reviewed international journal aayushi … nadaf s.i..pdf · aayushi international...

11

Click here to load reader

Upload: duonghanh

Post on 27-Jun-2018

212 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [0]

AAYUSHI INTERNATIONAL

INTERDISCIPLINARY RESEARCH JOURNAL

(AIIRJ)

•Vikram Nagar, Boudhi Chouk, Latur.

•Tq. Latur, Dis. Latur 413512

• (+91) 9922455749, (+91) 9158387437Address

[email protected]

[email protected]

•www.aiirjournal.comWebsite

VOL-I ISSUE-V OCT. 2014

CHIEF EDITOR – PRAMOD PRAKASHRAO TANDALE

ISSN 2349-638X

REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL

MONTHLY PUBLISH JOURNAL

Page 2: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [1]

foKku ikBÓkdzekrwu thou dkS’kY;kpk fodkl

izk- unkQ lehuk b¶rs[kkj]

ekrksJh fxjhtkckbZ <kscGs efgyk f’k{k.k’kkL=z egkfo|ky;]

tqGs lksykiwj] lksykiwj & 413 004-

foKku ra=Kkukpk osxkus gks.kkjk fodkl vkf.k tkxfrdhdj.k] [kktxhdj.k ;k izfdz;seqGs

thou’kSyhr [kwip cny gksr vkgsr- fo|kF;kZauk gh cny rh thou’kSyh lgtrsus isyrk vkyh

ikfgts] ;krwu R;kaP;k O;fDreRokpk lokZaxh.k fodkl >kyk ikfgts- fofo/k dkS’kY;kpk fodkl tks

R;kauk vk;q”;kr mi;ksx iM.kkj vkgs] rh dkS’kY; f’k{k.kkrwup feGkyh ikfgtsr- ;klkBh uohu

vH;kldzekr R;kpk lekos’k djkok] v’kh f’kQkjl ¼WHO½ tkxfrd vkjksX; la?kVusus dsyh vkgsr-

rh dkS’kY; vkRelkr dj.;klkBh fo|kF;kZauk ‘kkGsrp R;kauk okij ljko dj.;kph Hkjiwj la/kh feGkyh

ikfgts-

Lor%P;k HkkoHkkouk uhV letwu ?ksÅu R;kaP;koj fu;a=.k feGfork ;s.ks vkf.k

lektkr vkRefo’oklkus laetli.ks rlsp tckcnkjhus okxrk ;s.ks ;klkBh vkReHkku] lekukHkwrh O;Drh

O;Drhe/khy lglaca/k] laokn Hkkoukaps o rk.kr.kkokps lek;kstugh dkS’kY; egÙokph vkgs- rh loZ

fo”k;krwu tk.khoiwoZd fodflr dsys vkgsr-

tkxfrd vkjksX; la?kVuk ¼WHO½ 1999 e/;s ;k lanHkkZr vls EgVys vkgs dh]

Life skills Education is meant of psycho-social skills in a culturally developmentally

appropriate way it contraries to the promotion of personal and social development the

prevention of health an social problems and the protection of human right. thou tkLr

Page 3: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [2]

dk;Z{kersus o ;’kLohi.ks txrk ;kos] ;klkBh fo|kF;kZaph vaxHkwr dkS’kY; fodflr dj.;kpk lkrR;iw.kZ o

lqlaxr iz;Ru Eg.kts thou dkS’kY; f’k{k.k gks;-

2½ lgkuqHkwrh 3½ leL;k fujkdj.k

1½ Lo%tkx`rh

4½ izHkkoh laizs”k.k

10½rk.k&r.kkokaps lek;kstu

WHO thou 5½ fpfdRld fopkj izfdz;k

9½ Hkkoukaps lek;kstu dkS’kY;

