teling - boran cattle breeders' society of south africa · 2019-02-25 · 4 bylae tot...

’N BYLAE TOT

15 FEBRUARIE 2019

TELINGInnovering in die veebedryf

ALGEMENE NAVRAE Hoofkantoor, BloemfonteinTel: 051 410 0900 E-pos: [email protected] Webwerf: www.sastudbook.co.za Straatadres: Henrystraat 118, Westdene, Bloemfontein

HOOFBESTUURHoofbestuurderDr. Japie van der Westhuizen082 331 [email protected]

Uitvoerende sekretaresseMe. Shérri van Zyl051 410 [email protected]

Bestuurder: Finansies en ondersteunende diensteMe. Petro Lloyd051 410 [email protected]

Bestuurder: Rekenaardienste Mnr. Nico de Jager051 410 [email protected]

Bestuurder: Aantekening- en datadienste Mnr. Herman Labuschagne082 495 [email protected]

Bestuurder: Genetiese en adviesdiensteDr. Bobbie van der Westhuizen082 802 [email protected]

BEMARKING NAMENS SA STAMBOEKMe. Ainslee Oosthuysen van Spotted Apple074 120 [email protected]

SPESIALIS GENETIESE EN ADVIESDIENSTEPretoria-kantoor (Huis 11, Univer-siteit van Pretoria Proefplaas,

Suidstraat, Hatfield, Pretoria)Mnr. Schalk Greyling082 807 [email protected]

Me. Suretha Francis083 584 [email protected]

Dr. Helena Theron082 376 [email protected]

Dr. Bernice Mostert072 380 [email protected]

Me. Donné Kruger082 550 [email protected]

TEGNIESE ADVISEURSKwaZulu-Natal (melk),Gauteng, Limpopo en Mpumalanga Me. Thalia Brameld071 493 [email protected]

Oos-Kaapse grensgebied (vleisbeeste en kleinvee) en Oos-Vrystaat Mnr. Gerdus de Klerk072 691 [email protected]

Noordwes en Noord-Kaap (Vryburg)Mnr. Dolf Cloete082 660 [email protected]

Vrystaat (melk)Mnr. Rampie de Wet083 631 [email protected]

Gauteng, Limpopo, Mpumalanga, Noordoos-Vrystaat en Noord-Natal (vleisbeeste) Mnr. Andries Riekert082 465 [email protected]

Wes- en Suid-KaapMe. Chanelle Steenekamp072 836 [email protected]

Wes-Vrystaat, Natal-Middellande en Suid-Natal (vleisbeeste en kleinvee) Mnr. Siebert Vermeulen082 548 [email protected]

Oos-Kaap Mnr. Ruann Kruger082 766 [email protected]

Bylae tot Landbouweekblad 15 Februarie 2019 3

INHOUD4 Teel diere wat ’n verskil maak

8 Kyk nuut na voeromsetting en metings van karkasse

14 Beefmaster-sukses: Die Van Reenen-storie

16 Genetiese verbetering begin met teeldoelwit

18 Vooruitgang deur vennootskappe

SA STAMBOEKLBW

4 Bylae tot Landbouweekblad 15 Februarie 2019

Teling van plaasvee kan kortliks omskryf word as die keuse wat gemaak word tussen geskikte diere wat

kan dien as ouers vir ’n volgen-de geslag produksiediere. Daar is nie kortpaaie nie, maar wel ’n snelweg om deur teling ’n winsgewender kudde te skep.

Hierdie keuse bepaal dus die toekoms van produksie-doeltreffendheid, waaronder die aantal diere wat aangebied word om te verkoop, die insette wat nodig is om te produseer, en die gehalte van die produk wat beskikbaar gestel word. Die gehalte bepaal weer die prys op die mark vergeleke met soort-gelyke produkte.

