Samenwerken onder architectuur

PinkRoccade architectenbijeenkomst 21 mei 2014

Danny Greefhorstdgreefhorst@archixl.nl

Agenda

• Samenwerken en de kenniswerker

• De architectuur van samenwerken

• Casus: samenwerken in het hoger onderwijs

• Persoonlijke reflectie op samenwerken

2

3

Samenwerken

Van Dale: “in onderling overleg werken”

Merriam-Webster:1: to work jointly with others or together especially in an intellectual endeavor2: to cooperate with or willingly assist an enemy of one's country and especially an occupying force3: to cooperate with an agency or instrumentality with which one is not immediately connected

4

De kenniswerker

5

De sociaal kenniswerker – co-creatie

6

De architectuur van samenwerken (1)

gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie

ongestructureerd proces, >1 organisatiegestructureerd proces, >1 organisatie

7

De architectuur van samenwerken (2)

gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie

ongestructureerd proces, >1 organisatiegestructureerd proces, >1 organisatie

collegialesamenwerking co-creatie

organisatieoverstijgendeco-creatie

organisatieoverstijgendesamenwerking

Operating model

8

9

De architectuur van samenwerken (3)

gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie

ongestructureerd proces, >1 organisatie

niet gestandaardiseerd, geïntegreerd gestandaardiseerd, geïntegreerd

gestructureerd proces, >1 organisatie

niet gestandaardiseerd, niet geïntegreerd gestandaardiseerd, niet geïntegreerd

collegialesamenwerking co-creatie

organisatieoverstijgendeco-creatie

diversificatie

coordinatie

unificatie

replicatie

organisatieoverstijgendesamenwerking

10

De architectuur van samenwerken (4)

niet gestandaardiseerd, niet geïntegreerd

gestandaardiseerd, geïntegreerdniet gestandaardiseerd, geïntegreerd

cross-selling

ketensamenwerking schaalvergroting

uitwisseling vanmensen

beperkt gestandaardiseerd, niet geïntegreerd

gemeenschappelijkediensten

beperkt gestandaardiseerd, beperkt geïntegreerd

gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie

ongestructureerd proces, >1 organisatiegestructureerd proces, >1 organisatie

collegialesamenwerking co-creatie

organisatieoverstijgendeco-creatie

organisatieoverstijgendesamenwerking

Architectuurprincipes voor samenwerking

• We opereren als een organisatienetwerk• Taken en verantwoordelijkheden zijn expliciet benoemd• De gemeenschappelijke processen en applicaties zijn gestandaardiseerd• Processen hebben een eigenaar• Gegevens hebben een eigenaar• Medewerkers interacteren namens een specifieke organisatie• Gegevens van individuele organisaties zijn duidelijk aanwijsbaar• Gegevens die worden uitgewisseld zijn nodig voor de samenwerking• Het koppelvlak tussen processen is expliciet• Gegevensuitwisseling is gebaseerd op open standaarden• Gegevensuitwisseling hanteert een gemeenschappelijke taal• Er zijn standaard serviceniveau’s gedefinieerd en hierop wordt gestuurd• Digitale co-creatie wordt ondersteund• Gegevens over gebruikers worden centraal beheerd• Identity management is federatief

11

12

Ketensamen-werking

Cross-selling

Gemeenschap-pelijke diensten

Uitwisseling van mensen

Schaalvergroting

Diversificatie

Unificatie

Coordinatie

Replicatie

Co-creatue

Organisatie-over-stijgende co-creatie

Opereren als organisatienetwerk X XTaken/verantwoordelijkheden expliciet X X XStandaard processen en applicaties x x X X XProcessen hebben eigenaar X X XGegevens hebben eigenaar X X XActeren namens specifieke organisatie X XGegevens van organisatie aanwijsbaar X XGegevens nodig voor samenwerking X X XExpliciete koppelvlakken in processen X X X XOpen standaarden X X X X XGemeenschappelijke taal X X X X X X X XStandaard serviceniveau’s X X X XOndersteunen digitale co-creatie X XCentraal beheer gebruikers X X X XFederatief identity management X X X X