8½ vkarj O;Drh laca/k

6½ ltZu’khy fopkj izfdz;k

7½ fu.kZ; izfdz;k

¼1½Lo%tkx`rh ¼Self Awareness½ %&

Lor%P;k {kerk e;kZnk vkoMh fuoMh vkdka{kk vksG[k.;kps dkS’kY; izR;sd O;Drhph

fdrh rjh ‘kDrhLFkkus vlrkr i.k R;k ‘kDrh LFkkukpk mi;ksx thoukr djhr ukghr- R;keqGs rh

lqIroLFksr jkgrkr- th O;Drh vkiY;k ‘kDrhLFkkukpk] lqIr xq.kkauk vksG[krs rh thoukr ;’kLoh gksrs-

i.k izR;sdkykp gs tersp vkgs] ukgh Eg.kwu izkFkfed voLFksrp ;kph vksG[k fo|kF;kZauk >kyh ikfgts-

Lo%tkx`rh] Lo%ph vksG[k ;krwu vkRefo’oklw] vkRexkSjo] vkRelek/kku] vkRefu;a=.k ;kph izfprh ;srs-

Page 4: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [3]

f’kLr] fu;ekaps ikyu osGsps ikyu] ijLij lgdk;Z vkf.k tckcnkjhph Hkkouk bR;knh ckch Lo;

tkx`rheqGs vf/kd tckcnkjhus ikGrk ;srs- Lo; tkx`rheqGs O;DrheÙo fodkl fuf’pr gksrks-

¼2½lgkuqHkwrh ¼Empathy½ %&

nqlÚ;kP;k Hkwfedsr f’k#u fopkj dj.;kps dkS’kY; l/;kps f’k{k.k gs fo|kFkhZ dsafnzr

vkgsr] rs ákp eqGs f’k{kdkauk lgkuqHkwrhus fo|kF;kZa’kh okxys ikfgts- fo|kF;kZaP;k Hkwfedsr ?kVdkps

v/;kiu dsys ikfgts] R;kP;k HkkoHkkouk tk.kY;k ikfgtsr- ;keqGs vkarjfdz;k pkaxY;k ?kMrkr] ,[kk|k

O;Drhyk lgkuqHkwrheqGs vf/kd nq%[k gksÅ ‘kdrs- ijarq lgkuqHkwrheqGs R;k O;Drhe/;s uohu fo’okl

fuekZ.k gksrks- ;k thou dkS’kY;kP;k fodklkeqGs fo|kFkhZ vf/kd letnkj curkr o R;kapk ‘kkfjjhd o

ekufld fodkl ;ksX; fn’ksus gksrks-

¼3½leL;k fujkdj.k ¼Problem Solving½ %&

miyC/k i;kZ;krwu ;ksX; o laHkkO; i;kZ; fuoMwu dk;Zokgh dj.;kps dkS’kY; Lor%ph

vMp.k leL;k iz’u ;ke/kwu ekxZ dk<.;kP;k dkS’kY;kapk varHkkZo ;kr vkgs-

fo|kF;kZae/;s ;k thou dkS’kY;kpk fodkl >kY;kl rks Lora=i.ks fopkj d# ‘kdrks o

vkRefo’oklkP;k vk/kkjs vkRefuHkZj gksÅ ‘kdrks- leL;k fujkdj.k izfdz;k izR;sd O;Drhe/;s osxosxGÓkk

Lo#ikr vlw ‘kdrs- ygku ygku iz’ukaP;k lksMo.kwdhrwu eksBs iz’u lksMfork ;srkr- gh tk.kho dksMh]

‘kCn dksMh] la[;k dksMh ;klkj[;k [ksGkrwu gksrs- Lor%P;k pwdkae/kwu f’kdrk ;srs] vls [ksG ?kVdkrwu

