenemenFree Zone. We are planning to bring it to life in 2006-2007.There, we will produce somewhat more specific products.We are thinking of bright granite and vitreousware. Goingfrom 2 million to 23 million m2 in five and a half years isa great accomplishment. We will bring Graniser’s imageto very good places in two years. Our export target is 50-55 %.
fi.D: As the sector, do you have projects oriented to youthslooking for jobs after graduation and on training andpractice at your factory?
F.K: We added training to our investment plans believingthat the industry must be intertwined with education andthat developing qualified personnel for the industry isimportant. We seek to bring students into the industryseasonally by inviting students attending ceramicdepartments to the factory, organizing promotions, tripsand contests and through various different surprise awardsand encouragement.The announcement by Minister ofNational Eductain Hüseyin Çelik on encouragement ofprivate schools gave us hope. We believe that SpecialCeramic Vocational High School we will found in Akhisarregion will satisfy the lacking qualified staff requirementin the industry.
fi.D: How would you evaluate the first half of the 2005season?
F.K: We had product selling problems the previous year.We had to enlarge the infrastructure. We fixed ourcustomer base. We also opened a warehouse in the US.Its showroom is on the way to completion. United Statesin among our greater objectives. We are contemplatinga factory in Texas area. We will achieve a good deployment.
“Sektörün geçen y›ldaki dikeyç›k›fllar› nedeniyle artan üretimkapasitesi bu sene dövizkurlar›n›n ve piyasalar›n düflükoranlarda gerçekleflmesiyleyerini yatay gidifllere b›rakt›.Ancak bu y›l›n ikinci yar›s›n›ndaha canl› geçece¤ikanaatindeyiz.”“The production capacity, which increaseddue to the vertical thrusts of the industrylast year, was replaced this year byhorizontal movements due to lawexchange rates and markets. However,we believe that the second half will belivelier this year.”
51
fi.D: 2006’ya bak›fl›n›z?
F.K: K›fl uzun geçti, sektör ifle geçbafllad›. TOK‹’lerin bafllamas› ve uzunvadeli Mortgage sistemi. Kredi olarakinflaat sektöründe rakamlar yüksek.Yurtd›fl› kredilerle desteklenirsek,inflaat sektörü önümüzdeki befl y›l›ny›ld›z sektörü olabilir. Türkiye’deinsanlar›n yaflam standartlar› çokdüflük.
fi.D: Sektör olarak s›k›nt›lar› nas›lde¤erlendiriyorsunuz?
F.K: Türkiye’de ihracatla ilgili e¤itimvermiyoruz, bu konuda s›k›nt›m›z var,sektöre ihracatç›lar yetifltirmemizgerekir. Bugün mermerle serami¤ibirlefltirerek daha güçlenebiliriz.‹zmir’de mermer a¤›rl›kta. Biz‹zmir’de oldu¤umuz için de¤il, amafuar›m›z› ‹zmir’de yapsak dünyaüzerinde iyi imaj sa¤lar›z diyedüflünüyorum. Elektrik, do¤algaz venakliye bizim sorunumuz. Nakliyededevlet demiryollar›n›n hiçbir katk›s›yok. Demiryolunu s›k› bir bask›yla vedernekler birleflir ve birlik olunursamutlaka bir çözüm bulabilece¤imizeinan›yorum.
fi.D: ‹fl yaflam› d›fl›nda aktüel olarakilgilendi¤iniz alanlar var m›?
F.K: Haftada bir arkadafllar›mla futbolmaç› yapmay› seviyorum. Kapl›calaragidip kal›yorum. Ö¤renci yetifltirmeve hizmeti en büyük hobilerimizdenbiri. Orta Asya’daki Türk okullar›n›ziyaret ediyoruz.
fi.D: Your outlook on 2006?
F.K: It was a long winter. The sectorstarted late. Launching of TOKIs andthe long-term mortgage system. Interms loans, figures are high in theconstruction industry. If we aresupported by international loans, theconstruction sector may be the starindustry for the next five years. InTurkey, the living standards of peopleare very low.
fi.D: How do you evaluate theproblems as industry?
F.K: In Turkey, we don’t provideeducation relating to exports. We havedifficulties here. We should developexporters for the industry. We canget stronger today by merging marblewith ceramic. In Izmir, marble ispredominant. I believe that if we held
our trade fair in Izmir, we would havea better image on the world; this isnot because we are in Izmir.Electricity, natural gas andtransportation are our problems.State Railways have no contributionin transportation. I definitely believethat we can find a solution by applyingpressure on the Railways and ifassociations come together and actin concert.
fi.D: Are there fields you areinterested in outside the businesslife?
F.K: I enjoy playing football with myfriends every week. I visit and stay atspas. Developing students andservices are among our majorhobbies. We visit the Turkish schoolsin Central Asia.
“Türkiye’deihracatla ilgili
e¤itim vermiyoruz,bu konuda
s›k›nt›m›z var,sektöre
ihracatç›laryetifltirmemiz
gerekir”
“In Turkey, we don’tprovide education relating
to exports. We havedifficulties here. We shoulddevelop exporters for the
industry. ”
Ali Baba design lab founded in 2005by Erdem Akan, Luca Proto andMeltem Eti Proto opened ‘abç’, whichis the first design show where projectsand products incorporating thecontemporary forms designed inTurkey are displayed. The show,spread over to two different spaces,features different products andinstallations created by Turkishdesigners inspired by their cultures.The show aims at bringing forth theproducts adding the Turkish line toworld design with its ‘global Turk’theme.
Turkish designers living in variouscountries of the world and the‘Istanbulian’ designers appeartogether in the show. ‘abç’ is notlimited to product design. Namescoming from various disciplines likemusic, dance and cinema besideindustrial design, ceramics,photography and graphic design meetunder the same theme.
2005 y›l›nda, Erdem Akan, Luca Protove Meltem Eti Proto taraf›ndankurulan Ali Baba design lab.Türkiye’de tasarlanm›fl ça¤daflformlar› içeren proje ve ürünlerinsergilendi¤i ilk tasar›m sergisi olan‘abç’yi açt›. ‹ki ayr› mekana da¤›lansergi, Türk tasar›mc›lar›n›nkültürlerinden esinlenerek yaratt›klar›çeflitli ürün ve enstalasyonlar› içeriyor.Sergi, ‘global Türk’ temas› ile dünyatasar›m›na Türk çizgisini katanürünleri öne ç›karmay› hedefliyor.
Sergide, dünyan›n de¤iflik ülkelerindeyaflayan Türk tasar›mc›lar ile‘‹stanbullu’ tasar›mc›lar beraber yeral›yor. ‘abç’, ürün tasar›m›yla s›n›rl›kalm›yor. Endüstriyel tasar›m,seramik, foto¤raf ve grafik tasar›myan›nda müzik, dans, sinema gibide¤iflik disiplinlerden gelen isimlerayn› temada bulufluyor.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
‹zlediklerimiz / Our Impressions
52
Türk
iye’
den
bir t
asar
›m h
arek
eti
A designmovementfrom Turkey
Defne Koz / ‹znik Karo Tasar›mlar›‹znik Tile Design
Ali Konyal› / KaralamaSketch
Erdem Akan / ‹stanbul Sembol Alfabesi‹stanbul Symbolic Alphabet
Asl› Aydemir / KaseConcave
53
Hacettepe Üniversitesi SeramikBölümü’nden bu y›l mezun olanö¤rencilerin çal›flmalar› GüzelSanatlar Fakültesi Mezuniyet Sergisikapsam›nda sanatseverlerle bulufltu.Hacettepe Üniversitesi MerkezKampusu’nde izlenen sergide,Seramik Bölümü Ruhsar Ang›n,Gülsemin Bolat, FerahnazGemalmaz, Arzu Kara, fiirin Kol,Sevinç Köseo¤lu, Ayflenur Özkeser,Meral Öztürk, Müge Pekayd›n, BuketSar›, ‹smail Susam, Ayfle fiengül vefiefika Uyan’›n farkl› tekniklerkullanarak oluflturdu¤u toplam 24çal›flmas›yla temsil edildi.
The works of students graduatingfrom Hacettepe University CeramicDepartment this year met with artlovers at the Faculty of Fine ArtsGraduation Show.The Ceramic Department, wasrepresented by 24 works createdusing various techniques by RuhsarAng›n, Gülsemin Bolat, FerahnazGemalmaz, Arzu Kara, fiirin Kol,Sevinç Köseo¤lu, Ayflenur Özkeser,Meral Öztürk, Müge Pekayd›n, BuketSar›, ‹smail Susam, Ayfle fiengül andfiefika Uyan at the show viewed inHacettepe University Central Campus.
Grad
uatio
n sh
ow a
tH
acet
tepe
Cen
tral C
ampu
sHacettepe Merkez Kampus’tamezuniyet sergisi
T.B.M.M Baflkan› Bülent Ar›nç,T.B.M.M Milli Saraylar DaireBaflkanl›¤› ve ‹talyan Kültür Merkeziiflbirli¤i ile gerçeklefltirilen “CamdaSanatsal Yans›malar” adl› sergiDolmabahçe Saray›’nda aç›ld›.
Geçmiflten günümüze bir köprü, do¤uile bat› aras›nda bir sentez niteli¤inesahip ve içinde caml› köflkü bar›nd›ranDolmabahçe Saray›’nda, cam sanat›tarihinde Beykoz ve Venedik gibi ikiönemli merkezin tarihi iliflkisinigüncellemek amac›yla düzenlenensergide Venedik ve Türk camsanatç›lar›n›n eserleri bulunuyor.Füzyon, so¤uk kesme, pota cam› gibicam tekniklerinin kullan›ld›¤›eserlerden oluflan sergi, giriflimgurubu 3. Boyut’tan Didem Çapa, camsanatç›lar› Gültekin Çizgen ve ‹zzettinBaki taraf›ndan 1.5 y›l süren birçal›flma sonucunda haz›rland›.
Osmanl› camc›l›¤›nda önemli birhamle olarak de¤erlendirilen vesanatkarl›¤›yla da tan›nan PadiflahIII.Selim’in Mehmet Dede isimli birmevleviyi ‹talya’ya cam sanat›n›ninceliklerini ö¤renmek ve bilgisinigelifltirmek üzere göndermesi ilebafllayan ve “Camda SanatsalYans›malar” sergisi ile yeni bir ufukkazanan ‹talya-Türkiye aras›ndakicam yolculu¤u 200 y›ld›r devametmektedir.
200 cam eserin yer ald›¤› sergide, 44Türk sanatç›s›n›n eserinin yan› s›ra‹talyan Kültür Merkezi taraf›ndangetirilen Sartirana Sanat Vakf›’na aitve 1915-2000 y›llar›n› kapsayanRinaldi Koleksiyonu’ndan 80 de¤iflikcam eser de yer ald›.
The show titled “Artistic Reflectionson Glass” held by the collaborationof Head of Republic of Turkey GrandNational Assembly Bülent Ar›nç,Republic of Turkey Grand NationalAssembly National PalacesDepartment and Italian CultureCenter was opened in DolmabahçePalace.
The show organized to update thehistorical relationship between twosignificant centers like Beykoz andVenice in the history of glass art atDolmabahçe Palace, which is a bridgefrom the past to our day and asynthesis between the east and thewest embodying a glass pavilionfeatures the works of Venetian andTurkish glass artists. The showcomprising works for which glasstechniques like fusion, cold cuttingand crucible glass was prepared asa result of efforts which took one anda half years by Didem Çapa frominitiative group third dimension andglass artists Gültekin Çizgen and‹zzettin Baki.
The glass journey between Italy andTurkey, which started when SultanSelim III who was known also as anartist sent a Mevlevi called MehmetDede to Italy to learn the intricaciesof glass art and to advance hisknowledge, which is assessed to bean important leap in Ottoman glassmaking, which gained a newdimension with the show “ArtisticReflections on Glass”, has beenongoing for 200 years.
At the show featuring 200 glass worksin addition to the works of 44 Turkishartists, 80 different glass worksbelonging to Rinaldi Collection ofSartirana Art Foundation, spanningyears 1915-2000 brought by ItalianCulture Center are also presented.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
‹zlediklerimiz / Our Impressions
54
Artis
tic re
flect
ions
on
glas
s
Cam
dasa
nats
al ya
ns›m
alar
55
The 2nd International ContemporaryMosaic Biennale organized atArgentina Contemporary CeramicMuseum was held with the educationaland cultural support of Buenos AiresEducation Council and corporatesponsorship of Argentina CeramicCenter. The objective is to displaycollectively in Buenos Aires the ceramictiles shaped by various ceramic artistsfrom almost every corner of the world,making it a center where ceramicartists of Argentina will meet.
Participation to the Biennale wasachieved through donation of 215 tilesfrom 26 different countries. Thecollected tiles are displayed inContemporary Ceramic Museum.
Sevim Çizer from Turkey, AntonioMolina from Argentina Ceramic ArtCenter, Vilma Villaverde fromInternational Ceramic Academy andSusana Perez from Rumbo CulturalAssociation were the jury members of1st International Contemporary MosaicBiennale. In the competition, Lale
ANDIÇ of Izmir received second prizewith her work titled “The Pain” andNusret ALGAN of Izmir receivedhonorable mention.
In the jury of the 2nd biennale held thisyear were Nick J. de Vries from EEUU,Ilja Holesovsky from Slovakia, Hsiu-Ling Chuang from Holesovsky andMaria Garriga from Argentina. FeyzaÇak›r Özgündo¤du, Nalan DanabaflTuncer and Bahar Ar› from Turkeyreceived honorable mentions.
Arjantin Ça¤dafl Seramik Müzesi’ndedüzenlenen 2.Uluslararas› Ça¤daflMozaik Bienali, Buenos Aires E¤itimKonseyi’nin e¤itsel ve kültürel destekhedefi ile Arjantin Seramik Merkezi’ninkurumsal ortakl›¤› ile gerçeklefltirildi.Amaç, dünyan›n hemen herköflesinden kat›lan çeflitli seramiksanatç›lar›n›n biçimlendirdi¤i seramikkarolar› Buenos Aires’de toplu olaraksergileyebilmek, Arjantin’in seramiksanatç›lar›n›n buluflaca¤› bir merkezhaline gelmesini sa¤lamak.
Bienale 26 farkl› ülkeden 215 karonunba¤›fllanmas› ile kat›l›m sa¤land›.Koleksiyonu yap›lan karolar Ça¤daflSeramik Müzesi’nde sergileniyor.
1.Uluslararas› Ça¤dafl Mozaik BienaliJürisi’nde Türkiye’den Sevim Cizer,Arjantin Seramik Sanat› Merkezi’ndenAntonio Molina, Uluslararas› SeramikAkademisi’nden Vilma Villaverde veRumbo Kültür Derne¤i’nden SusanaPerez yer ald›. Yar›flmada ‹zmir’denLale AND‹Ç “The Pain” isimli çal›flmas›
ile 2.lik ve yine ‹zmir’ den NusretALGAN mansiyon ödülleri ald›lar.
Bu y›l 2.si düzenlenen bienalin jürisindeise EEUU’ dan Nick J. de Vries ,Slovakya’ dan Ilja, Holesovsky’danHsiu-Ling Chuang, Arjantin’den MaríaGarriga yer ald›. Türkiye’den FeyzaÇak›r Özgündo¤du, Nalan DanabaflTuncer ve Bahar Ar› mansiyonödüllerine lay›k görüldü.
Turkish ceramic artists at II International Contemporary Mosaic Biennale
II. Uluslararas› Ça¤dafl Mozaik Bienali’nde
Türk seramikçiler
Bahar Ar›
Nalan Danabafl Tuncer
Feyza Çak›r Özgündo¤du
Do¤a foto¤raflar›yla,tak› sergisi bulufluyor
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
‹zlediklerimiz / Our Impressions
56
Jewelry show meetsphotographs of nature
Tasar›mlar› yurtiçinde ve yurtd›fl›ndabirçok butikte sat›lan sanatç› ÜlküBaki, Crowne Plaza Otel’de Karadenizfoto¤raf sanatç›s› Zafer Baki ile birlikteaç›yor tak› sergisini. Aç›l›flta diagösterilerinin yap›laca¤› sergideözellikle Karadeniz do¤a ve insanresimleriyle birlikte tak›lar›n›sergileyecek. Sergi Eylül’ün ilkhaftas›na kadar gezilebilecek.
Fine artist whose designs are sold invarious boutiques locally and abroadopens her jewelry show together withBlack Sea photography artist ZaferBaki in Crowne Plaza Hotel. The artistwill exhibit her jewelry with specificallyBlack Sea nature and people photosat the exhibition in the gala of whicha slide show will be held. Theexhibition may be visited until the firstweek in September.
Ceramicpanel in Beytepe
Hacettepe Üniversitesi SeramikBölümü'nde Araflt›rma Görevlisi olarakçal›flan Burçak Bingöl'ün tasarlad›¤›seramik pano, vakumlu döküm kilindenüretilmifl ve 1000 derecede piflirilmifltir.S›r olarak füme ve çatlakl› beyaz s›r artistikamaçla üst üste kullan›lm›flt›r. Yap›m› vemontaj› modüler olarakkurgulanan panonun bütünü 30 ayr›parçadan oluflmaktad›r. 250 cm x 190 cm.ölçülerindeki seramik pano HacettepeÜniversitesi Beytepe Kampusu RektörlükBinas› 6. katta bulunmaktad›r.
The ceramic panel designed by BurçakBingöl, a research assistant in HacettepeUniversity, is produced from vacuumedcasting clay and fired at 1000 degrees. Asmoke color and cracked white glaze isused in layers for glazing. The panel ofmodular build comprises 30 individualpieces. The ceramic panel of 250 cm X190 cm is in floor 6 of Hacettepe UniversityBeytepe Campus Administration Building.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
‹zlediklerimiz / Our Impressions
58
Beytepe’deseramik
pano
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Kent ve Yaflam / City and Life
60
Bal›kesir-1952do¤umlu…‹stanbul-Fatih-Akflemsettin ‹lkokulu vePertevniyal LisesiMezunu…Devlet Güzel SanatlarAkademisi –Yüksek Mimarl›kBölümü’ndeki mimarl›k e¤itimiy›llar›nda kentsel planlama vetarihsel çevre alan›nda yo¤unlaflt›.Mimarlar Odas›’n›n Mu¤la,‹stanbul ve Genel Merkezyönetimlerinde de baflkan vegenel baflkanl›k görevleriniüstlenirken, 1993-2005 y›llar›aras›nda Kültür Bakanl›¤›’ncagörevlendirildi¤i Kültür ve TabiatVarl›klar›n› Koruma Kuruluüyeli¤ini ‹stanbul’un yan› s›raErzurum, Antalya ve Mu¤laKoruma Kurullar›nda dasürdürdü. 1994’den bu yana daMSGSÜ Mimarl›k Fakültesi fiehirve Bölge Planlama Bölümü’ndeö¤retim görevlisi…HalenCumhuriyet Gazetesi’ndeki kent,çevre ve kültür yazarl›¤›na devamediyor.
Born in Bal›kesir-1952. Graduateof Istanbul-Fatih-AkflemsettinPrimary School Pertevniyal HighSchool. In the years he studiedarchitecture in State Academy ofFine Arts – Master of ArchitectureDepartment, he concentrated onurban planning and historicalenvironment.As he served as President inMu¤la, Istanbul andHeadquarters administrations ofThe Chamber of Architects, healso served from 1993 until 2005as a member of Cultural andNatural Assets ConservationCommittee in Istanbul, Erzurum,Antalya and Mu¤la ConservationCommittees, having beenappointed by Ministry of Culture.Since 1994, he is a member ofacademy at MSGSÜ (MimarSinan Fine Arts University) Facultyof Architecture, Urban andRegional Planning Department.Presently he writes forCumhuriyet newspaper on urban,environmental and culturalaffairs.
President chamber ofarchitects of Turkey,Oktay Ekinci:“‹stanbul truly becameworld known. In fact, sodid Turkey...”
Oktay Ekinci:“‹stanbul, gerçekanlamda dünyacatan›nd›. HattaTürkiye de öyle…’’
Türkiye Mimarlar Odas› Genel Baflkan›Foto¤raflar / Photos
fierife Deniz UluerenRöportaj / Interview
Seda fi›ktunca
61
fierife Deniz Ulueren: Habitat 2’den sonradünyan›n en büyük mimarl›k ve flehircilikorganizasyonu oldu¤unu vurgulad›¤›n›z22.Dünya Mimarl›k Kongresi, bizeTürkiye’ye neler kazand›rd›?
Oktay Ekinci: ‹stanbul, gerçek anlamda“dünyaca tan›nd›”. Hatta Türkiye de öyle… Bunu çok önemsiyorum; çünkü örne¤ingeçen ay yap›lan Milan-Liverpool maç›nedeniyle, tv.lerin bafl›ndaki 3 milyarinsan bu maç› izledi diye “efli bulunmazbir tan›t›m” denildi ve inan›lmaz paralarharcand›. Oysa 3 milyar maç izleyicisiinsan, ‹stanbul’un ad›n› sadece duydularve de üstelik yanl›fl tan›d›lar. Hat›rlay›n,bu maç›n afifllerinde ve hediyelikeflyalar›nda ‹stanbul’un ad› “Arabi”harflerle yaz›lm›flt›. Türkiye’nin kendi özuygarl›k de¤erleri yerine “Arabistan’a”öykünenler, anlafl›lan bu f›rsat› dade¤erlendirmifllerdi; 3 milyar insan‹stanbul’u Arap kenti olarak tan›d›…Oysa Dünya Mimarl›k Kongresi’nekat›lanlar, bu kongreyi dünyayaduyuranlar ve herkes, ‹stanbul’u gerçekyönleriyle, yani tarihi, kültürü ve tümkentsel özellikleriyle birlikte kentselsorunlar›yla da birlikte tan›d›lar; hattatart›flt›lar, kafa yordular ve çözümlerönerdiler… Ne var ki , bu ele geçmezf›rsata, bizim çok dar olanaklarla vetamamen uluslararas› iliflkilerimizdekiinsanc›l ve bar›flc›l politikalar›m›zlaülkemize kazand›rd›¤›m›z f›rsata, birmaça gösterilen ilgi kadar› gösterilmedi…Medyan›n, ünlü mimarlar›n ‹stanbulhakk›ndaki düflüncelerine verdi¤i önemde olmasayd›; kamuoyu da yeterinceduyamayacakt›. Kader birli¤i yapt›¤›m›zseramik sektörü baflta olmak üzere yap›ve inflaat alan›ndaki sponsorlar›m›z›nkendi yay›nlar›nda verdikleri genifl yeride flükranla anmak isterim.
“Kongrenin ‹stanbul’a as›l kazan›m› ise kentsorunlar› üzerinde 120 ülkeden uzmanmimarlar›n söyledikleri, tart›flt›klar› vegelifltirdikleri düflüncelerdir. Hangi belediyeya da hangi hükümet, bir kent için böylesinebir olana¤› elde edebilir? Trilyonlar harcasalar,bir daha böyle bir kongreye ev sahipli¤iyapamazlar.”
“The real gain of Istanbul from the convention is whatexpert architects from 120 countries said, discussed anddeveloped on the problems of the city. What municipaladministration or government can get such an opportunityfor a city? They can never host such a convention even ifthey spent trillions.”
fierife Deniz Ulueren: What did 22ndWorld Architecture Convention youaccented that is the largest architectureand urban planning organization in theworld after Habitat 2 bring to Turkey?
Oktay Ekinci: Istanbul truly became“world known”. In fact, so did Turkey... Ithink this is very important because forexample, just because 3 billion peoplewatched the Milan-Liverpool game playedlast month in front of TVs, it was calledan “unmatched promotion” andincredible moneys were spent. In fact, 3billion football viewers only heardIstanbul’s name and got to know it wrong
to boot. Remember, Istanbul’s name waswritten in “Arabic” letters in the postersand giftware of this game. Obviously,those who yearned for “Arabia” insteadof Turkey’s own civilization assets, tookadvantage of this opportunity too; threebillion people got to know Istanbul as anArab city. Yet those participating in WorldArchitecture Convention, thoseannouncing this convention to the worldand everyone got to know Istanbul withits real aspects, that is alongside of itshistory, culture and all urbancharacteristics, also with its urbanproblems; in fact, they discussed them,though about them and offered
solutions…. Unfortunately, no interest asshown for a football match was shownto this unique opportunity, the opportunitywe brought to our country through ourhumane and peaceful policies by verylimited means, totally in our internationalrelationships… Without the interest ofthe media on famous architects’ thoughton Istanbul, the public wouldn’t haveheard of it sufficiently either. I would liketo state that I am grateful for wide spaceour sponsors in the building andconstruction sector led by the ceramicindustry with whom our fates arecommon spared in their ownpublications…
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Kent ve Yaflam / City and Life
62
fi.D: Peki ‹stanbul’a kazand›rd›klar›..
O.E: Kongrenin ‹stanbul’a as›lkazan›m› ise kent sorunlar› üzerinde120 ülkeden uzman mimarlar›nsöyledikleri, tart›flt›klar› vegelifltirdikleri düflüncelerdir. Hangibelediye ya da hangi hükümet, birkent için böylesine bir olana¤› eldeedebilir? YTL ile de Trilyonlarharcasalar, bir daha böyle birkongreye ev sahipli¤i yapamazlar.Çünkü dünya mimarlar buluflmalar›n›hükümetlerin ça¤r›s› de¤il, Uluslararas› Mimarlar Birli¤i’nin gözetimindeve karar›yla, bu birli¤e üye ulusalmimarlar odalar› ancakdüzenleyebilirler…
Kongrede ilan edilen “‹stanbulDeklarasyonu” da çok önemli. Çünkübu metin, ‹stanbul için de¤il, tümdünya kentleri için izlenmesi gerekenimar, mimarl›k, çevre ve kültürpolitikalar›n› belirliyor ve tüm dünyadaart›k ‹stanbul’un ad›yla an›lan biruluslararas› rehber belge var. T›pk›La Haye gibi, ya da Rio gibi…
“Kadir Topbafl’›nayn› zamandamimar kimli¤iylebelediyebaflkanl›¤›n› birarada göstererekev sahipli¤iningere¤ini yapmas›,kongremiz içinbüyük flans oldu.Say›n KadirTopbafl’a bir kezdaha burada daçok teflekkürediyorum.’’“It was great luckfor our conventionthat Kadir Topbaflfulfilled the dutiesof the host,displaying hisarchitecturalidentity togetherwith mayorship.I thank Mr. KadirTopbafl here onceagain very much.’’
fi.D: Well, what did Istanbul gain...
O.E: The real gain of Istanbul fromthe convention is what expertarchitects from 120 countries said,discussed and developed on theproblems of the city. What municipaladministration or government canget such an opportunity for a city?They can never host such a conventioneven if they spent trillions. Becauseworld architects conventions may beorganized not on the invitation ofgovernments but only by the nationalchambers of architects that aremembers of International ArchitectsAssociation under its supervision andby its decision…
The “Istanbul Declaration” announcedat the convention is also veryimportant. Because this text identifiesthe zoning, architecture,environmental and cultural policiesrequired to be pursued not only forIstanbul but for all world cities andnow there is an international guidedocument known by Istanbul’s name.Just like The Hage or Rio…
63
fi.D: How do you evaluate Istanbul impressions of worldknown architects who visited Istanbul?
O.E: The conclusion emerging from the interviews heldwith world known architects in the media made us veryhappy. Because almost all of them not only articulatedthe truths we have been stating for years but they alsoarticulated the warnings we made and the solutions weoffered over the years in a similarity very close to ours.
I am happy for this in two respects. Because when westated most of these views, we were blamed to be dealingwith subjects outside of the profession, even by makingpolitics. For example, when we criticized the skyscrapers,we were even called “conservative” or “reactionary”. Butnow we are redeemed because even the architects fromUSA listed the same criticisms as we. Similarly, whenwe made efforts for instead of abolishing the run downhistorical neighborhoods and constructing apartmentbuildings; restoring, organizing and making them livable,they heated our old proverb “If there was good in the old,the flea market would flourish” again and again, as theproverbial rice dish to be served to us. Yet, world architectssaid the same things and they, too, articulated thatconservation of our past is not reactionism but civilization…
The second thing that made me happy is loaded withhope. We prefer foreigners to the locals. Therefore, whenforeigners say what we say, it becomes as if moredesirable. Even so, I’m happy with it so stop our mistakes;but I have a further hope that from now on, our value willbe recognized as it was seen that we shared the sameviews with the most famous architects in the world;perhaps our words will be deemed to be morenoteworthy…
fi.D: Preparations for this convention was made withan architect mayor. What do you think were our gainsand shortcomings in the organization?
O.E: In fact, I would like to thank Mr. Kadir Topbafl onceagain here. When we were awarded the conventionnominating Istanbul, over our rivals in 1999 in the worldarchitecture convention held in Beijing, “perfect hosting”resolutions from our rivals, Florence and Nagoya-Japan’smunicipal assemblies. For us, let us such a resolution,it was not even known who the mayor would be in 2005and what kind of an administration there would be…
It was great luck for our convention that Kadir Topbaflfulfilled the duties of the host, displaying his architecturalidentity together with mayorship. I hope, he takes theresults of this convention and the warnings articulatedin the convention in his main decisions on the zoningmanagement of Istanbul. I believe that the real perfecthospitality will take place then…
As regards the shortcoming in the organization, we couldonly say things like “this should have been done too”because UIA directors and countless guests time andtime again that an organization, which was the mostsuccessful, and in fact perfect, has taken place in thehistory of UIA Conventions. I know full well that they saidthis not as a compliment but since they really believedit. Because, especially UIA directors don’t say such thingsoften; but they left Istanbul very happy with a lot of thanks.
fi.D: ‹stanbul’a gelen dünyaca ünlü mimarlar›n ‹stanbulhakk›ndaki izlenimlerini nas›l de¤erlendiriyorsunuz?
O.E: Dünyaca tan›nm›fl mimarlarla medyada yap›lanröportajlardan ortaya ç›kan sonuç bizi çok mutlu etti.Çünkü hemen tümü, bizlerin y›llard›r söyledi¤imizgerçekleri dile getirmekle yetinmediler; yine bizleriny›llard›r yapt›¤›m›z uyar›lar› ve çözüm yollar›n› daneredeyse ayn› denebilecek bir benzerlik içinde dilegetirdiler.
Buna iki aç›dan seviniyorum. Çünkü bu görüfllerin ço¤unubizler söyledi¤imiz zaman, meslek d›fl› konularlau¤raflmakla, hatta siyaset yapmakla suçland›k. Örne¤ingökdelenleri elefltirdi¤imizde “tutucu”, “gerici” diyenlerbile oldu. Ama flimdi ABD’li mimarlar bile bizle ayn›elefltirileri s›ralay›nca, yüre¤imize su serpildi. Benzerflekilde, çöküntü haldeki tarihsel semtleri y›k›p yerlerineapartman dikmek yerine, bu semtleri onarmak,düzenlemek, yaflan›l›r hale getirmek için çabagösterdi¤imizde; “eskiye ra¤bet olsayd›; bit pazar›na nurya¤ard›” atasözümüzü temcit pilav› gibi önümüzekoydular. Oysa dünya mimarlar› da ayn› fleyleri söyledilerve geçmiflimizi koruman›n gericilik de¤il uygarl›koldu¤unu onlar da dile getirdiler…
‹kinci sevincim ise bir umutla yüklü. Bizde yerliden ziyadeyabanc›ya ra¤bet vard›r. Bu nedenle bizim söylediklerimiziyabanc›lar söyleyince, sanki daha bir makbul oluyor. Öylebile olsa, yanl›fllar›m›z› durdurmak için ben buna raz›y›m;ancak bir umudum da var ki bundan sonra bizlerin dek›ymeti bilinecek; dünyan›n en ünlü mimarlar›yla ayn›görüflleri paylaflt›¤›m›z görüldü¤ü için; sözümüz belkidaha bir de¤erli olacak…
fi.D: Bu kongreye mimar bir belediye baflkan› ilehaz›rlan›ld›. Organizasyondaki kazançlar›m›z veeksiklerimiz sizce nelerdi?
