METODY I NARZĘDZIA

Sabina Cisek

Lublin i Puławy, 9 i 10 kwietnia 2015

Informacja to najcenniejszy z towarów – poznaj narzędzia jej

pozyskiwania i dowiedz się więcej o rynku, klientach i konkurencji

1

KILKA TERMINÓW

2

Pozyskiwanie (i analiza) informacji dla biznesu

• Biały wywiad, wywiad jawnoźrodłowy, Open Source Intelligence, OSINT – http://sabinacisek.blogspot.com/2014/04/open-source-intelligence-

osint.html

• Competitive Intelligence = wywiad gospodarczy (biznesowy, konkurencyjny, rynkowy, strategiczny) – http://www.bisnode.pl/topics/wywiadownia-gospodarcza/

• Infobrokering – Broker informacji (infobroker, researcher) jest zawodem o

charakterze usługowym, polegającym na wyszukiwaniu, analizie i udostępnianiu informacji odpłatnie i na zlecenie. Infobroker pełni rolę pośrednika pomiędzy poszukującymi informacji a zasobami informacyjnymi.

3

Pozyskiwanie (i analiza) informacji dla biznesu cd.

• Business Intelligence = termin niejednoznaczny,

może odnosić się do

– Informacji biznesowej

– Wywiadu gospodarczego, konkurencyjnego,

Competitive Intelligence

– Aspektów informatyczno-analitycznych zarządzania

informacją i wiedzą w organizacjach (firmach)

4

5

6

http://www.bisnode.pl/topics/wywiadownia-gospodarcza/

Biały wywiad, wywiad gospodarczy (konkurencyjny) to są działania LEGALNE.

NIE należy ich utożsamiać ze szpiegostwem gospodarczym.

• http://cenabiznesu.pl/-jakie-sa-roznice-miedzy-szpiegostwem-a-wywiadem-gospodarczym

• http://www.detektyw.edu.pl/techniki-wywiadowcze-bialy-czarny-i-szary-wywiad

• http://rynekinformacji.pl/techniki-wywiadowcze-bialy-czarny-szary-wywiad-detektyw-zdobywa-informacje/

• http://rynekinformacji.pl/wywiad-konkurencyjny-w-5-krokach/

• http://www.ksiegarnia.beck.pl/inne-inne/id7738,Bialy-wywiadOtwarte-zrodla-informacji-wokol-teorii-i-praktyki.html

7

POSZUKIWANIE INFORMACJI W INTERNECIE

wyszukiwanie, przeglądanie, monitorowanie, nawigowanie

8

ZASADY

9

10

Zob. http://www.researchgate.net/publication/259558529_Infobrokering_w_praktyce_zasady_wyszukiwania_informacji_w_Internecie

SERWISY WYSZUKIWAWCZE

11

Narzędzia wyszukiwania, serwisy wyszukiwawcze

• Wyszukiwarki ogólne (globalne, horyzontalne, uniwersalne), np. Google, Ask, Bing, Yahoo, Yandex

• Wyszukiwarki specjalistyczne (tematyczne, wertykalne), specjalizacja może dotyczyć formy (typu) dokumentów, treści, grupy odbiorców

– http://sabinacisek.blogspot.com/2012/11/wyszukiwarki-specjalistyczne.html

12

Narzędzia wyszukiwania, serwisy wyszukiwawcze cd.

• Metawyszukiwarki (multiwyszukiwarki), np. Dogpile http://www.dogpile.com/, Ixquick https://www.ixquick.com/ (posiada polski interfejs), WebCrawler https://www.webcrawler.com/

• Inne zob. kolejne slajdy, dotyczące wyszukiwania w głębokim Internecie

13

GOOGLE WYKORZYSTANIE RÓŻNYCH MOŻLIWOŚCI

14

Wykorzystanie możliwości Google Wyszukiwanie

• Tryb prosty – Operatory logiczne AND, OR, NOT – Funkcjonalności i komendy,

• „” (fraza), • .. (przedział liczbowy), • - (minus), • maskowanie (symbol * zastępuje dowolny ciąg znaków), • cache, • filetype, • info, • intitle, • inurl, • link, • related, • site

• Tryb zaawansowany (niewidoczny na głównej stronie, pod ikoną koła zębatego)

15

Wykorzystanie możliwości Google Praca z wynikami wyszukiwania

• Praca z wynikami wyszukiwania polega m.in. na ich filtrowaniu i zawężaniu.

