UMETNOST ANTIKOG RIMA-Jedna od najvanijih epoha. -Nastavljai grkih umetnosti; pravili kopije. -Grci i Etrurci uticali na umetnike Starog Rima. ETRURCI: ne zna se poreklo, Rimljani osvojili i nasledili njihovu kulturu i pokupili iskustva Etruraca 1. Etrurska vuica -bronza -Romul i Rem dodati u renesansi (podseaju na kupidone)

2. Bukero keramika -ue od Grka; zbog slikarstva je znaajno -crna keramika ukraena izrezbarenim crteima

3. Sarkofag sa predstavom pokojnika -brani par -realistino; lice lii na pokojnika

RIMSKA ARHITEKTURA-najznaajnija od svih umetnosti antikog Rima -oslanja se na grku i etrursku -beton due traju, lepe izgledaju, drugaije konstrukcije, vie mogunosti odabira oblika -smeli poduhvati; kvalitet dela u odnosu na vreme -uvode novine -urbanizam planiraju po emi gradove irom carstva (grkog porekla ali doraeno) -u centru je kruni forum, dve glavne ulice (90) su kardo (s-j) i dekumanus (z-i); ostale ulice su paralelne ahovska tabla; u kvadratima su graevine -forum-mesto okupljanja, sveanosti, pobede, slavlja, verski rituali, trgovina, politike rasprave-javno (=centar gradskog ivota, javnog okupljanja) -Forum Romanum centar Rima i Rimskog carstva -ostaci graevina: Konstantinova bazilika, Bazilika Emilija, Saturnov hram, Slavoluk Septimija Severa (u ast njegove pobede u Parti)... -vladari se trudili da grade raskonije, dugotrajnije -najbolje ouvana prijumfalna kapija - slavoluk

Forum Romanum

Tipovi graevina:1.HRAMOVI Razlike od grkih: -vie stepenika koji su samo sa jedne strane -pronaos u vidu trema -zadnji deo: stubovi su prislonjeni uz zid -preuzimaju sva 3 stila -KOMPOZITNI STUB: meavina jonskog i korintskog

Panteon: Pravougaoni rimski hram -posveen bogovima koji su titili porodicu Julijaca -podigao ga je car Hadrijan -stubovi formiraju pronaos -korintski stubovi -pronaos pripada starijem hramu i nastao je u 2. veku -kruni oblik, kupola- prekriven najvea kupola sveta antie umetnosti, sagraena zahvaljujui betonu -savrene proporcije (prenik kupole jednak visini hrama) -otvor: okulus -kvadrati udubljenja kasete -da ne bi bila teka, da ne padne -impresivno za vernike -jedini otvori su vrata i okulus -strujanje vazduha je takvo da ne upada kia -nie su bile za bogove, sad su grobovi; sahranjeni Rafaelo, italijanski kraljevi...

2. AMFITEATRI (ima ih mnogo) Koloseum (amfiteatar flavijevaca) -u bizini je kolosalna (velika) statua cara Nerona -kruan oblik, blago elipsast -nasledili: -luk (sistem lukova) koji se ponavlja -sva tri grka stila: dole dorski, u sredini jonski, gore korintski -donji kruni deo je nasut ljunkov i prekriven drvetom, naziva se arena i slui za gladijatorske borbe -ispod su prolazi sa kavezima za ivotinje -kaveja gledalite, tribine; publika rasporeena po statusu -sagraen u 1. veku, sagradio car Vespazijan -navlaile su se zavese da tite od sunca, kie

3. BAZILIKE -graene su za svetovne namene (narodne, suprotno crkvenim) -slue za javna okupljanja sudnice, trnice *hram: u Grkoj-dom boga, u Rimu-okupljanje naroda -najpoznatija je Konstantinova bazilika na Rimskom forumu (danas u ruevinama)

SVOD APSE - APSIDA4.TERME (javna kupatila) -podeljene su na: -tople prostorije - kaldarijum -mlake prostorije tepidarijum -hladne prostorije frigidarijum -svlaionice, napolju bazeni -loe ouvane, bilo je jeftinije od hleba -Dioklecijanove terme 5.AKVADUKTI -spojeni lukovi i stubovi arkade -vodovod na arkadama -Rimljani su i tome dali dekorativan izgled

6.SLAVOLUCI -imaju 1 ili 3 prolaza -Konstantinov slavoluk, pored Koloseuma; slavi pobedu nad Maksenijem na Mirvinskom mostu 312. godine; Konstantin je prvi hrianski car, priznao hrianstvo i napravio Konstantinopolj, rodom iz Nia; -slavoluk slavi i injenicu da je hrianstvo prihvaeno ali na njemu nema hrianskoh znakova

Konstantinov slavoluk

Hristov monogram

Tipovi kua u Rimu: 1.DOMUSI 2.INSULE

Stambena arhitektura

Domusi: (najvie u Pompeji) -prizemna graevina -1 bogata porodica ivi -etrurskog porekla -iz domusa e se kasnije razviti raskone palate -sastoje se iz dva dela: -prizemlje: atrijum, bazen za sakupljanje kinice, otvoreno, u uglu bazena se nalaze 4 stuba -dvorite sa tremom, zatvoreno, okolo su grupisane prostorije koje zatvaraju dvorite -tablinijum deo u domusu gde uvaju portrete i biste svojih predaka -biste-vosak, maska; kad umiru-posmrtna maska; tee ka realistinom prikazivanju