Die keuse wat tydens seleksie uitgeoefen word, sal bepalend wees vir die voortbestaan van ’n onderneming, omdat dit die

wins sal bepaal (sien DIAGRAM 1 ). Dit maak nie saak of die

veeprodusent teeldiere aan medeprodusente verskaf (stoet - teler), of êrens anders in die veeproduksie-waardeketting ’n bestaan moet maak nie. Dieself-de beginsels geld. Die strewe is om die bydrae van die faktore bokant die lyn in die diagram so groot as moontlik te maak, maar met ’n beperking op die faktore onder die lyn. Soos in enige besigheid beteken dit dus groter doeltreffendheid (biologies en ekonomies) om die volhoubaarheid van die onderneming te ondersteun.

RIGTINGWYSERS1. Stel ’n duidelike doelwit op wat alle tersaaklike faktore in ag neem.Die uitdaging vir die veeboer is om duidelik die pad wat gevolg

moet word, te omskryf. Teling, in al sy fasette, is dus eerder ’n roete as ’n bestemming. Langs dié roete is bakens wat meet of doelwitte bereik is of nie. Deeg-like beplanning en meting teen dié bakens is dus belangrik.

In die afwesigheid van be-troubare genetiese meriete- syfers (sonder BLUP-syfers) is kommersiële veeprodusente genoodsaak om fenotipiese (waargenome of gemete) syfers te gebruik om doelwitte op te stel. Diere wat in aanmerking kom as ouers vir die volgende geslag, word dan daaraan ge-meet. Die grootste enkele fak-tor wat sal bepaal wat die uitset sal wees vergeleke met insette, is die optimale benutting van hulpbronne, waarvan voeding die belangrikste is.

In ’n tipiese veeproduksie- eenheid is daar natuurlike of

ander weiding, asook ander voer (ook in melkproduksie- eenhede). In die lig van die op-timale benutting van die beskik-bare hulpbronne, is die seleksie van die geskikte diere wat die hulpbronne sal benut, die vol-gende faktor wat aandag kry.

Vir primêre produsente sal die vroulike diere altyd die grootste bydrae tot produk-sie-doeltreffendheid lewer, en dit moet altyd by hul doelwit-bepaling in ag geneem word. ’n Produsent sal byvoorbeeld glad nie geduld kan hê met koeie en ooie wat nie betyds beset raak nie. Vir stoettelers is teelwaar-des vir vroulike vrugbaarheid beskikbaar.

Speenkalf- of lambemarkers moet ook deeglik bewus wees in watter mate die verkoopbare kalf of lam (of meer-linglammers) ’n beter opbrengs lewer as hul moeders se onder-houdsbehoeftes. Die vraag is dus hoeveel kos nodig is om die koei- of ooikudde produktief te hou, sodat optimale repro-duksie gewaarborg kan word. Selfs in die geval van kruisteel- stelsels is daar groot verskille in die doeltreffendheid van die moeders wat kruiskalwers of -lammers soog.

Hoewel dit moontlik ekstra insette vir kommersiële produ-sente verg, kan dit die moeite werd wees om die produkti-witeit van vroulike diere aan te teken en vir seleksie te oor-weeg. Die doeltreffendheid van melkkoeie behoort gemeet te word aan hul produksie-doel-treffendheid ten opsigte van

LBW

Teel diere wat ’n verskil maak

Veeprodusente kan verskillende rigtingwysers op die telingsnelweg gebruik

om diere te teel wat ’n verskil maak en doeltreffender is, en só die volhoubaarheid

van hul onderneming verseker.

SA STAMBOEK JAPIE VAN DER WESTHUIZEN

DIAGRAM 1: UITWERKING OP VOLHOUBARE WINSGEWENDHEID

Winsgewende produksie in die veebedryf steun swaar op goeie teelmateriaal en vooruitgang deur teling. ’n Teelbeleid en betrou- bare stamboominligting is noodsaaklik om doeltreffender diere te teel. FOTO’S: THEUNS BOTHA

Uitsette

Aantal produkte

Gehalte en aan-vaarbaarheid

Effek op volhoubarewinsgewendheid

Teeldiere

Insette

Inset per teeldier

Aantal teeldiere

Aantal produkte

Inset per verkoopbare produk

Prys

Omset


die prysstruktuur waarvoor vergoed word. Dit sluit ook reproduksie-doeltreffendheid en produksie relatief tot on-derhoud in.

