rod hypericum l. u srbiji: distribucija i raznovrsnost...univerzitet u nišu prirodno-matematički...

UNIVERZITET U NIŠU

PRIRODNO-MATEMATIČKI FAKULTET

DEPARTMAN ZA BIOLOGIJU I EKOLOGIJU

Marko Lj. Nikolić

Rod Hypericum L. u Srbiji: distribucija i raznovrsnost

MASTER RAD

Niš, 2014.

Univerzitet u Nišu

Prirodno-matematički fakultet

Departman za biologiju i ekologiju

Rod Hypericum L. u Srbiji: distribucija i raznovrsnost

Master rad

Kandidat: Mentor:

Marko Lj. Nikolić Dr Bojan Zlatković

Br. indeksa: 35

Niš, 2014.

Najsrdačnije se zahvaljujem svom mentoru docentu dr Bojanu

Zlatkoviću na strpljenju, pomoći i voñstvu prilikom izrade ovog master

rada. Zahvaljujem se svojim roditeljima i sestri na razumevanju i podršci

tokom studija.

Najsrdačnije se zahvaljujem Miljani na razumevanju, nesebičnoj

pomoći i ljubavi.

BIOGRAFIJA KANDIDATA

Marko Nikolić je roñen 30. maja 1989. u Leskovcu. Osnovnu školu

,,Desanka Maksimović“ u Grdelici završio je 2004. godine. Srednju

poljoprivrednu školu u Leskovcu, smer veterinarski tehničar završio je 2008.

godine.

Nakon završetka srednje škole, 2008. godine upisuje osnovne akademske

studije na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Nišu, Departman za

biologiju i ekologiju. Osnovne akademske studije završava 2011. godine sa

zvanjem ,,biolog“. Iste godine upisuje master akademske studije na

Departmanu za biologiju i ekologiju Prirodno-matematičkog fakulteta u Nišu,

smer-Ekologija i zaštita prirode. Master akademske studije završava 2014.

SADRŽAJ

1. UVOD 1 1.1. BIOLOŠKE KARAKTERISTIKE RODA HYPERICUM L. 1 1.2. TAKSONOMSKI POLOŽAJ RODA HYPERICUM 2 1.3. ISTORIJAT ISTRAŽIVANJA RODA HYPERICUM 3 1.4. CILJEVI RADA 6

2. MATERIJAL I METODE 6

3. REZULTATI I DISKUSIJA 10 3.1. OPŠTE KARAKTERISTIKE , EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE

PREDSTAVNIKA RODA HYPERICUM 10 3.1.1. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM ANDROSAEMUM L. 10 3.1.2. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM ANNULATUM MORIS. SSP. ANNULATUM 11 3.1.3. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM BARBATUM JACQ. 12 3.1.4. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM ELEGANS STEPHAN EX WILLD . 14 3.1.5. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM HIRSUTUM L. 17 3.1.6. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM HUMIFUSUM L. SUBSP. HUMIFUSUM 19 3.1.7. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM HYSSOPIFOLIUM CHAIX 20 3.1.8. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM LINARIOIDES BOSSE 21 3.1.9. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM MACULATUM CRANTZ 23 3.1.10. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM MONTANUM L. 25 3.1.11. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM MONTBRETII SPACH 26 3.1.12. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM OLYMPICUM L. 29 3.1.13. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM PERFORATUM L. 30 3.1.14. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM RICHERI VILL . 37

3.1.15. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE HYPERICUM ROCHELII GRISEB. & SCHENK 39

3.1.16. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE HYPERICUM RUMELIACUM BOISS. SUBSP. RUMELIACUM 40

3.1.17. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE HYPERICUM TETRAPTERUM FRIES 44

3.1.18. OPŠTE KARAKTERISTIKE, EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE HYPERICUM UMBELLATUM A. KERNER 45

3.2. BIOGEGRAFSKE I EKOLOŠKE SPECIFI ČNOSTI RODA HYPERICUM U FLORI SRBIJE 47

3.3. UTICAJ NADMORSKE VISINE NA DISTRIBUCIJU VRSTA RODA HYPERICUM U SRBIJI 49

3.4. MAPIRANJE PODATAKA , ISTRAŽIVANJE OBRAZACA I DISTRIBUCIJE VRSTA I SPECIJSKOG DIVERZITETA UPOTREBOM DIVA-GIS SOFTVERA 50

3.5. ANALIZA DISTRIBUCIJE RODA HYPERICUM L. NA TERITORIJI SRBIJE UPOTREBOM DIVA-GIS SOFTVERA 50

4. ZAKLJU ČAK 55 5. LITERATURA 56 6. SAŽETAK 77 7. SUMMARY 78

1

1. UVOD

Rod Hypericum obuhvata više od 450 vrsta rasprostranjenih na pet kontinenata (ROBSON, 1968). Vrste ovog roda uglavnom uspevaju u umerenom pojasu severne hemisfere, ali ima i onih na području gde vlada tropska i suptropska klima, kao i u hladnijim pojasevima klime u severnom delu Evrpe, Azije i severne Amerike. Jedan od centara rasprostranjenja roda sa preko 140 vrsta i većim brojem podvrsta nalazi se u Mediteranu i Maloj Aziji (MEUSEL et al. 1978). U Srbiji je rod Hypericum zastupljen sa 18 do sada zabeleženih vrsta u literaturi (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972; SARIĆ, 1986; ZLATKOVI Ć, et al. 2009).

Imajući u vidu taksonomsku i biogegrafsku specifičnost ovog roda, osnovna ideja ovog rada bila je utvrñivanje rasprostranjenja vrsta roda Hypericum i uslova koji utiču na njihovu trenutnu distribuciju u Srbiji.

Ime roda potiče od grčkih reči hiper – nad, iznad i eikon – zamisao, pojam; na ovaj način verovatno se izražava posebna lekovitost vrsta ovog roda.

Lekovita svojstva vrsta roda Hypericum poznata su u narodu od davnina. Hypericum perforatum poznat je u narodu pod više naziva: kantarion ili bogorodična trava i jedan je od najpoznatijih predstavnika pomenutog roda. Kao često upotrebljavana u medicini, ova vrsta sadrži širok spektar jedinjenja poput hipericina, pseudohipericina, izohipericina, hiperozida, kvercetina, rutina, etarskog ulja i drugih aktivnih materija (KOJIĆ et al. 1998; ERNST et al. 1998; POUTARAUD & GIRARDIN, 2005 FEGERT et al. 2006). Kantarionovo ulje (Oleum hyperici) je naširoko poznato i koristi se za ublažavanje i lečenje opekotina. Njegovo antidepresivno dejstvo je poznavao još od srednjeg veka, a zvanična medicina je 70-tih godina prošlog veka to i potvrdila.

1.1. BIOLOŠKE KARAKTERISTIKE RODA HYPERICUM L.

Biljke ovog roda najčešće pripadaju formi višegodišnjih zeljastih biljaka, reñe su to jednogodišnje ili polu- do žbunaste biljke. Stabljike su im ovalne ili sa istaknutim uzdužnim prugama, nekad se ta istaknuta mesta razrastu u krilatu prugu (krila). Listovi su im sedeći ili na kratkim drškama, često sa prozirnim i crnim tačkama. Cvetovi su pozicionirani na vrhu izdanka u štitolikoj cvasti ili u obliku grozdaste ili razgranate metlice. Čašični listići se zadržavaju i na plodu. Krunični listići žuti do zlatno-žuti. Prašnici su u dnu srasli u 3-5 snopića, reñe u jedan. Plod je čaura ili bobica. Na površini ploda javljaju se uljani rezervoari u obliku ovalnih ili eliptičnih bradavica ili kao istaknute uzdužne paralelne pruge. Semenke su sitne sa neravnom površinom (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972). Vrste ovog roda sa krupnim cvetovima i bogatim cvastima koriste se kao ukrasne biljke.

2

1.2. TAKSONOMSKI POLOŽAJ RODA HYPERICUM

Na bazi morfoloških karakteristika roda Hypericum, a u novije vreme korišćenjem molekularnih metoda u sistematici biljaka, mesto roda je predstavljano na različite načine, u zavisnosti od izvora. Armen Tahtajan (TAHTAJAN, 1973), svrstava ovaj rod u familiju Hypericaceae Lindl., red Hypericales. Stjepanović-Veselčić (1972) u trećem tomu Flore SR Srbije, svrstava ovaj rod u familiju Hypericaceae Lindl. (Guttiferae Juss.), red Theales. Robson je 1968. godine rod Hypericum uvrstio u familiju Guttiferae (Clusiaceae) i red Guttiferales, čemu se pridružuju Greuter i saradnici (GREUTER et al. 1986). Molekularna filogenetska analiza familije Clusiaceae (Guttiferae, Hypericaceae) na osnovu sekvence gena rbcL. ukazuje da se jedan od najvećih rodova ove familije, rod Hypericum, svrstava u tribus Hypericeae Choisy, a on u podfamiliju Hypericoideae Engler. (GUSTAFSSON, 2002).

Sistematska pripadnost roda Hypericum je u modernim literaturnim izvorima (MARHOLD, 2011) predstavljena na sledeći način:

Regnum – Plantae Divisio – Tracheophyta

Subdivisio - Spermatophytina Classis - Magnoliopsida Superordo - Rosanae Ordo - Malpighiales Familia – Clusiaceae (Hypericaeae) Genus - Hypericum

Na teritoriji Srbije konstantovano je 18 taksona ovog roda na nivou vrste. Pored toga, u sklopu intraspecijske varijabilnosti ovog roda konstantovana su još 4 taksona na nivou podvrsta pa konačan broj taksona koji se pojavljuju u okviru roda Hypericum u flori Srbije iznosi 22.

Na osnovu herbarskih i literaturnih podataka konstantovani su sledeći autohtoni predstavnici roda Hypericum u flori Srbije: Hypericum androsaemum L., Hypericum annulatum Moris subsp. annulatum, Hypericum barbatum Jacq., Hypericum elegans Stephan ex Willd., Hypericum hirsutum L., Hypericum humifisum L. subsp. humifusum, Hypericum hyssopifolium Chaix, Hypericum linarioides Bosse, Hypericum maculatum Crantz subsp. maculatum, Hypericum maculatum Crantz subsp. immaculatum (Murb.) Frohl, Hypericum montanum L., Hypericum montbretii Spach, Hypericum olympicum L., Hypericum perforatum L. subsp. perforatum, Hypericum perforatum L. subsp. latifolium (Koch) Frohl., Hypericum perforatum L. subsp. veronense (Schrank) H. Lindb., Hypericum richeri Vill. subsp. richerii, Hypericum richeri Vill.subsp. grisebachii Vill., Hypericum rochelii Griseb. & Schenk, Hypericum rumeliacum Boiss. subsp. rumeliacum, Hypericum tetrapterum Fries, Hypericum umbellatum A. Kerner. Kao gajene vrste u flori Srbije javljaju se vrste Hypericum calycinum L. i Hypericum patulum. Hypericum patulum je kao gajena konstatovana na

3

teritoriji Valjeva i deponovana 2010. godine u herbarijumu Biološkog fakulteta, Univerziteta u Beogradu. Analizom literature konstatovan je i nalaz hibrida Hypericum × desetangsii Lamotte koji je rezultat spontanog ukrštanja vrsta H. maculatum i H. perforatum, zabeležen na teritoriji Bačke, pored Dunava (STJEPANOVIĆ, 1977).

Neke od vrsta roda Hypericum su retke u Srbiji, kao i na širem području. Pa tako na primer, vrsta H. androsaemum raste u Srbiji u brdsko-bukovim šumama, samo u Podrinju oko Krupnja, na Ceru i Gučevu, dok je vrsta H. hyssopifolium nañena samo u istočnoj Srbiji na Crnom vrhu, kod Žagubice, i na planini Stol kod Bora. Vrste H. olympicum, H. humifusum i H. elegans su takoñe, relativno retke na teritoriji Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972).

1.3. ISTORIJAT ISTRAŽIVANJA RODA HYPERICUM

Informacije koje se odnose na prisustvo, distribuciju i ekologiju predstavnika roda Hypericum su veoma raznovrsni i brojni. Ovi podaci podrazumevaju komparativno obiman set difuzno publikovanih podataka koji su ekstrahovani iz obimne liste obrañenih literaturnih referenci. Ako izuzmemo monografska dela koja se odnose na ukupnu floru Srbije (PANČIĆ, 1856; STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972; STJEPANOVIĆ, 1977) i veći broj florističkih monografija koje se bave lokalnim florama, najveći broj podataka rasporeñen je u okviru različitih stručnih i naučnih publikacija iz oblasti floristike i fitocenologije. Broj publikovanih podataka koji su dobijeni detaljnim pregledom obimne literaturne grañe iznosi 2082, a broj različitih literaturnih referenci koje su pružile tražene podatke iznosi 296.

Prvi podaci o predstavnicima roda Hypericum potiču od Josifa Pančića (PANČIĆ, 1856) i Save Petrovića (PETROVIĆ, 1882), koji u drugoj polovini XIX veka pružaju prve podatke o ovom rodu na nivou Srbije.

Josif Pančić (1856) navodi prve podatke za teritoriju Srbije o predstavnicima roda Hypericum u svom delu “Verzeichnis der in Serbien wildwachsenden Phanerogamen, nebst Diagnosen einiger neuer Arten.”, i pominje postojanje 7 vrsta roda Hypericum. Sava Petrović (1882), još jedan velikan srpske botanike, pružio je podatke o rasptrostanjenju i raznovrsnosti roda Hypericum u okolini Niša u svom delu “Flora okoline Niša” gde navodi postojanje 8 vrsta ovog roda u niškoj okolini.

U XX veku beleži se porast florističkih istraživanja, a srazmerno tome i broj podataka o nalaženju predstavnika roda Hypericum. Zabeleženo je ukupno 1942 literaturna nalaza predstavnika roda Hypericum u periodu od 1900. do 2000. godine. U trećem tomu flore SR Srbije publikovano je ukupno 98 nalaza predstavnika iz roda Hypericum (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972). Ako broj publikovanih podataka prikažemo na vremenskoj skali, sa intervalima od po 20 godina (grafik 1), možemo videti da je naveći broj publikovanih podataka u rangu koji obuhvata podatke publikovane u intervalu od 1980.-2000. godine, čak 692, a zatim sledi rang sa podacima koji su publikovani u intervalu od 1960.-1980. godine, 614 podataka. Ovaj period se podudara sa fazom intenzivnih fitocenoloških i florističkih

4

istraživanja u Srbiji, kao i pojavom edicije “Flora SR Srbije” (JOSIFOVIĆ, 1970-1977; SARIĆ, DIKLI Ć, 1986). Ako posmatramo detaljnije, interesantno je to da je apsolutni maksimum publikovanih podataka koji se odnose na distribuciju vrsta roda Hypericum zabeležen van rangova koji obuhvataju najveći broj publikovanih podataka i odnosi se na 1955. godinu, a iznosi 202 literaturna podatka. Ovi podaci se odnose na prisustvo vrsta ovog roda u skopu serpentinske vegetacije Ozrena kod Sjenice (PAVLOVI Ć, 1955a), vegetacije Avale (BORISAVLJEVIĆ & JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, 1955), šumskih fitocenoza i staništa Stare planine (JOVANOVIĆ, 1955), vegetacije pašnjaka i livada Stare planine (JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, 1955), vegetacije pašnjaka i livada centralnog Kopaonika (PAVLOVI Ć, 1955b) i livadskih fitocenoza Maljena (CINCOVIĆ & KOJIĆ, 1955).

Grafik 1. Učestalost podataka o zastupljenosti roda Hypericum u literaturi u odnosu na periode florističkih istraživanja Srbije.

5

Grafik 2. Učestalost podataka u literaturi o svakoj vrsti roda Hypericum

Na grafiku 2, možemo videti da se u odnosu na sve predstavnike roda Hypericum po broju citata ubedljivo izdvaja vrsta Hypericum perforatum (772) sa oko 35% od ukupnog broja literaturnih podataka.

Analizama je priključen i set podataka dobijenih pregledom i revizijom herbarske grañe koja se čuva u Herbarijumu Prirodno-matematičkog fakulteta, Univerziteta u Nišu (HMN), pregledom i revizijom Herbarijuma Univerziteta u Beogradu (BEOU), u okviru kog je pregledana i revidirana herbarijumska zbirka katedre za ekologiju i biogeografiju, Herbarium generale i Herbarium pancicianum, odnosno Herbarijum Josifa Pančića.

Konstatovano je prisustvo 648 herbarijumskih obrazaca koji podrazumevaju deponovane primerke taksona roda Hypericum sakupljenih na teritoriji Srbije. Od ukupno 17 taksona na nivou vrste prisutnih u pomenutim zbirkama sa ukupno 169 podataka o rasprostranjenju zastupljena je vrsta Hypericum perforatum, kao najčešća.

6

1.4. CILJEVI RADA

Osnovni cilj rada bio je da se na osnovu dostupnih literaturnih i herbarskih podataka analizira rasprostranjenje i utvrde osnovne ekološke karakteristike sledećih vrsta i podvrsta roda Hypericum: Hypericum androsaemum L., Hypericum annulatum Moris subsp. annulatum, Hypericum barbatum Jacq., Hypericum elegans Stephan ex Willd., Hypericum hirsutum L., Hypericum humifisum L. subsp. humifusum, Hypericum hyssopifolium Chaix, Hypericum linarioides Bosse, Hypericum maculatum Crantz subsp. maculatum, Hypericum maculatum Crantz subsp. immaculatum (Murb.) Frohl, Hypericum montanum L., Hypericum montbretii Spach, Hypericum olympicum L., Hypericum perforatum L. subsp. perforatum, Hypericum perforatum L. subsp. latifolium (Koch) Frohl., Hypericum perforatum L. subsp. veronense (Schrank) H. Lindb., Hypericum richeri Vill. subsp. richerii, Hypericum richeri Vill.subsp. grisebachii Vill., Hypericum rochelii Griseb. & Schenk, Hypericum rumeliacum Boiss. subsp. rumeliacum, Hypericum tetrapterum Fries i Hypericum umbellatum A. Kerner, koje su zastupljene u flori Srbije.

Osim sistematskog pregleda literature i revizije herbarskog materijala u zbirkama, za potrebe ovog rada, kao i budućih istraživanja flore Srbije, bilo je neophodno izraditi kompletnu bazu podataka o rasprostranjenju i ekološkim karakteristikama svih navedenih vrsta roda Hypericum.

Drugi cilj je bio predstavljanje rasprostranjenja svih vrsta roda Hypericum na teritoriji Srbije na areal kartama (UTM, 10x10 km).

Treći cilj rada je bio da se indikuju područja Srbije koja karakteriše najveće bogatstvo vrsta roda Hypericum, ali i da se prema gustini navedenih podataka vidi koji regioni Srbije su u tom smislu najbolje istraženi.

2. MATERIJAL I METODE

Podaci o rasprostranjenju vrste roda Hypericum prikupljeni su na dva načina. Pre svega iz literature: najvećim delom iz različitih lokalnih i regionalnih flora, zbornika radova i referata, naučnih časopisa, horoloških priloga, magistarskih radova, doktorata i ostalih literaturnih izvora, kao i iz dostupnih Herbarijuma. Prikupljeni herbarski podaci potiču iz herbarijumskih zbirki Prirodno-matematičkog fakulteta u Nišu (HMN), Herbarijuma Univerziteta u Beogradu (BEOU), u okviru koga je pregledana i revidirana “Herbarijumska zbirka katedre za ekologiju i biogeografiju”, “Herbarium generale” i “Herbarium Pancicianum”.

7

Herbarski materijal je determinisan pomoću kljičeva savremenih evropskih „flora“: „Flora Europea“ (TUTIN ET. AL., ED. 1964-1980), „Flora Srbije“ (JOSIFOVIĆ, ED. 1970-1977, SARIĆ, ED. 1986,1992) i „Flora NR Bulgaria“ usklañena sa Euro+Med Data Base (MARHALD , 2011) publikovane na Internetu (ww2.bgbm.org/EuroPlusMed). Rasprostranjenje vrsta je prikazano u Universal Transverse Metcator (UTM) koordinatnom sistemu, kao i na areal kartama pomoću punktirajućieg modela prikazivanja.

Prikupljeni literaturni i herbarski podaci su poslužili za izradu areal karata, za svaku pojedinačnu vrstu. Kao osnova pri izradi areal karata korišćena je UTM mreža koja pripada zoni 34T (slika 1). Za svaki lokalitet je utvrñen odreñeni UTM kvadrat 10x10 km, što je na mreži indikovano odreñenim simbolima. Istovremeno u tekstu je prikazan opis svakog prikazanog podatka u okviru svakog kvadrata. Ovim prikazom dobija se jasna slika o karakteristikama areala, kao i rasprostranjenju konkretnih taksona na teritoriji Srbije. Rad je urañen na Odseku za biologiju i ekologiju, Prirodno-matematičkog fakulteta, Univerziteta u Nišu.

Podaci koji se odnose na pojedinačne taksone roda Hypericum u radu, organizovani su na sledeći način:

� Naziv vrste � Opis � Opšte rasprostranjenje � Areal tip � Rasprostranjenje u Srbiji � Tipovi staništa i vegetacija � Geološka podloga � Nadmorska visina � Životna forma

Simboli korišćeni za predstavljanje

nalazišta predstavnika roda Hypericum:

Slika 1. Karta Srbije (UTM 10x10 km)

Klasifikacija životnih formi urañena je prema sistemu RANUNKIAER (1934), dopunjenog od strane MUELLER-DOMBOIS et ELLENBERG (1974), koji je za taksone na nivou Srbije razradio STEVANOVIĆ (1992). Skraćenice upotrebljavane za označavanje životnih

8

formi date su prema ”Flori Srbije” za vrste roda Hypericum. Areal tipovi su definisani prema STEVANOVIĆU (1992) za teritoriju Srbije.

Sve sakupljene informacije o rasprostranjenju vrste roda Hypericum u Srbiji inkorporirane su u bazu podataka koja je organizovana u softverskom paketu Microsoft Office Excel – version 2007. Baza podataka u sebi sadrži informacije koje se odnose na:

1) Latinski naziv taksona

2) Pripadnost osnovnoj životnoj formi

3) Pripadnost areal tipu

4) Vegetacijsku svezu ili biljnu zajednicu u kojoj je takson konstantovan

5) Lokalitet u širem smislu, kao i precizniji lokalitet

6) Nadmorsku visinu

7) Tip geološke podloge

8) Staništa

9) Literaturnu referencu i autora literaturnog navoda

10) Kolektorski broj i oznaku Herbarijuma u kome je materijal deponovan

Baza podataka sadrži 2858 horizontalnih zapisa sa svim gore navedenim podacima. Na osnovu ove baze su urañene sve analize ekoloških i fitogeografskih karakteristika vrsta roda Hypericum zastupljenih u flori Srbije.

Za sve tačke u distribuciji taksona generisane su koordinate upotrebom digitalnog gazetera (http://www.oziexplorer.org) i odgovarajućih topografskih karata u razmeri 1:50000. Svi rezultati su potom inkorporirani u Global Information System (GIS), prostorno analizirani i predstavljeni u kartografskoj formi. DIVA-GIS 5.2.0.2 sofwere (http://www.diva-gis.org) je korišćen za vršenje svih GIS analiza koje podrazumevaju analize trenutne distribucije i analizu bogatstva obrañivanih taksona. Bogatstvo taksona predstavljeno je kao gustina nalaza na jedinici površine koja je u ovom slučaju predstavljena na mapama u rezoluciji 10x10 km. U cilju smanjivanja greške i preciznijem predstavljanju podataka o bogatstvu vrsta, duplirani zapisi za jednu vrstu na istom lokalitetu su isključeni iz analize.

9

Tabela 1. Skraćenice životnih formi biljnih taksona korišćenih u tekstu.

a = letnji, leti cvetajući fo dec = sa listovima koji opadaju il leti zelen frut fruticosa = odrveneli patuljasti žbunovi caesp last. caespitosus = busenast Ch chamaephyta = životna forma hamefita; nadzemni delovi prezimljavaju nepovoljan period godine na maloj visini iznad površinine zemlje H hemicryptophyta = životna forma zeljastih biljaka čiji delovi prezimljavaju nepovoljni period godine neposredno uz površinu zemlje Mac macro = dugačak, veliki Mes meso = srednji Meg mega, megalo = veliki, krupni Mi micro = sitan, mali scap scapus = nadzemno stablo bez prizemne rozete listova rept reptosa = nadzemno stablo poleglo ili puzeće

Tabela 2. Skraćenice flornih elemenata biljnih taksona korišćenih u tekstu.

EA evroazijski areal tip EAP evroazijsko-planinski areal tip JEP južnoevropsko-planinska areal grupa PONT pontsko-južnisibirski areal tip SE srednjeevropski SUBM-MED submediteransko/mediteranski areal tip SEP srednjeevropsko-planinska areal grupa

10

3. REZULTATI I DISKUSIJA

Jedan od najznačajnijih fenomena kojima se bavi fitogeografija jeste areal biljnih vrsta. Areal, kako biljnih tako i životinjskih vrsta, podrazumeva deo prostranstva koje odreñeni takson zauzima na zemlji (TOLMAČOV, 1974). To može biti deo teritorije ili akvatorije. Areal odreñenog taksona objedinjuje sva njegova konkretna nalazišta na zemlji na kojima je odreñeni takson rasprostranjen. Areal svake biljne vrste, kako u celosti, tako i u svojim pojedinim delovima, je shvaćen kao dinamičan kompleks koji se višestruko menja, i to ne samo u zavisnosti od fizičko-geografskih i klimatskih faktora, već i od vremenskog faktora koji ima značajnu ulogu u distribuciji vrsta (JANKOVIĆ, 1976).

Prirodni areali se mogu okarakterisati kao areali vrsta koji su obrazovani usled dejstva prirodnih faktora kao što su geografski, orografski, klimatski, edafski i drugi faktori. Neophodno je napomenuti ulogu još jednog faktora koji utiče na rasprostanjenje svake vrste a to je kompeticija (interspecijska i intraspecijska). Sa druge strane, antropogeni faktor ima bitan uticaj u oblikovanju i širenju areala mnogih biljnih vrsta tako što slučajno ili namerno utiče na rasptrostranjenje i daje novu dimenziju arealu ovih vrsta. Objekat proučavanja u brojnim biološkim disciplinama kao što su biogeografija, ekologija i konzervaciona biologija upravo jeste rasprostranjenje biljnih vrsta. Distribucija biljnih vrsta može nam poslužiti za izvoñenje mnogih bitnih zaključaka o ekologiji i istoriji date vrste ili grupe taksona koju proučavamo.