?ksrys rj [ksGkrwu v/;kiu ?kMrsp vkf.k fo|kF;kZauk iz’u lksMfo.;kph lo; ykxrs] ;keqGs

vkRefo’okl ok<rks-

¼4½fu.kZ; ?ks.ks ¼Decision Making½ %&

leL;k lksMfo.;kP;k izfdz;sr vusd i;kZ; ‘kks/kwu R;krhy ;ksX; i;kZ; Lohdkj.;kps

dkS’kY;-

fu.kZ; ?ks.;kph ‘kDrh gh ,d izfdz;k vkg s- fo’ks”k eq|kaph ekfgrh ,d= dj.ks] R;k

ekfgrhps i`Fk%dj.k dj.ks vkf.k R;krwu miyC/k gks.kkÚ;k i;kZ;kiSdh vFkok fopkjkiSdh lokZsÙke

fopkj Lohdkj.;kP;k r;kjhpk ;k thou dkS’kY;kr varHkkZo gksrks- thoukP;k xq.koÙksoj fu.kZ;

‘kDrhP;k thou dkS’kY;kpk ifj.kke gksr vlrks] mÙke i;kZ;kpk Lohdkj fdaok mÙke fopkjkapk

Lohdkj fu.kZ; ?ksrsosGh dsyk tkrks- lk/kulkexzhpk ;ksX; izdkjs mi;ksx dj.;kph tk.kho

;klkBh fuekZ.k gks.ks vko’;d vkgs-

Page 5: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [4]

fu.kZ; ‘kDrh ;k thou dkS’kY;kr dq.khgh fu.kZ; ykn.;kph ckc varHkwZr ukgh-

nSuafnu pkdksjhc/n dk;kZr fu.kZ; ?ksrkuk rso<h vMp.k ;sr ukgh- ijarq ,[kknh eksBh leL;k

fuekZ.k >kyh rj R;koj fopkj d#u fodYi vkf.k R;kps ewY;kadu ;k vuq”kaxkus leL;spk

fu.kZ; ?;kok ykxrks- fu.kZ; Eg.kts lkjklkj fopkjkoj ,[kknh xks”V dj.;kpk dsysyk fu’p;

gks;-

¼5 izHkkoh laizs”k.k ¼Effective Communication½ %&

vkiys fopkj ‘kkfCnd fdaok v’kkfCnd ek/;ekrwu izHkkohi.ks O;Dr dj.;kps dkS’kY;-

ekfgrhP;k nsok.k&?ksok.khpk fopkj ifj.kkedkjd ekfgrh dkS’kY;ke/;s dsyk tkrks- ekfgrh

lans’kkpk vFkZ uhVi.ks letY;kl gs dkS’kY; ifj.kkedkjd Bjys] ‘kkfCnd Lo#ike/;s fp=#i

ekfgrh lekfo”V gksrs-

vkarjfdz;k tj izHkkohi.ks ?kMY;k ukghr rj laizs”k.k ;ksX; gksr ukgh- laizs”k.kke/;s nksUgh

cktw fdz;kf’ky vlkO;k ykxrkr- tj fo|kFkhZ vkiys iz’u] vMp.k f’k{kdkauk] ikydkauk

lkaxw ‘kdys ukghr rj udkjFkhZ ifj.kke R;kaP;k eukoj gksrks- ifj.kker% vkRefo’oklkpk

vHkko] udkjkRed o ghursph Hkkouk R;kaP;k eukr fuekZ.k gksrs- v’kk udkjkRed dkj.kkeqGs

O;Drh fodklkph okVpkyw pwdhph gksrs- laokn gh ,d tVhy o xqarkxqarhph izfdz;k vkgs-

laoknke/;s ’kCn] mPpkj] Hkk”kk’kSyh] fyg.;kph gkrksVh dkS’kY;kr egÙokph vkgsr-

ifj.kkedkjd ekfgrh dkS’kY;kpk ;ksX; okij d#u ‘kkys; f’k{k.kkr fo|kF;kZauk Hkjho lgHkkx

lk/; djrk ;srks-

¼6½vkarjekuoh; O;ogkj ¼Interpersonal Relationship½ %&

nSuafnu thoukr lrr laidkZr vlysY;kacjkscjps laca/k vksG[kwu fuHkZsG o Lusgiw.kZ

laca/k jk[k.;kps dkS’kY;-

fujksxh lektkP;k fufeZrhlkBh vkarjekuoh; O;ogkj gk thou dkS’kY;kph xjt vkgs-

,desdka lgk:; d# vo?ks /k# lqiaFk & gk fopkj vkarjekuoh; O;ogkjkr v/kksjsf[kr vkgs-

