sabacke pesme

67

Click here to load reader

Upload: vladankuzmanovic

Post on 28-Nov-2014

299 views

Category:

Documents


18 download

TRANSCRIPT

26

:

XIX XVIII . 1815. , XIX XVIII . XIX , , . , 1865. , XIX . , , , , , . , , , . , , . , , , 5

, . . , , , , . , , , , . : , . , , , . XIX . , XIX , , XVIII . XVIII , , , . , , , . , , . . , , , 6

, , , . . XIX . , , , , . , , , , . 1 . , (, , , ). , . , , -, -, -, , . , XIX , , .1

1806. - , , 1814.

7

( ) , , , , . , , , . , , .2 , , , , , . . , , , , -, , , , , , . , , . 2

. , . , . , , . . XIX . , - , , .3 (, , ), . , , , . XIX ; , , , . XIX , . , , , ; 3

--. Die Sngerfahrt, V. Hanka, Berlin, 19 Serbische Lieder, Prvotny pknch umni, 1817, Prestonrdni Srpska, Slovanke, Dobrovsky, I dalje.

: I, , . 231, ( ) . 235...

8

9

. , , . , , , , , , , , , . , , , . . , , , , , , . : Der Asra, Romanzero. Listorien4 , --- , . , , .4

, ( XVIII XIX , -, -, -) XIX . , XIX , . . XVIII XIX. . : , , .5 , . (, , , ), , , . , , . , , (, , ). , , . , , . XIX . XVIII . XIX . ()5

Romansero 1851.

18 28. . 1828, . 15, 141-120.

10

11

. , , . - XIX , XIX .6 XIX , , , XIX , XVIII . , () , , . . () . , , , . , , , . , , , . . , , . , 6

, , ( ). . , , , XIX , ( , ) . , , , . , ( ): , , , , , , XIX , , , , , . , . , , .

. . , (1839-41), . ().

12

13

- ! , , -, -; , . , , , -, .

17

- - : , , , ? , , , , , ! , , , , ! , , ; , , !

, , . , , . , !

18

19

, , , , ,

, , , , , . , , , , , . , , , , , .

20

21

, , ! , ,

, . . . , . , .

22

23

, , ! , , ! , , ...

, , , , , , , , , , ? -, , -, , , , , , , , , ,

24

25

, , , ! , , , , , ! , , , , !

, , , , , , , , , , , , , ! , .

26

27

, . , , , , , . , , , .

, , ! ? ! ? !

28

29

-? -, , ! , , , , ! , , ! , , , ! , , ! , , , , ! , , ! , , , , !

, , ! - , ! , , ! , , ! , , .

30

31

, , , , ; , , , , , , , , , ! , , , , ; , , , , , , , ! , , , , ; , , , , , , , ! , , `, , `; `, , ` , ` , , , , , !

, , . , , , . , , . , , , . , , , . , , , .

32

33

, , , , , , , , , , , , , , , , !

, , , , , !

34

35

, , , .

, , , , ! , , , ? , ? , ?

36

37

, , , ! , , , , , , ! , , , , , , , , , , , !

, , , , , , , , , , , , , , , , !

38

39

, , , , , : !

, , , , , , ! , , , , , ! ,

40

41

: , , .

, , , , , , , ,

42

43

, , ! , , , !

44

45

, . ! ? - ? - ? - ! : , ! , , . ! ? - ! ? - ! ? - ! 46

: , !

47

, , 6. , , , , !

- , ! - ! - , ! , , - !

48

49

, , ,

, ? ? ? ? ? ? , ? , , .

50

51

, , : , ; , , . : `, , , ! , : , `, ; , ` , , , , , , .

: ? ! , : , ; , , .

52

53

, , ? , , , , , , , ! , 54

, !

55

, , , , , : , , ? , , , , , , , , , - .

, - ; ,

56

57

, , , , , , ! , 58

, -- -! -- ! -- -! -- ! , , , , , ! 59

, , , , , , ,

, . , , ! , , , , !