3.1. OPŠTE KARAKTERISTIKE , EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE

PREDSTAVNIKA RODA HYPERICUM

3.1.1. OPŠTE KARAKTERISTIKE , EKOLOGIJA I RASPROSTRANJENJE VRSTE

HYPERICUM ANDROSAEMUM L.

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum androsaemum predstavlja polužbun visok 30-100 cm. Donji odrvenjeni deo stabljike je razgranat, na njemu se razvijaju uspravni, razgranati i zeljasti izdanci, koji su goli, i imaju dve istaknute uzdužne pruge. Listovi su veliki, 3-15 cm, dugi, široko jajasti, reñe lancetasto jajasti, pri osnovi zaobljeni, sedeći, polu obuhvataju stabljiku, goli, s lica zeleni a s

11

naličja plavičasto sivozeleni. Na vrhu izdanka je manji broj cvetova u štitolikoj cvasti. Cvetovi su krupni; čašični listići izduženo jajasti 8-12 (15) mm dugi, po obodu celi, na vrhu zatupasti; krunični listići su malo duži od čašičnih, objajasti i žuti. Prašnici su srasli u najmanje 5 snopića. Plod je cilindrično-eliptična do loptasta crna bobica duga 7-10 mm. Seme je nepravilno grubo izbrazdano.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Hypericum androsaemum naseljava zapadnu Evropu (atlantsko područje i zapadni deo Sredozemlja), Severnu Afriku i Malu Aziju.

A R E A L T I P : SE

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Cer (Dobre vode), Vidojevica, Gučevo (Crni Vrh-Velika Ravan), Krupanj (Podrinje). Ova vrsta se smatra retkom u Srbiji (Tabla 1, karta 1).

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova vrsta nastanjuje sledeća staništa: bukove šume, bukove šume sa krvavcem i mezofilne šume i šibljake.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru zajednice Hyperico androsaemi-Fagetum submontanum.

N A D M O R S K A V I S I N A: vrsta H. androsaemum javlja se u Srbiji na nadmorskim visinama od 350-600 mnv.

Ž I V O T N A F O R M A : a Mac fo dec Ch frut caesp

U predstavljanju distribucije vrste Hypericum androsaemum korišćeno je 7 literaturnih podataka i 4 herbarska iz Herbarijuma BEOU.


HYPERICUM ANNULATUM MORIS. SSP. ANNULATUM

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) H. annulatum je višegodišnja biljka čija je stabljika 15-75 cm visoka, uspravna ili se izdiže, gusto pokrivena kratkim mekanim dlakama. Listovi 15-45 mm dugi jajasti ili izduženo jajasti, pri osnovi srcasto su usečeni, sedeći su, sa obe strane obrasli kratkim mekanim dlakama, imaju brojne prozirne tačke, ponekad imaju i crne tačke. Cvetovi u metličastoj, cilindričnoj ili štitolikoj cvasti, vreteno cvasti nije dlakavo. Brakteje su obično sa dugačkim žlezdanim trepljama, pri osnovi nisu uvaste. Čašični listići su duguljasto-linearni, zatupasti ili zašiljeni, po obodu sa kraćim žlezdanim resama, po površini sa crnim tačkama. Krunični listići 9-12 mm dugi, dva do tri puta duži od čašičnih, obično su bez crnih tačaka ili se one javljaju u malom broju.

12

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: H. annulatum naseljava zapadni i južni deo Balkanskog poluostrva (Srbija, Bosna i Hercegovina, Makedonija.)

A R E A L T I P : SUBM-MED

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Leskovac (Goli Rid), Kukavica (Arničko, Denčino, Vladimirovo), Kopaonik (Drenjska klisura, Treska), Sokolovica (Aleksino Brdo, Ravan), Vlasotince, Vranjska Banja, Vranje (Plačevica, Dubnica, Pljačkovica, Izumno, Markovo Kale), Valjevo (Petnica), Radan (Petrova Gora, Sokolov vis) Grdelička klisura (Momin Kamen), Dolina Pčinje (Jablanica, Kostin Čukar, Vogance, Manastir Sv. Prohor Pčinjski), Trgovište (Vražji Kamen), Pasjača (Markovo Gumno), Niš (Matejevac, Banjsko brdo, Niška banja), Grižani han (Rogozna, Bube Selo), Bosilegrad (Izvor, Topli Dol), Kučaj (Strački Vrh), Suva Planina, Surdulica, Sićevačka klisura (Prosek), Leskovik. Kosovo: Šar Planina (Oštro Koplje, Kobilica, Poljane, Beograd). (Tabla 1, karta 2)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova vrsta nastanjuje sledeća staništa: hrastove šume, sladunovo - cerove šume, kamenjare, livade, planinske i brdske pašnjake, termofilne šume, šume medunca i grabića, šume kitnjaka, belograbićeve šume, žbunovita mesta, suve silikatne drobine i sipare, suva kamenita i stenovita mesta, staništa pored potoka i dr.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Festucetum vallasiaceae, Querco-Carpinetum orientalis, Querco-Carpinetum orientalis silicicolum, Quercetum montanum, Sedo-Potentilletum arenariae.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Andezit, sitnozrni biotitski i biotit-muskovitski gnajs, molase, dolomitski mermeri, kalicit, silikat, krečnjak, kvarc, karbonat, sericitski škrljici, kalkšisti, serpentinit i granodiorit.

N A D M O R S K A V I S I N A: 280-1650 mnv.

Ž I V O T N A F O R M A : a Mac H scap

U predstavljanju distribucije vrste Hypericum annulatum korišćeno je 28 literaturnih podataka i 32 herbarska, od čega 29 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 3 herbarska podatka iz Herbarijuma HMN.


HYPERICUM BARBATUM JACQ.

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum barbatum predstavlja nizak žbun sa brojnim tankim stabljikama (8) 10-50 (75) cm visoke, uspravne ili se izdižu, gole, ponekad crvenkasto-žućkaste boje. Listovi su 5-30 mm dugi, izduženo eliptični do lancetasti, pri osnovi suženi, sedeći, plavičasto sivozeleni sa

13

prozirnim tačkama. Cvetovi su u promeru 20-60 mm, pojedinačni ili grupisanih do 5 zajedno. Čašični listići nejednaki, široko jajasti, na vrhu sa kratkim šiljkom, prepokrivaju se, po obodu celi ili slabo nazubljeni, po površini mogu imati crne tačke. Krunični listići 2-4 puta duži od čašičnih, bez žlezda ili se javlja manji broj crnih žlezda na vrhu ili po obodu. Čaura je glatka ili sa jedva primetnim uzdužnim uljanim rezervoarima.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena u jugoistočnoj Evropi, uglavnom na Balkanskom poluostrvu (Zemlje bivše SFRJ, Grčka, Albanija, Bugarska), a javlja se i u Mañarskoj, Austriji i južnoj Italiji.

A R E A L T I P: EAP (JEP)

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Suvobor (Rajac), Divčibare (Stražara, Osečanske bare, Tometino polje), Picelj, Kopaonik (Stražnjak, Babin Potok, Barelj, Krmeljica, Oštro Koplje, Rajićeva Gora, Golo Brdo, Kukavica, Kozje Stene, Treska, Kacandol, Šatorica, Čardak, Karanovac, Čajetina), Bosilegrad (Ljubatska reka, Topli Dol), Ozren (Sjenica), Stara Planina, Radan (Velika Loparda), Grdelička klisura (Grdelica), Vlasinska visoravan (Stratoria, Mala Plana), Besna Kobila, Sokolovica (Mali Krš), Zlatibor (Tornik, klisura Rzava, Džamija, Josova Kosa, Karaula, Bele vode,Tusto brdo, Mala Obudovica, Velika Obudovica, Katušnica, Crni Vrh, Partizanske vode, Kriva Breza, Tiće Polje, Pjevčano Brdo, Padina ispod invalidskog doma, Krst, Palisad, Kraljeva Voda, Borova glava), Murtenica (Brijač), Maljen (Crni Vrh, Golubac, Rosići, Divnića Polje, Tomentino polje), Tara (Golubac, Kremanske Kose, Kaluderske bare, Mitrovac-Zaovine, Miloševac), Mokra Gora (Logor, Panjak, Viogor, Šargan), Priboj (Crni Vrh), Stolovi (Kamarište, Ravni Sto), Raška (Orlovac, Belo Polje, Zimovnik, Breza, Debelo Brdo, Trnava, Crvena Glavica), Golija (Odvraćenica, Mala Muhovica, Ðonovo Polje, Preko Brdo, Pašina česma, Javor, Repušatica, Krnjača, Vilje Kolo, Studenica, Daićko jezero), Tutin (Velje Polje, Poljsko Brdo, Gornji Crniš, Libičje Brdo, Krčevina, Vrtače, Godovo), Studena Planina (koliba R. Ilića, Široki Do, Cvetalica, Borovita kosa, planina Krčanik, planina Prčnjača), Dolina Ibra (Maglić), Kodža Balkan (Jezerska planina, Golem Bor), Vranje (Plačevica), Rtanj (Šarbanovac), Rudina, Vidlič (Gulenovci, Dobrogled, Krupac, Basarski kamik, Vučje), Kozjak (Golemi Uši, Kitka), Troglav (Borje), Goč (Gvozdačka reka), Leskovac (Belanovce), Kragujevac, Jagodina (Ðurdevo b.), Ozren (Srednjevica, Ozren – vrh), Kraljevo (okolina, Beranovac), Grižani Han (Rogozna, Čapljinac, Velika Skakavica), Radočelo, Požarevac (Ljubinje), Avala, Sandžak (Mečaj), Pešter (Suhodol, Giljeva planina), Suva Planina, Željin (Baćište), Borač (Borački krš), Aranñelovac (Brajinac), Gornji Milanovac (Brñanska klisura), Željin (Brezova), Zlatar (Zlatarsko jezero), Paraćinsko Pomoravlje (Manastir Ravanica), Ðerdap (Vinci), Vukan, Rudnik. Kosovo: Koznica, Koznička Boka, Šar planina (Ostrovica, Sredska, Brezovica, Malo Borce, Ošljak, Cerevacki vis, Virovi, Golem Bar, Kobilica, Gine vode), Ošljak (Bele vode, Struga, Gornje Selo, Cerevacki Vis, Sredska, Bogoševac), Prizren (Žur, Zjum), Planik (Ponoševac), Recane, Dolina Ibra (Sočanica, Leposavić), Prizren (Drven Grad), Priština (Goleš), Prokletije (Ðakovica, Koznik). (Tabla 1, karta 3)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova vrsta nastanjuje sledeća staništa: termofilne i sušne livade, kserotermne subalpske livade, pašnjake, stene, borove

14

šume, čistine u hrastovo-grabove šumama, kamenjare, stepolike pašnjake na silikatu, šume crnog bora sa crnjušom, bukove šume, različita suva travnata i kamenita mesta, zakose, vlažne livade, munikove šume, gabrove, vegetaciju stena i rudina, okolinu tresava kao i pašnjake sa dominacijom Carex humilis i Bromus erectus.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih biljnih zajednica: Agrostitum capillare, Alopecuro-Plantaginetum, Artemisio-Achnarteretum calamagrostidis, Astero-Juniperetum oxycedri rexhepi, Bornmuellero dieckii-Seslerietum latifoliae, Cariceto humilis-Festucetum pancicianae, Caricetum humilis, Carici humilis-Festucetum pancicianae, Carici-Nardetum strictae, Danthonietum provincialis, Echinario-Convolvuletum althaeoides, Erico-Pinetum gocensis, Erico-Pinetum nigrae, Erico-Seslerietum rigidae, Euphorbio glabriflorae-Pinetum nigrae, Fageto-Abieto-Pinetum, Fagetum montanum, Festuca sulcata-Potentilla recta, Festuceto sulcatae-Potentilletum zlatiborensis, Festucetum paniculatae, Festuco-Caricetum laevis, Festuco-Chrysopogonetum grylli, Hyperico-Euphorbietum glabriflorae, Hyprico-Euphorbietum glabriflorae Rexhepi, Koelerietum montanae, Koelerio-Danthonietum, Koelero danthonietum armerietosum serpentinae, Koelero danthonietum linetosum serbici, Molinietum coeruleae, Nardetum strictae, Onosma-Scabiosetum fumarioidees, Pinetum nigrae - Silvestris, Pinetum silvestris nigrae, Pinetum silvestris nigrae genistetosum, Poa alpina-Plantago carinata, Poeto Molinerii-Plantaginetum carinatae, Poetum violaceae, Quercetum montanum (pteridietosum), Quercetum pubescentis-cerris, Quercetum sessili florae, Querco-Pinetum, Seslerietum rigidae, Trifolio-Nardetum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Krečnjaci, serpentiniti, andeziti, silikati i silikatni škriljci, migmatiti, peridotiti i serpentisani peridotiti, peščari.


Ž I V O T N A F O R M A : a Mes H scap

U predstavljanju distribucije vrste Hypericum barbatum korišćeno je 247 literaturnih podataka i 67 herbarskih, od čega 60 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 7 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.


HYPERICUM ELEGANS STEPHAN EX WILLD .

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum elegans je višegodišnja biljka sa stabljikom visokom 15-50 cm koja je uspravna ili se izdiže, u donjem delu ovalna a u gornjem sa dve istaknute uzdužne pruge, bez dlaka. Listovi su 10-30 mm dugi, izduženo lancetasti ili jajasto-lancetasti, pri osnovi srcasti, sedeći, poluobuhvataju stabljiku, po obodu malo uvijeni i sa crnim tačkama, po površini sa brojnim prozirnim tačkama i po nekom crnom, u pazuhu listova nalaze se kratki sterilni izdanci. Cvetovi su rasporeñeni u metličastoj cvasti. Čašični listići su dugi oko 5 mm, jajasto-

15

lancetasti do lancetasti, šiljati, po površini sa brojnim prozirnim tačkama, crnih nema ili su pojedinačne, po obodu sa žlezdama koje su sedeće ili su na vrhu zubaca. Krunični listići 10-12 mm dugi, oko 2,5 puta duži od čašičnih, svetlo zelenožute boje, po obodu sa crnim tačkama. Plod je dug oko 7 mm sa istaknutim uzdužnim, paralelnim uljanim rezervoarima. Seme je po dužini istačkano, braon boje.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta naseljava srednju i jugoistočnu Evropu, srednju i zapadnu Aziju.

A R E A L T I P : PONT

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Deliblatska peščara (Bijelo brdo), Subotičko-Horgoška Peščara, Bačka (Stari Bečej), Titelski Breg. Centralna Srbija: Prokuplje (Dobrič), Niš (Lalinačka slatina), Blace (Draguše), Kopaonik, Bosilegrad (Topli Dol, okolina). (Tabla 1, karta 4)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova vrsta nastanjuje stepolika staništa, suva travnata i kamenita mesta.

G E O L O Š K A P O D L O G A: Les.

N A D M O R S K A V I S I N A: Vrsta raste na visinama od oko 180 mnv. ali je zabeležena i na nešto većim visinama na Kopaoniku.


U predstavljanju distribucije vrste Hypericum elegans korišćeno je 14 literaturnih podataka i 7 herbarskih, od čega 5 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU (Herbarium pancicianum) i 2 herbarska podatka iz Herbarijuma HMN.

16

1. 2.

3. 4.

Tabla 1. UTM (10x10km) karte rasprostranjenja vrsta u Srbiji: Hypericum androsaemum (1), Hypericum annulatum subsp. annulatum (2), Hypericum barbatum (3), Hypericum elegans

(4).

17

Slika 2. Vrsta Hypericum elegans na svom prirodnom staništu


HYPERICUM HIRSUTUM L.

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum hirsutum je višegodišnja biljka sa horizontalnim rizomom. Stabljika je 35-100 cm visoka, uspravna, ovalna, nije granata ili sa kratkim granama, gusto pokrivena, zajedno sa lisnim drškama i cvetnim peteljkama, kratkim kovrdžavim dlakama. Listovi su 25-60 mm dugi, jajasti do eliptični, na kratkim drškama, na vrhu zatupasti, s lica tamnije, s naličja svetlije zelene boje, sa obe strane sa kratkim beličastim dlakama i sa malobrojnim prozirnim tačkama. Cvetovi su u rastresitoj piramidalnoj cvasti. Čašični listići su dugi 4-5 mm, izduženo lancetasti, zašiljeni, po obodu zupčasti ili sa trepljama na vrhu kojih se nalaze crne žlezde. Krunični listići 8-11 mm dugi, jajasto izduženi, na vrhu sa malim brojem crnih tački, svetlozelene do svetložute boje, ponekad crvenkasti. Čaura je oko 8 mm duga, jajasta, sa uzdužnim istaknutim uljanim rezervoarima. Seme je cilindrično po površini bradavičasto, crvenkasto mrke boje.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena u Evropi, zapadnoj i srednjoj Aziji, na Kavkazu i severozapadnoj Africi.

18

A R E A L T I P : EA

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Vršačke Planine (Široko Bilo), Fruška Gora (stacionar na Zmajevcu, Crni Čot, Veliki Čot, Testera, Vilin Kam, Stražilovo, Venac, Kozji Hrbat), Deliblatska Peščara, jugozapadni Srem (Kućine, Grabovo, izmeñu Klenka i Zemuna, šuma Junakovič, šuma Ristovača, Gornja Branjevina, Vranjak, Kurjačica, Donja Branjevina, Smrduša). Centralna Srbija: Stara Planina (Slavinja, Belava, Stol, Sukovo, Temska), Vidlič (Ponor, Vazganica, Rsovci, Mojinci, Planinarski dom, Basara), Radan, Grdelička klisura (Grdelica), Kukavica (Šiljegarnik, Jasićko Ravnište, Pekorka), Sokolovica (Krompirište, Preslo, Radulac), Avala (Košutnjak, Rakovica), Kosmaj (Veliki Kosmaj, Beli Kamen), Rudnik (Kamenac, Stanišinac), Aleksinac (Bovan ), Tutin (Godulja), Gledićke Planine (Kotlenik), Klika (Selo Majdan), Suva Planina (Devojački grob-Trem, Mosor-Sokolov kamen, Babušnica, Kosmovac, Novo Selo, Jelov Požar, Provalija, Kota 805, Rakoš, Mokra, Gornja Koritnica, Kaletinac, Bojanine Vode), Beograd (Ripanj, Višnjica, Višnjička kosa, Srednji Lipak, Topčider), Kuršumlija (Đavolja Varoš), Kukavica (Arničko, Čukarka, Zbežište, 14 rampa, Šijanka, Pekorka, Zelengrad), Pirot (Ljuberaña), Šljivovi čki Vis (Stranje - Barkov del), Vidojevica (Vidovača, Žižnica, Oštra Čuka), Vranjska Banja, Povlen (Veliki Povlen,Šupljačka Kosa), Valjevo (Petnica), Tara (Božurna, Ljuboške strane, Osluša, Jelin Do, Badanj, pod Kićcom, Ljuti breg, Bilo, Štula, karaula, Crni Vrh, Zaovine, Greben, ispod Stolca), Goljak (Mrkonjski Vis), Kozjak (Preslop), Đerdap (Ploče-Veliki Štrbac), Cer, Gučevo, Veliki Jastrebac, Goč (Gvozdačka reka), Vlasotince, Sokolovica (Krompirište, Radulovac), Kopaonik (Semeteško jezero, Brzećka klisura, Kukavica, Suvo Rudište), Juhor, Bosilegrad (Gornja Ljubata, Topli Dol, okolina ), Kraljevo (Mataruge), Užice (okolina, Mačkat), Gučevo (Crni Vrh - Velika Ravan), Divčibare, Javor (Kušići-Deretin-Visioc), Čemerno (Savošnica), Bor (Veliki Krš), klisura Velikog Rzava, Nova Varoš (Veliki Oštrik), Knjaževac (Tupižnica, Maglen), Zvezda (Veliki Stolac), Avala (Košutnjak), Zlot (Malinik), Majdanpek (Debeli lug), Bresnica, Beljanica, Jagodina (Belica), Kladovo, Rtanj, Stolovi, Niška banja. Kosovo: Dolina Ibra (Kamenica, Ibarska Slatina, Leposavić). (Tabla 2, karta 1)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: vrsta naseljava hrastove i bukove šume, kamenjare, stene, livade, pašnjake, mešovite hrastove šume, staništa oko izvorišta potoka, paljevine, planinske pašnjake, polidominatne šume, reliktne polidominantne šume bukve sa mečjom leskom, listopadne šume, rudine, šume bukve, jele i medveñe leske, šumske progale, šumske livade, zajednica brdske bukve i šumskog vijuka, zajednice jasena i veza na karbonatnoj aluvijalnoj rendžini i mnoge zapuštene površine.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Abieto-Fagetum serbicum, Aceri-Ostyetum carpinifoliae, Achilleo setaceae-Quercetum mixtum, Aculeati-Tilio-Quercetum fac.Tardiflorosum, Aegopodio-Querco-Carpinetum, Agrostideto-Brachipodietum pinnati, Fageto-hircaneto-colurnetum, Fagetum mixtum, Fagetum moesiace montanum, Fagetum moesiacum, Fagetum montanum, Fagetum montanum serbicum aculaetetosum, Fagetum montanum serbicum festucetosum, Fago-Aceri intermedii-Coryletum colurnae, Festuco drymeiae-Fagetum submontanum, Oxali-alnetum parietarietosum, Piceetum excelsae, Piceetum omorikae-Abietis calcicolum, Pseudovino-

19

Quercetum roboris, Queceto-Carpinetum serbicum, Querceto-carpinetum serbicum typicum, Quercetum farnetto-cerris serbicum, Quercetum-Carpienetum serbicum rudski, Querco-carpinetum serbicum, Querco-carpinetum moesiacum, Querco-Paeonietum officinalis-masculae, Ranunculetum serbici, Rusco Auleati-Tilio-Quercetum, Tilieto-Quercetum crassiusculae, Tilio-fraxinetum excelsioris, Trifolieto-Agrostidetum vulgaris.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Andezit, crveni peščar, dolomit, eolski les, liskunoviti peščar, laporac, glinac, krečnjak, kristalni i seritski škriljac, metamorfozirani les, migmatit, serpentinit, silikat, slojeviti levantijski sedimenti i aluvijum, stari karbonatni žuti pesak i rečni nanos.


Ž I V O T N A F O R M A : a Mes-Meg H scap

U predstavljanju distribucije vrste Hypericum hirsutum korišćena su 144 literaturna podatka i 51 herbarski, od čega 39 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 12 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.


HYPERICUM HUMIFUSUM L.

SUBSP. HUMIFUSUM

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum humifusum je prikazana kao jednogodišnja, dvogodišnja ili višegodišnja biljka čije su stabljike brojne polegle ili se izdižu, imaju dve uzdužne pruge, reñe su potpuno ovalne. Listovi su 3-15 mm dugi, jajasti ili izduženo jajasti do eliptično-lancetasti, zatupasti ili postepeno zašiljeni, po obodu uvijeni, po površini obično sa prozirnim tačkama, po obodu sa crnim, plavičasto sivozelene boje. Cvetovi su na vrhu stabljike u rastresitoj grozdastoj cvasti (monohazijum) reñe pojedinačni. Čašični listići nejednaki, tri su veća jajasta, dva manja lancetasta, na vrhu šiljati, po obodu obično sa sedećim crnim žlezdama, reñe su one na kratkim trepljama ili zupcima, po površini sa crnim tačkama ili crticama. Krunični listići su 5-7 mm dugi, duži od čašičnih, obrnuto jajasti, svetložute do beličasto-žute boje, po površini sa crnim tačkama i crticama. Čaura oko 5 mm duga, malo duža od čašice, sa uzdužnim uljanim rezervoarima.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Podvrsta je zastupljena u Evropi, srednjoj i istočnoj Aziji (do Japana) i južnoj Africi.

A R E A L T I P: EA

20

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: jugozapadni Srem (Raškovica). Centralna Srbija: Kopaonik, Vlasinska visoravan, Užice (Jelova Gora). (Tabla 2, karta 2)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova podvrsta je zabeležena u fitocenozi Agrostideto-Juncetum effusi.

Ž I V O T N A F O R M A : a Mi H rept

U predstavljanju distribucije vrste Hypericum humifusum korišćeno je 5 literaturnih podatka i 1 herbarski podatak iz Herbarijuma BEOU.


HYPERICUM HYSSOPIFOLIUM CHAIX

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum hyssopifolium je višegodišnja biljka čija je stabljika visoka 30-70 cm, uspravna sa mnogobrojnim sterilnim bočnim izdancima i gola. Listovi 12-30 mm dugi, eliptični ili linearni, na vrhu zaobljeni, po obodu uvijeni, sa prozirnim tačkama, nisu dlakavi. Cvast klasolka, cilindrična, reñe piramidalna. Čašični listići duguljasto-jajasti, svi iste dužine, sa brojnim sedećim ili na zupcima žlezdama, reñe su bez njih. Krunični listići 7-9 mm dugi, 3-4 puta duži od čašičnih. Antere žute. Čaura sa istaknutim uzdužnim, paralelnim uljanim rezervoarima.

.O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena u južnoj Evropi (od Španije do Krima).

A R E A L T I P : EAP (JEP)

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Bor (Crni Vrh, Veliki Krš, Stol), Žagubica. (Tabla 2, karta 3)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Vegetacija kamenjara.

N A D M O R S K A V I S I N A: 1149 mnv.


U predstavljanju distribucije vrste Hypericum hyssopifolium korišćena su 2 literaturna i 2 herbarska podatka iz Herbarijuma BEOU.

21


HYPERICUM LINARIOIDES BOSSE

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum linarioides je višegodišnja biljka sa horizontalnim rizomom i sa većim brojem tankih stabljika koje se izdižu. Stabljika je 10-20 (30) cm visoka, sa dve uzdužne slabo istaknute pruge i gola je. Listovi lancetasto izduženi do linearni, kožasti, po obodu obično uvijeni, sa prozirnim tačkama, u pazuhu im se javljaju sterilni izdanci. Cvetovi na kratkim peteljkama na vrhu stabljike u rastresitoj, klasolikoj grozdastoj cvasti. Čašični listići su jajasti, na vrhu zatupasti ili sa kratkim šiljkom, po površini obično nisu istačkani a po obodu se nalazi mali broj sedećih žlezda, reñe ih nema. Krunični listići su 3-4 puta duži od čašičnih, po obodu sa kratkim žlezdanim trepljama. Čaura je sa uzdužnim uljanim rezervoarima.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta naseljava istočni deo Balkanskog poluostrva (Srbiju, Makedoniju i Bugarsku).


