rubber situation.lao

¦½²¾®¡¾¯ø¡µ¾¤²¾ì¾ Ã ¦¯¯ ì¾¸

Para--ŒRubber Situation in Lao PDR

ÝÞÍÝÞÃäÈÇ: ÅêÓÜÌ × íÃÂáÝ¡ À×ÈãÀ‹äÈÇ: ÅïÌËÜÌ âÀÈÑèÌ

ÅíÓÑßÄèÌ × íÃÑßÅî× èÌ ÂáÑÜÌ ÓîÌÖßæÓ

ÍèÌÆà ËáÓß× íÃ

ÅïÌÂ¿ÌÂ×‹àÎŠàæÓ‹

ÅßÊàÍèÌÂ¿ÌÂ×‹àÀßÅéÀá ãÖß ÎŠàæÓ‹ ÀßÆ×ÃÀßÅéÀá ãÖß ÎŠàæÓò

ËèÌ×à, 2006

1

ÅàÖßÍàÌ ÍíÈÌá ...........................................................................................................................................................................2

ÂáÁÜÍåÄ .....................................................................................................................................................................3

I. ÑàÀÅßâÙê ...........................................................................................................................................................4

1.1 ÔàÃÑàÖà ........................................................................................................................................................4

1.2 ÎßØ×èÈÂ×àÓâÎèÌÓàÔàÃÑàÖà ........................................................................................................................4

1.3 ÖèÀÅßÌßÑìÈÅàÈÔàÃÑàÖà ..............................................................................................................................6

II. ສະພາບການປກຢາງພາລາຢໃນແຕລະພາກຂອງ ສປປ ລາວ .......................................................................................9

2.1 ປດໃຈທກໃຫເກດມຂະບວນການປກຢາງພາລາ .....................................................................................................9

2.2 ພາກເໜອ .........................................................................................................................................................9

2.3 ພາກກາງ ..........................................................................................................................................................9

2.4 ພາກໃຕ ......................................................................................................................................................... 10

2.5 ພນທສວນຢາງພາລາທໄດກດຢາງ .................................................................................................................... 10

III. ÀàÌÀáÌíÈâÁÈÏßÖéÈÔàÃÑàÖàåÌÖà× .......................................................................................................... 11

3.1 âÁÈÑàÀåÉ‹: ................................................................................................................................................. 11

3.2 âÁÈÑàÀÀàÃ:................................................................................................................................................ 12

3.3 âÁÈÑàÀâÙìÜ:............................................................................................................................................... 13

IV. Ý ïÍãÍÍÀàÌÏßÖéÈÔàÃÑàÖàÔïŠåÌÖà× ........................................................................................................... 15

4.1 Ý ïÍãÍÍÀàÌÏßÖéÈ ........................................................................................................................................ 15

4.2 ÂŠàÅáÎßËàÌËÈéÌ ........................................................................................................................................ 15

4.3 ÀàÌÌáåÆ‹ãÝÃÃàÌ ........................................................................................................................................ 15

4.4 ÖàÂàÔàÃÑàÖà ............................................................................................................................................ 15

V. ພາບລວມຂອງບນຫາ, ສງທາທາຍ ແລະໂອກາດໃນການຜະລດຢາງພາລາຂະໜາດນອຍໃນ ສປປ ລາວ ......................... 16

5.1 ປດໃຈຫລກທຜກດນຢເບອງຫລງການປກຢາງພາລາ ຢໃນ ສປປ ລາວ................................................................... 16

5.2 ບດຮຽນຈາກການປກຢາງພາລາຂະໜາດນອຍ .................................................................................................... 17

5.3 ຮບແບບການລງທນຂອງບນດາບລສດຕາງປະເທດ............................................................................................. 18

5.4 ຮບແບບຕາງໆຂອງລະບບການສງເສມ ແລະ ການລງທນ .................................................................................... 20

5.5 ຂບງຄບ ແລະ ສງທາທາຍ ............................................................................................................................... 21

5.6 ຜນກະທບຈາກການປກຢາງພາລາທມຕສງແວດລອມ .......................................................................................... 21

5.7 ຢາງພາລາ ແລະ ເສດຖະກດທອງຖນ ................................................................................................................ 21

5.8 ຜນປະໂຫຍດຂອງຜປກຢາງພາລາຂະໜາດນອຍ. ............................................................................................... 22

5.9 ການຍດທະສາດການປກຢາງພາລາ ຂອງລດຖະບານ ສປປ ລາວ.......................................................................... 22

âÜÀßÅàÌÜ‹àÃÜêÃ: ....................................................................................................................................................... 24

âÜÀßÅàÌãÌÍË‹àÇ .................................................................................................................................................... 25

ÍíÈãÌÍË‹àÇ1: âÌºÜË ÔàÃÑàÖàåÌÎßÄîÍèÌ ................................................................................................................. 25

ÍíÈãÌÍË‹àÇ2: ãÏÌË ÑºÌËƒ âÚàßÅíÓÅáÖèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÑàÀâÙìÜ .................................................................... 26

ÍíÈãÌÍË‹àÇ3: ãÏÌË ÑºÌËƒ âÚàßÅíÓÅáÖèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÑàÀÀàÃ...................................................................... 27

ÍíÈãÌÍË‹àÇ4: ãÏÌË ÑºÌËƒ âÚàßÅíÓÅáÖèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÑàÀåÉò ....................................................................... 28

2

ÍíÈÌá

âÜÀßÅàÌÅßÍèÍÌâÀêÈÁ ¹ÌæÈ‹ ÄàÀÀàÌåØ‹ËéÈÆ¸ÌáÁÜÃØí×Ù‹àÅïÌÂ¿ÌÂ× ‹àÎŠàæÓ‹, ÅßÊàÍèÌÂ¿ÌÂ× ‹àÀßÅéÀá ãÖß ÎŠàæÓò Ë¯âÖèÃâØèÌÂ×àÓÅáÂèÌ ãÖß ÄáâÎèÌË¯ÅîÈåÌÁßÍ×ÌÀàÌ ÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàåÌÖà× Ë¯ÓêÀáÖèÃ ÀàÌÁßØÇàÇÉí×ÔàÃ×ŠÜÃæ× Ë¯ÜàÈÀ¡âÀêÈÀàÌÎ ŠÞÌãÎÃåÌÁßÍ×ÌÀàÌÑèÈËßÌàâÅÈÊßÀéÈ-ÅèÃÂíÓåÌÖßÈèÍ Ë‹ÜÃÊÌ åÌËàÃÍ×À ãÖß ËàÃÖíÍ åÌÜßÌàÂíÈ.

âÌ²ÜÃÄàÀÔàÃÑàÖàâÎèÌÑìÈÆßÌéÈÙ±ÃË¯ÓêÂ×àÓÅáÂèÌËàÃÈ‹àÌâÅÈÊßÀéÈ Ë¯ÀáÖèÃÓêÏíÌÀßËíÍÔ ŠàÃãÁÃãÝÃÉ¡ ÀèÍÇîÈËßÅàÈÁÜÃÖèÈÊßÍàÌ Ë¯æÈ‹âÖÃåÅ ŠÖíÍÖ‹àÃÂ×àÓËîÀÇàÀ, ÔîÈÉéÀàÌÊàÃÎ ŠàâÝèÈâÝèÈæÝŠ. ÅßÑàÍÈéÌÒ‹à ÜàÀàÈåÌÅÎÎ Öà× ÓêÛàÇâÁÈË¯âØèÌ×ŠàÓêÂ×àÓâÚàßÅíÓÉ¡ÀèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà ÅßÌÌÎºÓØí×Ì ãÓ ŠÌ æÈ‹ÅèÃÖ×ÓâÜíàÍèÌÈàÁ§ÓïÌ, Á Šà×ÅàÌËèÃÚíÈË¯â× ¿àâÊêÃÅßÑàÍÀàÌÁßØÇàÇÉí× ãÖß ÑèÈËßÌàÔàÃÑàÖàåÌ ÅÎÎ Öà×åÌæÖÇßÏŠàÌÓà äÈÇÓêâÎ¿àÚàÇåØ‹Ïï‹ÆíÓåÆ‹ãÉ ŠÖßÑàÀÅŠ×Ì ÀçñÂìÁßãÙÃ ÀàÌË¯ÀŠÞ×Á‹ÜÃ åØ‹ÓêÂ×àÓÝï‹Â×àÓâÁ¿àåÄâÍºÜÃÉ¿Ì À ŠÞ×ÀèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà Ë¯âÎèÌÎßâÈèÌÝ‹ÜìåÌÎßÄîÍèÌ äÈÇÓêÄîÈÎßÅíÃÂì: (1) ÅèÃÖ×ÓâÜíàÍèÌÈàÁçòÓïÌË¯ÓêÄàÀÀÜÃÎßÆîÓ(ÀÜÃÎßÆîÓË¯À ŠÞ×Á‹ÜÃÀèÍÔàÃÑàÖà) åØ‹

âÎèÌÖßÍíÍ âÑ ²ÜåÆ‹âÎèÌÍ ŠÜÌÜ‹àÃÜêÃÅáÖèÍÅ‹àÃãÏÌÀàÌ åÌÀàÌÅ ³ÃâÅêÓ. (2) âÎèÌÍ ŠÜÌÜêÃÑºÌÊàÌÅáÖèÍÀàÌ ãÖß âÅêÓÁßØÇàÇâÌºÜåÌ Ûì ÖíÃâÖêÀËàÃÈ‹àÌ× éÆàÀàÌÅßâÑàß åÌÜßÌàÂíÈ. ÅïÌÂ¿ÌÂ× ‹àÎŠàæÓ‹, ÅßÊàÍèÌÂ¿ÌÂ× ‹àÀßÅéÀá ãÖß Î ŠàæÓ‹ ÓêÂ×àÓÇéÌÈêÝèÍâÜíàãÌ×Â×àÓÂéÈÂ×àÓâØèÌÉ¡ ÀèÍ âÜÀßÅàÌÅßÍèÍÌåØ‹ÅíÓÍïÌ, ÝèÈãÙ‹ÌËàÃÈ‹àÌâÌºÜåÌ× éÆàÀàÌÄàÀËîÀƒÑàÀÅŠ×ÌÏï‹ÆíÓåÆ‹.

ÌßÂÜÌÛ×Ã×ÞÃÄèÌ, × èÌËê................................ Øí×Ù‹àÅïÌÂíòÌÎŠàæÓ‹

3

ÂáÁÜÍåÄ

âÜÀßÅàÌÅßÍèÍÌ ãÓ ŠÌæÈ‹ÅèÃÖ×ÓâÜíàÛàÇâÜÀßÅàÌ Ë¯æÈ‹Ï ŠàÌÂ¿ÌÂ× ‹à ãÖß ÎëÀÅàØàÖìÄàÀÛàÇÑàÀÅ Š×Ì Ë¯ÓêâÌºÜåÌåÄÂ×àÓË¯Èê Ë¯ÜàÈÀ¡åØ‹ÏíÌÎßäØÇÈãÀ ŠÁßãÙÃÀàÌË¯À ŠÞ×Á‹ÜÃåÌÜßÌàÂíÈ âÆ¯ÃåÄÂ×àÓÅáÂèÌ ÌÌ ãÓ ŠÌæÈ‹âÖÃåØ‹âÊêÃÁßÍ×ÌÀàÌ, ÝïÍãÍÍÀàÌÁßØÇàÇÉí×ÁÜÃÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÔ ŠàÃ×ŠÜÃæ×åÌÁÜÍâÁÈ Ë ³×ÎßâËÈ Ë¯æÎÑ‹ÜÓƒÀèÍÏíÌÀßËíÍËàÃÍ×À ãÖß ËàÃÖíÍË¯ÓêÉ¡ÁßÍ×ÌÀàÌÑèÈËßÌàâÅÈÊßÀéÈÅèÃÂíÓ. ÀàÌË¯ÄßâÝèÈåØ‹ÁßÍ×ÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÊìÀÈáâÌêÌæÎÔ ŠàÃÓêâÎ¿àÚàÇÂì: ÅàÓàÈÛ‡ÈÑ¿ÌÂ×àÓËîÀÄíÌÁÜÃ

ÎßÆàÆíÌ ãÖß ÀàÌÔîÈÉéÀàÌÊàÃâÝèÈæÝŠ ÓèÌÚàÇâÊêÃÁßÍ×ÌÈÃÀŠà×ÌÌæÈ‹ÊìÀÄèÈÉÃÎßÉéÍèÈæÎÔ ŠàÃâÁÓãÁÃ ãÖß ÓêÂ×àÓâÎèÌËá. âÜÀßÅàÌÅßÍèÍÌ ãÓ ŠÌÁ§ÓïÌÙ±ÃË¯ÅàÓàÈÆ Š×ÇåØ‹ãÉŠÖßÑàÀÅŠ×ÌË¯ÀŠÞ×Á‹ÜÃåÌÀàÌ ÉèÈÅéÌåÄ ãÖß Å ³ÃâÅêÓÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà äÈÇÅßâÑàß ãÓ ŠÌÖßÈèÍÂÜÍÂí×Æà×ÀßÅéÀÜÌÁßÙàÈÌ‹ÜÇ. åÌÌàÓÏï‹ÝÞÍÝÞÃ ÁçÅßãÈÃÂ×àÓÝï‹ÍîÌÂîÌÔ ŠàÃâÎèÌÑéâÅÈ ÓàÇèÃË ŠàÌ ÍîÌÑíÓ ÓïÌÈà Øí×Ù‹àÅïÌÂ¿ÌÂ× ‹àÎŠàæÓ‹ Ë¯ÇàÓåÈÀ¡åØ‹Â×àÓåÀ‹ÆéÈÉéÈãËÈ ãÖß åØ‹ÂáãÌßÌáÔ ŠàÃÅßâÚêÉ¿ÌÅßâÚêÎàÇ åÌåØ‹ËéÈËàÃ ÀàÌâÀèÍÅèÃ Ö×ÓâÜíàÁ§ÓïÌÎßÀÜÍâÁ¿àåÌÎºÓØí×Ì. ÖìÓÍ¡æÈ‹ ãÓ ŠÌÁçÅßãÈÃÂ×àÓÁÜÍÜíÀÁÜÍåÄâÎèÌÔ ŠàÃÅïÃÌáË ŠàÌ ÅíÓÑßÄèÌ × íÃÑßÅî× èÌ ÝÜÃ Øí×Ù‹àÅïÌÂ¿ÌÂ× ‹àÎŠàæÓ‹ Ë¯æÈ‹Ëî‹ÓâËÎßÅíÍÀàÌ ãÖß âÝ²ÜãÝÃâÁ¿àåØ‹åÌÀàÌÎß

ÀÜÍÂ×àÓÂéÈÂ×àÓâØèÌËÓêÂ×àÓÅáÂèÌ ãÖß âÎèÌÎßäØÇÈâÁ¿àåÌÀàÌÀ×ÈãÀ‹ÄíÌâÝèÈåØ‹ÎºÓØí×Ì ÓêâÌºÜ åÌÈêÁ ¹Ì. ÁçÅßãÈÃÂ×àÓÁÜÍåÄ ãÖß Â×àÓÝï‹ÍîÌÂîÌÜèÌØàÅªÃÎÞÍËÞÍÍ¡æÈ‹ ÓàÇèÃË ŠàÌ ÅïÌËÜÌ âÀÈÑèÌ ÝÜÃØí×ÅïÌ Â× ‹àÎŠàæÓ‹ Ïï‹Ë¯ÓêÎßÅíÍÀàÌ ãÖß âÎèÌÏï‹Æ¸ÌáåÌÀàÌÂ¿ÌÂ× ‹àÔàÃÑàÖàÔïŠ åÌÖßÈèÍÅßÊàÍèÌÂ¿ÌÂ× ‹àÀßÅéÀá ãÖß ÎŠàæÓ‹ Ë¯ÇàÓåÈÀ¡åØ‹Â×àÓâÎèÌØ Š×ÃâÎèÌæÇÜèÌÑéâÅÈ ãÖß âÅÇÅßÛßâ×ÖàÜèÌÓêÂŠàåÌÀàÌÀ×ÈãÀ‹ ãÖß åØ‹ÂáãÌßÌáËîÀƒÖàÇÖßÜÞÈÁÜÃÎºÓØí×Ì. ÜêÀâË ²ÜÙ±Ã ãÓ ŠÌÁçÅßãÈÃÂ×àÓÁÜÍÜíÍÁÜÍåÄÜèÌâÖéÀ Æ ¹ÃÌáË ŠàÌ ÂáÑÜÌ ÓïÌÖßæÓ Øí×Ù‹àäÂÃÀàÌÇ ŠÜÇÂ¿ÌÂ× ‹àÎŠàæÓ‹ Ë¯æÈ‹åØ‹Â×àÓæÀ‹ÆéÈ ãÖß ÎßÀÜÍÁ§ÓïÌË¯ ÅáÂèÌâÁ¿àåÌÎºÓØí×Ì, Ñ‹ÜÓÈÞ×ÀèÌ ÁçÅßãÈÃÂ×àÓÁÜÍåÄÓàÇèÃË ŠàÌ ÍèÌÆà ËáÓß× íÃ Øí×Ù‹à × éÆàÀàÌ

äÂÃÀàÌ ÔàÃÑàÖà ÅïÌÂ¿ÌÂ× ‹àÎŠàæÓ‹ Ë¯æÈ‹âÅÇÅßÛßâ×ÖàÜèÌÓêÂ ŠàåÌÀàÌÀ×ÈãÀ‹Ô ŠàÃÖßÜÞÈ ÄíÌâÝèÈÍíÈ ÈÃÀŠà×ÓêâÌºÜåÌË¯ÅíÓÍïÌ ÄíÌÅáâÖèÈ. ÅîÈË‹àÇÁçÅßãÈÃÂ×àÓÁÜÍåÄ ãÖß Â×àÓÝï‹ÍîÌÂîÌÔŠàÃÜíÍÜîŠÌ ÓàÇèÃÍèÌÈàË ŠàÌ Ïï‹âÆ¯ÃæÈ‹Ëî‹ÓâËÀáÖèÃÀàÇ, ÀáÖèÃåÄ ãÖß ÅßÉéÎèÌÇàâÁ¿àåÌÀàÌÁÞÌ ÄíÌâÝèÈæÈ‹âÜÀßÅàÌÉ ŠàÃ Ë¯åØ‹Á‹àÑßâÄ¿àæÈ‹ÌáÓàÝÞÍÝÞÃÄíÌÀàÇ âÎèÌÎºÓÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÔïŠåÌÖà×Øí×Ì.