Hierdie eerste padteken sluit ook duidelike kriteria in, soos

beperkte teeltye en die uitskot van vroulike diere wat nie aan minimum reproduksie-stan-daarde voldoen nie. Stoettelers sal elke dier ook aan die mi-nimum standaarde ten opsigte van teelwaardes meet.

2. Meet en teken korrek en akkuraat aan.Sonder akkurate meting het jy nie ’n benul waar jy is en in watter rigting jy op pad is nie. Die beginsel is om die eien-skappe te omskryf en aan te

teken wat deel van jou doel-wit vorm, pleks daarvan om te raai of, deur ander eienskappe te gebruik, met ’n ompad by die einddoel uit te kom.

Seleksie vir vrugbaarheid (en fekunditeit) by koeie en ooie kan direk gemeet word. Daar-om maak dit nie sin om van die snelweg af te wyk deur jou oë te volg en mooi vroulike diere te kies wat oorslaan nie. Selekteer koeie of ooie wat gereeld nage-slag speen. Dit is baie maklik om te meet. Raaiwerk is ’n afdraaipad vanaf die snelweg.

3. Gebruik genetiese meriete (pleks van subjektiewe waarneming) om teeldiere te oorweeg as ouers van die volgende generasie.Hoewel die vergelyking met die eerste oogopslag baie inge-wikkeld lyk, dui dit op logiese waarhede (sien DIAGRAM 2 ).

Seleksie-vordering per jaar hang af van hoe akkuraat jy meet, of jy raai en of jy

Die sleutel-vergelyking wat aandui hoe vinnig vordering op die seleksie-snelweg kan wees.

DIAGRAM 2: VORDERING OP DIE SELEKSIE-SNELWEG

Jaarliksegenetiesevordering

Proporsiegeselekteer

Variasie van teelwaardes

Akkuraatheid vanteelwaardes se

voorspelling

BV t

rBV,BV

L

BV

Ouderdomvan teeldiere


LBW SA STAMBOEK

eerder teelwaardes gebruik om jou besluite te neem. Dit be-hels onder meer hoe vrugbaar jou vroulike diere is en hoe lank hulle produktief in jou kudde bly (omdat dit die ver-vangingsverhouding bepaal), hoe streng die teler was wat die bul of ram geselekteer het (sy of haar seleksie-intensiteit), wie jy as kuddevader gebruik, en hoe vinnig jy van onproduk-tiewe teeldiere ontslae raak en met beter nageslag vervang. ’n Ander belangrike faktor is om wyd te gaan soek vir die geskik-te teeldier, veral manlike diere.

4. Soek deur alle beskikbare diere om die geskikte teeldier

te gebruik as ouer vir die volgende geslag.Die sleutel-vergelyking het ’n belangrike afdeling, naamlik die variasie in genetiese meriete van beskikbare teeldiere. Die snelweg na genetiese verbete-ring moet dus pogings insluit om deur die hele ras te gaan soek vir (veral manlike) diere wat inpas by jou teeldoelwitte. Hoewel dit na ’n onmoontlike taak lyk, is hulpmiddels beskik-baar wat dit maklik maak.

SA Stamboek se web-toe-passings, www.SABeefBulls.com en www.SADairyBulls.com, bied vir elke vleisbees- en melkprodusent en teler gratis toegang tot alle teeldiere se

genetiese meriete. Gebruikers kan ook self hul doelwitte op-stel, en só vir geskikte teeldiere binne elke ras soek.

Veilingskatalogusse het ook ’n sogenaamde QR-kode, waar-mee gebruikers met ’n selfoon (of tablet) binne ’n oogwink ’n veilingsdier se genetiese merie-te op die internet kan opsoek.

