rechtsstaat h4

37
Rechtsstaat H4: Het legaliteitsbeginsel

Upload: jvanloon

Post on 22-Jan-2018

717 views

Category:

Education


1 download

TRANSCRIPT

Rechtsstaat

H4: Het legaliteitsbeginsel

H4: Het legaliteitsbeginsel

Fundamenten van een rechtsstaat

1. grondrechten

2. scheiding der machten (trias politica)

3. legaliteitsbeginsel

H4: Het legaliteitsbeginsel

Fundamenten van een rechtsstaat

1. grondrechten

2. scheiding der machten (trias politica)

3. legaliteitsbeginsel

H4: Het legaliteitsbeginsel

Fundamenten van een rechtsstaat

1. grondrechten

2. scheiding der machten (trias politica)

3. legaliteitsbeginselDe overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van

burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd en voor

iedereen gelden.

H4: Het legaliteitsbeginsel

Zonder rechtsregels: chaos

• berechten van overtredingen en misdrijven

• goedkeuring van medicijnen

• conflicten met werkgever

• vogelziekte: ophokplicht

• regels bij echtscheiding

• informatie op voedingsartikelen

H4: Het legaliteitsbeginsel

Rechtsorde1. geheel van rechtsregels en rechtsbeginselen

2. manier waarop het recht is georganiseerd

Rechtsstaat• Specifieke soort van staatsvorm die aan bepaalde

eisen voldoet.

vb. Iran

• wel rechtsorde

• geen rechtsstaat

H4: Het legaliteitsbeginsel

Vraag bij dit hoofdstuk:

Hoe zit de rechtsorde in Nederland in elkaar ?

Drie aspecten van rechtsorde:

1. rechtsregels

2. Indelng van rechtsregels

3. organisatie van de rechtelijke macht

H4: Het legaliteitsbeginsel

In dit hoofdstuk:

4.1 Soorten regels 45

4.2 Rechtsgebieden 46

4.3 De organisatie van het recht 47

H4: Het legaliteitsbeginsel

In dit hoofdstuk:

4.1 Soorten regels 45

4.2 Rechtsgebieden 46

4.3 De organisatie van het recht 47

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.1 Soorten regels

Rechtsregels

Gedragsregels die wettelijk door de overheid zijn

vastgelegd.>> beoordeling wat legaal of illegaal is

2 redenen om rechtsregels op te stellen:

doelmatigheid > chaos voorkomen

zedelijk bewustzijn > wat vinden we goed en wat slecht ?

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.1 Soorten regels

Sociale regels

Gedragsregels die aangeven welk gedrag wenselijk (niet wettelijk

vastgelegd).

Morele regels

Gedragsregels die gedrag beoordelen van in termen van goed en kwaad

(niet wettelijk vastgelegd).

Rechtsregels

Gedragsregels die aangeven wat wettelijk mag en niet mag (wettelijk

vastgelegd).

Soms vallen deze drie soorten regels samen.

vb. verbod om iemand te vermoorden

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.1 Soorten regels

Sociale regels

Gedragsregels die aangeven welk gedrag wenselijk is (niet wettelijk

vastgelegd).

Morele regels

Gedragsregels die gedrag beoordelen in termen van goed en kwaad (niet

wettelijk vastgelegd).

Rechtsregels

Gedragsregels die aangeven wat wettelijk mag en niet mag (wettelijk

vastgelegd).

Soms botsen deze drie soorten regels.

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.1 Soorten regels

Bron 13 – pagina 45

Oefening 11 – pagina 36

Rosa Parks

http://www.youtube.com/watch?v=C4OTdlXN66Y

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.1 Soorten regels

1. Sociale regels

2. Morele regels

3. Rechtsregels

Soms vallen deze drie soorten regels. Mensen hebben een gevoel van rechtvaardigheid.

Soms botsen deze drie soorten regels. Mensen hebben een gevoel van onrechtvaardigheid.

De drie soorten regels veranderen in de tijd. Waarden en normen veranderen in de tijd.

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.1 Soorten regels

Soms botsen deze drie soorten regels

Wat is dan het belangrijkste ?