60

61

, , , , , , , , , , , , , , , , ,

I , , . , , , , , , , , , , , , , , , .

62

63

II , , , - , , , , , , , , , , .

III , , . , , , - , , , , , - , - , , , , , - , , , , , , .

64

65

, , ,

, : , , ,

66

67

( , 1814, : , ) , . . , . , , . , XIX , . , . , . , . , . ( , ) (). , , , 14 . , , 14-23. : , , , , . 71

, . XIX . XVIII , , , , . , , . , , . (, , ...) , , , , . ( - ). , . . ( , ) , , , , , , . , . , , , , - (, ). , . . XIX , , , , . 72

. , , : , , . , . , , . , , , . , , . , , , . , . , , , , , , . , . . , . , , ( , ), . ( , , .) . . , ! 73

, pars pro totum; ( , . ! , , . . , , , , ( ). . , . , , . . . , . . , , , , , .

. . , . 1829. . , 67 , 50 , , 21 ., 19 , 17 , 30 ., ... ( 1863, , VIII) , , , , ( ). , , , , (, ). : , . 1870, 1901, 1913. , . ,

74

75

. , , . ( 1900-1913). , , . , ( ) . , . . 50 . . 16 . , , 30 . . : , , , ... 7 . , 36, 57. ( ) 15 21. I , 1918. (), . , , . 1918. , , ( ). , , . , , , 76

, (?). : , II , , , , , , , , . . I , ( 1913. ). 1942. . II , . , . , . , . , , . , ( ). , , (1881.). , . . , , , , , . , , 77

. . , . : , , , , , . . . ( ). , 1876. . : , , , (, ), . 1927. , , , . : . , , , -. (, 1880), , , . . 25 . , , . , , , . 78

, . . , , 20 , , . : , , , , I , , I . , , , . (), () ( , .), ( ). ( . 7 , . , . . . ( - , , , , , , ( ), , , , , , 7

, , . (1758-1761) (1761-1769), . 1862. ... , , ( 1859-1941). 1875-1884. , . ( , XIX .) , .

79

, , , , (), , , , , , , )8 . . , . . : . , , , , , . , , . , 3. . , , , , .8

, , , , , , , , , . . XIX XX, , , , , , , . , , , , , , , , . , , ( ), , . , , , , . . , , , , , , , ... . XX , , . , , , . : , , . 81

: , , ,

- ` - ( ) - , , , , !

80

. . . , . ... (?). .

1. ( ) , . : (1804) : , , ; , . , (1815) , , , . : , : ! ` ! .

82

83

, , , 25. 1914. . : , , ( ) : ( 1720) I : I, , ! II, , ! (. , ) (1804.) , , () . 84

, . . : ... ( , ? , , ? : ) : , ! , . ( ) : : , ... (59, 1814) , , , : , I: , , 95 , 1846, 129-130 , , , - , , , - , ` , , , . , ` , 85

` , , - , , , , . , , , , , , , , , , - , . , , . , , 1476, - . (Thalloczy-Aldsy, 265268, 389) (generalis capitaneus inferiorum pratium regni), Kenyrmez (1497), , . Nagyvazsony, I. , , , . 86

( V Bthory) 1430-1493. (1479-1493), (1471-1493), dapiferorum regalium magister (1458-); , , - Johna Corvina Csonthegy (1493). III , 1476. . . , , , , , - - (1476-1506). I (Matys Hunyadi, 1443. Kolozsver 1490 ) , , ( , , 1458, 1486. ( . , ...) , . , . 150 ; . . 1871. (Vghely Dezs). . (Orszgos Szchenyi Koyvetr). Szabcs viadala () De az fejlmondott Pl Kenzi, roknak mlysgt igen nzi; 87

