Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

DISEDIAKAN OLEH:PN. NABILAH BINTI HASSAN

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PEPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAHAN

PENGENALAN

• Kesultanan Brunei telah melantik pembesar tempatan mentadbir Sarawak tnp campur tangan Brunie.

• Pangeran Indera Mahkota menjadi wakil pemerintahan Kesultanan Brunei pd Kurun ke-19. Mengambil alih kuasa pembesar Melayu tempatan. Mengenakan cukai yg tinggi kpd penduduk tempatan. Tidak membayar upah kpd orang Bidayuh yg bekerja di Lombong antimoni.

• Kesannya, Orang Bidayuh dan Melayu menentang membebaskan Sarawak .

• Pangeran Raja Muda Hashim – dihantar menamatkan tentangan. 1840, didatangi James Brooke dan meminta bantuan Brooke menamatkan tentangan. Berjanji melantik Brooke sbg Gabenor jika berjaya.

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PEPECAHAN MEMBUKA RUANG PENJAJAHAN (smbg)

• James Brooke berjaya menamatkan tentangan. Namun pelantikan Brooke dilengah-lengahkan Pangeran Raja Muda Hashim. Brooke marah & membedil Kuching. 1841, Pangeran terpaksa melantik Brooke sbg Gabenor & Raja Sarawak. 1842, Brooke menghadap Sultan Brunei utk mengesahkan kedudukannya. Sultan Brunei gerun melihat kedatangan Brooke & mengangkatnya Lalu mengiktiraf perjanjian 1841 dgn penambahan syarat-syarat baru.

• Sultan Omar Ali Saifuddin. Pada 1846, baginda menentang Brooke. Baginda berjaya ditewaskan. Perjanjian baru juga dibuat dimana,i.Brooke diiktiraf sbg Raja Sarawak yang merdekaii.Berkuasa penuh ke atas Sarawak

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

KELUARGA BROOKE MELUASKAN KUASA

• 1853, berlaku penentangan di Saribas & Batang Lupar. Sultan Abdul Mu’ein tidak dpt mengawal penentangan lalu menyerahkan tanah antara Sungai Samarahan dgn Sungai Rajang dgn bayaran 1500 dolar setahun.

• 1861, berlaku masalah kekacauan di sepanjang Sungai Rajang. Sultan Mu’ein menyerahkan Sungai Rajang & menerima bayaran 4500 dolar setahun.

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

• 1883, berlaku pembunuhan beberapa orang peniaga Sarawak Oleh org Murut di Lembangan Sungai Trusan. Ini menyebabkan Kawasan tersebut diserahkan sultan dengan bayaran 4500 dolar setahun.

• 1905, Charles Brooke tlh membeli Lawas drp Sultan Hashim Jalal (1885-1906)

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN KUASA

• James Brooke memperkenalkan sistem pemerintahan beraja. Pemimpin tempatan dilibatkan dlm pentadbiran dan beperanan menasihati Brooke dlm udng2 & peraturan berkaitan pentadbiran Sarawak.

• Sistem Pemerintahan Beraja dan Agensi/ Jab yg ditubuhkan

• 1852, Charles Brooke berkhidmat sebagai Tuan Muda & kemudian menggantikan James Brooke.

• 1888, British menandatangani perjanjian dgn Charles Brooke. 1941, Charles Vyer Brooke mencadangkan Perlembagaan Sarawak yg memberi kuasa pemerintahan kpd rakyat Sarawak.

• Ia gagal dilaksanakan kerana Perang Dunia Kedua meletus.

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN KUASA (smbg)

SISTEM PEMERINTAHAN BERAJA DAN JABATAN YG DITUBUHKAN

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

KELUARGA BROOKE MEMANTAPKAN KUASA (smbg)

SISTEM PEMERINTAHAN BERAJA DAN JABATAN YG DITUBUHKAN

Jabatan yg Ditubuhkan

• Jabatan Kehakiman, Jabatan Polis, Jabatan Kastam & Cukai dan Mahkamah Keadilan

• Kes Sivil org Melayu, Dayak dan Cina diadili ketua mereka sendiri.

• Kes jenayah melibatkan lebih satu kaum diadili Raja Sarawak, Residen / Timbalan Residen.

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

• Kasukan Pelabur Asing tidak digalakkan bertujuan menjaga kepentingan ekonomi.

• orang Cina diberi peluang berdagang dan melombong.

• pembangunan tidak seimbang dan tertumpu di Bahagian pertama dan kedua.

Kegiatan Ekonomi Yang Dijalankan

Hasil hutan (sarang burung, getah, jelutung dan rotan) sarang burung dikutip dr gua batu kapur, kapur barus, damar dan kayu balak)

Tanaman baru (getah dan tembakau). Baru diperkenalkan utk meningkatkan eksport.

Tanaman tradisional (kelapa, gambir, lada hitam, pokok sagu/ rumbia). Ditanam secara meluas utk dieksport.