R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Suva Planina (prevoj Sedlo, Trem, Golemo Stražište, Kaletinac, Ledenica, Kosmovačka Točila, Rakoš, Devojački grob, Smrdan, Točila, Valožje, Šebetske Livade), Stara Planina (Vrtibog, Kljun), Svrljiške planine (Zeleni Vrh), Sićevačka klisura. Kosovo: Šar Planina (Treskavec). (Tabla 2, karta 4)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Vrsta naseljava vegetaciju livada, pašnjaka, vrtača i kamenjara.

G E O L O Š K A P O D L O G A: Krečnjak.



U predstavljanju distribucije vrste Hypericum linarioides korišćeno je 36 literaturih podatka i 7 herbarskih, od čega je 5 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 2 herbarska podatka iz Herbarijuma HMN.

22

1. 2.

3. 4.

Tabla 2. UTM (10x10km) karte rasprostranjenja vrsta u Srbiji: Hypericum hirsutum (1), Hypericum humifisum subsp. humifusum (2), Hypericum hyssopifolium (3), Hypericum

linarioides (4).

23


HYPERICUM MACULATUM CRANTZ

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum maculatum je višegodišnja biljka sa stabljikom viskokom 15-60 (100) cm, uspravnom ili onom koja se izdiže, sa četiri uzdužne istaknute pruge. Listovi su 10-40 mm dugi, jajasti, jajasto izduženi ili eliptični, na vrhu zatupasti, sedeći, s lica tamnije zeleni s naličja svetlozeleni, sa gustom mrevastom nervaturom, po obodu imaju crne tačke, reñe i po celoj površini, vrlo retko se javljaju prozirne tačke. Na vrhu stabljike manji broj cvetova sakupljen je u štitoliku cvast (dihazijum). Čašični listići su okruglasti, dosta kratki ali široki, zatupasti ili malo zašiljeni, po obodu celi, po površini sa crnim ili prozirnim tačkama. Krunični listići sa brojnim, uglavnom, crnim tačkama i crticama. Čaura sa istaknutim uzdužnim, paralelnim uljanim rezervoarima. Seme je cilindrično sa sitnim bradavicama, svetle do tamnobraon boje.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena po celoj Evropi i zapadnoj Aziji.

A R E A L T I P : EAP (SEP)

SUBSP. MACULATUM

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Fruška gora. Centralna Srbija: Suvobor (Rajac), Seličevica (Donje Vlase), Radan (Ivanjske vode, livada ispod Doma), Grdelička klisura (Grdelica), Tutin (Gradac), Vlasotince (Bistrica), Vlasinska visoravan (Vlasina Rid), Stara Planina (Babin Zub, Vojvodin Venac, Tupanar, Tri kladenca, Midžor, Jabučko Ravnište, Područje Reketske reke, Dupljak, Dojkinačko vrelo, Ivankovica, Gornje Lise, Goveško Lice, Ponor, Golčin Trap, Strejnica, sliv Crnovrške reke, Korita, Čungulj, Ženski Vrh, Kopren, Sokolica, Vražja Glava, Bratkova strana, Arbinje, Žarkova Čuka), Sokolovica (Pupavičke Livade), Suva Planina (izmeñu Golemog Stražišta i Trema, Devojački grob), Zlatar, Kopaonik (Oštro Koplje, Rudnička reka), Čemernik (Ostrozub), Strešer (Veliki Strešer), Tara, Vidlič (Tepoš, Visočka Ržana, Visoka Stena, Vazganica), Besna Kobila, Rtanj, Zlatibor, Vukan (Veliki Vukan), Pešter (Giljeva planina). Kosovo: Šar planina (Kara Nikola, Poljane, Pribeg, Beograd, Crni Kamen, Treskavac), Pašina (Rudoka). (Tabla 3, karta 1)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova podvrsta naseljava mnogobrojna staništa kao što su: brdske livade, bukove šume, hrastove šume, meñe, paljevine, pašnjaci i kamenjari, planinski pašnjaci, staništa pored potoka, pored puteva,

24

požarišta bukovih šuma, šibljake divlje praskve i rutvice, stene, tresave, zajednice kovilja i gustotrnovite ruže.

Prisustvo ove podvrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Agrostioletum vulgaris, Andropogono-Danthonietum calycinae, Artemisio-Prunetum tenellae, Caricetum rostrato-vesicariae, Coccinio-Deschampsietum, Fagetum montanum, Fagetum subalpinum serbicum, Festucetum spadiceae, Festuco-centauretum velanovsky, Junipereto Salicetum silesiacae, Juniperetum-nanae intermediae, Juniperus nana-Bruckenthalia spiculifolia, Nardetum strictae, Nardus stricta-Festuca fallax, Seslerietum coerulantis, Stip-Rosetum spinosissimae.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Andezit, crveni peščari i konglomerati, granit, krečnjak, kalkšisti, kvarc, karbonat, ksericitski škriljci, serpentiniti, silikat i hlorit-sericitski škrljici.



U predstavljanju distribucije Hypericum maculatum ssp. maculatum korišćeno je 100 literaturnih podataka i 30 herbarskih, od čega 19 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 11 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.

SUBSP. IMMACULATUM (MURB.) FROHL

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Suva Planina (Lasni Rid, Rakoš, Bistirica, obala Lužnice, Smrdan, Devojački grob, Ledenica, Valožje, Trem, Kosmovačka Točila), Rtanj (pod Šiljkom, pod Preslom), Stara Planina (Babin Zub), Vlasinska visoravan ( Vlasinsko jezero, Vrtop), Kopaonik (Suvo Rudište, Sedlo, Jelica, Beñirovac, Treska, Šiljača, Srebrnac, Crnoglavske livade, Bregovi, Crni Jelak, Gobelja, Karaman, Metoñe, Kukavica, Kadijevac, Bele Stene, Srebrnac , Murska reka, Samokovska klisuram, Crni Vrh, Mali Karaman), Golija, Tara (Ljuto polje-Karaića bare, Zmajevski potok, Jagoštica, Šljivovica rezervat), Zvezda (Veliki Stolac), Čemerno, Azbukovica (Jablanik). Kosovo: Šar Planina (Gine Vode, Careve Livade, Kobilica-Crn kamen, Kobilica-Kara Nikola, Kobilica-Treskavac), Ošljak (Popovo Prase, Sevce). (Tabla 3, karta 2)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova podvrsta naseljava sledeća staništa: kamenjare i pašnjake, livade u bukovoj šumi, molikove šume, proplanke, sastojine sa pančićevom omorikom, tresave i nardetume, vlažne livade i zeljastu vegetaciju izmeñu kamenih ploča.

Prisustvo ove podvrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Abieti-Fagetum, Agrostidetum vulgaris, Calamagrostietum variae, Fagetum montanum, Festucetum

25

Xanthinae-variae, Festuco-Agrostietum naredtosum, Knautieto-Festucetum spadiceae, Nardetum strictae, Piceetum abietis moesiace, Piceetum excelsae, Plantaginetum montane, Poetum violaceae, Potentilleto-Caricetum humilis, Rubo-Juniperetum intermediae, Sileneto-Festucetum fallacis, Vaccinietum myrtyllus, Vaccinio-Juniperetum nanae, Vaccinio-Juniperetum nanae piceetosum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Granit, hlorit-sericitski škriljci, kalkšisti, korniti, krečnjak, mermerni krečnjaci, metegabar, serpentinit i silikat.



U predstavljanju distribucije Hypericum maculatum ssp. immaculatum korišćeno je 59 literaturnih podataka i 39 herbarskih, od čega 37 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 2 herbarska podatka iz Herbarijuma HMN.


HYPERICUM MONTANUM L.

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum montanum predstavlja višegodišnju biljku sa stabljikom visokom 20-80 (100) cm, koja se izdiže ili je uspravna, najčešće je nerazgranata, ovlna, gola. Listovi 20-70 mm dugi, jajasti do izduženo jajasti, na vrhu zatupasti ili zašiljeni, pri osnovi zaobljeni ili mali srcasto usečeni, sedeći, po obodu sa crnim tačkama, prozirne tačke imaju samo listovi u gornjem delu stabljike, na naličju su svetloplavo-sivozeleni, a duž nerava mogu biti skoro sedeće žlezde ili kratke krute beličaste dlake. Cvetovi na vrhu stabljike u gustoj štitolikoj cvasti. Brakteje sa žlezdanim trepljama, pri osnovi uvaste. Čašični listići lancetasti ili jajasto lancetasti, zašiljeni, po obodu sa kratkim žlezdanim trepljama. Krunični listići oko 10 mm dugi, duplo duži od čašičnih, duguljasto-lancetasti, svetložuti, najčešće su bez crnih tački. Čaura jajasta, skoro dva puta duža od čašičnih listića, sa istaknutim uzdužnim uljanim rezervoarima. Seme cilindrično, sa obe strane malo zašiljeno, po površini sa sitnim bradavicama.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena u Evropi, zapadnoj Aziji i severozapadnoj Africi (Alžir).


R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Vršačke Planine (Gudurički Vrh). Centralna Srbija: Sjenica (Štavljanske Breze), Maljen (Crni Vrh, Rosića Strana), Valjevo (Petnica, Grabovica), Tara (Kriva Strana, Ženski Vrh, Veliki Kraj, Kanjon Brusničke reke, iznad njivica, Ivica, Miloševac), Stara Planina (Ivankovica), Goč (Gvozdačka

26

reka), Jagodina (Belica), Sokobanja, Vidlič (Vučje), Gučevo, Cer, Divčibare, Zlatibor, Krupanj, Loznica, Užice, Bajina Bašta. Kosovo: Metohija (Proni Čvrele, Erenik), Priština (Androvac, Androvačka reka). (Tabla 3, karta 3)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova vrsta naseljava stene, kamenjare, hrastove šume, ivice šume i retke šume.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Allio caricetum levis, Alnetum glutinosae montanum, Castaneo-Fagetum, Daphno blagayanae-Quercetum petraeae, Descampsio-Alnetum glutinosae montanum, Geo-Alnetum glutinosae montanum, Quecetum confertae-cerris serbicum, Querco-Castanetum.

G E O L O Š K E P O D L O G E:. Crveni peščari i konglomerati, fliš, jezerski sedimenti, serpentiniti, silikati.



U predstavljanju distribucije vrste Hypericum montanum korišćeno je 14 literaturnih podataka i 9 herbarskih iz Herbarijuma BEOU.


HYPERICUM MONTBRETII SPACH

O P I S: Višegodišnja biljka, uspravno ili u bazi povijena, sa stabljikom visine do 60 cm. Listovi su dugi 15-50 mm, ovalni i duguljasti, obično naspramni, često su prisutne crne žlezdane dlačice. Čašični listići su zašiljeni na vrhu, prilično retke crne žlezdane dlačice, sa nekoliko ili bez površinskih crnih tačaka. Kod kruničnih listića ponekad pristune površinske crne tačkice. Hypericum montbretii je veoma sličan drugim predstavnicima sekcije Drosocarpium, posebno sa H. rochelii i H. perfoliatum L. (ZLATKOVI Ć, et al. 2009).

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Evropa: SE delovi Balkanskog poluostrva (Makedonija, Grčka, Turska – evropski deo, Srbija), S. Ukrajina, Azija: Turska (Anadolija), Sirija i Gruzija.


R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Kozjak (Delinovački rid, Golemi Uši), Starac (Karaula, Gornji Starac), Široka Planina (Dumbije), Dolina Pčinje (Vogance, Jablanica, Kostin Čukar). (Tabla 3, karta 4)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Vrsta naseljava reliktne polidominantne hrastove šume, šikare grabića i medunca i šume kitnjaka.

27

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Carpino orientalis-Quercetum mixtum, Ostryo-Carpinion aegeicum, Quercetum montanum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Graniti, migmatiti, mikašisti i leptinoliti, sitnozrni biotitski i biotit-muskovitski gnajsevi.



U predstavljanju distribucije vrste Hypericum montbretii korišćen je 21 literaturni podatak.

28

1. 2.

3. 4.

Tabla 3. UTM (10x10km) karte rasprostranjenja vrsta u Srbiji: Hypericum maculatum subsp. maculatum (1), Hypericum maculatum subsp. immaculatum (2), Hypericum montanum (3),

Hypericum montbretii (4).

29


HYPERICUM OLYMPICUM L.

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum olympicum je niska, u bazi odrvenjena biljka sa brojnim zeljastim stabljikama. Stabljike su (8) 10-50 (75) cm visoke, uspravne ili se izdižu, gole, ponekad crvenkasto-žućkaste boje. Listovi su 5-30 mm dugi, izduženo eliptični do lancetasti, pri osnovi suženi, sedeći, plavičasto sivozeleni sa prozirnim tačkama. Cvetovi u promeru 20-60 mm, pojedinačni ili do 5 zajedno. Čašični listići nejednaki, široko jajasti, na vrhu sa kratkim šiljkom, prepokrivaju se, po obodu celi ili slabo nazubljeni, po površini mogu imati crne tačke. Krunični listići 2-4 puta duži od čašičnih, bez žlezda ili se javlja manji broj crnih žlezda na vrhu ili po obodu. Čaura glatka ili sa jedva primetnim uzdužnim uljanim rezervoarima.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Rasprostranjena na Balkanskom poluostrvu, uglavnom u istočnom i južnom delu.

A R E A L T I P: SUBM-MED

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Rujan (Košarno, Blizanci, Rujan-vrh, Svinjište), Vlasotince (Lopušnja), Dolina Pčinje (Jablanica, Manastir Sv. Prohor Pčinjski, Vogance), Starac (Gornji Starac, Staračka Kula), Kopaonik.

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Vrsta naseljava hrastove šume, livade, pašnjake, plitko degradirano zemljište, suva mesta, suve kamenjare na silikatu i različite suve travnate terene.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Hyperico-Trifolietum trichopteri, Koelerio-Silenetum friwaldskyanae, Trifolium trichopterum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Graniti, migmatiti, silikati, sitnozrni biotitski i biotit-muskovitski gnajsevi.


Ž I V O T N A F O R M A : a Mes-Mac H scap

U predstavljanju distribucije vrste Hypericum olympicum korišćeno je 18 literaturnih podataka i 3 herbarska, od čega 2 herbarska podataka iz Herbarijuma BEOU i 1 herbarski podatak iz Herbarijuma HMN.

30


HYPERICUM PERFORATUM L.

O P I S: Prema opisu prikazanom u flori SR Srbije (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972) Hypericum perforatum je višegodišnja biljka sa vretenastim i jako razgranatim korenom. Stabljika je visine (10) 20-100 cm, uspravna, obično pri vrhu razgranata, ovalna, sa dve istaknute uzdužne pruge i gola. Listovi su 5-30 mm dugi, jajasti, duguljasti ili linearni, zatupasti ili sa kratkim šiljatim vrhom, sedeći ili skoro sedeći, goli po površini sa brojnim prozirnim tačkama, po obodu ponekad i po površini sa crnim. Cvetovi su u razgranatoj, širokoj, štitolikoj cvasti, čašični listići jajasto lancetasti do linearni, sa šljatim vrhom, po obodu najčešće celi, reñe nazubljeni, nisu dlakavi, po površini sa većim ili manjim brojem prozirnih ili crnih tačaka i crtica. Krunični listići su 2-4 puta duži od čašičnih, eliptični su, prema vrhu se sužavaju, obično su sa jedne strane nazubljeni, zlatno žute boje, po obodu sa crnim tačkama, a mogu se javljati i po površini crne tačke i crtice. Čaura su sa bradavičastim uljanim rezervoarima. Seme je po površini sa sitnim bradavicama, crne ili tamnobraon boje.

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena po Evropi, srednjoj i zapadnoj Aziji, severnoj Africi, a odomaćila se u istočnij Aziji, Severnoj i Južnoj Americi, Australiji i Novom Zelandu.

A R E A L T I P : EA; Florni element: evroazijski.

SUBSP. PERFORATUM

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Novi Sad (Petrovaradinska tvrñava), Bačka (Svilojevo, Stari Bečej, Apatin, Futog, Vizić, Sonta, Veternik, Svilojevo, Vilovo-Lok, Bački Monoštor, Sombor, Bač, Hajdukovo, Srpski Miletić, Ruski Krstur, Bačka Palanka, Silbaš, Lok, Žabalj, Doroslovo), Obedska bara (Kupinovo), Fruška Gora (stacionar, Banstol, Stražilovo, Greben, Žarkovo, Radovanac, Severni, levi greben od Beočinskih livada, Žarkovo, Beočinske livade, Rakovački potok, Venac, Lišajev Greben), Sremska Mitrovica (Zasavica, Šumareva Ćuprija, Batar), Subotičko-Horgoška Peščara (Hajdukovo), Vršačke planine (Korkana, Široko Bilo, Gudurički Vrh, Sočica, Kula, Kapelin Breg, Vršački breg, Val Koštejului, Prevala, Malo Središte), Obrež (Matijevica), Banat (Bečanj, Melenci-Rusanda, Potamišje, Đala, Filić-Banatsko Aranñelovo, Konak, Vatin), Subotica (Palić), Potamišje, Severoistočna Bačka, Srem (Kupinovo, Karlovčić), jugozapadni Srem (Šuma Junakovič, Ristovača Gornja Branjevina, Donja Branjevina, Guvnište, Kurjačica, Smrduša, Kozara, Šikara, Boñani), jugoistočni Srem (izmeñu Klenka i Zemuna), Smederevska Palanka (Vodice, Glibovac, Mala Plana), Kikinda (Nakovački put), Deliblatska peščara (Čardak – Pojilo). Centralna Srbija: Suva Planina (Divljana, Oreovac, Krčimir, Koritnica, Donji Dušnik, Babušnica, Toponica, Kosmovac, Mokra, Vrgudinac,

31

Sopotnica, Preslap, Lipov Vrh, Kosmovac, Kota 805, Štrbovac, Vikalica, Vlaške Poljane, Krečana, Domena, Bogdanovac, Jelov Požar, Provalija, Toponička reka, Ržanac, Rakoš, Devojački Grob, Litica, Sokolica, Dolina Lužnice, Mosor-Sokolov kamen, Gornja Studena-Devojački grob), Seličevica, Svrljiške planine, Niš (Kalafat, Kamenički Vis, Mali Jastrebac, Batušinačke bare, Jelašnička klisura, Radovanski kamen), Kragujevac (Gružansko jezero, Parlog, Jovanovac, Korman, Komarica, Šupljaja, Badnjevac, Vodice, Kisela Voda), Leskovik, Beljanica, Radan (Ivanjske livade, Dobre Vode), Grdelička klisura (Grdelica), Suvobor (Rajac), Ozren (Bukova Glava, Janior, Mečji Vrh, Repelj, Tepe), Vranje (Pržar, Krstilovica, Ćoška, Padina, Plačevica, Ristovac, Sobina), Kukavica (Arničko Čukarka, Zbežište, Skobaljić grad, Šiljegarnik, Mrtvica, Zelengrad, Vlajna), Negotin (Vratna, Bukovo, Šarkamen, Plavetnica, Jasenica, Mihajlovac, Jabukovac, Zamna), Tutin (Gradac, Mali Gradac, Paljevo, Čepejka brdo, Godovo, Kočarnik, Tutinsko brdo, Vrtače), Prijepolje (Manastir Mileševo, klisura Mileševke, Titerovac, Kamena Gora), Vlasotince (Bistrica, Čobanac), Beograd (okolina, Višnjička kosa - Despotovac, Višnjička kosa - Zaravan na Dunavu, Višnjička kosa – Despotovac, Majdan, Nikino brdo, Ada Huja, Karaburma, Višnjica, Dedinje, Ada Ciganlija, Zvezdara), Bor (Dubašnica, Veliki Krš, Brestovačka banja, Banjska šuma, Vlasinska visoravan, Ličin Dol), Ruj (Zvonce, Rakitska gora), Pirot (Krupačko, Blato, klisura Temštice), Stara Planina (Babin Zub, Torbara, Oštra Čuka, Ivankovica, Ženski Vrh, sliv Toplodolske reke, Bele vode, Slavinja, Žarkova čuka, Vrtibog (vrh), Vlkovija, Korita, Gornji Jarišor, Dojkinačko vrelo, Jabučko Ravnište, Cer, Zuberov Del, Sokolovica, Reka Jelovica, sliv Dojkinačke reke, Gornje Lise, Gradište, Kopren, Dubravski del – Pojate, Rakitska reka, Kaluñerska reka – Selište, Rakitska reka – Udice, Smilovci, Vojvodin Venac, Tri kladenca, Centrala, Rosulja, Gradište-Nišava, Temska, Staničenje-Nišava, Zuberski Greben, Vrelo, Belanski potok i izvorište, Belanski potok, Belanski potok - Dubravski do, Javorska reka, Besna Kobila, Zapadne stene), Sokolovica (Rudare, Sokolov Krš, Vukovići, Prolom Banja), Rujan, Rudnik (Voljača, Svračkovci, Njive, Venčeva Kosa, Ravne Njive, Milinovića Brda, Golo Brdo. Kamen Kosa, Boračko groblje, Gradička, Begina Livada, Zbegovište, Orašje, Drinjak, Jasenica, Belo Polje, Belički Potok, Grabovac, Viulj, Mali Ljubavci, Bradin Potok, Đavin Potok, Majdan), Veliki Jastrebac, Kučaj (Krivi Vir, Popovac, Sisevac, Izvor, Buljane, Šaludovac, Plana, Zabrega, Dobročevo, Jablanica, Lukovo), Đerdap (Tekija, Kovilovski potok Sip, Golo Brdo, Donji Milanovac, Branka, Hajdučka Vodenica, Mali Štrbac), Avala (stacionar na Zmajevcu, Košutnjak), Tara (Mitrovac, Crveni Potok, Kaluñerske bare, Stolac, Predov krst), Vranjska Banja (klisura Moravice), Kopaonik (Hajdučki potok, Karaman, izvor, Veliki Karaman, Srebrnac, Bregovi, Stanulovići, Suvo Rudište, jugozapadne padine, Šanac, Kremice, Čajetina, Mala Gobelja, Golo Brdo, Treska, Hajdučki potok), Kladovo (put za Negotin), Drača (Bogosavljevica), Pasjača (okolina, Pasjačkog vrha, Markovo Gumno, Krivi Potok – Kodra), Vidlič (Krajište, Krupac, Basarski Kamik, naselje Četvrti kilometar, Vazganica – Rsovci, Mojinci, Dobrogled, Gulenovci, Kozarica, Planinarski dom, Visočki Odorovci, Basarske livade, Smilovci, vrh Vučje, Visočka Ržana, Vlkovija, Vlkovijski Kamik, Krajište, Visoka Stena Paterica, Odorovački kamen-Golemi Vrh, Basara), Zlatar (Orlovača), Vidojevica (okolina Mrljaka, Vidovača, Šišnica, Žižnica, Bandere, Žitni potok, Monin Bregljak, Staro selo, Simonovac, Dobrotić, Jovine Livade), Sićevačka klisura (Ostrovica, Sićevačka župa, Oblik), Rtanj (iznad rudnika, Rtanj, oko Kote, Baba, Ledenička strana, južna strana, pod Preslom, Šarbanovac),

32

Radočelo, Aleksinac (Lipovica), Mučanj, Studena Planina (Polumir), Šljivovički Vis (Šljivovik, Stranje - Barkov del, Ždrelo), Velika Plana (Bresje), Zaječar (Kraljevica), Greben planina, Paraćinsko Pomoravlje (Senje, Stubice, Manastir Ravanica, Donja Mutnica, Gornja Mutnica, Paraćin, Bošnjane, Supska, Ćuprija, Potočac, Sikirica, Golubovac, Krežbinac, Busilovac, Ratare, Gornje Vidovo, Drenovac, klisura Suvaje), Povlen (Kukalj), Maljen (Crni Vrh, Goleš), Azbukovica (Jablanik), Medvednik (jugoistočna padina), klisura Mlave (Gornjak, Ribare), Valjevo, Grabovica, klisura Ratajske reke, Vlaška Planina, Knjaževac (Miljkovac, Golemo Branište, Tupižnica), Bosilegrad (okolina, Izvor, Jarešnik, Donja Ljubata), Šumanovac (Drenjiče), Gadžin Han (Grkinja), Aleksandrovac, Loznica (okolina, Krajišnici Trbušnica), Koviljača, Brza Palanka (Ključ), Čačak (Mojsinje), Gornjačka klisura, klisura Peka, klisura Resave, Prokuplje (Goli Breg, Guba, Žitni potok, Monin Bregljak Dobrotić, Simonovac, Donja Trnava), klisura Golubinjske reke (Visoki Čukar, zapadna padina), Homolje (Osanica, Osanička reka), Goč (Gvozdačka reka), Rudina, Kraljevo (Bogutovac), Miljkovačka klisura, Gučevo, Kozjak (Koviljski rit, Jamina Greda), Čemernik (Ostrozub), Trstenik (Pečeni Grob), Sokobanja (Lepterija), Novi Beograd, Borač (Borački krš), Javor (Ciganska ravan), Mali Zvornik, Golija (Studenica), Požarevac (Požeženska peščara), Zlot (Malinik), Pešter (Giljeva planina), Raška (Put Matovići-Trnava), Mokra Gora (Šargan), Mladenovac (Česma Crkvenac), klisura Grze (klisura Grze - Donje jezero), Obrenovac (deponija pepela i šljake TENT B), Kovin (Groblje), Kapućin, Les, Majdanpek, Zlatibor, Kuršumlija. Kosovo: Kosovo: Podujevo (Golak), Šar planina (Ošljak, Beograd, Brezovica), Priština (Grmija, Androvac, Androvačka reka), Ošljak (Sevce, Popovo Prase), Titelski Breg, Gnjilane (Novo Brdo), Prokletije (Đakovica, Dečani), Koritnik (Belobrade), Prilepska Planina, Mokra Gora (Draga), Planik (Ponoševac), Čičavica, Dolina Ibra (Srbovac), Metohija (Ljevoša, Streoci, Kodra, Čavza, Rogopeč), Lipovica, Kosovska Mitrovica (Zvečan), Peć (Gubavac, iznad sela Bijelo polje). (Tabla 4, karta 2)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Podvrsta naseljava brdske livade, bukove šume, staništa pored puteva, stene, rudine, deponije grañevinskog otpada, gabrove, gajnjače, grmovita mesta, izvan žbunova u progaljenoj šumi, hrastove šume, javoro-jasenove šume, kamenjare i rendžine, kestenove šume, klisure, livade u pojasu bukovih šuma, vinograde, male sipare, škarpe, mezijske bukove šume, mezofilne šume, munikove šume, nasipe pored kanala, negažene ruderalne površine, neopožarene termofilne livade, ogoljena mesta, parkove, pašnjake, pesak, polidominantne šume jasena, mečje leske i dr. vrsta, pored jezera, požarišta bukovih šuma, požarišta hrastovih šuma, požarišta kamenjara, šibljake jorgovana, slatine, šume sladuna i cera, šume sladuna i cera sa grabićem, šume sladuna i cera sa mahovinama, šume sladuna i cera sa sladunom, šume sladuna sa mahovinama, šume transilvanskog kitnjaka sa lugušom, šume bele i crne topole, šume breze, šume crnog grabića i crnog jasena, šume hrasta kitnjaka, šume kintjaka i običnog graba, šume mikulja, šume sladuna, šume sladuna i cera sa runjikama, šumske progale, tresave, voćnjaci, zapuštene površine i travnjaci.