5. Die laaste stap om die snelweg die beste te benut, is die regte parings.Die beginsel van seleksie is om die beste met die beste te paar, en van swak diere ontslae te raak. Vordering is baie stadig in-dien daar heeltyd kompromieë is, of waar ’n swak dier met ’n

goeie een gepaar word om vir die swakheid te vergoed.

Die ander slaggat in die pad is om nie die toename in inteling dop te hou nie. Inteling moet, sover moontlik, vermy word. Familielede behoort nie met mekaar gepaar te word nie.

Dalk is dit Langenhoven wat gesê het as daar ’n korter pad was, sou iemand wel al ’n pad in daardie rigting gemaak het. Deur hierdie rigtingwysers op die telingsnelweg te gebruik, word diere geteel wat ’n verskil kan maak.

Dr. Japie van der Westhuizen is hoofbestuurder van SA Stam-boek.

Telersgenootskappe van rasse, soos die Boran, werk saam met SA Stamboek om die nodige inligting en advies rakende goeie telingspraktyke en teeldoelwitte binne die ras toe te pas.


Groeidoeltreffendheid is ’n belangrike eien-skap ten opsigte van doeltreffendheid, en geniet baie aandag

Die ander eienskappe is kud-devrugbaarheid, koeidoeltref-fendheid en produkgehalte.

Diere is winsgewender as hul-le voer doeltreffender na vleis

kan omskakel. Die voeromset-tingsverhouding (VOV), of die vermoë van ’n dier om voer in ’n verkoopbare produk om te skakel, word uitgedruk as die hoeveelheid voer wat die dier ingeneem het vir ’n toe-name van een kilogram in liggaamsgewig.

Die VOV het van 7,1 kg voer

per 1 kg liggaamsgewigtoena- me in die laat 1970’s tot ’n gemiddelde VOV van 5,5 kg verbeter. Die meting van voerinname vereis egter spesiale toerusting, waar elke bul se individuele inname akkuraat gemeet word.

Plaaslike geriewe vir die me-ting van voerinname is aan-

vanklik opgerig by die bultoets-sentrums op Irene, Vryburg en Queenstown, en later uitgebrei na Cedara, Glen en Elsenburg. Deur private inisiatiewe word meer bulle (en verse) per jaar by toetssentrums in private besit getoets. Vandag pluk vooruit-strewende telers die vrugte van volgehoue deelname en word

LBW SA STAMBOEK HELENA THERON en JAPIE VAN DER WESTHUIZEN

Kyk nuut na voeromsetting

en metings van karkasse

Die evaluering van diere vir produksie-doeltreffendheid is van onskatbare waarde by die teling van plaasvee.

BO en LINKS: Bul-groeitoetse is ’n bekende manier om groeidoel-treffendheid te bepaal. Noukeurige meting en aanteke-ning word vergemaklik deur middel van monite-ringstegno-logie. FOTO’S: LIZA BOHLMANN


dit doeltreffend aangewend in seleksieprogramme.

TEELWAARDESSA Stamboek stel teelwaar-

des vir voerdoeltreffendheid (in verskillende vorme) tot die beskikking van rasse met voldoende metings. Dit word ingesluit in teeldoelwitte sodat

die totale produksiedoeltref-fendheid in die waardeketting verhoog kan word. Die aantal diere met metings in ’n ras was tot dusver die grootste beper-

king. Gevolg lik wil heelwat telers belê in geriewe om die aantal voerinnamemetings vir alle rasse te verhoog.

SA Stamboek se Logix

Verteenwoordigers van SA Stamboek, toetssentrums in private besit, telers wat graag in die toekoms sentrums wil bedryf, verteenwoordigers van vleisbeestelersgenootskappe, die Landbounavorsingsraad en voermaatskappye het in Augustus 2018 by die Sernick-groep naby Edenville in die Vrystaat byeengekom. FOTO: SA STAMBOEK

BONSMARA

051 448 6084 • [email protected] • www.bonsmara.co.za

BONSMARA SA NASIONALE VROULIKEDIERVEILING EN

DIÉ ROOI RAS GELEENTHEID | 1 3 M A A R T 2 0 1 9 • A F R I D O M E • PA R Y S

LBW


LBW SA STAMBOEK

Vleisbeesforum wou meer aandag gee aan die aanteke-ning en genetiese verbetering van voerdoeltreffendheid by vleisbeeste vanweë ’n groter vraag by telers om meer private groeitoetssentrums op te rig of deel te word van die be-staande netwerk.