Niet alle rechtsregels zijn moreel de juiste regels.

Sommige morele regels zijn niet juridisch afdwingbaar.

Drie soorten regels veranderen in de tijd.

Soms gaan rechtsregels in tegen gevoel rechtvaardigheid.

Als rechtsregels overeenstemmen met morele regels:

>>> mensen houden zich er eerder aan.

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.1 Soorten regels

Oefening 10 – pagina 36

H4: Het legaliteitsbeginsel

In dit hoofdstuk:

4.1 Soorten regels 45

4.2 Rechtsgebieden 46

4.3 De organisatie van het recht 47

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.2 Rechtsgebieden

Publiekrecht

Regelt alle relaties tussen burgers en overheid.

Privaatrecht

Regelt alle relaties tussen burgers onderling.

H4: Het legaliteitsbeginsel

Rechtsgebieden

H4: Het legaliteitsbeginsel

Privaatrecht (ook: burgerlijk recht of civiel recht)

• vastgelegd in Burgerlijk Wetboek

regelt: betrekkingen tussen burgers onderling

“horizontale relaties”

rechtsbetrekkingen die voortvloeien uit de eigen vrije wil om met

elkaar te handelen of samen te werken.

H4: Het legaliteitsbeginsel

Privaatrecht

onderverdeling:

personen- en familierecht

vermogensrecht

ondernemingsrecht

H4: Het legaliteitsbeginsel

Privaatrecht

personen- en familierecht

regelt zaken als:

huwelijk

echtscheiding

geboorte

overlijden

adoptie van kinderen

H4: Het legaliteitsbeginsel

Privaatrecht

vermogensrecht

zaken die te maken hebben met iemands vermogen en in geld

zijn uit te drukken

overeenkomsten

koopovereenkomst

huurovereenkomst

arbeidsovereenkomst

erfenis - testament

H4: Het legaliteitsbeginsel

Privaatrecht

ondernemingsrecht

regelt zaken als:

oprichten stichting, vereniging, bv

“rechtspersonen”

H4: Het legaliteitsbeginsel

Rechtsgebieden

H4: Het legaliteitsbeginsel

Publiekrecht

regelt: inrichting van de staat

relatie tussen burgers en de overheid

“verticale relaties”

Het publieke belang komt steeds aan de orde:

Zaken die de overheid zo belangrijk vindt dat ze niet aan de eigen vrije keuze van de burgers wordt overgelaten.

leerplicht

belastingplicht

zorg voor volksgezondheid

H4: Het legaliteitsbeginsel

Publiekrecht

onderverdeling:

strafrecht

staatsrecht

bestuursrecht

H4: Het legaliteitsbeginsel

Publiekrecht

strafrecht

alle wettelijke strafbepalingen

hoofdstuk 5 en 6

H4: Het legaliteitsbeginsel

Publiekrecht

staatsrecht

regels voor de inrichting van de Nederlandse staat

grondwet

bevoegdheden Koning

bevoegdheden ministers

rechten Eerste en Tweede Kamer

verkiezingen

H4: Het legaliteitsbeginsel

Publiekrecht

bestuursrecht

bestuursactiviteiten van de overheid

bouwvergunning

horecavergunning

ruimtelijke ordening

belastingrecht

bezwaarschriften

H4: Het legaliteitsbeginsel

Rechtsgebieden

H4: Het legaliteitsbeginsel

Oefening 8 – pagina 35

H4: Het legaliteitsbeginsel

Oefening 8 – pagina 35

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.3 De organisatie van het recht

Rechtelijke machtHele juridische organisatie van de rechtspraak

1 Hoge Raad

5 Gerechtshoven

19 Rechtbanken

H4: Het legaliteitsbeginsel

4.3 De organisatie van het recht

Rechtelijke machtHele juridische organisatie van de rechtspraak

Hoge Raad in cassatie

Gerechtshof in hoger beroep

Rechtbank rechtzaak

H4: De rechtsorde

Websites

http://www.rechtspraak.nl

brochure-rechtspraak-begrippen-in-de-rechtspraak.pdf