Modellen die bijdragen aan het realiseren van principes

• We opereren als een organisatienetwerk• Taken en verantwoordelijkheden zijn expliciet benoemd• De gemeenschappelijke processen en applicaties zijn gestandaardiseerd• Processen hebben een eigenaar• Gegevens hebben een eigenaar• Medewerkers interacteren namens een specifieke organisatie• Gegevens van individuele organisaties zijn duidelijk aanwijsbaar• Gegevens die worden uitgewisseld zijn nodig voor de samenwerking• Het koppelvlak tussen processen is expliciet• Gegevensuitwisseling is gebaseerd op open standaarden• Gegevensuitwisseling hanteert een gemeenschappelijke taal• Er zijn standaard serviceniveau’s gedefinieerd en hierop wordt gestuurd• Digitale co-creatie wordt ondersteund• Gegevens over gebruikers worden centraal beheerd• Identity management is federatief

13

Procesmodel

Informatiemodel

Applicatiemodel

Project Regie in de Cloud

Doelstelling: verkennen en bestendigen verdere samenwerking op het gebied van informatievoorziening in hoger onderwijs en onderzoek, met focus op kansen op het gebied van cloud

Informatiestrategie (WP1)

Catalogus (WP2)

Gewenste situatie• Relevante ontwikkelingen• Gezamenlijke ambities

Roadmap• Gezamenlijke initiatieven• Plateauplanning

Referentie-architectuur (WP2)

Architectuurvisie• Architectuurprincipes• Veranderthema’s• Criteria voor cloud

Referentiemodellen• Business• Applicatie• Technologie

Implementatie hulpmiddelen (WP4)

Datamanagementplannen (WP3)

Projectresultaten

Just do it

optimalisatie

aant

al p

artic

iper

ende

inst

ellin

gen

1. Kenniscentrum voor online onderwijs (3,3)2. Gezamenlijk business model voor online onderwijs (3,1)3. Gezamenlijke voorzieningen voor ontwikkeling en beheer

leer/toetsmateriaal (3,5)4. Gezamenlijke voorzieningen voor learning analytics (3,1)5. Gemeenschappelijk gegevensmodel voor verantwoording

(3,4)6. Datawarehouse in de community cloud (2,8)7. Centrale administratie van studentidentiteiten (3,5)8. Gestandaardiseerde uitwisseling studentgegevens (3,5)9. Geintegreerde nationale onderwijscatalogus (3,0)10. Resultaten uit bekostigd onderzoek vindbaar (3,6)11. Infrastructuur voor onderzoeksgegevens (3,5)12. Landelijk kenniscentrum voor VRE’s (3,0)13. Gemeenschappelijke indicatoren voor valorisatie (3,0)14. Bundeling van aanbesteding van applicaties (3,3)15. Gestandaardiseerde koppelvlakken (3,8)16. Gezamenlijke oplossingen voor onderwijslogistiek (3,1)17. IT infastructuur uitbesteed (3,1)18. Beperkt aantal landelijke rekencentra (2,9)19. Kenniscentrum met IT-specialisten (3,0)20. Servicebus in de community cloud (3,4)21. Kenniscentrum informatiebeveiliging (3,5)22. Rol-gebaseerde autorisatievoorziening (3,2)23. Gemeenschappelijke risicoclassificatie van gegevens (3,7)

1

3

2

Gezamenlijkevoorzieningen

Gezamenlijkeoptimalisatie

Gezamenlijkekennisopbouw

Gezamenlijkeinnovatie

9

114

10

innovatie

5 6

7

8

1213

14

15

16 17 18

19

20 21

22

23

3,9 -3,4 3,1-2,93,3-3,2

Enquête

Gezamenlijke ambities• Instellingen zijn goed geoutilleerd om (open) online onder- wijs in te zetten en te integreren in

het reguliere onderwijsaanbod. • Voor het toetsen en certificeren van onderwijs kunnen instellingen beschikken over een

betrouwbare en veilige e-infrastructuur voor auteursomgevingen, itembanken en het afnemen van digitale toetsen.

• Studenten en medewerkers hebben een digitale leer- en werkomgeving waarmee ze via alle kanalen toegang hebben tot voor hen relevante informatie en functionaliteit.

• Instellingen kunnen beschikken over betrouwbare en relevantie stuurinformatie voor verhoging van studiesucces en de kwaliteit van het onderwijs.