ÅêÓÜÌ × íÃÂáÝ¡

4

I. ÑàÀÅßâÙê

1.1 ÔàÃÑàÖà

ÔàÃÑàÖàÌÜÀÄàÀâÎèÌÑìÈÅáÂèÌËàÃâÅÈÊßÀéÈÁÜÃäÖÀãÖ‹× ÇèÃâÎèÌÑìÈË¯ÓêÅŠ×ÌÅ‹àÃÂ×àÓÅßÈ×ÀÅßÍàÇ åØ‹Ó×ÌÓßÌîÈåÌäÖÀ, ÅèÃÂíÓÓßÌîÈË¯ÓêÀàÌÑèÈËßÌàÁ ¹ÌâË ³àåÈ Â×àÓÉ‹ÜÃÀàÌÌáåÆ‹ÔàÃÑàÖàÀ¡âÑ¯ÓÛàÇ

Á¹ÌâË ³àÌÌ(ÈÕ. ÅîËèÈ ÑïÌ× éÄéÈæÆ Ñ.Å 2547). ÔàÃÑàÖàâÎèÌÑìÈË¯åØ‹ÌŸÔàÃ(Latex) Ë¯åÆ‹âÎèÌ× èÈÊîÈêÍåÌÀàÌâÝèÈÏßÖéÈÉßÑèÌÔàÃÆßÌéÈÉ ŠàÃƒ âÑ ²ÜÌáåÆ‹ åÌ ÜîÈÅßØßÀáÛàÇÎßâÑÈ ÉÃãÉ ŠÜîÈÅßØßÀáÁßÙàÈåØÇŠ âÆ¨Ì: ÀàÌÏßÖéÈÔàÃÖíÈ æÎÄíÌâÊêÃ ÀàÌÌáåÆ‹ åÌÂí×âÝìÜÌ, ÜèÌÅßãÈÃåØ‹âØèÌæÈ‹×Šà åÌÆê× éÈÎßÄá× èÌÁÜÃÓßÌîÈÓêÅŠ×ÌÀŠÞ×Á‹ÜÃÀèÍÔàÃÑàÖàÉßÛÜÈâ×Öà Ûì ÜàÈÀ Šà×æÈ‹×Šà Æê× éÈ ãÖß Â×àÓâÎèÌÔïŠÁÜÃÓßÌîÈåÌÛàÇÎßâËÈ æÈ‹ÓêÂ×àÓÏïÀÑèÌÀèÍÔàÃÉÃãÉ ŠâÀêÈÄíÌ ÉàÇ.

ÀàÌâÝèÈÅ×ÌÔàÃÑàÖà ÇèÃâÎèÌÜàÆêÍÛèÀ ãÖß ÅáÂèÌ ÁÜÃÛàÇÎßâËÈåÌäÖÀ äÈÇÅßâÑàß åÌÎßâËÈÜà ÆêÉà â× èÌÜÜÀÅŠÞÃåÉ‹ æÈ‹ãÀ Š: ÜéÌäÈâÌâÆÇ, ÓßâÖâÆÇ, æË, ÅêÖèÃÀà, Ø×ÞÈÌàÓ ãÖß ÀáÖèÃâÎèÌË¯ÌéÇíÓ ÀèÌåÌÎß âËÈÖà×, ÎßÄîÍèÌ ÎßâËÈÖà× âÊêÃãÓ ŠÌ×Šà ÏíÌÏßÖéÈÔàÃ Ë¯Å ³ÃÜÜÀ ÓêÎßÖéÓàÌË¯ÄáÀèÈÀ¡ÉàÓ ãÉŠÓêË ŠàãÝÃ ÀàÌâÑêÓÁ¹ÌÁÜÃâÌ¹ÜË¯Å×ÌÔàÃåÌãÉ ŠÖßÎê Ë ³×ÎßâËÈ äÈÇÅßâÑàß åÌÍèÌÈàãÁ×Ã ÑàÀâÙìÜ ÂàÈ×Šà ãÉŠ ÌâÊêÃÎê 2010 âÌºÜË¯ÎïÀÔàÃÑàÖàÄßâÑ¯ÓÁ ¹ÌâÊêÃ 181,840 âÝèÀÉà(ÅïÌËÜÌ âÀÈÑèÌ Ñ‹ÜÓÂß Ìß, 2006) ÅßÌÌ ÂàÈ×Šà ÀàÌÅ³ÃÜÜÀÏíÌÏßÖéÈÔàÃÑàÖàåÌÆîÓÎêÉ¡Ù‹à ÄßÓêÎßÖéÓàÌâÑ¯ÓÁ ¹ÌâÖºÜÇƒ. ÀàÌÁßØÇàÇÉí×ËàÃÂíÓÓßÌàÂíÓÁíÌÅ ³Ã ÓêÅ Š×ÌÏèÕÀÈèÌåØ‹ÀàÌåÆ‹ÔàÃÁßØÇàÇÉí× ÔñàÃ× ñÜÃæ×, ÜèÌË¯ Â×àÓÉ‹ÜÃÀàÌåÆ‹ÔàÃæÈ‹âÑ¸ÓÁ ¹ÌÔŠàÃ×ŠÜÃæ×ÌÌ ÇèÃÅ ³ÃÏíÌåØò ÀàÌÏßÖéÈÔàÃ âÎèÌäÜÀàÈÈêãÀ ŠÏï‹ÎïÀÔàÃË ³×

æÎ. æÎÂÞÃÂïŠÀèÍÂ×àÓÉ‹ÜÃÀàÌÏßÖéÈÉßÑèÌÔàÃåÌÉßÛàÈäÖÀÌÌ ÀàÌÖíÃËëÌÄàÀÖèÈÊßÍàÌ À¡ÂìÀàÌÖíÃËëÌ ÄàÀÉŠàÃÎßâËÈåÌÛàÇÎßâËÈ åÌÜàÆêÉàâ× èÌÜÜÀÅŠÞÃåÉ‹ É¡ÀèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàåÌÖßÈèÍÂÜÍÂí×Æà×ÀßÅé ÀÜÌÁßÙàÈÌ‹ÜÇ Ë¯ËîÀÄíÌ ãÓ ŠÌÓêâÑ¯ÓÁ ¹ÌâÖºÜÇƒ.

1.2 ÎßØ× èÈÂ×àÓâÎèÌÓàÔàÃÑàÖà

ÔàÃÑàÖà ãÓ ŠÌ ÑèÌæÓ‹ÌáâÁ¿àÄàÀÉ ŠàÃÎßâËÈ, Ë¯ÓêÉíòÌÀáâÌêÈÓàÄàÀËß× êÍÜàâÓÖéÀàåÉ‹ ÍçÖéâ×ÌÖîŠÓÌŸÜà ÓàäÆÌåÌÎßâËÈÍÕàÆêÌ ÔàÃÑàÖàâÎèÌË¯Ýï‹ÄèÀÈê ãÖß Æ¸ÌâÂêÇÁÜÃÆà×ÑìòÌâÓìÜÃ åÌãÊÍÌÌâÎèÌâ×ÖàÈíÌ ÌàÌãÖ‹× æÈ‹ÌáâÜíàÔàÃÑàÖàæÎåÆ‹ÎßäØÇÈÔ ŠàÃÀ× ‹àÃÁ×àÃ âÆ¨Ì âÝèÈÏ‹àÀèÌÐíÌ, ÀßÄÞÀåÅŠÌŸ ãÖß Ùñ×ÇÍàÌÅáÖèÍÛ¸ÌÀéÖàÉ ŠàÃƒ.

5

Æà×âÜêÖíÍæÈ‹Ýï‹ÄèÀÀèÍÔàÃÑàÖà ÄàÀÌèÀâÈêÌËàÃ ÂõêÅäÉâÒê äÂÖáÍèÈ(Christopher Columbus) åÌæÖÇßË¯ æÎÅáÛ×ÈËß× êÍÜàâÓÖéÀàÂÃËê2 åÌÎê Â.Å 1493, (ÈÕ. ÅîËèÈ ÑïÌ× éÄéÈæÆ, 2004) ãÖß ÑíÍÆà×ÑºÌâÓìÜÃ

ÁÜÃâÀàßæÝÉé âÆ¯ÃâÎèÌÆà×ÜéÌâÈÇãÈÃÀáÖèÃÛ¸ÌÙ Š×ÇÍàÌÔàÃäÈÇâÝèÈåØ‹ÀßËíÍÖíÃÑºÌ âÓ ²ÜÙ Š×ÇÍàÌÔàÃ ÀßÈÜÌÁ¹Ì À¡åÆ‹ÓìÉêÍàÌåØ‹ÀßËíÍÖíÃÑìòÌÜêÀ ÜèÌâÝèÈåØ‹äÂÖáÍèÈ Ñ‹ÜÓÂßÌßÎßÛàÈåÄ âÓ ²ÜâØèÌ× èÈÊîÓßØèÈ ÅßÄèÌâÉÌæÈ‹ ÂéÈ×ŠàÆà×ÜêÌâÈÇãÈÃÖ‹ÞÃÏêæ× ‹åÌ× èÈÊîÌÌ. âØÈÀàÌÂÃÌÌ ÌèÍâÎèÌÂÃËáÜêÈË¯Æà×âÜêÕíÍ æÈ‹âØèÌ ãÖß âÖÓÝï‹ÄèÀÀèÍÔàÃ ÄíÌÀßË´ÃÛàÇ 100 ÎêÉ¡Óà ÄÃ æÈ‹ÌáÔàÃæÎÌáåÆ‹ÎßäØÇÈÛàÇÁ ¹Ì ÎßÖéÓàÌÀàÌÌáåÆ‹ÔàÃÄÃÓêâÑ¸ÓÁ ¹ÌâÖºÜÇƒ ÄíÌÍ¡ÑÞÃÑçÀèÍÂ×àÓÉ‹ÜÃ ÀàÌ ãÖß Æà×âÜêÕíÍÀ¡ÂéÈ×Šà ÜßÌàÂíÈâÎèÌÅÃË¯Í¡ãÌ ŠÌÜÌ ÜàÈâÀêÈÓêÜîÎßÅèÀÂ×àÓØÇî‹ÃÇàÀ Ûì âØÈÁèÈÁ‹ÜÃ åÌÀàÌÆºÁàÇÔàÃÄàÀÜàâÓÖêÀàåÉ‹ Ë¯âÎèÌÍ ŠÜÌãÛñÃÉíòÌÀáâÌêÈÁÜÃÔàÃÑàÖàåÌÁ‹àÃÙ‹à, ÄªÃæÈ‹ÂéÈØà× éËêËàÃ

Ë¯ ÄßÌáâÜíàÔàÃæÎÎïÀãÛñÃÜ ²Ìƒ ÁÜÃäÖÀ äÈÇÅßâÑàßËß× êÍÜàÆê Ë¯ÓêÜàÀàÈÂ‹àÇÂìÀèÍÜàâÓÖéÀàåÉ‹. ÜèÃÀéÈâÎèÌÏï‹ÖéâÖÓâÜíàÔàÃÑàÖàÓàÎïÀåÌÜàÆêÂÃËáÜêÈ åÌÎê Â.Å 1873 Ë¯âÓìÜÃ ÀèÌÉèÈÉàÎßâËÈ ÜéÌâÈÇ ÄáÌ×Ì 6 É¿Ì, äÈÇ Ë ŠàÌ ÂÖêâÓèÌ ÓàÀãÝÓ ( Sir Clement Markham) ãÉ ŠÀ¡Í¡ÎßÅíÍÏíÌÅáâÖèÈâË ³àË¯Â×Ì. ÄíÌÀßË´Ã, åÌÎê Â.Å 1877 ÜèÃÀéÈÄªÃæÈ‹ÌáÔàÃÑàÖàÓàÎïÀâÎèÌÅ×ÌÑìÈÅàÈ Ë¯ ÅêÃÀßäÎÄáÌ×Ì 13 É¿Ì ãÖß åÌ Àí×ÖàÀèÃÆà ÖèÈÎßâÖèÈ ÎßâËÈ ÓàâÖâÆÇ ÄáÌ×Ì 9 É¿Ì, âÆ¯ÃÉ¿ÌÔ ŠàÃÑàÖàËèÃ 22 É¿ÌÌ ÊìÀæÈ‹×ŠàâÎèÌ ÝàÀÊàÌË¯âÝèÈåØ‹ ÓêÎïÀÅ‹àÃÅ×ÌÔàÃÑàÖàâÎèÌÜàÆêÍåÌãÊÍÑïÓÓêÑàÀÌ ÄíÌÀàÇâÎèÌãÛñÃÏßÖéÈÔàÃËáÓß

ÆàÈãÛñÃåØÇŠË¯ÅîÈåÌäÖÀ åÌÎßÄîÍèÌ. ÅáÖèÍåÌÎßâËÈÖà×, É¿ÌÔàÃÑàÖàåÌÊëÀÌáâÁ¿àÓàÎïÀåÌÎê 1930, Ë¯ÓêâÌºÜË¯ 0.5 âÝèÀÉà ÔïŠË¯ âÓìÜÃ ÍàÄÞÃ ÄßâÖêÌÅîÀ, ãÁ×Ã ÄáÎàÅèÀäÈÇ Æà×Ðð¨ÃâÅÈ(åÌÅßæÚÖà×ÔïŠåÉ‹ÀàÌÎíÀÂÜÃÁÜÃÐð¨Ã), ÛàÇÅéÍÎêÏ ŠàÌæÎ ÀàÌ ÎïÀÔàÃÑàÖàÍ¡æÈ‹ÝèÍÀàÌÁßØÇàÇÉí×, ÄíÌÀßË´ÃåÌÎê 1990 ÍçÖéÅèÈÑèÈËßÌàâÁÈÑïÈÜÇ ãÁ×Ã ÂáÓ Š×Ì æÈ‹ ÌáâÜíàâÍ‹ÇÔàÃÑàÖàãÌ×ÑèÌ RRIM600 (Rubber Research Institute of Malaysia) ÄàÀÎßâËÈæË Óà ÎïÀ ÔïŠ âÓìÜÃ Ë ŠàãÁÀ åÌâÌºÜË¯ 80 âÝèÀÉà, åÌÎê 1992 ÆßÌéÈÑèÌÈÞ×ÀèÌ À¡æÈ‹ÌáÓàÎïÀÜêÀ ÔïŠ âÓìÜÃ ØêÌÍïÌ, ãÁ×Ã ÂáÓ Š×Ì åÌ âÌºÜË¯ 23 âÝèÀÉà.

åÌÎê 1994, É¿ÌÔàÃÑàÖàÀ¡æÈ‹ÊìÀÌáÓà ÔïŠãÁ×ÃÑàÀâÙìÜÌÁÜÃÖà× Âì ãÁ×Ã Û×ÃÌŸËà Ë¯ Í‹àÌ ØàÈÇà× åÌâÌºÜË¯ 400 âÝèÀÉà, É¡ÓàåÌÎê 1996 ÎßÆàÆíÌ âÓìÜÃ ÅèÃËÜÃ, ÌßÂÜÌÛ×Ã×ÞÃÄèÌ æÈ‹ÌáâÜíàâÍ‹ÇÔàÃÑà ÖàãÌ×ÑèÌÔàÃÑàÖà RRIM600 (Rubber Research Institute of Malaysia) ÓàÎïÀ åÌâÌ ¹ÜË¯3.5 âÝèÀÉà ãÖß åÌÎêÈÞ×ÀèÌÌÌ Ë¯ âÓìÜÃ Ë ŠàÑßÍàÈ ãÁ×Ã ÍçÖéÂáæÆ À¡æÈ‹ÓêÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà åÌâÌºÜË¯ 4 âÝèÀÉà. åÌÎê2003, ÀàÌÁàÇÌŸÔàÃ ÄàÀÅ×ÌÔàÃÑàÖà ãÓ ŠÌ ÓêÖàÇÝèÍÅïÃ äÈÇÀàÌÌáÜÜÀÁàÇåØ‹ ÄêÌ. ÅßÌÌÓèÌ æÈ‹ÀàÇâÎèÌÄîÈâÈÌ ËàÃÈ‹àÌÀàÌÁßØÇàÇÉí×ËàÃÈ‹àÌÜîÈÅßØßÀáÔàÃÑàÖà ÜèÌË¯ æÈ‹ÝèÍÂ×àÓ ÅíÌåÄÛàÇ ÄàÀÆà×ÀßÅéÀÜÌ Ë¯æÈ‹âÖèÃâØèÌÖàÇÝèÍÄàÀÀàÌÌŸÔàÃ ÁÜÃ Í‹àÌØàÈÇà×, ãÁ×Ã Û×ÃÌŸËà Âì: ÅàÓàÈ

ÀêÈâÜíàÌŸÔàÃæÈ‹ 1,360 Kg /âÝèÀÉà / Îê. ÂéÈâÎèÌâÃéÌ 8,840,000ÀêÍ/âÝèÀÉà / Îê.