O.E: Do¤rusu say›n Kadir Topbafl’a bir kez daha buradada çok teflekkür ediyorum. Biz 1999’da Pekin’de yap›landünya mimarl›k kongresinde ‹stanbul’u aday gösterip,rakiplerimizi yenerek kazand›¤›m›z zaman, rakiplerimizolan Floransa ile Japonya-Nagoya’n›n belediyemeclislerinden “en mükemmel flekilde a¤›rlama”kararlar› da da¤›t›lm›flt›. Bizim ise böyle bir karar biryana, 2005’de kimin belediye baflkan› olaca¤›, nas›l biryönetimin bulunaca¤› dahi belli de¤ildi…
Kadir Topbafl’›n ayn› zamanda mimar kimli¤iyle belediyebaflkanl›¤›n› bir arada göstererek ev sahipli¤inin gere¤iniyapmas›, kongremiz için büyük flans oldu. Umar›m,‹stanbul’un imar yönetiminde de ana kararlar›nda bukongrenin sonuçlar›n› ve kongrede dile getirilen uyar›lar›dikkate al›r. As›l mükemmel ev sahipli¤i iflte o zamangerçekleflir diye düflünüyorum…
Organizasyondaki eksiklikler konusunda ise ancak “fluda olsayd›, daha iyi olurdu” gibisinden bir fleyler söylemekmümkün. Çünkü UIA Kongreleri tarihinde en baflar›l› vehatta eksiksiz denebilecek organizasyonun gerçekleflti¤ini,UIA yöneticileri ve say›s›z konuk defalarca söylediler.Bunu kompliman için de¤il, gerçekten inand›klar› içinsöylediklerini iyi biliyorum. Çünkü, özellikle UIA yöneticileriböyle fleyleri pek söylemezler; ama ‹stanbul’dan çokmutlu ve bol bol teflekkür ederek ayr›ld›lar.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Kent ve Yaflam / City and Life
64
fi:D: ‘Pazaryeri' atmosferinde dünyaçap›nda bir kongre.. Bu kongredemimarl›k hakk›nda ba¤lay›c› kararlaral›nd› m›, toplant›lardan ne gibisonuçlar ç›kt›?
O.E: En önemli belge, kuflkusuz‹stanbul Deklarasyonu’dur.Derginizde de yay›mlaman›z› dilerim.Tematik toplant›lar›n da her birininayr› ayr› sonuç belgeleri var. Örne¤inGüney Asya’daki Tsunami felaketinive sonuçlar›n› irdeleyen forumunde¤erlendirmeleri ve sonuç belgesiçok önemli. Di¤erleri de öyle…Bunlar›n tümü, birkaç ay içindedünyada 5 dilde ve bizde de Türkçeolarak yay›mlanacak…
fi.D: Zaha Hadid, Mario Botta, RossLovegrove gibi daha ad›n›sayamayaca¤›m›z 23 ünlü dünyamimar› ülkemize geldi, kongredekonuflmalar yapt›. Türk mimarlar›n›nad›n› ne zaman uluslararas›platformlarda eserleriyleduyabilece¤iz?
O.E: Türk mimarlar›n›n uluslararas›platformlardaki sesleri, sand›¤›n›zdandaha fazla ç›k›yor. Ancak Türkiyekamuoyu ve medya, mimarl›kkonusunda yeterince duyarl› olmad›¤›için, dünya çap›ndaki baflar›lar›m›zbelki sadece k›sa haberler olarakaktar›l›yor o kadar; bu nedenle desan›yoruz ki Türk Mimarlar› dünyadayoklar. T›pk› Türkiye’de deolmad›klar›n› sand›¤›m›z gibi…
fi:D: A world scale convention in“marketplace” atmosphere.. Werebinding resolutions taken onarchitecture in this convention; whatresults were achieved at themeetings?
O.E: The most important documentis undoubtedly is Istanbul Declaration.I hope that you would publish it inyour magazine. Each individualthematic meeting also has its resultdocuments. For example, theevaluations of the forum whichdiscussed the Tsunami disaster inSouthern Asia and its consequencesand the result document are veryimportant. So are the others… All ofthese will be published in 5 languagesin the world and in Turkish here in afew months…
fi.D: Twenty-three world famousarchitects like Zaha Hadid, MarioBotta, Ross Lovegrove and otherstoo many too count came to ourcountry and made speeches in theconvention. When will we be able tohear the names of Turkish architectsin international platforms on accountof their works?
O.E: Turkish architects’ voices ininternational platforms are heard lotmore than you would think. But theTurkish public opinion and media arenot sensitive enough as regardsarchitecture and therefore, our worldsscale successes are conveyed here
“Turkish architects’voices in
internationalplatforms are heard
lot more than youwould think. But the
Turkish publicopinion and media
are not sensitiveenough as regards
architecture. ”
“Türk mimarlar›n›nuluslararas›
platformlardakisesleri,
sand›¤›n›zdan dahafazla ç›k›yor. AncakTürkiye kamuoyu
ve medya, mimarl›kkonusunda
yeterince duyarl›de¤il. ”
65
Ancak flu da bir gerçek ki bugün “dünyacaünlü mimar” dedi¤imiz zaman, omimarlar›n dünyaca tan›nm›flolmalar›nda kenti ülkelerinin,devletlerinin de büyük pay› var. ÖzellikleABD’li ünlü mimarlar›, Hollywood y›ld›zlar›gibi bile düflünebiliriz. Bizim en baflar›l›bir mimar›m›z›n, dünyan›n bir ucuna gidip,eserlerini tan›tmas› ve konuflmalaryapmas›, bir servettir. Ama bu mimarlar,hemen her ay dünyan›n bir ülkesindelerve ofislerinde yüzlerce mimar çal›fl›yor…Yani, sosyo-ekonomik gerçekleri deunutmamak laz›m ve olabildi¤incemimarlar›m›z› desteklememiz gerekir.
fi.D: Türkiye’den kongreye % 30 kat›l›msa¤land›, sosyo-ekonomik de¤erler gözönüne al›nd›¤›nda bunu nas›lde¤erlendiriyorsunuz?
O.E: Çok iyi bir oran. Hem bundan öncekiUIA Kongrelerindeki ulusal kat›l›moranlar› aç›s›ndan, hem de kat›l›m ücreti400 dolar olan bir toplant›ya gösterilenilgi bak›m›ndan… Ancak bunu sa¤lamakiçin çok yönlü bir çal›flma yapt›k. Birincisive en önemlisi; UIA Kongrelerinde ilk kez“ev sahibi ülke dili”nin de kongre diliolmas›n› sa¤lad›k. UIA Kongreleri 5 dildeyap›l›yor ve 6.s› asla eklenmiyordu.Örne¤in, bu 5 resmi dilde Almanca yok;
Rusça, ‹ngilizce, Frans›zca, ‹talyanca ve‹spanyolca… Bu nedenle 2001’deki Berlinkongresinde bile Almanca çeviri, resmigündemde yoktu… ‹lk kez biz, Türkiye’ninmimarl›k potansiyelinin önemini UIA’yakabul ettirerek, ulusal kat›l›m›ngüçlendirilmesinin bir mimarl›k tarihiülkesinde tafl›d›¤› önemi de vurgulayarak,Türkçe’nin de eklenmesini sa¤lad›k.Böylece dil bilmeyenlerimiz ya da azbilenlerimiz, diledikleri toplant›dadiledikleri yabanc›ya Türkçe soru sorma,konuflmalar› Türkçe dinleme ve sorularada Türkçe yan›t alma ayr›cal›¤›n›yaflad›lar…
only in the form of short news items; thenwe believe that Turkish Architects arenon-existent in the world. Just like wethink they are non-existent in Turkey…
It is a reality that when we talk aboutworld famous architects, their owncountries and governments have a bigshare in their being known by the world.Especially we can think of famous USarchitects like Hollywood stars. For amost successful architect of our to go tothe end of the world to introduce his/herworks and to make speeches costs afortune. But these architects are in onecountry of the world almost every monthsand hundreds of architects work in theiroffices… I mean, we must not forget thesocio-economic realities and we must
support our architects as best as we can.
fi.D: 30 % participation was achievedfrom Turkey to the convention. How doyou assess this considering the socio-economic factors?
O.E: This is a very good percentage. Bothin terms of the national participation ratesin previous UIA conventions and also interms of interest shown to a meetingwith 400 Dollar participation cost… Butwe pursued multi-directional efforts toachieve this. First and foremost, weensured that for the first time in UIAconventions, the “host country’slanguage” was also a language of theconvention. UIA conventions were heldin 5 languages and a 6th one was never
added. For example, German is notamong these 5 official languages;Russian, English, French, Italian andSpanish… Therefore, even in the Berlinconvention in 2001, the Germantranslation was not in the official itinerary.We, for the first time, made UIA agree tothe significance of Turkey’s architecturalpotential and ensured that Turkish wasalso added, emphasizing thatreinforcement of national participationis important in a country of architecturalhistory. So, those of us who couldn’t speakforeign languages or those who couldspeak a little had the privilege of askingany foreigner they desired questions inTurkish in any meeting they desired andto hear the speeches in Turkish and toget answers to questions in Turkish…
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Kent ve Yaflam / City and Life
66
UIA 2005 ‹stanbul DünyaMimarl›k Kongresiiçin ne dediler?
What Did They SayFor UIA 2005 ‹stanbul WorldArchitecture Convention?
(Kongrenin sonunda, UIA yöneticilerinin ve kat›l›mc›lar›n,kürsüden ya da bana ve arkadafllara “vedalafl›rken”söyledikleri sözlerden derleme… Oktay Ekinci)
(A compilation of words uttered by UIA directors andparticipants from the platform or to me or colleagues“when saying farewell” at the end of the Convention…Oktay Ekinci)
Ayr›ca, kongreye haz›rl›k sürecinde,bir y›l önce Konya’da bafllay›p, sonraher iki ayda bir farkl› kentlerdedüzenledi¤imiz ve ad›na “TürkiyeKongreleri” dedi¤imiz, her bölgemiziçin farkl› temalar›n tart›fl›ld›¤› yerelbuluflmalarla, ülkedeki tümmimarlarla birlikte belediyebaflkanlar›n›n, valilerin ve ilgiliherkesin UIA-2005 ‹stanbul süreciniyaflamalar›n› sa¤lad›k. Bütün bunlara,‹stanbul Valili¤i’nin deste¤iyle, kamumisafirhanelerinde ucuz konaklamaolana¤› da eklenince, ayr›ca ‹çiflleriBakanl›¤›m›z›n bir genelgeyle kamukurumlar›ndaki mimarlar›n da giriflücretleri kurumlar›nca karfl›lanmaküzere kongreye kat›lmalar› teflvikedilince, bu sonuç ortaya ç›kt›… fiunuda eklemeliyim ki 400 dolarl›k kat›l›mücretini de asl›nda 500 dolarkenpazarl›kla zor düflürdük. Ö¤rencileriçin UIA’n›n öngördü¤ü 250 dolar› dasadece ‹stanbul için 250 dolaraindirdik. fiimdi, ‹stanbul’da 2008 içinseçilen Torino’daki kongre kat›l›m›yine 500 dolar olacak.
Also, during the conventionpreparation process, through localmeetings where different topics werediscussed for each region of ours weorganized every two months in adifferent city starting with Konya ayear ago, which we called “TurkeyConventions”; that in conjunction willall architects in the country, mayors,governors and all relevant peopleunderwent the UIA 2005 Istanbulprocess. When adding the facility oflow cost accommodation in publicguest houses with the support ofGovernor’s Office of Istanbul to all
these and when it was encouragedby a directive of our Ministry of InternalAffairs that architects in publicagencies attend the convention withentry costs to be met by theirorganizations, we got this result… Imust add that the participation feewhich was 400 Dollars was actually500 Dollars and we brought it downthrough negotiations. We also broughtthe 250 Dollars set by UIA for studentsdown to 250 Dollars only for Istanbul.Now, convention participation fee forTorino elected for 2008 in Istanbulwill again be 500 Dollars.
67
JAIME LERNER(Brezilya - UIA Baflkan› ve Kongre Genel Baflk.)Dünyaya, mimarl›k kongresinin nas›l yap›laca¤›n› ö¤rettiniz...Gördü¤üm en iyi kongre oldu...(Brazil - UIA President and Congress Chairman)You thought the world how the Architecture Conventionshould be held. This was the best Convention I everwitnessed…
VASSILIS SGOUTAS(Yunanistan - UIA Eski Baflk.)Ben ‹stanbul’da çok baflar›l› olaca¤›n›z› söylemifltim…Çünkü sizi tan›yorum; tahmin etti¤im gibi mükemmeldiniz…
(Greece – Former UIA President)I told you you would be very successful in Istanbul becauseI know you. You were perfect as I expected…
KATARINA NILSSON(‹sveç - ACE Eski Baflkan›)Çok mimarl›k kongresi gördüm; ancak bu kongreyi çokbe¤endim…
(Sweden - ACE Former President)I saw a lot of architecture convention; but I liked thisconvention a lot…
WOLF TOCHTERMANN(Almanya - UIA Yar›flmalar Koordinatörü)Çok baflar›l›yd›n›z; mükemmeldiniz…
(Germany - UIA Contests Coordinator)You were very successful; you were perfect…
GAETAN SIEW(Mauritius - UIA Yeni Seçilen Baflk.)Harika bir kongre; mükemmel bir ifl baflard›n›z. Bundansonra kongre yapacaklar›n çok ifli var…
(Mauritius - UIA New Elected President)A wonderful convention; you did an excellent job. Those whowill organize conventions from now on have a lot to do…
JEAN-CLAUDE RIGUET(Fransa - UIA Gen. Sekreteri)Çok iyi haz›rland›¤›n›z› biliyorduk; buna ra¤men tahminlerimizinüzerinde bir baflar›y› sa¤lad›n›z….
(France - UIA Secretary General)We knew you were prepared very well but still you accomplishedsuccess above our expectations…
ALEXANDER BALDIMAN(Romanya - UIA 2. Bölge Eski Baflk.)Çok baflar›l› bir kongreydi… Barselona’dan bile daha iyiydi…
(Rumania - UIA Region 2 Former President)It was a very successful convention… Even better thanBarcelona…
MARTIN DRAHOVSKY(Slovakya- UIA 2. Bölge Yeni Seçilen Baflk.)UIA kongrelerinin son alt›s›na kat›lm›fl biri olarak söylüyorum;alt›s›n›n en iyisiydi…
(Slovakia- UIA Region 2 Newly Elected President)I say this as one who participated in the last six UIA conventions;it was the best one of the six…
DAVID PACE(Malta - UMAR Genel Sekreteri)Hayat›mda böyle kongre görmedim…
(Malta - UMAR Secretary General)I have never seen such a convention in my whole life…
ELDA TESSORE(Torino Belediyesi Baflkan Vekili)‹stanbul kadar iyi bir organizasyon yapmaya çal›flaca¤›z…‹stanbul, ç›tay› çok yükseltti; 2008’de iflimiz daha zor…
(Acting Mayor, Torino)We will try to hold an organization as good as Istanbul…Istanbul raised the bar too high; in 2008, our job is moredifficult…
LOUISE COX(Avustralya - UIA 4. Bölge Baflk. )Bu kongre asla unutamayaca¤›m bir kongre olacak…
(Australia - UIA Region 4 President)This convention will be one I can never forget…
FRANCINE TROUPILLON(Fransa / Paris - UIA Büro Müd.)Herkesin izlenimi çok olumlu; kongreyle ilgili olumsuzgörüfl duymad›m…
(France/ Paris - UIA Office Manager)Everybody’s impressions are very positive; I did not hearany negative views on the convention…
JORDI FARRANDO(‹spanya / Katalonya - UIA Yeni Seçilen Gen. Sekreteri)Tek kelimeyle nefis bir kongre… Bu kongre, UIAkongrelerinin yap›s›n› de¤ifltirecek…
(Spain / Catalonia - UIA Newly Elected Secretary General)TAn excellent convention in a single world… This conventionwill change the structure of UIA conventions.bb
YURY GNEDOVSKY(Rusya - UIA 2. Bölge Baflk.)2. Bölge olarak bu kongreden onur duyduk… Oktay Ekincihakl›, St.Petersburg’daki konuflmas›nda UIA içinde bizasl›nda tarihsel olarak 1. bölge olmal›y›z demiflti; gerçektenart›k birinci sizsiniz…(Russia – UIA Region 2 President)We were honored by this convention as Region 2… OktayEkinci is right; in his speech in St. Petersburg, he had saidthat in UIA, we should actually historically Region 1; trulynow you are first…
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Aktüel / Aktuel
68
Suna ve ‹nan K›raçVakf›’n›n ‹stanbul’unseçkin noktas›nda çeflitlidüzeylerde kültürhizmeti vermekamac›yla hayatageçirmeye bafllad›¤›genifl kapsaml› bir kültürgirifliminin ilk ad›m›olarak adland›r›lan PeraMüzesi Haziran ay›ndakap›lar›n› sanatseverlereaçt›.1893 y›l›nda mimar AchilleManoussos taraf›ndan ‹stanbul’ungözde semti Tepebafl›’nda infla edilen,yak›n zamanlara kadar da ‘BristolOteli’ ad›yla tan›nan tarihi yap› ça¤dafldonan›ml› bir müzeye dönüfltürüldü.Müzenin ilk haftas›nda ziyaretçi say›s›12 bine yaklafl›rken, Pera Müzesi’ninyan›ndaki binada, ‹stanbularaflt›rmalar›na odaklanan ‹stanbulEnstitüsü aç›lacak.
Pera Museum, which isnamed as the first stepto a comprehensiveculture initiativelaunched by Suna andInan K›raç Foundation toprovide cultural servicesat various levels in adistinguished location inIstanbul, opened itsdoors to art lovers inJune.The historical building built byarchitect Achille Manoussos in 1893in Istanbul’s popular neighborhood,Tepebafl›, known as ‘Bristol Hotel’until recently, by transformed into acontemporarily equipped museum.The number of visitors was close to12,000 in the first week the museumwas opened. Istanbul Institute,focused on research on Istanbul, willbe opened in the building next to PeraMuseum.
Pera Müzesi
Suna ve ‹nan K›raçVakf›’ndanbir kültür giriflimi
A cu
lture
initi
ative
from
Suna
and
‹nan
K›ra
ç Fo
unda
tion
Pera
Mus
eum
Göksu Sefas› / Göksu Enjoyment
69
Pera Müzesi’nin bafll›ca bölümleri:Suna ve ‹nan K›raç Vakf›’n›n üç özelkoleksiyonunun sergilendi¤i 1. ve 2.müze katlar›, çok amaçl› sergisalonlar› (3.4.5.katlar),oditoryum/fuaye (bodrum kat) ve giriflkat›nda yer alan Resepsiyon,Perakende-Art shop, Peracafe gibimekanlard›r.
3700 metrekarelik kullan›m alan›nasahip müzenin giriflinde ünlü sopranoMaria Callas’a ait bir piyano dikkatçekerken, birinci kat›nda iki ayr› sergibulunuyor. “Anadolu A¤›rl›k veÖlçüleri” ve “Kütahya Çini veSeramikleri”. Eski ça¤lardangünümüze Anadolu’da kullan›lm›fla¤›rl›k ve ölçü birimlerinin çeflitlimalzeme ve tekniklerde üretilmifltart› ve ölçü ayg›tlar›n›n seçkinörnekleri mevcut.
Vakf›n üç yüzü aflk›n tablodan oluflanOryantalist Resim Koleksiyonu ise17.yüzy›ldan 19.yüzy›la uzanandönemde Osmanl› dünyas›ndanesinlenmifl Avrupal› “oryantalist”ressamlar›n önemli yap›tlar›n› biraraya getiren zengin birkoleksiyondur. Sanat tarihçilerin tek‘yerli oryantalist’ sayd›¤› OsmanHamdi Bey’in yap›tlar› ve ünlüKaplumba¤a Terbiyecisi tablosu yeralmaktad›r. Koleksiyon bir süre önceyitirdi¤imiz Sevgi-Erdo¤an Gönülçiftinin özel koleksiyonlar›ndan birçoktabloyu da kapsamaktad›r ve müzedeonlar›n ad›n› tafl›yan Sevgi ve Erdo¤anGönül Galerisi’nde, uzun sürelitematik sergiler çevçevesinde bölümbölüm sergilenecektir.
Main sections of Pera Museumare museum floors 1 and 2where three private collectionsof Suna and Inan K›raçFoundation are on display,multi-purpose show halls(Floor 3, 4, 5), auditorium lobby(basement floor) andReception, Retail-Art Shop andPeracafe situated on theground floor.
A piano which belonged tofamed soprano Maria Callasattracts attention at theentrance of the Museum witha useful area of 3,700 squaremeters with the first floorfeaturing two individual shows.“Anatolia Weights and Metrics”and “Kütahya Tile andCeramics”. Selectivespecimens of tools of weightsand metrics produced invarious materials andtechniques of weight andmetric units used in Anatoliasince ancient times up topresent wait to be seen.
The Orientalist Art Collectionof the Foundation, consistingof over three hundredpaintings, is a rich one, bringingtogether significant works ofEuropean “Orientalist”painters inspired by the worldof Ottomans in the periodextending from 17th Centuryuntil 19th Century. It featuresthe works of Osman HamdiBey recognized as the only“local Orientalist” by arthistorians and his famedpainting Turtle Trainer. Thecollection also embodies manypaintings from the privatecollection of Sevgi-Erdo¤anGönül we last a while ago andwill be displayed in parts aslong term thematic exhibitionsat Sevgi and Erdo¤an GönülGallery in the museum,bearing their name.
Gülabdan / Rose Water Flask
Tabak / Plate
A¤›rl›k / Weight
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Aktüel / Aktuel
70
Suna and ‹nanK›raç FoundationCollectionKütahya Tile andCeramics
Suna and Inan K›raç FoundationKütahya Tile and Ceramics Collection,started to be collected in the 1980supon Suna K›raç’s wish, and hasexpanded and reached to presentthrough years. The Collection, whichembodies over 400 pieces fromdifferent periods and types today,covers this area of creativity ofOttoman culture which has been lefta little in the shade and which has not
been recognized fully with significantspecimens and allows the path ofdevelopment of Kütahya tile andceramic art in a detailed fashion withina time tranch from 18th Century until20th Century.
The works brought together in thisexhibition are pieces of a limitedcollection prepared to give a generalview both on the composition of thecollection and also Kütahya tilemaking; and with other selections tobe prepared in the future, on the onehand the collection will be promotedmore extensively and on the otherhand, it will be endeavored to shedlights on the various aspects ofKütahya tile and ceramic art whichis an important component of ourtraditional cultural heritage.
Suna ve ‹nan K›raçVakf› Kütahya Çinive SeramikleriKoleksiyonu
Suna ve ‹nan K›raç Vakf› Kütahya Çinive Seramikleri Koleksiyonu, 80’liy›llarda Suna K›raç’›n arzusu üzerinetoplanmaya bafllam›fl ve y›llar içindegeniflleyip zenginleflerek günümüzeulaflm›fl bir özel koleksiyondur.Bugün bünyesinde çeflitli dönem vetürlerden 400’ün üzerinde parçay›bar›nd›ran koleksiyon, Osmanl›kültürünün bu biraz gölgede kalm›fl,biraz da hakk› yenmifl yarat›c›l›kalan›n› önemli örnekleriylekatetmekte ve özellikle 18. yüzy›ldan20. yüzy›la kadar uzanan bir zamandilimi içinde Kütahya çini ve seramiksanat› geliflim çizgisinin, ayr›nt›l› birbiçimde izlenmesine anlakvermektedir.
Bu sergilemede bir araya getirilenyap›tlar, hem koleksiyonun yap›s›,hem de Kütahya çinicili¤i konusundagenel bir fikir vermek amac›ylahaz›rlanm›fl, s›n›rl› bir seçkininparçalar›d›r ve ileride haz›rlanacakbaflka seçkilerle bir yandankoleksiyonun daha genifl biçimdetan›t›lmas› sa¤lanacak, bir yandanda geleneksel kültür miras›m›z›nönemli bir parças› olan Kütahya çinive seramik sanat›n›n çeflitli yönlerineyeni ›fl›klar tutulmas›na çabagösterilecektir.
fiifle / Bottle
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Aktüel / Aktuel
72
Philippe Starck 1949’da Paris’tedo¤du. 1967’de Paris’te EcoleCentrale des arts Decoratifs’teö¤renim görürken, bofl vakitlerinifliflme evler ve objeler gelifltirerekgeçirdi. Philippe Starck, okul y›llar›n›din adamlar› taraf›ndan yönetilen s›k›okullarda geçirdi. Daha erken yafltaçizime karfl› olan yetenek ve iste¤inikeflfetti. Bir tasar›m okuluna devametmeden önce mimarl›k çal›flt›.Çizime karfl› olan tutkusu ve mimarl›kçal›flmalar›n›n ard›ndan Paris’te“Camondo” Tasar›m Akademisi’ndee¤itim gördü. Daha 19 yafl›nda ikenfliflme objeler üretti¤i, flu andadünyan›n en üst tasar›m firmalar›natedarikte bulunan flirketi “StarckProduct” kurdu.Fransa Cumhurbaflkan› FrançoisMitterand’›n Elysee Saray›’ndaki özeldairesini ve bürosunu dekore edince,1983’de uluslararas› üne kavufltu.1988-97 aras›nda New York’taParamount ve the Royalton’u,Tokyo’da Asahi Birahanesini, Alessiiçin Jucy Salif limon s›kaca¤›n› ve HotBerta çaydanl›¤›n› vemotosikletlerden mail-orderprefabrik objelere kadar çeflitli di¤erürünleri gelifltirdi.
Philippe Starck was born in 1949 inParis. As he studied in Ecole Centraledes arts Decoratifs in Paris in 1967,he spent his spare time developinginflated homes and objects. PhilippeStarck spent his school years in strictschools run by clergy. He discoveredhis ability and enthusiasm for drawingat an early age. He studiedarchitecture before attending adesign school. After his passion fordrawing and his architectural studies,he attended “Camondo” DesignAcademy in Paris. He was only 19when he founded his company“Starck Product” which currentlysupplies to the top design firms inthe world, where he produced inflatedobjects.He gained international fame in 1983when he decorated French PresidentFrançois Mitterand’s private suiteand office at Elysee Palace.He developed Paramount and theRoyalton in New York, Asahi BearRoom in Tokyo, Jucy Salif lemonsqueezer and Hot Berta teapot forAlessi and various other productsfrom motorcycles to mail orderprefabricated objects from 1988 until1997.
Philip
pe S
tarc
kTa
sar›m
gur
usu
The
guru
of d
esig
n: P
hilip
pe S
tarc
k
73
Her fley ilhamlabafllar
‹syankar, temelci, s›n›r tan›mayan -Philippe Starck’›n vizyon dolu enerjisi,düzineler dolusu kült objesine yans›d›.Starck, dünyay›, al›fl›lagelmifliinceleyerek ve daha sonra yenidentan›mlayarak iyilefltirmektedir.1994’te Starck ilk komple banyosuStarck 1’i sunmak için Axor ve Duravitile iflbirli¤ine girdi. Tuvalet, tek kollu
armatürler veya duvar ask›lar› içinkovalar, pompalar ve çiviler gibiprimitif su kullan›m formlar› ile basitfleyleri yeniden keflfetti. 1998’de baflar›öyküsü Starck 2 banyo serisi iledevam etti. 2004’te Starck banyosuon y›ll›k baflar› öyküsünü kutlarken,yeni bir yön benimsedi. Axormusluklar daha ince ve dahageometrik hale gelirken, Duravitlavabo koyu kahverengi gerçek ahflapkaplama ile yüzünü yeniledi.Starck, Axor ve Duravit için yeni türbanyo program› olan Starck X’itasarlad›.
Everything starts withinspiration
The energy, full of vision, of Philippe Starck, whois a rebel, a fundamentalist and who knows noboundaries, was reflected to dozens of cultobjects. Starck is improving the world by analyzingthe usual and re-defining it again.In 1994, Starck collaborated with Axor and Duravitto launch his complete bathroom Starck 1. Hediscovered simple things using primitive waterconsumption forms like pails, pumps and nailsfor toilets, single-arm taps or wall hangers. In1998, his success story went on with Starck 2bathroom line. As Starck bathroom celebratedits decade long success story in 2004, Starckadopted a new direction. As Axor taps becamemore slender and geometrical, Duravit basinrenewed its face with dark brown real woodenveneer.Starck designed Starck X, which is a new typeof bathroom program for Axor and Duravit.
‹ç dekorasyondaStarck imzas›
Philippe Starck çok yüzlü bir adamd›r.Mimarisi Tokyo’da “La Flamme” inTokyo veya Osaka’da “Le Baron Vert”gibi binalarda görüldü¤ü gibi,gelece¤e dönük vizyonunu yans›t›r.Paris’te tüm bir sokak dolusu ev -“La Rue Starck” – onun planlar›na
göre yap›lm›flt›r. Bir iç dekoratörolarak Starck, tan›nm›fl çeflitli otellerin iç dekorasyonuna da imzas›n› att›.Los Angeles’de the Mondrian, NewYork’ta Paramount ve Londra’da St.Martin’s Lane ve Sandersonuluslararas› üne kavufltu.Mimari ve tasar›m alan›ndaki büyükbaflar›lar› ona uluslararas› sayg›nl›kgetirirken, tüm müzeler,koleksiyonlar›nda onun eserlerineyer verdi.