• Instellingen kunnen beschikken over een state-of-the-art e-infrastructuur voor het opslaan, transporteren, verwerken, visualiseren, delen, archiveren en ontsluiten van onderzoeksgegevens.

• Naast universiteiten kunnen ook hogescholen informatie over hun gepland, lopend en afgerond onderzoek delen.

• Onderzoeksresultaten zijn maximaal toegankelijk, doordat ze betekenisvol beschikbaar kunnen worden gesteld aan andere onderzoekers, bedrijven en de maatschappij.

• Medewerkers en studenten van instellingen kunnen drempelloos samenwerken met medewerkers van andere kennisinstel- lingen en bedrijven van klein tot groot, en zowel regionaal, nationaal als internationaal.

• De bedrijfsvoering en informatievoorziening van instellingen zijn efficient, veilig en duurzaam ingericht.

• Instellingen kunnen gegevens eenvoudig intern en met elkaar uitwisselen. • Instellingen kunnen mobiliteit van studenten over instellingen, tijdens of na hun opleiding

ondersteunen. • Instellingen realiseren maximale gemeenschappelijke inkoopkracht voor het inkopen van

clouddiensten.

17

Hoger Onderwijs Referentie Architectuur

Architectuurvisie

Referentiemodellen

Implementatie-hulpmiddelen

De route

Architecten

Kick-off

TU/e

SIG ResearchSupport

CIO beraad

Fontys

SIG Onderwijslogistiek

Leveranciers

UMCOMIT/KAAIWO

CvDURSIG DLWO

Algemene toepassingen architectuur:• Het geven van inzicht in

verbetermogelijkheden• Het geven van inzicht in de relevante

aspecten en complexiteit van een verandergebied

• Het geven van inzicht in de scope van projecten en de relaties met andere projecten

• Het geven van inzicht in koppelvlakken en mogelijke samenwerking binnen een instelling

• Het faciliteren van discussie en besluitvorming over eigenaarschap

Specifieke toepassingen HORA:• Het vergelijken van de inrichting van

verschillende instellingen• Het geven van inzicht in

mogelijkheden voor samenwerking• Het versnellen van het opstellen van

een instellingsarchitectuur• Eenduidiger communicatie naar

leveranciers

Toepassingsmogelijkheden HORA

Valorisatie

Onderwijsondersteuning Onderzoeksondersteuning

OnderzoekOnderwijs

Onderwijsontwikkeling

Onderwijsplanning

Onderwijsuitvoering

Roostering

Deelnemerwerving Inschrijving

Onderzoeksadministratie

Onderzoeksontwikkeling

Onderzoeksopzet

Onderzoekspublicatie

Toetsing

Deelnemercounseling

Diplomering

Kennisuitnutting

Onderzoeksuitvoering

Onderzoeksassistentie

Deelnemerbegeleiding

Informatieontsluiting

Informatielevering

Bedrijfsvoering

Human Resource

Management

Financieelmanagement

Facilitairmanagement

Communicatiemanagement

Inkoopmanagement

Contactmanagement

Juridischmanagement

Informatie en Technologiemanagement

Sturing

Beleid en planvorming

Verandermanagement

Verbetermanagement

VerantwoordingStrategie en governance

Informatiedoorlevering

Bedrijfsfunctiemodel

Informatieontsluiting

Onderzoeksondersteuning

ValorisatieOnderzoek

Onderwijsondersteuning

Onderwijs

Bedrijfsvoering

Sturing

Beleid en planvorming• Beleidsvorming en evaluatie• Enterprise architectuur• Tactische planning• Productportfoliomanagement

Verbetermanagement• Procesmanagement• Performancemanagement• Kwaliteitsmanagement• Operationeel management

Onderwijsontwikkeling• Opleidingsontwikkeling• Onderwijseenheidontwikkeling• Onderwijsmateriaalontsluiting• Opleidingsevaluatie• Onderwijseenheidevaluatie

Inschrijving• Aanmeldingsregistratie• Deelnemermatching• Deelnemerinschrijving• Deelnemerherinschrijving• Deelnemeruitschrijving

Verandermanagement• Programma en project-

portfoliomanagement• Programmamanagement• Projectmanagement• Innovatie

Onderzoeksontwikkeling• Onderzoeksvraagidentificatie• Onderzoekspartnering• Onderzoeksplanning• Financieringswerving