6

âÖÓÉíòÌÄàÀÎê 2004, ÍèÌÈàÍçÖéÅèÈÉ ŠàÃÎßâËÈ(ÍçÖéÅèÈÎïÀÔàÃÑàÖàÝŠ×ÓÓìÖà×-ÄêÌ, ÍçÖéÅèÈâÀÇÆ×Ã, ÍçÖéÅèÈ âÆêÌÖê, ÍçÖéÅèÈÔïŠÌàÌ, ÍçÖéÅèÈâÆêÌÝ×à, ãÖß ÍçÖéÅèÈ æÆÑßÄèÌ(ÍîÌËÜÌ ÅêÅßØ× èÌ, 2006) )æÈ‹âÁ¿àÓàÖíÃËìÌ

ÎïÀÔàÃÑàÖàÔïŠåÌÖà× ËèÃåÌËàÃÀíÃ ãÖß åÌËàÃÜ‹ÜÓ äÈÇÅßâÑàßãÓ ŠÌ åÌÍèÌÈàãÁ×Ã ÑàÀâÙìÜ.

ÝïÍ2: ÑºÌË¯ ÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÔïŠåÌÖà×

1.3 ÖèÀÅßÌßÑìÈÅàÈÔàÃÑàÖà

ÔàÃÑàÖà(Hevea brasiliensis) âÎèÌÑìÈÑèÌË¯Ö×ÍÖ×ÓÓàÄàÀÖèÈÑàÖà ÎßâËÈâÍ ðÆêÌ âÆ¯Ã Å Š×ÌåØÇŠ Ûì Îß

ÓàÌ 90% ÁÜÃÔàÃËáÓßÆàÈË¯ÎïÀâÎèÌÑìÈÆßÌéÈÌ. ÈÃÌè´ÌÜíÃÀàÌÅàÀíÌ ÖßØ×ŠàÃÎßâËÈ ÄªÃÝèÍÝï‹Âá×Šà (Para rubber) ×ŠàâÎèÌÑèÌÔàÃË¯ÓàÄàÀÑìÈÅßÀîÌ Hevea ãÖß âÎèÌÉí×ãËÌÁÜÃÔàÃåÌËáÓßÆàÈ(Natural rubber) Ë ³×æÎ. Ê‹àÔàÀÝÞÌÝï‹ÄèÀÀèÍÔàÃÑàÖà ÓèÌÓêÂ×àÓÄáâÎèÌÛàÇË¯ ÄáÉ‹ÜÃæÈòÝï‹‹âÊêÃ ÂîÌÅíÓÍèÈÅáÂèÌ åÌËàÃÑìÈÅàÈ âÑ ²ÜåØ‹Ýï‹âÊêÃÄîÈÜŠÜÌ ãÖß ÄîÈâÈÌÁÜÃÉ¿ÌÔàÃ ÜèÌË¯ÄßæÈ‹ÓêÀàÌÍí×ÖßÍèÈÝèÀÅàÉ¿ÌÔàÃåØ‹ ÓêÜàÇî ÀàÌÌáåÆ‹ÎßäØÇÈãÍÍÇìÌÇíÃÊà×ÜÌ.

ÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÔñïñåÌ Öà× À ŠÜÌÎêê2003

Thakek D. KM (1990)

Hinboun D. KM (1992)

Hat Nhao D. LNT (1994)

Sangthong D. VTE (1996)

Muang Sing D. LNT (1999)

Bachiang D. CPS (1995)

7

• ÖáÉ¿Ì: ÖáÉ¿ÌãÓ ŠÌ ÅŠ×ÌË¯ÅáÂèÌË¯ÅîÈÁÜÃÉ¿ÌÔàÃÑàÖà âÑàß×Šà ãÓ ŠÌÍçÖéâ×ÌâÀèÍÀŠÞ×ÏíÌÏßÖéÈÌŸ

ÔàÃÅíÈ ãÖß ÌáåÆ‹ÎßäØÇÈâÌºÜæÓ‹ åÌæÖÇßÙíÈÜàÇîÀàÌÀêÈÔàÃ Ûì ÝÜÈÀáÌíÈÀàÌÉèÈ âÑ ²Ü ÎïÀÅ‹àÃ âÎèÌÅ×ÌåÚ Š, É¿ÌæÓ‹ÔàÃÑàÖà âÎèÌæÓ‹âÌºÜÜ ŠÜÌ ÓêÅêÁÞ×ÎíÌâÛìÜÃ, ÖáÉ¿ÌÎßÀÜÍÈ‹×ÇÅñ×ÌÅáÂèÌ 3 ÅŠ×ÌÂì: 1) âÌºÜæÓ‹(wood): ãÍŠÃâÎèÌ 2 Å Š×ÌÂì ÅŠ×ÌË¯âÎèÌâÌºÜæÓ‹ãÁÃ(Pith) ãÖß ÅŠ×ÌË¯âÎèÌâÌºÜæÓ‹

(wood). ÅŠ×ÌË¯âÎèÌâÌºÜæÓ‹ãÁÃÄßÔïŠÈ‹àÌÀàÃÖáÉ¿Ì, Å Š×ÌË¯âÎèÌâÌºÜæÓ‹ÄßÔïñÊèÈÜÜÀÓà. 2) âÌºÜâÇ²ÜÁßØÇàÇ(Cambium): âÎèÌâÌºÜâØÇ ²Ü ÔïŠäÈÇÜòÜÓâÌºÜæÓ‹ ÓèÌÓêÙ‹àË¯ Å‹àÃÀàÌÄß

âÖêÌâÉêÍäÉåØ‹ÀèÍÉ¿ÌÔàÃ. 3) âÎìÜÀæÓ‹(Bark): ÔïŠÊèÈÄàÀÆèòÌâÌºÜâÇ ²ÜÁßØÇàÇÜÜÀÓàÈ‹àÌÌÜÀÅîÈ ÓèÌâÎèÌÅ Š×ÌË¯ÓêÂ×àÓ

ÅáÂèÌÛàÇ âÑàß×ŠàË¡ÌŸÔàÃÔïŠåÌÅ×ÌÌ. âÎìÜÀÔàÃÑàÖàÄßãÍ ŠÃÜÜÀâÎèÌ 3 Å Š×ÌÂì: Å×ÌåÌ

ãÓ ŠÌ ÅŠ×ÌË¯ÔïŠÈ‹àÌåÌÅîÈÁÜÃâÎìÜÀ âÎèÌâÎìÜÀÜ ŠÜÌ Ë¯ÉêÈÔïŠÀèÍÆèòÌâÌºÜâÇ ²ÜÁßØÇàÇ, âÎèÌÍŠÜÌ Ë¯ÓêË¡ÌŸÔàÃÝÞÃÉí×ÀèÌÔïŠÔŠàÃÀßãÄÀÀßÄŠàÇ. ÅŠ×ÌÀàÃÁÜÃ âÎìÜÀ Ûì Å Š×ÌË¯âÎèÌâÎìÜÀãÁÃÊèÈ ÜÜÀÓà ÓêË¡ÌŸÔàÃÔïŠ ãÉŠÍ¡ÛàÇ ãÖß Å Š×ÌÌÜÀÅîÈÁÜÃâÎìÜÀ ãÓ ŠÌ ÅŠ×ÌË¯ãØ‹Ã ÓêÅêÌŸÉàÌ, ÅŠ×ÌÌÍ¡ÓêË¡ÌŸÔàÃ.

ÖáÉ¿ÌË¯ÄßâÖêÌâÉêÍäÉÓàÄàÀâÍ‹Ç Ûì À‹àæÓ‹(Seedling) äÈÇÀíÃÄßÓêÖèÀÅßÌßÝïÍÄ×Ç äÈÇËÜÌÀíÀ ÁÜÃÓèÌÄßÓêÁßÙàÈåØÇñÀ×Šà ãÖ‹× ÄªÃƒ Å‹×ÇØàÎàÇ Ûì ÍŠÜÌãÉÀÃŠàËáÜéÈ ãÖß ÖáÉ¿ÌË¯âÀêÈÓàÄàÀ ÉíòÌÉéÈÉà(Stump budding) ÄßÓêÝïÍÝŠàÃÖèÀÅßÌßÀßÍÜÀ äÈÇËàÃÀíÀ ãÖß ËàÃÎàÇÄßÓêÁßÙàÈ Ë¯ Á‹ÜÌÁ‹àÃÅßÚœÅßâÚêÀèÌ.

• ÝàÀ: âÎèÌÖßÍíÍÝàÀãÀ‹×(Tap root system) Âì ÓêÝàÀãÀ‹× ãÖß ÝàÀãÙÃ Ë¯âÝèÈÙ‹àË¯ØàÜàØàÌ ãÖß ÇëÈÖáÉ¿Ì, ÎíÀÀßÉéÝàÀãÀ‹×ÁÜÃÔàÃÑàÖàÄßÍ¡ÔÃÖíÃÆ´ÌÑºÌÈéÌâÖéÀâË ³àË¯Â×ÌÎßÓàÌ1 ½-2 ãÓèÈâË ³àÌÌ ÌÜÀÄàÀåÌÈéÌË¯Èê ÜàÈÄßÔÃÖíÃâÊêÃ 2 ãÓèÈ, ÌÜÀÄàÀÌÌÇèÃÓêÖßÍíÍÝàÀÐÜÇ (Feeding root) âÑ ²ÜØàÜàØàÌ ÝàÀÈÃÀŠà×ÅŠ×ÌåØÇŠÄßØàÀéÌÔïŠæÀ‹Ïê×ÈéÌ ÛàÇÀ×ŠàåÌÆ´ÌÈéÌâÖéÀ.

ÝïÍ3: ÖèÀÅßÌßÑìÈÅàÈÁÜÃÔàÃÑàÖà

8

• âÝ ìÜÌÇÜÈ: ÄßÎßÀÜÍÈ‹×ÇåÍ ãÖß ÀªÃÀ‹àÌÅàÁà Ë¯ÎßÀÜÍâÎèÌâÝìÜÌÇÜÈË¯ãÉÀÉŠàÃÀèÌÜÜÀæÎ ÉàÓ ÖèÀÅß Ìß ÁÜÃÑèÌÔàÃÑàÖà ÜèÌÓêÙ‹àË¯ÛèÀåÌÀàÌÅèÃâÂàßãÅÃ ÖáÖÞÃËàÈÜàØàÌÉŠàÃƒ: 1) åÍ Leaf : åÍÔàÃâÎèÌåÍË¯ÎßÀÜÍÈ‹×Ç(Compound leaf ) Ù±ÃÀ‹àÌåÍÄßÓêåÍÇ ŠÜÇ(leaf let)

3åÍãÉŠÍàÃÑèÌÜàÈÓêåÍÇ ŠÜÇ 4-5åÍ, ÓêÅêâÁÓ âÎèÌÓèÌ ãÖß ÖèÀÅßÌßåÍÄßÓêÂ×àÓãÉÀÉŠàÃ ÀèÌæÎÉàÓÑèÌ åÍÔàÃÄßãÉÀÜÜÀÓàâÎèÌÆ´Ìƒ.

2) ÀªÃÃ Šà: ÄßÎßÀÜÍÈ‹×ÇÀªÃÃŠàÁßÙàÈåØÇŠ âÆ¯ÃâÎèÌÅ Š×ÌË¯ÄßâÖêÌâÉêÍäÉÉ¡ÄàÀÖáÉ¿Ì2-3 ÃŠà. ÁßÙàÈ ãÖß ÓïÌÁÜÃÀàÌãÉÀÃŠà ãÖß ÀªÃ âÝèÈåØ‹ÓêÖèÀÅßÌßÝïÍÆíÃË¯ãÉÀÉ ŠàÃÀèÌæÎÉàÓãÉ Š ÖßÑèÌ âÆ¯ÃÓêÏíÌÉ¡Â×àÓãÁÃãÝÃ, ÀàÌÉ‹àÌÂ×àÓãÝÃÁÜÃÖíÓ, ÑßÇàÈÍ¿ÃãÓÃÉŠàÃƒ

ÎíÀÀßÉéÉ¿ÌÔàÃÑàÖàÄßÖ ³ÌåÍåÌÖßÈïãÖ‹ÃÁÜÃËîÀƒÎê ÇíÀâ× ´ÌÉ¿ÌÔàÃË¯ÓêÜàÇîÉœÀ×Šà 3 Îê ÖíÃÓà. • ÈÜÀ(flower): ÈÜÀâÝèÈÙ‹àË¯ÎßÅíÓÑèÌ, ÓèÀâÀêÈÉàÓÎàÇÀªÃÃñàÛèÃÖßÈïÀàÌÏèÈåÍ äÈÇÜÜÀÑ‹ÜÓÀèÌ

ÀèÍåÍÜ ŠÜÌË¯Î³ÃÜÜÀÓàåÚ Š ÈÜÀÓêÖèÀÅßÌßÜÜÀâÎèÌÆ¡ ãÍÍ Compound raceme Ûì panicle ãÉ Š

ÖßÆ¡ÓêÛàÇÀªÃ ÓêËèÃâÀÅÜÌÏï‹ ãÖß âÀÅÜÌãÓ Š ÔïŠåÌÆ¡ÈÞ×ÀèÌ äÈÇÓêâÀÅÜÌÏï‹ ÛàÇÀ×ŠàâÀÅÜÌãÓ Š. ÎíÀÀßÉéÔàÃÄßÜÜÀÈÜÀÎêÖß 2 ÂÃÂì: åÌÖßØ×ŠàÃâÈìÜÌ ÀîÓÑà Øà âÈìÜÌ ÓéÊîÌà ãÖß åÌÖßØ×ŠàÃ âÈìÜÌÅêÃØà âÊêÃâÈìÜÌÉîÖà. ÀàÌÜÜÀÈÜÀÂÃËáÜêÈÄßÜÜÀÈÜÀÉàÓÖßÈïÀàÌ âÆ¯ÃÄßÓêÏíÌÏßÖéÈ ÛàÇÀ×ŠàÂÃËê2

• ÚàÀ ãÖß ãÀŠÌ(fruit and seed): ÚàÀÔàÃÑàÖàâÀêÈÄàÀÀàÌÎßÅíÓâÀÅÜÌÏï‹ ãÖß âÀÅÜÌãÓ Š, ÔàÃÑàÖàâÎèÌÑèÌÑìÈË¯ÓêÀàÌÎßÅíÓâÀÅÜÌãÍÍâÎêÈ. ÎíÀÀßÉéãÖ‹×ÚàÀÔàÃÑàÖàÄßÓêÖèÀÅßÌßâÎèÌ Ù Š×ÇóíÌ ãÉ Š×ŸâÁ¿àËàÃÀàÃ. ÚàÀÜ ŠÜÌÓêÅê ÁÞ× Ê‹àãÀŠÎŠÞÌâÎèÌÅêÌŸÉàÌ ãÖß ãÁÃ, ÚàÀãÀ ŠâÉèÓË¯Äß åÆ‹â×Öà 2 âÈìÜÌ Øà 3 âÈìÜÌ, âÓìñÜÚàÀãÀ ŠÛàÇ ÄßãÉÀ ãÖß Ö ³ÌÖíÃÓà. ãÀŠÌÓêÅêÌŸÉàÌÆàÇÁà×. Óê

ÁßÙàÈÎßÓàÌ2-2.5 ÆèÃÉêãÓèÈ À× ‹àÃ 1.5-2.5 ÆèÃÉêãÓèÈ, ÙèÀ3-6 ÀðàÓ, âÓèÈ/ãÀŠÌ ÎßÀÜÍÈ‹×Ç Å×ŠÌÅáÂèÌ 3 Å Š×ÌÂì: âÎìÜÀãÀ ŠÌ(Seed coat) âÜèÌäÈÅâÎêÓ (Endosperm) ãÖß ÉíòÌÜ ŠÜÌ(Embryo) âÎìÜÀÄßâÝèÈÙ‹àË¯Î‹ÜÃÀèÌ âÜèÌäÈÅâÎêÓ (Endosperm) ãÖß ÉíòÌÜ ŠÜÌÍ¡åØ‹æÈ‹ÝèÍÜèÌÉßÖàÇÄàÀÅß ÑàÍã×ÈÖ‹ÜÓÉŠàÃƒ. âÜèÌäÈÅâÎêÓ (Endosperm) âÝèÈÙ‹àË¯ÅßÅíÓÜàØàÌÅáÖèÍÉ¿ÌÜÜ ŠÌåÌæÖÇßËá ÜéÈ, Å Š×ÌÉíòÌÄßÎßÀÜÍÈ‹×ÇåÍÖ‹ÞÃ, ÎàÇÝàÀ ãÖß ÇÜÈÜ ŠÜÌ ÄßâÝèÈÙ‹àË¯ÄßâÖêÌâÉêÍäÉâÎèÌÉ¿ÌÔàÃ ÑàÖàÉ¡æÎ. ãÀŠÌÁÜÃÔàÃÑàÖà âÓ ²ÜÖ³ÌÖíÃåÚ Šƒ ÄßÓêâÎêâÆèÌÀàÌãÉÀÃÜÀÅïÃ ãÉ Š ÜèÈÉàÀàÌãÉÀÃÜÀ ÄßÛîÈÖíÃ× èÌÖßÎßÓàÌ 5%, ÅßÌÌåÌÅßÑàÍÎíÀÀßÉéãÀ ŠÌ ÄßÝèÀÅàÂ×àÓÃÜÀæ× ‹æÈ‹ÎßÓàÌ 20 × èÌ âË ³àÌèòÌ, Ê‹àÉ‹ÜÃÀàÌË¯ÄßÌáãÀ ŠÌÔàÃÑàÖàæÎÀ‹à ÅáÖèÍåÆ‹ÎßäØÇÈÄßÉ‹ÜÃâÖìÜÀØàãÀ ŠÌË¯Ö³ÌåÚ Š.