Dit het daartoe gelei dat belanghebbendes in Augustus

GROEITOETS EN BOUVORMEIENSKAPPE

INTYDSE ULTRASONIESE (RTU) EIENSKAPPE

TOEKOMSBLIKGenomiese merkers (SNP’s) word gekombineer met tradi-sionele BLUP-tegnologie om genomies verrykte teelwaar-des (GEBV’s) te beraam en word beskou as die beste me-tode waarmee beter teeldiere geïdentifiseer word. Dit is veral nuttig met eienskappe wat moeilik of duur is om te meet, soos karkaseienskappe,

vrugbaarheid, melkproduksie en voerdoeltreffendheid.

GEBV’s is reeds vir sommi-ge Suid-Afrikaanse rasse be-skikbaar. Hierdie tegnologie is egter nog in sy kinderskoene, met opwindende ontdekkings wat in die toekoms gemaak kan word.

Telers en ander vleisbees- produsente kan die genetie-se meriete van potensiële

teeldiere naslaan op SA Beef Bulls se webwerf by www.SA-BeefBulls.com. Alle waardes is daar beskikbaar.

Eienskappe wat met groei-doeltreffendheid en karkas-metings verband hou, is ook beskikbaar. Die GRAFIEKE is ’n uittreksel uit die inligting vir ’n bul se genetiese meriete (BLUP-teelwaardes) vir hier-die eienskappe.

64 76 88 100 112 124 136

Liggaamshoogte

Liggaamslengte

Gemiddelde daaglikse gewigstoename

Daaglikse voerinname

Voeromsettingsverhouding

Residuele voerinname

Residuele toename

Residuele voerverbruik

Kleiber-verhouding

114

112

121

105

131

133

106

121

116

64 76 88 100 112 124 136

121

116

127

RTU-oogspierarea

RTU-vetdikte

RTU-marmering

2018 by die Sernick-groep naby Edenville in die Vrystaat byeengekom het. Die geleentheid is bygewoon deur verteenwoor-digers van SA Stamboek, agt van die nege toetssentrums in private besit wat reeds bedryf word, telers wat van voorneme is om sentrums in die toekoms te bedryf, verteenwoordigers van twee vleisbeestelersgenoot-

skappe, die Landbounavorsings- raad (LNR) en voermaatskap-pye wat voer aan sentrums verskaf, asook die vervaardigers van die toestelle wat voerinname meet.

INTERNASIONALE STANDAARDESA Stamboek se aanteke- nings- en verbeteringsdienste

voldoen aan die Internasionale Komitee vir Diere-aantekening (ICAR) se internasionale stan-daarde. Dit is belangrik dat die sentrums en meting van voer-inname aan die saamgestelde riglyne voldoen.

Aspekte waarvoor riglyne opgestel is, sluit in:

■■ Die akkreditasie van sen-trums;

■■ Voedings- en behandelings-regimes;

■■ Outomatisering van voerstel-sels;

■■ Data en rekenaarverwerking;■■ Eienaarskap van data en inlig-ting;

■■ Toekennings vir prestasie; en■■ Brandmerke.Private inisiatiewe lui ’n nuwe

era in, en SA Stamboek se nuwe diens wat genomiese inlig-ting gebruik om die akkuraat-heid van teelwaardes vir vleis-beeste te verhoog, gaan hand aan hand hiermee.

In die res van die wêreld word ook gekyk na alternatiewe ma-niere om voerdoeltreffendheid te definieer. Een so ’n definisie is residuele voerinname (RFI), wat ook netto voerdoeltreffend-heid genoem word.