Toetsing• Toetsvoorbereiding• Toetsuitvoering• Toetsbeoordeling• Vaststelling verworven

competenties

Deelnemerwerving• Marktonderzoek• Marktbewerking• Informatieverstrekking• Prospectondersteuning

Verantwoording• Interne rapportages• Jaarverslaglegging• Accreditatie• Uitvoering Standard Evaluation Protocol• Overige externe rapportages• Integrale veiligheidsbewaking

Human Resource Management• Formatieplanning• Werving en selectie• Medewerkerontwikkeling• Medewerkerbeoordeling• Medewerkeradministratie• Tijdregistratie• Salaris- en declaratieverwerking• Ziekte en verzuimadministratie

Financieel management• Begrotingsconstructie• Grootboekbeheer• Activabeheer• Facturering• Debiteurenbeheer• Crediteurenbeheer• Betalingen• Vermogensbeheer

Facilitair management• Gebouwbeveiliging• Cateringbeheer• Schoonmaak• Afvalbeheer• Vastgoedontwikkeling• Gebouwbeheer• Goederenafhandeling• Bedrijfshulpverlening• Documentafhandeling en

archivering

Informatie en Technologiemanagement

• Functioneel beheer• Gegevensbeheer• Informatiebeveiliging• Identiteitenbeheer• Applicatie-ontwikkeling• Applicatiebeheer• IT-infrastructuurontwikkeling• IT-infrastructuurbeheer

Communicatiemanagement• Imago-ontwikkeling• Interne communicatie• Externe communicatie

Inkoopmanagement• Aanbesteden• Leveranciersbeheer• Contractbeheer• Bestellen

Contactmanagement• Contactbeheer• Servicemanagement• Relatiebeheer• Alumnibeheer

Juridisch management• Compliancebeheer• Juridisch adviseren• Juridische bescherming• Afhandeling bezwaren en beroepen• Klachtenafhandeling

Onderwijsuitvoering• Voorbereiding onderwijsactiviteit• Leergroepvorming• Uitvoering onderwijsactiviteit

Onderwijsplanning• Onderwijsadministratie• Onderwijseenheidinschrijving• Toetsinschrijving• Onderwijsactiviteitenplanning• Vraagprognostisering• Lesgroepvorming• Inzet en middelenplanning

Onderzoeksuitvoering• Literatuuronderzoek• Gegevenscollectie• Gegevensverwerking en -analyse• Onderzoeksprotocoltoetsing• Promovendusbegeleiding

Onderzoekspublicatie• Publicatiecreatie• Collegiale toetsing• Kennisoverdracht naar vakgenoten• Kennisoverdracht naar onderwijs

Onderzoeksopzet• Bronidentificatie• Onderzoeksprotocolontwikkeling• Onderzoeksinstrumentontwikkeling

Kennisuitnutting• Kennisoverdracht naar

maatschappij• Kennisoverdracht naar bedrijven• Octrooiwerving• Kennisvermarkting• Start-upbegeleiding

Deelnemercounseling• Studiekeuzebegeleiding• Persoonlijke situatiebegeleiding• Arbeidsmarktbegeleiding

Diplomering• Kwalificatiecontrole• Bindend studieadvies• Waardedocumentverstrekking

Roostering• Lesroosterconstructie• Toetsroosterconstructie• Roosterpublicatie• Roosterwijziging

Onderzoeksadministratie• Financieringsondersteuning• Onderzoeksregistratie• Vergunningswerving• Onderzoeksobjectwerving

Strategie en governance• Strategische planning• Enterprise governance• Organisatiemanagement• Enterprise risicomanagement

Deelnemerbegeleiding• Studieloopbaanbegeleiding• Stage en afstudeermatching• Stage en afstudeerbegeleiding

Informatielevering• Onderzoeksresultaatborging• Onderzoeksresultaatarchivering• Onderzoeksresultaatpreservering• Onderzoeksresultaatontsluiting