Prisustvo ove podvrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Aceri heldreichi-Fagetum, Achilleo setaceae-Quercetum mixtum, Agrostedeto-Chrysopogonetum grylli, Agrosteto-Danthonietum calycinae, Agrostidetum vulgaris, Agrosti-Genistetum carinalis,

33

Agrostioletum vulgaris, Andropogoneto-Euphorbietum pannonicae, Arctio-Artemisietum vulgaris, Armerio-Trisetetum flavescentis feri, Arrhenatheretum elatioris, Artemisio-salvietum oficinalis, Asperulo odoratae-Fagetum moesiacae, Astero-Juniperetum oxycedri rexhepi, Astragalo-Silenetum supinae, Betuletum pendulae, Caricetum humilis, Carpineto orientalis-Quercetum, Carpinetum orientalis moesiacum, Carpinetum orientalis serbicum, Carpinetum orientalis serbicum colurnetosum Jov., Carpino betuli-Quercetum frainetto-cerris, Carpino orientalis-Quercetum frainetto-cerris, Carpinus orientalis, Chrysopogonetum grylli, Convolvulo-Agropyretum repentis, Convolvulo-Festucetum vellesiacea, Cotino-Monspessulo-Colurnetum, Cynosuretum cristati, Dactylis glomerata-Geranium Roberianum, Danthonietum provincialis, Danthonio-Forsythietum europaee Pinus sylvestris, Danthonio-Trifolietum velenovskyi, Degradacioni stadijum sa Pteridium aquilinum, Diantho-Armerietum rumeliacae, Edriantho-Achnatheretum calamagrostis, Erico-Abieto-Piceetum, Erico-Pinetum nigrae, Erico-Pinetum nigrae-silvestris, Eryngio-Syryngetum vulgaris Diklić, Euphorbio-Paliuretum spinae-christi, Fageto-hircaneto-colurnetum, Fageto-muscetum, Fagetum moesiacum, Fagetum montanum serbicum, Fagetum montanum serbicum aculaetetosum, Fagetum montanum serbicum tilietosum, Fagetum montanum subas. colurnetosum Jov., Fagetum submontanum mixtum silicicolum, Fagetum-montanum serbicum, Fago-Aceri intermediae-colurnetum, Fago-Colurnetum mixtum silicicolum, Festucetum vaginatae danubiale, Festucetum vaginatae deliblaticum, Festucetum vallasiaceae, Festuco-Agrostetum, Festuco-Chrysopogonetum grylli, Festuco-Dianthemum petraei, Festuco-Quercetum roboris danubiale, Fraxino orni-Quercetum petraeae, Fraxino-Aceri intermediae-colurnetum, Fraxino-Colurnetum mixtum, Fraxino-Coryletum colurnae mixtum, Galieto-Festucetum vallesiacae, Hieracio-Quercetum frainetto-cerris, Hordeo-Xeranthemetum annui, Humileto-Stipetum grafianae, Hypno cupressiformae-Quercetum frainetto, Koelerietum montanae, Koelerio gracilis-Festucetum valasiacae, Lombetropo-Quercetum cerris, Melico-brometum fibrosi, Musco-Quercetum frainetto-cerris, Nardetum strictae, Ononido-Arrhena theretum elatioris, Orno-Quercetum petraeae carpinetosum orientalis, Ostryetum carpinifoliae, Pancicio-Piceetum abietis, Phleo montani-Orno-Quercetum virgilianae, Piceeto-Abieto-Fagetum moesiacum, Piceetum excelsae, Picetum excelsae montanum serbicum, Poeto molinerii-Plantaginetum carinatae, Poeto-Alopecuretum pratensis, Poetum violaceae, Poo nemoralis-Quercetum polycarpae, Populeto nigro-albae, Populetum albae Jov., otcutillo-Festucetum valesiaceae, Pseudovino-Quercetum roboris, Pteridio aquilini-Aceretum heldreichii, Quecetum confertae-cerris, Quecetum confertae-cerris serbicum, Querceto frainetto, Querceto frainetto carpinetosum orientalis, Querceto frainetto-cerris moesiacum, Querceto montanum, Querceto-carpinetum serbicum typicum, Quercetosum confertae, Quercetum cerris, Quercetum confertae-cerris rudski, Quercetum confertae-cerris serbicum aculaetetosum, Quercetum farnetto-cerris serbicum, Quercetum frainetto moesiacum, Quercetum frainetto-cerris serbicum, Quercetum montanum, Quercetum montanum - cerris, Quercetum montanum moesiacum, Quercetum petraeae, Quercetum pubescentis-cerris, Quercetum roboris Miš. et Čol., Quercetum sessili florae acetoselletum, Quercetum-Carpienetum, Quercetum-confertae-cerris serbicum, Querco carpinetum serbicum, Querco pubescentis - Populetum nigro-albae-tremuli, Querco-Aceri intermediae-colurnetum, Querco-carpinetum moesiacum, Querco-Carpinetum serbicum, Quercus pubescens-Fraxinus ornus, Robori-Quercetum frainetto-cerris, Rusco aculeati-

34

Quercetum montanum, Rusco Auleati-Tilio-Quercetum, Salicetum albae, Salici-Alnetum viridis, Sambacetum ebuli, Scorzonero-Asphodoletum albae, Sedo maximi-Quercetum frainetto-cerridis, Sedo-Dianthetum pinifoliae, Sedo-Potentilletum arenariae, Seseli hipomarathro-Chrysopogonetum grylii, Seslerietum tenifoliae, Seslerio-Pinetum heldreichii, Sieglingio-Festucetum Fubrae, Stipetum Tirsae, Syringetum vulgaris, Syringo-Prunetum mahalebi, Tanaceto-Artemisietum vulgaris, Thymo-Chrysopogonetum grylli, Tilieto-Quercetum crassiusculae, Trifolieto-Festucetum vallesiacae, Vaccinio-Juniperetum nanae, Wulfenio-Pinetum mughi, Xeranthemeto-Ischaemetum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Aluvijum, andezit, crveni peščari i konglomerati, dacit, dijabaz, dolomitsk mermer, eolski les, fliš, gnajs, krečnjak, granit, granodiorit, hloritski škriljac, kalkšist, karbonat, karbonski škriljac, karstifikovani krečnjak, kvarcni pesak, laporac, leptinolit, kvarcit, les, liskunoviti i konglomeratični peščar, mikašist, pegmatit i gnajs, permski crveni peščar, serititski škriljac, serpentinit, silikat.



U predstavljanju distribucije podvrste Hypericum perforatum ssp. perforatum korišćeno je 729 literaturnih podataka i 159 herbarskih, od čega 92 herbarska podatka iz Herbarijuma BEOU i 67 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.

SUBSP. LATIFOLIUM (KOCH) FROHL .

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Bačka (Senta), Fruška Gora (stacionar na Zmajevcu). Centralna Srbija: Đerdap, Deli Jovan, Zlatibor (klisura Rzava), Novi Pazar (Golo Brdo), Dolina Lužnice (Litica), Kopaonik (Treska). Kosovo: Šar planina (Ostrovica). (Tabla 4, karta 3)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova podvrsta naseljava hrastove šume, kamenjare, livade i pašnjaci.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Chrysopogoneto-Festucetum vallasiaceae, Orneto spiraeetosum, Poeto-Querceto montanum, Ptilotricho-Bruckenthalio-Pinetum mughi, Quercetum confertae-cerris serbicum, Quercetum montanum carpinetosum orientalis, Quercetum sessili florae acetoselletum, Quercetum sumbontanum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Serpentiniti i silikati.



35

U predstavljanju distribucije Hypericum perforatum ssp. latifolium korišćeno je 16 literaturnih podataka i 3 podatka iz Herbarijuma BEOU.

SUBSP. VERONENSE (SCHRANK ) H. L INDB .

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Fruška Gora, Deliblatska peščara (Devojački bunar), Kikinda, Titelski Breg. Centralna Srbija: Zlatibor, Raška (Orlovac), Stolovi (Ravni Sto), Priboj (Crni Vrh), Kragujevac (Šumarice), Mečkovac, Pirot (Ljuberaña), Vlasotince (Lopušnja), Vranje (Končuljska klisura), Vidlič (Paterica), Dolina Pčinje (Šaprance), Kozjak (Golemi Uši), Trgovište (klisura Lesnice), Vranjska Banja, Prijepolje (Strugovi), Kladovo, Goč. Kosovo: Šar Planina (Careve livade). (Tabla 4, karta 4)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova podvrsta nasljeva livade, kamenita staništa, stepolike pašnjake na silikatu, šume, zajednica munike i belog bora i zaparložena umereno vlažna ruderalna staništa.

Prisustvo ove podvrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Arctio-Artemisietum vulgaris, Festuco duriusculae-Euphorbietum glabriflorae, Koelero danthonietum armerietosum serpentinae, Koelero danthonietum linetosum serbici, Quercetum confertae-cerris serbicum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Hlorit-muskovitski škriljci, laporci, glinci i peščari, migmatiti i serpentiniti.



U predstavljanju distribucije Hypericum perforatum ssp. veronense korišćeno je 27 literaturnih podataka i 7 herbarskih, od čega 6 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 1 herbarski podatak iz Herbarijuma HMN.

36

1. 2.

3. 4.

Tabla 4. UTM (10x10km) karte rasprostranjenja vrsta u Srbiji: Hypericum olympicum (1), Hypericum perforatum subsp. perforatum (2), Hypericum perforatum subsp. latifolium (3),

Hypericum perforatum subsp. veronense (4).

37


HYPERICUM RICHERI VILL .

SUBSP. RICHERII

O P I S: Višegodišnja biljka. Stabljika 15-40 cm visoka, uspravna ili pri osnovi malo polegla, a pri vrhu ima dve uzdužne pruge. Listovi 10-40 mm dugi, duguljasti do trouglasto-jajasti, ili eliptični, obično oko sredine najširi, na vrhu zatupasti, pri osnovi plitko srcasto usečeni, sedeći, ponekad poluobuhvataju stabljiku, bez prozirnih tački, a najčešće i bez crnih. Cvetovi u metličastim štitolikim cvastima. Čašični listići lancetasti do lancetasto-jajasti, zašiljeni, po površini sa brojnim crnim tačkama i crticama, po obodu obično sa dugim žlezdanim resama, rese su kraće od širine čašičnih listića. Krunični lističi su duplo duži od čašičnih, sa crnim tačkama po površini i kratkim žlezdanim dlakama po obodu. Čaura sa bradavičastim uljanim rezervoarima (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972).

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Podvrsta je rasprostranjena u južnoj i jugoistočnoj Evropi.

A R E A L T I P: EAP (JEP)

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Kopaonik, Golija, Rtanj, Svrljiške planine (Pleš), Suva planina, Sićevačka klisura, Niška banja i Niš (Sićevo). (Tabla 5, karta 1)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Fageto-Abieto-Pinetum, Nardetum strictae, Trifolio-Nardetum.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Serpentiniti i silikatni škrljici.



U predstavljanju distribucije podvrste richerii Vill. korišćeno je 25 literaturnih podataka.

SUBSP. GRISEBACHII VILL .

R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Stolovi (Kamarište, Ravni Sto), Rtanj (pod Šiljkom, pod Preslom), Studena planina (koliba R. Ilića,

38

Čukar, Krčanik, Borovita kosa, Prčnjača, Glavica), Stara Planina (Ravno Bučje, sliv Dojkinačke reke), Goč (Gvozdačka reka), Golija (Mala Muhovica, Jadovita, Biser Voda, Crni Vrh), Vidlič (Vazganica, Krajište, Visoka Stena), Cer (sliv Gvozdačke reke), Zlatar, Pešter, Kopaonik (Suvo Rudište, Karaman, Ispod Milanovog vrha, Jelica-zaravan ispod vrha, Beñirovac, Kukavica, Kozje Stene, Nebeske Stolice, Oštro Koplje, Gobelja, Ječmište, Treska, Brzeće, Pančićev Vrh, Šatorica, Pajino Preslo, Stražnjak, Šiljača, Rajićeva Gora, Stanulović, Barelj, Sedlo), Troglav (Borje), Bresnik (leva obala Ibra), Maljen, Prokuplje. Kosovo: Šar planina (Pribeg, Gine Vode, Crni Vrh, Orman, Bačija, Konjuška, Ljuboten, Jezerska Čuka, Careve Livade, Rila, Ošljak, Surduk, Kobilica-Surduk, Kobilica-Treskavac, Durlov potok, Jažinačko jezero, severni deo), Prokletije (Krš Čvrlje, Suvo jezero, Mileševski potok), Ošljak (Popovo Prase), Peć (Hajla). (Tabla 5, karta 2)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Ova podvrsta naseljava bukove šume, kamene ploče na rudinama, kamenjare, livade, tresave, molikove šume, planinske žbuniće, požarišta bukovih šuma, rudine, šibljake jorgovana na serpentinitu, smrčeve šume, staništa sa rododendronom, stene uz rub šume, šume belog bora, šume bora krivulja, šume molike sa dobročicom, zajednice smrče, niske kleke i borovnice i zonu sa Pinus peuce.

Prisustvo ove podvrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Abieto-Piceetum, Agrostidetum vulgaris, Agrostietum tip, Ajugo-Pinetum peuces mugetosum, Artemisio-Achnarteretum calamagrostidis, Brometum erecti, Bruckenthalio spiculifoliae-Juniperetum sibiricae, Cariceto humilis-Festucetum pancicianae, Caricetum humilis serpentinicum, Carici humilis-Festucetum pancicianae, Daphno-Genistetum radiatae, Diantho-Seslerietum latifoliae, Empetrum hermaphroditum-Vaccinium uliginosum, Erico-Pinetum nigrae, Erico-Seslerietum rigidae, Euphorbio glabriflorae-Pinetum nigrae, Fageto-Abieto-Pinetum, Festuca halleri-Geum montanum, Festuca halleri-Poa contracta, Festucetum paniculatae, Festuco-Caricetum laevis, Gentiano-Centauretum kotscyanae, Geranio-Poetum violaceae, Humileto-Stipetum grafianae, Hyperico-Euphorbietum glabriflorae, Jovibarbo-Festucetum pancicianae, Junco-Poetum violaceae, Juniperetum nanae, Junipero sibiricae-Piceetum abietis, Juniperus nana-Bruckenthalia spiculifolia, Koelerio-Danthonietum, Nardetum strictae, Ostryeto-Quercetum petraeae sepentinicum, Picaetum montanum, Piceo subalpinae-Juniperetum sibiricae, Pinetum heldreichi bertiscum B, Pinetum mugo prokletiensae sensu lato, Pinetum peucis scardicum, Pinetum peucis typicum, Poa violacea-Geranium subcaulssons, Poetum violaceae, Potentillo doerflerii-Juncetum trifidii, Quercetum sessili florae, Querco-Pinetum, Seslerietum rigidae, Seslerietum rigidae luzuletosum, Seslero-Festucetum spadiaceae, Syringetum vulgaris serpentinicum, Trifolio-Nardetum, Vaccinietum myrtyllus, Vaccinio myrtilli-Juniperetum sibiricae, Vaccinio myrtilli-Pinetum sylvestris, Vaccinio-Junipereto-Piceetum seslerietosum, Vaccinio-Junipereto-Piceetum subalpinae, Vaccinio-Juniperetum, Vaccinio-Juniperetum nanae, Vaccinio-Juniperetum piceetum subalpinae, Vaccinio-Junipero-Picetum subalpinum, Vaccinium uliginosum-Empetrum hermaphroditum, Wulfenio-Pinetum mughi.

39

G E O L O Š K E P O D L O G E: Gnajs, granit, kornit, krečnjak, mermerisani krečnjak, peridotit i serpentisani peridotit, permski crveni peščar, serpentinit, silikat i silikatni škriljac.



U predstavljanju distribucije podvrste grisebachi korišćeno je 167 literaturnih podataka i 44 herbarska, od čega 38 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 6 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.


HYPERICUM ROCHELII GRISEB. & SCHENK

O P I S: Višegodišnja biljka. Stabljika 35-50 cm visoka, uspravna ili se izdiže. Listovi su 25-60 mm dugi, trouglasti do trouglasto-lancetasti, pri osnovi su najširi i postepeno se prema vrhu sužavaju duboko su srcasto usečeni, sedeći, obuhvataju stabljiku, na naličju plavičastosivkasti, po obodu sa crnim tačkama. Čašični listići linearno-lancetasti, po površini sa prozirnim narandžastim crticama, vrlo retko se javlja i po neka crna, po obodu sa dugim žlezdanim resama, čija je dužina obično manja, reñe ista kao i širina čašičnih listića. Čaura sa bradavičastim uljanim rezervoarima (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972)..

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena u istočnom delu Balkanskog poluostrva (Srbija, Rumunija, Bugarska).


R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Niš (Sićevo, Vinik, klisura Toponice, Gorica, Vis), Homolje, Suva Planina (Babušnica), Leskovik, Zlot (kanjon Lazareve reke), Sićevačka klisura (Ostrovica, Manastir Sveta Petka), Rtanj (pod Šiljkom, Vrmdža, Kusak, Baba, Tumba, Pod Preslom), Bor (Veliki Krš), Pirot (Gradašnica, Jerma, klisura, Dobri dol), Ozren (Janior), Zaječar (Vratarnica), Knjaževac (Miljkovac, Kalna, klisura Svrljiškog Timoka, Tupižnica, Beli potok), Vidlič (Ponor, Crni Vrh, Dag banjica, kod naselja Četvrti kilometar, Dupni kamik), Greben, Svrljiške planine (Pleš, Ulj kamen), Aleksinac (Logorište, Milivojev Kamen), Seličevica, Miljkovačka klisura, Prijepolje (klisura Mileševke), Gornjačka klisura, Sokobanja (Soko Grad), Paraćinsko Pomoravlje (Manastir Ravanica), Tara (Miloševac), Mokra Gora i Stara Planina (Oštra Čuka). (Tabla 5, karta 3)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Belograbićevi šibljaci, kamenjari, šibljaci, krečnjački kamenjari i šumarci, kserotermne livade, livade, pašnjaci, osojni krševi, šibljaci i kamenjari, šibljaci jorgovana sa srpskim kotrljanom, stene, stepski

40

fragmenti, suva, kamenita i krečnjačka mesta, termofilne šume i zajednice jorgovana i rašeljke.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Artemisio-salvietum oficinalis, Carpinetum orientalis serbicum colurnetosum, Eryngio-Syryngetum vulgaris, Galieto-Festucetum vallesiacae, Humileto-Stipetum grafianae, Syringo-Prunetum mahalebi.

G E O L O Š K A P O D L O G A: Krečnjak.



U predstavljanju distribucije vrste Hypericum rochelii korišćeno je 53 literaturna podataka i 48 herbarskih, od čega 28 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 10 herbarska podatka iz Herbarijuma HMN.


HYPERICUM RUMELIACUM BOISS.

SUBSP. RUMELIACUM

O P I S: Višegodišnja biljka. Stabljika 10-40 cm visoka, uspravna ili se izdiže. Listovi 6-35mm dugački, duguljasti, lancetasti do linearni, prema osnovi suženi ili kao odsečeni, sedeći ili na vrlo kratkim drškama, kožasti, plavičastosivozeleni, po obodu malo uvijeni, na naličju sa crnim tačkama. Cvetovi na vrhu stabljike u manjim štitolikim cvastima. Brakteje dugačke, sa gusto rasporeñenim žlezdanim resama. Čašični listići lancetasti, zašiljeni, po obodu sa brojnim crnim tačkama i crticama a po obodu sa žlezdanim resama. Krunični listići 2-3 puta duži od čašičnih, po površini sa crnim tačkama retko rasporeñenim. Čaura sa bradavičastim uljanim rezervoarima ili glatka (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972).

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Podvrsta je rasprostranjena u jugoistočnoj Evropi, uglavnom na Balkanskom poluostrvu (Srbija, Makedonija, Grčka, Albanija).


R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Deliblatska peščara. Centralna Srbija: Bosilegrad (Izvor, Crnoštica), Prokuplje (Guba, Berilje, Hisar, Donja Trnava, Viča-Ložñe), Pirot (Ljuberaña, Dimitrovgrad (gradska deponija), klisura Visočice, Krupačko Blato, Dimitrovgrad, klisura Jerme, Rasnica, Sarlak, Sarlak, Rasnica), Sićevačka klisura (Kusača, Ostrovica, Dolac, Oblik), Niš (klisura, Toponice, Sićevo, Gorica, Kamenica,

41

Matejevac, Gorica), Knjaževac (klisura Svrljiškog Timoka, Bučje, Tupižnica, Maglen, Miljkovac, Kulište, Svrljiška topla, Trgoviški timok, Beli potok), Sokolovica (Lubnički Krš, Rudare, Kosanica, Lubnički Krš, Ravan-Aleksino brdo, Veliki Do-Presla), Preševo (Miratovac, Oraovica, Trnava, Strezovce), Suva Planina (Mokra, Sukovska reka, Gornja Koritnica, klisura Koritničke reke, Toponička reka, Divljana-Nerezina, Babušnica, Devojački grob-Trem), Sokobanja (klisura Moravice, Devica, Oštra čuka), Svrljiške planine (Pleš, Zeleni Vrh, Tumba, Goli Vrh, Pernatica, Zanovački Vrh), Šljivovički Vis (Izvor Kurilo, Malo Kurilo, Šljivovik, Šljivovički Vrh, Stranje-Barkov del, Mali Suvodol – Kardašica, Šljivovički Rid, Ždrelo, Stranje-Dve Ivorke, Stranje-Barkov del, Malo Kurilo, Mali Suvodol – Kardašica, Kurilo), Pasjača (Markovo Gumno), Goč (Grozdovac, Gvozdačka reka), Željin (Brezova), Aleksinac (Kraljevo, Manastir Sv. Stefan), Vidlič (Basara, Krupac, Odorovački Kamen-Golemi Vrh, Crni Vrh, Rsovci, Zabrñe, Mali Vrh, Tepoš, naselje Četvrti kilometar, Vučje, Vlkovijski Kamik, Izvor, Dag Banjica, Vazganica, Gulenovci, Vlkovija, Visočki Odorovci), Stara Planina (Belava, Resnica, Sinjac, Sopot, Sukovo, Temska, Visočica, klisura, Belava, Sedlar), Devica (Oštra Čuka), Greben (Poganovo), Leskovik (Sedlo), Jelašnička klisura (Jelašnica, Prozorac, Kulinski Kamen), Ozren, Rtanj (Mužinac), Bujanovac (Binačka, Morava, Lopardince), Lebane (Pusta reka), Goljak (Medveña), Dolina Pčinje (Manastir Sv. Prohor Pčinjski, Rusce, Šajince, Vogance – Jablanica), Vranje (Pljačkovica, Še-Arab, Neradovac-Ribinjce, Preobraženje, Zlatokop), Rujan (Košarno, Strezovce), Babička Gora, Besna Kobila (Spomenik, vrh), Dukat (Karamanica), Grdelička klisura (Vladičin Han, Momin Kamen), Kukavica, Rudina, Seličevica (Malošište, Kurvin grad), Vlasotince (Kruševica), Bor (Brestovačka banja, Veliki Krš, Brestovac), Zlot (kanjon Lazareve reke), Vidojevica (Miljkovica, Selište, Vodice, Sokolica), Svrljig (Niševac, Kovilovik), Šumanovac (Raševac), Ivanjica (Kovilje), Koćura (Margance), Kozjak (Delinovički rid), Starac (Gornji Starac), Trgovište (Rapavica), Beograd (Mali Požarevac), Miljkovačka klisura, Leskovac (Belanovce), Radan (Sokolov vis), Bela palanka (Crnoklište, Čiflik), Vlasinska visoravan (Mala Plana). Kosovo: Podujevo (Golak, Orlane), Gnjilane (Crveni breg, Kmetovce – Dobrčane, Novo Brdo, Binačka Morava, Labljane, Podgrañe, Prekovce), Paštrik (Čuka Čanak, Gorožup, Karašinñerñ), Kosovska Kamenica (Domorovce), Prizren (Prizrenska Bistrica), Dolina Ibra (Motel "Simonida", Kamen, Donje Jarinje, Kamen), Priština, (Goleš, Grmija, Kosovo polje, Koznica, Gazimestan), Prokletije, Šar Planina. (Tabla 5, karta 4)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Kamenjari i stene, kamenjari pored puta, krečnjačke travnate površine, kserotermne šume, šikare, pašnjake, staništa izmeñu vinograda, mešovite hrastove šume, mezijske šume hrasta kitnjaka, neopožarene termofilne livade i kamenjare, obradive površine, polidominantne šume, požarišta hrastovih šuma i šibljaka grabića, požarišta hrastovih šuma, požarišta kamenjara, pukotine stena, šibljaci smrdljike i crnog jasena, šibljake pored puta, stene pored puta, stepoliki pašnjaci na karbonatu (formacije sa Andropogon ischaemum), stepoliki pašnjaci na silikatu, stepski fragmenti, šume crnog bora, šume grabića, šume mezijske bukve, šume medunca i grabića, kamenjari na silikatu, suvi pašnjaci na karbonatu i terofitski pašnjaci na plitkoj silikatnoj podlozi.