• W Google takie filtry stanowią Grafika, Mapy, Filmy, Wiadomości, Książki, Zakupy, Loty, Aplikacje z dostosowanymi doń wyspecjalizowanymi narzędziami wyszukiwania.

• Podobnie jest w Bing i Yahoo.

16

Wykorzystanie możliwości Google Specjalistyczne narzędzia i usługi

(wspierające m.in. wyszukiwanie i przetwarzanie danych i informacji)

• Alerty Google

– http://www.firmawsieci.net/google-alerts1/

– http://nf.pl/manager/alerty-google-a-kreowanie-wlasnego-wizerunku,,42372,76

• Google Books, Książki Google https://books.google.pl/ i Ngram Viewer https://books.google.com/ngrams

• Google Fusion Tables https://support.google.com/fusiontables/answer/2571232

17

Wykorzystanie możliwości Google Specjalistyczne narzędzia i usługi cd.

(wspierające m.in. wyszukiwanie i przetwarzanie danych i informacji)

• Google Moja Firma

• Google News, Wiadomości Google

• Google Public Data, Eksplorator Danych Publicznych Google

• Google Scholar

• Google Trends, Trendy Google

18

GŁĘBOKI (NIEWIDZIALNY, UKRYTY) INTERNET

Deep Web, Hidden Web, Invisible Web

19

Głęboki internet (deep web) Co to jest? Co obejmuje?

• Zasoby nieindeksowane przez wyszukiwarki uniwersalne,

z różnych powodów, w tym technicznych (błędne

metadane, czas działania, nietypowe formaty itp.), ale też

związanych z "polityką" wyszukiwarek lub właścicieli

serwisów www

• Treści generowane w czasie rzeczywistym, w odpowiedzi

na zapytanie użytkownika

• Serwisy, w szczególności komercyjne, a także intranety,

do których trzeba się logować indywidualnym hasłem

20

Głęboki internet (deep web) Co to jest? Co obejmuje? Cd.

• Bazy danych, tworzone z reguły przez podmioty rządowe lub naukowe, w których wyszukiwanie za pomocą ich własnych interfejsów (a nie interfejsu Google czy innej wyszukiwarki globalnej) jest o wiele bardziej efektywne i których zawartość jest uważana za wiarygodną

• Wyniki znajdujące się na dalszych stronach rezultatów wyszukiwania (aspekt algorytmów rankingowych)

• Treści i źródła, które są indeksowane, ale dotarcie do nich wymaga użycia bardziej zaawansowanych kwerend, zastosowania komend, operatorów itp.

• Źródła, do których dociera się dzięki "poleceniom" innych

21

Głęboki internet (deep web) Dlaczego warto brać go pod uwagę?

• „Ukryty Internet stanowi w zdecydowanej większości zbiór wartościowej, autorytatywnej, cechującej się wysoką jakością informacji naukowej i profesjonalnej (biznesowej, edukacyjnej, europejskiej, rządowej, statystycznej i innej), często bezpłatnej dla użytkownika końcowego.”

22

Dostęp do zasobów głębokiego internetu

• Bibliografie online, dziedzinowe bazy danych, społecznościowe biblio- i netografie, zbiorcze katalogi bibliotek, czyli źródła informacji skierowującej, np. BazEkon http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/icm/, NUKAT http://katalog.nukat.edu.pl/, WorldCat http://www.worldcat.org/,

• Dedykowane serwisy przeszukujące zawartość czasopism pełnotekstowych online, np. DOAJ http://doaj.org/,

23

Dostęp do zasobów głębokiego internetu cd.