Onderzoeksassistentie• Onderzoeksgegevensbeheer• Impactanalyse

Informatiedoorlevering• Ontsluiting digitale databanken • Ontsluiting digitaal materiaal• Ontsluiting fysiek materiaal• Informatievaardigheids

ondersteuning

Informatieontsluiting

Onderzoek

Onderwijsondersteuning

Onderwijs

Bedrijfsvoering

Sturing

vordering

verplichtingjournaalpost

kostenplaats

activum

inkomende betaling

uitgaande betaling

dienstbetrekking

campagne

competentie(medewerker)

beoordeling

formatieplaats

gebouw

ruimte

voorwerp apparaat

applicatie

systeemsoftware

meldingorganisatie

werkactiviteit

leverancier

inkoopcontractwerkorder

medewerker

doelstelling indicatoronderwijsinstelling

organisatieonderdeel

beleidsuitgangspunt architectuur resultaat

werkproduct

toetsmateriaal

leermateriaal

rooster

stage/afstudeeropdracht

onderwijseenheid

onderwijseenheiddeelname

examen programma

toetsresultaat

onderwijsovereenkomst

leergroep

competentie(deelnemer)deelnemer

waardedocument

stage/afstudeer organisatie

opleiding

minor

leeractiviteit toetsactiviteit

werk

publicatie(gepubliceerd)

subsidieprogramma

onderz.geg.(gepubliceerd)

subsidieovereenkomst

samenwerkingsverband

expressie

manifestatie

item

uitleen

publicatie

onderzoeksgegevens

bedrijfseis

plan

onderzoeksobject

onderzoek

begroting

onderwijsprogramma

prospect

alumnus

inzetplanning

Valorisatie

Onderzoeksondersteuning

onderwijseenheidresultaat

lesgroeponderwijseenheiduitvoering

onderwijsactiviteit

individu

contact

configuratieitem

stage/afstudeeractiviteit

octrooi

Informatiemodel

InformatieontsluitingOnderzoeksondersteuning

Onderzoek

Onderwijsondersteuning

Onderwijs

Bedrijfsvoering

Sturing

Financieelsysteem

Personeelssysteem

Corporate LMS

Inzetplanningssysteem

Facilitairsysteem

KaartbeheersysteemBetaalsysteem

Servicemanagement

systeem

Inkoopsysteem

Salarisverwerkings

systeem

Tijdregistratiesysteem

Project Programma en Portfolio

managementsysteem

CRM systeem

Aanbestedingssysteem

Kwaliteitsmanagement

systeem

Architectuurbeheersysteem

Managementinformatiesysteem

Studentinformatiesysteem

Roostersysteem

Educatieveapplicatie

Learning content management

systeem

Plagiaatdetectiesysteem

Digitaal portfoliosysteem

Digitaaltoetssysteem

Stage enafstudeersysteem

Onderzoeksinformatiesysteem

Bibliotheeksysteem

Gegevensanalysesysteem

Onderzoeksgegevensbeheer

systeem

Onderzoeksmeetsysteem

Onderzoekspublicatierepository

Wetenschappelijkezoekmachine

Gezondheid Veiligheid en

Duurzaamheid systeem

Learning management

systeem

Onderzoeksgegevens

archief

Valorisatie

Softwareontwikkelomgeving

IT managementsysteem

Videomanagement

systeem

Promotievolg

systeem

Gegevensvisualisatie

systeem

Generieke applicaties

PortaalZoekmachine Enquetesysteem

Formulierengenerator

Onlinekennisbank

Narrowcastingsysteem

Samenwerkingssysteem

Officesuite

Web content management

systeem

Unifiedcommunications

systeem

E-mail systeemDocument

managementsysteem

Enterprise output management

systeem

Inputmanagement

systeem

Business process management

systeem

Videostreamingsysteem

25

Persoonlijke reflectie

• Samenwerken is moeilijk – een ieder denkt vooral vanuit eigen belang• Visie en win-win is belangrijk om samenwerking te laten slagen• Als je geen formeel mandaat hebt dan kun je alleen enthousiasmeren• Organisaties hoeven niet overal aan mee te doen – coalition of the willing• Schaalvergroting is niet automatisch goedkoper – processtandaardisatie• Standaardiseren doet pijn en werkt alleen onder sterke regie• Begin onderop met standaardiseren – eerst infrastructuur• Neem genoegen met kleine herbruikbare diensten – bijv. identity mgt.• Samenwerken over organisatiegrenzen is eigenlijk gewoon samenwerken• Architectuur voor samenwerking is eigenlijk gewoon architectuur• Zonder governance gaat architectuur niet slagen (geldt ook voor

architectuur voor samenwerking)

26

Vragen?