Starck insignia ininterior decoration
Philippe Starck is a man of many faces. Hisarchitecture reflects his future oriented visionas seen in buildings like “La Flamme” in Tokyoor “Le Baron Vert” in Osaka. A complete streefull of homes in Paris - “La Rue Starck” – werebuilt according to his drawings. As an interiordecorator, Starck undertook the interiordecoration of numerous well known hotels. TheMondrian in Los Angeles, Paramount in NewYork and St. Martin’s Lane and Sanderson inLondon attained international fame.His significant achievements in the fields ofarchitecture and design brought him internationalreputability; all museums featured his works intheir collections.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Aktüel / Aktuel
74
‹ç dekorasyontasar›mlar›• Elysee Saray› – Paris’te özel daire,• Royalton Hotel - New York,• Paramount Hotel - New York,• Cafe Teatriz – Madrid,• Groningen Müzesi – Hollanda,• Mondrian Hotel - Los Angeles,• St. Martin’s Lane – Londra,• Sanderson Hotel –Londra,• “Yoo” loftu - Londra
Mimari çal›flmalar›• Laguiole B›çak Fabrikas› – Fransa,• La Flamme – Tokyo,• Nani Nani – Tokyo,• Le Baron Vert – Osaka,• La Rue Starck – Paris
Mobilya ve objeler• Kartell (e.g. Dr. Globe ve PrinceAha iskemleleri),• Driade (e.g. Lord Yo iskemlesi),• Alessi (e.g. Juicy Salif narenciyes›kaca¤›),• Vitra (e.g. Louis XX iskemle),• Duravit (e..g. Starck Edition 1, jöleküpü)
Endüstri ürünleri• Duravit — seramik sa¤l›k gereçleri,dufl kabinleri ve banyolar,• Hansgrohe — musluklar,• Hoesch — dufl kabinleri vebanyolar,• Samsonite – valizler,• Beneteau – sandallar,• Fossil - saatler
Interior decorationdesigns• Elysee Palace – Private suite inParis,• Royalton Hotel - New York,• Paramount Hotel - New York,• Cafe Teatriz – Madrid,• Groningen Museum – Holland,• Mondrian Hotel - Los Angeles,• St. Martin’s Lane – London,• Sanderson Hotel –London,• “Yoo” loft - London
Architectural works• Laguiole knife factory– France,• La Flamme – Tokyo,• Nani Nani – Tokyo,• Le Baron Vert – Osaka,• La Rue Starck – Paris
Furniture and objects• Kartell (e.g. Dr. Globe and PrinceAha chairs),• Driade (e.g. Lord Yo chair),• Alessi (e.g. Juicy Salif citrussqueezer),• Vitra (e.g. Louis XX chair),• Duravit (e..g. Starck Edition 1, jellycube)
Industrial products• Duravit — ceramic sanitaryware,shower cabins and bathrooms• Hansgrohe — musluklar,• Hoesch — shower cabins andbathrooms,• Samsonite – suitcases,• Beneteau – boats,• Fossil - watches
75
Philippe Starck ödülleri
1995’te Philippe Starck’in The Bathroom’u (Banyo) ISH 95’teDesign Plus Ödülünü, Design Zentrum NRW’dan üst kalitetasar›m ödülünü kazand› ve bunlar›n yan›nda Industry ForumDesign Hanover’den iyi tasar›m ödülü, ‹sviçre’den 1995‹sviçre Tasar›m Ödülü ve Chicago Mimarl›k ve Tasar›mMüzesi’nin ‹yi Tasar›m Ödülü de geldi.1998-89’da çarp›c› Strack f›ç›s›, armut a¤ac› kaplamal›dolapl› lavabo ünitesi ve lavabolu ahflap çerçeve için yeniuluslararas› ödüller de bunlar› izledi. 1999’da Edition 2piyasaya ç›kt› ve o y›l ödülle baflabafl yar›flmalara sahneoldu.2000 y›l›nda Alman Tasar›m Konseyi Edition 1 lavabo içinÜrün Tasar›m Federal Ödülü’nü verdi.2003 y›l›nda Starck 3 ISH’de takdim olundu ve derhal AlmanTasar›m Konseyi’nden bir ödül ald›. Philippe Starck’›n ikioturma yerli Duravit banyosu k›rm›z› nokta ödülünü ald›.Kuzey Ren-Vestfalya Sa¤l›k Sosyal Güvenlik, Kad›n ve AileBakanl›¤› ve Alman Gerontoteknoloji Derne¤i Duravit’eStarck 3 lavabosu için yafll›lar için teknoloji ve hizmetler ilkkez yenilik ödülünü verdi.
Philippe Starck awards
In 1995, The Bathroom by Philippe Starck received the DesignPlus Award at the ISH ‘95, the award for top-guality designfrom the Design Zentrum NRW,topped by the Award for GoodDesign from the Industry Forum Design Hanover, fromSwitzerland came the 1995 Swiss Design Award and fromChicago the Good Design Award from the Museum ofArchitecture and Design.More international awards followed in 1998/9 for the strikingStarck barrel, the pearwood veneer vanity unit and the woodenframe with washing bowl. 1999 saw the launch of Edition 2,which from then on delivered a potentialiy prize-winningneck-and-neck contest.In 2000, the German Design Council awarded the FederalPrize for Product Design for the Edition 1 washbasin.In 2003, Starck 3 was presented at the ISH and immediateiyreceived an award from the German Design Council. TheDuravit bath, Philippe Starck’s two seater, received the reddot award. And from the Ministry of Health, Social Security,Women and the Family in North Rhine-Westphalia and theGerman Society for Gerontotechnology, Duravit received thefirst-time innovation award for technology and services forthe aged for its Starck 3 washbasin.
Cumhuriyet’in ilk y›llar›nda MebusanKulübü olarak yap›lmas› düflünülenAnkara Palas’›n ilk tasar›m› MimarVedat Tek taraf›ndan haz›rlanm›flt›r.Binan›n yap›m›na 1924 y›l›ndabafllanm›fl, ancak yap›n›n temeliat›ld›ktan sonra Vedat Bey ifli b›rak›ncayar›m kalan bina, Mimar KemalettinBey’in yeni tasar›m›na göre 1927y›l›nda tamamlanm›flt›r.
Cumhuriyet’in kuruluflu ile birlikteAtatürk’ün Türk toplum hayat›nagetirmek istedi¤i baz› yeniliklerinAnkara Palas’ta bafllat›ld›¤›, kad›nlar›nsosyal ortama erkeklerle eflit biçimdegirmesinin ilk ad›mlar›n›n AnkaraPalas’ta, Atatürk’ün bizzat önayakolmas›yla düzenlenen sosyaletkinliklerle at›ld›¤› bilinmektedir. Ozamanlar Ankara Palas, gerek
müflterileri gerek mimari yap›s›bak›m›ndan Ankara’n›n gözdelokantas› ve bir bak›ma en büyük‘‘kulübü’’ idi. Devlet erkan›n› datopluca a¤›rlayacak baflka bir yerolmad›¤›ndan, yurtd›fl›ndan gelenheyetler ve konuklar da buradamisafir edilirdi.
The initial design of Ankara Palascontemplated to be built as “MebusanKlübü” (Parliamentarians Club) in thefirst years of the Republic was draftedby Architect Vedat Tek. Theconstruction of the building wascommenced in 1924; however, thebuilding, which remained unfinishedwhen Vedat Bey left the job afterfoundation was laid, was completedin 1927, based on Architect KemalettinBey’s new design.
It is known that certain innovationsAtatürk wished to introduce to Turkishsocial life with the foundation of the
Republic were initiated in AnkaraPalas and the first steps towardwomen’s being introduced to thesocial environment in equal mannerwith men, were taken in the socialevents organized in Ankara Palasunder the leadership of Atatürkhimself. At that time Ankara Palaswas the favorite restaurant andperhaps the largest “social club” ofAnkara in terms of both customersand also its architectural structure.As there was no other site to hoststate officials in aggregate, groupsand guests coming from abroad werealso hosted there.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Mekan / Space
76
Anka
ra P
alas
, the
sym
bol o
f the
Repu
blic
Foto¤raf / Photo
fierife Deniz Ulueren
Cumhuriyet’in simgesiAnkara Palas
Ankara Palas, eski Meclis Binas›’n›ntam karfl›s›nda yer ald›¤›ndan, Ankarasiyasi kulisinin merkezikonumundayd›. 1930’lardamilletvekilleri, sanatç›lar, gazeteciler,burada buluflur, günlük politikatart›flmalar› yapar, hatta baz› yasalar›ntaslaklar› burada oluflturulurdu.Atatürk’ün Ankara Palas’ta özel birodas› vard›. Meclis konuflmalar›ndansonra Atatürk, günün yorgunlu¤unuburada giderir, arkadafllar›ylagörüflürdü.
1982’de D›fliflleri Bakanl›¤›’n›nçabalar›yla, ciddi ve kapsaml› birrestorasyona tabi tutulduktan sonratekrar gözde bir mekan haline geldi.
Genel görünüflüyle dikdörtgenbiçiminde olan yap›, bodrum dahildört katl›d›r. Bina betonarme karkassistemle infla edilmifl olup, ana giriflaks›na göre simetrik olarakplanlanm›flt›r.
Zengin bir biçimde bezeli olan öncephede, giriflteki büyük kemerinköflelerinde rumi motifli çinilerkullan›lm›fl, tepeli¤in yüzeyi kabartmarumi motiflerle bezenerek, alt›namukarnaslarla süslü silmeyap›lm›flt›r.
Girifl ve üstündeki özel daire, yükseksivri bir kemer ve profili geniflsilmelerle çerçevelenerekbelirginlefltirilmifltir. Üzerine yüksekbir tepelik yerlefltirilerek, alttanalg›lanamayan kurflun kapl› ahflapbir kubbeyle örtülen ana girifl isefasattan kopar›larak, önemli flekildevurgulanm›flt›r.
As Ankara Palas was right across theformer Parliament building, it wasright at the center of Ankara’s politicallobby. In the 1930s, members ofparliament, artists and journalistsmet and discussed current politicsthere and in fact, certain bills werecreated at this site. Atatürk had aprivate room in Ankara Palas. Afterparliamentary sessions, Atatürkrelaxed and discussed matters withhis friends in Ankara Palas.
The building became a favorite siteagain after going through a seriousand comprehensive restorationproject with the efforts of Ministry ofForeign Affairs in 1982.
The building, which is basicallyrectangular has four floors, includingthe basement. It was built under thereinforced concrete skeleton system
and lies symmetrically around themain entrance axis.
Rumi motif tiles are used in the frontelevation, which is richly decoratedand at the corners of the large archat the entrance and the surface of thecrest are decorated with rumi reliefmotifs with fascias decorated withmoukarnasses underneath.
The entrance and the private suitabove it are made distinct using ahigh pointed arch surrounded by wideprofiled fascias. The main entrance,which is covered by a lead coveredwooden dome which may not bedetected from below by placing a highcrown on it, is emphasizedsignificantly, being detached from thefaçade.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Mekan / Space
78
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Tasar›m / Design
80
Yak›n tarihimizden bilinen bir öyküdür; Birinci Meflrutiyetöncesinde, dönemin bütün muhalifleri “Anayasa isterük”diye veryans›n ederlermifl. Ancak, herkesin dilinde olanbu anayasan›n ne menem bir fley oldu¤unu bilen de pekbulunmazm›fl. O dönemin koflullar›nda, anayasan›n sihirlibir sözcük gibi bütün sorunlar› çözece¤i düflünülür olmufl.
Bu tutum, yaklafl›k yüz yirmi y›l öncesinden bugüne pekde¤iflmifl say›lmaz. fiimdi de ne zaman bir sorunlakarfl›lafl›lsa, sorunlar yuma¤› aya¤›m›za dolaflsa, birkaçhaz›r ezber tekerlemeden birisine sar›l›r›z hemen; “kanunyok, kanun olsa böyle olmaz”. Bu s›zlanma, baflka birdeyiflle soyut kavramlarla soyut muhalefet yapmaal›flkanl›¤› sosyal genlerimizde var demek ki!
Böylesi kolay yak›nmalara her alanda oldu¤u gibi, fikri vesinai mülkiyet alan›nda da s›kl›kla rastl›yoruz: Kanun yok!Kanun eksik, boflluk var, vb.
Peki gerçek durum nedir? Kanun yok mu gerçekten?Hay›r, kanun var. Hem de fikri ve sinai mülkiyetin heralan›nda var.
Av. Sabri KuflkonmazSabri Kuflkonmaz , Attorney at Law
Tasar›m Hakk›ve Hak AramaKültürü Design Right and the Culture of Claming Rights
It is a story we all know from our recent history; beforethe First Constitutional Period, opponents in that periodused to scream “We want constitution”; yet it was hardto find anybody who knew what that constitution everybodywas talking about was like. Under the circumstances ofthat period, it was believed that constitution would bringsolutions to all problems like a magic word.
This attitude remains almost unchanged fromapproximately hundred twenty years ago until the present.Now, too, whenever there is a problem, we trip over aball of problems, we resort to one of the few memorizedsayings; “There is no law, if there was law, this wouldn’thappen”. This crying, in other words, the habit of offeringabstract opposition using abstract concepts must be inour social genes!
We often find these easy complaints in the field ofintellectual and industrial property rights as well: Thereis no law! There is lack of law; there is a gap, etc.
But actually, what is the truth? Is there really no law? No,there is law; in fact, in every field of intellectual andindustrial property rights.
81
Önce tan›mlardan bafllayal›m: Fikrive sinai mülkiyet ne demek? Öncefikri mülkiyeti özetle tan›mlayal›m;Fikri mülkiyet denince, fikri haklarakla gelir. Fikri haklar dedi¤imiz vefikir ve sanat eserleri üzerindekihaklara iliflkin hukuksal temelinbütününe k›saca fikri mülkiyetdiyoruz. Fikir ve sanat eserleri, bilimedebiyat eserleri, müzik eserleri,güzel sanat eserleri ve sinemaeserleri olarak dört ana bafll›k alt›ndatoplanm›flt›r.
Fikri mülkiyetin yak›n komflusu dasinai mülkiyettir. En genifl ve özetolarak söylemek gerekirse; fikir vesanat eserleri d›fl›nda kalan,markalar, patentler, faydal›modeller, endüstriyel tasar›mlar,co¤rafi iflaretler konular›na giren,genifl anlamda sanayi uygulamas›nakonu olan haklar›n hukuki temelinebütün olarak sinai mülkiyet diyoruz.Fikri ve sinai mülkiyet alan›kanunlarla ve kanun hükmündekararnamelerle hukuksaldüzenleme alt›na al›nm›flt›r.
Fikri haklara iliflkin olarak ilkdüzenlemeler ülkemizde 1850 liy›llarda bafllam›flt›r. Halen yürürlükteolan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu1952 y›l›nda yürürlü¤e girmifltir. Sinaimülkiyet alan›nda ise 1879 tarihli“‹htira Berat› Kanunu” ülkemizin enuzun ömürlü kanunlar›ndan birisiolmufltur.
Görüldü¤ü gibi, haklar konusundaaz›msanmayacak bir tarihsel arkaplan›m›z vard›r.Bütün bu “kuru” hukuksal bilgilerniçin önemli? Yukar›da da belirtti¤imgibi hak sadece kiflisel sonuçlu birkavram de¤ildir. Her gün her yerdekulland›¤›m›z “bilgi toplumu”söylemi aç›s›ndan da haklar ve buarada sinai mülkiyet haklar› çokönemlidir. Çünkü, bilginin art›k pazar›olan, dolafl›m de¤erine sahip birmeta oldu¤u tart›flma götürmez birekonomik gerçekliktir. Katma de¤eryaratan, ihracat› yap›labilen önemlibir ekonomik kalemdir.Bilgiyle, birikimle, y›llar›n deneyimiile elde edilen tasar›mlar›n ekonomikde¤eri oldu¤u tart›flmas›zd›r. Bu
bilginin de¤eri, hukuksal korumaalt›na al›nd›¤›nda çok daha önemliboyutlarda olacakt›r.
Seramik çamuruna flekil veren,öncelikle parmaklar de¤il, insan›nbeyni, fikri gücü ve fikri eme¤idir.‹flte bu gücün fark›na varmak ayn›zamanda haklar›n fark›na varmakt›r.Serami¤in bir baflka boyutu da, sahipoldu¤u arka pland›r. Öyle ki, evreninolufl kuramlar›ndan birisi de, atefl,su ve toprak ile ilgili oland›r. Evren,su, atefl ve topraktan oluflmufltur birgörüfle göre. Bir parça seramiktede atefl, su ve toprak gizlidir. Yanibinlerce y›l öncesinin tarihsel birikimive kültürü gizlidir. Bir parçaseramikte hem bu kültürün, hemde hukuksal boyutun fark›nda olmakönemlidir.
Seramik alan›nda ve seramik sanayive sanat› ile ilgili olanlar›n, haklar›nfark›nda olanlar›n bilmesi gerekende, tasar›mlar alan›nda 554 say›l›“Endüstriyel tasar›mlar›n korunmas›hakk›nda Kanun HükmündeKararname” ile korunuyor olmas›d›r.
Let us start with definitions: Whatdoes intellectual and property rightsmean? Let us first briefly defineintellectual property; intellectualproperty means intellectual rights.We call the whole of the legalfoundation we call intellectual rights,the rights on intellectual and artworks is briefly called intellectualproperty. Intellectual and art worksare categorized under four mainheadings as science literature works,music works, fine arts works andcinema works.
The next door neighbor of intellectualproperty is intellectual property. Tobriefly state in the broadest sense,we call the legal foundation of rightssubject to industrial application asthose not covered by intellectual andart properties involving trademarks,patents, beneficial models, industrialdesigns and geographical symbols;industrial property as a whole.
The field of intellectual and industrialproperty has been taken under legalregulation through laws and decreelaws. The initial regulations relating
to intellectual property rights werestarted in our country in 1850s. Thecurrent Intellectual and ArtProperties Act was effectuated in1952. The “Patent Act” of 1879 in thefield of industrial property has beenone of the longest surviving laws ofour country.
As it can be observed, we have ahistorical background on rightswhich may not be overlooked. Whyare all these “dry” legal informationimportant? As I started above, rightis not a concept only with personaleffect. Rights and especiallyindustrial property rights are veryimportant in terms of the“Information Society” expression weuse everywhere everyday. Becauseit is an undisputable economic realitythat now information is a good witha market, with a circulation value. Itis an economic item which createsadded value and may be exported.It is beyond controversy that designsacquired through knowledge andyears of experiences have aneconomic value. The value of suchinformation will have even more
significant dimensions whenprotected legally.
What give form to ceramic clay isnot just fingers but the brain,intellectual power and intellectuallabor of man. Being aware of thispower is also becoming aware ofrights. Another dimension toceramics is its background. One ofthe theories of creation of theuniverse is the one relating to fire,water and earth. According to oneview, the universe has been formedout of water, fire and earth. Fire,water and earth are concealed in apiece of ceramic. That is, thehistorical knowledge and culture ofmillenniums ago are in it. It isimportant to become aware of thisculture and the legal dimension ina piece of ceramic.
What those relating to the field ofceramics and the industry and artof ceramics should know is thatdesign is protected by Act no. 554 on“Decree Law on Protection ofIndustrial Designs”.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Tasar›m / Design
82
And›¤›m bu KHK ile, “tasar›m”, “ürün”, “taras›mc›”tan›mlanm›fl, haklar› belirlenip, say›lm›fl, korumaflartlar› yasal güvence alt›na al›nm›flt›r. Yine buyasa ile, “yeni ve ay›rt edici niteli¤e sahiptasar›mlar” olarak belirlenen ölçütlerdeki tümtasar›mlar koruma alt›na al›nm›flt›r. Uzun bir ar-ge, yarat›m sürecinden sonra, sinai mülkiyetinher alan›nda oldu¤u gibi, seramik alan›nda dayarat›lan/gelifltirilen tasar›mlar› korumamak,uzun çabalarla kazan›lan paray› kasaya koyup,kilitlemeden Taksim Meydan›’na b›rakmaklaeflde¤erdir. Hatta tasar›m bu anlamda paradandaha de¤erlidir. Çünkü tasar›m bir kereoluflturulduktan sonra, sürekli para kazand›ranbir gelir kayna¤›na dönüflmektedir.
Tasar›m için bir ürün veya ürün parças› olmas›yeterlidir. Koruma için ille de ifllevsel veya estetiközelliklere sahip olmas› da gerekmez. Ancak,ürün genel bir tan›m olup, maddi bir nitelik dahiolmadan, örne¤in bir ›fl›kland›rma sistemi dahitasar›m anlam›nda görsel nitelikli bir üründür.Kanunda, tasar›m tan›mlan›rken “flekil, biçim,renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan
duyular›yla alg›lanan çeflitli unsur ve özellik”çerçevesi çizilmifltir. Yani ürün tan›m› çok genifltutulmufltur. Sinai üretimin çeflitlili¤idüflünüldü¤ünde bu genifl tutulma gereklidir.Say›n Alev Ebuzziya’n›n yüzeye dokunmadan uçargibi duran kaseleri de tasar›md›r, ayn› flekildeyeni bir renk ve doku ile üretilen duvar fayans›da tasar›m konusuna girer.
Yukar›daki soruyu bir kez daha soral›m, kanunvarsa, eksik olan nedir? Hak arama al›flkanl›¤›,ya da hak aranma kültürüdür eksik olan. Bukültürün oluflmas›, yarat›lmas› ve günlük hayattaen ola¤an biçimde yaflanmas› için, öncelikle hakarama kültürünün öznesini, yani “haklar›” bilmekgerekmektedir. Bu haklar da yukarda and›¤›m›zyasal metinlerde genifl boyutlarda yer alm›flt›r.
K›sacas›, kanun da hak da vard›r. Eksik olan,haklar› ve kanunu bilmemek, buna ba¤l› olarakda hak arama kültüründen uzak kalmakt›r. Bukültür, elimize yap›flan seramik çamuru kadaryak›n ve tan›d›k hale geldi¤inde pek çok sorunçözülecektir.
Under this decree law, “design”, “product” and“designer” are defined, their rights are set forthand set out and the terms of protection havebeen secured by law. Again by this Act, all designsmeeting the criteria set forth as “Designs withnew and distinctive qualities” are underprotection. Not protecting the designscreated/developed in the field of ceramics likein every field of industrial property after a longR&D creation process is equivalent to leavingmoney earned after long efforts at Taksim Squarewithout putting in a vault and locking it. In fact,design is more valuable that money in this sense.Because once created, design transforms intoa source of income, bringing in moneycontinuously.
A product or a product component is adequatefor design. It does not have to have functional oraesthetic properties to require protection. Butproduct is a general definition and for example,a lighting system even without a material qualityis a visual product in terms of design. Whendefining design, the act has introduced aframework of “various elements and propertiesdetected by senses like shape, form, color,
texture, material or flexibility”. That is, thedefinition of a product is very broad. This isnecessary considering the diversity of industrialprotection. Ms Alev Ebuziya’s bowls which appearsuspended without touching the surface, aredesigns, and wall tiles created in a new colorand texture are also designs.
Let us ask the above question once more. If thereis a law, then what is lacking? What is lacking isthe habit of seeking one’s rights or the cultureof seeking rights. For a culture to be formed,created and to be experienced in an ordinaryfashion in daily life, one has to know first of allthe subject of the culture of seeking rights; thatis, “the rights”. Such rights have been addressedin broad terms in the legal texts we refer toabove.
In short, laws and rights do exist. What is lackingis the awareness of rights and laws and the lackof the culture of seeking rights. Many problemswill be resolved when this culture becomes asfamiliar as the ceramic clay sticking to our hands.
83
Önümüzdeki say›larda iflleyece¤imiz konubafll›klar›ndan baz›lar› flunlar;
- Tasar›m›n hukuksal boyutu, tarihçesi- Tasar›mda ihlaller ve önlemler- Tasar›mla ilgili di¤er alanlar: Marka, patent, faydal› model- Tasar›m›n ulusal ölçekte korunmas›- Tasar›m›n uluslararas› ölçekte korunmas›- Birden fazla tasar›m sahibi olmas›n›n sonuçlar› ve uygulanacak kurallar- Tasar›mla ilgili sözleflmeler- Tasar›m hakk›n›n devri ve do¤abilecek sorunlar- Tescilsiz tasar›mlar›n hukuksal konumu- Tasar›m hakk›n›n gasb›- Tasar›m hakk›nda yasal süreler- Yasal koruma d›fl› tasar›mlar- AB mevzuat› ve tasar›mlar- Tasar›m ve rekabet- Tasar›m hakk›n›n haczi, rehni- Tasar›m hakk›n›n sona ermesi- Tasar›mda güncel sorunlar
Some of the topics we will address in the upcomingissues are the following;
- Legal dimension and history of design- Infringements and safeguards in design- Other design-related fields: Trademarks, patents, beneficial models- Protection of design at national scale- Protection of design at international scale- Consequences of more than one design holder and rules to be implemented- Design-related contracts,- Transfer of design right and problems that may arise- Legal position of unregistered designs- Usurpation of design right- Statutory time periods in design- Designs not covered by law- EU regulations and design- Design and competition- Attachment and pledging of design right- Expiry of design right- Current problems in design
fierife Deniz UluerenRöportaj - Foto¤raflar / Interview - Photos
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
84
A life story from within ceramicsTüzüm K›z›lcan
Seramigin içindenbir yaflam hikayesi
Tüzüm K›z›lcan
Yaklafl›k on dört y›ll›k yay›n hayat›mda birçok röportajagittim, baflar›dan, olaylardan, insanlardan etkilendi¤imveya umursamad›¤›m fleyler olmufltur. Her fleyden önceflunu belirtmek istiyorum. Ben onunla Füreya’n›n (Koral),Göksu’daki Hasan (Togay) Usta’n›n veya kendi atölyesindeö¤rencileriyle geçirdi¤i kadar vakit geçirmedim belki.Ama o sevdi¤i ifl için hayat›n› de¤ifltirmifl, fedakarl›klardabulunmufl, mutlulu¤u seçmifl, sorgulamay› bilen nadidede¤erlerden biri. ‹ki buçuk saatlik görüflmemizde sankiröportaja de¤il, hayat dersi almaya gitmiflim ‹zmirKarfl›yaka’daki atölyesine. Tüzüm K›z›lcan, 59’da bafllad›¤›seramik hikayesini anlatmaya bafllad›¤›nda gözlerindekio mutluluk, yaflam heyecan›, flu günlerde yaflad›¤› a¤›rrahats›zl›¤›na ra¤men, ona nokta bile de¤dirememifl.Böylesine hayata ba¤l›, ifline afl›k, profesyonelcesorgulayan bir portre çok ender görülür herhalde.Tüzüm hocaya giderken haz›rlad›¤›m sorular›m›, ohikayesini anlatmaya bafllad›¤›nda dosyamakald›rm›flt›m. Serami¤i sevmek bir yaflamm›fl.
85
I went for many interviews in my approximately fourteenyear long media life. There have been times when I wasaffected by successes, events or people or there havebeen things I didn’t care much for. First of all, I have sosay this. Maybe I never spent as much time as Füreya(Koral) as Hasan (Togay) Usta of Göksu or as his studentsin his own studio. But he is one of those rare assets whohas changed his life for the job he liked, who sacrificed,who chose happiness and who knows how to query. Asif I did not go for an interview but for receiving a lessonin life, to his studio in Izmir’s Karfl›yaka in our two anda half hour long interview. One can see that happiness,his zest for life in his eyes as Tüzüm K›z›lcan started totell his story on ceramic he started in 59. His recentsevere health problem has not made a dent on her. Ibelieve it is so rare to see such a portrait dedicated tolife, in love with his work, inquiring professionally. Ashe started telling his story, I had already shelved myquestions I had prepared before I went to visit her.Loving ceramics is a life.
22.01.1941 ‹zmir Kemalpafla do¤umlu,ilk ve orta ö¤renimini ‹zmir’detamamlayan Tüzüm K›z›lcan 1959’daFüreya Koral’›n seramik atölyesindesanat çal›flmalar›na bafllad›, ayn› y›lHasan Togay ile Göksu’da tornaçal›flmalar› yapt›. 1960-61 Eczac›bafl›Seramik Fabrikas› Sanat Bölümü’ndeçal›flt›. 1962-65 Almanya, WerkkuntsSchule Offenbach a Main’de SeramikAna Sanat Dal› E¤itimi verdi. 1969 GorbonIfl›l Seramik’in ard›ndan 1970’de kendiiflini kurdu. 1985-88 ‹zmir Resim veHeykel Müzesi Seramik Bölümü e¤itimprogram› ve e¤itmenlik yapt›. 1988 EgeÜniversitesi Seramik Yüksek Okulu,ö¤retim görevlili¤i, 1988-98 aras› DokuzEylül Üniversitesi Seramik Cam AnaSanat Dal› Seramik Bölümü’ndee¤itmenlik, 1989-2004 Dokuz EylülÜniversitesi Geleneksel El Sanatlar› ÇiniBölümü’nde ö¤retim görevlisi olarakçal›flt›. 1961’den 2004’e kadar 32 kifliselve karma sergiyle çal›fltaylar yapt›.Ödülleri: 1962 Exposotion internetioneleDe La Ceramique ContemporainePraquee’de gümüfl madalya, 1964’deGualda Tadino International Ceramic’debirincilik ödülü, 1965’de WerkkuntsSchule Offenbach a main, Premier ödülü,1965’de Offenbach a main, OffenbachBelediyesi ödülü.
Tüzüm K›z›lcan, born on January 22, 1941in Kemalpafla, Izmir, completed hisprimary and high school education inIzmir and started his art studies in FüreyaKoral’s ceramic studio in 1959. Duringthe same year, he studied lathe turningwith Hasan Togay in Göksu. He workedin the Art Department of Eczac›bafl›Ceramic Factory in 1960-61. From 1962-65, he offered Ceramic Main Art Disciplinecourses in Werkkunts Schule Offenbach
am Main in Germany. He started his ownbusiness in 1970 after Gorbon Ifl›lSeramik in 1969. From 1985-88, heserved as an instructor in the CeramicsDepartment of Izmir Art and SculpturesMuseum. In 1988, he was a lecturer atEge University Ceramic School of HigherEducation, a lecturer at Dokuz EylülUniversity Ceramic Glass Main ArtDiscipline Ceramic Department in 1988-98 and was an instructor at Dokuz Eylül
University Traditional Handicrafts ChinaDepartment from 1988 until 2004. From1961 until 2004, he had 32 solo and mixedshows.Awards: 1962 Silver Medal at Exposotioninternetionele De La CeramiqueContemporaine Praquee, 1964 First Prizeat Gualda Tadino International Ceramic,1965 Premier Prize at Werkkunts SchuleOffenbach am Main, 1965 Offenbach amMain, Offenbach Municipality Award.
“Seramikle bafllayanhikaye”
Serami¤in aktüel olmaya bafllad›¤›,gençler taraf›ndan fark edilipsorgulanmaya bafllad›¤› dönemdebenim seramik hikayem bafll›yor1959’da. Bizler Füreya Koral ilegözümüzü açt›k, Füreya’n›n yapt›¤›ifllerin di¤erlerinden ayr› oldu¤unugördük. ‹zmir Atatürk Lisesi
mezunuyum ve bundan gururduyuyorum. Orada beni yetifltirenhocalar›m tüm hayat›ma yön verdiler.Ard›ndan ‹TÜ Elektrik ElektronikMühendisli¤i’ni ailemin iste¤iylekazanm›flt›m. Hala o hocalar›mdanald›¤›m bilgilerin üstüne bir sürü fleyiçözebildim. Bize gerçektenö¤retmifller. Bir yeri kazanmak o ifliyapabilmek de¤il. Elektronikokuman›n hayat›m için anlamtafl›mad›¤›n› fark ettim.
O dönem Füreya han›m›n sergisivard›, oraya gittim. Füreya Koralyan›na herkesi almaz, ailesine bakansorgulayan insand›, benim ailemleilgili flanslar›m vard›. Füreya Han›m’›nyan›na Bingül Baflar›r ile birliktehaftan›n iki günü gitmeye bafllad›k.Alev Ebuzziya, Bingül Baflar›r ve benseramikle hayat›m›z› kazanmayabafllad›k.
“A story starting withceramics”My story starts in 1959 when ceramicsstarted to get in the news, when itstarted to be noticed and inquiredabout by the youth. We opened oureyes with Füreya Koral. We saw thatFüreya’s works were different fromthose of others. I am a graduate ofIzmir Atatürk High School and I amproud of it. My teachers who raisedme there drew the course of mywhole life. Afterwards, I had qualifiedfor ITU Electrical Electronic Engineerwith the wish of my family. I was ableto resolve many things based on theknowledge I received from thoseteachers. They have really thoughtus. Qualifying for some place is notbeing able to do it. I noticed thatstudying electronics had no meaningfor my life.
At the time Ms Füreya had a show; Iwent there. Füreya Koral didn’t justtake anybody to work with her, hewas someone who looked andquestioned the family. I was luckywith my family. We started to go toMs Füreya’s studio twice a week withBingül Baflar›r. Alev Ebuzziya, BingülBaflar›r and I started making a livingoff ceramics.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
86
“Hedeflerimi koydum veçok fley risk ettim”Hiç kimse benim için bir fley yapmad›,hedeflerim için çok fley riske ettimama flans›m yaver gitti. Ailemlekonufltum, seramik okur mu okumazm› çeliflkisi vard›. Füreya “Ben hoca
de¤ilim, anlatmam› isterseniz birfleyler ö¤renirsiniz” demiflti. Temelsanat e¤itimim onun yan›nda oldu.Sadece gazetede okudu¤um,duydu¤um isimlerle yüzyüzegörüfltüm, sohbetlerine tan›k oldum.19 yafl›nda her fleye açt›m. Atölyeyegirip ç›kan Füreya’n›n dostu olanherkesin bir de¤eri var. Atölyenin
içinde bafllang›çta benim de¤erlerimeuymayan ama sonra beni çok al›pgötüren insanlarla birlikteydik. Oradaönyarg›lar›m› k›rd›m, hayata bak›fl›mde¤iflti. Bedri Rahmi, Aliye Berger ,Selçuk Uras, Ulvi Uras, ErenEyübo¤lu, bütün bu sohbetlerin içindebulunabilmek, baz› fleyleri daha farkl›sorgulamay› getiriyor beraberinde.