Insule: -za siromane porodice -pretee stambenih zgrada -ima vie spratova, do 6 -vodi se rauna da fasada bude dekorativna -dole do ulice su trgovine, magacini kao sada

Insula

POMPEJA -unitena; erupcija vulkana Vezuv konzervirala trenutak -otkrivena u 18. veku inicira stvaranje neoklasicizma -slikarstvo iz Pompeje, detalji o ivotu Rimljana -20.000 ljudi je ivelo, tada je nastradalo oko 2.000 -razvijen grad, otkrivanje Pompreje izazvalo oduevljenost Evropljana -gipsani odlivi: ivotinje, ljudi -Rimljani prave znaajne mozaike

RIMSKA SKULPTURA -osnovni doprinos: kopije grkih originala, na taj nain ih preneli buduim generacijama -Rimljani razvijaju sklonost ka realizmu posmrtne maske kult predaka -od mermera, bronze, kamena 1. Bista nepoznatog Rimljanina -insistiranje na svakom detalju -verno prikazuju ono to ivot i vreme donosi bore, oiljci -umoran, razoaran, vidimo psiholoki profil, ozbiljan 2. Filip Arabljanin / Plotin -F.A: vrlo prirodno, ljuto lice; brada, kosa; besan, ljutit, agresivan, nabujale emocije -P:sklon metafizici, istiu se duhovne vrednosti, asketski prikaz; izraene oi

3.Konstantin -glava mu je ogromna jer je bila deo kolosalne skulpture na rimskom forumu -donji deo lica ukoen, oi ive i velike -nije verni prenos

4.Okatavijan Avgust -prava, puna, stojee skulptura -savrena anatomija, savrene proporcije podsea na grka dela -kontrapost-njime dobijamo prirodnu pozu mirovanja *postojale su radionice za pravljenje samo tela, glave kasnije dodavane

5.Car Trajan -ruka izdignuta, podsea na Kopljonou, ali se po licu vidi da je to rimska skulptura

6.Konjanika skulptura Marka Aurelija -bronza -jedina konjanika skulptura iz antike koja je sauvana -velia vojniku sposobnost vladara -nekada je ispod simboliki bio varvarski poglavica kojeg je Marko pobedio -konj: napregnut; anatomija; zglobovi -M.A. donosi mir, veliko potovanje prema skulpturi koja je ouvana samo zato to se mislilo da je to Konstantin 7.Reljef -skulptura koja je u vezi sa porodicom -Rimljani neguju stubove na kome su napisane prie -Trijumfalni stub (Trojanov stub) na sredini trga, velia pobedu, nema konstruktivnu ulogu, kao da je obavijen trakom, njegova svrha je da velia pobedu nad Daanima... *Konstantinov slavoluk isto ukraen reljefom

SLIKARSTVO RIMA -najvie poznajemo zahvaljujui iskopinama u Pompeji -zidne slike u kuama -mozaik je sastavljen od sitnih kamena u malteru ili cementu; duga i zahtevna tehnika; moe biti zidni i podni; inspiracija za srednjovekovne crkve -pompejsko slikarstvo je paznovrsno, bogato bojama, vedro, veselo scene iz prirode, pejzai, ptice, mitoloke teme, istorijske teme, portreti... -iluzija: slika se arhitektura -iluzionizam-slika se neto da bi se postigli neki efekti... stub, prozor i ono to se vidi kroz prozor, ram.. -efekat: vei, vedriji, osvetljeniji prostor; girlanda sa voem, bele povrine; mitoloke teme, osvetljenje: prozori naslikani -Pompeja-crvena boja -umetnici su razlikovali planove: dvo, pregrada, pejza sa drveem, ptice -nema perspektive=dubine prostora na slici *tek u renesansi -portreti: realistini (koji put ovo ve piem? =.=) -raznovrsne teme mozaika blabla...

*imam tezu: - mu i ena, Pompeja, pekar i njegova ena, stradali u erupciji Vezuva al me stvaaaaarno mrzi da traim sliku na netu, a kod normalnih profesora poput Olge to nije moralo da se zna x)

Rimski carski gradovi kod nas: 1.Felix Romuliana -kod Zajeara -Galerije-rimski car; govedar-nije bio plemenitog porekla -Romuliana - Galerijeva majka, grobnica nazvana po njoj -______ (ne znam re stvarno) glava -mozaik: kvalitetno zbog senenja u kamenu, predstava Dionisa, restaurirano 2.Najs = Ni -Konstantinova realistina glava, bronza -nalazi se u Narodnom muzeju -Medijana luksuzno predgrae Najsa -vile, itnice, termalni izvori (Nika banja) 3.Viminacijum -kod Kostolca; rimski logor-kastrum 4.Sirmijum- Sremska Mitrovica -glavni grad rimske provincije; vano uporite hrianstva