O;Drhr O;Drhe/khy ijLij laca/kkeqGs xq.koÙkk ok<fo.;kl enr gksrs- fo|kFkhZ ,desdkapk

vknj djrkr] ,desdkaP;k xjtk Hkkxfo.;klkBh enr djrkr-

¼7½fpfdRld fopkj izfdz;k ¼Critical Thinking½ %&

miyC/k ekfgrhps fo’ys”k.k] ijh{k.k oLrwfu”Bi.ks dj.;kps dkS’kY;- /kksdk o vksdk

;k f’k{k.k’kSyheqGs fo|kFkhZ l[kksy okpu euu djhr ukgh- ikBkarj d#u ijh{kspk isij fygyk

tkrks- Lor%ps fopkj R;koj fparu fo’ys”k.k dsys tkr ukgh] v’kk izo`ÙkheqGs fopkj ‘kDrh

Page 6: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [5]

dqaBhr gksrs- eqykaP;k cq/nhpk fodkl Ogkok] Lor%P;k leL;k lksMork ;kO;kr] vkRefuHkZj

cukos] ;klkBh f’k{kdkauh ;k thou dkS’kY;kpk okij d#u fo|kF;kZauk fu.kZ; ?ks.;kl r;kj

dsys ikfgts-

foospukRed fparu gs ,d eqDr fparu vkgs] ekfgrhph lR;rk iw.kZi.ks iMrkGwu uarjp

rh Lohdkjkos] gs foospukRed fparukr vfHkizsr vkgs- Lor%P;k thoukrhy vuqHko ekU;rk

n`f”Vdksu o ekfgrhP;k i`Fk%dj.kkP;k fparukpk ;kr lekos’k vkgs- feGkysY;k ekfgrhph fopkj

tlkP;k rlk u djrk R;k ekfgrhps fparu o euu d#u o rdZ’kDrhph tksM nsÅu dsysyk

lk/kd & ck/kd fopkj foospukRed fparukr vfHkizsr vkgs-

¼8½ltZu’khy fopkj izfdz;k ¼Creative Thinking½ %&

ikjaikfjd o iqujko`Rrhus vk<G.kkÚ;k i/nrhis{kk osxGÓkk o vfHkuo i/nrhus ,[kk|k

leL;scn~ny fdaok ifjfLFkrhcn~ny fopkj dj.;kps dkS’kY;-

l`tukRed fparu izfdz;sr uohu fopkjkaph fufeZrh gksrs] ;k izfdz;sr ,d fdaok vusd

fopkjkaph lk[kGh r;kj gksrs- iwoZ ekfgr ulysY;k oLrwpk ‘kks/k] fufeZrh uohu i/nrhapk okij

v’kk fofo/k ifjfLFkrhrwu l`tukRed fparu Li”V gksrs- uohu olrw fdaok ‘kks/k @ fufeZrh

,o<Ókkiqjrsp l`ty’khyrk e;kZfnr ulwu vkiY;k eukrhy fufeZrh gh fopkj ;kr lekfo”V

vkgs- fopkjkaph xqaro.kqd gh ;krhy egÙokph ckc vkgs-

l`tu’khy fopkjkeqGs O;Drh lkekftd izseG o izkekf.kd curs- l`tu’khy fparukP;k

vHkkokr ,dVsi.kkph tk.kho fodflr gksrs- fo|kFkhZ vkRefuHkZj gksrks] dYidfopkj] fparu]

vkdyu rks d# ykxrks-

¼9½Hkkoukaps lek;kstu ¼Coping with Emotions½ %&

vkiY;k o brjkaP;k Hkkouk rlsp R;kaps ifj.kke vksG[kwu R;koj fu;a=.k Bso.;kps

dkS’kY;-

fo|kF;kZaP;k lokZaxh.k fodklke/;s Hkkofud fodklkyk Qkj egÙo fnys vkgs-

fo|kF;kZaP;k Hkkouk laosnuk vksG[kwu v/;kiu dsys ikfgts- HkkouseqGs izsj.kk feGrs] vkiY;k ‘kkjhfjd

fdz;kapk izR;{k laca/k Hkkous’kh fuxMhr vkgs- Hkkoukapk vkf.k vkoMh&fuoMhpk ifj.kke vkiY;k