“Pazar yerinde çok büyük bir sergi açmakistiyorum. Hayatlar›nda ilk defa serami¤i göreninsanlar olsun. S›radan ilgisiz kiflilerin, bak›fl›n›,
etkiyi görmek istiyorum” “I would like to open a very large show at the
marketplace. Let there be people who see ceramicfor the first time in their lives. I want to see the looks,
the effect on ordinary, unrelated people”
87
“Göksu’da HasanUsta’n›n yan›nda tornaçekmeyi ö¤rendim”Füreya’n›n atölyesine bafllamadanönce neler yapmam, kime gitmemgerekti¤ini, torna çekmek zorundaoldu¤umu söylerdi. “Göksu’da HasanUsta’ya gideceksin” dedi. Tabi amac›Hasan Usta’dan beni ö¤renmekti.Hafta sonlar›m, Göksu’daki atölyedegeçiyordu.
“Malzemeyi anlad›m”
O zaman malzemeyi anlad›m. Benniye seramik yapmak istiyorum.Bizim iflimiz çok farkl›, ciddi birteknolojiye ihtiyaç var. Tasarlad›¤›mfleyi üretebilmek için onu o halegetirebilece¤im tüm malzemeyi analizetmek zorunday›m. ‹flimin bitmiflhalini kafamda toparl›yorum. Onagelebilmem için olmas› gerekenfleyleri çözümleyerek bafla dönerim.Ondan sonra hangi çamurukullanmam laz›m, hangi derecedepiflirmem laz›m, hangi yöntemleüretmem, neyi kullanmam laz›mhepsini yapar›m.
“Füreya’n›n su kab›ndantortu biriktirip s›r olarakkullan›rd›k”Füreya Han›m çal›fl›rken geneldeyüzeysel tasar›mlar yap›yor. Biz deonun plakalar›n› haz›rlay›p, rötufllar›z.O dönemde Birleflmifl Milletler’in biriflini alm›flt›, fincanlar yap›yordu,temizleyip rötuflluyorduk, tamamena¤›r iflçi konumundayd›k. Malzemeyok, kitap yok, bilgi verecek kimseyok, boya bulam›yoruz. FüreyaHan›m›n f›rças›n› y›kad›¤› su kab›n›Bingül’le kapmak için yar›fl yapard›k.‹fli bitti¤i an o boya kab›n› kim kaparsaonun alt›ndaki tortuyu kullanma flans›vard›. Biz temizler gibi yap›p, tortuyubaflka bir kaba al›p saklayaca¤›z,tortularla biriktirip s›r olarakkullanaca¤›z. Nereden boya al›n›r,kim getirir, bilmiyoruz, zaten böylebir malzeme yoktu. O dönemlerdeSabit Karamani çok iyi bir kimyagerdi,iyi s›r oluflturuyordu, pratik ve flekergibi bir insand›.
“I set my targets and risked alot”Nobody did anything for me; I risked a lot for mytargets but I was lucky. I talked to my family;there was a dilemma of should he study ceramicsor not. Füreya had said to us “I am not a teacher,I won’t tell you. You can learn things if you wantto”. I took my basic art education beside her. Italked face to face with names I only read andheard in papers. I witnessed their conversations.At 19, I was hungry for everything. Everyonecoming in and going out of the studio, who wasFüreya’s friend, was valuable. In the studio, wewere together with people who at the beginningdid not meet my criteria but took me placesafterwards. There I broke my prejudices. Myoutlook on life changed. Bedri Rahmi, Aliye Berger, Selçuk Uras, Ulvi Uras, Eren Eyübo¤lu; beingpart of all these conversations brought about theinquisition of certain things in a different way.
“I learned turning lathe besideHasan Usta in Göksu”Before I started at Füreya’s studio, she used totell me what to do, to whom I should go and shetold me I had to turn lathe. She said “You will goto Hasan Usta in Göksu”. Of course, she wantedto learn about me from Hasan Usta. My weekendswere spent at the workshop in Göksu. Iunderstood material.
“I understood material”I then understood material. Why do I want tomake ceramics. Our job is very different. Oneneeds serious technology. To create the thing Idesign, I have to analyze all the materials I willuse to make it. I visualize the finished state of mywork in my head. I analyze the things that musthappen to achieve that and I go back. Then whatclay I must use, at what temperature I must fire,what method I must use, what should I use; I willdo all.
“We used the sediments fromFüreya’s water bowl and usethem as glaze”When she works, Ms Füreya usually makesplanar designs. We used to prepare and retouchher plates. At that time, she had taken a job fromUnited Nations. She was making cups; we usedto clean them and finish them. We were totallyhard laborers. There is no material, no books,nobody to provide information, we can’t find dyes.We used to compete with Bingül to get the waterbowl in which Ms Füreya washed her brush.Whoever got that dye bowl when she finishedher work, one had the chance to use the sedimentin it. We acted as if we were cleaning it and wouldtake the sediment to another bowl and save it touse as glaze. We didn’t know where dyes werebought from, who would bring them. In fact, therewas no such material. In those days, SabitKaramani was a very good chemist. He wouldcreate very good glazes; he was a practical andsweet person.
“Seramikçi olmakistedim, sanatç› de¤il”Ben yap› olarak çok dikeysorgulamay› seven bir insan›m.Köküne inmek do¤rusu benim için,yatayda kalmas›n, bilgi olarakkavramal› ve çözmeliyim. Benseramikçi olmak istedim, sanatç›olmak istemedim. Seramikçiolabilmek için serami¤i okuyup,bilmem, çözmem laz›m. Butamamen kiflinin kimli¤iyle ilgili birfley. Ben bir ifle bakt›¤›m zaman bütünsafhalar›n› hatta f›r›ndaki konumunudahi tahmin edebilmeliyim. Ben iflimisürprize b›rakmaktan hofllanan biryap›ya sahip de¤ilim.
“Alev Ebuzziya bir de¤er,bana seçici olmay›ö¤retti”Alev bir de¤er. Alev’in benimhayat›mda çok önemli bir yeri var,bana seçici olmay› anlatt›. Telaflla herfleyi yüklemek de¤il, o anda en lezzetligeleni yapmay› ö¤rendim. Alev ile birbuçuk y›l Eczac›bafl›’nda çal›flt›k,bilgisini sak›nmaz. Füreya’dan sonraAlev’le çal›flmak bana çok iyi geldi.Fark ettim ki sanatç› kimlik›smarlama olan bir fley de¤il. Kazandaf›k›r f›k›r kaynay›p biranda köpürecek.Sonradan ö¤renilmiyor, içinizde varsaonu ifade etmesini ö¤reniyorsunuz.
“Gençler, serami¤ineden tercih ettiklerinibilmeli ve sorgulamal›”Bizim meslektafl›m›z olacak gençlerönce o bölüme niçin geldiklerinibilmiyorlar. ‹kincisi o bölümde neleryapabileceklerini sorgulam›yorlar.Üçüncüsü onlar›n sorgulamas› içinonlara öngörülen stajlarda do¤ruyerlere gitmiyorlar. Yirmi günlüksüreçte hiçbir fleye bafllayamazs›n›z.Özellikle seramikte. Bence stajlar›ndaha uzun süreli ve daha sorgulay›c›olmas› gerekir. Benim iflveren olarakuzun süre atölye ile fabrika aras› biryerim oldu, yüz kiflilik bir iflçi grubuyla,baz› günlük hayatta laz›m olanürünleri ürettim. Benim bir flans›mvard›, bana gelen ö¤rencileri okuldanda tan›yordum. Onlarla nereyegidebilece¤imi, neler yapabilece¤imikestiriyordum. fiimdi staj ne için var.Ö¤rencilerin veya o ifle bafllayacakkiflinin, o iflin karfl› taraf›nda olangrupla tan›flmas›n› sa¤lamak için var.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
88
“I wanted to become aceramic maker, not anartist”As my nature, I am one who likesvertical inquisition. What is right forme is to go to the root; it should notstay horizontally, I must apprehendand solve as knowledge. I wanted tobecome a ceramic maker, not anartist. To become a ceramic maker,I must read, know and resolveceramics. This totally depends on thepersonality of the individual. When Ilook at a work, I must be able toestimate all its stages, even itsposition in the kiln. I don’t have anature enjoying leaving my work tosurprises.
“Alev Ebuzziya is anasset; she thought meto be selective”Alev is an asset. Alev holds animportant place in my life; she toldme how to become selective. I learnednot to charge everything in a hurrybut to do what is the most tasteful atthat moment. We worked with Alevfor one and a half years at Eczac›bafl›;she didn’t spare her knowledge.Working with Alev after Füreya wasvery good for me. I became awarethat the artist’s personality is notcustom made. It will boil in thecrucible and will bubble up suddenly.It cannot be acquired, you learn howto express it if you have it in you.
“Young people mustknow and inquire whythey chose ceramics”Young people who will become ourcolleagues, first of all don’t know whythey are in that department. Secondly,they don’t inquire what they can doin that department. Thirdly, intrainings they are offered to them,they don’t go to the right places sothat they can inquire. You cannot startanything in a twenty-day period.Especially in ceramics. I believe thattrainings must be for longer termand more inquisitive. For a long time,I had a work place between a studioand a factory, as an employer. Iproduced certain products needed indaily life with a group of workers ofhundred people. I was lucky that Iknew the students coming to me fromschool. I could guess where I couldgo with them and what I could do.Now what is available for training?What is available to allow studentsor the individual to start that job, tobe introduced to the group, on theother side of that job. Can that childprove him/herself in twenty days? Istudied at Werkkunts Schule. Youhave to train for 11 months, 29 days.You cannot find a place to train andwhen you find a place to train, yoususpend your education. When wewere studying, we were unable totrain. I mean this should be threemonths, four months so that the childcan express him/herself.
89
Yirmi gün içinde o çocuk kendini gösterebilir mi? WerkkuntsSchule’da okudum, 11 ay 29 gün staj yapmak zorundas›n. Stajyeri bulam›yorsun, staj yeri buldu¤un zaman da e¤itiminidonduruyorsun. Okurken, staj yapam›yorduk.Yani bu üç ay dörtay olsun, çocuk kendini anlatabilsin.
Önce ciddi bir temel e¤itim almal›y›z. Toplu olarak üniversitelerdehep birlikte al›nan bir ders olursa tan›fl›kl›k da büyüyor. Resimbölümü tekstile de giriyor, o vizyon ve yeni düflünce getiriyor.Ben seramik okudum ama mimarl›ktan bir çok ders ald›m.Ama onu fark etmifltim, mimarl›¤a merak›m oldu¤u için dersald›m, çok fleyler kazand›m.
“Tasar›m benim için iki türlü”Tasar›m› iki türlü tarif edebilirim. Bir yaflam›m›z›n içinde bizehizmet eden, kolaylaflt›ran zenginlefltiren ürünü tasarlamak.Bir de kavramsal bir mesaj›m› iletmek için bir ürün, bunlarbenim sergilerim. Bir dönem hayatla ilgili sorgulamalar›mvard›. Osmanl› Müslümanda heykel yoktur, din buna müsaadeetmemifltir denilir. Bu benim için do¤ru de¤il. Kabristanagiderseniz mezar tafllar› heykeldir, Müslüman’›n hoflgörüsünüçok güzel anlatabilir. Mezar tafllar›nda belli simgeler vard›r.Bunu üç dört sene araflt›rd›m, mezar tafl› görmek için gitti¤imseyahatlerim oldu. Çözümlemesini yapmaya çal›flt›m, bu dünyaile ilgili mesajlar veriyor. Halbuki o yaflanm›fl ve bitmifl. Birmezar tafl› bitifli de¤il, bafllang›c› anlat›yor. Bu yüzden mezartafllar›ma bir pencere açt›m. Çünkü o bir aç›l›fl, burayla bitenve neresiyse bir bafllang›ç. Ve bu sergi.
First of all we have to get a serious foundation education. Ifthere is a course taken together collectively at universities, thisallows familiarity to grow. The art department also attendstextile and this brings a vision and new ideas. I studied ceramicsbut also took many courses in architecture. But I had takennotice of it, I took courses since I was interested in architectureand I gained a lot.
“Two types of design for me”I can describe design in two ways. One is designing the productwhich serves us in our life, which facilitates and enriches it.The other one is the product to transmit my conceptual message.These are my exhibitions. For a time period, I had questionson life. It is said that there are no statues in Ottoman Islam;that religion does not allow it. This is not true for me. If you goto a graveyard, tombstones are statutes. They can express theMuslim’s tolerance very well. There are certain symbols ontombstones. I researched this for three-four years. I took tripsto see tombstones. I tried to analyze them. They gave outmessages relating to this world. But it has been lived and isover. A tombstone tells not of the ending but the start. Therefore,I opened a window on my tombstones because it is an opening,ending with here and a start wherever it is. Hence this show.
“Ben yap› olarak dikey sorgulamay›seven bir insan›m. Köküne inmekdo¤rusu benim için, yataydakalmas›n, bilgi olarak kavramal›ve çözmeliyim”
“As my nature, I am one who likes verticalinquisition. What is right for me is to go to theroot; it should not stay horizontally, I mustapprehend and solve as knowledge”
“Her sergimi açarken,aktüel olmayan tekni¤isunuyorum”‹lk sergilerimde flansl›yd›m baya¤› satt›m.Ben ö¤renciyim, her gün yeni bir fleyö¤reniyorum ama patronum. Heparaflt›r›p, okuyorum, sorguluyorum. Sonsergim farkl›yd›, herkes kendi de¤erindençok hedef seçti¤i gibi olma. ‹nsanlarkendilerini inkar edip, yapay oluyorlar.Deniz kenar›ndaki ovalanm›fl tafllar bilekendileri gibi, hala tafl diyorsunuz. ‹nsan›nkendisi gibi oldu¤unu, çok önemlioldu¤unu, kendi de¤erleriyle kendi gibiyaparsa ancak farkl› ve de¤erli bir fleyolaca¤›n› savunmaya çal›flt›m. Yapaytafllar yapt›m. Her sergimi açarken,aktüel olmayan tekni¤i de sunuyorum.Klifleleflmifl fleylerle meflgul de¤ilim. Sonsergim ‘‘Tafl Yerinde A¤›r’’ böyle ortayaç›kt›. Bir çana¤a çanak d›fl›ndabakabilmenizi nas›l sa¤layabilirim.Çevremden ald›¤›m tepkiler çok güzeldi.‘‘Tafl Yerinde A¤›r’’ sergimde hayat›mdahiç satmad›¤›m kadar, yetmifl parçasatt›m. Ben onlar› yaparken, rakamlar›ö¤rencilerim koydu. Ö¤rencilerim flu anasistanlar›m, onlar›n ileride iyi birerseramikçi olabileceklerine inan›yorum.
‘‘Sa¤l›k sorunlar›mara¤men seramik için herfleyi yapar›m’’
Sa¤l›k sorunlar›m nedeniyle bir tak›mfleyleri yapmamam laz›m ama yapmadan
duramam. As›l flu an hastal›¤›mdakinedenlerden biri vücudumda yüklümiktarda kurflun tafl›yor olmam. Kurflunzehirli ve kurflunlu s›rlar› çok sevdim.Otuz k›rk senedir bol kurflunlu s›rlar›elimle avuçlayarak kar›flt›rarak maskesizatarak ömrümü geçirdim. ‹flimiseviyorum. Tek dile¤im var, atölyemegeleyim, çamurumla devam edeyim.
“Sevdi¤im ifli yapt›¤›m içinflansl›y›m, mutlulu¤useçebiliyorum”
Ben seramik yapabilmek için çok fleydenfedakarl›k ettim, hala fedakarl›kediyorum, baz› fleyleri di¤erine tercihediyorum Bu mutluluk ve onuseçebiliyorum. Çok üretti¤imeinan›yorum. Benim için seçim yok,seramikle ilgili her fleyi denemek istedim.
‘‘En büyük isteklerimdenbiri pazar yerinde sergiaçmak’’Çok büyük bir sergi açmak istiyorum.Meydanda, mesela bir pazar yerinde.Herkes gelsin. Sergiye geliyorum diyegelen insanlar olmas›n. Hayatlar›nda ilkdefa serami¤i gören insanlar olsun.S›radan ilgisiz kiflilerin, bak›fl›n›, etkiyigörmek istiyorum. Bilmedi¤imiz fleyianlama flans›na sahip de¤iliz. Preslenmiflhayatlar yafl›yoruz.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
90
“When holding eachexhibition, I present a non-current technique”I was lucky in my first shows. I sold quitea lot. I am a student; I learn somethingnew everyday but I’m the boss. I alwaysresearch, read and question. My lastshow was different. Since everyonechooses targets above him. People denythemselves and become artificial. Evenworn-out stones at the seaside are stillthemselves. You still call them stones. Itried to defend that the individual is likeoneself, that he/she is very importantand only if he/she did like him/her withhis/her own values, you would getsomething different and valuable. I madeartificial stones. When I hold my eachexhibition, I also present at techniquewhich is not current. I’m not involved withcliché things. My last show “A Stone isHeavy where it Belongs” emerged in thismanner. How can I make sure that I canlook at a bowl as something other than
a bowl? The feedback I got from myenvironment was very good. I sold morethan I ever sold; seventy pieces in myshow “A Stone is Heavy where it Belongs”.My students put in the figures as I madethem. My students are now my assistants.I believe that they will each become agood ceramic maker.
‘‘I will do anything forceramics despite myhealth problems’’
I shouldn’t do certain things because ofmy health problems but I can’t stop doingthem. Basically, one of the causes of mydisease right now is that I have a lot oflead in my body. Lead is poisonous andI loved leaded glazes. I spent my lifeholding, mixing and throwing leadedglazes with my hand without a mask forthirty-forty years. I love my work. I haveone wish; let me come to my studio andwork on my clay.
“I am lucky to do what I do;I can opt for happiness”
I sacrificed many things, still am, to beable to make ceramics; I choose certainthings over others. This is happiness andI can opt for that. I believe I produce a lot.There is no option for me; I wanted to tryeverything relating to ceramics..
‘‘One of the things I reallywant is to hold a show inthe marketplace’’
I want to hold a very big show. In a square,for example, in a marketplace. Leteverybody come. Not just people visitingto come to a show. Let there be peoplewho see ceramic for the first time in theirlives. I want to see the looks of ordinary,unrelated people and the effect on them.We don’t have the chance to understandthings we don’t know. We are leadingpressed lives.
“Bizler Füreya ile gözümüzüaçt›k. Onun yan›nda AlevEbuzziya, Bingül Baflar›r veben seramikle hayat›m›z›kazanmaya bafllad›k” “We opened our eyes with Füreya.Beside her; Alev Ebuzziya, BingülBaflar›r and I started making a livingoff ceramics”
91
Baha Erton - Hasan Togay - Tüzüm K›z›lcan - Alev Ebuzziya - Burhan Toprak
Tafl ve kerpiç, ‹slam öncesi ve ‹slamsonras› Türk mimarisinde kaplamave örgü malzemesi olarakUygurlardan itibaren kullan›lanmalzemelerdir.
Uygurlarda etraf› surlarla çevrili kaleveya flehirler “Bal›k” olarakadland›r›l›rd›. Kutsal flehir Hoço,kuzeyinde Bezeklik, do¤usundaTuyak, Bezkli¤in do¤usunda Sengimgibi yerleflim yerleri bu “Bal›k”lardanbaz›lar›d›r. Buralarda yontulmam›fltafllardan harçla örülerek infla edilmifldini yap›lar bulunmaktad›r.
‹slamiyet’le birlikte; tu¤la ve kerpiçdini yap›larda dekoratif amaçlarla‹slama dair motiflerin ve kaligrafininfarkl› örneklerinin uygulamamalzemesi olmufltur.
Asya’da kurulan ilk Türk-‹slam devletiolan Karahanl›lar (IX.-XIII. Yüzy›l) diniyap›larda kerpiç ve tu¤lakullanm›fllard›r. Özellikle XII. Yüzy›ldatamamen tu¤ladan yap›lan TalhatanBaba Camii tu¤la iflçili¤inin veKarahanl› Mimarisi’nin flafl›rt›c›örneklerindendir. Karahanl›lardankalma Özkent Minaresi, Buhara,Kalan Minaresi,Tirmiz, Car Kurganminaresi gibi yap›larda görülengeometrik bezemeler ve Kufi yaz›örnekleri erken ‹slam mimarisiningüzel örneklerindendir.
O¤uz boylar›ndan Selçuk bey vetorunlar› taraf›ndan X.yüzy›l›n bafl›ndaHorasan’da kurulan BüyükSelçuklular da mimaride tu¤lay›kullanm›fllard›r. Büyük SelçuklularTûs’da, Horasan’da, Merv, Semerkantve Ürgenç gibi yerleflimmerkezlerinde b›rakt›klar› geometrikbezemeli, tu¤la kaplamal› Türk- ‹slammimarisinin ilginç örneklerindendir.(Resim 1)
Stone and Adobe are materials usedin pre-Islamic and post-IslamicTurkish architecture as lining andbuilding material, starting with Uygurs.
Uygurs called the forts of the citiessurrounded by walls “Bal›k”s. Sacredcity Hoço, Bezeklik on its north, Tuyakon its east and Sengim, east ofBezeklik, are some of these “bal›k”s.There are religious buildings built bymortar out of rough stones in thesetowns.
With the advent of Islam, brick andadobe were used on religiousbuildings for decorative purposes forIslamic motifs and calligraphy.
The Karahans (IX-XIII Century), thefirst Turkish Islamic state founded inAsia, has used adobe and brick inreligious buildings. The Talhatan babaMosque completely made of brick inXII Century is a bewildering exampleof brick workmanship and Karahanl›architecture. The geometricaldecorations and kufi script specimensobserved in structures like Özkentminaret, Buhara, Kalan Minaret,Tirmiz and Can Kurgan Minaretremaining from the Karahans arebeautiful examples of early Islamicarchitecture.
The Great Seljukis founded in Horasanin early X Century by Selçuk Bey fromOguz clans and his grandsons haveused the brick in architecture. Thegeometrical decorated brick linedstructures left by Great Seljukis insettlements like Tûs, Horasan, Merv,Samarqand and Ürgenç areinteresting specimens of Turkish-Islamic architecture (Picture 1).
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
92
Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Antalya
Ö¤r. Gör. Enver Güner
Ö¤r. Gör. Enver Güner
Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Antalya
Volkanik Tüf BileflimliTafllar›n›nSeramik S›rlar›ylaS›rlanarak Piflirilmesi
Firing Of Volcanic TuffCompound Stones GlazedBy Ceramic Glaze
Resim 1 / Figure 1
93
Semerkant, Kad›zadei RumîTürbesi Çini mozaik ve s›rl›tu¤lan›n kullan›ld›¤› ilkörneklerdendir.
Daha sonra tarihsel süreçiçerisinde Anadolu Selçuklular›,Anadolu’nun de¤iflik yerlerindeyapt›klar› saraylarda, camilerde,medrese ve külliyelerde tu¤la, s›rl›tu¤la, çini, çini mozaik, kesme tafl,renkli tafl ve mermeri mimarininfarkl› yap›lar›nda kullanmayadevam etmifltir. (Resim 2,3)
Kad›zadei Rumî Tomb inSamarqand is an early specimenwhere tile mosaic and glazed brickwas used.
Later; brick, glazed brick, tile, tilemosaic, cut stone, colored stoneand marble continued to be usedin different structures ofarchitecture like palaces, mosques,madrassahs and complexes builtby Anatolian Seljukis in differentparts of Anatolia, along history.(Picture 2,3)
S›rl› tu¤la ‹slam mimarisinin süsleme unsuruolarak Osmanl›n›n ilk dönemlerinde kullan›lm›flt›r.(‹znik Yeflil Camii) Hatta birinci ulusal mimarl›kdönemi mimarlar›ndan Mimar Kemalettin veMimar Vedat Tek beylerde eserlerindekullanm›fllard›r.
Tafl, s›rl› tu¤la ve çini geleneksel mimarideyüzy›llard›r kullan›lan malzemelerdir. Ancak buçal›flmayla “S›rl› Tafl” kavram›yla ilk defakarfl›laflmaktay›z.
Orta Anadolu’da Kayseri ve Nevflehir yörelerindebulunan Kayseri ‹-19 1/100.000’lik (Harita 1)paftalar›nda yayg›n olarak görülen bu kayaçlarvolkanik tüf olarak adland›r›lmaktad›r. Günümüzdebu kayaçlarda çeflitli ocaklar aç›lm›fl modern vegüncel tekniklerle iflletilmekte ve sat›lmaktad›r.Ç›kar›lan bu tafllar bulunduklar› ocaklar›n adlar›ile an›lmakta ve s›n›fland›r›lmaktad›r. Yayg›n olarakfaaliyet gösteren ve bilinen bu ocaklar ‹ncesuPembe, Aksalur Gülkurusu, Demirtafl Siyah,Bafldere Firuzedir.
Glazed brick was used in the early periods of theOttomans as a decorative element of Islamicarchitecture (Iznik Green Mosque). In fact, MimarKemalettin and Mimar Vedat Tek, Architects of thefirst national architecture, period have used it intheir works.
Stone, Glazed Brick and Tile are materials usedfor centuries in traditional architecture. However,we meet the concept of “Glazed Stone” for the firsttime in this study.
These rock formations found prevalently in Kayseri‹-19 1/100.000 (Map 1) maps found in Kayseri andNevflehir regions of Central Anatolia are calledvolcanic tuff. Various quaries have been opened inthese rock formations which are processed andsold by modern and current techniques. Theseextracted stones are known and classified by thenames of the quaries they come from. Thesequaries operating in widespread form are ‹ncesuPembe, Aksalur Gülkurusu, Demirtafl Siyah andBafldere Firuze.
Resim 2: Keykavus’fiifahanesi, Çini Mozaik
Picture 2: Keykavusfiifahane, Tile Mosaic
Harita 1Map 1
Resim 3:Köfle sütun bafll›¤›Picture 3:Corner column head
Volkanik tüfler kendi içerisinde Güllüda¤ Tüfü, MelendizTüfü ve Alacaflar Tüfü olarak üç farkl› gruba ayr›lmaktad›rve yayg›n görülen tüf çeflitleri kristal ve litik tüftür. Butüflerden al›nan 6 adet kayaç örne¤inden ince kesitçal›flmalar› yap›lm›flt›r. Yap›lan bu ince kesit incelemelerisonucunda bölgedeki farkl› ocaklardan al›nan cams› kültüflerin hepsinde ortak mineral olarak plajiyoklaz (feldispat)mineralleri ve tamamen volkan cam›ndan oluflan vevolkanik kayaçlar›n hamur k›sm›n› oluflturan süngertafl›-pümis görülmektedir (fiekil 1,2,3,4)
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
94
Volcanic tuffs fall under three different groups amongthemselves as Güllüda¤ Tuff, Melendiz Tuff ve AlacaflarTuff, with the most prevalent ones being crystal and lythictuffs. Fine cross-sections were made on 6 rock specimenstaken from these tuffs. As a result of these fine cross-section analyses, in almost all glassy ash tuffs taken fromvarious quaries in the region; feldspar minerals are foundas common mineral and sponge stone-pumice made oftotally volcanic glass, forming the paste section of volcanicrock formations (Figure 1, 2, 3, 4).
fiekil 1 / Figure 1 fiekil 2 / Figure 2
fiekil 3 / Figure 3
Polarizan Mikroskop alt›nda ‹nce kesit görüntüleri / Fine cross-section images under Polarizing Microscope
fiekil 4 / Figure 4
Bafldere civar›nda al›nan örneklerde ise farkl› olarak anabileflen olarak ojit ve tali bileflenler olarak ise zirkon veapatit mineralleri gözlenmifltir.
Çal›flman›n as›l konusunu oluflturan piflirme (1000ºC) ves›rlama ifllemleri bölgeden al›nan 6 adet örnek üzerindedenenmifltir. Piflirilen örneklerin ince kesitte incelenmelerisonucunda çeflitli fakl›l›klar›n ortaya ç›kt›¤› görülmüfltür.Özellikle bu iflleme tabi tutulan örnekleri oluflturan ojit vehornblend minerallerinin etraf›nda opasitleflme türüalterasyonlar›n meydana geldi¤i görülmüfltür.
Bu çal›flmada kullan›lan örneklerde piflme küçülmesiolmad›¤› gözlendi, ayn› örnekte su emme deneyi yap›ld›.Piflmeden önce % 8.2 olan su emme pifltikten sonra %8,1 olarak saptand›. Su emmesinde büyük bir de¤iflmegörülmezken yap›lan bas›nç mukavemet deneyinde havaylakurutulmufl tafl›n mukavemeti 429.63 kg/cm2 olarak
In specimens taken from Bafldere vicinity, ojite was foundas main component and zircon and apathite mineralswere observed as secondary components.
The firing (1000 ºC) and glazing processes constitutingthe main topic of the study were tried on 6 specimenstaken from the area. It was observed that variousdifferences emerged as a result of fine cross-sectionanalyses of fired specimens. Specifically, it was observedthat opacitation type alterations occurred around ojite andhornblend minerals which were the main components ofthe specimens undergoing these processes.
It was observed that no firing shrinkage occurred in thespecimens used in this study. Water absorption test wasconducted on the same specimens. Water absorption,which was 8.2 % prior to firing, was found to be 8.1 % afterfiring. Whilst no major change was observed in water
95
saptan›rken, 1000 ºC ta piflmifl tafl›nmukavemeti 623 kg/cm2 olarakbelirlenmifltir.
Yüzeyde s›r uygulanan baz›örneklerde s›r toplanmas›, derinçatlamalar ve parçalanmalargörülmüfltür. Ancak Bafldereörne¤inde s›r toplanmas›oluflmam›flt›r.
Yukar›da bahsedilen gelenekselSelçuklu ve Osmanl› mimarisindegörülen s›rl› mozaik bezeme sanat›yine Selçuklu motifleriyle çal›flmakonusu tafl plakalar üzerine
uygulanm›flt›r .(Resim 4,5)
Bu çal›flmada öncelikle volkanik tüfbileflenli tafl örneklerininpiflirilebildi¤ini ve s›rlanabildi¤iniyap›lan deney ve uygulamalarlagörülmüfltür. Bu sonuçlar seramiksanat›na yeni bir boyutkazand›racakt›r. S›rl› yüzeyseltasar›mlar ve üç boyutlu renkli taflheykeller.(Resim 6,7,8,9) Türksanatç›lara ve sanat›n evrensel diliile farkl› ülkelere ve sanatç›laraulaflmam›z› sa¤layacak yeni bir yololarak düflünülmektedir.
absorption, in the pressure resistanttest conducted, it was found that thestrength of air-dried stone was 429.63kg/cm2, yet the strength of stone firedat 1000 °C was found to be 623kg/cm2.
Glaze accumulation, deep cracks andfragmentations occurred in certainspecimens which underwent surfaceglazing. However, no glazeaccumulation occurred in theBafldere specimen.
The glazed mosaic decoration artobserved in the traditional Seljukiand Ottoman architecture asaddressed above was applied onstone plates in the study with Seljukimotifs (Picture 4, 5).
In this study, it was observed throughconducted tests and applications thatvolcanic tuff component stonespecimens could be fired and glazed.These results will apply the art ofceramics to gain a new dimension.Glazed surface designs and three-dimensional colored stone statues(Picture 6, 7, 8, 9) are considered tobe forming a new path, allowingTurkish artists and art to reachdifferent countries and artists withthe universal language of art.