42

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Artemisio-salvietum oficinalis, Astragalo-Calaminthetum alpinae, Astragalo-Potentilletalia, Astragalo-stipetum capillatae, Carici-Festucetum stojanovii, Carpinetum orientalis moesiacum, Carpinetum orientalis serbicum, Compresso-Tuberarietum guttatae, Dieantho-Centauretum diffusae, Edriantho-Anthylletum aureae, Fagetum moesiacum, Festuco-Chrysopogonetum grylli, Festuco-Plantaginetum serpentini, Fraxino-Coryletum colurnae mixtum, Fritillario-Seslerietum rigidae, Hordeo-Xeranthemetum annui, Humileto-Pinetum nigre, Humileto-Stipetum grafianae, Hyperico-Trifolietum trichopteri, Koelerio-Silenetum friwaldskyanae, Myrsiniteto-Ischaemetum, Ostryo-Carpinion aegeicum, Ostryo-Quercetum cerris, Paronychio-Campanuletum versicolor, prov., Potentilleto-Caricetum humilis, Quercetum frainetto-cerris, Quercetum frainetto-cerris moesiacum, Quercetum montanum moesiacum, Quercetum-frainetto-cerris, Quercetum-frainetto-cerris scardicum, Querco-Carpinetum orientalis, Quercus fraineto, Carpinus orientalis, Scabioso-Trifolion dalmatici, Sedo-dianthetum pinifoliae, Sedo-Potentilletum arenariae, Seslerietum filifoliae Zolyomi.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Andezit, dacito-andezitne stene, dolomit, dolomitski mermer, krečnjak, kristalasti granit, laporac i laporoviti krečnjak, peščar, leptolit, migmatit, serpentinit, silikat, sitnozrni biotitski i biotit-muskovitski gnajs.



U predstavljanju distribucije vrste Hypericum rumeliacum ssp. rumeliacum korišćeno je 313 literaturnih podataka i 93 herbarska, od čega 46 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 47 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.

Slika 3. Hypericum rumeliacum subsp. rumeliacum na svom prirodnom staništu

43

1. 2.

3. 4.

Tabla 5. UTM (10x10km) karte rasprostranjenja vrsta u Srbiji: Hypericum richeri subsp. richerii (1), Hypericum richeri subsp. grisebachii (2), Hypericum rochelii (3), Hypericum

rumeliacum subsp. rumeliacum (4).

44


HYPERICUM TETRAPTERUM FRIES

O P I S: Višegodišnja biljka. Stabljika (10) 20-100 cm visoka, uspravna ili se izdiže, reñe polegla, ima 4 uzdužne pruge, obično se dve jače ističu i razvijene su kao krila, nije dlakava. Listovi 1-35 mm dugi, okruglasti, jajasti do široko-eliptični, na vrhu obično zatupasti, sedeći, poluobuhvataju stabljiku, po površini sa brojnim prozirnim tačkama, a po obodu sa crnim. Cvetovi u gustim štitolikim cvastima. Čašični listići 4-5 mm dugi, lancetasti do uzano lancetasti, šiljati, po obodu celi, po površini sa prozirnim tačkama i crticama i po nekom crnom tačkom. Krunični listići 5-8 mm dugi, malo duži od čašičnih, eliptični, pri osnovi obično sa jedne strane malo dublje ovalno usečeni, sa prozirnim tačkama, a na vrhu mogu imati i nekoliko crnih. Čaura jajasta, sa istaknutim uzdužnim uljanim rezervoarima. Seme cilindrično sa sitnim bradavicama (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972).

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta naseljava Evropu, srednju i zapadnu Aziju i severozapadnu Afriku.


R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Vojvodina: Deliblatska Peščara (obod peščare, Majur bara), jugozapadni Srem (Raškovica, Vinična), jugoistočni Srem (izmeñu Klenka i Zemuna), Potisje, Posavina, Podunavlje, Smederevska Palanka (Kusadak), Fruška gora. Centralna Srbija: Leskovik, Grdelička klisura (Grdelica), Negotin (Vratna), Stara Planina (Tresave, Vražja Glava, sliv Toplodolske reke, Bratkova strana, Ponor – Lokve, Strejnica, Krvave Bare, Arbinje, Babin Zub, Sveti Nikola, Midžor, Kopren, Belan, Dobro Jutro, Crvena jabuka, Ravno Bučje, Jelovica), Suva Planina (Crkvensko Bučje, Golemo Stražište, Kosmovac, Krečana, Rakoš, Kutinska reka, Lužnica, Crvena reka, Koritnička reka, Gornja Koritnica), Strešer (Mali Strešer, Veliki Strešer), Kopaonik (Suvo Rudište, Srebrnac, Bregovi, Srebrnca-selo Livade, Semeteško jezero), Tutin (Mañari, Lukavica), klisura Panjice, Čemernik (Ruplje, Ostrozub), Vranjska Banja, Vlasinska visoravan, Seličevica (Donje Vlase), Rudina, Radan (Velika Loparda), Vidlič, (Crni Vrh, Grlja, Basara, Basarske livade, Vazganica), Dolina Pčinje, (Brnjare, Manastir Sv. Prohor Pčinjski), Knjaževac (klisura Svrljiškog Timoka), Vršačke Planine (Gudurički Vrh), Homolje (Osanica, Osanička reka), Goč (Gvozdačka reka), Bosilegrad (Topli Dol), Jagodina (Bagrdan), Topola (Vlakča), Zlatibor (Čigota, Tornik), Gučevo, Veliki Pesak, Kozjak (Brestov Vrtlog, Koviljski rit, Široka mlaka), Pirot (klisura Visočice), Tara (Batura-Kruščica, Mitrovac-Krnja Jela), Zlot (Podgorac), Uvac (jugozapadne padine klisure kod brane), Užice (Jelova gora), Aleksinac (Vrelo - izvor Vrelske reke), Paraćinsko Pomoravlje (klisura Grze - Gornje jezero), Šljivovi čki Vis, Blace, Veliki Jastrebac, Bubanj (Barebanj), Đerdap (Tekija), Niš (Medoševac), Niška banja. Kosovo: Mokra Gora (SW Srbija), Šar Planina (Treskavec) i Ošljak (podnožje, neposredno iznad Sredske). (Tabla 5, leva karta)

45

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Brestove šume, vodene pećine, kamenjari, stene, sipari, les, livade, mnoga vlažna mesta, planinske livade, staništa pored potoka i puteva, požarišta bukovih šuma, šikare, stepoliki pašnjaci na karbonatu (formacije sa Andropogon ischaemum) i na silikatu, šume lužnjaka i poljskog jasena, šume barske ive, šume bele i crne topole, šume topole i vrbe, tresavske livade i tresetišta.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Abieto-Fagetum serbicum, Agrostidetum vulgaris, Caricetum goodenowii, Carici-Sphagno-Eriophoretum, Deschampsio caespitosae-Quercetum roboris, Equiseto-Scirpetum sylvaticae, Fagetum moesiacum, Festucetum spadiceae, Festuco-Agrostetum, Festuco-Chrysopogonetum grylli, Fraxineto-Ulmetum effusae, Junco-Deschamsietum coespitosae, Parnassio-Eriophoretum, Poetum violaceae serbicum, Populeto nigro-albae, Populeto-Salicetum, Rusco Auleati-Tilio-Quercetum, Salicetum cinereae, Salici-Alnetum viridis, Scrophularietum umbrosae, Succiso-Nardetum, Vaccinio-Bruckenthalietum, Vaccinio-Juniperetum, Vaccinio-Juniperetum piceetum subalpinae.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Aluvijum, crveni peščari i konglomerati, kornit, laporac, glinci i peščari, migmatit, serpentinit, krečnjak i silikat.



U predstavljanju distribucije vrste Hypericum tetrapterum korišćeno je 98 literaturnih podataka i 33 herbarska, od čega 24 herbarska podatka iz Herbarijuma BEOU i 9 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.


HYPERICUM UMBELLATUM A. KERNER

O P I S: Višegodišnja biljka. Stabljika 20-50 cm visoka, uspravna. Listovi veliki, 15-40 mm dugi, jajasti do jajasto-trouglasti, pri osnovi srcasti, sedeći, poluobuhvataju stabljiku, po površini sa prozirnim tačkama, na naličju sa crnim. Cvast štitolika. Čašični listići lancetasti, zašiljeni, po obodu sa žlezdanim resama, po površini sa crnim tačkama i crticama. Čaura sa sitnim bradavičastim uljanim rezervoarima. Semenke eliptično izdužene sa uzdužnim prugama (STJEPANOVIĆ-VESELČIĆ, 1972).

O P Š T E R A S P R O S T R A Nj E Nj E: Vrsta je rasprostranjena u jugoistočnoj Evropi (Srbiji, Hrvatskoj, Bugarskoj, Rumuniji).


R A S P R O S T R A Nj E Nj E U S R B I J I: Centralna Srbija: Vidli č (Basarski Kamik, Vlkovija, Basara), Divčibare (Zabalac), Stara Planina (Midžor, Žarkova čuka), Suva

46

Planina (Kosmovac, Trem, Lasni Rid, Točila, Jelov Požar, pod Ridom, Rakoš, Vratska Padina, Smrdan, Krečana, Valožje, Sokolov Kamen, Golemi Kamen, Kosmovačka Točila), Rtanj (Preslo), Perućac (iznad izvora), Tara (Visoka Glavica), Rudina, Goč, Povlen, Veliki Jastrebac, Studena planina, Zlatar, Kopaonik (Treska) i Zubin Potok (Pridverica - Jezero). Kosovo: Šar Planina (Treskavac) i Ošljak (Gornje Selo). (Tabla 6, karta desno)

T I P O V I S T A N I Š T A I V E G E T A C I J E: Bukovo jelove šume, kamenjari i pašnjaci, livade, neopožarene termofilne livade, smrčeve šume i šumske livade.

Prisustvo ove vrste zabeleženo je u okviru sledećih zajednica: Abieti-Fagetum, Abieto-Fagetum serbicum, Festucetum Xanthinae-variae, Lamieto-Brometum erecti, Piceeto-Fagetum subalpinum serbicum, Piceetum excelsae serbicum, Semperviveto-Seslerietum argeteae, Spiraeo canae-Quercetum petraeae.

G E O L O Š K E P O D L O G E: Crveni peščari i konglomerati, krečnjaci sa rožnacima, serpentiniti, silikati, sipari i vrtače.


Ž I V O T N A F O R M A : a Mes-Meg H scap

U predstavljanju distribucije vrste Hypericum umbellatum korišćeno je 68 literaturnih podataka i 19 herbarskih, od čega 11 herbarskih podataka iz Herbarijuma BEOU i 8 herbarskih podataka iz Herbarijuma HMN.

Tabla 6. UTM (10x10km) karte rasprostranjenja vrsta u Srbiji: Hypericum tetrapterum (levo), Hypericum umbellatum (desno).

47

3.2. BIOGEGRAFSKE I EKOLOŠKE SPECIFI ČNOSTI RODA HYPERICUM U FLORI

SRBIJE

Fitogeografskom i ekološkom analizom obuhvaćeno je svih 18 autohtonih taksona roda Hypericum. Pripadnost taksona odreñenom flornom elementu zasnovana je na principima preciznog odreñivanja sistema svake biljne vrste pomoću skraćenih naziva florističkih horiona u kojima je ona prisutna. Za vrste koje svojim arealima zahvataju veće površine od florističkog carstva uz skraćeni naziv područja u kojem su one prisutne dat je dijapazon florističkih, odnosno klimatsko geografskih zona koje zahvataju takvi areali. Fitogegrafskom analizom vrsta roda Hypericum u Srbiji je utvrñeno prisustvo 6 osnovnih areal tipova.

Grafik 3. Zastupljenost vrsta roda Hypericum po areal tipovima u Srbiji

Na osnovu podataka prikazanih na grafiku možemo uočiti da u okviru flore Srbije dominiraju predstavnici roda Hypericum evroazijsko-planinskog areal tipu odnosno njegovoj južnoevropsko-planinskoj podgrupi, sa 6 taksona (33%), što čini trećinu ukupnog broja predstavnika roda Hypericum u flori Srbije na nivou vrste. Tu spadaju sledeći predstavnici roda Hypericum u flori Srbije: Hypericum barbatum, Hypericum hyssopifolium, Hypericum linarioides, Hypericum richeri., Hypericum rochelii, Hypericum umbellatum. Ovaj procenat zastupljenosti pomenutog areal tipa je sasvim opravdan i razumljiv u odnosu na geografski položaj Srbije. Sledeći areal tip koji je po zastupljenosti predstavnika iza evroazijskog areal tipa jeste submediteransko-mediteranski areal tip sa 4 vrste: Hypericum annulatum, Hypericum montbretii, Hypericum olympicum, Hypericum rumeliacum subsp. rumeliacum. Za ove vrste navjeći broj nalaza je upravo zabeležen na području južne i jugoistočne Srbije.

48

Sa po tri vrste, sledeći areal tipovi po zastupljenosti predstavnika u flori Srbije jesu evroazijski i srednjeevropski areal tip. Evroazijskom tipu pripadaju vrste, Hypericum hirsutum, Hypericum humifisum, Hypericum perforatum. Nalazi ovih vrsta su difuzno rasporeñeni na teritoriji cele Srbije, najveći diverzitet staništa u Srbiji naseljava Hypericum perforatum ssp. perforatum za koju postoji i najveći broj nalaza. Srednjeevropskom areal tipu pripadaju vrste: Hypericum androsaemum, Hypericum montanum, Hypericum tetrapterum. Sa po jednom vrstom zastupljeni su pontski areal tip i srednjeevropsko-planinska podgupa evroazijsko-planinskog areal tipa kojoj pripada vrsta Hypericum maculatum koja nastanjuje planinske predele Srbije od Fruške gore do krajnjeg juga Srbije tj. Šar planine. Pontskom areal tipu pripada vrsta Hypericum elegans koja naseljava Deliblatsku peščaru, okolinu Prokuplja, Niš (Lalinačka slatina), Titelski Breg, Subotičko-Horgoška Peščara, okolinu Blaca, Bosilegrada i Starog Bečeja, a zabeležena je i u nekim delovima Kopaonika.

Svi predstavnici roda Hypericum zastupljeni u flori Srbije mogu se svrstati u 2 tipa osnovnih životnih formi: hemikriptofite i hamefite.

Grafik 4. Procentualna zastupljenost osnovnih životnih formi vrsti roda Hypericum zabeleženih u flori Srbije

Grafik 5. Procentualna zastupljenost hemikriptofita roda Hypericum u flori Srbije u odnosu na kompletnu životnu formu

49

Najveći deo predstavnika roda Hypericum u flori Srbije pripada životnoj formi hemikriptofita (94%). Od čega su najzastupljenije hemikriptofite višljeg uspravnog stabla sa 59% od ukupnog broja hemikriptofita. Ovoj životnoj formi pripada ukupno 10 vrsta iz roda Hypericum, izmeñu ostalih i H. perforatum, kao tipski.

3.3. UTICAJ NADMORSKE VISINE NA DISTRIBUCIJU VRSTA RODA HYPERICUM

U SRBIJI

Na osnovu prikupljenih i obrañenih literaturnih i herbarskih podataka o distribuciji vrsta roda Hypericum, izvršena je analiza povezanosti njihove pojave i uticaja odreñenih ekoloških faktora. Isključeni su klimatski faktori koji ostvaruju direktan ili indirektan uticaj na distribuciju vrsta ovog roda. Analizirana je povezanost tačaka u distribuciji svih vrsta na teritoriji Srbije sa karakteristikama njihovih staništa koja su zabeležena u bazi podataka, a obuhvataju podatke o tipu geološke podloge, nadmorskoj visini i vegetacijskim klasama u kojima su zastupljene. Na rezultat ovakvih analiza veliki uticaj ostvaruje stepen izraženosti područja što može dovesti do pogrešnih zaključaka.

Grafik 6. Distribucija podataka o zastupljenosti vrsta roda Hypericum u okviru različitih visinskih dijapazona

Kada govorimo o nadmorskoj visini kao faktoru u odnosu sa kog posmatramo zastupljenost nalaza predstavnika iz roda Hypericum u flori Srbije, može se reći da u dijapazonu visina od 901-1200 mnv. beležimo najveći broj podataka o nalazištu vrsta ovog roda 22% nalaza, sledeći dijapazon visina po zastupljenosti predstavnika roda Hypericum

50

jeste dijapazon visina od 301-600 mnv. sa 19% nalaza, nakon toga slede dijapazoni visina: 601-900 mnv (17%), 1201-1500 mnv (12%), 1501-1800 mnv (12%), 1-300 (11%) i ostali dijapazoni sa manje od 10% nalaza. Može se reći da postoji pravilnost ako posmatramo dominaciju broja podataka u dijapazonu nadmorskih visina od 901-1200 mnv i pripadnosti najvećeg broja predstavnika ovog roda južnoevropsko-planinskoj areal podgrupi, što se donekle moglo očekivati.

3.4. MAPIRANJE PODATAKA , ISTRAŽIVANJE OBRAZACA I DISTRIBUCIJE

VRSTA I SPECIJSKOG DIVERZITETA UPOTREBOM DIVA-GIS SOFTVERA

Specijski diverzitet nije ravnomerno rasporeñen u prostoru, a prepoznavanje prostora koji se ističu u smislu bogatstva vrsta ima veliki značaj ne samo u horološkim i biogeografskim istraživanjima već i sa aspekta konzervacione biologije. Analiza parametara diverziteta je kompleksna, bazira se na odreñivanju prostora koji se ističu kao centri diverziteta. Kao idealan primer prikazivanja specijskog navodi se izraz broja vrsta/jedinki po jedinici površine, pri čemu se koriste mreže različite rezolucije. Za svaku pojedinačnu ćeliju u mreži, kasnije se proračunava bogatstvo vrsta ili neki drugi izraz diverziteta. Mapiranje podataka o diverzitetu, zasnovano je na rasporedu tačaka o rasprostranjenju nekog taksona, ali ne predstavlja trivijalni postupak već podrazumeva korišćenje posebnih metodologija koje razrañuju odreñenu hipotezu ili obrazac distribucije. Dva različita DIVA-GIS principa mogu da se primeneu mapiranju diverziteta u sistemu mreže sa poljima ujednačenih dimenzija.

3.5. ANALIZA DISTRIBUCIJE RODA HYPERICUM L. NA TERITORIJI SRBIJE

UPOTREBOM DIVA-GIS SOFTVERA

Upotreba softvera DIVA-GIS omogućila je analizu distribucije svih vrsta roda Hypericum u Srbiji i pružila nam grafički prikaz (Slika 4) zabeleženih nalaza svih 18 vrsta i 4 taksona na nivou podvrsta. Na slici 4 možemo uočiti da predstavnici roda Hypericum unutar istraživanog područja nemaju homogen raspored već se jasno uočavaju oblasti sa većom ili manjom koncentracijom zabeleženih nalaza. Ovakva polja su Stara planina, Suva planina i Vidli č, Kopaonik, Šar planina, Tara, Fruška gora, kao i mnoge manje grupacije nalaza štirom istraživanog područja. Ovakva struktura zabeleženih podataka o nalazištima vrsta roda Hypericum na području Srbije može se jednim delom pripisati atraktivnošću pomenutih područja za istraživače i stepen istraženosti pomenutih lokacija. Sa druge strane, na distribuciju vrsta znatno utiču različite kombinacije abiotičkih i biotičkih faktora na različitim staništima, što uključuje i neujednačenost intenziteta antropogenog uticaja. Ako uzmemo u obzir da svaki takson ili grupa taksona ima specifične afinitete u pogledu staništa i kombinaciji ekoloških faktora koji su ključni za njihovu egzistenciju, ovakva slika može

51

samo u izvesnoj meri da bude korisna u donošenju zaključaka i objašnjavanju horoloških fenomena. Prednost ovakvog prikazivanja podataka jeste što ukazuje na stepen aktuelnosti istraživanja flore i vegetacije, atraktivnosti istraživanog područja ili na primenjeni značaj poznavanja distribucije odreñene biljne vrste, roda ili familije. Ove činjenice su posebno bitne kada govorimo o istraživanju distribucije biljnih vrsta koje imaju značaj za čoveka, kod retkih i ugroženih predstavnika flore, kod vrsta koje su korisne u farmaciji ili u nekim drugim slučajevima kada nam je bitno da prikažemo nalazišta odreñenog taksona.

52

Slika 4. Sumarni prikaz trenutne distribucije autohtonih taksona roda Hypericum u flori Srbije u odnosu na raspored glavnih rečnih tokova i reljefa Srbije.

53

U cilju prepoznavanja područja koja su najbolje istražena sa aspekta zastupljenosti vrsta roda Hypericum u Srbiji izvršena je analiza gustine opservacija na prikazanoj areal karti. U cilju dobijanja što preciznije slike o istraženosti odreñenih područja analiza je vršena softverom DIVA-GIS u mreži velike rezolucije gde je za jedinicu površine odabrano polje 10x10 km2. Kao rezultat analize distribucije taksona iz roda Hypericum na slici 5 mogu se videti područja sa najvećim brojem nalaza po jedinici površine a to su pretežno brdsko planinski predeli jugoistočne Srbije, što se može zaključiti i po dominaciji evroazijsko-planinskog areal tipa, odnosno južnoevropsko-planinske areal grupe. Područja sa najvećim brojem konstatovanih nalaza jesu Suva planina i Vidlič sa po 83-103 konstatovana nalaza po jedinici površine. Područja koja se pored njih ističu jesu centralni deo Kopaonika i Šar planina na kojima se uočavaju kvadrati sa po 42-62 konstatovana nalaza po jedinici površine. Sledeći po brojnosti podataka po jedinici površine jesu Stolovi, Vršačke planine, Rtanj, oblast Maljena i sliv reke Pčinje sa po 22-41 konstatovanih nalaza. Oblasti sa po 1-21 podataka su difuzno rasporeñene unutar istraživanog područja sa najgušćom koncentracijom u centralnoj i jugoistočnoj Srbiji.

Ako sa druge strane, posmatrano na specijskom nivou, sagledamo područja sa najvećim diverzitetom vrsta u mreži kvadranata 10x10 km (slika 6) najistraženija područja sa 9-10 različitih zabeleženih taksona po jedinici površine pokalapaju se sa mestima gde je ujedno i najveća brojnost zabeleženih nalaza. To su područja: Stara planina, Suva planina i Kopaonik. Iako ova područja predstavljaju centar taksonomske raznovrstnosti roda Hypericum na teritoriji Srbije, ona se samo uslovno mogu nazvati “centrom diverziteta” jer u formalnom smisliu nije poznato da li ispunjavaju sve kriterijume za prepoznavanje mesta ili regiona koji se odlikuju velikim specijskim diverzitetom u smislu IUCN-WWF (1987). U svakom slučaju, ova informacija o mestima sa najvećim diverzitetom vrsta ovog roda je vrlo važna kao činjenica koja naglašava opšti fitogeografski značaj tog područja. Na globalnom planu centri visokog diverziteta (“hot-spots”) biljnog sveta predstavljaju mesta, područja ili regione koji se odlikuju izuzetnim florističkim i vegetacijskim bogatstvom i jedinstvenim sastavom biljnih zajednica.

54

Slika 5. Brojnost literaturnih i herbarijumskih podataka o rasprostranjenju taksona roda Hypericum flore Srbije (Diva-Gis 7.0., 10x10 km).

Slika 6. Analiza bogatstva vrsta roda Hypericum sa centrima diverziteta na teritoriji Srbije bazirana na gustini podataka o njihovom rasprostranjenju (Diva-Gis 7.0., 10x10 km).

55

4. ZAKLJU ČAK

Zaključci o ekologiji pojedinačnih vrsta ili grupa taksona mogu se izvesti na osnovu njihove distribucije na istraživanom području. Poseban značaj poznavanja distribucije biljnih vrsta uočava se pre svega kod onih koje se koriste u svrhe lečenja različitih oboljenja ili u hortikulturne svrhe kao što je to slučaj sa predstavnicima roda Hypericum.

Svih 18 predstavnika na nivou vrste, kao i 4 predstavnika na nivou podvrste roda Hypericum u Srbiji, obuhvaćeni su fitogeografskom i ekološkom analizom koja je pokazala da meñu njima dominiraju predstavnici evroazijsko-azijskog areal tipa - južnoevropsko-planinske areal grupe sa 33%. Drugi po zastupljenosti je submediteransko-mediteranski areal tip, dok treće mesto dele predstavnici evroazijskog i srednjeevropskog areal tipa. Ostali areal tipovi su zastupljeni u mnogo manjem procentu.

Što se tiče životnih formi, najzastupljeniji su nalazi predstavnika koji imaju životnu formu hemikriptofita (94%). Od čega su najzastupljenije hemikriptofite srednje visokog, uspravnog stabla zastupljene sa 59% od ukupnog broja hemikriptofita. Ovoj životnoj formi pripada ukupno 10 vrsta iz roda Hypericum, izmeñu ostalih i H. perforatum, kao tipski predstavnik sa najviše nalaza u flori Srbije, a koji naseljava najraznovrsnija staništa.

Analize distribucije nalaza u odnosu na nadmorsku visinu pokazuje da je dijapazon visina od 901-1200 mnv. najbogatiji brojem podataka o nalazištu vrsta ovog roda sa 22% nalaza, sledeći dijapazon visina po zastupljenosti predstavnika roda Hypericum jeste dijapazon visina od 301-600 mnv. sa 19% nalaza, nakon toga sledi dijapazoni visina: 601-900 mnv (17%), 1201-1500 mnv (12%), 1501-1800 mnv (12%), 1-300 (11%) i ostali dijapazoni sa manje od 10% nalaza.

Predstavnici roda Hypericum unutar istraživanog područja nemaju homogen raspored već se jasno uočavaju oblasti sa većom ili manjom koncentracijom zabeleženih nalaza. Područja na koja se odnosi najviše literaturnih i herbarijumskih podataka na teritoriji Srbije su pre svega: Stara planina, Suva planina, Vidlič, Kopaonik, Šar planina, Tara i Fruška gora. Kao posledica ovakvih rezultata može se navesti atraktivnost pomenutih područja za istraživače i stepen istraženosti pomenutih lokacija.

Centri najveće taksonomske raznovrsnosti roda Hypericum u Srbiji poklapaju se sa područjima na kojima je zabeležen i najveći broj podataka o rasprostranjenju. Područja sa najvećim brojem zabeleženih predstavnika po jedinici površine jesu Stara planina, Suva planina i Kopaonik.

56

5. LITERATURA

ADAMOVI Ć, L. (1893): Beiträge zur Flora von Sudserbien. – Osterr. Botan. Zeitschrift. 5: 1-3.