‘kjhjkoj Li”V fnlrks- vpkud nq%[kh fdaok lq[kh gks.ks ;k laosnukaph vksG[k >kY;kl R;kaP;k’kh

lek;kstu lk/krk ;srs-

¼10½rk.k&r.kkokaps lek;kstu ¼Coping with Stress½ %&

Page 7: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [6]

rk.k&r.kkokaps dkj.ks ‘kks/kwu R;kaps gks.kkjs ‘kkjhfjd o ekufld ifj.kke y{kkr ?ksÅu R;kaps

O;Drhus fnysY;k lkekU; fdaok fof’k”V izfrfdz;k Eg.kts rk.k gks;-

rk.k&r.kko gs ckgÓk ifjfLFkrheqGs rlsp O;DrhP;k Lor#P;k LoHkko xq.kkeqGs fuekZ.k

gksrkr- rk.k gh izfdz;k vkgs] R;keqGs vusd ?kVd ifjikdkrwu rk.k fuekZ.k gksrks- rk.k gk usgeh okbZVp

vls ukgh i.k R;kP;k izek.kko#u R;kps ifj.kke Bjrkr-

r.kko fu;a=.kklkBh r.kko ifjfLFkrhps i`Fk%dj.k d:u dkj.ks ‘kks/kwu ldkjkRed

n`f”Vdkukrwu mik;;kstuk dj.ks vko’;d vkgs-

b;Ùkk 8 oh P;k ikBÓkiqLrdkps thou dkS’kY;kuqlkj fo’ys”k.k

b;Ùkk 8 oh P;k foKku ikBÓkiqLrdkr ,dw.k 18 ?kVd vkgsr] ;ke/;s tho’kkL=]

HkkSfrd’kkL=] jlk;u’kkL=] [kxksy’kkL=] ‘ksrh’kkL=] vkjksX;’kkL= ;koj vk/kkfjr ?kVd vkgsr-

1½dkS’kY;kps oxhZdj.k ,dw.k rhu xVkr dsys vkgs-

¼A½ xV dkS’kY; ¼1½ leL;k fujkdj.k

¼2½ fu.kZ; {kerk

¼3½ ltZu’khy fopkj dkS’kY;

¼4½ fpfdRld fopkj

¼B½ xV dkS’kY; ¼5½ Lo%ph tk.kho

¼6½ lekukHkwrh

¼7½ ifj.kkedkjd laizs”k.k

¼8½ O;Drh O;Drh lglaca/k

¼9½ xV dkS’kY; & ¼9½ Hkkoukaps lek;kstu

¼10½ rk.k&r.kkokaps lek;kstu

Page 8: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [7]

fo|kF;kZaps xq.k] d.k[kji.kk] dkVdki.kk] [kachj ;keqGs jksx gksr ukgh- jksxkauk cGh

iMr ukghr] v’kh rqyuk d#u Lo%ph tk.kho djrk ;sbZy- nqcGk] v’kD; vls fo|kFkhZ jksxkauk cGh

iMrkr] R;kr Qjd djrk ;sbZy-

¼1½Lo%ph tk.kho %&

gs dkS’kY; fodflr dj.;klkBh fo|kF;kZauk Lor%ps ‘kjhj] bafnz;] vkiys jkg.kheku

lkekftd vkjksX; ;kph ekfgrh nsrkuk Lor%ph oSf’k”VÓks dk; vlrkr rs f’k{kdkauh Li”V d#u lk axkos