Resim 4: Selçuklu motifi uygulanm›fl s›rl› tafl
Picture 4: Glazed stone on which Seljuki motif was applied
Teflekkür:Bu çal›flmada kayaç örneklerinisa¤layan Kaptafl A.fi. ye‹nce kesit çal›flmalar›n› yapan AkdenizÜniversitesi Mühendislik FakültesiJeoloji Bölümü Ö¤retim üyesiYrd.Doç.Dr.Sibel Tatar ve Yrd.Doç.Dr.Erdal Koflun’a, Mukavemet deneyiniyapan Yrd.Doç.Dr.Nihat Dipova’yateflekkür ederim.
I would like to give my thanks to:Kaptafl A.fi. which provided the rockspecimens in this study;Asst. Prof. Dr. Sibel Tatar and Asst.Prof. Dr. Erdal Koflun from AkdenizUniversity Faculty of Engineering,Geology Department; who carriedout the fine cross-section tests; andAsst. Prof. Dr. .Nihat Dipova whoconducted the strength test.
Kaynakça / Bibliography
Aslanapa Oktay,”Türk Sanat›”, Remzi Kitabevi,1999,‹stanbul s.13
Erkan Yavuz, Kayaç oluflturan önemli minerallerin mikroskoptaincelenmeleri,TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odas› yay›nlar› 42,s,205
http://www.mta.gov.tr/mta_web/100.000/kayseri_i19.asp
Resim 5 : Selçuklu motifi uygulanm›fl s›rl› tafl
Picture 5: Glazed stone plates as flooring material
Resim 8 / Figure 8Resim 7 / Figure 7
Resim 6 / Figure 6
Resim 9 / Figure 9
01
‹nsanlar duygular›n› farkl› flekillerdeyans›t›p de¤iflik yol ve yöntemlerleanlatabilirler. Bu anlat›m veyans›tmalar sözlerle, hareketlerle,yazd›¤› yaz›lar ve çizilen resimlerleolabildi¤i gibi insan›n elindekiherhangi bir malzemeyle deolabilmektedir. Bunlardan biri deinsanla birlikte var olan ona efllikeden eskiden beri anlat›l›p kullan›lagelen kildir. ‹ster çocukluk istersedaha sonraki y›llar›m›zda,yaflam›m›z›n herhangi bir dönemindeelimize bir parça kil al›p oynam›fl vefark›nda olmadan ona biçim vermeyeçal›flm›fl›zd›r. Bunun nedeni kendimiziözgür hissetmemiz ve yaflam›m›zdakibaz› fleyleri de¤ifltirmee¤ilimimizdendir. Bu duygu ve isteklerinsan›n do¤a ve çevresi ile olanba¤›ndan kaynaklanmakta, temelindeise inançlar› ve ihtiyaçlar› karfl›lamaiste¤i yatmaktad›r. Daha sonrakiaflamalarda, insan›n zevk veduygular›na yönelik güzel ve de¤iflikçevreler yaratma iste¤ibulunmaktad›r. Bu durumdabiçimlendirilen malzemeler, içindebulunulan do¤a ve çevre koflullar›nagöre de¤ifliklik gösterebilir. Dolay›s›ylaflekillendirilen malzemeler tafl, metalve di¤er türden olabildi¤i gibi, kolaybulunan biçimlendirilen ve kullan›lankil de olabilir.
Human beings may express theirfeelings through different ways andtechniques reflecting them in differentmanners. Such expressions andreflections may either be by words,actions, written scripts and drawnpictures or by any material in aperson’s hand. One of these materialsis clay which has existed togetherwith the human being which hasaccompanied him and which hasbeen told about and used sinceancient times. We have taken a pieceof clay in our hands and played withit, trying to shape it without noticingit in our childhood years or later insome part of our lives. The reasonfor this is our feeling free and ourtendency to change certain things inour lives. These emotions and desiresstem from the human beingsrelationship to nature and hisenvironment and underlying themare beliefs and the wish to satisfyneeds. In later stages come the desireto create beautiful and differentenvironments oriented to the tastesand emotions of man. Shapedmaterials may vary by the conditionsof nature and environment lived in.Therefore, shaped materials mayeither be stone, metal or some othertype of material or clay which is easilyavailable and is easy to shape anduse.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
96
Yard. Doç. Cemalettin SevimAnadolu ÜniversitesiGüzel Sanatlar Fakültesi, Eskiflehir.
Anadolu UniversityFaculty of Fine Arts, Eskiflehir.
Asst. Prof. Cemalettin Sevim
Lathe Turned PotteryCraftsmanship Today
Günümüzde
TornaSanat›
97
During the process coming from ancientcultures up to the present, clay has beena material employed and researched inart, industry and science. It has never lostits contemporariness or its place in fieldsof application. As it is an industrialmaterial, its area of application is growingday by day but fails to display such a trendof expansion in terms of making and useof products on potter’s lathe. Man’sdiscovery and use in pot making andpottery lathe of clay has continued untiltoday but pottery has started to slow downand in fact, decline as times have rapidlychanged and advanced, technology andscience have progressed and newmaterials have started to be used asalternatives. Now, we cannot adequatelyfeel the existence of pottery products inour synthetic and mechanical world andwe cannot see them frequently enough.Whilst such products appeared beforeus in various forms and functions likepots, pitchers, urns or vases, they havebeen replaced today by plastic, glass andmetal products. It is necessary andnatural that such diversity exists in thedeveloping world and advancing lifebecause alternative products give rise toemergence of new designs and valuesbut one subject that should not beforgotten here is our past of centuries,our culture, traditions and our traditionalwares appearing in line with those. Therealways is and should be a place for ourtraditional wares in our culturesregardless of how much the age we livein and industry changes.
The craft of pottery, which part of ourtraditional culture and crafts is amongthose values we have to own up to. Amajor segment of our society does not
know how it is made and under whatconditions it maintains its existence. Theythink of the craft of lathe as a performingart and see lathe turned products aswares taking on various functions. Thenwhat is pottery? Pottery is the craft offorming clayware like pots by hand or onpotter’s wheel. This craft is pursued invarious countries in the world. There aredifferences in shaping the clay and firingfor every country with also differences informs and functions reflecting the cultureof that society. Each product reflects theculture of the society it is in. For example,although pitchers, earth cooking ware,pots and ewers also appear in othercultures; those produced in Anatolia havebeen shaped totally feeding on theAnatolian culture. These products reflectthe beliefs, tastes, in short life styles inAnatolia.
Geçmifl kültürlerden günümüze kadargelen süreçte kil, sanatta, endüstride,bilimde kullan›lan ve araflt›r›lan birmalzemedir. Güncelli¤ini, kullan›malanlar›ndaki yerini hiç kaybetmemifltir.Endüstriyel bir malzeme olmas›yla hergün daha fazla büyüyerek genifl birkullan›m alan›na sahip olmakta kapsanat›nda ve çömlekçi tornas›ndakiürünlerin yap›m› ve kullan›m› aç›s›ndanböylesi bir geniflleme trendigösterememektedir. ‹nsano¤lunun kilikeflfedip kap sanat›nda ve çömlekçitornas›nda kullanmas› günümüzekadar devam etmifl fakat ça¤›n h›zlade¤iflip ilerlemesi, teknoloji ve bilimingeliflmesi, yeni malzemelerin alternatifolarak kullan›lmas› ile gelenekselsanat›m›z olan çömlekçilik yavafllamayahatta gerilemeye bafllam›flt›r. Art›k,sentetik ve mekanik dünyam›zdaçömlekçi ürünlerinin varl›¤›n› yeterincehissedemiyor ve onlar› s›kl›klagöremiyoruz. Eskiden bu ürünler saks›,desti, küp veya vazo gibi çeflitli flekil veifllevlerle karfl›m›za ç›karken,günümüzde yerlerini plastik, cam vemetal ürünler alm›flt›r. Geliflen dünyave yaflam içersinde böylesine birçeflitlili¤in olmas› gerekli ve do¤ald›r.Çünkü, alternatif ürünler yeni tasar›mve de¤erlerin ç›kmas›na yol açarlar.Fakat bu noktada unutulmamas›gereken bir konu da bizim yüzy›llardanberi yaflad›¤›m›z geçmiflimiz,kültürümüz, geleneklerimiz ve bunlar›ndo¤rultusunda ortaya ç›kan gelenekselürünlerimizdir. ‹çinde bulundu¤umuzça¤ ve endüstri ne kadar çok de¤iflsede kültürümüz içerisinde gelenekselürünlerimize her zaman bir yer vard›rve olmal›d›r.
Geleneksel kültür ve sanatlar›m›z içindeyer alan çömlekçilik sanat›m›z da sahipç›kmam›z gereken de¤erlerimizaras›ndad›r. Toplumumuzun büyük birkesimi onun nas›l yap›ld›¤›n›, hangikoflullarda varl›¤›n› sürdürdü¤ünübilememektedir. Torna sanat›n› gösterisanat› olarak düflünmekte, ortaya ç›kanürünleri de çeflitli fonksiyonlar›n›üstlenmifl ürün olarak görmektedir. Ohalde çömlekçilik nedir? Çömlekçilik;kilden yap›lm›fl kap-kacak gibi ürünlerinelde veya çömlekçi çark›ndabiçimlendirme sanat›d›r. Bu sanatdünya üzerinde çeflitli ülkelerde deyap›lmaktad›r.
02
Fakat her ülkeye görebiçimlendirilmesinde, çamurunda,piflirilmesinde farkl›l›klar oldu¤u gibiformlar›nda ve ifllevlerinde o toplumunkültürünü yans›tan farkl›l›klar gözeçarpmaktad›r. Her ürün içinde bulundu¤utoplumun kültürünü yans›t›r. Örne¤in;destiler, göveç kaplar›, saks›lar, ibriklerdi¤er kültürlerde de görülüyor olmaklabirlikte Anadolu da üretilenler tamamenAnadolu kültüründen beslenerekbiçimlendirilmifllerdir. Bu ürünlerAnadolu’daki inançlar›, zevkleri k›sacayaflam tarzlar›n› yans›tmaktad›r.
03
04
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
98
Kilin biçimlendirilmesi günümüzdeçok farkl› yöntemlerleyap›labilmektedir. Bunlargeleneklere, bilime ve teknolojiyeba¤l› geliflip de¤iflmesine karfl›ngeleneksel sanat›m›z olan çömlekçilikbiçimlendirme tekni¤i aç›s›ndan çokfazla de¤iflim göstermemifltir. Buyöntemle yap›lan flekillendirmelerözel bir yetenek gereksiniminin yan›s›ra istenilen sonucu alabilmek içinkilin k›vam›n› bilmeyi, onun dilindenanlamay› da zorunlu k›lar. Örne¤in,kilin plastikli¤ini, sertli¤ini, nas›lyo¤rulmas› ve çamurun havas›n›nnas›l al›nmas› gerekti¤i iyi bilinmelidir.Sonuçta çömlekçili¤in yap›m›ndakiifllemler uzun süreç, ustal›k, tecrübeve devaml›l›k istemektedir. Dolay›s›ylaçömlekçili¤in öyküsü gelenekselboyutta genellikle babadan o¤ulageçerek kil ve çark aras›nda sürüpgider. Bu iliflki kifli ile kil aras›ndaduygu ve düflüncelerin yo¤unyafland›¤› duygusal bir ba¤adönüflmüfltür art›k. Duygular›n formaaktar›m› insan ve malzeme aras›ndakiyap›n›n (objenin) yaflananhissedilebilirli¤ini de ortayakoymaktad›r. Burada güzellik sadeceformda ve görüntüde de¤il, ayn›zamanda el becerisindedir. Bunoktada torna sanat›n› tiyatro sanat›gibi bir gösteri sanat› fleklinde dedüflünebiliriz.
Çark dönüp kifli kile biçim vermeyebafllad›¤› zaman insan›n düflünceleride¤iflime u¤rayarak duygular›ylaberaber ellerinin aras›nda flekilalmaya bafllar. Bu biçimlere ulaflmakiçin içten gelen yetenek, süreç ve çokçal›flmak gerekir. Önemli olan nokta,becerinin hayal gücünü yerindenoynatmas›d›r. Bu beceri ve ortayaç›kan ürünler kültürleri, dilleri,inançlar› ortaya ç›kart›r. ‹flte, yaflananbu farkl›l›klar estetik ile birlikte bizleriyeni ufuklara tafl›r. Ak›ldan kalbe,kalpten ellere giden yol duygularlatornada biçim al›r ve duygular›nbiçimlenmifl flekli olarakkarfl›m›zdad›r art›k. Bu biçimler bazenküp, bazen zarif bir vazo bazen deyorumcuya ve onun ruh haline ba¤l›olarak heykeldir. Oysa bu noktadabiçim ne olursa olsun ortaya ç›kanobjeler belirli bir beceri, düflünce veduygunun ürünüdür.
Today, forming of clay can be doneby techniques that are quite apart.Although these have developed andchanged depending on customs,science and technology; pottery,which is our traditional craft, has notgone through much change in termsof shaping technique. Shaping doneunder this method requires, inaddition to special talent, knowingthe consistency of clay to get thedesired result and to understand itslanguage. For example, one has toknow well the plasticity, hardness,the kneading technique of clay andhow should it be de-aired. Processesof pottery require a long time period,mastery, experience and continuity.Therefore, the story of pot makingtraditionally continues between clayand the lathe, usually passing fromfather to the son. This relationshiphas transformed into an emotionallink between the person and clay inwhich emotions and thoughts areexperienced intensively. Thetransmission of emotions to formalso reveals the experience-ability ofthe object between man and material.Here, beauty lies not only in form and
image but also in dexterity. At thispoint, we can think of the craft of thelathe as a performing art like theater.
As the wheel starts turning and manstarts shaping the clay, the thoughtsof the individual go through atransformation and starts taking upa form between his hands inconjunction with his emotions.Inherent skill, process and hard workare needed to reach these shapes.What’s important is that skill movesthe power of imagination. This skilland created products reveal cultures,languages and beliefs. Theseexperienced differences carry us tonew horizons together withaesthetics. The path, which goes fromthe mind to the heart, from the heartto the hands, takes a form in the lathewith emotions and appears in frontof us as shaped emotions. Suchshapes are sometimes an urn,sometimes and elegant vase orsometimes a statue depending onthe performer and his mood. Yet, atthis point, regardless of form, thecreated objects are products of aspecific skill, idea and emotion.
06
05
99
Although potter’s clay is not one withhigh technical properties as amaterial, it should be presented topeople in the form of out of ordinary,aesthetic and economical products.It will be possible both to maintaintraditions and also this craft withobjects which will be introduced tothe life of today’s consumer withalternative products alongside oftraditional production. Thesignificance and difference ofhandicrafts must be revealed throughproducts. Whilst the monetary valuesof products turned in the lathe arequite high in many countries of theworld, these fail to find the value theydeserve in our country. It is necessaryto re-interpret the craft and traditionof lathe in our country, in our culture,introducing it to the masses. All wehave to do is to knead it thoroughly inthe mixture of traditions and culture,allowing it to be gained by the cultureand art of our country, freeing it frombad examples. Today is the day whenthe craft of pottery should beunleashed. Otherwise, this declinewill continue and the craft of latheturned pottery will disappear after acertain period of time.
The craft of lathe turning in Turkeytoday has reached the point ofextinction except for just a fewcraftsmen in various areas like Ünye,Elaz›¤, Konya-Sille and K›rklarelioutside major settlements likeAvanos, K›n›k, Menemen and Ayd›n-Karacasu. Yet, Turkey has coveredsignificant distances in ceramictechnology and production. However,our craftsmen, who make their livingson turning lathe and pot making,producing traditionally, continue toproduce the same forms only by redclay and primer glaze. Although theconcept of form and the phenomenonof design have peaked in the worldwe live in, innovations and differentforms have not been achieved in thewheel shaping technique alongsideof the traditional. Major advances havebeen accomplished scientifically andtechnologically in the clays, rawmaterials, dyes and glazes ofceramics since the day ceramicmaking was started but no majorchanges are apparent in pottery andpottery products except for very slightdifferences. This stagnation involvespatience and knowledge. Now, it istime to reveal this patience andknowledge in craft pottery becausethe ceramic science and technologyare in their fullest and highest levels.What counts is to knead, art andscience, technology and culturetogether.
Çömlekçi çamuru malzeme olarakteknik özelli¤i yüksek bir çamurolmasa da al›fl›lm›fl›n d›fl›nda estetikve ekonomik ürünler yap›larakinsanlara sunulmal›d›r. Gelenekselüretimin yan›nda alternatif ürünlerlegünümüz tüketicisinin yaflam›na giripinsanlar›n kullanaca¤› objelerle hemgelenekselin sürmesi hem de busanat›n devam› sa¤lanm›fl olacakt›r.El üretiminin önemi ve farkl›l›¤›ürünlerle ortaya ç›kar›lmal›d›r.Dünyada bir çok ülkede tornadaflekillendirilen ürünlerin maddide¤erleri çok yüksek iken bizimülkemizde bunlar gerekli de¤eribulamamaktad›r. Ülkemizdeki tornasanat›n›n ve gelene¤inin kültürümüziçerisinde yeniden yorumlanarakgenifl kitlelere tan›t›lmas›gerekmektedir. Yeter ki gelenek vekültür harman›nda onu iyi yo¤urupkötü örneklerinden ar›nd›r›p ülkemizkültürü ve sanat›na yenidenkazand›ral›m. Çömlekçilik sanat›n›ncoflaca¤›, koflaca¤› zaman buzamand›r. Aksi halde bu küçülmedevam edecek belirli bir süre sonrada torna sanat› kaybolacakt›r.
Bugün Türkiye’deki torna sanat›Avanos, K›n›k, Menemen ve Ayd›n-Karacasu gibi büyük merkezlerind›fl›nda kalan Ünye, Elaz›¤, Konya-Sille, K›rklareli gibi de¤iflik bölgelerde,ancak birkaç usta d›fl›nda sonlanmanoktas›na gelmifltir. Oysa, seramikteknolojisi ve üretiminde Türkiyeönemli mesafeler alm›flt›r. Ancak,geçimini torna çekip çömlekçiliklesa¤layan, geleneksel üretimler yapanustalar›m›z sadece k›rm›z› çamurla,sülyenli s›rla ayn› formlar› üretmeyedevam etmektedirler. Yaflad›¤›m›zdünyada form anlay›fl› ve tasar›molgusu en üst noktalara ulaflmas›nara¤men çarkta flekillendirmeyönteminde gelenekselin yan›ndayeniliklere, fakl›l›klaraulafl›lamam›flt›r. Seramik yap›lmayabaflland›¤› y›llardan itibarençamurunda, hammaddesinde,boyalar›nda ve s›rlar›nda bilimsel veteknolojik anlamda çok fazlageliflmeler sa¤lanm›flt›r. Fakat,çömlekçilikte ve çömlekçi ürünlerindeçok küçük farkl›l›klar d›fl›nda fazlacade¤iflimler görülmemektedir. Budurgunlu¤un içinde sab›r ve birikimvard›r. fiimdi art›k çömlekçiliksanat›nda bu sabr› ve birikimi ortayaç›karma zaman› gelmifltir. Çünküseramik bilimi ve teknolojisi en dolu,en birikimli ve en üst düzeyindedir.Bütün mesele sanatla bilimi,teknolojiyi ve kültürü bir aradayo¤urmakt›r.
07
08
09
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Sanat / Art
100
Günümüzde her alanda görülen h›zl› de¤iflimler Türkinsan›n›n yaflama biçimini ve be¤enilerini dede¤ifltirmifltir. Geleneksel sanat›m›z tornadaflekillendirmede ise üretilen ürünlerin formlar›,dekorlar›, s›rlar› ve çamurlar› fazlaca de¤iflmedi¤iningörülmesi akl›m›za flu soruyu getirebilir: Ne yap›lmal›ya da ne yap›lmamal›? Hiç müdahale etmemek,bugünkü haliyle kendi çaba ve u¤rafllar›yla tornasanat›n›n sürmesini seyretmek yani mevcut durumukorumak olabilir. Bu durum gelene¤in korunmas›n›sa¤lamak gibi görünse de gelene¤i izole ederek belirlibir zaman sonra bitmesini onaylamak anlam›nagelecektir. Bu sonu istemedi¤imize göre, gelenekseligünümüz düflünce ve tekni¤i ile birlefltirerek yeniboyutlara tafl›mak, yeni sentezler ortaya ç›kartmaklaz›md›r. Öncelikle seramik tasar›mc›lar› ile tornaustalar› aras›nda yeterli diyalog kurulmal›d›r. Ülkekültürünü bilen ve özümseyen tasar›mc›lar yöreseltorna ustalar›na form, dekor, s›r, çamur v.s. aç›s›ndanyeni ufuklar açarak ülke kültürüne özgü yenitasar›mlar›n kazand›r›lmas›nda yard›mc› olmal›d›rlar.
Bunun sonucunda da gelenekselin d›fl›nda ortaya yeni,farkl› tasar›mlar ç›karak be¤eniler artacak ve tornaürünlerin kullan›m› yeniden canlanabilecektir.
Bir di¤er konu da Ülkemizde genel olarak seramiksanat› incelendi¤inde torna sanatç›lar›n›n azl›¤›d›r.Güngör GÜNER, fierif GÜNYAR, Ayflegül TÜRED‹ÖZEN, Ekrem KULA, Cemalettin SEV‹M ve konuyailgili birkaç genç seramikçinin d›fl›nda torna sanatç›s›görememekteyiz. Oysa, geçmifl kültürümüzde bu denliyeri olan torna sanat›n› devam ettirmek için seramike¤itimi veren kurumlar bu konuyu dikkate alaraktornada flekillendirmeyi bilen, formda, fonksiyonelliktearaflt›rmalara yeniliklere aç›k, yeni tasar›mlaryaratabilen tasar›mc›lar›n yetifltirilmesine önemvermelidir. Çok uzun y›llardan beri süre gelen tornasanat›m›z›n devam› ve bizden sonraki kuflaklara daaktar›m› yeniliklere, yeni torna tasar›mc›lar›n›n ortayaç›kmas›na ve torna ustalar›yla seramik tasar›mc›lar›n›ndiyalogunun geliflmesine ba¤l›d›r.
Rapid changes occurring in every fieldat present have also changed thelifestyle and tastes of the Turkishperson. One can ask the followingquestion when one sees that theforms, décors, glazes and clays ofproducts created by lathe turning,which is our traditional craft: Whatshould or should not be done? Onemay do nothing; may watch the craftof lathe turning to continue as it is byits own efforts and endeavors; thatis, the present state may bepreserved. Although this may appearlike preservation of traditions, it willalso mean the approval of extinctionof tradition after a certain time periodbeing isolated. Since this is not whatwe want, what is needed is to carrythe traditional into new dimensions,creating new syntheses, joining thetraditional with the ideas andtechniques of today. First of all,adequate dialogue must beestablished between ceramicdesigners and lathe craftsmen.Designers, who know and haveadopted the country’s culture, mustassist the regional lathe craftsmenin creating new designs for thecountry’s culture, opening newhorizons from them in terms of form,décor, glaze, etc. As a result, new anddifferent designs outside thetraditional shall appear and tasteswill diversify and the use of latheturned products may be vitalized.
Another point is the lack of latheartists, looking at the overall ceramicart in our country. We cannot find
lather craftsmen other than GüngörGÜNER, fierif GÜNYAR, AyflegülTÜRED‹ ÖZEN, Ekrem KULA,Cemalettin SEVIM and a few younginterested ceramic artists. In fact,institutions, which provide ceramiceducation must emphasize thedevelopment of designers who knowlathe turning, open to research andinnovations in form and functionality,whh can create new designs, to allowthe craft of lathe turning which hassuch a significant place in ourhistorical culture to continue. Survivalof our lathe turning craft of centuriesand its transfer to followinggenerations depend on theemergence of new lathe designersand the progress in the dialoguebetween lathe craftsmen and ceramicdesigners.
10
11
101
Kaynakça / Bibliography
Baykal C.M.“Devlet Geleneksel Seramikçili¤imizi Korumal›” Seramik Sanat Bilim ve Teknolojisi,say›: 10, 2000
Çolako¤lu H. “Türkiye’de Serami¤in Bugünü ve Yar›n›” Türkiye’de Sanat›n Bugünü ve Yar›n›, Hacattepe Üniversitesi G.S.F.Yay›nlar›:1, Ankara, 1985
Ercan F. H. “Elaz›¤ Yöresi Geleneksel Çömlekçili¤in Tarihsel Süreci ve Son Ustalar›” III Uluslararas› Eskiflehir Piflmifl ToprakSempozyumu Bildiriler Kitab›, 2003
Güner G. Anadolu’da Yaflamakta Olan ‹lkel Çömlekçilik Akbank Yay›nlar›, ‹stanbul, 1988
Mutlu S. H. “ Çömlekçilik Tornas›yla Oluflturulan Özgün Yap›tlar›n Sanat Serami¤inde Kullan›m›” III Uluslararas› Eskiflehir PiflmiflToprak Sempozyumu Bildiriler Kitab›, 2003
Sevim S. “ Çanakkale Seramikleri ve Eceabat Yöresi
Karaman Y. Çömlekçili¤i” II Uluslararas› Eskiflehir Piflmifl Toprak Sempozyumu Bildiriler Kitab›, 2002
Türedi Özen A. Geleneksel Çömlek Sanat›, Anadolu Üniversitesi Yay›nlar›, No: 1277, Eskiflehir, 2001
Pictures
Cemalettin SEV‹M, Lathe turned lid form, double fired, joined pieces, and turned form glazed by drip technique, red clay, 950-1000 °Cfierif GÜNYAR, Turned Plate, produced by glazed double firing, red clay, 950-1000 °CAyflegül Türedi ÖZEN, Wall element in bird form, produced by glazed double firing, turned, joined pieces, red clay, 950-1000°CAyflegül Türedi ÖZEN, Lathe turned, vase with engraved décor, produced by glazed double firing, red clay, 950-1000 °Cfierif GÜNYAR, Turned Form, produced under unglazed single firing, joining pieces,950-1000 °CCemalettin SEV‹M, Lathe turned ceramic figurine glazed by double firing and dip technique, white clay, 1200 °CCemalettin SEV‹M, Lathe turned lid form, double fired, joined pieces, and turned form glazed by drip technique, white clay,1200 °CCemalettin SEV‹M, Multi-mouth turned form produced by glazed double firing, joined pieces, red clay, 950-1000 °CEkrem KULA, Turned vase with engraved décor and undercoat painted décor, 1200 °CEkrem KULA, Turned vase with engraved décor and undercoat painted décor, 1200 °CLathe craftsman joining handle to the body on traditional lathe
01
0203
04
05
06
07
0809
10
11
Resimler
Cemalettin SEV‹M, Tornada biçimlendirilmifl kapak formu parça eklemeli çift piflirim ve ak›tma yöntemiyle s›rlanm›fl tornaform, k›rm›z› çamur 950-1000ºCfierif GÜNYAR, Torna Tabak, s›rl› çift piflirim olarak üretilmifltir, k›rm›z› çamur, 950-1000ºCAyflegül Türedi ÖZEN, Tornada flekillendirilmifl parça eklemeli kufl formunda duvar eleman›, s›rl› çift piflirim olarak üretilmifltir,k›rm›z› çamur 950-1000ºCAyflegül Türedi ÖZEN, Tornada biçimlendirilmifl kaz›ma dekorlu vazo s›rl› çift piflirim olarak üretilmifltir, k›rm›z› çamur 950-1000ºCfierif GÜNYAR, Torna Form, s›rs›z tek piflirim, parça eklemeli olarak üretilmifltir, k›rm›z› çamur, 950-1000ºCCemalettin SEV‹M, Tornada biçimlendirilerek oluflturulmufl seramik heykel, çift piflirim ve dald›rma yöntemiyle s›rlanm›flt›r,beyaz çamur 1200ºCCemalettin SEV‹M, Tornada biçimlendirilmifl kapak formu parça eklemeli çift piflirim ve ak›tma yöntemiyle s›rlanm›fl tornaform, beyaz çamur 1200ºCCemalettin SEV‹M, çok a¤›zl› torna form s›rl› çift piflirim ve parça eklemeli olarak üretilmifltir, k›rm›z› çamur, 950-1000ºCEkrem KULA, kaz›ma dekorlu ve astar boyama dekorlu torna vazo, beyaz çamur 1200ºCEkrem KULA, kaz›ma dekorlu ve astar boyama dekorlu torna vazo, beyaz çamur 1200ºCGeleneksel tornada gövdeye kulp ekleme yapan torna ustas›
01
02
03
04
05
06
07
0809
10
11
Archaeologist / Editor
Nezih BaflgelenArkeolog / Editör
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Arkeoloji / Archaeology
102
Ad›yaman ‹li Kahtâ ilçesi s›n›rlar› içindekiAntitoros da¤ silsilesine ba¤l› AnkarDa¤lar›’n›n Nemrut (2.150 m.) zirvesindedünya arkeolojisi aç›s›ndan eflsiz eserleryer almaktad›r. ‹.Ö 69-36 y›llar› aras›ndahüküm sürmüfl Yak›n Do¤u tarihinins›rad›fl› kifliliklerinden biri olanKommagene Kral› Antiokhos I, zirveninüzerine, k›rma tafllardan oluflan yaklafl›k60 m.lik y›¤ma bir mezar tepesi (tümülüs)yapt›rm›fl, bu suni tepenin do¤u vebat›s›ndaki teraslarda en uçta kendiolmak üzere, tahtta oturur vaziyette 9 m.yüksekli¤inde tanr› heykelleri yapt›rm›flt›r.Tasar›m Kral Antiokhos’un düflüncesininve iradesinin bir eseridir. Devasa heykellerve bafllar› Nemrut Da¤› ile özdeflleflmifltir.Bu ilginç bafllarla çok tan›nan ancak azbilinen bir ören yerimizdir.Di¤er önemli merkezleri ile birlikteNemrut Da¤›’nda 13.850 hektarl›k biralan 1988 y›l›nda Milli Park ilan edilmiflve UNESCO’nun “‹nsanl›¤›n Kültür Miras›”listesine al›nm›flt›r.
Kuzeybat›dan Nemrut Da¤› Tümülüsü, Do¤uve Bat› teraslar›n›n havadan görünümü.Aerial View of Mount Nemrud Tumulus, theEast and West Terraces from North West
Di¤er önemli merkezleri ile birlikte NemrutDa¤›’nda 13.850 hektarl›k bir alan 1988y›l›nda Milli Park ilan edilmifl ve UNESCO’nun“‹nsanl›¤›n Kültür Miras›” listesine al›nm›flt›r.At Nemrut (2,150 m) peak of AnkarMountains, part of Antitaurus mountainrange within the borders of district of Kahtaof the province of Ad›yaman, are uniqueworks in terms of world archeology.Kommagene King Antiokhos I, who was oneof the extraordinary personalities of thehistory of the Near East, who reigned from69-36 B.C., has had a burial mound (tumulus)of approximately 60 m, made up of crushedstones, built on the peak, and had 9 m highgod statues built on the terraces on the eastand west of this artificial mound in positionsitting on the throne, his own statue placedat the end. The design is a work ofAntiokhos’s ideas and will. The giant statuesand heads have become identified withNemrut Mountain. This is an archaeologicalsite of our country identified with theseinteresting heads but actually the publicknows little about it.An area of 13,850 hectars was declared anational park in 1988 in Nemrut Mountaintogether with other important settlementsand was taken in UNESCO’s “CulturalHeritage List”.