ADAMOVI Ć, L. (1901): Novine za floru Kraljevine Srbije - Prosvetni glasnik. 22(9): 1025-1040

ADAMOVI Ć, L. (1911): Flora jugoistočne Srbije, Jugoslovenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb

AMIDŽI Ć, L., KRIVOŠEJ, Z. (1998): Visokoplaninska flora Jažinačkog cirka na severnim padinama Šar-planine. - Zaštita prirode, Beograd 50: 389-395

AMIDŽI Ć, L., KRIVOŠEJ, Z. (2000): Flora i vegetacija specijalnog rezervata prirode "Gazimestan". - Zaštita prirode, 52(1): 17-28

AMIDŽI Ć, L., KRIVOŠEJ, Z. (2001): Querco-Paeonietum officinalis-masculae Amidžić & Krivošej - Nova zajednica sladuna i cera sa božurima u nacionalnom parku "Tara" - Zaštita prirode, Beograd 52(2): 15-22

AMIDŽI Ć, L., OSTOJIĆ, D. (2006): Prilog poznavanju vegetacije Šar-planine. - Zaštita prirode, Beograd 56(2): 33-50

AVRAMOVI Ć, D., RANĐELOVIĆ, N., ĐORĐEVIĆ, V., LILIĆ, A. (2011): Leskovik - staništa reliktnih polidominatnih šumskih zajednica. - Zaštita prirode, Beograd 61(2): 21-34

BENIĆ, N., VUKOJIČIĆ, S. (1996): Scrophularietum ubrosae - nova higrofilna zajednica na sedrenoj podlozi u klisuri reke Panjice (Jugozapadna Srbija). Ekologija 31(2): 61-67

BEOČANIN, M., GAJIĆ, M. (1960): O dvema retkim fitocenozama planine Povlen. - Zaštita prirode, Beograd 18-19: 53-60

BLAGOJEVIĆ, I., RANĐELOVIĆ, N., MARKOVIĆ, M., VELIČKOVIĆ, V. (2010): Flora and vegetation of Basarski kamen on Vidlič - 10. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, Vlasina

BLAŽENČIĆ, J. (1982): Zajednica Andropogoneto-Euphorbietum pannonicae u stepskim fragmentima Fruške Gore - Ekologija, Beograd 17(1): 1-14

BLAŽENČIĆ, J. (1983): Kserofilna zajednica Convolvulo-Festucetum vellesiacea prov. u okolini Beograda. - Ekologija, 18(2): 83-92

BLAŽENČIĆ, Ž. (1982): Zajednica Andropogoneto-Euphorbietum pannonicae u stepskim fragmentima Fruške Gore. - Ekologija, Beograd 17(1): 1-13

BLEČIĆ, V. (1959): Munikove šume Severnih Prokletija. - Glasnik Botaničkog zavoda i bašte Univerziteta u Beogradu 1(1): 1-8

BLEČIĆ, V., TATIĆ, B. (1960): Beitrag zur Kenntniss der Vegetation Ostserbiens. - Glasnik Botaničkog zavoda i bašte Univerziteta u Beogradu 2(2) [12(1,5)]: 119-130

57

BLEČIĆ, V., TATIĆ, B. (1964): Acidofilne livade i pašnjaci na planini Goliji. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B19: 89-94

BOGOJEVIĆ, R. (1965-1966): Floristička i fitocenološka ispitivanja vegetacije na Višnjičkoj kosi kraj Beograda. - Glasnik Botaničkog zavoda i bašte Univerziteta u Beogradu 3(1-4):79-99

BOGOJEVIĆ, R. (1969-1970): Ekološka analiza staništa zajednice Andropogoneto-Euphorbietum pannonicae R. Bog. i Querceto-Carpinetum serbicum Rudski na Višnjičkoj Kosi kraj Beograd. - Glasnik Botaničkog zavoda i bašte Univerziteta u Beogradu 5(1-4): 3-104.

BOGOSAVLJEVIĆ, S., ZLATKOVIĆ, B., RANĐELOVIĆ, V. (2005): Flora klisure svrljiškog Timoka. In: Ranñelović, V. (ed.): Zbornik radova, 9. Simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona. 41-54. Univerzitet u Nišu, Niš.

BORISAVLJEVIĆ, Lj., JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R. MIŠIĆ, V. (1955): Vegetacija Avale. - Zbornik radova SAN 6, Institut za ekologiju i biogeografiju 3: 3-43

BOŽA, P., BUTORAC, B. (1981): Prilog poznavanju rasprostranjenosti nekih taksona u vojvodini. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B36: 65-74

BUDAK, V. (1998): Flora i biljnogeografske odlike slatina Bačke. - Matica srpska, Odeljenje za prirodne nauke, Novi Sad, 191 pp.

BUDAK, V., BOŽA, P., IGIĆ, R. (1990): Neke florističke i fitogeografske specifičnosti Potamišja. - Zbornik radova PMF, Novi Sad 20: 27-41

BUDAK, V., BOŽA, P., IGIĆ, R., ZLATKOVIĆ, B., ANAČKOV, G. (1995): Prilog flori Homolja. In: Ranñelović, V. (ed.): Zbornik rezimea, II Simpozijum o flori Srbije, IV Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, 42, Tehnološki fakultet u Leskovcu, DD “Zdravlje” Leskovac, Univerzitet u Nišu, Opština Vranje, Vranje/[Leskovac]

BUTORAC, B. (1987): Pregled biljnih oblika u flore istočnog dela Fruške gore - Zbornik Matice srpske za prirodne nauke 73:145-163

CINCOVIĆ, T., KOJIĆ, M. (1955): Livadske fitocenoze Maljena. - Zbornik radova Poljoprivrednog fakulteta, Beograd 3(1): 113-118

CINCOVIĆ, T., KOJIĆ, M. (1956): Neki tipovi livada i pašnjaka na Divčibarama. - Zbornik radova Poljoprivrednog fakulteta, Beograd 4 (2): 37-58

ČOLIĆ, D., GIGOV, A. (1958): Asocijacija sa pančićevom omorikom (Picea omorika PANČ.) na močvarnom staništu.olić - Biološki institut N. R. Srbije, Beograd, Posebna izdanja 5(2): 1-131

CRNČEVIĆ, S. (1991): Uticaj agrotehnike i tipa zemljišta na korovsku vegetaciju plantažnih voćnjaka Srema. - Zbornik Matice srpske za prirodne nauke 81: 157-170

CRNOGORAC, K. (1890): Botanički deo: In PETROVIĆ, N. J.: Putovanje nastavnika i učenika Druge Beogradske gimnazije po Srbiji 1889.godine). - Nastavnik (Beograd) 1(1-6): 234-239

CVJETIĆANIN, R., BJELANOVIĆ, I. (2007): Promene florističkog sastava u veštački podignutim sastojinama četinara na staništu planinske šume bukve na području Bukova - In Ranñeleović (ed.): 9. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 199-204, Univerzitet u Nišu, Niš

58

DANON, J. (1962): Fitocenološka ispitivanja livada tipa Agrostidetum vulgaris i Poterieto-Festucetum vallesiacae u okolini Krivog Vira. - Arhiv bioloških nauka, Beograd 12(1-2): 1-9

DEGEN, A. (1905): Verzeichnis der von Herrn Custos Othmar Reiser gelegentlich seiner Reisen in Serbien in den Jahren 1899 und 1900 gesammelten Pflanzen. - Magyar Bot. Lapok. 4(6-7): 117-134.

DIKLI Ć, N. (1958): Flora šibljaka na planini Miroču u istočnoj Srbiji, sa osvrtom na vegetaciju. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B12: 45-64

DIKLI Ć, N. (1962): Prilog poznavanju šumskih i livadskih fitocenoza Ozrena, Device i Leskovika kod Soko Banje. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B18: 49-83.

DIKLI Ć, N. (1965): Prilog poznavanju vegetacije šibljaka jorgovana (Syringa vulgaris L.) u istočnoj Srbiji (Eryngio-Syryngetum vulgaris Diklić ass. Nova)

DIKLI Ć, N., NIKOLIĆ, V. (1968): Novi podaci o nalazištu biljnih vrsta u Srbiji (II) - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B23: 19-26

DIKLI Ć, N., NIKOLIĆ, V. (1968): Novi podaci o nalazištu biljnih vrsta u Srbiji (IV) - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B23: 19-26

DIKLI Ć, N., NIKOLIČ, V. (1972): O nekim livadskim zajednicama iz Đerdapske klisure. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja, Beograd, B27: 201-212

DIKLI Ć, N., NIKOLIĆ, V. (1974): Novi podaci o nalazištu biljnih vrsta u Srbiji (IV) - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B29: 17-27

DIKLI Ć, N., NIKOLIĆ, V. (1983): Novi podaci o nalazištu biljnih vrsta u Srbiji (X) - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B38: 11-17

DIKLI Ć, N., VUKIĆEVIĆ, E. (1997): Vegetacija šibljaka. In: Sarić, R. M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(1): 339-390.- Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

DINIĆ, A. (1997): Red šuma bukve Fagetalia sylvaticae Pawl. 1928. In: Sarić, R. M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(1): 281-309.- Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

DINIĆ, A. (2006): Pionirske zajednice obične breze Querco-Fagetea Br.-Bl. et Vlieg.1937. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 19-27 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

DINIĆ, A., JANKOVIĆ, M. (2006): Acidofilne četinarske šume Vaccinio-Piceetea. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 200-211 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

DINIĆ, A., JANKOVIĆ, M. (2006): Šume pitomog kestena Querco-Fagetea Br.-Bl. et Vlieg.1937. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 1-18 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

DINIĆ, A., JOVANOVIĆ, V., MIŠIĆ, V. (2000): Šumska vegetacija okoline Vranjske banje. In: Ranñelović, N. (ed.): Flora jugoistočne Srbije i susednih područja, Zbornik radova, 95-110. (VI Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Sokobanja), Univerzitet u Nišu, Prirodno-matematički fakultet, Niš.

DINIĆ, A., MIŠIĆ, V., MILOŠEVIĆ, R., KALINIĆ, M., BORISAVLJEVIĆ, LJ., ĐURĐEVIĆ, .L. (1982): Eksperimentalna fitocenološka, mikrobiološka i pedološka analiza mezofilne niske šume i

59

termofilne šikare sa dominacijom grabića (Carpinus orientalis L.) na Jastrepcu. - Arhiv bioloških nauka, Beograd, 34(1-4): 51-64

ĐORĐEVIĆ, V. (1978): Diverzitet vaskularne flore klisure reke Gradac - Petničke sveske 45: 151-178

DRAKE, J. A., MOONEY, H.A., DI KASTRI, F., GROVES, R.H., KRUGER, F.J., REJMANEK, M., WILLIAMSON, M. (1989): Biological invasions: a global perspective. John Wiley and Sons, New York.

DURAKI, Š. (2008): Vaskularna flora visokoplaninskog grebena Kobilice na Šar Planini. - Doktorska disertacija, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

ERDEŠI, J. (1971): Fitocenoze šuma jugozapadnog Srema. - Šumsko gazdinstvo Sremska Mitrovica, Sremska Mitrovica

ERNST, E; RAND, JI; BARNES, J; STEVINSON, C (1998). "Adverse effects profile of the herbal antidepressant St. John's wort (Hypericum perforatum L.)". European Journal of Clinical Pharmacology 54(8): 589–94.

FEGERT, JM., KÖLCH, M., ZITO, J.M., GLAESKE, G., JANHSEN, K. (2006). Antidepressant use in children and adolescents in Germany. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology 16(1–2): 197–206.

GAJIĆ, M. (1954): Prilog poznavanju hrstovo-grabovih šuma (Querceto-carpinetum) Šumadije. - Zbornik radova SAN 6, Institut za ekologiju i biogeografiju 5(9): 1-9

GAJIĆ, M. (1954): Šumske i livadske fitocenoze Kosmaja. - Zbornik radova, Institut za ekologiju i biogeografiju 5 (10): 1-16

GAJIĆ, M. (1959): Osvrt na florne elemente planine Rudnik i na njegov biljno - geografski značaj - Arhiv bioloških nauka XI, 1-4/1959 Beograd

GAJIĆ, M. (1984): Flora Goča - Gvozdac. - Šumarski fakultet, Beograd, 256 pp.

GAJIĆ, M. (1986): Flora i vegetacija Subotičko-Horgoške peščare. - Šumarski fakultet Beograd, Šumsko gazdinstvo Subotica, Subotica.

GAJIĆ, M. (1988): Flora nacionalnog parka Tara. - Šumarski fakultet Beograd, Šumska sekcija Bajina Bašta, Bajina Bašta.

GAJIĆ, M. (1989): Flora i vegetacija Golije i Javora. - Šumarski fakultet, Beograd, OOUR Šumarstvo "Golija", Ivanjica, Ivanjica.

GAJIĆ, M. (ed.): (1983): Flora Deliblatske peščare. - Prirodno-matematički fakultet, OOUR Institut za biologiju, Novi Sad, Šumsko-industrijski kombinat “Pančevo“, Specijalni prirodni rezervat "Deliblatski pesak", Pančevo.

GAJIĆ, M., KOJIĆ, M., IVANOVIĆ, M. (1954): Pregled šumskih fitocenoza planine Maljena. - Glasnik Šumarskog fakulteta, Beograd 7: 255-276

GAJIĆ, M., KOJIĆ, M., KARADŽIĆ, D., VASILJEVIĆ, M., STANIĆ, M. (1992): Vegetacija Nacionalnog parka Tara. - Šumarski fakultet, Beograd, Nacionalni park Tara, Bajina Bašta.

60

GAJIĆ, R. M. (1961): Fitocenoze i staništa planine Rudnik i njihove degradacione faze. - Glasnik Šumarskog fakulteta, Beograd 23: 3-114

GAJIĆ, V., GAJIĆ, M. (1962): Prilog poznavanju flore Povlena. - Glasnik muzeja šumarstva i lova 2: 143-159

GLIŠIĆ, M. (1975): Pitomi kesten (Castanea sativa Mill.) u Srbiji i njegov bioloski i ekoloski varijabilnitet. - Zbornik radova Instituta za šumarstvo i drvnu industriju, Beograd, Posebno izdanje 36: 51-195.

GREBENŠČIKOV, O. (1950): O vegetaciji centralnog dela Stare planine. - Srpska akademija nauka, Zbornik radova 2, Institut za ekologiju i biogeografiju 1: 1-36.

GREUTER, W., BURGET, H.M., LONG, G. (1986): Med-checklist, Dicotyledones (Convolvulaceae-Labiatae). Jardin botaniques de la Ville de Genove.

GUSTAFSSON, M.H.G., BITTRICH, V., STEVENS, P.F. (2002): Phylogeny of clusiaceae based on rbcl. Sequences. Int J Plant Sci. 163: 1045-54.

IGIĆ, R. (1988): Pregled flore Titelskog brega. - Zbornik Matice srpske za prirodne nauke 74: 135-152

"ILI Ć, Đ. (1897): Nekoliko reñih fanerogama iz Aleksinačke okoline i mesta na kojima rastu. - Srpska Kraljevska učiteljska škola u Aleksincu. Izveštaj 1896. Beograd 23-26.

"

IUCN-WWF Plants Conservation Programme & IUCN Threatened Plants Unit (1987): Centres for Plnat Diversity, A Guide and Strategy for their Conservation, pp40. IUCN, UN, WWF, Chilteren.

IVANČEVIĆ, B., SAVIĆ, S., SABOVLJEVIĆ, M., NIKETIĆ, M., TOMOVIĆ, G., ZLATKOVIĆ, B., RANĐELOVIĆ, V., LAKUŠIĆ, D., ĆETKOVIĆ, A., PAVIĆEVIĆ, D., KRPO-ĆETKOVIĆ, J., CRNOBRNJA-ISAILOVIĆ, J., PUZOVIĆ, S., PAUNOVIĆ, M. (2007): Pregled vrsta Stare planine u Srbiji. pp. 159-219. In: LAKUŠIĆ, D., ĆETKOVIĆ, A. (eds.), Biodiverzitet Stare planine u Srbiji. - Rezultati projekta “Prekogranična saradnja kroz upravljanje zajedničkim prostornim resursima - Promocija umrežavanja i saradnje izmeñu zemalja jugoistočne Evrope”. - Regionalni centar za životnu sredinu za centralnu i istočnu Evropu, Kancelarija u Srbiji, Beograd.

IVKOVI Ć, O., BUDUK, V. (1979): Prilog flori prostora na kome se nalazi Petrovaradinska tvrñava i njena bliža okolina - Matica srpska, Zbornik za prirodne nauke 56: 53-64.

JANKOVIĆ, M. (1970): Zaštita i obnova biosfere i ekosistema prokletija iz aspekta sadašnjeg stanja flore i vegetacije na njima. - Glasnik instituta za botaniku i botaničke bašte Univerziteta u Beogradu VII(1-4): 115-152

JANKOVIĆ, M. (1973): Prilog poznavanju taksonomije, ekologije i cenologije hrastova (Quercus) Đerdapskog područja. - Glasnik Instituta za botaniku i botaničke bašte Univerziteta u Beogradu, 8(1-4): 9-34

JANKOVIĆ, M. (1978, 1979, 1980): Prilog poznavanju Šarplanine sa posebnim osvrtom na neke značajne reliktne vrste biljaka. - Glasnik Instituta za botaniku i botaničke bašte Univerziteta u Beogradu, 15(1-3): 76-95

61

JANKOVIĆ, M. (2002): Prilog ekologiji belog bora (Pinus sylvestris) na Prokletijama. - Zaštita prirode, Beograd 53(2): 81-89

JANKOVIĆ, M. M. (1976): Predlog za jednu novu definiciju areala. – Glasnik Instituta za Botaniku i Botaničke Bašte Univerziteta u Beogradu. 11: 1-4. Beograd.

JANKOVIĆ, M. M. (1980): Biogegrafija – Naučna knjiga. Beograd.

JANKOVIĆ, M. M. (1982): Prilog poznavanju vegetacije Šarplanine sa posebnim osvrtom na neke značajnije reliktne vrste biljaka. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu (13)15(1-3): 75-129.

JANKOVIĆ, M. M. (1998): Prilog poznavanju krivulja (Pinus mugo) i njegovih zajednica u vegetaciji šuma i žbunova na Prokletijama. - Zaštita prirode, Beograd 50: 125-133

JANKOVIĆ, M. M., BOGOJEVIĆ, R. (1974): Ptilotricho-Bruckenthalietum-Pinetum mughi M. JANK. ET R. BOG., nova asocijacija planinskog bora krivulja (Pinus mugo) na serpentinskim masivima Ostrovice (Šarplanina, SR Srbija) i njen floristički odnos prema drugim krivuljevim zajednicama u Jugoslaviji. - Glasnik Instituta za botaniku i botaničke bašte Univerziteta u Beogradu, 10(1-4): 85-110

JANKOVIĆ, M. M., BOGOJEVIĆ, R., ŽIVANOVIĆ, Ž., BLAŽENČIĆ, Ž. (1981): Rezultati uporednih proučavanja mikroklimatskih uslova u različitim visinskim šumskim pojasevima Šarplanine. - Ekologija, Beograd 16(1): 57-78.

JANKOVIĆ, M., BOGOJEVIĆ, R. (1967): Wulfenio-pinetum mughi, nova zajednica planinskog bora (Pinus mugo) i alpsko-prokletijske endemoreliktne vrste Wulfenia carnthiaca. - Glasnik prirodnjačkog zavoda i bašte Univerziteta u Beogradu 2(1-4): 95-130

JANKOVIĆ, M., BOGOJEVIĆ, R., DIMITRIJEVIĆ, J. (1984): Prilog poznavanju ekologije, fitocenologije i varijabilnosti endemične i reliktne balkanske vrste Acer heldreichii na Prokletijama. - Ekologija, Beograd 19(2): 129-159

JANKOVIĆ, M., MIŠIĆ, V. (1960): Šumska vegetacija Fruške Gore. - Matica srpska, Zbornik za prirodne nauke 19: 26-97.

JEREMIĆ, Ž. (1998): Revitalizacija degradiranih ekosistema Kraljevice kod Zaječara kao osnova za očuvanje biodiverziteta, Magistarska teza, Fakultet zaštite na radu, Univerzitet u Nišu, Niš

JOTIĆ, B., MARKOVIĆ, M., PETROVIĆ, B., FUSIJANOVIĆ, I., PAVLOVIĆ, D., RANĐELOVIĆ, V. (2011): The vascular flora of the Vučje hill near Pirot city (Eastern Serbia). - Biologica nyssana, 2(2): 91-106

JOVANOVIĆ, B. (1955): Šumske fitocenoze i staništa Suve planine. - Glasnik Šumarskog fakulteta, Beograd 9: 3-101

JOVANOVIĆ, B. (1956): O fitocenozama grabića-javora i crnog bora u istočnoj srbiji - Glasnik Šumarskog Fakulteta, Beograd 12: 91-131

JOVANOVIĆ, B. (1997): Krajrečna aluvijalna vegetacija. In: Sarić, R. M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(1): 107-158, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

62

JOVANOVIĆ, B. (1997): Razred evrosibirskih listopadnih šuma Querco-Fagetea Br.-Bl. et Vlieg. 1937. In: Sarić, R. M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(1): 1-106.-Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

JOVANOVIĆ, B.(1956): O klimatogenoj šumi jugoistočne Srbije. - Institut za ekologiju i biogeografiju, Beograd, Zbornik radova 7(6): 3-35

JOVANOVIĆ, B., MIŠIĆ, V., DINIĆ, A., AVDALOVIĆ, V. (1982): Klimatogena šuma severoistočne Srbije Quercetum frainetto Jov. ass. nova. - Ecology, 17(2): 77-102

JOVANOVIĆ, B., VUKIĆEVIĆ, E., AVDALOVIĆ, V. (1983): Neke planinaske zajednice crne i bele jove u okolini Sjenice. - Zaštita prirode, Beograd 36: 49-69

JOVANOVIĆ, M. (2004): Ruderalna flora Vranja - Acta herbologica, Vol. 13, No. 1: 83-88

JOVANOVIĆ, M. (2011): Herbarium collection by Sava Petrović in the herbarium of the Natural History Museum in Belgrade. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja, Beograd, 4: 67-118.

JOVANOVIĆ, R. (1957): Tipovi dolinskih livada Jasenice. - Arhiv bioloških nauka, Beograd 9(1-4): 1-14.

JOVANOVIĆ, S. (1994): Ekološka studija ruderalne flore i vegetacije Beograda. - Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd.

JOVANOVIĆ, S., STEVANOVIĆ, V., JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R. (1992): Prilog poznavanju vegetacije na serpentinima Srbije. - Glasnik prirodnjačkog muzeja, Beograd, B47: 43-51

JOVANOVIĆ, V. (1975): Flora i vegetacija severnog dela planine Kukavice. - Magistarski rad, Sveučilište u Zagrebu, Zagreb

JOVANOVIĆ, V. (1977): Planina Kukavica u jugoistočnoj Srbiji i vegetacija njenog severnog dela. - Leskovački Zbornik, Leskovac 17: 271-299

JOVANOVIĆ, V. (1984): Nova nalazišta biljnih vrsta u jugoistočnoj Srbiji u okolini Leskovca. - Naše stvaranje, Leskovac 1-2: 13-21

JOVANOVIĆ, V., RAIČEVIĆ, N., DOĐOŠ, T., ČUKIĆ, I. (2005): Prilog poznavanju flore planine Beljanice. In: Ranñelović (ed.): 8. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 13-19 - Univerzitet u Nišu, Niš

JOVANOVIĆ, V., RAJČEVIĆ, N., DODOŠ, T., ČUKIĆ, I. (2005): Prilog poznavanju flore planine Beljanice - 8. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, Zvornik apstrakata - Univerzitet u Nišu, Niš

JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R. (1955): Tipovi pašnjaka i livada Suve Planine. - Srpska akademija nauka, Institut za ekologiju i biogeografiju, Zbornik radova 6(2): 1-104.

JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R. (1956): Tipovi pašnjaka i livada na Rtnju. - Zbornik radova Instituta za ekologiju i biogeografiju, Beograd, 6 (1): 1-45

JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R. (1971): Ispitivanja strukture i ekoloških uslova fitocenoza u jednom mozaikkompleksu na tresavama Stare planine. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu 6 (1-4): 91-106.

63

JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R. (1972): Fitocenološka analiza žbunaste zajednice Vaccinio-Bruckenthalietum na planinama jugoistočne Srbije. - Ekologija, Beograd 7(1-2): 27-36

JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R. (1983): Prilog proučavanju sastava i strukture livadske zajednice Arrhenatheretum elatioris Br . - Bl. na području Velikog Jastrepca. - Arhiv bioloških nauka, Beograd 35(1-2): 51-65

JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R., JOVANOVIĆ, S. (1987): Sukcesija vegetacije na serpentinskim kamenjarima istočnih ogranaka Kopaonika. - Arhiv Bioloških Nauka, Beograd, 39(1-4): 93-107

JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R., JOVANOVIĆ, S. (1987): The succesion of vegetation on serpentine rocky gronds on eastern spurs of the Kopaonik mountain. - Arhiv bioloških nauka, Beograd 39 (1-4): 93-102

JUŠKOVIĆ, M. (2007): Vaskularna flora Šljivovičkog visa u istočnoj Srbiji. - Magistarska teza, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

KALINI Ć, M., MIŠIĆ, V., DINIĆ, A. (1984): Edafsko-vegetacijske osobenosti planine Deli Jovan i Krajine u severoistočnoj Srbiji. - Zemljište i biljka, Beograd 33(3): 215-256

KNEŽEVIĆ, A. (1990): Ekološka i biljnogeografska analiza flore slatina Banata. - Doktorska disertacija: 1- 399. Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Novi Sad.

KOJIĆ, M., IVANOVIĆ, M. (1953): Fitocenološka istraživanja livada na južnim padinama Maljena. - Zbornik radova Poljoprivrednog fakulteta 1: 1-18, Federativna narodna republika Jugoslavija, Poljoprivredni fakultet u Zemunu.

KOJIĆ, M., MRFAT-VUKELIĆ, S., DAJIĆ, Z., AJDER, S., OSTOJIĆ, S. (1995): Rasprostranjenje, osnovne karakteristike i pravci daljih istraživanja biljne zajednice Nardetum strictae sensu lato u Srbiji. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu 28: 115-136.

KOJIĆ, M., POPOVIĆ, R., KARADŽIĆ, B. (1998): Sintaksonomski pregled vegetacije Srbije. – Institut za biološka istraživanja “Siniša Stanković”, Beograd.

KOJIĆ, M., STAMENKOVIĆ, V., JOVANOVIĆ, D. (1998): Lekovite biljke Jugoistočne Srbije, Beograd, 1-226.