• ÌŸÔàÃ(Latex): âÎèÌÌŸÅêÁà× Øà Áà×ÎíÌâÛìÜÃÁî‹ÌÔïŠåÌË¡ ÌŸÔàÃ âÆ¯ÃÍèÌÄîÔïŠåÌâÎìÜÀÁÜÃÉ¿ÌÔàÃ

äÈÇÅßâÑàßãÓ ŠÌâÎìÜÀÈ‹àÌåÌ âÆ¯ÃÔïŠÉéÈÀèÍâØÇ²ÜÁßØÇàÇÉí×, × éË¯ÄßÌáâÜíàÌŸÔàÃÜÜÀÄàÀÉ¿Ì ÔàÃ ÑàÖà äÈÇÄß É‹ÜÃåÆ‹ÓêÈÀêÈ âÑ ²ÜÉèÈË¡ÌŸÔàÃåØ‹ÁàÈ ÜÜÀÄàÀÀèÌ. åÌÌŸ ÔàÃÄßÓêÅ Š×ÌÎßÀÜÍÛèÀË¯ÅáÂèÌ 2ÅŠ×ÌÂì: ÅŠ×ÌË¯ âÎèÌâÌºÜ ÔàÃ ãÖß Å Š×ÌË¯Í¡ãÓ ŠÌâÌºÜÔàÃ, ÉàÓÎíÀßÉéåÌÌŸÔàÃÄßÓê âÌºÜÔàÃ ãØ‹ÃÔïŠÎßÓàÌ 25-45%, âÆ¯ÃâÌºÜÔàÃÈÃÀ Šà×ãÓ ŠÌ ÅŠ×ÌË¯âÜíàæÎÌáåÆ‹ÎßäØÇÈÉ¡ÀàÌ ÈáÖíÃÆê× éÈ ãÖß âÎèÌÅÃ Ë¯ÄáâÎèÌÅáÖèÍÆê× éÈÎßÄá× èÌÁÜÃ

ÅèÃÂíÓÓßÌîÈåÌÎßÄîÍèÌ. ÌŸÔàÃÓêÜßÌîÑàÍÁßÙàÈÉ ŠàÃƒ ÀèÌ Ë¯ ãÁÌÖÜÇÔïŠåÌÁÜÃãÛ×, ÜßÌîÑàÍ

âÛ ³àÌÄßÓêÍèÌÄîâÎèÌÖíÍÏÖèÀÀèÌÔïŠÉßÛÜÈâ×Öà Ë¯âÝèÈåØ‹ÅÃãÁÌÖÜÇÂíÃÅßÑàÍâÎèÌÌŸÔàÃÔïŠæÈ‹ ÄíÌ

9

À×ŠàÄßÅßÑàÍã×ÈÖ‹ÜÓ ãÖß ÎèÈåÄÉ ŠàÃƒ ÓàÀßËíÍ âÝèÈåØ‹ÓêÀàÌÎŠÞÌãÎÃ âÆ¯ÃÄßâÝèÈåØ‹ ÌŸ ÔàÃâÅÇÂîÌÌßÑàÍ ãÖß ÄèÍÉí×ÀèÌâÎèÌÀ‹ÜÌ.

II. ສະພາບການປກຢາງພາລາຢ ໃນແຕລະພາກຂອງ ສປປ ລາວ

2.1 ປດໃຈທ ກ ໃຫ ເກ ດມຂະບວນການປ ກຢາງພາລາ

ສງທເປນຕວກຳນດ ໃຫມການປກຢາງພາລາຢາງແຜຫາຍນນແມນ: (1) ຄວາມປະສບຜນສຳເລດຂອງການປກ ຢາງໃນບາງຂງເຂດເປນຕນ ແມນ ບານ ຫາດຍາວ, (2) ຜປກຢາງ ແມນ ໄດຮບຮບດຮຽນກຽວກບການປກຢາງ ແລະ ຂມນຂາວສານຈາກຍາດຕພນອງ ຈາກປະເທດບານໄກເຮອນຄຽງ ໂດຍສະເພາະ ປະເທດຈນ, (3) ຄວາມຕອງການຜະລດຕະພນຢາງໃນຕະຫາດໂລກ ແມນໄດເພມຂນ ເຊງ ການຕອບສະໜອງຢາງຂອງຈນຈາກ ສວນຢາງພາຍປະເທດແມນບພຽງພ ແລະ (4) ຢາງພາລາ ແມນພດເສດຖະກດ ທຈະສາມາດສາງລາຍຮບແກ ຊາວກະສກອນໄດ ເພອທຈະໃຫບນລເປາໝາຍຂອງລດຖະບານໃນການຢດຕການຖາງປາເຮດໄຮຢາງຊນເຊງ ໃນ

ປ2010 ແລະ ຫດພນອອກຈາກຄວາມທກຈນໃນປ 2020. ດງຕາຕະລາງຈະໄດປຽບທຽບລາຍຮບຈາກພດກະສ ກຳແຕລະຊະນດ. ຕາຕະລາງ1: ລາຍຮບຈາກພດກະສກຳແຕລະຊະນດທແຕກຕາງກນ. ຊະນດພດກະສກຳ ຜນຜະລດ(Kg/Ha) ລາຄາຢພນທ(Kip/Kg) ລາຍໄດຕ Ha(Kip) ລາຍໄດຕ Ha(USD) ເຂາໄຮ 1,500 1,000 1,500,000 146

ສາລ 3,000 700 2,100,000 204

ຖວເຫອງ 800 2,500 2,000,000 195

ໝາກງາ 700 5,000 3,500,000 340

ຝນ 8 1,160,000 9,280,000 903

ຢາງພາລາ 1,361 6,500 8,846,500 861

ແຫງຂມນ: Helberg,2005 & Alton et al. 2005

2.2 ພາກເໜອ

ຂະບວນການປກຢາງພາລາໃນ ພາກເໜອ ແມນໄດມການລເລມແຕ ປ 1994 ທ ບານຫາດຍາວ ເມອງ ແລະ ແຂວງ ຫວງນຳທາ ໃນເນອທ 437ຮຕ ໂດຍແມນປະຊາຊນເປນຜລງທນປກເອງ ແລະ ໃນໄລຍະປຕມາເນອທ ຢາງ ກໄດມການຂະຫຍາຍຕວຂນເລອຍໆ, ຈນກະທງ ເມອຜນຜະລດຈາກສວນຢາງທຫາດຍາວໄດຮບຄວາມປະ ສບຜນສຳເລດຢາງສງ. ໃນຊມປ 2001, ອນເຮດເປນການດງດດນກລງທນຕາງປະເທດເກດມຄວາມສນໃຈ ທຈະ ເຂາມາລງທນປກຢາງພາລາຢລາວ ໂດຍສະເພາະແມນການລງທນຂອງຈນ, ສະນນເລມແຕປ 2003 ເຖງປະຈບນ ເນອທປກຢາງພາລາ ໃນບນດາແຂວງ ພາກເໜອ ໄດຂະຫຍາຍຕວຢາງວອງໄວ ເຊງໄດມການນຳໃຊແນວພນ GT1, 77-2, 77-4, RRIM600. ທວທງພາກ ມເນອທປກຢາງພາລາທງໝດ 16,534ຮຕ (ເບງໃນເອກກະສານ ແນບທາຍ1).

2.3 ພາກກາງ

ການປກຢາງພາລາ ແມນໄດມການລເລມໃນພາກກາງແຕ ປ 1990 ຢ ເມອງ ທາແຂວງ, ແຂວງ ຄຳມວນ ມ ເນອທ 80 ຮຕ ເຊງ ແມນບລສດພດທະນາເຂດພດອຍ ເປນຜລງທນ, ຕມາໃນປ 1996 ກໄດມການຈາກປະຊາ

10

ຊນ ແລະ ໂຄງການຈຳນວນໜງ ໃນເນອທ 118ຮຕ ທ ເມອງ ສງທອງ, ນະຄອນຫວງວຽງຈນ ແລະ ເມອງ ທາ ພະບາດ, ແຂວງ ບລຄຳໄຊ. ຫງຈາກນນ ໃນຊມປຕມາ ການປກຢາງພາລາ ທວທງພາກ ແມນໄດມເນອທຂະ ຫຍາຍຕວເພມ ຂນເລອຍໆ ໃນນນ ນະຄອນຫວງວຽງຈນ 130ຮຕ, ບລຄຳໄຂ 1,026ຮຕ, ຄຳມວນ 1,447ຮຕ,

ແຕວາ ແຂວງ ສະຫວນນະເຂດ ແມນມເນອທ 243ຮຕ ທວທງພາກມເນອທປກຢາງພາລາທງໝດເທາ ກບ2,846ຮຕ ໂດຍທວໄປການນຳໃຊແນວຢາງພາລາແມນໄດ ນຳມາຈາກ ປະເທດໄທຄ: RRIM600(Rubber Research Institute of Malaysia) (ເບງໃນເອກກະສານ ແນບທາຍ1)

2.4 ພາກໃຕ

ຈຳປາສກ ແມນແຂວງໜງ ທໄດມການລເລມທດລອງການປກຢາງພາລາ ທ ຫກ 10 ໃນປ 1930 ໂດຍແມນ ຊາວຝງ ເປນຜນຳມາປກ ເພອທດສອບຄວາມເປນໄປໃນການຂະຫຍາຍຕວຂອງຕນຢາງພາລາ, ແຕຂະບວນການ ປກຢາງພາລາໃນໄລຍະຕມາ ແມນບໄດມການຂະຫຍາຍຕວ. ຈນກະທງ, ມາຮອດ ປ 1995 ຈງໄດມການລເລມ ຂະບວນການປກຢາງພາລາຂນມາໃໝ ໂດຍແມນ ບລສດ ດາວຟ ເປນຜລງທນປກໃນເນອທ 74 ຮຕ ທ ບານ ຫວຍຕອງ, ເມອງ ບາຈຽງຈະເລນສກ. ປ 2006 ພນທການປກຢາງກໄດມການຂະຫຍາຍ ໃນເນອທ 6,719ຮຕ, ໂດຍແມນບລສດໂຮຈມນ ແລະ ກາວສດາລກ(Cao Su Daklak) ຂອງຫວຽດນາມ, ພອມດຽວກນບລສດ ກາວສ

ດາລກ(Cao Su Daklak) ຍງໄດປກຢ ແຂວງ ສາລະວນ ໃນເນອທ 1,418.8ຮຕ, ສຳລບແຂວງ ອດຕາປ ແມນມເນອທປກເທາກບ 500 ເຮກຕາ ແລະ ເຊກອງ ແມນ ມເນອທເທາກບ 100 ເຮກຕາ, ທວທງພາກ ມ ເນອທປກຢາງພາລາທງໝດເທາກບ 8,737.8 ຮຕ ໂດຍທວໄປການນຳໃຊແນວຢາງພາລາ ແມນໄດນຳ ອອກມາ ຈາກ ປະເທດໄທ ແລະ ຫວຽດນາມຄ: ແນວພນRRIM600 ແລະ RRIV4.(ເບງໃນເອກກະສານແນບທາຍ1)

ຕາຕະລາງ2: ສະຫບເນອທການປກຢາງພາລາ ແລະ ແຜນຂະຫຍາຍເນອທໃນແຕລະພາກຂອງ ສປປ ລາວ ຂງເຂດ ເນອທປກຢາງໃນປະຈບນ(ຮຕ) ແຜນການປກຮອດປ2010(ຮຕ)

ພາກເໜອ 16,547 121,000

ພາກກາງ 2,846 10,000

ພາກໃຕ 8,737.8 52,840

ລວມ 28,131 183,840

ແຫງຂມນ: ການສຳຫວດພນທການປກຢາງພາລາ ຂອງ ສນຄນຄວາປາໄມ, 2007

2.5 ພ ນທ ສວນຢາງພາລາທ ໄດ ກ ດຢາງ

ສວນຢາງທໄດມການກດຢາງ ແມນ ສວນຢາງທໄດເລມປກໃນປ 1990-1996 ເຊງໃນນນລວມມ ແຂວງ ຫວງ ນຳທາ, ນະຄອນຫວງວຽງຈນ, ບລຄຳໄຊ, ຄຳມວນ ແລະ ແຂວງ ຈຳປາສກ.

ຕາຕະລາງ3: ເນອທຢາງທສາມາດກດຢາງ ປກປ ບານ ເມອງ ແຂວງ ເນອທ(ຮຕ) ຊະນດພນ

1990 ທາແຂກ ຄຳມວນ 80 RRIM600

1992 ຫນບນ ຄຳມວນ 23 RRIM600

1994 ຫາດຍາວ ຫວງນຳທາ ຫວງນຳທາ 437 GT1, RRIM600

1995 ຫວຍທອງ ບາຈຽງຈະເລນສກ ຈຳປາສກ 74 RRIM600

1996 ສງທອງ ນະຄອນຫວງວຽງຈນ 114 RRIM600

11

1996 ທາພະບາດ ບລຄຳໄຊ 4 RRIM600

ລວມ 732

III. ÀàÌÀáÌíÈâÁÈÏßÖéÈÔàÃÑàÖàåÌÖà×

åÌÀàÌÀáÌíÈâÁÈÏßÖéÈÔàÃÑàÖàÉ‹ÜÃÜêÃåÅ ŠâÁÈË¯æÈ‹ÀáÌíÈÀàÌÎïÀÔïŠåÌãÉ ŠÖßãÁ×Ã Ûì åÌãÉ ŠÖßË‹ÜÃÊÌ

ÅàÇâØÈÇ‹ÜÌ×Šà ØàÀâÁÈåÈÅàÓàÈÎïÀÉ¿ÌæÓ‹æÈ‹ãÓ ŠÌ ÑºÌË¯ÈÃÀ Šà×À¡ÅàÓàÈ ÎïÀÔàÃÑàÖàæÈ‹âÆ¨ÌÀèÌ ãÉ ŠÅªÃ ÅáÂèÌÂìÑºÌË¯ÌÉ‹ÜÃÔïŠåÌâÃ²ÜÌæÁË¯ãÌ×ÑèÌÔàÃÑàÖàÅàÓàÈÄßâÖêÌâÉêÍäÉæÈ‹Èê ãÖß åØ‹ÏíÌÏßÖéÈÌŸÔàÃ ÅïÃ, ãÉ ŠËèÃÚíÈÌÌ É‹ÜÃÄèÈÅèÌÀàÌÎïÀåÌâÁÈ ÈéÌË¯Í¡ãÓ ŠÌÎŠàÅßØÃ×ÌãØ ŠÃÆàÈ, Î ŠàÎ‹ÜÃÀèÌãÛñÃÌŸ, Î Šà× èÈËß ÌßËá. ÀàÌÜßÌîÓèÈâÁÈÎïÀ ÔàÃÑàÖà É‹ÜÃÌèÍÊìÁßÍ×ÌÀàÌÁÜÃÀàÌÄèÈÅèÌË¯ÈéÌ ËªÜíÃÀàÌÄèÈÉÃË¯ÀŠÞ× Á‹ÜÃæÈ‹ÖßÍîæ× ‹ (ÖàÇÖßÜÞÈ âÍªÃãÏÌË¯ÀàÌÌáåÆ‹Ë¯ÈéÌÉàÓâÜÀÀßÅàÌÆ‹ÜÌË‹àÇ 2) ÈéÌË¯ÚàßÅíÓåÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÄßÄèÈÔïŠåÌ 2 ÖßÈèÍäÈÇÜêÃÉàÓâÃ²ÜÌæÁÅßÑàÍã×ÈÖ‹ÜÓË¯ âÚàßÅíÓåÌ ÀàÌÎïÀÂìÈÃË¯æÈ‹À Šà×ÓàÁàÃâËéÃãÓ ŠÌÓêÂì:

3.1 âÁÈÑàÀåÉ‹:

o ÖßÈèÍË¯ I: ãÓ ŠÌÈéÌÑïÑÞÃÍçÖéâ×Ì (ÑïæÑâÀ³à) Æ±ÃâÎèÌÈéÌË¯âÚàßÅíÓÈêË¯ÅîÈåÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà, äÈÇ

ÅßâÑàßãÓ ŠÌÔïŠãÁ×ÃÅàÖß× èÌ (âÁÈâÓìÜÃÉßäÜÇ) o ÖßÈèÍË¯II: ãÓ ŠÌâÎèÌâÁÈË¯âÚàßÅíÓåÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÖßÈê, äÈÇ ÅßâÑàßãÓ ŠÌÔïŠãÁ×ÃÜèÈÉßÎì

(âÁÈâÓìÜÃÑï× íÃ), ãÁ×ÃÄáÎàÅèÀ (âÁÈâÓìÜÃÍàÄÞÃ), ãÁ×ÃâÆÀÜÃ (âÁÈâÓìÜÃÀßÖìÓ ãÖß âÓìÜÃÖß ÓàÌ.