SA Stamboek bied ook ge-netiese waardes aan vir RFI, asook residuele toename (RG, (verskille in daaglikse toename ondanks voerinname en onder-houdsbehoefte) en residuele voerbenutting (’n kombinasie van RFI en RG).

Telers kan dus selekteer vir verskillende maatstawwe van doeltreffendheid sonder om die onderhoudsbehoeftes van teel-diere se nageslag te benadeel.

KARKASMETINGSIn Suid-Afrika word die mees-te vleisraskalwers in voerkrale afgerond. Karkasgewig en vet-heidsgraad is belangrike faktore in die bepaling van die wins per dier. Karkasse wat byvoorbeeld te swaar of te lig is, word ge-penaliseer.

Karkasgewig is onder genetie-se beheer en kan dus verander word deur vir lewende gewig, raamgrootte en groei te selek-teer. Dié eienskappe behoort


LINKS: Intydse ultrasoniese skandering (RTU) wat oogspieroppervlak (EMA) en rugvetdikte aandui. FOTO’S: SA STAMBOEK

BO: Die wit vlekkies binne die spier is die marmering (binnespierse vet) wat gemeet word tydens RTU-skandering.

WIE IS DAN BANG VIR DIE DONKER?

'N KLOMP EERSTESVIR ONS BEESTE

SAAM MET SA STAMBOEKIN VENNOOTSKAP MET SA STAMBOEK WAS DIE DRAKENSBERGER DIE:

ras in S.A. waarvan alle lede prestasie toetsing doen sedert 1980.

ras waarvoor teelwaardes bereken word.

inheemse ras waarvoor daar genomies verrykte teelwaardes bereken word in 2018.

1ste

1ste

1ste

Tel: 051 4100 974 | Faks: 086 666 3426 | 063 941 0583 | DrakensbergerSAEpos: [email protected] | Web: www.drakensbergers.co.za

As jy wil aanteken op ons maandelikse nuusbrief, stuur ‘n e-pos aan [email protected]

LBW


LBW

Karkasgewig en vetheidsgraad is belangrike winsfaktore. Karkasgehalte verwys ook na die onderhuidse vet wat die karkas beskerm ná afkoeling en ’n hoër gehalteproduk ver-seker. FOTO: HEATHER DUGMORE

Diere is meer winsgewend indien

hulle voer meer doeltreffend na

vleis kan omskakel.

SA STAMBOEK

dus belangrik te wees by die seleksie van vleisrasbulle. Vir akkurate seleksie van toe-komstige ouers is dit egter ook belangrik dat karkaseienskap-pe akkuraat by lewende diere gemeet moet word.

Histories is karkasdata be-kom met nageslagtoetse, waar ’n aantal van ’n bul se kalwers in ’n voerkraal geplaas en ge-slag is om groei en karkaseienskappe te meet. Dit is egter ’n duur, stadige en selfs onakku- rate manier om inligting in te samel, en boonop kon slegs ’n paar bulle op dié manier geëva-lueer word.

SKANDEER SPIEREDie algemeenste metode wat wêreldwyd gebruik word om karkaseienskappe by lewende diere te meet, is met intydse ultrasoniese klankskandering of RTU- (real time ultrasound) tegnologie.

Voordele van hierdie tegnologie sluit in dat dit goedkoop is en toestelle maklik vervoer- baar is – diere op afgeleë plekke kan dus ook geskandeer word. Geen straling is betrokke nie en diere hoef nie verdoof te word

nie omdat die proses pynloos is. Met RTU-skanderingsteg-nologie is dit dus moontlik om objektiewe karkasmetings van lewende diere te kry.

Die nadele van RTU-skande-ring sluit in minder akkurate anatomiese resolusie (tegnici moet dus opgelei wees), beeld- ontledings wat nie geoutomati-seer kan word nie, en vleissagt-heid wat nie direk gemeet kan word nie.