KOJIČIĆ, M., RANĐELOVIĆ, V., DAJIĆ, Z., ŠOŠTARIĆ, I. (2001): Korovi livada i pašnjaka Vlasinske visoravni. - Acta Herbologica [Beograd], 10(2): 67-83

KOŠANIN, N. (1939): Über die Vegetation von Nordalbanien. - Srpska Kraljevska Akademija, Spomenik 89, Prvi razred, 20: 73-107.

KRIVOŠEJ, Z. (1997): Vaskularna flora planine Ošljak. - Doktorska disertacija.- Biološki fakultet, Beograd.

LAKUŠIĆ, D. (1993): Visokoplaninska flora Kopaonika, Ekološko-fitogeografska studija. - Magistarski rad. Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

LAKUŠIĆ, D. (1996): Pregled flore Kopaonika (JZ Srbija, Jugoslavija). - Ekologija, Beograd 31(2): 1-36.

64

LAKUŠIĆ, D., NIKETIĆ, M. (1988): Novi podaci o rasprostranjenju biljaka u Srbiji. In: Lakušić, D. (ed.): Zborornik radova, 43-57, Biološko istraživačko društvo "Josif Pančić", Prirodno-matematički fakultet, Odsek za biologiju, Univerzitet u Beogradu, Beograd

MACK, R.N., SIMBERLOFF, D., LONSDALE, W.M., EVANS, H., CLOUT, M.N., BAZZAZ, F.A. (2000): Biotic invasions: casues epidemiology global consecvenses, and control. Ecol. Appl. 10: 689-710

MARHOLD, K. (2011): Clusiaceae. – In: Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity.

MARKOVIĆ, A., BALCERKIEWICZ, S., GRUJIĆ, D., ŽIKIĆ, R. (2003): Phytocoenological investigations of ass. Fagetum submontanum (Rudski 1949) Jov. 1967 at the microlocalities in the area of lower corse of the river Timok (East Serbia) - Kragujevac journal of science 25: 107-120

MARKOVIĆ, M. (2013): Sukcesije biljnih zajednica na požarištima planine Vidlič. - Doktorska disertacija. Prirodno-matematički fakultet, Univerzitet u Kragujevcu. Kragujevac

MARKOVIĆ, M., MATOVIĆ, M., PAVLOVIĆ, D., ZLATKOVIĆ, B., MARKOVIĆ, A., JOTIĆ, B., STANKOV-JOVANOVIĆ, V. (2010): Resources of medicinal plants and herbs collectors calendar of Pirot Counti (Serbia) - Biologica nyssana, 1(1-2): 9-21

MATOVIĆ, M. (1986): Vegetacija kanjona Mileševke. - Prijepolje

MATOVIĆ, M. (1993): Reliktna vegetacija srednjeg polimlja. - Prirodno matematički fakultet, Institut za biolopke nauke. Kragujevac.

MATOVIĆ, M., ĐELIĆ, G., MARKOVIĆ, A., TOPUZOVIĆ, M., BOJOVIĆ, B. (1998): Prilog poznavanju zajednice Pancicio-Piceetum abietis prov. na Zlataru. In: Ranñelović, N. (ed.): V Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Zaječar '97, Zbornik radova, 53-59, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, BD Dr "Sava Petrović" Niš, DD "Zdravlje Leskovac", Niš

MEUSEL, H., JÄGER, E. (1992): Vergleichende Chorologie der zentraleuropäischen Flora 3. Karten, Literatur, Register. – Gustav Fischer, Jena, Stuttgart, New York.

MEUSEL, H., JÄGER, E.J., RAUSCHERT, S.W., WEINER, E. (1978): Verglaichende Chorologie der zentraleuropäischen Flora, Karten, Band II. VEB Ficher. Jena.

MIČIĆ, V., PANTIĆ, I. (1989): Šumska vegetacija doline Studenice. - Zaštita prirode, Beograd 41-42: 33-52

MIHAILOVI Ć, T. (1995): Prilog poznavanju flore Stare planine. - Zbornik radova X Smotre naučno - istraživačkog rada studenata, 73-95, Beograd

MIHAJLOV, M., MATOVIĆ, M. (1993): Prilog proučavanju lekovitog bilja u okolini manastira Mileševa - Izvodi radova, Savetovanje o lekovitim i aromatičnim biljkama Jugoslavije, Zlatibor

MILJKOVIĆ, M., RANĐELOVIĆ, N., RANĐELOVIĆ, V. (2012): Phytogeographical analysis of the flora of Miljkovačka gorge in Eastern Serbia. - Biologica nyssana, 3(2): 77-90

MILOSAVLJEVIĆ, V. (2007): Degradacija zemljišta kao faktor promene biodiverziteta Rudina planine. - Magistarska teza. Fakultet zaštita na radu, Univerzitet u Nišu. Niš

65

MILOSAVLJEVIĆ, V., CVETKOVIĆ, S., RANĐELOVIĆ, N. (2010): Flora i vegetacija Ljubatske reke - 10. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, Vlasina

MIŠIĆ, V. (1966): Vegetacija ñerdapskog područja. - Zaštita prirode, Beograd 33: 169-205

MIŠIĆ, V. (1981): Šumska vegetacija klisura i kanjona istočne Srbije. - Institut za biološka istraživanja "Siniša Stanković", Beograd.

MIŠIĆ, V. (1982): Reliktne polidominantne šumske zajednice Srbije. - Matica Srpska, Novi Sad.

MIŠIĆ, V. (1997): Red medunčevih šuma Quercetalia pubescentis Br.-Bl. (1931) 1932. In: Sarić, R. M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(1): 310-337.- Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

MIŠIĆ, V. (1997): Red šuma bukve Fagetalia sylvaticae Pawl. 1928. - In: Sarić, R. M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(1): 159-270, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

MIŠIĆ, V., BORISAVLJEVIĆ, LJ. (1972): Diferencijacija sinuzije zeljstih biljaka na fitocenotičke komplekse u oglednoj pumi sladuna i cera (Quercetum frainetto-cerris serbicum). - Arch. biol. nauka, Beograd, 24(1-2): 53-71

MIŠIĆ, V., DINIĆ, A. (1966): Primena metode mikrofitosnimka u uporednoj analizi florističkog sastava zeljastog pokrivača na primeru hrastovih zajednica u stacionaru na Fruškoj gori. - Zbornik radova, Institut za biološka ispitivanja-Beograd, 10(5): 1-28

MIŠIĆ, V., DINIĆ, A. (1966): Uporedna analiza sastava i sezonske dinamike zeljastog pokrivača šumskih zajednica u stacionaru na Fruškoj gori. - Zbronik radova, Institut za biološka istraživanja-Beograd, 10(4): 1-20

MIŠIĆ, V., DINIĆ, A. (1998): The vegetation of the Nature Reserves on the Stara Planina Mt. In: Ranñelović, N. (ed.): V Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Zaječar '97, Zbornik radova, 129-139, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, BD Dr "Sava Petrović" Niš, DD "Zdravlje Leskovac", Niš.

MIŠIĆ, V., DINIĆ, A. (2000): Reliktna šumska vegetacija u klisuri Moravice kod Sokobanje. - 6. Simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih područja sa meñunarodnim učešćem, 37, Biološko društvo "Dr Sava Petrović", Tehnološki fakultet u Leskovcu, DD "Zdravlje" Leskovac, Opština Sokobanja, DOO "Adonis" Sokobanja, Sokobanja

MIŠIĆ, V., DINIĆ, A. (2006): Subalpska i alpska žbunasta vegetacija Vaccinio-Piceetea. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 256-270 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

MIŠIĆ, V., DINIĆ, A. (2006): Šume smrče Vaccinio-Piceetea. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 171-194 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

MIŠIĆ, V., DINIĆ, A., BORISAVLJEVIĆ, Lj. (1968): Struktura i razvitak subalpiske žbunaste vegetacije sa dominacijom niske kleke (Juniperus nana) i borovnice (Vaccinium myrtillus). - Arhiv bioloških nauka, Beograd 20(3-4): 129-149

MIŠIĆ, V., JOVANOVIĆ, B. (1983): Mešovita šuma bukve, jele i smrče (Piceeto-Abieti-Fagetum moesiacum S.L.) u Srbiji i njen značaj. - Zaštita prirode, Beograd 36: 33-47

66

MIŠIĆ, V., JOVANOVIĆ-DUNJIĆ, R., POPOVIĆ, M., BORISAVLJEVIĆ, Lj., ANTIĆ, M., DINIĆ, A., DANON, J., BLAŽENČIĆ, Ž. (1978): Biljne zajednice i staništa Stare planine. - Srpska akademija nauka i umetnosti, Posebna izdanja 511, Odeljenje prirodno-matematičkih nauka 49: 1-389, Beograd.

MOONEY, H.A., DRAKE, J.A. (eds) (1986): Ecology of biological invasions of North America and Hawaii. Springer-Verlag, New York.

MUELLER-DOMBOIS, D., ELLENBERG, H. (1974): Aims and Methots of Vegetation Ecology. – John Wiley & Sons, New York.

NEŠIĆ, D., PAVIĆEVIĆ, D., PETROVIĆ, B., ZATEZALO, A.(2008): Rezultati novijih istraživanja tupižničke ledenice. - Zaštita prirode, Beograd 59(1-2): 67-79

NIČIĆ, Đ. (1893). Graña za floru okoline Vranje. Nastavnik, 4(1-6): 1-78.

NIKETIĆ, M. (1985): Prilog flori okoline Niša. In: Ranñelović, N. (ed.): Simpozijum Stogodišnjica flore okoline Niša, Zbornik radova, 45-49, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Podružnica Srpskog biološkog društva Niš, Niš. 45-49

NIKETIĆ, M., LAKUŠIĆ, D. (1988): Dve nove subasocijacije zajednice Seslerietum filifoliae Zolyomy 1939. iz Kanjona istočne Srbije. In: Lakušić, D. (ed.): Zborornik radova, 27-41, Biološko istraživačko društvo "Josif Pančić", Prirodno-matematički fakultet, Odsek za biologiju, Univerzitet u Beogradu, Beograd.

NIKETIĆ, M., TOMOVIĆ, G. (2008): Survey of some rare and endangered plants in Serbia with new chorological data. - Bulletin of the Natural History Museum, Biology, 1: 113-148.

NIKOLIĆ, B., VESELINOVIĆ, M., BATOS, B., CVEJIĆ, M.(2005): Ugrožena i značajna flora u šumama na području beograda - Institut za šumarstvo i drvnu industriju, Beograd, Zbornik 52-53: 103-114

NIKOLIĆ, V. (1966): Proučavanje spora i polena iz pliocenskog lignita Kosovskog bazena - sa osvrtom na današnji izgled vegetacije Kosova. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu, Posebna izdanja 31: 1-156, Beograd.

NIKOLIĆ, V., DIKLIĆ, N. (1958): Flora Jablanika i Medvednika sa osvrtom na vegetaciju. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B12: 65-98.

NIKOLIĆ, V., DIKLIĆ, N., VASIĆ, O. (1985): Osvrt na taksonomsku i biljnogeografska proučavanja flore okoline Niša Save Petrovića - Stogodišnjica flore okoline Niša, Plenarni referati, 50-54, Univerzitet u Nišu, Niš

NIKOLIĆ, V., DIKLIĆ, V. (1964): O nekim zajednicama pašnjaka i livada na Svrljiškim planinama. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu, B19: 65-88.

NIKOLIĆ, V., DIKLIĆ, V. (1966): Zajednica žalfije i rudinskog pelina Artemisio-Salvietum officinalis (Salvia officinalis-Artemisia lobelii Grebenščikov 1950) u Sićevačkoj klisuri. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja, Beograd, B21: 5-21.

NOVAK, F. (1927): Ad florae Serbie cognitionem additamentum alterum. - Preslia V, Praga.

67

OBRADOVIĆ, M., BOŽA, P. (1986): Prodromus flore papratnica i semenica subotičke peščare i bliže okoline. - Zbornik radova PMF, Novi Sad, 16: 121-142

OBRADOVIĆ, M., BUDAK, V., ACEVIĆ, N. (1977): Biljno-geografske karakteristike šire okoline Obedske bare u južnom Sremu. - Zbornik radova Prirodno-matekatičkog fakulteta, Novi Sad, 7: 191-216

OBRADOVIĆ, M., PANJKOVIĆ, V. (1980): Prodromus flore papratnica i semenica Deliblatske peščare. - Zbornik radova Prirodno-matekatičkog fakulteta, Novi Sad, 10: 323-335

OBRATOV-PETKOCIĆ, D., POPOVIĆ, I., STANKOVIĆ, M. (2007): Diverzitet lekovitih biljaka Specijalnog rezervata prirode "Zasavica". - "Naučno - stručni skup Zasavica 2007" sa meñunarodnim učešćem, 15-21, Sremska mitrovica

OSTOJIĆ, D., KRSTESKI, B. (2011): Stanje, koncept i perspektive zaštite prirodnog dobra klisure reke Mileševke kod Prijepolja. - Zaštita prirode, Beograd 62(1): 43-69

PANČIĆ, J. (1856): Verzeichnis der in Serbien wildwachsenden Phanerogamen, nebst Diagnosen einiger neuer Arten. Verh. Zool. Bot. Ges. Wien 6: 475-598. 1856. Wien.

PANČIĆ, J. (1976): Flora kneževine Srbije i dodatak flori kneževine Srbije. - Srpska akademija nauka i umetnosti, Posebna izdanja, knjiga 47. Beograd

PANJKOVIĆ-MATANOVI Ć, V. (1989): Biljnogeografska analiza flore vršačkih planina. - Matica srpska. Novi Sad.

PARABUĆANSKI, S. (1978): Zajednice Peucedano-Asteretum punctati Soó i Trifolietum subterranei Slavnić na nekim lokalitetima Bačke i njihov sintaksonomski položaj. - Zbornik za prirodne nauke Matice srpske, 56: 17-43, Matica srpska, Novi Sad

PARABUĆSKI, S., BUTORAC, B. (1988): Stepska vegetacija severoistočne Bačke. - Četvrti kongres ekologa Jugoslavije, Plenarni referati i izvodi saopštenja, 326, Savez društava ekologa Jugoslavije, Sojuz na društvata na ekolozite na SRM, Ohrid/[Skopje].

PARABUĆSKI, S., STOJANOVIĆ, S. (1978): Neke ekološke i cenološke karakteristike vrste Scilla autumnalis L. U Bačkoj. - Matica srpska, Zbornik za prirodne nauke 55: 149- 154

PARABUĆSKI, S., STOJANOVIĆ, S., VUČKOVIĆ, M. (1986): Zajednica Festucetum vaginatae danubiale Soó 29 na Subotičko-Horgoškoj peščari. - Zbornik Matice srpske za prirodne nauke 70: 129-134

PAVLOVIĆ, Z. (1950): Pregled livada i pašnjaka Zlatibora. - Srpska akademija nauka, Zbornik radova 2, Institut za ekologiju i biogeografiju 1: 61-65.

PAVLOVIĆ, Z. (1951): Vegetacija planine Zlatibora. - Srpska akademija nauka, Zbornik radova 11, Institut za ekologiju i biogeografiju 2: 115-182

PAVLOVIĆ, Z. (1953): Prilog poznavanju serpentinske flore Ozren planine kod Sjenice. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja srpske zemlje B5-6: 3-19.

PAVLOVIĆ, Z. (1955a): O pašnjačkoj i livadskoj vegetaciji centralnog dela Kopaonika. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja srpske zemlje B 7(1): 47-76.

68

PAVLOVIĆ, Z. (1955b): Prilog poznavanju serpentinske flore i vegetacije Ozrena kod Sjenice (II). - Glasnik Prirodnjačkog muzeja srpske zemlje B7(1): 1-45.

PAVLOVIĆ, Z. (1964): Borove šume na serpentinama u Srbiji. - Glasnik prirodnjačkog muzeja, Beograd, B19: 25-63

PAVLOVIĆ, Z. (1974): Livadska vegetacija na serpentinskoj podlozi brdsko-planinskog područja Srbije. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B29: 29-40.

PEKANOVIĆ, V. (1987): Šumska vegetacija Vršačkih planina. - Matica Srpska, Novi Sad, pp. 105.

PETKOVIĆ, B. (1983): Močvarna vegetacija na području Tutina. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu 17: 61-102.

PETKOVIĆ, B. (1985): Brdske livade i pašnjaci na području Tutina. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu 19: 175-189.

PETKOVIĆ, B. (1985): Nova zajednica tipca, Ass. Carici-Nardetum strictae, sa područja jugozapadne Srbije. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B40: 89-95

PETKOVIĆ, B., TATIĆ, B. (1985): Ass. Melico-Brometum fibrosi - nova zajednica kamenjara na području Tutina. In: Ranñelović, N. (ed.): Simpozijum Stogodišnjica flore okoline Niša, Zbornik radova, 97-99, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Podružnica Srpskog biološkog društva Niš, Niš

PETKOVIĆ, B., TATIĆ, B., MARIN, P., ILIJIN-JUG, M. (1991): Scorzonero-Asphodeletum albae ass. nov. nova zajednica kamenjarske vegetacije sa Mokre gore (jugozapadna Srbija). - In: Ranñelović, N. (ed.) Zbornik radova 1(7-8/89-90):139-1145 (Drugi simpozijum o flori jugoistočne Srbije i mogućnostima njenog racionalnog korišćenja), Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Leskovac

PETKOVIĆ, B., TATIĆ, B., MARIN, P., VELJIĆ, M. (2000): Vegetacija spomenika prirode "Đavolja varoš". - 6. Simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih područja sa meñunarodnim učešćem, 46-47, Biološko društvo "Dr Sava Petrović", Tehnološki fakultet u Leskovcu, DD "Zdravlje" Leskovac, Opština Sokobanja, DOO "Adonis" Sokobanja, Sokobanja.

PETKOVIĆ, B., TATIĆ, B., PETAR, M., ILIJIN-JUG, M. (1986): Nova reliktna zajednica crnog graba sa javorima (Aceri-Osrtyetum carpinifoliae) na području jugozapadne Srbije. - Glasnik Instituta za botaniku i botaničke bašte Univerziteta u Beogradu, 20: 55-64

PETRIĆ, I., STOJANOVIĆ, V., LAZAREVIĆ, P., PEĆINAR, I., ĐORĐEVIĆ, V. (2010): Florističke karakteristike područja NP "Đerdap" i njegove neposredne okoline. - Zaštita prirode, Beograd 61(1):35-60

PETROVIĆ, B., RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B. (2007): Flora i vegetacija Krupačkog blata kod Pirota u istočnoj Srbiji. - In Ranñeleović (ed.): 9. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 63-72, Univerzitet u Nišu, Niš

PETROVIĆ, D., LACIĆ, M., PLAVŠIĆ, B., RADONJIĆ, J., RANČIĆ, A., SIMIĆ, A. (1997): Prilog poznavanju vaskularne flore Dubašnice. In: Ranñelović, N. (ed.) V Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Zaječar '97, Zbornik radova, 151-160. Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, BD "Dr Sava Petrović", Niš, DD "Zdravlje" Leskovac, Niš

69

PETROVIĆ, S. (1882): Flora okoline Niša. Kraljevsko-srpska državna štamparija, Beograd.

POPOVIĆ, I., OBRATOV-PETKOVIĆ, D. (2004): Serpentine flora of special natural reserve "Zabalac" - XI OPTIMA Colloque/Meeting, Abstracts- Resumes, Beograd.

POUTARAUD, A., GIRARDIN, P. (2005). Improvement of medicinal plant quality: a Hypericum perforatum literature review as an example. Plant Genetic Resources: Characterization and Utilization, 3(2): 178-189.

PRODANOVIĆ, D. (2006): Serpentinska flora kosovskog dela Ibarske doline. - Doktorska disertacija, PMF, Odsek za biologiju, Priština

RAJEVSKI, L. (1990): Fitocenološke karakteristike planinskih pašnjaka severnog dela Šarplanine. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu 9: 1-62.

RAKIĆ, S., RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B. (2007): Fitogeografska i ekološka analiza urbane flore grada Požarevca - In Ranñeleović (ed.): 9. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 101-117, Univerzitet u Nišu, Niš

RANĐELOVIĆ, N. (1977): Vegetacija brdskih pašnjaka Seličevice. - Biotehnika, Priština 5: 77-92

RANĐELOVIĆ, N. (1978): Fitocenološko-ekološke karakteristike brodskih travnjaka jugoistočne Srbije. - Doktorska disertacija, PMF Univerziteta u Zagrebu, Zagreb

RANĐELOVIĆ, N. (1979): Brdske livade jugoistočne Srbije. In: Rauš, Đ. (ed.): Drugi kongres ekologa Jugoslavije 1: 939-955, Savez Društava ekologa Jugoslavije, Zagreb

RANĐELOVIĆ, N. (1979): Šumska vegetacija planine Seličevice. - Zbornik radova PMF, 6: 123-136. - Priština

RANĐELOVIĆ, N. (1980): Subalpska vegetacija stena na planinama jugoistočne Srbije. - Ekologija, Beograd 15 (1):53-60

RANĐELOVIČ, N., AVRAMOVIĆ, D. (2004): Prilog flori klisure osaničke reke u Homolju. - Zaštita prirode, 55(1-2): 113-121

RANĐELOVIĆ, N., AVRAMOVIĆ, D., ĐORĐEVIĆ, V., LILIĆ, A. (2005): Flora Leskovika 1. In: Ranñelović (ed.): 8. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 5-12 - Univerzitet u Nišu, Niš

RANĐELOVIĆ, N., GAJEVIĆ, I. (2007): Flora i vegetacija "Gube" kraj Prokuplja. In: Ranñelović, V. (ed.): Zbornik abstrakata, 9. Simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona. Univerzitet u Nišu, Niš.

RANĐELOVIĆ, N., JEREMIĆ, Ž., AVRAMOVIĆ, D. (2003): Ostaci autohtonih Rajačkih šuma sa pregledom mera za zaštitu u: Ekološka istina 2003."XI naučno - stručni skup o prirodnim vrednostima i zaštiti životne sredine", Donji Milanovac , Zbornik radova, Bor: Univerzitet u Begradu, Tehnički fakultet (2003): 33-35

RANĐELOVIĆ, N., JEREMIĆ, Ž., AVRAMOVIĆ, D., PETROVIĆ, D. (2003): Flora i vegetacija zaštićenog prirodnog dobra Vratna kraj Negotina u: Ekološka istina 2003."XI naučno - stručni skup o

70

prirodnim vrednostima i zaštiti životne sredine", Donji Milanovac , Zbornik radova, Bor: Univerzitet u Begradu, Tehnički fakultet (2003): 33-35

RANĐELOVIĆ, N., JOVANOVIĆ, V., SOTIROV, S., STAMENKOVIĆ, V., RUŽIĆ, M. (1980): Campanula versicolor anderws nova vrsta u flori Srbije. - Glasnik prirodnjačkog muzeja u Beogradu, Serija B, 35: 54

RANĐELOVIĆ, N., REXHEPI, F., JOVANOVIĆ, V. (1979): Biljne zajednice severoistočnog Kosova . In: Rauš, Đ. (ed.): Drugi kongres ekologa Jugoslavije 1: 957-995, Savez društava ekologa Jugoslavije, Zagreb

RANĐELOVIĆ, N., RUŽIĆ, M. (1983): Pašnjačka serpentinska vegetacija jugoistočne Srbije (asocijacija Festuco-Plantaginetum serpentini Ranñ. et Ružić 1982). - Glasnik Prirodnjačkog muzeja, Beograd, B38: 55-61.

RANĐELOVIĆ, N., RUŽIĆ, M. (1986): Pašnjačka dolomitska vegetacija jugoistočne Srbije. - Ekologija, Beograd 21(2): 75-91.

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIĆ, V. (1984): Flora i vegetacija Rujan planine u jugoistočnoj Jugoslaviji.. - Leskovački Zbornik, Leskovac 24: 375-392

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIC, V. (1979): Flora of Grdelica gorge, Biol. Med. Exp 4: 31-40

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIĆ, V. (1983): Flora i vegetacija okoline Vlasotinca. Floristička i fitocenološka studija. - Leskovački Zbornik, Leskovac 23: 315-363

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIĆ, V. (1985): Iščezle, ugrožene i retke biljke jugoistočne Srbije predložene za zaštitu. In: Ranñelović, N. (ed.): Simpozijum Stogodišnjica flore okoline Niša, Zbornik radova, 73-80, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Podružnica Srpskog biološkog društva Niš, Niš.

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIĆ, V. (1990/91): Dve biljne zajednice brdskih pašnjaka na granitima Rujan planine u južnoj Srbiji. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B46: 23-37.

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIĆ, V.(1985): Iščezle, ugrožene i retke biljke jugoistočne Srbije predložene za zaštitu. In: Ranñelović, N. (ed.): Simpozijum Stogodišnjica flore okoline Niša, Zbornik radova, 57-71, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Podružnica Srpskog biološkog društva Niš, Niš. 57-71

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIĆ, V., HILL, D., RANĐELOVIĆ, V. (1983): Rasprostranjenost biljnih vrsta u jugoistočnoj Jugoslaviji. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B38: 67-72

RANĐELOVIĆ, N., STAMENKOVIĆ, V., SOTIROV, S., JOVANOVIĆ, V., RANĐELOVIĆ, V. (1991): Prirodni resursi divljeg lekovitog bilja Niškog subregiona - Zbornik radova, 7-8/89-90 Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu

RANĐELOVIĆ, V. N. (1985): Travnjačka flora jugoistočne Srbije (I). - Leskovački Zbornik, Leskovac 25: 473-488

RANĐELOVIĆ, V., MATEJIĆ, J., ZLATKOVIĆ, B. (2007): Flora i vegetacija Batušinačkih bara kod Niša. - In Ranñeleović (ed.): 9. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 19-40, Univerzitet u Nišu, Niš

71

RANĐELOVIĆ, V., MITROVIĆ, T., JUŠKOVIĆ, M. (2002): Farmakodinamska analiza lekovitih biljaka Vlasinske visoravni. In: Ranñelović, V. (ed.): Zbornik radova, 7. Simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, Dimitrovgrad 2002, 5-9, Odsek za biologiju sa ekologijom Prorodno-matematičkog fakulteta Univerziteta u Nišu, Institut za botaniku Bugarske akademije nauka, Biološko društvo "Dr Sava Petrović", Bugarsko botaničko društvo, Dimitrovgrad.

RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B. (2007): Flora i vegetacija povremeno plavljenih površina Vlasinske visoravni - 9. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih područja, Zbornik abrstrakata, Niš

RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B., DIMITRIJEVIĆ, D. (2007): Fitogeografska analiza flore Lalinačke slatine. - In Ranñeleović (ed.): 9. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 73-82, Univerzitet u Nišu, Niš

RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B., DIMITRIJEVIĆ, D., VLAHOVIĆ, T. (2010): Phytogeographical and phytocoenological analysis of the threatened plant taxa in the flora of the Vlasina plateau (SE Serbia). - Biologica Nyssana, 1(1-2): 1-7

RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B., JUŠKOVIĆ, M. (2002): Endemična flora Suve planine u istočnoj Srbiji. In: Ranñelović, N. (ed.): Flora jugoistočne Srbije i susednih područja, Zbornik radova, 61-71, Univerzitet u Nišu, Prirodno-matematički fakultet, Odsek za biologiju sa ekologijom, Niš (VI Simpozijum o flori jugoistočne Srbiije i susednih područja, Sokobanja

RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B., JUŠKOVIĆ, M. (2005): Lekovite biljke planine Radan u južnoj Srbiji. In: Ranñelović (ed.): 8. simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona, 75-79 - Univerzitet u Nišu, Niš

RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B., JUŠKOVIĆ, M., ŽIVOJINOVIĆ, LJ. (2000): Ugroženost flore Suve planine. In: Ranñelović, N. (ed.): Flora jugoistočne Srbije i susednih područja, Zbornik radova, 303-322. (VI Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Sokobanja), Univerzitet u Nišu, Prirodno-matematički fakultet, Niš

RANĐELOVIĆ, V., ZLATKOVIĆ, B., MILOSAVLJEVIĆ, V., RANĐELOVIĆ, N. (2008): The endemic flora of Bosilegrad surroundings (Krajište region) in SE Serbia - Phytologia balcanica 14(3): 367-375

RANDŽELOVIČ, N., STAMENKOVIČ, V. (1986D): Priloženie kom florata v okolnostta na Bosilegrad. - Most. 100: 80-86.

RAUNKIAER, C. (1934): The life forms of plants and statistical plant geography; Being the collected papers of C.Raunkiaer, translated into English by H.G. Carter, A.G. Transley and Miss Fausboll. – Clarendon, London.

RAUŠ, Đ, ŠEGULJA, N., TOPIĆ, J. (1980): Vegetacija bara i močvara u šumama jugozapadnog Srijema. - Zborn. Mat. srp. za prirod. nauke, 58: 2-51. Novi Sad.

RAXHEPI, F. (1993): Pašnjačka zajednica Compresso-Tuberarietum guttatae Rexhepi 1978. In: Ranñelović, N., Ranñelović, V. (eds): III Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Zbornik radova 1: 198-204, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Leskovac-Pirot.

72

REXHEPI, F. (1974): Vegjetacioni i livadheve bregore të Novo Bërdos / Vegetacija brdskih livada Novog Brda. - Biotehnika, Priština 2(4): 454-461

REXHEPI, F. (1978): Endemična zajednica Onosmo - Scabiosetum fumarioides Rexhepi 1978, na serpentinima Kosova. In: Rauš, Đ. (ed.): Treći kongres ekologa Jugoslavije 3: 133-138, Savez društava ekologa Jugoslavije, Zagreb

REXHEPI, F. (1979): Ekološke prilike i razvoj zajednice Echinario-Convolvuletum althaeoides ass. nova na Kosovu. In: Rauš, Đ. (ed.): Drugi kongres ekologa Jugoslavije 2: 1031-1036, Savez Društava ekologa Jugoslavije, Zagreb

REXHEPI, F. (1979): Kontribut për njohjen e florës së serpentinës në Kosovë / Prilog poznavanju flore na serpentinitima Kosova. - Biotehnika, Priština 7(1-2): 53-69.

REXHEPI, F. (1985): Mbrojtja e florë dhe vegjetacionit në serpentinet e kosovës. - Natyra e Kosovës 6: 61-73

REXHEPI, F. (1985): Šumska zajednica Quercetum pubescentis-cerris Rehxepi as. nov. na području Kosova (šuma medunca i cera). In: Ranñelović, N. (ed.): Simpozijum Stogodišnjica flore okoline Niša, Zbornik radova, 101-104, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Podružnica Srpskog biološkog društva Niš, Niš

REXHEPI, F. (1986): Flora e maleve te larta te Kosoves. - Prishtine

REXHEPI, F. (1992): Fitocenoza Astero-Juniperetum oxycedri Rexhepi, 1990.. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja, Beograd, B47: 35-42.

REXHEPI, F., RANĐELOVIĆ, N. (1984): Šumska vegetacija Koritnika. - Bilten Društva ekologa Bosne i Hercegovine B2(1): 265-270

REXHEPI, F., RUŽIĆ, M. (1985): Asocijacija Ostryo-Quercetum cerris, ass. nova na Paštriku. In: Ranñelović, N. (ed.): Simpozijum Stogodišnjica flore okoline Niša, Zbornik radova, 81-87, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Podružnica Srpskog biološkog društva Niš, Niš.

ROBSON, N.K.B. (1968): Hypericum L. In: Tutin, T.G. Heywood, V.H., Burgers, N.A., Moore, D.M., Valentine, D.H., Walters, S.M., Webb, D.A. Flora Europaea, Vol.2. University Press. Cambridge.

RUDSKI, I. (1949): Tipovi lišćarskih šuma jugoistočnog dela Šumadije. - Prirodnjački muzej srpske zemlje, 25: 1-67

RUDSKY, A. (1929/1936): O vegetaciji planine Ošljaka. - Glasnik Hrvatskog prirodoslovnog društva, Zagreb 41-48

RUŽIĆ, M. (1985): Asocijacija Quercetum cerris E. Vukićević 1966 na planini Vidojevici u jugoistočnoj Srbiji. In: Ranñelović, N. (ed.): Simpozijum Stogodišnjica flore okoline Niša, Zbornik radova, 115-124, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Podružnica Srpskog biološkog društva Niš, Niš

RUŽIĆ, M. (1978): Sedo-Potentilletum arenariea Ružić, 1976., ass. nov. iz sveze Scabioso-Trifolion dalmatici H-ić et Ranñ. 1973. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B33: 153-156.

73

RUŽIĆ, M. (1981): Asocijacija Agrosteto-Danthonietum calycinae Ružić (1976). - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B36: 59-64.

RUŽIĆ, M. (1981): Ekološko-fitocenološka studija flore i vegetacije planine Vidojevice kod Prokuplja. - Doktorska disertacija, PMF Univerziteta u Beogradu, Beograd

RUŽIĆ, M. (1982): Šumska vegetacija planine Pasjače. - Glasnik prirodnjačkog muzeja, Beograd, B37: 73-95

RUŽIĆ, M. (1983): Asocijacija Festuco-Chrysopogonetum grylli Ranñ. 1974 na planini Vidojevici kod Prokuplja. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu B38: 47-54.

RUŽIĆ, M., RANĐELOVIĆ, N. (1986): Vegetacija livada i pašnjaka Kosanice. In: Mihaljev, I., Vučić, N. (eds): Čovek i biljka, Zbornik radova sa naučnog skupa, 455-467, Matica srpska, Odeljenje za prirodne nauke, Novi Sad.

SABOLJEVIĆ, M., MARIĆ, J. (1993): Prilog poznavanju šumskih fitocenoza okoline Petnice. - Zbornik radova BID “Josif Pančić” - Pet godina posle, Beograd, 53-60.

SANDLAND, O.T., SCHEI, P.J., VIKEN, A. (eds) (1999): Invasive species and biodiversity management. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.

SARIĆ, M.(ed.) (1986): Flora SR Srbije X, dodatak (2). SANU, Beograd.

SIGUNOV, A. (1975): Prilog poznavanju rasprostanjenja nekih šumskih vrsta biljaka u Srbiji. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja u Beogradu. Serija C. 8: 5-12

SIGUNOV, A. (1977): Drugi prilog poznavanju rasprostranjenja nekih šumskih vrsta biljaka u Srbiji. - Glasnik Prirodnjačkog muzeja, Beograd. C10: 5-24

ŠMARDA, I. (1968): Výsledsky biogeografických cest do Jugoslávie v letech 1964-1967 II. - Československá akademie vĕd - geografický ústav v Brnĕ. Brnĕ [Brno] 128 pp. (belo)

ŠMELCEROVIĆ, A., ĐORĐEVIĆ, S., GUDŽIĆ, B., VELIČKOVIĆ, D. (2000): Optimizacija sistema za razdvajanje flavonoida biljne vrste Hypericum perforatum L. ssp. angustifolium (kantarion) metodom TLC. In: 6. Simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih područja sa meñunarodnim učešćem, 47, Biološko društvo "Dr Sava Petrović", Tehnološki fakultet u Leskovcu, DD "Zdravlje" Leskovac, Opština Sokobanja, DOO "Adonis" Sokobanja, Sokobanja.

STAMENKOVIĆ, V. (1983): Flora donjeg toka reke Vlasine i njene pritoke Lužnice u jugoistočnoj Srbiji sa biljnogeografskom analizom. - Doktorska disertacija, PMF Univerzitet u Novom Sadu, Novi Sad

STAMENKOVIĆ, V. (1985): Flora donjeg toka reke Vlasine i njene pritoke Lužnice u jugoistočnoj Srbiji sa biljnogeografskom analizom. - Leskovački zvornik XXV, Leskovac

STAMENKOVIĆ, V., RANĐELOVIĆ, N. (1986): Antropogeni uticaj na floru i vegetaciju planine Rujan u jugoistočnoj Jugoslaviji. In: Mihaljev, I., Vučić, N. (eds): Čovek i biljka, Zbornik radova sa naučnog skupa, 511-520, Matica srpska, Odeljenje za prirodne nauke, Novi Sad.

STAMENKOVIĆ, V., RANĐELOVIĆ, N., SOTIROV, S. (1989): Lekovite biljke užeg područja Vlasine. - Leskovački zbornik, Leskovac 29: 367:374

74

STANKOVIĆ, J., ZLATKOVIĆ, B., RANĐELOVIĆ, V. (2008): Flora Crvenog Brega kod Gnjilana (Kosovo). In: Ranñelović, V. (ed.): Zbornik radova, 9. Simpozijum o flori jugoistočne Srbije i susednih regiona. 119-126. Univerzitet u Nišu, Niš.

STANKOVIĆ-TOMIĆ, K. (1969): Prilog poznavanju vegetacije Mokre planine (Kosovo). - Zbornik Filozofskog fakulteta u Prištini, 6: 71-74.

STANOJEV, R., BOŽA, P. (1984): Novozabeležene biljke u flori Titelskog brega. - Zbornik radova PMF, Novi Sad, 14: 61-68

STANOJEV, R., OBRADOVIĆ, M. (1986): Neke florističke odlike Titelskog brega. In: Mihaljev, I., Vučić, N. (eds): Čovek i biljka, Zbornik radova sa naučnog skupa, 599-604, Matica srpska, Odeljenje za prirodne nauke, Novi Sad.

STEVANOVIĆ, V. (1992): Floristička podela teritorije Srbije sa pregledom viših horiona i odgovarajućih flornih elemenata. In: Sarić, M.R. (ed.). Flora SR Srbije 1: 47-56. SANU. Beograd.

STEVANOVIĆ, V., JOVANOVIĆ, S., JANKOVIĆ, M. M. (1994): Prilog rasprostranjenju i ekologiji visokoplaninskih borova na Šarplanini. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu 28: 91-99. (1995).

STEVANOVIĆ, V., JOVANOVIĆ, S., LAKUŠIĆ, D. (1989): Potentillo doerflerii-Juncetum trifidii - nova endemična zajednica hazmofita na silikatima Šarplanine. - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu 23: 77-84. (1991).

STJEPANOVIĆ, L. (1977): Fam. Hypericaceae. In Josifović, M. Flora SR Srbije dodatak IX. SANU, Beograd.

STJEPANOVIĆ-VESELIČIĆ, L. (1972): Rod Hypericum. - In Josifović, M. Flora SR Srbije 3: 104-125, SANU, Beograd.

STJEPANOVIĆ-VESELIČIĆ, L. (1979): Vegetacija Deliblatske peščare. - Šumsko-indusrtijski kombinat "Pančevo", OOUR Specijalni prirodni rezervat "Deliblatski pesak", Pančevo, Društvo ekologa Vojvodine, Novi Sad.

STOJANOVIĆ, S. (1983): Vegetacija Titelskog brega. - Matica srpska, Zbornik za prirodne nauke 65: 5-51

STOJANOVIĆ, S. (1986): Elementi dolinskih livada u vegetaciji Titelskog brega. In: Mihaljev, I., Vučić, N. (eds): Čovek i biljka, Zbornik radova sa naučnog skupa, 403-410, Matica srpska, Odeljenje za prirodne nauke, Novi Sad.

STOJANOVIĆ, V., STEVANOVIĆ, V. (2008): Prikaz flore planine Gučevo u severozapadnoj Srbiji. - Zaštita prirode, Beograd 59(1-2): 93-108

SVILKIĆ, B., MATOVIĆ, M., STEFANOVIĆ, M., OBRATOV, D. (1993): Nalazišta važnijeg lekovitog bilja na planini Ozren (jugozapadna Srbija) i njegova farmakohemijska podela. In: Ranñelović, N. (ed.): III Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Zbornik rezimea, 45-46, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, DD "Zdravlje" Leskovac, Pirotski okrug, Leskovac-Pirot.

TAHTAJAN A. (1973): Evolution und Ausbreitung der Blütenpflanzen. G. Ficher Verlag. Stuttgart.

75

TATIĆ, B. (1967-1968): Flora i vegetacija Studene planine kod Kraljeva. - Glasnik Botaničkog zavoda i bašte Univerziteta u Beogradu 4(1-4) : 27-72.

TATIĆ, B., KRASNIČI, F. (1963): Ranunculus falcatus i Asphodeline liburnica nove vrste za floru Srbije. - Zbornik filozofskog fakulteta u Prištini, 1: 323-326. Priština.

TATIĆ, B., TOMIĆ, Z. (2006): Acidofilne šume borova Vaccinio-Piceetalia. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 194-200 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

TATIĆ, B., TOMIĆ, Z. (2006): Šume crnog i belog bora, bazofilne šume borova Erico-Pinetea Ht.1959. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 127-154 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

TOLMAČOV, Š. (1974): Vvedenije v geografiju rastenij. – Izdatelstvo Leninj. Univ… Lenjingrad.

TOMANIĆ, L., STOJANOVIĆ, LJ., STEVANOVIĆ, V., KARADŽIĆ, D., OSTOJIĆ, D. (1998): Fitocenološke i sastojinske karakteristike molikovih šuma u rezervatu "Jažinačko jezero" na Šar planini. - Zaštita prirode, Beograd 50: 305-318

TOMIĆ, Z., JOVANOVIĆ, B., JANKOVIĆ, M. (2006): Mezotermne šume kitnjaka i cera Querco-Fagetea Br.-Bl. et Vlieg. 1937. In: Škorić, M., Vasić, O. (eds): Vegetacija Srbije 2(2): 67-114 - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd.

TOMOVIĆ, G. (2001): Analiza flore planine Sokolovice u centralnoj Srbiji. - Magistarska teza, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

TOMOVIĆ, G. (2007): Fitogeografska pripadnost, distribucija i centri diverziteta balkanske endemične flore u Srbiji. - Doktorska disertacija, Biološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd

TOMOVIĆ, G., NIKETIĆ, M., RANĐELOVIĆ, V., STEVANOVIĆ, V. (2005): The vascular flora of Mountain Sokolovica in Central Serbia (Serbia and Montenegro) - Flora Mediteranea 15: 9-55

TOPUZOVIĆ, M., PAVLOVIĆ, D. (2003): The vascular flor of the Gruža reservior in the Šumadija region of Serbia. - Kragujevac Journal of Science 25: 107-120

TUCAKOV, J. (1967): Lekovito bilje na zapadnim stenama Besne kobile. - Vranjski Glasnik, Narodni muzej u Vranju, Vranje 3: 371-408

TUCAKOV, J., MIHAJLOV. M. (1980): Farmakognozijska karta južnog Kučaja, Juhora i paraćinskog pomoravlja. - Glas Srpske akademija nauka i umetnosti, Odeljenje medicinskih nauka. 32: 89-116

TUTIN, T.G., HEYWOOD, V.K., BURGES, N. A., MOORE, D.M., VALENTINE, D.H., WALTERS, S.M., WEBB, D.A. (eds.) (1968-1980): Flora Europaea 2-5. University Press. Cambridge.

UROŠEVIĆ, K. (1949): Zlatibor. Biljno-geografska i floristička studija. - Prirodnjački muzej srpske zemlje [Posebno izdanje] 24: 1-36

Urumov, K.I. (1935): The flora of the Kyustendil District. – Sbornik Bălg. Akademija na Naukite, 30: 1-235.

76

"VANDAS, C. (1909): Reliquiae Formánekianae. Enumeratio critica plantarum vascularium, quam itineribus in Haemo peninsula et Asia Minore (BythiniA) factis collegit Dr. Ed. Formánek. - Jos. Lelínek. Brunae [Brno] VI + 612 + XXXIII pp.

VANE-WRIGHT, R. I., HUMPHRIES, C.J., WILLIAMS, P.H. (1991): What to protect? Systematics and the agony of choise. Biol. Conserv. 55: 235-254

VELJOVIĆ,V. (1971): Vegetacija Golog Brda. - Glasnik prirodnjačkog muzeja, Beograd, B26: 115-123

VUČKOVIĆ, M. (1983): Chrysopogonetum grylli prov. na pobrñu Vršačkih planina (prethodno saopštenje). - Zbornik radova naučnog skupa "Čovek i biljka":419-429, Matica srpska, Novi Sad.

VUČKOVIĆ, M., PEKANOVIĆ, V. (1991): Prilog flori Vršačkih planina. - Zbornik Matice srpske za prirodne nauke 81: 145-154

VUKIĆEVIĆ, E. (1964): Asocijacija Ostryeto-Quercetum petraeae serpentinicum na Goču. - Zaštita prirode, Beograd 27-28: 229-238.

VUKOJIČIĆ, S., LAKUŠIĆ, D. (1995): Vegetacija sipara i visokih zeleni planine Mučanj (jugozapadna Srbija). - Glasnik Instituta za botaniku i Botaničke bašte Univerziteta u Beogradu, 28: 221-236.

ZLATKOVI Ć, B. (2011): Flora i fitogeografska pripadnost doline reke Pčinje u jugoistočnoj Srbiji. - Doktorska disertacija, Biološki fakultet, Univerziteta u Beogradu, Beograd

ZLATKOVI Ć, B., RANĐELOVIĆ, V. (1991): Nove vrste za floru seličevice - Zbornik radova, 7-8/89-90 Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu

ZLATKOVI Ć, B., RANĐELOVIĆ, V. (1995): Ugroženost i zaštita flore Sićevačke klisure. - Zaštita prirode 46-47: 191-199

ZLATKOVI Ć, B., RANĐELOVIĆ, V. (1996): Distribution and ecology of Sedum species (Crassulaceae) in Serbia: I. Sedum tuberiferum Stoj. & Stef., S. stefco Stef. and S. aetnense Tineo. - Ekologija 31(1): 65-71.

ZLATKOVI Ć, B., RANĐELOVIĆ, V., RANĐELOVIĆ, N. (1993): Graña za floru jugoistočne Srbije. In: Ranñelović, N., Ranñelović, V. (eds): III Simpozijum o flori jugoistočne Srbije, Zbornik radova 1: 95-109, Univerzitet u Nišu, Tehnološki fakultet u Leskovcu, Leskovac-Pirot.. - (ObušL993)

ZLATKOVI Ć, B., RANĐELOVIĆ, V., STEVANOVIĆ, V. (2009): Records of the new species to the flora of Serbia, II: Mediterranean and Mediterranean–Pontic species. In: Stevanović, V. (ed.): 5th Balkan Botanical Congress, Book of Abstracts, Belgrade, Serbia, 45.

ZLATKOVI Ć, B., TOMOVIĆ, G., RANĐELOVIĆ, V., VUKOJIČIĆ, S., NIKETIĆ, M. (2009): Distibution and conservation status of several new and neglected vascular plants in Serbia. - Phytologia Balcanica 15(1): 95-105

77

6. SAŽETAK

U radu je prikazana distibucija 18 autohtonih predstavnika roda Hypericum L. u flori Srbije. Ukazano je na njihove ekološke i biogeografske specifičnosti, i dat osvrt na gajene vrste. Prikazan je istorijat istraživanja vrsta ovog značajnog roda koji obuhvata veći broj lekovitih predstavnika. Urañena je detaljana revizija herbarijumskog materijala u dve herbarijumske zbirke, sa posebnim osvrtom na kolekciju Josifa Pančića. Na bazi literaturnih i herbarijumskih podataka napravljena je baza podataka sa detaljnim informacijama o rasprostranjenju i ekologiji svakog istraživanog taksona. Izrañene su detaljne karte rasprostranjenja za svaku vrstu i izvršena analiza ekoloških preferenci svakog taksona za deo areala u Srbiji. Utvrñena je pozicija centara distribucije koji se odlikuju najvećim brojem taksona roda Hypericum po jedinici površine na teritoriji Srbije.

78

7. SUMMARY

This work represents distribution of all 18 native representatives of the genus Hypericum L. In the flora of Serbia. Their ecological and biogeographical characteristics are included, as well as an overview of the cultivated species. The history of research of this important species, with large number of medical representatives, is represented. Review of herbarim material in two herbarium collections, with particular emphasis on the collection of Josif Pančić, is performed. On the basis of the literature and herbarium data we created a database with detailed information on distribution and ecology of each of the studied taxa. A detailed distribution map for each species, analyzing ecological preferences of the taxa in Serbia, is given. The position of the distribution centers, determined by the highest number of taxa per area unit, for territory of Serbia is depicted.

Прилог 5/1

ПРИРОДНO - MАТЕМАТИЧКИ ФАКУЛТЕТ НИШ

КЉУЧНА ДОКУМЕНТАЦИЈСКА ИНФОРМАЦИЈА

Редни број, РБР:

Идентификациони број, ИБР: Тип документације, ТД: монографска Тип записа, ТЗ: текстуални / графички Врста рада, ВР: мастер рад Аутор, АУ: Марко Николић Ментор, МН: Бојан Златковић

Наслов рада, НР: Род Hypericum L у Србији: дистрибуција и разноврсност

Језик публикације, ЈП: српски

Језик извода, ЈИ: енглески

Земља публиковања, ЗП: Р. Србија

Уже географско подручје, УГП: Р. Србија Година, ГО: 2014 Издавач, ИЗ: ауторски репринт Место и адреса, МА: Ниш, Вишеградска 33. Физички опис рада, ФО: (поглавља/страна/ цитата/табела/слика/графика/прилога)

77 стр. 28 слика; 6 графикона; 2 табеле

Научна област, НО: БИОЛОГИЈА Научна дисциплина, НД: БОТАНИКА Предметна одредница/Кључне речи, ПО

HYPERICUM, ДИСТРИБУЦИЈА, РАЗНОВРСНОСТ, DIVA-GIS

УДК 58: 582.573.36

Чува се, ЧУ: библиотека

Важна напомена, ВН: уколико је рад рађен ван факултета (у лабораторији)

Извод, ИЗ:

У раду је приказана дистибуција 18 аутохтоних представника рода Hypericum L. у флори Србије. Указано је на њихове еколошке и биогеографске специфичности, и дат осврт на гајене врсте. Приказан је историјат истраживања врста овог значајног рода који обухвата већи број лековитих представника. Урађена је детаљана ревизија хербаријумског материјала у две хербаријумске збирке, са посебним освртом на колекцију Јосифа Панчића. На бази литературних и хербаријумских података направљена је база података са детаљним информацијама о распрострањењу и екологији сваког истраживаног таксона. Израђене су детаљне карте распрострањења за сваку врсту и извршена анализа еколошких преференци сваког таксона за део ареала у Србији. Утврђена је позиција центара дистрибуције који се одликују највећим бројем таксона рода Hypericum по јединици површине на територији Србије.

Датум прихватања теме, ДП: 19.2.2014.

Датум одбране, ДО:

Чланови комисије, КО:

Председник: Др Марина Јушковић

Члан: Др Владимир Ранђеловић

Члан, ментор:

Др Бојан Златковић

Образац Q4.09.13 - Издање 1

Прилог 5/2

ПРИРОДНО - МАТЕМАТИЧКИ ФАКУЛТЕТ НИШ

KEY WORDS DOCUMENTATION

Accession number, ANO: Identification number, INO: Document type, DT: monograph Type of record, TR: textual / graphic Contents code, CC: Master thesis Author, AU: Marko Nikoli ć Mentor, MN: Bojan Zlatkovi ć Title, TI: Genus Hypericum L. in Serbia: distribution and diversity

Language of text, LT: Serbian Language of abstract, LA : English Country of publication, CP: Republic of Serbia Locality of publication, LP: Serbia Publication year, PY: 2014 Publisher, PB: author’s reprint Publication place, PP: Niš, Višegradska 33. Physical description, PD: (chapters/pages/ref./tables/pictures/graphs/appendixes)

78 p. ; 28 pictures; 7 graphics ; 2 tabels

Scientific field, SF: Biology Scientific discipline, SD: Botany Subject/Key words, S/KW: Hypericum, distribution, diversity, Serbia

UC 58: 582.573.36

Holding data, HD: library

Note, N: Abstract, AB : This work represents distribution of all 18 native representatives of the genus

Hypericum L. In the flora of Serbia. Their ecological and biogeographical characteristics are included, as well as an overview of the cultivated species. The history of research of this important species, with large number of medical representatives, is represented. Review of herbarim material in two herbarium collections, with particular emphasis on the collection of Josif Pančić, is performed. On the basis of the literature and herbarium data we created a database with detailed information on distribution and ecology of each of the studied taxa. A detailed distribution map for each species, analyzing ecological preferences of the taxa in Serbia, is given. The position of the distribution centers, determined by the highest number of taxa per area unit, for territory of Serbia is depicted.

Accepted by the Scientific Board on, ASB : Defended on, DE: Defended Board, DB: President: Dr Marina Jušković Member: Dr Vladimir Ranñelović Member, Mentor: Dr Bojan Zlatković

Образац Q4.09.13 - Издање 1

rod hypericum l. u srbiji: distribucija i raznovrsnost...univerzitet u nišu prirodno-matematički...

Documents