?kVd & jksx ;kps v/;kiu djrkuk tk.khoiwoZd f’k{kd fo|kF;kZaph xq.k oSf’k”VÓks lkaxw ‘kdrkr- 7 ok

?kVd is’kh jpuk o lw{etho ;k ?kVdke/kwu is’khph oSf’k”VÓks lkaxrkuk ekuoh xq.k] nks”k izo`Ùkh] vkoM]

LoHkko] #ph ;kph ekfgrh nsrk ;sbZy-

lw{ethokph ekfgrh lkaxrkuk mi;ksxh lw{etho minzoh lw{etho ;kpcjkscj fo|kF;kZaps

lqIr xq.kkaph ppkZ oxkZr djrk ;sbZy- ?kVd & pqacdÙokr lq/nk xq.k oSf’k”VÓks lkaxrk ;sbZy- mnk-

fo|kF;kZae/khy lqIr xq.kkauk oko ns.;klkBh ppkZ i/nr] okn&fookn] izdYi] iz’ueatw”kk ;kph enr ?ksÅu

Lo%ph tk.kho d#u nsrk ;sbZy- ;keqGs fo|kF;kZae/;s vkRefo’okl ok<sy] R;kauk vkReizfpr ;sbZy-

¼2½lekuqHkwrh %&

nqlÚ;k Hkwfedsr tkÅu fopkj djk;yk f’kdo.ks vfHkizsr vkgs] ?kVd&rkjs vkf.k

vkiyh lq;Zekyk ;k ?kVdkr gs d#u igk vls vkgs- ;kr izR;sd xzgkph ekfgrh nsrkuk fo|kF;kZauk R;k

Hkwfedsr ?ksÅu tkrk ;srs- lq;Zekyk r;kj d#u izR;sd fo|kF;kZauk Bjowu ifjogu djk;yk lkaxrk ;sbZy-

pqacdkps xq.k/keZ ák ikBkrwu lekuqHkwrh nsrk ;sbZy] izk.kh is’kh o ouLirh is’kh ;k

?kVdkrwu nksUghpk Qjd Li”V djrkuk fHkUu LoHkkokP;k fo|kF;kZaph rqyuk Hkkofud izse] ca/kqrk] ‘kkarh]

nqlÚ;kP;k nq%[kkph tk.kho ;kph ppkZ djrk ;sbZy] mnkgj.ks lkaxwu iVowu nsrk ;sbZy-

16&?kVd e`nk ekrhyk e`nk Eg.krkr] ekrhpk xq.k/keZ nqlÚ;kP;k mi;ksxh iM.ks

ekrheqGs loZ izk.kh & ek=kaps thou] ikyuiks”k.k vkf.k iqu#Tthou voyacwu vkgs- ;kizek.ks vkiys xq.k

vlys ikfgts- ;klkBh ijksidkjkps egÙo fcacork ;sbZy] ;krwu lekuqHkwrh dkS’kY; fodflr gksbZy-

¼3½leL;k fujkdj.k %&

leL;k lksMfo.ks] vMp.k lksMfo.ks ;sFks visf{kr vkgsr- ?kVd&tSofofo/krk ;kr

i;kZoj.k Úgklkph dkj.ks o mik; ;kph ppkZ ?ksrk ;sbZy- izR;sd ?kVdke/;s pkSdksus iz’u fnys vkgsr] R;k

iz’ukrwu leL;k fujkdj.k dkS’kY; fodflr Ogk;yk enr gksrs-

¼4½fu.kZ; ?ks.ks %&

Page 9: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [8]

leL;k lksMforkuk fu.kZ; ?;kos ykxrkr] foKkukP;k izR;sd ?kVdkae/;s fopkj djk;yk

yko.kkjs iz’u leL;k fnY;k vkgsr- izR;sd ?kVdke/;s gs d#u igk] ;k eFkGÓkkarxZr d`rh o leL;k

fnY;k vkgsr- ;krwu fu.kZ; dkS’kY; vkiksvki fodflr gksbZyp- i.k f’k{kdkauh pkSdksukrhy iz’u