ÉàÉßÖàÃ4: ÅßãÈÃâÌºÜË¯Ë¯âÚàßÅíÓÎïÀÔàÃÑàÖàåÌãÉ ŠÖßâÓìÜÃ åÌ ÑàÀåÉ‹ Ö/È ãÁ×Ã âÓìÜÃ ÈéÌ–Ë–Óê–Â×àÓâÚàßÅíÓ–È–êËñêÅîÈ

–(âÝ èÀÉà) ÈéÌ–Ë–Óê–Â×àÓâÚàßÅíÓ––Èê

(âÝ èÀÉà)

1 ÄáÎàÅèÀ ÍàÄÞÃ 0.00 3043.75

ÆßÌßÅíÓÍïÌ 130.00 482.50

äÑÌËÜÃ 48.00 68.50

ÎàÀâÆ 0.00 599.50

ÎßËîÓÑÜÌ 0.00 2,062.75

ÄáÎàÅèÀ 668.75 208.50

ÅîÀîÓÓà 782.00 0.00

äÁÃ 653.50 0.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 2,282.25 6,465.5

2 ÜèÈÉàÎì ÅßÙàÓæÆ 0.00 970.25

ÅßÓèÀÂêæÆ 0.00 178.00

Ñï×íÃ 0.00 11,903.00

ÆàÌæÆ 767.50 1,698.75

Ö×ÓÇÜŠÇ 767.50 14,750

3 ÅàÖß×èÌ ÅßÓ‹×Ç 10,019.50 0.00

12

ÉàäÜ‹Ç 40,428.75 0.00

Éî‹ÓÖàÌ 4,862.00 0.00

ÖßÂÜÌâÑèÃ 1226.50 0.00

ÂíÃâÆÈíÌ 1599.75 0.00

ÅàÖß×èÌ 1,335.25 0.00

×àÎê 432.50 0.00

âÖ³àÃàÓ 0.00 33.75

Ö×ÓÇÜŠÇ 59,904.25 33.75

4 âÆÀÜÃ ËñàãÉÃ 0.00 1,860.00

ÖßÓàÌ 1,929.75 3,649.25

ÈèÀÄìÃ 243.00 0.00

ÀàÖìÓ 687.75 5,455.75

Ö×ÓÇÜŠÇ 2,860.5 10,965

Ö×Ó 65,814.5 32,214.25 Ö×ÓËèÃÚíÈ 98,028.75

(ãÛ ŠÃÁ§ÓïÌ: ÅïÌÅáÛ×È ãÖß ãÍ ŠÃâÁÈÈéÌÀßÅéÀá, 2007)

3.2 âÁÈÑàÀÀàÃ:

o ÖßÈèÍ I: ãÁ×ÃÅßØ× èÌÌßâÁÈ (âÁÈâÓìÜÃÌÜÃ, âÆäÎÌ ãÖß âÓìÜÃÑéÌ o ÖßÈèÍ II: ãÁ×ÃÂáÓ Š×Ì (âÁÈâÓìÜÃØêÌÍïÌ ãÖß âÓìÜÃÍí×ÖßÑà)

ÉàÉßÖàÃ5: ÅßãÈÃâÌºÜË¯Ë¯âÚàßÅíÓÎïÀÔàÃÑàÖàåÌãÉ ŠÖßâÓìÜÃ åÌ ÑàÀÀàÃ Ö/È ãÁ×Ã âÓìÜÃ ÈéÌ–Ë–Óê–Â×àÓâÚàßÅíÓ–È–êËñêÅîÈ


(âÝ èÀÉà)

1 ÅßØ×èÌÌßâÁÈ ÅÜÃÂÜÌ 492.75 0.00

ËñàÎàÃËÜÃ 1,906.00 0.00

×éÖßÍïÖê 8,877.25 0.00

æÆÍïÖê 1,902.00 0.00

ÜàÈÅßÑÜÌ 2,332.00 1.00

âÆäÎÌ 48,381.00 0.00

ÑßÖàÌæÆ 5,518.75 0.00

ÜàÈÅßÑèÃËÜÃ 298.25 0.00

ÑêÌ 37,653.25 0.00

ÌÜÃ 56,913.75 0.00

ÆíÌÍïÖê 837.50 0.00

ÓßØàæÆ 0.00 3519.75

âÆÍÃæÒ 0.00 1808.25

Ö×ÓÇÜŠÇ 165,112.5 5,328

2 ÂáÓŠ×Ì ÌàÀàÇ 0.00 8827.25

13

ØêÌÍïÌ 0.00 45165.25

ÇíÓÓßÖàÈ 0.00 16597.25

Íí×ÖßÑà 0.00 29396.75

ËñàãÁÀ 0.00 6,141.50

æÆÍí×ËÜÃ 0.00 117.00

ÙÜÃÍíÀ 57.50 180.25

Ö×ÓÇÜŠÇ 57.50 106,425.25

3 ÍçÖéÂáæÆ ÂáâÀêÈ 32062.50 22.50

×ÞÃËÜÃ 0.00 37.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 32,062.50 59.5

4 ÌßÂÜÌÛ×Ã ÄèÌËßÍïÖê 101.25 0.00

ÅêäÂÈÉßÍÜÃ 174.25 0.00

æÆâÅÈÊà 152.25 2936.50

ØàÈÆàÇÒÜÃ 78.75 0.00

ÅèÃËÜÃ 5541.75 34.25

ÌàÆàÇËÜÃ 189.00 0.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 6,237.25 2,970.75

5 ×ÞÃÄèÌ ÀàÅê 0.50 0.00

ãÓÈ 8179.75 0.00

âÒìÜÃ 2675.75 0.00

ÆßÌßÂàÓ 15659.75 0.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 26,515.75 0.00

Ö×Ó 229,985.5 114,783.5 Ö×ÓËèÃÚíÈ 344,769


3.3 âÁÈÑàÀâÙìÜ:

o ÖßÈèÍ I: ãÁ×ÃÍ¡ãÀ‹× (âÁÈâÓìÜÃØ‹×ÇÆàÇ, âÁÈâÓìÜÃÉ¿ÌâÏµÃ ãÖß âÁÈâÓìÜÃÎàÀËà), ãÁ×Ã ØÖ×Ã ÌŸËà (âÁÈâÓìÜÃØÖ×ÃÌŸËà ãÖß âÓìÜÃÅéÃ), ãÁ×ÃØÖ×ÃÑßÍàÃ (âÁÈâÓìÜÃÆÞÃâÃéÌ ãÖß âÁÈ âÓìÜÃ ÌŠàÌ), ãÁ×ÃæÆÇßÍïÖê (âÁÈâÓìÜÃÂÜÍ ãÖß âÓìÜÃÆÞÃÝŠÜÌ)

o ÖßÈèÍ II: ãÁ×Ã ÜîÈíÓæÆ (âÁÈâÓìÜÃÝîÌ, âÓìÜÃãÍÃ, âÓìÜÃæÆ ãÖß âÓìÜÃÌàÚ§), ãÁ×ÃØÖ×ÃÌŸËà (âÁÈâÓìÜÃÌàãÖ)

ÉàÉßÖàÃ6: ÅßãÈÃâÌºÜË¯Ë¯âÚàßÅíÓÎïÀÔàÃÑàÖàåÌãÉ ŠÖßâÓìÜÃ åÌ ÑàÀâÙìÜ Ö/È ãÁ×Ã âÓìÜÃ ÈéÌ–Ë–Óê–Â×àÓâÚàßÅíÓ–È–êËñêÅîÈ


(âÝ èÀÉà)

1 æÆÇßÍïÖê ÎàÀÖàÇ 4627.50 0.00

æÆÇßÍïÖê 116.75 0.00

14

ÑÞÃ 3445.00 0.00

âÃéÌ 393.25 0.00

ÂÜÍ 3517.75 0.00

ÆÞÃÝŠÜÌ 7394.25 0.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 19,494.5 0.00

2 Û×ÃÑßÍàÃ ÆÞÃâÃêÌ 2449.50 0.00

ÌàÌ 4864.25 0.00

äÑÌæÆ 1301.50 0.00

Øð×ÃÑßÍàÃ 952.25 0.00

ÎàÀãÆÃ 60.75 0.00

Ö×ÓÇÜ ŠÇ 9,628.25 0.00

3 Û×ÃÌŸËà ÅéÃ 2,270.75 0.00

ÖÜÃ 1,647.25 0.00

Øð×ÃÌŸËà 3,015.75 177.50

×ÞÃÑïÂà 2.00 0.00

ÌàãÖ 849.50 2879.00

Û‹à 0.00 449.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 7,785.25 3,505.5

4 Í¡ãÀ‹× É¿ÌâÏÃ 6,732.50 0.00

Ø×ÇÆàÇ 20,617.00 0.00

ÑàÜîÈíÓ 10,245.25 0.00

ÎàÀËà 5,488.75 0.00

–âÓêÃ 6,911.25 0.00

Øí×âÓìÜÃ 32.50 0.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 50,027.25 0.00

5 ÜîÈíÓæÆ ÌàÚ§ 190.75 2,680.00

âÓìÜÃæÆ 0.00 4,322.00

ãÍŠÃ 0.00 7,425.25

Ãà 0.00 3,124.75

Ý îÌ 69.75 14,234.00

ÎàÀãÍñÃ 1164.25 54.00

Ö×ÓÇÜŠÇ 1,424.75 31,840

6 ÆÞÃÁ×àÃ ÑïÀïÈ 6.25 0.00

Ö×Ó 88,366.25 35,345.5 Ö×ÓËèÃÚíÈ 123,711.75


ÅáÖèÍÈéÌË¯Í¡ÓêÂ×àÓâÚàßÅíÓåÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàãÓ ŠÌ ÈéÌË¯ÓêÌŸÊ‹×ÓÁèÃâÎèÌæÖÇßâ×ÖàÌàÌâÎèÌÉ¿Ì ãÓ ŠÌ ÑºÌË¯Ë ³ÃÌà (Ù‹àÈéÌÉºÌ).

15

IV. ÝïÍãÍÍÀàÌÏßÖéÈÔàÃÑàÖàÔïŠåÌÖà×

4.1 ÝïÍãÍÍÀàÌÏßÖéÈ

ÅßÑàÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÁÜÃ ÅÎÎ Öà× ÅªÃË¯Ù‹àÅíÌåÄÀ¡Âì ÀàÌÏßÖéÈÔàÃÑàÖàåÌ ÅÎÎ Öà× âØèÌæÈ‹ÔŠàÃ ÆèÈâÄÌ×Šà ÓêË ŠàÜŠÞÃËàÃÈ‹àÌÀàÌÏßÖéÈ Ë¯ãÉÀÉ ŠàÃÄàÀ ÍíÈÝÞÌÁÜÃÎßâËÈÜ²Ìƒ ÂìÎßÓàÌ 75% ÁÜÃÀàÌ ÎïÀÔàÃÑàÖàËèÃÚíÈãÓ ŠÌÍçÖéÅèÈ ÎßËàÌ ãÖß 25% ãÓ ŠÌâÎèÌÁÜÃÆà×ÀßÅéÀÜÌÁßÙàÈÌ‹ÜÇ. äÈÇÅßâÖ ŠÇÔïŠ ÅÎÎ Öà× ÏíÌÏßÖéÈÔàÃÑàÖàæÈ‹ 1000 Øà 1800 ÀéäÖ/âÝèÀ Éà/Î ÌèÍãÉ ŠÎêË¯ 7 âÎèÌÉ¿ÌæÎ. ÂàÈÂßâÌ×Šà ÔàÃÑàÖàË¯ÓêÜàÇîÁÜÍâÁÈÎßÓàÌ 30 Îê ÄßÅàÓàÈÅ‹àÃÖàÇ ÝèÍÅßâÖŠÇ ÎßÓàÌ 645 äÈÖà/Îê/âÝèÀÉà. ãÛ ŠÃÁ‹ÓïÌ: Helberg (2005), Alton et al. (2005), ËÜÃÓßÌê× íÃ ãÖß Ü²Ìƒ. (2005)

4.2 ÂŠàÅáÎßËàÌËÈéÌ

åÌÎßÄîÍèÌÌÀàÌÅáÎßËàÌË¯ÈéÌÀßÅéÀá ãÓ ŠÌÎßÓàÌ 2 Øà 9 äÈÖà/âÝèÀÉà/Îê, åÌÀçÖßÌêÎïÀÔàÃÑàÖà ãÓ ŠÌ 4 äÈÖà. ÜêÃÉàÓÅßÑàÍ ãÖß âÃ²ÜÌæÁÁÜÃÈéÌåÌãÉ ŠÖßâÁÈ. âÌºÜË¯ÎïÀÔàÃÑàÖàËèÃÚíÈÔïŠÖà×âÊéÃ É¿Ì Îê 2006 ÓêÎßÓàÌ 28,118 âÝèÀÉà (ÅàÓàÈÁêÈÔàÃæÈ‹ ÎßÓàÌ 700 âÝèÀÉà) ãÖß ãÏÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà

Ë¯ÓêÀàÌÁçÅáÎßËàÌÄàÀÍçÖéÅèÈÎïÀÔàÃÑàÖà ãÉŠÎê 2020 ÎßÓàÌ 350,000 âÝèÀÉà.

4.3 ÀàÌÌáåÆ‹ãÝÃÃàÌ

åÌÀàÌÌáåÆ‹ãÝÃÃàÌâÁ¿àåÌÅ×ÌÎïÀÔàÃÑàÖà ãÓ ŠÌÓêÂ×àÓÄáâÎèÌÉ‹ÜÃåÆ‹ ãÝÃÃàÌ 2 æÖÇßÂì: 1) åÌÆ Š×Ã ÀàÌÀßÀÞÓÈéÌ ãÖß ÀàÌÎïÀ. 2) åÌÀàÌÍí×ÖßÍèÈÝèÀÅà ãÖß ÀêÈÔàÃ. åÌÆ Š×ÃÀàÌÀßÀÞÓÈéÌ ãÖß ÀàÌÎïÀ ÄßåÆ‹ÄáÌ×ÌãÝÃÃàÌÎßÓàÌ 400 Øà 500 ãÝÃÃàÌ/âÝèÀÉà/Îê ãÖß åÌÆ Š×ÃÀàÌÍí×ÖßÍèÈÝèÀÅà ãÖß ÁêÈÔàÃ ÄßåÆ‹ãÝÃÃàÌÎßÓàÌ 150 Øà 200 ãÝÃÃàÌ/âÝèÀÉà/Îê. È‹àÌÀàÌÌáåÆ‹ãÝÃÃàÌ, âÊéÃãÓ ŠÌ ÄßâÎèÌÎßâÈèÌÅáÝÜÃÀ¡ÉàÓ, ãÉŠ×ŠàÄáÌ×ÌãÝÃÃàÌË¯ÄáâÎèÌÉ¡ÀàÌÎïÀ ãÖß ÀàÌÁêÈâÜíàÔàÃ À¡âÎèÌÍèÌØà ÅáÂèÌ. âÌ ²ÜÃÄàÀ×Šà ÅÎÎ Öà× ÓêÄáÌ×ÌÎßÆàÀÜÌ Ù‹ÜÇ ãÖß ÄßÍ¡ÑÞÃÑçÀèÍÄáÌ×ÌË¯É‹ÜÃÀàÌÁÜÃÀàÌ ÏßÖéÈÔàÃÑàÖà ÉàÓË¯ÖèÈÊßÍàÌæÈ‹ÂàÈÀß âÎ¿àÚàÇæ× ‹åÌÎßÄîÍèÌ. ÌÜÀÄàÀÌÌ ÎßØ× èÈÅàÈÁÜÃÀàÌÏßÖéÈÔàÃÑàÖà åÌÎßâËÈÜ ²Ìƒ À¡æÈ‹âÉìÜÌåØ‹Ýï‹ âÊéÃÏíÌÀßËíÍËàÃÈ‹àÌ

ÅèÃÂíÓ ÜèÌÍ¡ÈêË¯ÄßÉàÓÓà ÀèÍÀàÌÜßÌîÇàÈÌáâÁ¿àãÝÃÃàÌ ÄàÀ ÉŠàÃÎßâËÈâÎèÌÄáÌ×ÌÛ×ÃÛàÇÓàâÝèÈ ×ÞÀåÌÎßâËÈÙ±ÃÜêÀ.