Nem
rut D
a¤› Z
irves
inde
ki D
ünya
Har
ikas
›Ko
mm
agen
e Kr
al› A
ntio
khos
I’in
Tap›
nak-
Mez
ar› v
e An
›tlar
›W
orld
Won
der A
t The
Top
Of N
emru
t Mou
ntai
nTe
mpl
e-To
mb
And
Mon
umen
ts O
f Kom
mag
ene
King
Ant
iokh
os I
103
Do¤u Teras›Do¤u Teras›, Antiokhos I taraf›ndanyapt›r›lan üç teras›n en görkemli vebütünlü¤ünü korumufl olan›d›r. Kayal›¤›ndüzeltilmesiyle oluflturulmufl 20 x 60 m.ölçülerinde bir avluyu, kuzeyde vegüneyde Antiokos’un anne ve babataraf›ndan soyunu gösteren Hellen vePers “atalar galerisini” oluflturankabartmal› stellerin konuldu¤u taflyuvalar dizisi, do¤u uçta basamakl› birsunak, bat›da tanr› tahtlar› ve arslan-kartal heykelleri çevrelemektedir.Tahtlara oturan dev heykel gövdelerinintümü sa¤lam durumdad›r. Her biriyaklafl›k 7-8 ton a¤›rl›¤›ndaki büyük taflbloklar›n ifllenip üst üste konulmas›ylaparça parça yap›lm›fl bu tanr› heykelleri,iki terasta da ayn› s›rayla dizilmifllerdir.Soldan sa¤a, Tanr›-Kral Antiokhos I’inkendisi, yan›nda ülkenin Ana Tanr›ças›(Argande) Kommagene, tam ortada
Bafltanr› Zeus-Oromasdes, onun yan›ndaApollon-Mithras ve en sa¤da Herakles-Artagnes yer almaktad›r. Bu heykels›ras›n›n önünde, yap›ld›¤› dönemdeaynen Bat› teras›ndakiler gibi,selamlaflma kabartmalar›n›n yer ald›¤›,kaz›larda bulunan parçalardananlafl›lm›flt›r. Bu heykellerin her ikiyan›nda da krall›¤›n sembolleri olarak,koruyucu kartal ve arslan heykellerisimetrik olarak, bulunmaktad›r.Göklerin en büyük tanr›s› Zeus-Oromasdes’in heykeli, grubun tamortas›ndad›r. Hiyerarflik üstünlü¤üneuygun olarak, yan›ndaki tanr›lara göredaha büyük yap›lm›flt›r. Taht›n›n ilkbasama¤› da, di¤er tanr›lar›n tahtlar›n›nen alt basama¤›ndan yüksektedir.Zeus’un bafl›, avlunun güneybat› köflesineyak›n bir yerde dikine olarak durmaktad›r.Çene bölümü k›r›lm›flt›r. Bafl›nda, tepesiöne e¤ik duran “diadem”li bir Pers“tiara”s› vard›r. Diademin üzerindekiflimflek kabartmalar› Zeus’un bafl›n›
di¤erlerinden farkl› k›lmaktad›r. Sakallar›tüm yüzünü örtmektedir. Sol elindetuttu¤u ›lg›n a¤ac› demetinin (barsom),Pers-Mithra dininin kurban törenlerindeönemli bir rolü vard›r ve yak›lan kutsalatefli sembolize etmektedir.Zeus’un sol taraf›ndaki figür Apollon-Mithras-Helios-Hermes’e aittir. HellenGünefl Tanr›s› (Helios) burada, Pers Ifl›kTanr›s› ve Ahura Mazda (Oromasdes)’n›nyard›mc›s› Mithra ile birlefltirilmifltir.“Dualara kulak veren” tanr› Apollon’unbafl› da avluda, heykelinin hemendibindedir. Bafll›¤›n› (tiara) oluflturanparçalar ise, 1998 y›l›nda bafl›n›n üzerinekonulmufltur. Apollon’un omzunuoluflturan blok da düfltü¤ü yerde taht›n›nhemen alt›nda, ilk araflt›rmalardangünümüze basamaklar›n üzerinde ayn›yerde durmaktad›r. Apollon’un bafl› veyüksek Pers tiaras› iki ayr› bloktanoyularak, ortadan 20 cm. çap›nda ayn›tafltan yuvarlak bir pimle birbirinetutturulmufltur.
The East Terrace
The East Terrace is the one among thethree terraces built by Antiokhos I, whichis the most magnificent and which haspreserved its integrity. A yard of 20 x 60m. formed by leveling of rocks issurrounded in the north and in the southby stone sockets in which reliefed stelesforming the “gallery of ancestors”, astepped offering ground on the east endand god thrones and lion-eaglesculptures in the west. All giant statuebodies sitting on thrones are intact. Thesegod statues made in pieces by processingand putting on top of each other, of largestone blocks each weighingapproximately 7-8 tons, are lined up inthe same order in both terraces. Fromleft to right are God King Antiokhos Ihimself; next to him is the MotherGoddess of the State (Argande)Kommagene, right in the middle is Head
God Zeus-Oromasdes, next to him isApollo-Mithras and on the very right isHerakles-Artagnes. It wasdeduced from pieces discovered inexcavations that dexiosis (greeting) reliefsstood in front of this row of statues, justlike in the West Terrace, in the periodwhen they were built. There aresymmetrical protective eagle and lionsculptures on either side of these statuesas symbols of the Kingdom.
The statue of the greatest god of heavens,Zeus-Oromasdes, is right in the middleof the group. It was constructed in a largersize compared to the gods beside him inline with his hierarchical superiority. Thefirst step of his throne is also higher thanthe lower step of the thrones of othergods. Zeus’s head stands vertically at asite close to the south-western cornerof the yard. The chin part is broken. Thereis a Persian “tiara” with “diadem” on hishead with the top in inclined position. The
lightening reliefs on the diadem makeZeus’s head different from others. Hisbeards cover the whole face. The barsomhe holds in his left hand has a significantrole in the sacrificial rituals of Persian-Mithra religion and symbolizes the startedsacred fire. The figure on the left side ofZeus belongs to Apollo-Mithras-Helios-Hermes. Helenic Sun God Helios hasbeen merged here with Persian LightGod and assistant to Ahura Mazda(Oromasdes), Mitra. The head of GodApollo “listening to prayers” is right nextto its statue in the yard. The piecesforming his headwear (tiara) have beenplaced on his head in 1998. The blockforming Apollo’s shoulder is also rightunder his throne, standing in the sameplace on the steps since first explorationsuntil the present. Apollo’s head and hishigh Persian tiara have been carved outof two separate blocks and were attachedat the center by a round pin from thesame stone which is 20 cm in diameter.
Nemrut Da¤› Do¤u Teras›, tanr› tahtlar› ve bafllar› ile tümülüs zirvesi.Mount Nemrut East Terrace, god thrones and busts and tumulus peak
Zeus’un sa¤›nda (kuzeyde)Kommagene ülkesinin tanr›ças›oturmaktad›r. Ayn› tanr›çan›nbölgedeki di¤er yaz›tlarda Tanr›çaArgande olarak adland›r›ld›¤›görülmektedir. KommageneKrall›¤›’na özgü bir tanr›çad›r. NemrutDa¤›’ndaki heykel ve selamlaflmakabartmalarda tasvir edilmifl tekkad›n figürüdür. Bunun yan›s›raTanr›ça Kommagene, 1960’lar›nbafl›na de¤in Nemrut zirvesinde bafl›omuzlar› üzerinde hiç bozulmam›flflekilde duran tek heykelden.1960’larda gövdesi define aramanedeniyle parçalan›nca bafl› arkaya
düflmüfltür. 2000’lere kadar oradakalan bafl, 2002’den sonrakiçal›flmalar s›ras›nda avluda heykelinönüne dikilmifltir. Aya¤›nda uzunçizmeler ve üzerinde bir himationvard›r. Sol elinde içi meyve ve çiçekdolu bir çelenk, sa¤ elinde de, birk›sm› kuca¤›na düflmüfl meyve dolubir sepet ile bereket boynuzu(cornucopia) tutmaktad›r.Kral Antiokhos’un heykeli, grubungüney ucundad›r. Di¤er erkekfigürlerinde görülen Pers çizmelerigiymifl ve Zeus’la Apollon gibi solelinde bir ›lg›n demeti (barsom)tutmaktad›r. ‹lk araflt›rmalar s›ras›nda
(Humann ve Puchstein) en güneyuçtaki bu heykelin bafl›n›n olmad›¤›,kayboldu¤u belirtilmifltir. Gövdenintamamlanmad›¤› da san›lm›flt›r.Ancak, 1953-1956 y›l› Theresa Goellkaz›lar›nda, tanr› tahtlar›n›n arkas›ndak›rma tafllar›n örttü¤ü kesimdeyap›lan kaz›larda, heykelin bafl›tepeden inen çak›llar›n alt›ndabulunmufltur. Antiokhos’un bafl›nda,diademi ve kurdeleleri olan befl uçlutiaras› bulunmaktad›r. Bafl›n genelhatlar› olmas›na karfl›n, detaylar›nifllenmedi¤i görülmektedir.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Arkeoloji / Archaeology
104
To the right (north) of Zeus sits theGoddess of Kommagene. It isobserved that the same Goddess iscalled Goddess Argande in otherscriptures in the area. She is agoddess specific to the Kingdom ofKommagene. She is the only womanfigure depicted in the statues anddexiosis reliefs in mount Nemrut.Goddess Kommagene stood with herhead intact on her shoulders at thepeak of Nemrut until 1960s but herhead fell backwards when her torsowas fragmented for treasure huntingin 1960s. The head, which stood there
until 2000s, was erected in front ofthe statue in the yard during the worksafter 2002. She has long boots on herfeet and wears a himation. In her lefthand is a wreath full of fruits andflowers and in her right hand, sheholds a basket full of fruits, some ofwhich fallen on her lap, and the hornof plenty (cornucopia).The statue of King Antiokhos is at thesouthern tip of the group. He wearsPersian boots as seen in other malefigures and holds a barsom in his lefthand, just like Zeus and Apollo. Thefirst reports on Nemrut by Humann
ve Puchstein indicated that the headof this statue was missing and it wasthought that the figure had been leftunfinished. However, in the TheresaGoell excavations of 1953-1956, thehead of the statue was discoveredamong the gravel falling down fromthe hill in the section covered bycrushed stones behind the godthrones. Antiokhos’s head is adornedby a five-tipped tiara with a diademand ribbons. It is observed that thedetails of the head were not carved.
Nemrut Da¤› Bat› Teras›, genel görünümü (1977).Mount Nemrut West Terrace, overall view (1977).
2002’den sonraki çal›flmalarda onun da bafl› avlu üzerindeheykel gövdesinin önüne konulmufltur. Tanr› heykellerinin kuzeyucunda Herakles-Artagnes-Ares yer almaktad›r. Heraklesdi¤erleri gibi tümüyle giyimlidir ve sol elinde lobutunututmaktad›r. Heykelin bafl› avlunun kuzey taraf›nda Apollon’unbafl› yan›nda dik olarak durmaktad›r. Zeus gibi sakallar› vard›r,ama ondan farkl› bir diadem takmakta ve Kommagene’ye özgübir bafll›k (tiara) giymektedir. Tanr› heykelleri her iki taraftatahtlar›n ilk basama¤›yla afla¤› yukar› ayn› hizada, alçak ve uzunbir kaideyle son bulmaktad›r. Her iki uçtaki bu platformlar›nüzerinde koruyucu kartal ve aslan heykelleri tanr› heykelleri ileayn› yöntemle parça parça bloklar halinde yap›lm›flt›r. Ancak,güney uçta Antiokhos heykelinin yan›ndaki grup tamamenda¤›lm›flt›r. Kuzey uçtaki kartal›n gövde parçalar› durmaktad›r.Tanr› tahtlar›n›n kaidelerini oluflturan tafl bloklar›n›n arkayüzlerinde 237 sat›rl›k Antiokhos taraf›nda yaz›lm›fl kült yaz›t›(nomos) bulunmaktad›r.
105
The head of the statue was put on top of the statue’s torso after2002. At the north end of the raw of deities lies Herakles-Artagnes-Ares. Herakles is fully dressed like the others andholds a club in his left hand. His head is set upright near thebust of Apollo at the north end of the court. He is bearded likeZeus but he has a diadem unlike Zeus’s and wears a head gear(tiara) specific to Kommagene. God statues end with a low andlong base almost level with the first step of the thrones on eachside. There are guardian, eagle and lion sculptures on theseplatforms at the two ends made of pieces of blocks by the samemethod as god statues. However, the group next to the Antiokhosstatue in the southern end is broken. The torso pieces of theeagle in the north end remain. There is a cult scripture (nomos)written by Antiokhos consisting of 237 lines on the back sidesof the stone blocks forming the bases of god thrones.
Kuzey Teras›Do¤u ve Bat› teraslar› aras›nda, “Kuzey Teras›” olarak adland›r›lansahada, Antiokhos I’in, atalar›n›n resimleriyle süslemek üzerehaz›rlatt›¤›, kumtafl›ndan elli yedi tafl stel, bugün üzerleriifllenmemifl olarak, büyük ço¤unlu¤u k›r›lm›fl halde yerdeyatmaktad›r. Stellerin üzerinde durdu¤u tafl yuvalar›noluflturdu¤u duvar 86 m. uzunlu¤undad›r.
The North TerraceIn the area called “The North Terrace” between the east andwest terraces, lie fifty-seven stone steles which Antiokhos I hadprepared to be un decorated with the figures of his ancestorsmade of sandstone, most of them in broken state. The wallformed by the stone sockets the steles stand on is 86 m long.
Bat› Teras›, arslan, kartal, befl uçlu krall›k tiaras›yla kral Antiokhos I bafl›West Terrace, lion, eagle, bust of King Antiokhos I with five-tipped royal tiara
Bat› Teras›, flimflek sembolleriyle süslü diademiyle tanr› Zeus-Oromasdes bafl›West Terrace, bust of God Zeus-Oromasdes with diadem adorned with lighteningsymbols
Bat› Teras›Teras avlusunun do¤usunda tanr›tahtlar›, Antiokhos’un Pers atalar›naait kabartmal› stel yuvalar› güneyde,Hellen atalar›na ait olanlar ise bat›dayer almaktad›r. Pers atalar›na aitsa¤lam durumdaki dört adetkabartma, güneydeki stel yuvalar›n›narkas›nda kayal›¤›n üzerindebulunmaktad›r. Bat› Teras›’ndakitahta oturan heykeller, çok ufakdetaylar hariç, Do¤u Teras›’ndakiheykel dizisinin birebir ayn›s› olarakyap›lm›flt›r. Taht tabanl›klar› oluflturantafl bloklar›n›n arkalar›nda (do¤utaraf), büyük kült yaz›t› da aynentekrarlanm›flt›r. Tahtlar›nda oturantanr›lar›n gövdelerini oluflturanbloklar›n hemen hemen hepsi, büyükihtimalle depremler sonucu da¤›lm›fl,y›¤›n halinde avlu taban›na yay›lm›flt›r.Mimari yap›lar› da, dizilifl s›ralar› da,Do¤u Teras›’ndakilerle ayn› flekildeyap›lm›flt›r. Antiokhos’un yan›ndaTanr›ça Kommagene oturmaktad›r.Bafl›, Antiokhos’un bafl›n›n yan›ndad›r.Elbisesi, Do¤u Teras›’nda bulunanheykelindeki elbisesinin ayn›s›d›r.Taht›nda oturan Zeus yine tam ortadayer almaktad›r. Sakal›, b›y›¤› ve yüksekbir Pers tiaras› vard›r. Zeus’ungüneyindeki Apollon’un di¤erlerindenbiraz daha büyük yap›lm›fl bafl›Zeus’un taht›n›n önünde, dikinedurmaktad›r. Diademi daire veeflkenar dörtgen flekilleriylesüslenmifltir. Tanr› heykelleri dizisiningüney ucundaki Herakles-Artagnes-Ares’in bafl› gövdesinden epeyceuzakta, avlunun ortas›na yak›n biryerdedir. Do¤u Teras›’nda oldu¤u gibiyine sakall› ve sol eliyle tuttu¤u lobutuile canland›r›lm›flt›r. Tanr› tahtlar›n›niki yan›nda duran koruyucu arslan vekartal heykelleri de büyük ölçüdehasar görmüfl ve da¤›lm›flt›r. Do¤uTeras›’nda oldu¤u gibi, burada dakartal ve aslan heykellerinin iki yandaortak bir kaide üzerinde durdu¤uanlafl›lmaktad›r. Kartal heykellerininbafllar› do¤udakilere nazaran dahaiyi durumdad›r. Tanr› bafllar› gibi dahaustaca etkili bir tarzdabiçimlendirilmifllerdir. Bat› ve Do¤uteraslar›ndaki heykel bafllar›n›nyap›m›nda görülen üslûp farkl›l›klar›,bu eserlerin farkl› heykeltrafllartaraf›ndan yap›lm›fl olduklar›n›göstermektedir. Bat› teras›ndakiheykel bafllar›n›n görünümü dahacanl› ve iflçilikleri daha baflar›l›d›r.
The West TerraceIn the east of the terrace yard lie godthrones, the reliefed stele sockets ofPersian ancestors of Antiokhos lie inthe south and those of his Hellenicancestors lie in the west. The fourreliefs of Persian ancestors whichare intact stand on top of rock behindthe stele sockets in the south. Theenthroned statues at the west terraceare made exactly the same as therow of statues in the East Terrace,save minor details. The great cultscripture is repeated in the samemanner at the back sides of the stoneblocks (east side), forming the thronebases. Almost all of the block formingthe torsos of the enthroned gods havebeen broken, lying on the floor in piles,most probably due to earthquakes.The architectural compositions andtheir sequence are the same as thosein the East Terrace. GoddessKommagene sits beside Antiokhos.Her head is next to Antiokhos’s head.Her dress is the same as the one inher statue in the East Terrace.Enthroned Zeus is again right at thecenter. He is bearded, moustached
and wears a high Persian tiara. TheApollo, south of Zeus stands uprightwith his head in front of Zeus’s throneis made larger than the others. Itsdiadem is decorated with circles andparallelograms. The head ofHerakles-Artagnes-Ares at the southend of the row of deities is at a locationnear the middle of the yard, quite farfrom its torso. Again, like in the EastTerrace, he is bearded and holds aclub in his left hand. The guardianlion and eagle figures standing oneither side of god thrones aredamaged and scattered around. It isbelieved that like in the east terrace,the eagle and lion figures stood on acommon base on two sides here, too.The heads of the eagle figures are inbetter shape than the ones in the east.They are shaped more masterfullylike the heads of gods. The differencesin style observed in the making of thebusts in the west and east terracesindicate that these pieces were madeby different sculptors. The appearanceof the busts in the West Terrace ismore lively and they have betterworkmanship.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Arkeoloji / Archaeology
106
Bat› Teras›, Pers stili bafll›¤›yla Herakles-Artagnes bafl›.West Terrace, bust of Herakles-Artagnes with Persian style head gear
SelamlaflmaKabartmalar›(El S›k›flma-DeksiosisSahneleri)
Bat› Teras›’ndaki heykel dizisinin kuzeyucunda Kral Antiokhos I’in Tanr›çaKommagene, Tanr› Zeus-Oromasdes,Tanr› Apollon-Mithras ve kahramanHerakles ile selamlaflma (el s›k›flma-deksiosis) sahnelerini gösterenkumtafl›ndan kabartmalarbulunmaktad›r. Gerçek boyutlardan birazdaha büyük yap›lm›fl figürlerin, vücutlar›öne dönük, bafllar› ise profildengörünmektedir. Kommagene’nin AnaTanr›ças›, k›vr›ml› Hellenistik dönemk›yafeti ile meyve, çiçek ve calathus’danoluflan taç›yla canland›r›lm›flt›r. Sol elindebir çelenk tutmaktad›r ve sa¤ eliyle kral
Antiokhos’a üzüm sunmaktad›r. Bukabartmaya ait parçalar bugün Ad›yamanmüzesinin deposundad›r. Ifl›k tanr›s›Apollon-Mithras, Pers tarz› giyinmifltirve sol elinde ›lg›n demeti (barsom)tutmaktad›r. Yüksek bafll›kl›, Pers tipi,ucu öne dönük tiaras›, taht heykellerindekibafll›¤›n ayn›s›d›r. Apollon-Mithras’›nbafl›n›n ve omuzlar›n›n arkas›nda bir haleve çepeçevre bafl›ndan yay›lan günefl›fl›nlar› vard›r. Kral Antiokhos’u tanr›largö¤ünün yöneticisi Zeus-Oromasdes ilegösteren stel, di¤erlerinden daha büyükyap›lm›flt›r. Zeus-Oromasdes aslan vekartallarla süslü bir taht üzerindeoturmaktad›r. Ayaklar›n›n alt›nda birtabure bulunmaktad›r. Sol elinde asas›ve bafl›nda Pers tiaras› vard›r. GüneflTanr›s›’ndan farkl› olarak üzerinde, Hellenk›yafetiyle Pers kar›fl›m› bir giysisi vard›r.Herakles-Artagnes ise, klasik heykelanlay›fl›na uygun olarak ç›plak olaraktasvir edilmifltir. Sol kolunda bir aslan
postu vard›r ve eliyle lobutunututmaktad›r. K›v›rc›k saçlar›na asmayapraklar›ndan bir taç tak›lm›flt›r.Antiokhos tüm sahnelerde, bafl›ndakrallara has befl uçlu tiaras›, sol elindekrall›k asas›yla tören k›yafeti içindegösterilmifltir. Selamlaflmakabartmalar›n›n da iki taraf›ndakumtafl›ndan daha küçük boyuttayap›lm›fl koruyucu kartal ve arslanheykelleri yer almaktad›r. Arslanhoroskopu ile Antiokhos I’in tanr›larlaselamlaflmas›n› gösteren arkalar› yaz›tl›kumtafl›ndan kabartmalar, önlerindekisunu masalar›yla oldukça sa¤lamdurumda 1883’teki çal›flmalarda gün›fl›¤›na ç›kar›labilmifltir. 1984’te Prof. KarlDörner’in onarmas› ve aya¤akald›rmas›na de¤in bu selamlaflmakabartmalar› yerde her türlü tahribe aç›kbir flekilde kald›¤›ndan dolay› pek çokorijinal bölümü yok olmufltur.
107
Greeting Reliefs(Greeting-Dexiosis Scenes)
At the far northern end of the row ofdeities in the West Terrace; there aresandstone reliefs depicting Antiokhos I,greeting the Goddess of Kommagene,God Zeuss-Oromasdes, God Apollon-Mithras and Herakles. The torsos of thefigures, which are made a little largerthan natural sizes, are turned towardsthe front but their heads are seen fromthe profile. The Mother Goddess ofKommagene is depicted in a Hellenisticperiod garment, with a crown with fruits,flowers and calathus. She holds a wreathin her left hand and offers grapes to KingAntiokhos with her right hand. The piecesfrom this relief is in the storeroom ofAd›yaman Museum today. Light GodApollon-Mithras is dressed in Persianstyle, holding barsom in his left hand. HisPersian-type high tiara, with the tiptowards the front, is the same as the headgear in enthroned statues. There is a haloaround the head and sholders of Apollo-Mithras with sunlights radiating all aroundfrom his head. The stele, depicting KingAntiokhos with the ruler of the Heavenof Gods, Zeus-Oromasdes, is larger thanothers. Zeus-Oromasdes sits on a throneadorned with lions and eagles. There isa stool under his feet. There is a scepterin his left hand and a Persian tiara on hishead. Unlike Son God, he has an outfitwhich is a mixture of Hellenic and Persian.Herakles-Artagnes, on the other hand,
is depicted nude in line with the classicalstatue concept. He has a lion’s hide onhis left arm and holds his club in his hand.A wreath made of grape leaves is aroundhis curly hair. Antiokhos is depicted in allscenes with the five-tipped tiara on hishead with the scepter of royalty in his lefthand in ceremonial clothes. There areguardian eagle and lion figures made ofsandstone on either side of dexiois reliefsin smaller sizes. The lion horoscope andthe sandstone reliefs with scriptures ontheir back depicting Antiokhos I’s greetingthe gods have been unearthed in 1883 inquite intact form with the offeringplatforms in front of them. Since thesedexiosis reliefs set on the ground exposedto destruction until being repaired anderected by Prof. Karl Dörner in 1984,many original parts have been destroyed. Bat› Teras›, kral Antiochos I’in taht›nda oturan
Zeus-Oromasdes ile selamlaflmas›.West Terrace, greeting of enthroned Zeus-Oromasdes by King Antiokhos I
Bat› Teras›, Pers stili bafll›¤›yla Apollon-Mitras bafl›.West Terrace, bust of Apollon-Mitras with Persianstyle head gear
Bat› Teras›, bereket sembolü bafll›¤›yla tanr›çaKommagene.West Terrace, Goddess Kommagene with herbountifulness symbol head gear
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Arkeoloji / Archaeology
108
Arslanl› HoroskopSelamlaflma kabartmalar› ileAntiokhos I’in heykeli aras›nda ünlüaslanl› kabartma bulunmaktad›r.Kabartman›n zemininde ve aslan›ngövdesinde ondokuz y›ld›z yeralmaktad›r. Aslan›n gö¤sü üzerindehilal biçimli ay ile üç gezegenin,
Jüpiter, Merkür ve Mars’›n birleflmesigösterilmifltir. ‹.Ö. 62 y›l›n›n 7Temmuz’u olarak yorumlanan bubirleflim kimi araflt›rmac›lara göreAntiokhos’un tahta ç›k›fl tarihinikimilerine göre de Nemrut Da¤›tümülüsünün gösteren birhoroskopdur. Osman Hamdi Bey’in1883 y›l›ndaki kaz›lar› s›ras›ndasapasa¤lam bulunan ve ayn› y›l C.
Humann taraf›ndan kal›b› al›nan bueflsiz eser, uzun y›llar ne yaz›k kioldu¤u yerde hiçbir koruma tedbirial›nmadan b›rak›lm›flt›r. Sert do¤aflartlar›n›n etkisi yan›s›ra bilinçsizziyaretçilerin üzerinde gezinmesinedeniyle önemli bir bölümü tahripolmufltur. Bu vurdumduymazl›kbugün de devam etmektedir.
The LionHoroscopeThe famous lioned relief standsbetween dexiosis reliefs andAntiokhos I’s statue. Nineteen starslie on the background of the reliefand on the body of the lion. The
alignment of crescent shaped moonand three planets, Jupitery, Mercuryand Mars, is depicted on the lion’schest. This alignment, according tocertain researchers, is a horoscopeshowing the date of enthronement ofAntiokhos and according to some, itdenotes the construction of MountNemrut tumulus. This unique work,
discovered by Osman Hamdi Bey inexcavations in 1883 in intact form,molded by C. Humann in the sameyear, was left without any protectionin situ over the years. A significantportion has been destroyed due tosevere climate and also as uniformedvisitors walked on it. This negligencestill continues today.
Büyük Kült Yaz›t›(Nomos)“Antiokhos’un Vasiyetnamesi”Tanr› heykellerinin oturdu¤u her ikiterastaki tahtlar› oluflturan taflbloklar›n›n arka yüzünde ise bizzatAntiokhos I taraf›ndan kaleme al›nm›fl“vasiyetname” niteli¤inde 237 sat›rl›kuzun bir kült yaz›t› (nomos)bulunmaktad›r. Dev heykellerinarkas›ndaki kaya kütlesi bir geçitsa¤lamak amac›yla düzlenmifltir.Kaidelerin arkalar›ndaki yaz›t›nokunmas› için meydana getirilen bugeçit, Kuzey ya da Bat› Teras›’nauzanan bir yola aç›lmaktad›r.Kommagene kral› Antiokhos Itaraf›ndan kaleme al›nan büyük kültyaz›t› her iki terastaki heykellerin tahtkaidelerini oluflturan bloklar›n arkayüzüne hemen hemen eflit iki kolonihalinde yaz›lm›flt›r. Yaz›t, Antiokhos’unaile silsilesiyle bafllamaktad›r. Sonrakendi kültünün sonsuza kadardevam›n›, örf ve âdetlerini ve birbirininvarisi rahiplerle, müzisyenlerlesüreklili¤inin sa¤lanmas›n› isteyerek
kraliyet miras›ndan elde edilengelirlerle bu düzenin ayakta durmas›için önerilerini yazm›flt›r. Rahiplerinbu kutsal yeri ziyaret edenlereziyafetler vermesi ve Nemrut Da¤›’nakadar gelemeyenler için krall›¤› içindean›s›n› yaflatacak kutsal ziyaret yerlerikurulmas›n› da istemifltir.Kommagene Kral› Antiokhos I,Nemrut Da¤›’nda her iki terastakivasiyetname niteli¤indeki bu yaz›tlar›n36. sat›r› ve devam›nda ifade etti¤igibi, bu kutsal alan›, tanr›n›n sevdi¤iruhunu Zeus-Oromasdes’ingöklerdeki tahtlar›na gönderdiktensonra, “ihtiyarl›k yafllar›na kadar gayetiyi durumda kalan bedenininsonsuzlu¤a kadar huzur içindeyatmas›” amac›yla yapt›rm›flt›r. Buvasiyetnamenin uygulanmas› vean›tmezar›n›n korunmas›ndan ise“Zaman ak›fl› içinde, bu ülkeninyönetiminin bafl›nda olan kiflileri”sorumlu tutmufltur. Antiokhosstatüsü gere¤i Kommagene kral› vebir devlet baflkan›d›r. O aç›danan›tmezar› ile ilgili uygulamalardadefineci mant›¤›yla hareket edereksadece ç›kacak eserler için mezar
odas›n› açmay› düflünmek son derecehatal› olaca¤› gibi pek çok sak›ncal›sonuçlar da yaratabilecektir.Antiokhos’un tafllara kaz›nm›flvasiyeti, mezar an›t› ile ilgiliyap›lacaklar aç›s›ndan -bu konuda-bugün direkt Cumhurbaflkan›m›z› veBaflbakan›m›z› yetkili k›lmaktad›r.Nemrut da¤› an›t mezar› da aynen,Fatih’in, Kanuni’nin Türbeleri ya daCumhuriyetimizin Kurucusu azizAtatürk’ün An›tkabiri gibi özel birkonumdad›r. Yap›lacak projelerde debu durum göz önünde tutularak çokdaha hassas hareket edilmelidir.Ancak bugüne kadar izledi¤imçal›flmalar›n seyiri ve niteli¤i, NemrutDa¤› an›tlar›n›n gelece¤i ve özgünyap›s›yla korunmas› aç›s›ndan ciddikayg› uyand›rmaktad›r. Özellikle2000’li y›llarda yap›lan müdahalelerve tart›flmal› uygulamalarla NemrutDa¤›’n›n büyüsü büyük ölçüdekayboldu¤u izlenmektedir. Ülkemizdünya harikas› bu eflsiz kültünmiras›n› koruyamama ve önemineuygun flekilde düzenleyememe ay›b›ile karfl› karfl›yad›r.