• Dedykowane serwisy wyszukiwawcze, agregujące i przeszukujące kolekcje (archiwa dziedzinowe, repozytoria instytucjonalne, biblioteki cyfrowe) pełnotekstowych materiałów edukacyjnych, naukowych i profesjonalnych w wolnym dostępie, np. Federacja Bibliotek Cyfrowych http://fbc.pionier.net.pl/owoc, Google Scholar http://scholar.google.pl/, OpenDOAR http://opendoar.org/,

• Ogólne katalogi stron WWW, posiadające uporządkowaną strukturę wewnętrzną, polskie, np. http://katalog.onet.pl/ i międzynarodowe, np. DMOZ – the Open Directory Project http://www.dmoz.org/, tworzone przez ludzi – redaktorów

24

Dostęp do zasobów głębokiego internetu cd.

• Serwisy tematyczne o kontrolowanej jakości, przewodniki dziedzinowe, tworzone przez ludzi – ekspertów, redaktorów (ang. subject gateways), np. BazTOL http://baztol.library.put.poznan.pl/baztol/pl/baztol.html, Ekonomia on-line http://kangur.uek.krakow.pl/biblioteka/ekonomia/.

• Wortale i profesjonalne serwisy tematyczne, np. Bankier.pl http://www.bankier.pl/, Europa http://europa.eu/index_pl.htm, Infor.pl http://www.infor.pl/

25

Dostęp do zasobów głębokiego internetu cd.

• Wyspecjalizowane firmy i usługodawcy, np.

– BrightPlanet http://www.brightplanet.com/,

– Deep Web Technologies http://www.deepwebtech.com/,

– Virtual Private Library http://www.virtualprivatelibrary.com/

• Wyspecjalizowane serwisy wyszukiwawcze, np.

– BizNar http://biznar.com/biznar/

– CRIP Centralne Repozytorium Informacji Publicznej https://danepubliczne.gov.pl/

– Quandl https://www.quandl.com/

– re3data.org http://www.re3data.org/

26

27

28

29

BIBLIOGRAFIA (wybrana) • Cisek, Sabina (2009). Infobrokering w praktyce: zasady wyszukiwania informacji w

Internecie. http://eprints.rclis.org/18457/,

• Cisek, Sabina (2011 – ). Informacja biznesowa, naukowa i infobrokering. http://sabinacisek.blogspot.com/

• Hrabiec, Patrycja (2011). Zarządzanie informacją naukową w Internecie – dobre praktyki. PTINT nr 1-2, s. 20-24. http://www.ptin.org.pl/pelne_teksty/2011_1-2.pdf

• Kalińska, Anna (2011). Informacja biznesowa w Internecie. Warszawa: Wydawnictwo SBP.

• Materska, Katarzyna (2013). Jak szukać w oceanie informacji. Poradnik dla przedsiębiorców. Warszawa: Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza.

• Pamuła-Cieślak, Natalia (2013). Analiza czynników wpływających na jakościowe cechy wyników w wyszukiwarce Google. Toruńskie Studia Bibliologiczne nr 1, s. 111-126. http://www.home.umk.pl/~tsb/sites/default/files/numer10/pamula.pdf

• Pamuła-Cieślak, Natalia (2015). Ukryty Internet jako przedmiot edukacji informacyjnej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

• Sherman, Chris; Price, Gary (2003). The Invisible Web: Uncovering Sources Search Engines Can’t See. Library Trends Vol. 52 No. 2, s. 282-298.

• The Ultimate Guide to the Invisible Web http://oedb.org/ilibrarian/invisible-web/

• Zillman, Marcus P. (2015). Deep Web Research and Discovery Resources 2015. http://whitepapers.virtualprivatelibrary.net/DeepWeb.pdf

30