4.4 ÖàÂàÔàÃÑàÖà

åÌÎßÄîÍèÌâØèÌæÈ‹×Šà ÇèÃÓêÂ×àÓÝÞÀÝ‹ÜÃÉ‹ÜÃÀàÌÏíÌÏßÖéÈÁÜÃÔàÃÑàÖà ãÖß ÓêÉß ÛàÈÔàÃÑàÖàË¯Èê ãÖß ÓêãÌ×äÌ‹ÓÄßâÑ¯ÓÁºÌåÌ 10 ÎêÁ‹àÃÙ‹à. ãÉ ŠæÎÂÞÃÂïŠÀèÌ ÌÌ, ÇèÃÅèÃâÀÈâØèÌ×Šà × íÃÄÜÌÀàÌÏßÖéÈ ãÖß ÀàÌÉßÛàÈÔàÃÑàÖà ÇèÃÓêÖèÀÅßÌßÍ¡ÎíÀÀßÉé “ÁºÌƒ ÖíÃƒ”, ÈÃÌÌ Æà×ÀßÅéÀÜÌ ãÓ ŠÌÄáâÎèÌÉ‹ÜÃÓêÀíÌ æÀÜèÌãÌ ŠÌÜÌåÈ Ù±Ã âÑ ²ÜÝèÍÓìÀàÌÉíÀÖàÂà ÁÜÃÍèÌØàÔàÃÑàÖà. åÌÀàÌÉíÀÖàÂàÁÜÃÔàÃÑàÖàÌ ÀàÌ ÆîÀÇï‹ÄàÀËàÃÑàÀÅ Š×ÌÖèÈ ÌèÍ×ŠàÓêÂ×àÓÄáâÎèÌÔ ŠàÃÇªÃ. ÍèÌØàÙ±ÃË¯ÅáÂèÌ ãÓ ŠÌÂ×àÓÅíÌåÄÁÜÃÌèÀÖíÃËëÌ åÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàãÓ ŠÌÓêÔŠàÃÛ×Ã ÛàÇ ÈÃÌÌ, âÃ²ÜÌæÁÁÜÃÅèÌÇà ÁÜÃÀàÌÖíÃËëÌåÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà É‹ÜÃâÝèÈåØ‹ âÚàßÅíÓ ÓêÁÌÉÜÌÔ ŠàÃÄßãÄ‹Ã äÈÇÀàÌÀáÌíÈâÁÈË¯âÚàßÅíÓåÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖà, ÛêÀâ× ´Ì

ÏíÌÀßËíÍË¯ÜàÈÄßÉàÓÓàËàÃÅèÃÂíÓ ãÖß ÅßÑàÍã×ÈÖ‹ÜÓ.

16

V. ພາບລວມຂອງບ ນຫາ, ສ ງທາທາຍ ແລະໂອກາດໃນການຜະລດຢາງພາລາຂະໜາດນອຍໃນ ສປປ ລາວ

5.1 ປດໃຈຫລ ກທ ຜ ກດນຢ ເບ ອງຫລງການປ ກຢາງພາລາ ຢ ໃນ ສປປ ລາວ

ການປກຢາງພາລາ ຢໃນ ສປປ ລາວ ໃນປະຈບນ ກຳລງມການຂະຫຍາຍຕວຢາງວອງໄວ ໃນພນທຂະໜາດ ໃຫຍ. ກຳລງແຮງຜກດນຕນຕ ທເຮດໃຫການປກຢາງພາລາ ມການຂະຫຍາຍຕວ ຢາງວອງໄວນ ແມນການ ລງທນຂອງພາກສວນເອກະຊນ ຊງເກອບທງໝດແມນການລງທນຈາກນກລງທນຕາງປະເທດ ລວມທງບນດາ ຫວໜວຍທລະກດສວນບກຄນຂະໜາດນອຍ ຈນເຖງບລສດຂະໜາດໃຫຍ. ເນອງຈາກວາ ການເພມຂນຂອງ ຄວາມຕອງການ ຢາງພາລາໃນຕະຫລາດໂລກ, ໂດຍສະເພາະ ຄວາມຕອງການທເກດຂນໃໝ ຈາກການ

ຂະຫຍາຍເສດທະກດ ໃນ ສປ ຈນ ໄດສາງເງອນໄຂໃຫຢາງພາລາມລາຄາຖບຕວຂນ, ເປນເຫດໃຫນກລງທນ ຫລງເຫນ ຄວາມອດມ ສມບນທາງດານທດນ ແລະ ລະບບການຜະລດກະສກຳທມຢາງຫລາກຫລາຍ ໃນ ສປປ ລາວ ເປນທາແຮງ ທສາມາດສະໜອງໂອກາດອນສຳຄນ ສຳຫລບການເພມປະລມານການສະໜອງຢາງພາລາ ຕາມຄວາມຕອງການ ຂອງຕະຫລາດໄດ. ຄວາມຮກຽວກບຢາງພາລາ ໃນ ສປປ ລາວ ບວາຢໃນພາກລດ ກຄ ພາກເອກະຊນ ຍງມຢຢາງຈຳກດ ແລະ ຍງບທນກວາງຂວາງ. ດງນນ, ໃນຂະນະ ທກະຊວງກະສກຳ ແລະ ປາໄມ ມຄວາມສນໃຈເປນພເສດ ທຈະ ຍກລະດບລາຍຮບຈາກການຜະລດກະສກຳ, ແຕຄວາມສາມາດໃນການສະໜອງການສງເສມ ທາງດານ ເຕກນກ

ທຈຳເປນ ໃຫແກຊາວກະສກອນ ພດຍງບພຽງພ. ນອກຈາກນນ, ກນໄກຊກຍດານອນ ເຊນ ກນໄກທາງດານ ສນເຊອ ແລະ ການຊກຍທາງດານການຈດຕງ ໃຫແກຊາວກະສກອນ ຜທສນໃຈຈະປຢາງພາລາ ກຍງບທນ ພຽງພ. ຊອງວາງຄວາມຂາດເຂນເຊນນ ຈງເປນໂອກາດດ ໃຫແກການລງທນ ແລະ ການທຳທລະກດ ຂອງນກລງທນຈາກ ຕາງປະເທດ ເປນຕນແມນ ຈາກ ສສ ວຽດນາມ, ສປ ຈນ ແລະ ປະເທດໄທ. ໄປຄຽງຄກບ ການຜກດນຈາກຄວາມຕອງການຜະລດຕະພນຈາກຢາງໃນຕະຫລາດໂລກ ແລະ ການລງທນຈາກ ຕາງປະເທດແລວ, ລດຖະບານລາວ ຍງມແນວທາງສງເສມການປກຢາງພາລາ ກຄ ພດເສດຖະກດ ຊະນດອນໆ ຢາງແຂງແຮງ ເພອເປນທາງເລອກສຳຫລບປຽນແທນ ການຖາງປາເຮດໄຮ ຊງນອນຢໃນແຜນງານຫລກ ຂອງລດຖະບານ ສຳຫລບການພດທະນາ ເສດຖະກດ-ສງຄມຂອງຊາດ. ຄວາມພະຍາຍາມ ໃນການຢດຕການ

ຖາງປາເຮດໄຮ ໃນໄລຍະຜານມາ ໄດພບກບຄວາມຫຍງຍາກຫລາຍຢາງ ແລະ ບາງຄງ ໄດນຳໄປສການສາງ ຜນສະທອນ ອນບດຕຊວດການເປນຢຂອງປະຊາຊນ ກຄ ຕຄວາມຮບປະກນທາງດານສະບຽງອາຫານ. ໄປຄວບຄກບ ເຫດການດງກາວນ, ແຜນພດທະນເສດຖະກດ-ສງຄມຂອງຊາດ ໃນ 5 ປຕໜາ ໄດຫນປຽນ ຮບແບບ ການຜະລດກະສກຳ ຈາກການຜະລດເພອກມຕນເອງຂະໜາດນອຍ ໄປສການຜະລດສນຄາ ຕາມກນໄກ ຂອງການຕະຫລາດ. ພະນກງານໃນພາກລດ ໃນຫລາຍລະດບ ເຊອວາ ການປກຢາງພາລາ ເປນທາງອອກວເສດ ອນນງ ສຳຫລບປຽນແທນການຖາງປາເຮດໄຮ, ປະກອບສວນຕຫລດຜອນຄວາມທກຍາກ ແລະ ການສະໜອງ ວຽກເຮດງານທຳ. ທດສະນະດງກາວນ, ເຫນວາ ມລກສະນະພນເດນ ເຖງວາ ຍງຂາດຄວາມຮ ທາງດານ ເຕກນກ, ດານເສດຖະກດ ແລະ ສງຄມ ກຽວກບການປກຢາງພາລາ ກຄ ການຂາດຄວາມຮກຽວກບຮອບວຽນ

ຂອງການຕະຫລາດຢາງພາລາຂອງໂລກກຕາມ.

17

5.2 ບດຮຽນຈາກການປກຢາງພາລາຂະໜາດນອຍ

ຊາວກະສກອນ ໃນພາກເໜອຂອງລາວ ເບງເໝອນວາ ຈະມການຖອດຖອນບດຮຽນ ແລະ ຄວາມຮກຽວກບການ ປກຢາງພາລາ ຈາກຍາດພນອງ ໃນຊນເຜາດຽວກນ ທອາສຍຢເລາະຕາມຊາຍແດນຈນ ກງກນຂາມກບ ເມອງສບ ສອງປນນາ ຂອງ ສປ ຈນ. ເຖງແນວໃດກດ, ໃນເມອມຈຳນວນຂອງຊາວກະສກອນຜປກ ແລະ ໄດຮບບດ ຮຽນກຽວກບການປກຢາງ ເພມຂນເທາໃດ, ເຫນໄດວາ ຄວາມຮກຽວກບການສາງສວນຢາງພາລາ ຂນພນຖານ ໄດກະຈາຍໄປໃຫເຫນໃນທວພາກເໜອຂອງລາວແລວ, ແຕວດຖພນ ເຊນ ແກນຢາງ, ຍອດຢາງ ແລະ ອປະ ກອນສຳຫລບການກດເອາຢາງ ແລະ ການຊກຍດານເຕກນກ ສຳຫລບການສາງຕງ ສວນຢາງທງໝດ ແມນໄດ

ມາຈາກ ສປ ຈນ ກນທງນນ (ໃນປະຈບນນ, ບຮວາການສະໜອງເບຍຢາງຮາກເປອຍ ທໄດຮບ ການປບປງພນ ໄດຈກເປເຊນຂອງຄວາມຕອງການຈາກຊາວກະສກອນລາວ). ບນຫານງອກອນນງທເຫນວາສຳຄນ ແມນແຮງງານ ທມຄວາມສາມາດໃນການສາງສວນຢາງພາລາ ສວນໃຫຍ ກແມນມາຈາກ ສປ ຈນ. ນອກນນ, ຍງມຫລາຍບນຫາກຽວກບວງການທລະກດຢາງພາລາ ທຕອງໄດຄຳນງເຖງ. ເປນຕນແມນຊາວກະສ ກອນສວນໃຫຍ ໃນພາກເໜອຂອງ ສປປ ລາວ ຍງບທນມບດຮຽນ ຫລ ຍງມບດຮຽນນອຍເກນໄປກຽວກບການ ຜະລດພດເສດຖະກດ. ເຖງວາ ສະພາບການຈະມການປຽນແປງກຕາມ, ແຕພວກເຂາເຈາກຍງບທນມຮບແບບ ການຜະລດຕາມກນໄກການຕະຫລາດ. ຍງໄປກວານນ, ການຂາດໂຄງລາງພນຖານ ໃນ ສປປ ລາວ ຈະສບຕ

ການປ ກຢາງພາລາຂະໜາດນອຍໃນພາກເໜ ອຂອງລາວ : ກລະນ ສ ກສາໃນບານຫາດຍຽວ , ແຂວງຫລວງນຳທາ

ຜທສະນບສະນນການແຜຂະຫຍາຍຂອງການປກຢາງພາລາ ໃນ ສປປ ລາວ, ບວາຈະເປນພາກລດ ກຄ ພາກເອກະຊນ, ຕາງກພາກນອາງເຖງຕວຢາງຂອງຄວາມເປນໄປໄດ ໃນການປກຢາງພາລາ ຢບານ ຫາດຍຽວ, ຊງເປນບານຂອງເຜາລາວສງ ໃນແຂວງຫລວງນຳທາ ພາກເໜອຂອງ ສປປ ລາວ ຕດກບຊາຍແດນຈນ ທແຂວງສບສອງປນນາ. ປະຊາຊນໃນບານດງກາວ ໄດເລມປກຢາງພາລາມາຕງແຕປ 1994-95 ແລະ ໄດກດ ແລະ ເກບກຢາງມາແລວເປນປທ 5 ໃນປ 2006 ແລະ ເຫນວາ ເຂາເຈາໄດລາຍຮບດຈາກກດຈະກຳດງກາວ. ເຖງວາການວເຄາະທາງດານເສດຖະກດ ຍງສະແດງອອກ ບທນຈະແຈງ ກຽວກບຄວາມຍນຍງຂອງການສາງກຳໄລໃນໄລຍະຍາວກຕາມ, ໂດຍສະເພາະ ໃນພາກເໜອ ຂອງລາວ, ແຕຜນສຳເຫລດຂອງປະຊາຊນໃນບານດງກາວ ໄດປກລກຄວາມສນໃຈ ຂອງຄນ ໄປທວ ພາກເໜອແລວ. ແຕໃນນ ຄວນຈຳໃສໃຈໄວວາ ບານດງກາວ ມປດໃຈທເປນທາແຮງ ພເສດຫລາຍຢາງ ສຳຫລບການຜະລດຢາງພາລາ, ໂດຍສະເພາະ ມນມທຕງຢໄກກບເສນທາງ ທມສະພາບຂອນຂາງດ, ໄກກບຊາຍແດນຈນ ແລະ ໄກກບໂຮງງານປງແຕງຢາງພາລາ ໃນປະເທດຈນ. ນອກຈາກນນ, ບານດງກາວ ມທຕງຢຈດບສງຊນປານໃດ ຖາທຽບໃສສະພາບພມປະເທດທວໄປ ໃນພາກເໜອຂອງລາວ. ຍງໄປກວານນ, ຊາວເຜາມງ ຍງເປນທຮກນດແລວວາ ເປນເຜາຊນ ທມຄວາມດໝນຂະຍນຂນແຂງ ແລະ ມຄວາມຕງໃຈສງໃນການບນລຜນ. ໃນປະຈບນນ, ບານຫາດຍຽວ ຍງເປນບານດຽວຢໃນ ສປປ ລາວ ທໄດປະສບຜນສຳເຫລດ ຈາກການ ປກຢາງພາລາ ໃນທວບານ. ສວນການປກ ແລະ ເກບກຢາງພາລາ ຢບານອນໆ ໃນພາກເໜອຂອງລາວ ຍງເຫນວາ ຍງມລກສະນະຈຳກດເຈາະຈງໃສສະເພາະ ຊາວກະສກອນຜມຖານະຄອບຄວດ, ໂດຍສະເພາະ ຜທມທດນຢໄກແຄມທາງໃຫຍ.

18

ສງຜນເຮດໃຫການຕະຫລາດທງໝດ ມຄວາມເປນໄປໄດຍາກ. ຊາວກະສກອນສວນໃຫຍ ໃນເຂດພດອຍ ແມນກກ ໜງສ ຫລ ຮອານຮຂຽນພຽງເລກນອຍ, ແລະ ມກຈະບສາມາດເວາພາສາກາງຂອງຊາດໄດຢາງລຽນໄຫລ. ໃນ ເຫດການເປນເຊນນ, ການເຊນສນຍາທລະກດກຈະພບກບຄວາມລຳບາກ. ຊຳໄປກວານນ, ຮາງສນຍາທເຮດຂນ

ໂດຍນກລງທນຈນ ຈະບຖກຕອງຕາມາດຖານສາກນ ແລະ ບມມາດຕະການຮດກມພຽງພ. ກຽວຂອງກບການຄາຢາງພາລາ ແລະ ພດເສດຖະກດ ໂດຍທວໄປ, ຊາວກະສກອນລາວ ໃນເຂດພດອຍ ຫລາຍຄນ ໄດທຽບລະດບຂອງຕນ ຢໃນລະດບການຮບປະກນທາງດານການດຳລງຊວດ ມຄວາມສາມາດຈຳກດໃສ ການປກເຂາໃຫກມກນ, ໂດຍສະເພາະ ແມນປກເຂາແບບອາສຍນຳຝນ ໃນເຂດພດອຍ. ສວນການຄາດຄະເນໄປຫາລະບບການຜະລດກະສກຳໃນອະນາຄດ ດວຍການຜະລດພດເສດຖະກດເປນສນຄາ ແມນມຄວາມເປນໄປໄດຍາກຫລາຍ ຍອນເປນຄວາມເປນຫວງຕການຮບປະກນທາງດານສະບຽງ, ເງອນໄຂດານໂຄງລາງພນຖານບດ, ແລະ ຄວາມບພຽບພອມ ແລະ ບແນນອນຂອງກນໄກການຕະຫລາດ. ແຕເຖງແນວໃດກດ ມນພດມຄວາມກດດນທາງ

ດານນະໂຍບາຍ ທຢາກຈະກາວໄປສລະບບການຜະລດກະສກຳ ທສອດຄອງກບກນໄກການຕະຫລາດ. ການມງໜາ ແລະ ກາວໄປສ ການປກພດຢນຕນອາຍຍາວ ເຊນ: ຢາງພາລາ ໂດຍບມຄວາມເຂາໃຈຢາງພຽງພ ກຽວກບຄວາມສຽງອນຮາຍແຮງ ທມຕການດຳລງຊວດຂອງຊາວກະສກອນ, ຕລະບບການຜະລດກະສກຳ ແລະ ຕສງແວດລອມ ສາມາດສາງຜນກະທບອນບດ ຕປະຊາຊນຊາວຊນນະບດໄດ.