The Holy Edict(Nomos)“Antiokhos’s Will”On the backs of the stone blocksforming the thrones in either terracethe God statues sit on lies a 237-linelong edict authored by Antiokhos Ihimself, which serves as a “will”. Therock mass behind the giant statueswas leveled to form a crossing. Thiscrossing, created to allow thescripture on the back of the bases tobe read, opens to a path extending to
the north or west terraces. The holyedict authored by King ofKommagene, Antiokhos I, is carvedin two equal columns across thethrone bases. The edict starts withAntiokhos’s genealogy. He thenadvises that the income from royalproperty should be used for thebenefit of the kingdom and thathereditary priests, musiciansmaintain their traditions and customs.He also commands his followers toestablish local sanctuariesthroughout the kingdom for thosewho cannot visit Mount Nemrud and
wants the priests to offer feasts forvisitors. As he stated in line 36 andfollowing lines of these texts thatserve as a will on the two terraces onMount Nemrud, Kommagene KingAntiokhos I has built this sanctuaryso that after his spirit goes to Zeus-Oromasdes’s thrones in heavens, “hisbody who remained in good shapeuntil his old age lies in peace foreternity”. He holds “the rulers of thecountry as time goes by” responsiblefrom execution of this will andpreservation of his monument grave.Due to his status,
109
Kaynakça / Bibliography
Baflgelen, Nezih1995 Güneflin Bahçesi Anadolu, ‹stanbul.1996 Anatolia, The Garden of Sun. ‹stanbul.1996 Kommagene/Nemrut, ‹stanbul. Archaeology and Art Publications.1996 “Nemrut Da¤›'n›n Keflfi", Art Decor, 36: 78-82.1996 "Nemrut Da¤›-Kommagene'de Dünden Bugüne Tahribatlar", Arkeoloji ve Sanat Dergisi, 74: 18-20.1997 "Nemrut Da¤›'n›n Yüzü As›ld›", Art Decor, 52/53: 144- 148.1998 Tanr›lar Da¤› Nemrut / Nemrut: Mountain of the Goods, ‹stanbul.2000 Havadan Nemrut, ‹stanbul.2004 Nemrut Da¤›, Keflfi, Kaz›lar›, An›tlar›, ‹stanbul.
Dörner, Friedrich Karl1953 “Die grosse Königsinschrift von Kommagene", Die Umschau 53.5: 143-46.1969-70 “Kommagene: Forschungsarbeiten von 1967 bis 1969", Istanbuler Mitteilungen 19/20: 255-88.1981 Kommagene: Götterthrone und Königsgräber am Euphrat, Lübbe: Bergisch Gladbach.1987 Der Thron der Götter auf dem Nemrud Da¤: Kommagene, das grosse archäologische Abenteuer in der östlichen Türkei. 2d ed.Lübbe: Bergisch Gladbach (rev. of Dörner 1981).1990 Nemrut Da¤›’n›n Zirvesinde Tanr›lar›n Tahtlar›. (çev. Vural Ülkü) Ankara.
Goell, Theresa B.1957 “The Excavation of the Hierothesion of Antiochus I of Commagene on Nemrud Dagh (1953-1956)," Bulletin of the American Schools of
Oriental Research 147: 4-22.1969 "The Nemrud Dagh (Turkey) Geophysical Surveys of 1964", National Geographic Society Research Reports, 1964 Projects, 61-81.
Goell, Theresa B.,-Friedrich Karl Dörner1955 "The Last Resting-Place of Antiochus I, King of Kommagene: The Colossal Statuary of a Fantastic Mountain-top Burial Monument",
Illustrated London News 226 (June 18): 1094- 97.1956 "The Tomb of Antiochus I", Scientific American 195.1: 38-44.
Hamdy Osman Bey-Osgan Effendi1883 Le tumulus de Nemroud-Dagh: voyages, description, inscriptions, Constantinople: Péra, Loeffler.1987 Reprint (ed. Nezih Baflgelen) Archaeology and Art Publications, ‹stanbul.
Humann, Karl-Otto Puchstein1890 Reisen in Kleinasien und Nordsyrien. 2 vols., text and atlas, Berlin: Reimer.
Sanders, Donald H, ed.1996 Nemrut Da¤›. The Hierothesion of Antiochus I of Commagene, Winona Lake, Indiana.
fiahin, Sencer-Jörg, Wagner1989 "Das Grabmal von König Antiochos I von Kommagene auf dem Nemrut Dag", Antike Welt 20: 55-58.
Wagner, Jörg1988 Kommagene - Heimat der Götter, Dortmund.2000 (Hrsg.) Göttkönige am Euphrat. Neu Auggrabungen und Forschungen im Kommagene, Mainz am Rhcin.
Antiokhos is the king of Kommageneand a king of state. Therefore, to thinkof opening the grave chamber justfor the artifacts to be discovered,acting with the logic of a treasurehunter, would be very wrong and maylead to major problems. The will ofAntiokhos engraved on stones todaydirectly authorizes our President andPrime Minister in respect of what isto be done on the monument tomb.The Mount Nemrud monument tombhas a special status just like Mehmetthe Conqueror’s, Suleiman theMagnificent’s tombs or theMonument Tomb of beloved Atatürk,the founder of our Republic. In any
projects, one must act much moresensitively considering this situation.But the course and nature of the workdone so far that I have observed givesme concern in respect of the futureand conservation in their original formof Mount Nemrud monuments. It isobserved that the magic of MountNemrut is largely lost due theinterventions made in 2000s andcontroversial practices. Our countryfaces the shame of not being able toconserve the heritage of this uniqueworld wonder cult and not to regulateit befitting its importance.
Nemrut Da¤› Do¤u Teras›, Antiokhos I’invasiyetnamesinin bafllang›ç bölümü.Mount East Terrace, starting part of Antiokhos I’s will
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Hamamlar / Baths
110
‹nsanl›k tarihinin bafllang›c›na gidenbeden temizli¤i, sa¤l›k aç›s›ndanyemek, bar›nma gibi en temelihtiyaçlardand›r. Temizli¤in insan›nsa¤l›kl› yaflam› için önkoflul olmas›ilk ça¤lardan itibaren suyun sadeceiçmek için de¤il, y›kanmak amac›ylada kullan›lmas›n› sa¤lad›. ‹lkelkabilelerden M›s›r Mezopotamyauygarl›klar›na kadar Ganj,DicleF›rat,Nil nehirlerinde dinsel bir ayinedönüflen toplu veya tek y›kanma,toplumlar›n ekonomik ve sosyalörgütlenmesini sa¤layan bu nehirlereibadet say›l›rd›. Hayat›n devam› vetoplumsal örgütlenme için bu kadarönemli olan su bafltan berikutsanmas›na ra¤men ilk kültürlerdeküvet, havuz gibi durgun su haznelerive saraylarda ilkel bir su tesisat› ilebirkaç çeflme d›fl›nda y›kanmamimarisi ile karfl›lafl›lmaz.
Body cleanliness, which goes backto the beginning of human history, isone of the basic needs like food andaccommodation in terms of health.Since cleanliness is a preconditionof healthy living, water was used notonly for drinking but also for washing,starting from ancient times. Collectiveor individual bathing, which turnedinto a religious ritual in the riversGanges, Tigris, Euphrates and Nilewas deemed to be prayers for theserivers. Although water, which is soimportant for survival of life and socialorganizations, has been sacred sincethe beginning, there is no bathingarchitecture in primitive culturesexcept for still water tanks like tubsand pools and primitive watersystems in palaces and a fewfountains.
Dr. Deniz Esemenli
Hamamlar
Roma’danOsmanl›’ya
Bath
s fro
m R
ome
to O
ttom
ans
Enderunlu Faz›l, Hubanname-Zennannâme,Hamam Sefas›, 18. yüzy›lEnderunlu Faz›l, Hubanname-Zennannâme,Enjoying the Bath, 18th Century
111
Roma Hamamlar›Tarihin en genifl ve sürekli imparatorluklar›ndan biri olarak Akdeniz çevresindeyay›lan Roma’n›n sistemli tekelci örgütlenmesi, bol ve ucuz iflgücü sa¤layanköleli¤e dayal› ve giriflimci ekonomisiyle de¤iflik kökenli halklar› bir aradatutabilme becerisi evrensel ve kozmopolit bir yap› oluflturur. Saray ve forumlarayak›n, toplumsal yaflam›n her an›na ve mekan›na kenetli Roma hamamlar›mimarinin zirveleridir. Benzersiz bir emperyal idealin ve örgütlenmenin ürünüolan Roma hamam›, y›kanman›n çok ötesinde bir toplumun her kesiminincinsiyet ayr›m›na göre y›kand›¤›, ekonomik, spor, e¤lence, sohbetlerin yafland›¤›,kütüphaneleri, gymnasiumlar›, nympheum denilen heykelli çeflmelerin oldu¤u,dükkanlarla bulundu¤u insula/mahalle adas›ndan taflan yaflam kompleksleriydi.
Roman Baths
The systematic monopolistic organization and capability to hold populationsof different origins together with an economy based on slavery providing ampleand cheap manpower based on entrepreneurship of Rome, which spread overthe Mediterranean as one of the largest and continuing empires in history,created a universal and cosmopolitan structure. Roman baths, which wereclose to palaces and forums intertwined with every instance and space of sociallife, are the peaks of architecture. The Roman bath, which was the product ofa unique imperial ideal and organization, was a living complex where allsegments of society bathe discriminated by sex, way beyond cleaning, whereeconomic sports and recreational discussions were made, which includedlibraries, gymnasiums and sculptured fountains called nympheums and shops,which went beyond the insula-block it was situated in.
Gymnasium Hamamlar›Aç›k görüfllü bir site devleti anlay›fl›nasahip ‹yon-Hellen uygarl›¤›ndakayalar› oymak dahil çeflitli sukanallar› yap›lmakla birlikte tafl›masu esas›na dayanan ve küvettey›kan›lan bir ortam vard›. Sokaktakiçeflmelerin Roma, Bizans ve Osmanl›dönemlerinde bollu¤u, evlere akansuyun yayg›n olarak girmedi¤inigösterir. Hellenistik dönemdenitibaren Grek yaflam biçiminin vee¤itimin önemli bir unsuru olangymnasiumlarda gençlerin sporkarfl›laflmalar› yapt›klar›palaestralara bitiflik ve imparatorlocalar›n› da içeren hamamlar›n varl›¤›Roma imparatorluk dönemindegörülür. Balnea denilen Romahamamlar› günümüzde ait olduklar›antik kentlerin arkeolojik de¤erlerinide oluflturan consüller veyaimparatorlar taraf›ndan yapt›r›lm›flkamu hamamlar›d›r.
Gymnasium Baths
Although various water ducts werebuilt including those made by carvinginto rocks in the Ion-Helleniccivilization with an open minded citystate concept, there was anenvironment relying on carried waterwhere bathing was done in tubs.Ample fountains on roads in theRoman, Byzantine and Ottomanperiods show that running water wasnot available readily at homes. In theRoman Empire period, bathroomsnext to the palaestras where youthwere involving in sporting contests ingymnasiums which were animportant element of the Greeklifestyle and education, starting withthe Hellenistic period, which alsocontained emperor boxes, started toemerge. Roman baths called balneasare public baths built by consuls oremperors, which today form thearchaeological assets of the antiquetowns they belong to.
Roma Dönemi, Hamam Mozai¤iRoman Period, Bath Mosaic
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Hamamlar / Baths
112
Kapl›calar
Hamamlar›n sa¤l›kla ilgili di¤er birtipi thermae/›l›ca olarak daadland›r›lan flifal› kapl›calard›r. Do¤alve s›cak kaynak sular›yla beslenenkapl›calar›n külhanlar›nda ›s›tmas›zhazneler vard›r. Türk kapl›calar›ndada durgun su dinen mekruh say›ld›¤›halde, göbek tafl› yerinde yüzmehavuzu bulunur. Bursa EskiKapl›ca’da oldu¤u gibi. Romadöneminden beri kullan›lan veSelçuklu Sultan› Alaeddin Keykubadtaraf›ndan yenilenen Kütahya Yoncal›ile Bergama yak›nlar›nda kurtarmakaz›lar› süren Allinoi kapl›calar›önemli örneklerdir. Kapl›calar›Osmanl› kültürüne Yalova veBursa’da Pythia denilen Bizanskapl›calar› ba¤lar.
Spas
Another health related type of bathis the spa which was also calledthermae. There are tanks with noheating in the stokehole of the spaswhich were fed by natural andthermal spring waters. Although stillwater is a sacrilege under religion inTurkish bathrooms, there is aswimming pool in place of centralslab. Like in Eskikapl›ca in Bursa.The Yoncal› spa in Kütahya, usedsince the Roman period, which wasrenovated by Seljuki Sultan AlaeddinKeykubad, and the Allinoi sparecovery excavations for which arestill ongoing in Bergama, aresignificant examples. Spas wereintroduced to the Ottoman cultureby the Byzantine spas called Pythiain Yalova and Bursa.
Roma, PantheonRome, Pantheon
113
Bizans Hamamlar›330’larda Constantinopolis ad›yla imparatorlu¤unortak baflkenti olarak yeniden kurulan ‹stanbul’unBizans döneminde büyük hamamlar yap›ld›¤› bilinir.Bu hamamlar›n bilinen tek örne¤i Augusteionmeydan›nda, yerleflim gelene¤ini Haseki Hamam›ile sürdüren Zeuksippos hamamlar›d›r. 5.yüzy›ldatamamen mermer kaplamal› ve çeflitli imparator,consül, filozof ve Homeros gibi flairlerin heykellerinede yer veren bu kapsaml› hamam›n ismini bir Zeustap›na¤›ndan ald›¤› bellidir. Kentin emperyal oda¤›ndahamam›n çevresinde Philoksenus/ Binbirdirek veBasilika/Yerebatan Sarn›çlar› ve Belgradormanlar›nda çeflitli Roma kemerlerinin ba¤land›¤›Valens/Bozdo¤an kemerinin varl›¤›, Aspar, Aetius,Mokios gibi aç›k hava sarn›çlar›yla birlikte Bizansdöneminde ‹stanbul’da çok say›da hamam› dakapsayan geliflmifl bir su flebekesi oldu¤u anlafl›l›r.Bu dönemden Çardak Hamam›’n›n s›cakl›¤›ndanbaflka bir hamam örne¤i kalmad›.
Byzantine BathsIt is known that large baths were built in the Byzantineperiod of Istanbul, which was reestablished as thecommon capital of the Empire under the name ofConstantinopolis in 330s. The single known specimenof these baths is the Zeuksippos bath in AugusteionSquare which continued the settlement traditionwith Haseki Bath. Obviously, this comprehensivebath, which was built in 5th century, fully lined withmarble, which contains the statutes of variousemperors, consuls, philosophers and poets likeHomeros, has taken its name from a Zeus temple.The existence of Philoxenus/Binbirdirek andBasilica/Yerebatan Cisterns around the baths at theimperial center of the city and Valens/Bozdo¤an archto which various Roman arches were connected toin Belgrad Forests leads us to believe that in theByzantine period, there was an advanced watersystem covering numerous baths in Istanbul, togetherwith open air cisterns like Aspar, Aetius and Mokios.There is no bath specimen remaining from this periodexcept for the caldarium of Çardak Bath.
Roma, Titus ve Trajan Hamamlar›Rome, Titus and Trajan Baths
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Hamamlar / Baths
114
Türklerde Hamam veOsmanl› Dönemi‹slam’›n namazdan önce abdest alma,gusül abdesti gibi oldukça s›k olarakzorunlu tuttu¤u beden temizli¤i,tarihsel hamam gelene¤ini büyükiktidar alanlar›na sahip ve zenginTürk-‹slam devletlerinde canland›rd›.Su ve hava s›cakl›¤›n›n korunmas›için merkezi planl›, karesel genifl
aç›kl›klar› örten kubbeli, bitiflik nizamkad›n-erkek bölümleri ile Türkhamam›, Roma hamam›ndan sonraoluflan bofllu¤u dolduracak ölçüde18.yüzy›l sonlar›na giden bir süreklilikgösterir. Köfle halvetli, eyvanl›merkezi plan›yla Türk hamam›n›n engenel tipini örnekleyen ‹ranSelçuklular›n›n Nigar hamam›ndanberi, Anadolu Selçuklular›n›n KayseriHuand Hatun Külliyesine aitKubadabad Saray› çinileri benzeri
figürlü çini kaplamalar›yla hamam›,14.yüzy›ldan Selçuk’ta Ayd›no¤lu ‹saBey Külliyesi Hamam› ve müze olanSaadet Hamam›, Balat ‹lyas Bey veManisa ‹shak Bey KülliyeleriHamamlar›, 15.yüzy›ldan kalanKaramano¤lu Meram HasbeyHamam›’ndaki eyvanl› köfle odal››l›kl›k ve s›cakl›k bölümlerinin çiftehamam olarak tekrarlanan flemas›ilk örneklerdir.
Çukurcuma Hamam›, 19. yüzy›lÇukurcuma Bath, 19th Century
Turkish Baths andOttoman PeriodBody cleanliness, which was mademandatory by Islam with ablusionsand total ablusions revitalized thehistorical bath tradition in the richTurkish-Islamic states with extensivedomains. The Turkish bath, with acentral layout for preservation ofwater and air temperature, with
domed undetached women’s-men’ssections, covering square wide spans,displays a continuity until late 18thcentury to fill the gap created afterthe Roman bath. After Nigar bath ofPersian Seljukis, which is a specimenfor the most general type of theTurkish bath with its central layoutwith corner halvet and eyvan, the bathof Anatolian Seljukis in Kayseri, HuandHatun Complex with figure decoratedtiles similar to Kubadabad Palace
from 18th century, Ayd›no¤lu Isa BeyComplex in Selçuk, and Saadet Bathwhich is a museum; Balat, Ilyas Beyand Manisa ‹shak Bey ComplexesBaths from 15th century, the schemerepeated as dual baths of tepideriumand caldarium sections with cornerrooms with eyvans in Karamano¤luMeram Hasbey Bath are earlyspecimens.
Y›ld›z Saray› Hünkâr Hamam›Y›ld›z Palace Hünkâr Bath
115
Bölümleri ve ›s›tma sistemiyle genelolarak Roma gelene¤inin devam› olanOsmanl› hamamlar› Orhan Beyzaman›nda ‹znik ve Bursa gibi ilkflehirlerde ticari dokunun kale d›fl›ndaodakland›¤› külliyelerde görülür. Erkendönemin Bursa Demirtafl Hamam›’ndanberi çap› 20 metreye yaklaflankubbeleriyle bu mekan›n tek veya çiftkatl› soyunma hücreleri ahflap olarakduvarlar› kuflat›r. Bursa Eski Kapl›ca,Eski-Yeni, Yeni Kapl›ca, ‹stanbul FatihÇukur Hamam, Bayezit, Mahmutpafla,Gedikpafla, Tahtakale, Ca¤alo¤lu gibi baz›büyük hamamlarda ›l›kl›k s›cakl›kboyutlar›na ulaflan ölçüde, yar›m kubbe
veya haçvari merkezi plan denemelerineyer veren mekanlar halindedir. MudurnuY›ld›r›m Hamam› gibi girift örneklerdetüm kubbeler kozmik kabartmalarlazenginlefltirilir. Bursa Bitpazar› Hamam›,s›cakl›¤a göre yüksekteki sekizgenso¤uklu¤u ve kademeli bir dehlizle girilen›l›kl›¤›yla tek örnektir. Ayr›ca SüleymaniyeDökmeciler Hamam›’nda arazi nedeniyleyandan kademeli bir ›l›kl›kla s›cakl›¤agirilir. Bursa Eski Kapl›ca’da üst örtüOsmanl› olmakla birlikte ›l›kl›k ves›cakl›kta 8 destekli yuvarlak kemerli veeksedral› flema Bizans kökenlidir.So¤ukluklar›n› kaybetmifl EdirneGazimihal ve Beylerbeyi Hamamlar›’n›n
merkezi planl› ›l›kl›klar›na karfl›nHocapafla, ‹shakpafla, Bursa fiengül veAnkara Karacabey Hamamlar› ›l›kl›klar›s›cakl›kla bütünleflir.
Tasarruf ve teknolojik yetersizliklernedeniyle klasik dönemlerde evlerdehamamlar yerine mahalle halk›na hizmeteden umumi çarfl› hamamlar› ba¤l›bulunduklar› külliye ve vakfa gelir getiren,camilere yak›n sosyal tesisler olarakkamu örgütlenmesinin en önemliyap›lar›d›r. Semavi Eyice taraf›ndanyap›lan tasnife göre s›cakl›k planlar› ilehamamlar birkaç genel modelde geliflir:
The Ottoman baths, which arecontinuations of the Roman tradition withtheir sections and heating systems arefound in complexes where businesstexture concentrated outside the fort ininitial cities like Iznik and Bursa in OrhanBey period. Single or double storeydressing rooms of these spaces surroundthe walls in wooden form with domeswith up to 20 meter diameters sinceBursa Demirtafl Bath of the early period.In certain large baths like Bursa EskiKapl›ca, Eski-Yeni, Yeni Kapl›ca, ‹stanbulFatih Çukur Hamam, Bayezit,Mahmutpafla, Gedikpafla, Tahtakale,Ca¤alo¤lu; tepidariums are spacesallowing semi-dome or cross-like centrallayout practices with sizes almost as
large as caldariums. In complexexamples like Mudurnu Y›ld›r›m Bath, alldomes are enriched with cosmic reliefs.Bursa Bitpazar› Bath is a uniquespecimen with its octagonal cold roomraised above the caldarium and itstepidarium entered through a stagedgallery. In Süleymaniye Dökmeciler Bath,caldarium is accessed through a stepped-up tepidarium due to terrain. In Bursa’sEski Kapl›ca (Old Spa), the top cover isOttoman but the tepidarium and thacaldarium are of Byzantine origin withround arches and exedral with 8 supports.In contrast to the tepidariums with centrallayout of Edirne Gazimihal and BeylerbeyiBaths which have lost their cold rooms,the tepidariums of Hocapafla, ‹shakpafla,
Bursa fiengül ve Ankara Karacabey Bathsare integrated with caldariums.
The public marketplace baths, whichserved the neighborhood population inlieu of bathrooms at homes in classicalperiods to provide savings andtechnological inadequacies, are the mostimportant structures of publicorganization as social facilities akin tomosques, which brought income to thecomplexes and foundations they werepart of. According to the classificationmade by Semavi Eyice, baths fall underseveral overall models in terms ofcaldarium layouts:
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Hamamlar / Baths
116
Type A: Type with 4 eyvans arounda central dome with corner halvet.This is the standard scheme usedsince Persian Seljukis in Mescid-iCuma, in domed madrassahs inAnatolia and martirion andchurches in cross-shapedappearance in Roman-Byzantinearchitecture. Construction is fit tothe terrain with missingtepidariums and caldariums ofwomen’s section in Samatya A¤aand Fatih Çukur Baths and missingeyvans and halvets in Afyon GedikAhmet Pafla, Bursa Mahkeme andÜsküp Isabey Baths compared tomajor baths like Langa, Gedikpafla,Bayezit, Çinili, Edirnekap›,Süleymaniye, Cerrahpafla Bostan,Laleli K›zlara¤as›, Iznik Hac› HamzaBaths.
Type B: Caldarium extends radiallyand poligonally, approaching the 8and 6 supported schemes ofmosque architecture. The wallssurrounding the dome and thecentral slab are carved by deep
bathing niches with access tocorner halvets through domedeyvans in axis or triangular halvetsaccessed through niches filling thecorners like in Bursa’s Yeni Kapl›ca.The men’s section of IzmitYenicuma, Yeniflehir Bath is usedin the men’s section of Bursa,Bitpazar›, Tahtakale, Mahmutpafla,Çukur Hamam Baths’ men’ssections. Küçük Ayasofya Çardakl›Bath is a Byzantine Bath with itscross-shaped men’s caldariumwithout halvet and 7-nichedwomen’s caldarium. The mostmagnificent of these types ofcaldariums is the one in HasekiBath commissioned to be built byMimar Sinan by Haseki HürremSultan in Sultanahmet Square in1553. In this bath, the corner halvettype with eyvans turns into a richradial plan with 3-tiered halvets.Although the men’s and women’ssections with revak entrances 75m. long, lying on a single axis,creates a charismatic rhythm ofform, it has become a problem to
heat this long bath, the stokeholeof which was moved to the side.
Type C: Type with halvetssurrounding caldarium hall anddome. This type used in spas insmall sized baths or women’s bathscan be found in Bursa Yeflil, Ulucamiand Tahtakale baths and Girç›kBath, part of HüdavendigarComplex, heated naturally by spawater. This type is known in Kütahyafor its use as public washroomsunder the name of Sakahane.
Type D: Caldarium has 2 supportsand a cover system with 6segments. This scheme, which ispopular in mosques and bedestensat the multi-domed scheme ofTurkish Islamic art, is found in theHaseki Bath of Yenicami Complexwhich has disappeared and HünkarBath in the harem suite of Topkap›Palace.
A Tipi: Merkezi kubbe çevresinde4 eyvanl›, köfle halvetli tip. ‹ranSelçuklular›ndan beri Mescid-iCuma, Anadolu’da kubbeli medreseve Roma-Bizans mimarisindehaçvari görünümde martiryon vekiliselerde kullan›lan standartflemad›r. Samatya A¤a, Fatih ÇukurHamamlar›n›n kad›nlar bölümü›l›kl›k ve s›cakl›¤›, Langa, Gedikpafla,Bayezit, Çinili, Edirnekap›,Süleymaniye, Cerrahpafla Bostan,Laleli K›zlara¤as›, ‹znik Hac› Hamzagibi büyük hamamlarda görülenflemada yer yer baz› eyvanlar vehalvetler eksik yap›larak araziyerleflimine uyulur. Afyon GedikAhmet Pafla, Bursa Mahkeme,Üsküp ‹sabey Hamamlar›’ndaoldu¤u gibi.
B Tipi: S›cakl›k ›fl›nsal ve poligonalolarak geliflerek cami mimarisinin8 ve 6 destekli flemalar›na yaklafl›r.Kubbeyi ve göbek tafl›n› kuflatanduvarlar derin y›kanma niflleriyle
aç›l›rken akslarda kubbelieyvanlarla köfle halvetlerine veyaBursa Yeni Kapl›ca da oldu¤u gibinifllerden geçilen ve köfleleridolduran üçgen halvetlere yer verenbir çeflitlemesi vard›r. ‹zmitYenicuma, Yeniflehir Hamam›erkekler k›sm›, Bursa, Bitpazar›,Tahtakale, Mahmutpafla, ÇukurHamam erkekler bölümündekullan›lm›flt›r. Küçük AyasofyaÇardakl› Hamam› halvetsiz haçvarierkekler ve 7 niflli kad›nlars›cakl›¤›yla bir Bizans hamam›d›r.Bu tip s›cakl›klar›n en görkemlisi1553’te Sultanahmet Meydan›’naHaseki Hürrem Sultan taraf›ndanMimar Sinan’a yapt›r›lan HasekiHamam›’d›r. Bu hamamda eyvanl›köfle halvetli tip, 3 dilimlihalvetleriyle zengin bir ›fl›nsal planadönüflür. Hamam›n 75 m.uzunlu¤unda ve tek eksendeuçlardan itibaren s›ralanan revakl›giriflli erkek ve kad›n bölümlerikarizmatik bir form ritmi
yaratmas›na karfl›n külhan› yanaal›nan bu uzun hamam› ›s›tmakproblem olmufltur.
C Tipi: S›cakl›k hol ve kubbesiniçevreleyen halvetli tip. Kapl›ca,küçük boyutlu veya kad›nlarHamam›’nda kullan›lan bu tipTahtakale kad›nlar k›sm›nda, BursaYeflil, Ulucami, Tahtakale ileHüdavendigar Külliyesi’nin parças›olan ve kapl›ca suyuyla do¤al olarak›s›t›lan Girç›k Hamam›’nda kullan›l›r.Bu tip Kütahya’da umumi helaiflleviyle ve Sakahane ad›yla bilinir.
D Tipi: S›cakl›k 2 destekle 6 bölümlübir örtü sistemine sahiptir. Türk‹slam sanat›n›n çok kubbeli flemas›olarak cami ve bedestenlerdeyayg›n olarak görülen bu flema,Yenicami Külliyesi’nin yok olanHaseki Hamam›’nda ve Topkap›Saray› Harem dairesi HünkarHamam›’nda örneklenir.
117
E Tipi: C tipine benzer. S›cakl›k holüne yanyana iki halvetleaç›lan bu flema da küçük konak hamamlar›nda ve merkeziplanl› çifte çarfl› hamamlar›n›n kad›nlar k›sm›nda kullan›l›r.‹brahim Pafla, ‹zmit Mustafa Pafla, Bursa At Pazar›, GebzeMenzilhane, Bursa Çak›r, Kale, Kaygan, Y›ld›r›m, Yeniflehir ÇifteHamam kad›nlar k›sm› ve çok say›da mahalle hamam›ndagörülür.
F Tipi: Kare s›cakl›kl›, bölmeleri kubbeli olan bu küçük hamamtipinin örnekleri ‹stanbul çarfl› hamamlar›nda görülmez.14.yüzy›ldan ‹znik ‹smail Bey Hamam›’n›n çok zengin kubbedolgular›ndan bu tipin bafltan beri konut hamamlar›nda geliflti¤ibellidir. Kükürtlü kapl›cada yar›m kubbeli so¤ukluktan çapraztonozlu ›l›kl›¤a ve halvetsiz s›ra kurnal› s›cakl›¤a geçilir. ‹nönüSad›k Bey, Bozüyük Kas›m Pafla Hamamlar›’n›n yan› s›ra bu tipBo¤aziçi yal›lar›n›n bahçelerindeki hamamlarda da görülür.
Type E: Looks like Type C. This scheme opening to the caldariumhall with two halvets next to each other is used in small mansionbaths and in the women’s section of twin marketplace bathswith central layout. Examples are the women’s sections ofIbrahim Pafla, Izmit Mustafa Pafla, Bursa At Pazar›, GebzeMenzilhane, Bursa Çak›r, Kale, Kaygan, Y›ld›r›m, Yeniflehir ÇifteHamam and numerous neighborhood baths.
Type F: The examples of this type of small bath with squarecaldariums and domed chambers are not found in themarketplace baths of Istanbul. From the very rich dome fills ofIznik Ismail Bey Bath from 14th century, it can be said that thistype had developed in residential baths since the beginning. Insulfur bath, one accesses the tepidarium with diagonal vaultfrom the semi-domed cold chamber into the caldarium withtubs in rows without halvets. This type appears in the baths inthe gardens of yal›s (waterside residences) alongside of InönüSad›k Bey and Bozüyük Kas›m Pafla Baths.
Le Barbier, Türk Hamam›Le Barbier, Turkish Bath
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Hamamlar / Baths
118
Saray Hamamlar›Soyunmal›k, ›l›kl›k ve s›cakl›klar›n birer mekan halindetopland›¤› bu özel hamam tipi, Edirne, Topkap›,Dolmabahçe, Beylerbeyi gibi saraylar›n hamamlar›nda dagörülür. Edirne Saray› Kum Kasr› Hamam›, Topkap› Saray›Hasoda, Baltac›lar, Harem a¤alar›, K›zlara¤as›,fiehzadegan(I.Selim Kulesi), Hastane hamamlar› aitolduklar› daire içinde kalan küçük, Barok dekorluhamamlard›r. Harem Cariyeler hamam› ile Hünkarhamamlar› ise orta çapta örneklerdir. Bitiflik nizam Haremdüzenine s›k›flan bu hamamlar içinde cariyelerin hamam›,klasik ve ocakl› kubbeli camekan›n yan›nda tek eksendengeliflen tonozlu 3 birimli ›l›kl›k gerisinde s›ralanan Barokkabartmal› kurna ve korkuluklu s›cakl›k birimlerine sahiptir.Resmi yaflam› törensel bir protokole indirgenen sultanlar›nDolmabahçe Saray›’nda kulland›klar› ‹ç Mabeyn/HususiDaire bölümünde Muayede Salonu yan›ndaki terasapencerelerle ve külhan bacas›yla aç›lan Hünkar Hamam›,saray hamamlar›n›n en zengin örne¤idir. Mimari perspektiflibir ayna tonozla örtülen soyunmal›¤›n yan›nda içiçe geçiflli›l›kl›k ve s›cakl›k, Kavalal› Mehmed Ali Pafla’n›n hediyesidamarl› saydam mermer kaplamal›d›r.