Ki Szabcs ers voltt elmll, Honng minem lgy kell mell. Szorgost megyen Nndorfejrvarr, Hol kirl errl bizon hrt vra. Legottan szmtalan sok hajkot, Fejrvrnl az Dunn valkot, Nagyhamar felvontat az Szvn, s Szabcsvr tjt hoztat szmn. Np szmtalansga krnyl llvn, Nagy erssget viz fell csinlvn, Hajkat mond rokba vontatni, Krnyl pattantykval falt bontatni; De ment az hajkot felvontat, Sok fell Szabcs falt bontat. Vzrokbl viadalt es tartottak, Azzal Szabcsnak ingyen sem rthottak, Mert mondhatatlan szaklosokval, Sok nyilakval, st szmtalan sokval, Kzi puskkval, nagy pattantykval, s klmb-klmb lgykval Sebes(t) s gyan sznetlen lttek, St menden erejekvel rajtonk lttek. 88

Ali bg jtt ln csak nkra, Meg sem fardla semmi munkaj. . De jelentsk Ali bg jvset s onnaton ment val (men)st. Volt olyan tizent ezer lval, Mind vlogatott np lovaglval. Szabcshoz nem messze egy kis halmon Megsereglk, hogy beszdet halljon: Szabcsba nagy felszval kiltnak! Arrl blcsessge ln kirlnak: Hagya nagy sok dobot doboltatni, Trombitkval es trombitltatni; Olyha hasadt volt g mindezektl s volt nagy kilts vitzcktl, Hogy szzatot k ne vehessenek, Onnaton annlkl mehessenek. Ali bg jtte, ln csak nkra: Meg nem fordla semmi munkja, Ott ezen k nagyon hajtnak, Egyembe es mind fejet hajtnak. . Azrt tkllett tanlcs ln kztk, Hogy minden szabad lenne kztk: Ki akarna, az vlnk cszrhz, Avagy magyari Mtys kirlhoz; Az kencset, ki ott csszrt illetn, Sem egy kz kztk azt ne illetn, Azon szernt Szabcsba ben hadnk s Szabcsot kirlnak megadnk. ....................................................... 89

Igy megadk Szabcs erssgt, Benne hagyk lgynak bsgt. Mely lgyukat kirl tbbhtet, s Szabcsot nagyon ersshtet, Hagyvn benne vitzeknek javt, Hogy ne ltn tovbb az krt, Ez mind ezen szernt ht meglevn: Trknek s mendennek kegyelmet tevn. Kirl ugyan Budra eredvn, Trk sereg krnyle terjedvn. Ht valnak nekik nagy csudba, Hogy Budnak menden utcjba, Jelennen kirlnak odvarban, Ltnak trk npet kazdag ruhban, Kirlnak kesen odvarlani; Ment kell piacon vrban llani. Ezt meghallk mind Trkorszgba, Trk csszr ln nagy bosszsgban. ( 1476.) 2. , XIX . , : - , (121, 1868, IV, . 544) , , . ( , ). ; ; . 11: ` 90

15: ` , - . : , , ! - -, : , -, ! - , , ! - , . , . -, . , 3. , XVII , . 4. ( 5-11, 10-6) 6. ( . ) 91

, . 1814. : , , : , . , ` . . : ; XIX , . 5. : 30, 1868, IV, . 560 , , , ! 107, , 1842, . 58, 68 ( ). . . , . , 92

20, II: ` , ; , , , . (1815) , , 16/2 ; ; 37. ; , , : : / / / : , ! 8. . , . . , , : , , ! , , , 93

, , . , , . ` , ` ! ` , ` ! , II, L. 13`-14` (. , , , , ) , : , , . , . 11/2 : , , . , , . : ! ! 94

, , , , , . , , ... . 16. , 1893, (, , , , ) - (, , , /, , , ,) : . , ( , , ). , 15. : , , , , . 95

; , , , . ( ) , , , . , , , (). . 14. , . . 13. ; I , , II , III , , , . 12. , . ; . 11. . , , , -. , , ... 96

17. , . ( -); , , : 206, , , . , ? , (274), 1866, II, . 274; , , , 18. 22, II: , , , ; ` 97

, , . ; , , , : ; ` ; , 475: , , , ... 19. : ! , , : , , .