lksMowu R;koj oxkZr ppkZ ?kMowu vk.kyh ikfgts-

¼5½ltZu’khy fopkj dkS’kY; %&

ikjaikfjd o iqujko`Ùkhus vk<G.kkÚ;k i/nrhis{kk osxGÓkk o vfHkuo i/nrhis{kk osxGÓkk

o vfHkuo i/nrhus ,[kk|k leL;scn~ny fopkj dj.;kps dkS’kY;-

?kVd nkc %&

¼1½ [kka|koj yVdoysY;k ‘kkGsP;k cWxkauk #an iV~Vs dk vlrkr \ ;koj fo|kF;kZaph ltZu’khys

mÙkjs ‘kks/krk ;srhy-

¼2½ MªkWijps nqljs Vksd fueqGrs dk vlrs \

?kVd & izdk’kkps ijkorZu ;krhy pkSdksukrhy iz’u

iz’u & #X.kokfgdsoj AMBULANCE vls myVs dk fyfgysys vlrs \

vfu;fer ijkorZukr ijkorZukps fu;e ikGys tkrkr dk \

?kVd fo|qr izokg ¼1½ dksjMÓkk ?kVkyk dksjMk dk Eg.krkr-

¼2½ fo|qr izokg okgrks rsaOgk bysDVªkWUl dksBwu dksBs tkrkr-

izR;sd ?kVdke/;s vls l`tu’khy fopkj djk;yk yko.kkjs iz;ksx o iz’u vkgsr] ;kP;k

ppZsrwu gs dkS’kY; fo|kF;kZae/;s #tsy-

¼6½fpfdRld fopkj izfdz;k %&

miyC/k ekfgrhps fo’ys”k.k o ijh{k.k oLrqfu”Bi.ks dj.;kps dkS’kY; fpfdRld fopkj

izfdz;k gs dkS’kY; izR;sd ikBkrwu lk/; Ogk;yk gos- f’k{kdkaph ikBkojhy iz’u ppkZ d#u lksMowu

?;kosr] R;keqGs fo|kF;kZauk fpfdRld fopkj dj.;kph lo; ykxrs-

¼7½izHkkoh laizs”k.k %& vkiys fopkj ‘kkfCnd fdaok v’kkfCnd ek/;ekrwu izHkkohi.ks O;Dr dj.;kps

dkS’kY; ;ke/;s ?kVd tSofofo/krk ;krhy i;kZoj.kkoj oDr`Ùo Li/kkZ ?ksrk ;sbZy-

Page 10: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [9]

?kVd & mtZsps L=ksr] vkjksX;] v.kwlajpuk & fofo/k ‘kkL=Kkaph ekfgrh] ik.;kps egÙo] ekrhps

mi;ksx] ‘ksrhpk Qk;nk] gok iznw”k.k] i’kqlaxksiu vls fo”k; nsrk ;srhy-

¼8½vkarjO;Drh laca/k %&

nSuafnu thoukr lrr laidkZr vlysY;kacjkscjps laca/k vksG[kwu fuHkZsy o Lusgiw.kZ

laca/k jk[k.;kps dkS’kY;-

?kVd & rkjs o vkiyh lq;Zekyk ;krwu xzg tls ,desdkaoj voyacwu vlrkr- panz lq;Z

i`Fohps laca/k lkaxrkuk vkarjO;Drh laca/k lkaxrk ;srhy- rls gs d#u igk] ;k varxZr lq;Zekyk r;kj

d#u lglaca/kkaph ppkZ fo|kF;kZauk fnysY;k Hkwfedsrwu ¼xzg½ djrk ;sbZy-

?kVd & tSfod fofo/krk & fofo/k izk.kh] i{kh ouLirh ;kaP;krhy & ijLij laca/k lkaxrkuk