5.3 ຮບແບບການລງທນຂອງບນດາບລ ສ ດຕາງປະເທດ

ເນອງຈາກວາ ຊາວກະສກອນສວນໃຫຍ ໃນ ສປປ ລາວ ຂາດທນຮອນສຳຫລບການປກຢາງພາລາ ແລະ ສະຖາບນການເງນ ບວາ ຈະເປນທະນາຄານຂອງລດ ກຄ ຂອງເອກະຊນ ກຂາດຄວາມສາມາດ ໃນການຊກຍທາງດານການເງນ ໃຫແກຊາວກະສກອນຜສນໃຈປກຢາງພາລາ. ດງນນ, ຮບແບບການລງທນ ທພນເດນສຳຫລບການຂະຫຍາຍການປກຢາງພາລາ ຈງຂນຢກບ ການຊກຍທາງດານວຊາການ ແລະ ທາງດານການເງນ ຈາກນກ

ລງທນຈາກຕາງປະເທດ. ຢໃນພາກໄຕ ຂອງລາວ (ເບງແຜນທ) ບນດານກລງທນ ໄດຮບການສຳປະທານເຊາດນຂະໜາດໃຫຍ (ໃນບາງແຂວງ ມການອະນມດເນອທສຳປະທານ ເຖງ 25.000 ຮຕ) ໃນໄລຍະຍາວ. ໃນສະພາບການເຊນນ, ໂອກາດໃນການເຂາຮວມ ຂອງຜຜະລດຂະໜາດນອຍ ແມນມໜອຍເຕມທ ແລະ ມນຈະກໃຫເກດມ ຄວາມວຕກກງວນຫລາຍຢາງ ກຽວກບຜນກະທບທາງດານສງຄມ ແລະ ສງແວດລອມທຈະເກດຕາມມາ ຈາກການໃຫສຳປະທານແບບນ. ໃນເຂດພາກເໜອ, ໄດມການຕດສນໃຈຢໃນ 3 ແຂວງ ທມການປກຢາງພາລາຂະໜາດໃຫຍ (ບແກວ, ຫລວງນຳທາ ແລະ ອດມໄຊ) ວາ ຈະບອະນຍາດໃຫນກລງທນສຳປະທານດນຂະໜາດໃຫຍ, ແຕຈະໃຫນກລງທນ ສມທບ

ວຽກງານກບ ອຳນາດການປກຄອງເມອງ ແລະ ອຳນາດການປກຄອງທອງຖນ ສາງສວນຢາງຮວມກບຊາວສວນຢາງທອງຖນຜທມທາແຮງແລະຄວາມສາມາດ. ນອກນນ, ຍງໄດມການຕດສນໃຈໃນປຜານມາ ອກວາ ຈະບອະນຍາດໃຫມການປກຢາງເລາະລຽບຕາມຊາຍແດນລະຫວາງປະເທດ ໃນໄລຍະ ລດສະໝ 5 ກໂລແມດ. ໃນຂະນະທແຂວງຫລວງນຳທາ ກຳລງນຳໄຊວທທາງແບບລະມດລະວງ, ແຂວງອດມໄຊ ຕດສນໃຈ ຈະອອກອະນມດການສຳປະທານດນ ເຖງວາ ຈະມການຕກລງກນລວງໜາແລວກຕາມ.

19

ຢໃນພາກເໜອ, ນກລງທນ (ເຖງວາຈະມຊາວລາວຜຖານະດລງທນສວນນງກຕາມ, ແຕສວນໃຫຍແມນນກລງທນຈນ) ໄດເຊນສນຍາທລະກດຮວມກນກບ ຊາວບານສວນບກຄນ ແລະ ກມຊາວບານ ແລະ ທນເກອບທງໝດ ສຳຫລບເປນຄາໄຊຈາຍສນເປອງໃນການປກຢາງ ມາຈາກນກລງທນ. ນອກຈາກນນ, ນກລງທນ ຍງເປນຜສະໜອງ

ການຊນຳທາງດານວຊາການ ກຽວກບ ການປກ ແລະ ບາງຄງຍງສະໜອງແຮງງານເຂາໃນການສາງສວນປກຕມ. ຫລງຈາກນນ,ຊາວບານ ຈະເປນຜບວລະບດຮກສາສວນຢາງ ໃນສວນໃດນງ ຫລວາ ທງໝດ. ໃນປທ 6 ໃນເມອເລມຕນກດ ແລະ ເກບກຢາງ, ຈຳນວນຕນຢາງ ຫລ ຈຳນວນຜນຜະລດຢາງ ຈະຖກນຳມາແບງກນເປນ ເປເຊນ, ສວນໃຫຍ ຈະຢໃນອດຕາ 50:50 (ຫລ ນກລງທນ 60%ແລະ ຊາວບານ 40%). ຜນຜະລດຂອງຢາງທງໝດ ຈະແມນນກລງທນເປນຜເກບຊແຕພຽງຜດຽງ, ເຖງວາ ຈະບມການກຳນດລາຄາເພດານໄວລວງໜາໃນສນຍາ ກຕາມ. ແຕສນຍາພດມການກຳນດໄວວາ ພາຍຫລງສນສດການກດຢາງ, ນກລງທນ ມສດຕດປຳ ແລະ ຂາຍຕນຢາງດງກາວ ຊງອາດຈະແບງປນຜນປະໂຫຍດສວນໃດນງໃຫແກຊາວກະສກອນ.

ບນຫາອກຢາງນງ ກຽວຂອງກບຂະບວນການອອກອະນຍາດ ສຳຫລບການລງທນປກຢາງພາລາ. ເນອງຈາກວາ ບມການກຳນດອນຈະແຈງວາ ຢາງພາລາ ເປນພດກະສກຳ ຫລວາ ເປນຊະນດພນພດປາໄມ ດງນນ ກອນຈະຕກລງເຊນສນຍາກບນກລງທນໄດ ກຕອງໄດຜານຂນຕອນ ອງຕາມຫລາຍໆນະໂຍບາຍ ຫລ ຫລກການ ແລະ ຜານຫລາຍອງການຈດຕງ. ໃນພາກເໜອ, ອຳນາດໃນການຮບຮອງເອາການລງທນ ຂນຢກບຂະໜາດຂອງການລງທນ (ມນຄາຂອງການລງທນ). ສວນຢທາງພາກໄຕ ແມນອງໃສຂະໜາດຂອງເນອທການສຳປະທານ(ຈຳນວນ ເຮກຕາ). ຕາຕະລາງ3: ບລສດທໄດລງທນປກຢາງພາລາຢໃນລາວ ລ/ດ ຊບລສດ ປ ເນອທ

ຮຕ ແຂວງ ຮບແບບການແບງ

ປນຜນປະໂຫຍດ ມນຄາການລງທນ ກບ/ຮຕ(1-7ປ)

1 ຮວມມລາວ-ຈນ 2004 581 ບແກວ

2 ປກຢາງພາລາລາວ-ຊໂນ(ຈນ) 1994-04 4144 ຫວງນຳທາ 70:30 13,573,700

3 ເຊນລ(Sunlee)(ຈນ) - 30 ຫວງນຳທາ 13,573,700

4 ເກຍຊງ(ຈນ) (ຈນ) 2005 ຫວງນຳທາ

5 ໄຊປະຈນ(ລາວ) 2005 ຫວງນຳທາ

6 ເຊນຮວ(ຈນ) 2005 ຫວງນຳທາ

7 ຢນານ(ຈນ) 2005 ຫວງນຳທາ

8 ຈຽນຟອງ(ຈນ) 2004 1220 ອດມໄຊ 60:40

9 ສພນສາລກາ(ລາວ) 2005 ອດມໄຊ

10 ຊຽງເຮງ Xieng Heng(ຈນ) ອດມໄຊ

11 ຢງຈວປາ Ying Chiu Pa (ຈນ)

2006 ອດມໄຊ

12 ຄຳທາ 2006 ອດມໄຊ

13 ປກຢາງພາລາລາວ-ຊໂນ(ຈນ) 2002 102 ອດມໄຊ 70:30 13,573,700

14 ປກຢາງພາລາລາວ-ຊໂນ(ຈນ) 2002 ຫວງພະບາງ

15 ຈງເຮ(ຈນ) 2004 ຫວງພະບາງ

16 ປາ-ກວາງສ(ຈນ) 2003 ຫວງພະບາງ

17 ພດທະນາເຂດພດອຍ(ລາວ) 1990 90 ຄຳມວນ

18 World Group 2004 4 ຄຳມວນ

20

19 ກາວສ ດາລກ(Cao Su Daklak) (ຫວຽດນາມ)

2005 332

20 ດາວຟ(ລາວ) 1995 74 ຈຳປາສກ

21 ໂຮຈມນ (ຫວຽດນາມ) 2005 1642 ຈຳປາສກ

22 ກາວສດກລກ(Cao Su Daklak) (ຫວຽດນາມ)

2005 511 ຈຳປາສກ

ລວມ

19 ບລ ສ ດ ທ ໄດ ລ ງທ ນປ ກຢາງພາລາ ຢ ສປປ ລາວ .

ແຫງຂມນ: ການສຳຫວດພນທການປກຢາງພາລາ ຂອງ ສນຄນຄວາປາໄມ, 2006

5.4 ຮບແບບຕາງໆຂອງລະບບການສ ງເສ ມ ແລະ ການລງທນ

3ຮບແບບ ການກະກຽມການຄມຄອງ ແລະ ການລງທນ ແມນວາປະຈບນໄດຮບຮໂດຍທວໄປແລວ ພາຍໃນປະ ເທດ ໂດຍສະເພາະ ແຂວງ ພາກເໜອ(ຫວງນຳທາ) ລະອຽດດງລມນ: (1) ຄອບຄວຊາວກະສກອນ : ໝາຍຄວາມວາ

ແນະນຳໃຫຄອບຄວຊາວກະສກອນເຮດດວຍຕວຂອງເຂາເຈາເອງ ເຊນ: ການຄດເລອກແນວພນ, ຄນນະພາບຂອງເບຍ, ການເອາຕວລອດ, ຄດເລອກພນທ, ກະກຽມພນທ, ການ ປກ, ການບວລະບດຮກສາ, ການກດຢາງ, ການປງແຕງ ແລະ ຊອກຫາຕະຫາດເພອການຂາຍຕາງໆ. (2) ສະມາຄມຊາວກະສກອນ : ຊາວກະສກອນແມນຈດຂນເປນກມ ເຊງພນທດນ ແມນຖກມອບໃຫເປນຂອງໃຜ ລາວຂອງຜທຢໃນກມ. ເຂາເຈາເອາແຮງກນ ໃນການປກ, ຊາວກະສກອນແຕລະຄອບຄວ ແມນຈະຕອງເຊນຂຕກ ລງກບສະມາຄມ, ຖາຫາກວາຊາວກະສກອນຄອບຄວໃດໜງ ຫາກບປະຕບດຕາມຂຕກລງ ພນທປກຢາງ ແມນ ຈະຖກມອບໃຫແກຄອບຄວອນສບຕເອາໃຈໃສ ແລະ ບວລະບດຮກສາ. (3) ບລ ສ ດປ ກຢາງພາລາ : ສຳລບບລສດ ແມນມ 2 ລກສະນະການປກຄ:

ການໃຫສຳປະທານທດນຂອງລດຖະ ບານ, ບລສດເຮດຂຕກລງການປກຢາງພາລາຮວມກບປະຊາຊນ, • ການສຳປະທານ: ການເຮດຂຕກລງການປກຢາງພາລາ ແມນສາມາດເຮດໄດກບອຳນາດການປກຄອງເມອງ

ຖາຫາກພນທສວນປກຢາງພາລາຕາກວາ 100 ຮຕ, ຖາຫາກວາພນທຫາຍກວາ 100 ຮຕ, ຂຕກລງ ແມນ ສາມາດເຮດໄດຢໃນລະດບແຂວງ o ບລສດຈາງແຮງງານຊາວບານ ວນລະ 20,000ກບ/ຄນ o ວດສະຖຕາງໆ ແມນນຳມາຈາກປະເທດຈນ o ທາງພາກໃຕບລສດດກດກຄາວສ ຂອງຫວຽດນາມ ໄດມການເຮດບດສນຍາກບຊາວບານ ໂດຍໃຫ

ເງນເດອນເທາກບ 600,000 ກບຕເດອນ

• ການກຳນດເຂາໃນຂຕກລງກບຊາວກະສກອນ: ຊາວກະສກອນປກຢາງດວຍຕວຂອງເຂາເຈາເອງ ໂດຍການ ແນະນຳວຊາການຈາກຈນ, ເຊງທາງບລສດຈະເປນຜຕອບສະໜອງທາງດານແນວພນແກຊາວກະສກອນ ປກ, ຈນແມນຈາຍເງນຄາແຮງງານປກ. ການແບງປນຜນຜະລດ ແມນ 70:30 ເຊງ 70% ແມນຂອງປະ ຊາຊນ ແລະ 30% ແມນຂອງບລສດ. ເຊງໃນບນດາແຂວງ ພາກເໜອເປນທຮຈກກນດ ແມນລະບບ 2+3 ໝາຍຄວາມວາ ປະຊາຊນໃຫທດນ, ແລະ ແຮງງານ, ບລສດ ແມນໃຫວຊາການ, ດານການເງນ ແລະ ການຊອກຫາຕະຫາດ. ມນຄາການສງ ອອກທງໝດແມນປະຊາຊນຈະໄດຮບ 60%ຂອງມນຄາ ແລະ 40%ແມນເປນຂອງບລສດ.

21

5.5 ຂ ບ ງຄບ ແລະ ສ ງທາທາຍ

ສຳລບຂບງຄບ ທກຽວພນກບການປກຢາງພາລາ ໃນ 3ຮບແບບການລງທນ, ເຊງຂບງຄບຂອງ ຄອບຄວຊາວກະ ສກອນ ແລະ ສະມາຄມຜະລດຢາງພາລາຂອງຊາວກະສກອນນນມຄ:

o ການຂາດຄວາມຮກຽວກບການຄດເລອກຊະນດພນ

o ການຂາດແຫງຂມນຂາວສານ ແລະ ການແລກປຽນບດຮຽນຢາງຢາລາ o ການຂາດຄວາມຮເຖງຄວາມເໝາະສມຂອງຊະນດພນຢາງພາລາແຕລະຊະນດຕກບພນທຕາງໆ o ບມທນຮອນໃນການປກຢາງພາລາ o ນຳໃຊທດນຢາງບຖກຫກການ o ເກດການຄດແຍງກນພາຍໃນຜທຢດງເດມ ກບ ຜທອບພະຍກມາຢນຳຫງ o ນຳ ແລະ ໄຟຟາບພຽງພ ສຳລບການປງແຕງຢາງພາລາພາຍໃນບານ o ການຂາດຄວາມຮກຽວກບການເກບຮກສາ ແລະ ການປງແຕງນຳຢາງ o ອຳນາດການເຈລະຈາ ລະຫວາງຊາວກະສກອນ ກບພຄາ ຍງຕາ o ການສຳປະທານພນທຂະໜາດໃຫຍ ແມນມຜນກະທບຕການວາງແຜນນຳໃຊທດນ ແລະ ມອບດນ-

ມອບປາ. o ບມຂຕກລງທາງດານການຄາລະຫວາງລດຖະບານລາວ ກບ ລດຖະບານຈນ

5.6 ຜນກະທບຈາກການປກຢາງພາລາທ ມ ຕ ສ ງແວດລອມ

ອກຂງເຂດນງທໜາເປນຫວງ ແມນ ການປກຢາງພາລາໃນເນອທຂະໜາດໃຫຍ ວາມນຈະມຜນກະທບອນບດ ຕການນຳໄຊທດນ, ຕແຫລງນຳ ແລະ ຕສງແວດລອມຄແນວໃດ. ການປກຢາງພາລາເປນປາລວນໃນເນອທຂະໜາດໃຫຍ ອາດຈະສາງພາບໂດດເດນບງາມຕາຢໃນສະພາບພມປະເທດ ແລະ ອາດສາມາດປຽນແປງລກສະນະຂອງນຳໃນແຫລງນຳ ກຄ ການປຽນແປງສດສວນຂອງພດ ແລະ ສດປາ ຢໃນເຂດນນ ກເປນໄດ. ເຖງວາ ເນອທສວນໃຫຍ ທອະນຍາດໃຫປກຢາງພາລາ ເປນເຂດປາເຊອມໂຊມ ຫລ ເປນປາເຫລາ, ແຕຢທາງພາກເໜອຂອງລາວ ເນອທປາເຫລາໃນເຂດພດອຍ ພດເປນຖນອາສຍຂອງຊວະນາໆພນ ແລະ ສວນໃຫຍມກຈະມບດບາດອນສຳຄນ ຕຄວາມຄຳປະກນທາງດານສະບຽງອາຫານຂອງຊາວບານ. ນອກຈາກນນ, ການປກ

ຢາງພາລາເປນປາລວນໃນເນອທຂະໜາດໃຫຍ ຈະເປນການຈຳກດການທຳມາຫາກນຂອງຊາວບານ ທມການດຳລງຊວດຕດພນກບປາໄມ ແລະ ຜະລດຕະຜນຂອງປາໄມ ເນອງຈາກວາ ລດກມຄວາມຈຳເປນທຕອງໄດປກປອງເນອທສະເພາະໃດນງຈາກການນຳໄຊທດນບາງປະເພດ, ໂດຍສະເພາະໃນເຂດປາສະຫງວນ ແລະ ເຂດ ແຫລງນຳທມຄວາມສຳຄນ.