`

: ( ) : - : , 19, II; , 117-310 ; 34. - : 3, 3-4 ` . ! ; ; ; . 19/1 - 53, II , , : , . , , . , . : 10, III, 1846 . 131 99

; , 1, 362-, 1, 237 . , , , , ; . , , ; : (, , ...) 98

, 33, IV 13, , 1844 , , . 441, , , ` ? , , , , . . : (7, I) , 1 , ` ? ; ; , ... . , : , , . . 19/2 . 100

, , : , , , : , , , ! 80, , 1861, . 103, 138-139. : -, . 130; , 24; , I, 404, , 477 , . 80, , . : , 90, , 1861, . 103, 140. , . ( , , XVIIIv.) ( XX ): , ... , 76. , 1, . 59 , 1, . 167 -, . 127. , 1, . 97: , ; : 101

, ? , , ? ` : , , , , ` , , , , , . , II, . 94 , 76 . (, ). , ? , . (). . 19/3 , , . , , . , . , 102

. , , ! , , . ( ), (1794-1811) XVIII . () , ( , (, ...), ). (1907-82), , 17 ; , . 22. . . , - , , . , . : , : . . , . . ( , : 1859, 1862, 1863, ...) 103

, , . , . ... , . . , , , , . . , , , . Mozart alla balcanica! : , I, . 232 , 1, . 447 . , 1, 33: : , ... ... , , , . 104

23. . . , , . : . , , , II, . 104: . : , 35, : , , : , , : ` ; ` : , . , ` ; , , , . 105

38, : : , ; ; : : , ; . , I, . 151-, I, . 362 654, . 25. , , 6. , , , . . , 6. I II , 5. 7. , 4. . I I . ... , 6. , 106

, , 4, 6, 17 . , . , 6. , , . -, , . , I , 16-19. XI 1912. I , . , , , I 16. . . 26. , . . . , , . 1912. I ; . (, , 8. 1848-1922), , . I ( ) . III ( ). 107

27. . , 14. . , , , , . , . , , , , , , . , , , , , . ! ? ? ( ) . , , , , . . . ; . (3. 18311883), , 108

(1848), , . . . 1860. . , - . . I - . , . 28. - , ... - . 29. : , , . . 1-2, , , , , , . . 46, 13. 5 I , 109

10 II . 52, : 14-24. I , . 1. -13. I 20. -2. I , . , . 3000 1300, 7000 ( 11000). . 29. . , 16. 20. 1914. 31. 9. () . . , , . , , . , , . 110

, , . ( 7-10) . 30/1 ; ; (1, 3. ); - (1908). , , , , , . , , . , ... ( ) (1852-1929), , - 1876/77. 1876. , , , . , , . XX . ( , , , ) 111

, . - . . , ; . - . , 10./23. 1914. . , , . ... : ... , - . , . ( 1909.)

, 31. 1909. ., , , , , , , , . , 12. , 6 . , 7. 8., :... 5. , - , .

( ) . , , ( I) , . 113

112

28. , : , . : , : . , . ` . . ` . , . . . , : , , , , . , . : , 684: , ; , , ; , 114

. , . 32. , 1862, , : , 395, I , I, 355 (): , , , , , : , , , . ; , -, : , : , , . 39. , , . , (, 1850-1899), . , , , . 115

, . , , , 1880. , ; . 1 9, , , . , . . 1 7, 2, . , , , , . () 33. . , , . , . , , (: -; 94, 1868, IV, 238. 35. - (, 630, 841) , . 116

, ; . : , , ! , ? , ? : ? ! ? ` ! : , , , ; , XIX .

, : , . , , ! , , , .