vkarjO;Drh laca/kkaph ppkZ djrk ;sbZy-

?kVd & v.kwph lajpuk & v.kwph jpuk vkf.k lq;Zekysph jpuk letkowu lkaxwu nksUgh

lkj[ksp vkgsr] gk ijLij laca/k vkarjO;Drhe/;s tksMrk ;sbZy-

la;qtk ;k ?kVdkps v/;kiu djrkr rqyuk djrk ;sbZy-

?kVd is’kh jpuk & is’khps fofo/k Hkkx o R;kph fofo/k dk;kZeqGs is’khps jDde dk;Z djr

rlsp loZ Hkkx ,d >kY;kf’kok; is’khph jpuk iw.kZ gksr ukgh] ;ke/;s vkarjlaca/k egÙokpk vkgs]

letkowu lkaxkos-

?kVd /kkrw & v/kkrw & lksU;kph ‘kq/nrk & rlsp R;kr brj /kkrw felG.;kps izek.k ¼laca/k½

Li”V d#u vkarjlaca/k lkaxrk ;srkr-

lafeJs & feJ.k ?kVd ?ksrkuk

?kVd & ekrh ¼enk½ ‘ksrh ¼ijkxhHkou] chtizlkj½ i’kqlaxksiu ¼izk.;kaps mi;ksx½

¼9½Hkkoukaps lek;kstu %&

vkiY;k o brjkaP;k Hkkouk rlsp R;kaps ifj.kke vksG[kwu R;koj fu;a=.k Bso.;kps

dkS’kY;-

?kVd & jksx & ;k ?kVdkrwu gs dkS’kY; fodflr djrk ;sbZy-

dkagh lalxZtU; laidZtU; jksx gs iljr vlrkr] ,M~l] ddZjksx] T. B. ;kapk QSyko gksr

vlrks- ;kps izfrca/kkRed mik; lkaxrkuk ;k dkS’kY;k’kh lkaxM ?kkyrk ;sbZy-

Page 11: REVIEWED INTERNATIONAL JOURNAL AAYUSHI … Nadaf S.I..pdf · Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ) Vol ... Aayushi International Interdisciplinary Research

Aayushi International Interdisciplinary Research Journal (AIIRJ)

Vol - I Issue - V OCTOBER 2014 Monthly ISSN 2349-638X

Email ID’s Website Page No.

[email protected], [email protected] www.aiirjournal.com [10]

¼10½rk.k&r.kkokaps lek;kstu %&

rk.k&r.kkokph dkj.ks ‘kks/kwu R;kps gks.kkjs ‘kkfjjhd o ekufld ifj.kke y{kkr ?ksÅu

R;kps O;oLFkkiu dj.;kps dkS’kY;-

?kVd & jksx] tSfod fofo/krk okrkoj.kh; nkc] mtZsps L=ksr] gok] enk] ‘ksrh] i’kqlaxksiu

;krwu r.kkokps O;oLFkkiu djk;yk lkaxrk ;sbZy-

izR;sd ?kVdkrhy Lok/;k; o midze lksMor vlrkuk rk.k gk ;srksp R;kph ppkZ f’k{kdkauh

djkok-

jksxkph y{k.ks izfrca/kkRed mik;] iznw”k.k o iznw”k.kkps ifj.kke gosps iznw”k.k] e`nk

iznw”k.k] ‘ksrh gk m|ksx/kank Eg.kwu fuoMY;koj ;s.kkjk rkl i’kqlaxksiukph ekfgrh nsrkuk R;kaph dkGth

R;kpk leksj rkl ;k loZ ?kVdke/kwu rk.kkoj fu;a=.k djk;yk f’kdork ;sbZy-

lanHkZ xzaFk

¼1½ f’k{k.kkrhy cnyrs fopkj izokg & QMds izdk’ku] MkW- jek Hkkslys-

¼2½ lkekU; foKku] b- 8 oh & egkjk”Vª ikBÓkiqLrd fufeZrh o vH;kldze eaMG] iq.ks-

¼3½ f’k{k.k ladze.k-

¼4½ lkrR;iw.kZ loZad”k ewY;ekiu & f’k{kd ekxZnf’kZdk fo|kifj”kn] iq.ks & 30-