PERUBAHAN EKONOMI DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PERUBAHAN EKONOMI DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

Kegiatan Ekonomi Yg Dijalankan(smbg…)

Sumber galian (emas, antimoni, arang batu, raksa dan minyak).

i.Emas – dilombong di Bau oleh pelombong Cina. 1857, tidak berpuas hati dengan cukai yg dikenakan Brooke. Kemudian diusahakan Syarikat Broneo yg ditubuhkan 1856.

ii.Antimoni – Dimonopoli Syarikat Borneo di Bau dan Kuching

iii.Minyak – usaha cari gali minyak bermula 1882. Telaga petroleum pertama di Miri. Pada1909, The Anglo-Saxon Oil Company mendapat konsesi melombong petroleum. 1917, kilang menapis minyak didirikan di Lutong.

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

KESAN PERKEMBANGAN EKONOMI DAN PERTAMBAHAN PENDUDUK

i.Perkembangan Bandar –Bandar

ii. Kemudahan Asas (jalan raya, air dan elektrik) – terhad di bandar-bandar (kawasan pentadbiran dan kegiatan ekonomi)

iii.Perkhidmatan Kesihatan – Hospital dan klinik dibina Mubaligh Kristian di bandar besar.

iv.Pengangkutan

v.Perkhidmatan Telegraf, Pos dan Telefon – pada 1897, wujud perkhidmatan telegraf antara Kuching – Singapura. 1931, pejabat pos dibina di Kuching.

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PERKEMBANGAN BANDAR -BANDAR

menjadi pusat pentadbiran dan perdagangan

Kuching (1841), ibu negeri dan pusat pentadbiran kerajaan

Miri (1910), mula menjadi pusat kegiatan melombong petroleum

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PENGANGKUTAN

. KERETA API. Pada 1917 dibina landasan dari Kuching – Bau. 1932, perkhidmatan diberhentikan akibat kemelesetan ekonomi.

PENGANGKUTAN AIR. Di Kuching, syarikat perkapalan Singapore and Sarawak Steamship Company memberi perkhidmtan.

KAPAL TERBANG. 1924, menghubungkan Kuching dan Singapura.

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

Keluarga Brooke melaksanakan Dasar Pecah dan Perintah Tujuan, Mengukuhkan Kuasa

Dasar Pecah dan Perintah Setiap kaum dipisahkan dengan kegiatan ekonomi dan petempatan yang berbeza

PETEMPATAN Orang Cina di bandar-bandar Bumiputera di kawasan pedalaman. Kesannya :

i. Perpaduan kaum terhalang ii. Kedudukan sebagai Raja Sarawak terjamin

Kaum Kegiatan Ekonomi

Orang Melayu

Pentadbiran

Orang Iban Ketenteraan

Orang Cina Pertanian, perlombongan dan perdagangan

Orang India Perniaga kain (Kuching)

Orang Sikh Polis

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

PENDIDIKAN SEKOLAH INGGERIS. Kerajaan menggalakkan

mubaligh Kristian mendirikan sekolah Inggeris. Antara Sekolah terawal Sekolah St. Thomas (1848).

SEKOLAH MELAYU

SEKOLAH CINA. Sekolah Cina dibina dan diuruskan orang Cina. Guru, sukatan pelajaran dan buku dibawa dari China

1. Tidak yakin pendidikan Barat sesuai untuk penduduk tempatan

2. Charles Brooke membina sekolah untuk orang Melayu dan Cina

3. Sekolah untuk orang Dayak tidak digalakkan kerana mahu mengekalkan cara hidup mereka

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

PENDIDIKAN

1917, sekolah untuk kaum Melanau didirikan.

1924, Jabatan Pelajaran ditubuhkan bertujuan utk mengawal perkembangan pendidikan Sarawak dan semua Sekolah mesti berdaftar dengan jabatan tersebut.

1936, hanya 25 buah sekolah kerajaan.

Ada guru-guru sekolah kerajaan dilatih di MPSI, Tanjung Malim.

1940, Maktab Perguruan Kent didirikan untuk melatih guru- Guru sekolah Melayu

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video

PERUBAHAN SOSIAL DI BAWAH PENTADBIRAN KELUARGA BROOKE

SEKOLAH MELAYU 1883, Sekolah rendah berpengantar bahasa

Melayu dibina (42 tahun selepas pemerintahan Brooke).

Tujuan Melatih orang Melayu menjadi guru sekolah dan Kakitangan kerajaan.

Buku-buku dibawa dari Semenanjung Tanah Melayu

Sekolah Melayu yang dibuka kerajaan, (i) Sekolah Merpati Jerpang (ii) Sekolah Encik Buyong

Kemudahan sekolah tersebut digabung menjadi Madrasah Melayu

Pemantapan Kuasa

Perluasan Kuasa

Perubahan Ekonomi

Kesan Perkembangan

Ekonomi

Perubahan Sosial

Ruang Penjajahan

Pengenalan

Video