41-43/1 ; , . 1818, , , 1816, , , , 117

, , , 1828, , , 1821, , , 1837, -, , 1839, , , , , () (1862) 36,5 . , XIX 1863. . . : : : . - 118

. 41-43/2 , : () (), , , . , , , . , , . , , , , ; , , . , , , , . , , , . - : , , , : , 119

.... , ( ), , ( )? . , , , . , . . 4/4/5, 8. , 4. . . .

(1881.) . 1860. , , , . , , , : , . , . , , . , , , . , , . , , , . , , : 626, ; , !... 121

. , . : . (1829) ( , . 1829. 37 , ), , , ( , ); 120

, ! .

, , ... , -, , , , , 1974. , ., , 1, , , 1950. , , , 1, 2, 3 , , 1984. () ... Imre Imre, Samu, Scabacz viadalja, Budapest, Akadmia: Kiad 1958, 332. s., 1 faks. bal. t. Inyelvszeti Tanu (Manyok. 4) , , 1912-13. , , 1980, . 463-476. , , I, , , 1885. , , , . 1, 1811-1821... : , , , 1988, 1013. , , , , , , 1983. - , 1814. , , , , , 1985.

122

123

... , I - ... , II - ... , III - ... , IV - ... - , -, , XIX , . ... (. 1805-07.), , . 8552/264 () , I - ... , II - ... , III - ... , IV - ... , , 19141918, , , 1984. Ht vszzad magyar versei, kny. 1, Magyar Helikon, Budapest, 1967. Heine, Heinric, Roanzero. Erstes Buch. Historien, A. Weichert, Verlagsbuch und Buchdruckrei, Reinh. Ortman, Berlin, (s.a.) , . VIII 1863. , , , , , 1985. . , (. , 1805-1807), , . 8552/264/1) , I , (1798), , , . 187. 124

- XVIII , . , . , . , 1926. , I , ( XVIII ), , . 8552/264(1) , ; (. .), 1938. - , . Gerhard Gezeman, . , 1925. , , , Book & Marso, , 2005. , I, . . , . 15, , , , 1963. , I , . , . I, , 1841. , II, , 1845, , III - ... . III, , 1846. , IV - ... . IV, , 1862. , I , . , . I, , 1824. , II - ... . II, , 1823. , III - ... , 1823. , IV - ... . IV, , 1823. , 1808-1811, . , 1876.

125

(XIX , XX ), , , , , . , ( 21 , 7 , ). . . . , (, , ). . , . , , .

127

........................................................................................................................ 5 - ..................................................................... 17 - ..................................................................... 18 ........................................................................................... 19 , .............................................................................................. 20 , .......................................................................... 21 ..................................................................................................... 22 .............................................................................. 23 ............................................................................................. 24 , ......................................................................................................... 25 , ................................................................................................... 26 , ................................................................................. 27 .................................................................................................... 28 , ........................................................................ 29 -?.............................................................................. 30 ............................................................................ 31 ........................................................................................ 32 , ............................................................................. 33 ................................................................................ 34 ............................................................................ 35 ................................................................................. 36 ..................................................................................................... 37 ......................................................................................... 38 ....................................................................................................... 39 , ......................................................... 40 , .................................................................................................. 41 .................................................................. 42 ....................................................................... 43 ..................................................... 44 ................................................................................... 45 ................................................................................................. 46 ...................................................................... 48 ............................................................................... 49 , .................................................................. 50 ............................................................... 51 ..................................................................... 52 ................................................................... 53 ........................................................................... 54 , , .......................................................................... 56 ............................................................. 57 ............................................................................... 58 ............................................................... 60 ..................................................................................... 61 .................................................................. 62

I ..................................................................... 63 II ............................................................................. 64 III ................................................................... 65 .......................................................................................... 66 ................................................................................ 67 ....................................................... 71 .......................................................................................................... 83 ...................................................................................................... 123 .......................................................................................... 127

29 e-mail: [email protected] www.kairos-sr.com (021) 882-202 882-822

,

CIP