5.7 ຢາງພາລາ ແລະ ເສດຖະກດທອງຖ ນ

ສປປ ລາວ ມປະຊາກອນເກອບເຖງ 6 ລານຄນ, ດງນນ ຄວາມເປນຫວງອກຢາງນງ ກຄການນຳເຂາແຮງງານຈາກຕາງປະເທດ ມາທດແທນການຂາດແຮງງານຢໃນປະຈບນ. ໃນເຂດຊນນະບດ ໂດຍທວໄປ ຊາວກະສກອນສວນໃຫຍ ບມແຮງງານພຽງພສຳຫລບການປກຢາງພາລາຕາມເນອທໆ ກຳນດໄວໃນສນຍາກບຕາງປະເທດ. ໃນເຂດພາກເໜອ ນກລງທນແກໄຂບນຫາດງກາວ ດວຍການ ວາຈາງແຮງງານຈາກ ສປ ຈນ, ໃນຂະນະຢທາງພາກໄຕ ນຳໄຊແຮງງານຈາກ ສສ ວຽດນາມ. ນກລງທນອາດຈະວາຈາງແຮງງານທອງຖນ ຖາວາມ, ແຕໃນຕວຈງ

ແລວ ມຈຳນວນບພຽງພ. ດງນນ, ຈາກການນຳໄຊແຮງງານຈາກພາຍນອກແບບບຈຳກດນ ອດຕາການຂະຫຍາຍຕວ ແລະ ຂະໜາດຂອງການປກຢາງ ໃນ ສປປ ລາວ ອາດຈະສາງຜນກະທບຕາມມາຫລາຍຢາງ.

22

ນອກຈາກນນ, ສະເພາະແຕການປກເທານນ ແຫລງແຮງງານຂອງລາວ ກຍງບພຽງຢແລວ ແລະ ສຳຫລບການກດ ແລະ ເກບກຢາງ ກຍງຈະບພ ເຊນກນ. ໃນພາກເໜອ, ກຈະມການນຳໄຊແຮງງານຈາກ ຈນ ມາທດແທນ ແລະ

ສວນໃນພາກໄຕ ກຈະແມນແຮງງານ ມາຈາກວຽດນາມ ເຊນເດມ. ແນວໂນມການເພມຂນຂອງການໃຊແຮງງານຈາກຕາງປະເທດ ອາດຈາະສາງຜນກະທບອນບດ ຕສງຄມລາວ ກຄ ສງແວດລອມຂອງລາວ ໄດ. ດງທເຄຍມບດຮຽນມາແລວໃນປະຫວດສາດຂອງການຂະຫຍາຍສວນຢາງພາລາໃນປະເທດອນ, ແຮງງານທນຳເຂາມາໃນປະເທດ ສາມາດສາງຜນກະທບທາງດານການປຽນແປງປະຊາກອນໃນໄລຍະຍາວ ແລະ ມຜນນຳໄປສການສາງຄວາມຂດແຍງໃນສງຄມ. ຍງໄປກວານນ, ໃນເມອບນດາບລສດ ສາມາດໄດຮບເນອທສຳປະທານຂະໜາດໃຫຍ ສຳຫລບການຜະລດຢາງແລວ, ຂະໜາດ ແລະ ປະສດທພາບຂອງການຜະລດ ມແນວໂນມສງທຈະສາງຜນກະທບອນບດ ຕລາຄາຢາງໃນທອງຖນ ແລະ ໃນທສດຈະພາໃຫການດຳລງຊວດຂອງຊາວບານ ແລະ ຄວາມເປນໄປໄດຂອງຢາງພາລາ ໃນລະບບການຜະລດກະສກຳ ໄດຮບຜນກະທບ ໄປຕາມໆກນ.

ໃນເມອຊາວກະສກອນຂະໜາດນອຍ ກຳລງໃຫຄວາມສນໃຈກບລາຍຮບຈາກຢາງພາລາ, ບາງຄນອາດຄດຢາກຈະປະລະການປກພດທເຄຍທຳມາ ຫລ ຕດສນໃຈມອບດນນກລງທນເຊາເພອປກຢາງ. ພາບທບເປນສງປາດຖະນາທສາມາດຫລງເຫນໄດ ແລະ ສາມາດເກດຂນໄດ ໃນອະນາຄດ ກຄ ສະຖານະການດງກາວ ຈະເຮດໃຫຊາວກະສກອນຂະໜາດນອຍມຄວາມບອບບາງໄປນບມ ໃນເມອເຂາເຈາບສາມາດຄມຄອງເນອທດນຂອງຕນເອງໄດ. ຄາແຮງງານທເຂາເຈາຈະໄດມາຈາກການເຂາຮວມການປກຢາງ ກອາດຈະບພຽງພກບຄວາມຕອງການທເພມຂນຂອງຄອບຄວ ໃນທາມກາງການເພມຕວຂນຂອງພຍເງນເຟ ທອາດຈະເກດຂນໄດ ໃນອະນາຄດ.

5.8 ຜນປະໂຫຍດຂອງຜ ປ ກຢາງພາລາຂະໜາດນອຍ.

ພນທການຜະລດກະສກຳຂອງຊາວກະສກອນ ແມນມຢາງຈຳກດ(2ຮຕ ຫ ນອຍກວາ) ແລະ ແມນຜທມລາຍຮບ

ຕາ. ປະຊາຊນບາງຄອບຄວແມນຂນຢກບສວນຢາງພາລາ ເປນແຫງລາຍຮບຫກ. ການປກພດກະສກຳເປນລາຍ ຮບຮອງ(ພດຜກ, ສດລຽງ ໂດຍສະເພາະແມນ ສດປກ ແລະ ໝ) ທເປນຕວຕອບສະໜອງທາງດານສະບຽງອາ ຫານແກເຂາເຈາ ຕນແມນ ທນໃນການສກສາ ຂອງລກ ແລະ ຢາປວພະຍາດຕາງໆ. ເຖງຢາງໃດກຕາມ, ຊາວກະສກອນສວນໃຫຍຍງບທນມຄວາມສາມາດໃນການສາງລາຍຮບສງຈາກການປກພດ ເນອງຈາກ ການຂາດແຄນທາງດານແຮງງານ ແລະ ເຕກນກວທການຕາງໆ.

o ພນທ ທເປນທດນທບໄດນຳໃຊ ໃນໄລຍະເວລາຜານມາ, ເຊງປະຈບນໄດ ເປນພນທກວາງຂວາງນນ ໄດຖກເປນບອນປກຢາງພາລາຂອງຜປກຢາງຂະໜາດນອຍ.

o ຫດຜອນພນທການຖາງປາເຮດໄຮ ເນອງ ຈາກຊາວກະສກອນ ຫນມາປກຢາງພາລາ

o ຊາວກະສກອນຜປກຢາງ ແມນໄດຮບຮຂມນຂາວສານມາຈາກ ປະເທດຈນ. o ລາຍຮບ ແມນມາຈາກການຂາຍນຳຢາງພາລາ ອນສາມາດປບປງຊວດການເປນຢຂອງເຂາເຈາໃຫດ

ຂນເລອຍໆ.

5.9 ການຍດທະສາດການປກຢາງພາລາ ຂອງລດຖະບານ ສປປ ລາວ

ປະເທດລາວເປນປະເທດໜງທ ທກຍາກ ແລະ ດອຍການພດທະນາ ຢໃນ ອາຊຕາເວນອອກສຽງໃຕ, ເຊງຄາສະ ເລຍລາຍຮບຕຫວຄນ ແມນຍງຕາ(US$400/ປ/ຫວຄນ ໃນປ 1997) ໃນ36% ເປນຜທມຜທມຄວາມທກຈນຫາຍ

23

ແລະ ປະຊາຊນສວນໃຫຍ ແມນອາໃສຢໃນຊນນະບດ ທມອາຊບການຜະລດກະສກຳເປນຕນຕ, 90%ຂອງຄວາມ ທກຈນ ແມນຢໃນຊນນະບດ. ໃນພາກກາງຊວດການເປນຢຂອງປະຊາຊນຈະດກວາທກໆພາກ ຖາທຽບໃສ ພາກ ເໜອ ແລະ ພາກໃຕ.

ປະຈບນ, ລດຖະບານ ແມນໄດວາງແນວທາງນະໂຍບາຍ ແລະ ຍດທະສາດໃນການຕານກບຄວາມທກຈນ ເຊງ ຍດທະສາດ ເລງໃສ ເພອຫດພນອອກຈາກຄວາມທກຈນໃນປ 2020, ແລະ ພອມດຽວກນນນ ແມນ ໄດວາງ ນະ ໂຍບາຍ ເພມການປກຫມຂອງພນທປາໄມໃຫໄດ 60% ຕອບສະໜອງຕບນດາຍດທະສາດ ແລະ ນະໂຍບາຍເຫານນ ການປກຢາງພາລາ ແມນທາງເລອກໜງທ ຈະໄດມ ການສງເສມ ແລະ ກະຊວງກະສກຳ ແລະ ປາໄມ ແມນຈະຕອງໄດຮາງຍດທະສາດການຄນຄວາ ແລະ ຈດຕງປະ ຕບດ ບນດາພນໄມ ແລະ ຊະນດພນເຄອງປາຂອງດງ ໂດຍສະເພາະ ແມນຊະນດພນຢາງພາລາ. ເພອທລດ

ຖະບານ ຈະໄດອະນມດ ໃຫການລງທນຕາງປະເທດ ເຂາມາລງທນປກຢາງພາລາ(ຮບແບບການລງທນ ເບງໃນຂ 3.4)

24

âÜÀßÅàÌÜ‹àÃÜêÃ: Alton, C., Bluhm, D. and Somsouk Sananikone. 2005. Para Rubber S tudy Hevea bras i l iens is Lao

P.D.R. . Lao - German Program Rural Development in Mountainous Areas of Northern Lao PDR. Vientiane, Lao PDR

ກອງປະຊມວາດວຍການພດທະນາຢາງພາລາ ຢໃນ ສປປ ລາວ, ນະຄອນຫວງວຽງຈນ,9-11ພດສະພາ 2006 ãÀ‹×Âá È×ÃÓàÖà ãÖß ÍèÌÆà ËáÓß× íÃ, 2005 . ÀàÌÎïÀ ãÖß ÑèÈËßÌàÔàÃÑàÖàÔïŠ 3 ãÁ×ÃÑàÀâÙìÜ

ÁÜÃÖà×(ãÁ×Ã ÜîÈíÓæÆ, Í¡ãÀ‹× ãÖß ãÁ×Ã Û×ÃÌŸËà) ÍîÌËÜÌ ÅêÅßØ× èÌ, 2006 Â×àÓÝï‹ÑºÌÊàÌÀŠÞ×ÀèÍÔàÃÑàÖà. Ù Š×ÇÃàÌÂï‹ÓÂÜÃ ãÖß ÑèÈËßÌàÔàÃÑàÖà,

ÑßãÌÀÀßÅéÀá ãÖß Î ŠàæÓ‹ ãÁ×Ã Û×ÃÌŸËà. ÅïÌËÜÌ âÀÈÑèÌ, ÂáÑÜÌ ÓïÌÖßæÓ, 2006 ÍíÈÖàÇÃàÌÀàÌÅáÛ×ÈÑºÌË¯ÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàË ³×ÎßâËÈ,

ÅïÌÂ¿ÌÂ× ‹àÎŠàæÓ‹, ÅßÊàÍèÌÂ¿ÌÂ× ‹àÀßÅéÀá ãÖß Î ŠàæÓ‹ ÈÕ. ÅîËèÈ ÑïÌ× éÄéÈæÆ Ñ.Å 2547 (Â.Å 2004) ÂïŠÓìÀàÌÏßÖéÈÔàÃÑàÖà, ÍàÃÀÜÀ, ÎßâËÈæË(ÑàÅàæËÇ)

âÜÀßÅàÌãÌÍË‹àÇ

ÍíÈãÌÍË‹àÇ1: âÌºÜË ÔàÃÑàÖàåÌÎßÄîÍèÌ

ÅèÃÖ×ÓâÌºÜËÎïÀÔàÃÑàÖà ãÖß ãÏÌÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÁÜÍâÁÈË³×ÎßâËÈÝÜÈÎê 2010 Ö/È ãÁ×Ã âÓìÜÃ âÌºÜË¯ÎïÀãÖ‹× (âÝèÀÉà) ãÏÌÀàÌÎïÀ (âÝèÀÉà) Ïï‹ÖíÃËëÌ ÎßÄîÍèÌÀáÖèÃÅëÀÅà

01 Ï¿ÃÅàÖê 13 14.000 - Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

02 Û×ÃÌŸËà 8,770 20.000 ÍçÖéÅèÈÄêÌ ÉíÀÖíÃâØèÌÈê (ÜßÌîÓèÈ)

03 Í¡ãÀ‹× 701 15.000 ÍçÖéÅèÈÄêÌ ÉíÀÖíÃâØèÌÈê (ÜßÌîÓèÈ)

04 ÜîÈíÓæÆ 4,530 20.000 ÍçÖéÅèÈÄêÌ ÉíÀÖíÃâØèÌÈê (ÜßÌîÓèÈ)

05 æÆÇßÍïÖê 66 50.000 JPBPG (ÄêÌ) ÉíÀÖíÃâØèÌÈê (ÜßÌîÓèÈ)

06 Û×ÃÑßÍàÃ 2,467 2.000 - Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

07 ×ÞÃÄèÌ - 10.000 JPBPG (ÄêÌ) ÉíÀÖíÃâØèÌÈê (ÜßÌîÓèÈ)

08 ÌßÂÜÌÛ×Ã×ÞÃÄèÌ 130 ÇèÃÍ¡ËèÌÓê - Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

09 ÍçÖéÂáæÆ 1,026 ÇèÃÍ¡ËèÌÓê - Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

10 ÂáÓ Š×Ì 1,447 ÇèÃÍ¡ËèÌÓê - Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

11 ÅßØ× èÌÌßâÁÈ 243 ÇèÃÍ¡ËèÌÓê - Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

12 ÅàÖß× èÌ 1,418.8 19.840 ÍçÖéÅèÈØ×ÞÈÌàÓ ÉíÀÖíÃâØèÌÈê (ÜßÌîÓèÈ)

13 ÄáÎàÅèÀ 6,719 13.000 ÍçÖéÅèÈØ×ÞÈÌàÓ ÉíÀÖíÃâØèÌÈê (ÜßÌîÓèÈ)

14 âÆÀÜÃ 100 10.000 ÍçÖéÅèÈØ×ÞÈÌàÓ Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

15 ÜèÈÉßÎì 500 10.000 ÍçÖéÅèÈØ×ÞÈÌàÓ Â×àÓÂàÈÚàÇ (ÖïÀÂ‹à)

16 Ö×ÓâÌºÜË¯ËèÃÚíÈ 28,131 (âÝèÀÉà) 183.840 (âÝèÀÉà)

ãÛŠÃÁ§ÓïÌ: FRC, 2006

26

ÍíÈãÌÍË‹àÇ2: ãÏÌË ÑºÌËƒ âÚàßÅíÓÅáÖèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÑàÀâÙìÜ

27

ÍíÈãÌÍË‹àÇ3: ãÏÌË ÑºÌËƒ âÚàßÅíÓÅáÖèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÑàÀÀàÃ

28

ÍíÈãÌÍË‹àÇ4: ãÏÌË ÑºÌËƒ âÚàßÅíÓÅáÖèÍÀàÌÎïÀÔàÃÑàÖàÑàÀåÉ‹

rubber situation.lao

Documents