Palace BathsThis type of special bath where dressing rooms, tepidariumsand caldariums are collected into a single space appearsin the baths of palaces like Edirne, Topkap›, Dolmabahçeand Beylerbeyi. Edirne Palace Kum Kasr› Bath, Topkap›Palace Hasoda, Baltac›lar, Harem a¤alar›, K›zlara¤as›,fiehzadegan (Selim I Tower) and Hastane Baths are smallbaroque style baths contained in the suite they belong to.Harem Cariyeler bath and Hünkar Bath are medium-sizespecimens. Cariye bath, among these baths squeezed inthe adjoining harem pattern has baroque reliefed tub andbarriered caldarium units lying behind the 3-unit tepidariumextending from a single axis next to the classical domedglass case with furnace. Hünkar Bath, opening to theterrace next to Muayede Hall in the private chamber sectionused by Sultans whose official lives were reduced to aritual based protocol in Dolmabahçe Palace with windowsand stokehole chamber is the richest specimen of palacebaths. Beside the dressing chamber covered by a mirrorvault with architectural perspective, the tepidarium andcaldarium accessible from each other are lined with veinedtransparent marble, gift of Kavalal› Mehmet Ali Pafla.
Dolmabahçe Saray›, Hünkâr Hamam›Dolmabahçe Palace, Hünkâr Bath
119
Hamam Gelenekleri
Hamamlarda sosyal hayat› s›n›rlanm›fl olankad›nlar gün boyunca kal›rlard›. Önceden hamamahaber verilerek sabun ,kese, tas, pefltamal, havlu,tarak, iç çamafl›r› ve nal›n gibi hamam gereçleriniiçeren bohçalar halay›klar›n bafllar› üzerindetafl›narak hamama yollan›rd›. Mahalle çevresindeRoma dönemindeki gibi sosyal statü gösterisinedönüflen hamam tak›mlar› zengin kesimlerdeipek,alt›n,gümüflten yap›l›r ve ayr›ca yemek deyenirdi. Dans ve sohbet edilir, görücü usulüyle k›zbe¤enilir, cuma günü dü¤ünden önceki sal› günügelin y›kan›r, göbek tafl›n›n çevresinde dolaflt›r›l›rve kurnaya mücevherler konur. Gelinin bafl›ndansikke saç›l›rd›. Görevli cariyeleri olan hamamlarday›kay›c› kad›nlara nat›r, erkeklere tellak denir,kirli suyla temas etmemek için yüksek ökçelitahta,gümüfl ifllemeli nal›nlar kad›nlar , takunyalarerkekler taraf›ndan kullan›l›rd›.
Bath Traditions
Women, whose social lives were restricted, stayedall day long in baths. The bath was notified inadvance and bundles containing bathroomequipment like soap, bath gloves, bowls, bodytowels, towels, combs, underwear and clogs weresent to the bath carried on top of the heads ofservants. Bathroom sets, transformed into a displayof social status in the neighborhood like in Romanperiod, were made of silk, gold and silver in upperclasses and also food was eaten. People used todance and chat, would choose brides under thego-between system; the bride would bathe onTuesday before the wedding on Friday, she wouldtake a tour around the central slab and jewelswould be placed in the tub and cold coins wouldbe thrown over the head of the bride. In baths withdedicated servants, women washers would becalled nat›r and men would be called tellak andhigh heeled wooden, silver, embroidered clogswould be used by women and clogs called takunyawould be used by men to ensure that one did notcome into contact with dirty water.
Sedef Nal›nlar, 19. yüzy›lMother of Pearl Clogs
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Hamamlar / Baths
120
‹stanbul ve TaflraHamamlar›Roma’da 800, Osmanl› ‹stanbulu’ndayüzlerce çarfl› ve binlerce hususihamam›n varl›¤› düflünülürsey›kanmaya verilen önem anlafl›l›r. Birkapl›ca kenti olan Bursa ve çevresindeilk Osmanl› hamamlar›ndan itibarenbirçok mahalle hamam› halakullan›l›r. I.Murad’›n yeniledi¤i eskikapl›ca Bizans döneminden kalma,Kanuni’nin Rüstem Pafla arac›l›¤›ylaMimar Sinan’a yapt›rd›¤› Yeni Kapl›cas›r alt›na çok renkli boyaman›nbafllad›¤› fiam grubu çini kapl›d›r.Erken dönemin bir hamam› da 1826y›l›nda Vak’a-i Hayriye ile ortadankald›r›lan Acemio¤lanlar oca¤›n›nhamam›d›r. Tarihin en büyük merkezimekan mimar› olan Sinan’›nsanat›nda ise hamamlar›n özel biryeri vard›r. Büyük, ferah, külliye içindeveya tek olarak kompozisyonustal›¤›na iflaret eden Sinan’›nhamamlar›, camilerin karizmatiktasar›m›ndan geri kalmaz. BarbarosHayreddin Pafla’n›n Zeyrek’tekihamam› çinileriyle ünlüdür.
Istanbul and ProvincialBaths
The significance attributed to bathingcan be understood from the existenceof 800 baths in Rome and hundredsof marketplace and thousands ofprivate baths in Istanbul of theOttomans. In Bursa, which is a spacity, and its vicinity, manyneighborhood baths starting with firstOttoman baths are still in use. Theold spa renovated by Murat I is fromthe Byzantine Period and the newspa, commissioned to Mimar Sinanthrough Rüstem Pasha by Suleimanthe Magnificent, is lined withDamascus group tiles with whichunderglaze multi-color dyeing hasstarted. Another bath from the earlyperiod is the bath of theAcemio¤lanlar Janisary Corps Unitabolished in 1826 by Vak’a-i Hayriye(Blest Event). Baths hold a specialplace in the art of Sinan who is thegreatest central space architects inhistory. Sinan’s baths, which are large,spacious, pointing out to mastery ofcomposition either as part of acomplex or individually, do not lackthe charismatic designs of mosques.Barbaros Hayreddin Pasha’s bath inZeyrek is famed for its tiles.
Rogier, Kad›nlar Hamam›, 19. yüzy›lRogier, Women’s Bath, 19th Century
121
Sanatta Hamam18.yüzy›l sonlar›ndan itibaren art›k çarfl› hamamlar› yap›lmaz.Bunun nedeni, ça¤dafl dönemlerde kentlerin su tesisat›n›nmodernize edilmesi ve bas›nçl› suyun evlere ulaflt›r›lmas›d›r.Yine de mahalle ölçe¤inde ufak hamamlar yap›lmaya ve büyükçarfl› hamamlar› kullan›lmaya devam etti. Ancak birçok hamam›nifllevini ve camekan mekanlar›n› kaybederek y›kt›r›ld›¤›görülürken günümüze kalan çarfl› hamamlar› y›kanmak veturistik amaçlarla kullan›l›r.
Türk Hamam› kavram› bat›l›n›n zihninde ve yaflant›s›nda TürkKahvesi gibi konfor ve keyfin ad› olarak yaz›ld› ,hayal edildi vehatta 19.yüzy›ldan itibaren Avrupa kentlerinde yap›lan sauna,solaryum, otel, hamam ve lokanta birimleriyle Roma-Türkhamam› sitelerine dönüfltü,Viyana ve Paris’te oldu¤u gibi.
Türk resmine figürü getiren Osman Hamdi Bey’in oryantalistüslupta çal›flmalar› dahil, figürü Cumhuriyet resmine kadar nüolarak kullanamayan ça¤dafl Türk sanat›nda hamam, bir temaolarak yoktur. Bat›l›lar›n aksine geleneksel yaflant› kal›plar›n›ve toplumsal disiplini bilen Türk sanatç›s› hamam› sadecey›kanma mekan› halinde de¤erlendirmifl, sanatsal fantezileribaflka mekanlarda aram›flt›r. ‹lk bienallerden biri kapsam›nda,günümüz sanatç›lar›n›n hamam konusunu iflledikleri sergiHaseki Hamam›’nda birkaç sene önce aç›lm›flt›r. Roma veOsmanl› uygarl›klar›n›n Akdeniz havzas›nda oluflturduklar›görkemli yaflant›n›n tan›klar› olan hamamlar, merkezitasar›mlar›yla da ifllev ve ideallerin en canl› sembolleridir.
Baths in ArtMarketplace baths were not built starting with late 18th century.This was because the water system was modernized in citiesin contemporary times and pressurized water was deliveredto homes. Still, small baths continued to be built at neighborhoodscale and major marketplace baths continued to be used. Yet,as it was observed that many baths lost their functionalitiesand were demolished; the marketplace baths, which surviveduntil the present, are used for bathing and for touristic purposes.
The concept of the Turkish bath was written and imagined inthe mind and life of the Westerner as the name of comfort andpleasure just like Turkish Coffee and in fact, starting with 19thcentury, it turned into Roman-Turkish bath sites with sauna,solarium, hotel, bath and restaurant units in European citieslike Vienna and Paris.
In the contemporary Turkish art, which could not use the figureas nude until art in the Republic period, including the orientaliststyle works of Osman Hamdi Bey who introduced figure intoTurkish art, bath is non-existent as a theme. In contrast to theWesterners, the Turkish artist who knew the traditional lifepatterns and social discipline, has seen the bath only as a placeof bathing and has looked for artistic fantasies in other spaces.As part of one of the first biennales, the show in whichcontemporary artists addressed the theme of baths was openeda few years ago in Haseki Bath. Baths, which are the witnessesof the elegant life built by Roman and Ottoman civilizations inthe Mediterranean basin, are the most vivid symbols of functionsand ideals with their central designs.
Kaynakça / Bibliography
Akurgal E., Anadolu Uygarl›klar›, ‹stanbul 1990And M., Bat› Uygarl›¤›nda Türk Hamam›’n›n Yeri, Tombak, No.1, p. 21-26.Aru, K. A., Türk Hamamlar› Etüdü, Istanbul 1949Ayverdi, E. H., Avrupa’da Osmanl› Mimari Eserleri, V.1, ‹stanbulCingöz M., Hamam Gelenekleri (article) Dünden Bugüne ‹stanbul Ansiklopedisi, Istanbul 1994, V.3, p. 536-537Esemenli D., Osmanl› Saray› ve Dolmabahçe, ‹stanbul 2003Eyice S., Hamamlar (article) Dünden Bugüne ‹stanbul Ansiklopedisi, ‹stanbul 1994, V.3, p. 537-542.Lierati A.M., Bourbon F., Rome, London 2001
Asur Ticaret Kolonileri Devri’nden Kalan Banyo Kab›Bath Bowl from Assyrian Trade Colonies Period
Canl›lar›n ço¤u, yeryüzünde çeflitli gazlardan oluflan atmosferikbir ortam içinde yaflar. ‹nsanlar, hayvanlar ve bitkiler gibiyeryüzünü oluflturan elementler de atmosferi oluflturan gazlaraduyarl›d›r. Memelilerin solunumundaki en önemli atmosferiköge olan oksijen, ayn› zamanda seramikte kullan›lan toprakhammaddelerinin ço¤u için de önemli bir elementtir. Atmosferdeoksijenin yaln›zca 1/1000’ i gaz formunda bulunur. Geri kalank›sm› ise, kaya bilefliklerinde, suda ve organik maddelerdekararl› bir biçimde yer al›r.
Seramik hammaddeleri için oksijenin rolü piflirim aflamas›ndada önemli bir yer tutar. Çamur ve s›r, seramik f›r›n›nda ›s›n›netkisiyle çeflitli de¤iflimlere u¤rar. Bu de¤iflimler s›ras›ylaflöyledir: Bilefliklerin ayr›flmas›yla gaz ç›k›fl› meydana gelir.(Bünyeden H2O ve CO ayr›l›r). Bu arada baz› kimyasallar erir ve so¤uma s›ras›nda ürünü sertlefltiren ya da kristalleri oluflturanba¤lay›c›lar› ya da yeni bileflikleri olufltururlar. Tüm bu de¤iflimler,bünyenin kompozisyonuna, piflirimde ulafl›lan s›cakl›¤a ve piflirimh›z› gibi etkenlere ba¤l› olarak piflirim ifllemlerinde de¤iflmezaflamalard›r. Piflirim iflleminde önemli bir baflka etken isepiflirimin gerçekleflti¤i f›r›n ortam›ndaki gazl› atmosferin yap›s›d›r.F›r›n atmosferinin niteli¤i, piflirilecek ürünün cinsine göreamaçlanan renk, gözeneklilik, elektriksel ve mekanik özelliklerinisa¤lamak aç›s›ndan belirleyicidir. F›r›n atmosferi indirgen(redüktif), oksidasyonlu ve nötr olmak üzere oksijenin ortamdakioran›na göre de¤iflir. F›r›n atmosferinde yak›t›n tamamenyanmas› için gerekli oksijen miktar› giriflinin sa¤land›¤› ortamaoksidasyonlu ortam denir. Oksijen giriflinin s›n›rland›¤› atmosferise indirgendir.
Most live organisms live in an atmospheric environment on theearth, comprising various gases. The elements forming theearth are sensitive to gases comprising the atmosphere justlike people, animal and plants. Oxygen, which is the mostimportant atmospheric element in respiration of mammals, isalso a very significant element for most earth raw materialsused in ceramics. Only 1/1000 of oxygen is found in gas statein the atmosphere. The remaining portion is found in stableform in rock compounds, water and organic matter.
The role of oxygen for ceramic raw materials has a significantplace in the stage of firing as well. Clay and glaze go throughvarious transformations by the effect of temperature in theceramic kiln. These transformations are sequentially as follows:Gas emission occurs upon separation of compounds (H2O andCO are separated from the body). In the meantime, certainchemicals dissolve, forming either the binders or newcompounds, hardening the product or forming crystals duringcooling. All these transformations are unchanging stages infiring processes based on factors like temperature reached infiring and speed of firing. Another significant factor in the firingprocess is the composition of the gaseous atmosphere in themedium of the kiln where firing takes place.The nature of the kiln atmosphere is a defining element formeeting the color, porosity and electrical and mechanicalproperties sought depending on the type of the product to befired. The kiln atmosphere changes based on the ratio of oxygenin the medium as reductive, oxidizing or neutral. A mediumwhere the amount of oxygen required for full combustion of thefuel in the kiln atmosphere is called an oxidizing environment.An atmosphere, where oxygen input is limited, is reductive.
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Bilim - Teknoloji / Science - Technology
122
Ondokuz May›s Üniversitesi, E¤itim Fakültesi, GüzelSanatlar E¤itimi Bölümü, Resim Anabilim Dal›, Samsun
Arafl. Gör. Feyza Çak›r Özgündo¤du
Ondokuz May›s Üniversitesi, E¤itim Fakültesi, GüzelSanatlar E¤itimi Bölümü, Resim Anabilim Dal›, Samsun
Research Assistant Feyza Çak›r Özgündo¤du
‹ndirgenAtmosferde
SanatsalAraflt›rmalar
Artistic Researchsin ReductiveAtmosphere
123
‹ndirgen ortamdaki alev uzun, yavafl yay›lan, k›rm›z› renkli vedumanl› bir görünüfl ve karakterdedir. Ortamda CO ve di¤eryanmam›fl gaz bileflimindeki ögeler bulunur. Yanman›n karakterif›r›n atmosferindeki yanm›fl gazlar›n kimyasal analizi ile saptan›r.Üretilen malzemenin boyutu ne kadar büyük ve et kal›nl›¤› nekadar fazla ise, ›s› derecesinin ve indirgen ortam›n yap›s›n›nkontrollü olmas› o kadar önem kazan›r.‹ndirgen piflirimin amac›, do¤adaki hammaddelerin içinde enfazla bulunan Fe2O3’ in oksidasyonlu ortamda bünyede yaratt›¤›sar›-pembe rengi ortadan kald›rmak üzere, Fe2O3’ inde¤erlili¤ini, FeO’ e düflürmektir. FeO silikatlar içinde aç›k mavi-yeflil renk vererek, porselen bünyede istenen beyazl›¤›nkazand›r›lmas›na yard›mc› olur. ‹ndirgen piflirim ayn› zamandaçamurdaki alkalilerin davran›fl›n› da etkileyerek, çamurunpekiflmesini ve gözeneklerin kapanmas›n› kolaylaflt›r›r.
Sanayide farkl› ürün türlerinin pifliriminde kullan›lan indirgenpiflirim, Çanakkale Seramik ‹zolatör Fabrikas›’ nda tünel f›r›nlardaelektroporselen ürün piflirimlerinde de kullan›lmaktad›r. Tünelf›r›nlarda piflirim ifllemi, sabit atefl bölgesinden belirli bir h›zdageçen vagonlar ile gerçeklefltirilir. Düz bir kanal halinde uzanantünel f›r›nlarda, periyodik aral›klarla yüklenip tünele girenvagonlar birbirlerini hareketlendirerek s›ras›yla ön ›s›tma, ateflve so¤uma bölgelerinden geçerler.
The flame in a reductive environment is long, spreads slowly,has a red colored and smoky appearance and character. Theenvironment contains CO and other elements in an unburnedgas compound. The character of combustion is determined bya chemical analysis of combusted gases in the kiln atmosphere.The higher the dimension and wall thickness of the producedmaterial, the more significant is that the temperature and thecomposition of the reductive environment is controlled.The purpose of reductive firing is to bring the valence of Fe2O3to FeO, to eliminate the yellow-pink color created by Fe2O3,which is the most abundant raw material in nature in the bodyin an oxidizing environment. FeO helps the porcelain body togain the desired whiteness by producing a light blue-greencolor in silicates. Oxidizing firing also facilitates the compactionof clay and closing of the pores by affecting the behavior of thealkali substances inside the clay.
The oxidizing firing used in the firing of various types of productsin the industry is also employed in the firing of electro-porcelainware in tunnel kilns in Çanakkale Seramik InsulatorPlant. In tunnel kilns, the firing process is achieved by carsgoing through a fixed firing area at a certain speed. In tunnelkilns extending in the form of a straight channel, the cars loadedand entering the tunnel at period intervals go through pre-heating, firing and cooling zones sequentially by activating eachother.
Resim 1: Tünel f›r›n›n boyuna kesiti (Arcasoy 1983: 99)Picture 1: Longitudinal Cross-Section of Tunnel Kiln (Arcasoy 1983: 99)
Tornalarda biçimlendirilen elektroporselen ürünler, kurutmaodalar›na al›nd›ktan sonra, s›cak hava jetleri ile bünyelerindekinemden tamamen uzaklafl›r. Daha sonra s›rlanan ürünler etkal›nl›klar›na va boyutlar›na ba¤l› olarak, uygun sürede piflirimyapan f›r›nlara yüklenirler.Standart ürünlerin tamamen s›rlanarak piflirilmesi nedeni ileindirgen piflirimin çamur üzerindeki renk etkileri görünürde¤ildir. Estetik amaçlar do¤rultusunda yap›lan incelemelerdeise, bu piflirimin bünyede yaratt›¤› özgün doku ve renk sonuçlar›ile karfl›lafl›lm›flt›r. Foto¤raflarda görülen çal›flmalar›npiflirimleri, Çanakkale Seramik ‹zolatör Fabrikas›’ ndaki 10 no’lu tünel f›r›nda gerçeklefltirilmifltir.
Electro-porcelainware shaped in lathes fully lose the moisturein their bodies under the hot air jets, after being taken in thehydration chambers. The products, which are subsequentlyglazed, are loaded into kilns which provide appropriate firingdepending on their wall thicknesses or dimensions.As standard products are fired fully glazed, the color effectsof oxidizing firing on clay are undetectable. However, inaesthetically motivated analyses, specific texture and coloreffects created in the body by this firing have been detected.The firings of the works seen in the photographs have beenundertaken in tunnel kiln no. 10 in Çanakkale Seramik InsulatorPlant.
Resim 2: “ Ev ” 12 x 13 x 21 cm 2003Picture 2: “ House ” 12 x 13 x 21 cm 2003
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Bilim - Teknoloji / Science - Technology
124
10 no’ lu f›r›n›n uzunlu¤u 105 m.’ dir. Tünel içi 52 vagonalabilen bu f›r›nda so¤uktan so¤u¤a piflirme süresi 50saattir. Vagonlar yaklafl›k 58 dakikada bir tünel f›r›naal›nmaktad›r.Tünel f›r›n 5 ayr› bölümden oluflur:
1- Ön ›s›tma bölgesi.2- Oksidasyon bölgesi.3- Redüksiyon bölgesi: 1000 ºC’ den sonra redüksiyonbafllat›l›r. Oksijen girifli s›n›rland›r›larak ortamdaki CO,yaklafl›k % 2- 5 ‘ e düflürülür.4- Nötr ortam bölgesi: Bu aflamada atmosfer nötralyap›da ya da çok az redüktifdir. Bu ortam yaklafl›k 1250ºC’ den 1350 ºC’ ye dek devam eder. Böylece tamam›ylaeriyen feldspat camlafl›r ve kuvars› da bünyeye çekerekeritir.5- So¤utma bölgesi: Bu bölge ayn› zamanda yavafl, normalve h›zl› so¤utma aral›klar› içerir.
Bu fabrikadaki tünel f›r›nlarda ürünler do¤algazkullan›larak (aç›k alev) direkt ›s›tma ile piflirilmektedir.Is› kontrolleri seger konileri ile yap›lmaktad›r. Piflirimler12 SK’ da (1350 ºC) yap›l›r. Bu nedenle piflirimin sa¤l›kl›gerçekleflmesi için kal›n ürünler, uzun f›r›nlarda dahayavafl olarak pifler.
Tünel f›r›nda piflirilecek olan sanatsal çal›flmalar,elektroporselen döküm çamuru ile biçimlendirildikleriiçin, standart ürünlerden çok daha ince bir et kal›nl›¤›nasahip olmufllard›r. Bu incelik ve çal›flmalar›n biçimindendolay› piflirimde kolayca deforme olabilecek uygulamalardirekt olarak f›r›n raf›na yerlefltirilmemifllerdir. Bu inceuygulamalar›n 1350 ºC’ de yap›lar›n› koruyarak piflmelerinisa¤lamak üzere, çal›flmalar›n iç ve d›fl boflluklar›n›desteleyerek piflirme aray›fl›, sonuçta bu biçimleri sagarlariçinde alüminyum oksit’e gömerek piflirme çözümüneulaflt›rm›flt›r.
Yüksek oranda grog katk›s› ile refrakter kilden üretilmiflsagarlar›n kal›nl›klar›, 20 mm kadar ve biçimleri dairesel,oval ya da köfleli yap›da olabilmektedir. Alevli piflirimdeürünü alevden koruyarak piflme olana¤› sa¤layan bukoruyucu haznelerin tarihçesi Uzakdo¤u’daki gelenekselporselen f›r›nlar›na kadar uzamaktad›r. Sagarlar, 1930’lar›n ortalar›na kadar Avrupa’ da sofra porseleniendüstrisinde baz› özel ürünlerin pifliriminde deformeolmas›n› önlemek amac›yla kullan›lm›flt›r. Alüminyumoksit’ e gömülen ürünler, birbiri üzerine yerlefltirilmiflsagarlar içinde piflirilmekte idi. Ancak bu piflirim türü f›r›niçinde yer kayb›na yol açt›¤› ve ›s›tma ve so¤utma ifllemlerinedeniyle zaman ve enerji tüketimini art›rd›¤› için maliyetinartmas›na neden oluyordu. Teknolojinin geliflimi ile çokdaha ifllevsel olan f›r›n kasetlerinin kullan›lmayabafllanmas›yla sagarlar›n kullan›m› ortadan kalkm›flt›r.
Sagarlar günümüzde sanatsal uygulamalarda bünyeüzerinde farkl› karbon lekelerinin oluflumunu sa¤layanözel uygulamalar do¤rultusunda kullan›labilmektedir(Bkz. Genç, Baflk›ran 2003).
Tünel f›r›nlarda yap›lan uygulamalarda, belirli bir seviyeyekadar alüminyum oksit ile doldurulmufl sagarlarayerlefltirilen çal›flmalar›n iç boflluklar› da bu oksit iledoldurulmufltur. Böylece biçimlerin iç ve d›fl yüzeylerideformasyon olas›l›¤›na karfl› desteklenmifltir. ‹zolatörFabrikas›nda kullan›lan s›rlar›n seramik boyalar›n›nkalsinasyonu için kullan›lan bu sagarlar, tünel f›r›ndasa¤l›kl› bir piflirim sa¤lam›flt›r.
The length of kiln no. 10 is 105 m. The firing time fromcold state to cold state in this kiln, which can take in 52cars in the tunnel, is 50 hours. The cars are taken into thetunnel kiln approximately every 58 minutes. The tunnelkiln comprises 5 different chambers:
1- Preheating zone2- Oxidizing zone3- Reduction is started after 1000 ºC. CO in theenvironment is dropped to approximately 2-5 % byrestricting the oxygen input.4- Neutral environment zone: In this phase, theatmosphere is either neutral or very slightly reductive.This environment lasts approximately from 1250 ºC’ upto 1350 ºC. Thus, the feldspar, which is fully molten,glassifies and also melts quartz by taking it into the body.5- Cooling zone: This zone also contains slow, normaland rapid cooling ranges.
In the tunnel kilns in this plant, the products are firedthrough direct heating, using natural gas (open flame).Temperature control is achieved through sagar cones.The firings are carried out at 12 SK (1350 ºC). Therefore,thid slender products are fired more slowly in long kilnsto allow healthy firing.
Artistic works to be fired in a tunnel kiln have a lot thinnerwall thickness than standard products as they are shapedby electro-porcelain casting clay. Due to this slendernessand types of works, applications which are easilydeformable in firing are not placed directly on kiln shelves.The search for firing such works supporting their interiorand exterior spaces to allow them to be fired at 1350 C°,preserving their shapes, have led to the solution of firingsuch forms burying them in aluminum oxide is sagars.
The thicknesses of the sagars made of refractory clay, towhich a high proportion of grog is added, may vary up to20 mm and their shapes may be circular, oval orrectangular. The history of these protective tanks, allowingfiring, protecting the product from the flame in flamedfirings, goes back to the traditional porcelain kilns in theFar East. Sagar were used until mid-1930s to prevent thedeformation of certain special products during firing inthe tableware porcelain industry in Europe. Productsembedded in aluminum oxide were fired inside sagarsplaced upon each other. However, since this type of firingcaused loss of space inside the kiln and increased theconsumption of time and energy due to heating and coolingprocesses, it was leading to an increase in cost. Use ofsagars has been eliminated as kiln trays which are morefunctional have started to be used as technology advanced.
At the present, sagars may be used for special applications,allowing different carbon spots to be created on the bodyin artistic applications (See Genç, Baflk›ran 2003).
In the applications carried out in tunnel kilns, the interiorvoids of the works placed in sagars filled with aluminumoxide up to a certain level are also filled with such oxides.This allows the interior and exteriors of the forms to besupported against any potential deformation. These sagarsused for the calcination of the ceramic paints of the glazedused in the insulator plant have allowed a healthy firingto be achieved in the tunnel kilns.
Kaynakça / Bibliography
Arcasoy, Atefl “Seramik Teknolojisi” Marmara University Publications. No: 477, 1983, Istanbul.
Genç, Soner, Baflkiran, Hasan “ Sagar Piflirimli Seramiklerde Duman Ve Alev ‹le Resimsel Aray›fllar“ Seramik Federation Magazine, Ceramic Turkey, No: 2, 2003, Istanbul.
Rhodes, Daniel “Clay And Glazes For The Potter” Chilton Book Company, 1973.
Rado, Paul “An Introduction To The Technology Of Pottery”, Pergamon Press, 1988.
Sümer, Güner “Seramik F›r›nlar›” , Anadolu University, Ffa Publications 2002, Eskiflehir.
125
Tünel f›r›nda piflirilen uygulamalardaulafl›lan renk sonuçlar› sar› veturuncudan k›rm›z›ya kadar farkl›lekeler meydana gelmifltir. Pifliriminsundu¤u özgün lekeler, yal›n biçimlerüzerinde ve düz yüzeylerde çok dahagörünür oldu¤u için , tasarlanankompozisyonlarda geometrik yap›larkullan›lm›flt›r. Piramidal yap›dakiçal›flmalar›n esin kayna¤›n› mimariyap› biçimleri ve elemanlar› oluflturur.Kütlesel yap›, biçimler üzerindepencerelerle bölünür. Bu flekildebiçimin iç bofllu¤una ve iç boflluktakilekelere dikkat çekilmek istenir.
Resim 3: Tünel f›r›n vagonuna yerlefltirilmifl sagarPicture 3: Sagar placed in tunnel kiln car
In terms of the color results attainedin applications fired in tunnel kilns,different spots varying from yellowand orange to red were derived. Theoriginal spots produced by firing aremuch more visible on plain forms andstraight surfaces; therefore,geometrical structures have beenused in the designed compositions.Architectural structural forms andelements form the inspiration of theworks in pyramid shape. The massbody is divided by windows on shapes.This is because one wants the innerspace of the form and the spots in theinner space to be underscored.
Biçimler üzerinde oluflan renk de¤erleri,izleyicinin deneyimleri ve gözlemlerido¤rultusunda çeflitli ça¤r›fl›mlarsa¤lamaktad›r: Turuncu ve k›rm›z› rengintonlar›, çal›flmalar›n piflti¤i ortama dairmecazi izler sunar. F›r›n ortam›n›n k›z›ll›¤›ve lekesi çal›flmalarda sembolik olarakyans›maya devam eder.
The color values created on forms allowvarious associations depending on theexperiences and observations of theviewer. The shades of orange and red offermetaphorical traces regarding themedium the works are fired in. Theredness and the spot of the kilnenvironment continue to be reflectedsymbolically on the works.
Resim 4: Porselen Form,27 x 13 x 12 cm, 2003
Picture 4: Porcelain Form,27 x 13 x 12 cm, 2003
Resim 5: Modüler Düzenleme,23 x 14 x11 cm, 2003.
Picture 3: Modular Arrangement,23 x 14 x11 cm, 2003.
Resim 6-7: Porselen Form, 25 x13 x 10 cm, 2003.Picture 6-7: Porcelain Form, 25 x13 x 10 cm, 2003.
AJAN
DA
Eylü
l - E
kim
/ Se
ptem
ber
- O
ctob
er 2
005
/ N
o.11
Ajanda / Agenda
126
EK‹M / October 2005
III.ULUSLARARASI KATILIMLI SERAM‹K,CAM, EMAYE, SIR VE BOYA SEM‹NER‹17-19 Ekim 2005, Eskiflehirwww.ser-es2005.com
EUCECO / ULUSLARARASI SERAM‹K B‹ENAL‹[email protected]
ULUSLARARASI SERAM‹K YARIfiMASI(TEKÇ‹ÇEK VAZOSU)Carouge fiehri Ödülü 2005www.carouge.chwww.ceramique.com
EYLÜL / September 2005
CERSAIE(Ceramic tiles and bathroom furnishing)Annual: Bologna (Italy)- September 27/ October 1, 2005www.cersaie.it
5.ULUSLARARASI SERAM‹K, CAM VE TEKNOLOJ‹LER‹ FUARI01-04 Eylül 2005, ‹stanbul, Dünya Ticaret Merkeziwww.seramiktek.com
18. ULUSLARARASI YAPI 2005 ANKARA FUARI21-25 Eylül 2005, Ankara, Alt›npark Expo Centrewww.yem.net
AGENDA
127
KASIM / November 2005
BATIMAT(Building materials, interior decoration)Biennial: Paris (France) – November 7-12, 2005www.batimat.com
INTERNATIONAL TILE AND STONE SHOW(Ceramic ties, natural stone and related machinery)Annual: Las Vegas (USA) – November 11/13, 2005www.internationaltileandstonesshow.com
THE BIG 5 SHOW( Building, construction, bathroom, ceramics)Annual: Dubai (U.A.E.)- November 16/20, 2005www.dmgdubai.com
FLOORING RUSSIA (Ceramic tiles and other covering materials)Annual: Moscow (Russia)- November 23/25, 2005www.flooringrussia.com