Benewens eienskappe soos groei, voerdoeltreffendheid, ge-wig, hoogte en lengte wat in bul-groeitoetse gemeet word, word karkaseienskappe soos oogspieroppervlak, rug- en kruisvetdikte en marmering ook met RTU-tegnologie gemeet.

Oogspieroppervlak (EMA) is die oppervlak van die longis-simus dorsi-spier (oogspier of ribeye) en word, soos die rugvet-

mate en marmering, tussen die 12de en 13de ribbes met RTU gemeet.

VET EN VLEISWetenskaplike navorsing dui aan dat EMA-mates gebruik kan word as ’n akkurate aanduiding van rooivleisproduk-sie, karkasgewig en dus uitslagpersentasie. Die onderhuid-se vet is ook belangrik omdat ’n voldoende vetlaag die karkas ná afkoeling beskerm en ’n pro-duk van hoër gehalte verseker.

Daar is ook gunstige genetie-se korrelasies tussen onderhuid-se vet en vrugbaarheid (vroeë geslagsrypheid), maar ’n onge- wenste genetiese korrelasie tus-sen onderhuidse vet en gewigstoename bestaan ook.

Kruisvetdikte is ’n vetdepot wat goed korreleer met rugvet-dikte (>70%) en voordelig is by die skandering van maer diere.

Marmering (binnespiersevet) is die moeilikste van alle RTU-eienskappe om akkuraat te meet, veral as die dier nog jonk is en nog nie veel binnespiersevet neergelê het nie. Marme-ring is ’n aanduiding van die vleisgehalte en het ’n direkte

verband met vleissagtheid, sap-pigheid en geur.

Plaaslike boere word net be-taal vir vleissagtheid gegrond op die ouderdom van die dier, en kry nie noodwendig ’n direkte voordeel vir karkasse met sagter vleis nie. Verskeie be-langrike markkragte is egter van toepassing om vergoeding vir gehalte-eienskappe in die ver- goedingsmeganismes in te sluit.

Teelbulle kan deur middel van karkaseienskappe geselek-teer word omdat vetdikte, oog-spieroppervlak en marmering 20-25% oorerfbaar is.

In Suid-Afrika word teel-waardes vir EMA en vetdikte verwerk in genetiese seleksie-waardes vir rooivleisproduksie en uitslagpersentasie, terwyl ’n teelwaarde vir marmering ook beskikbaar gestel word.

Drs. Helena Theron en Japie van der Westhuizen is verbon-de aan SA Stamboek.


Beefmaster (Edms.) Bpk., ’n toonaangewende spesialisprodusent van gehalte-beesvleis- produkte, is in 1965

deur mnr. Lourie van Reenen begin as ’n klein beesvoer- onderneming. Vandag is dit ’n familiebesigheid in die hande van Lourie se seuns, Louw en Roelie van Reenen, en een van die vyf grootste produsente van bees vleisprodukte in Suid-Afrika.

Beefmaster is betrokke by die hele waardeketting, van die grootmaak van en boer met bees-te tot die lewering van vleisge-baseerde produkte aan kliënte. Dit vereis baie grondbeginsels wat nie tradisioneel deel van landbou is nie, soos vlootbe-stuur van vragmotors, grond-

verskuiwingstoerusting, bees-gesondheid en -voer, die sny en verpakking van die vleis, en ten volle toegeruste werkswinkels.

Mnr. Roelie van Reenen, verskaffingskettingbestuurder van Beefmaster, sê dit kan moei-lik wees om in die landbousektor te werk omdat daar faktore buite jou beheer is wat die besigheid beïnvloed. Die enigste manier om haakplekke te oorkom, is om voorbereid te wees, maar tog aanpasbaar en buigsaam.

“Vir ons beteken dit om te diversifiseer vir verskansing teen moeilike tye. Ons glo by-voorbeeld alle beesrasse het die potensiaal om buitengewone vleis produkte te lewer.

“Dit maak dit vir ons moontlik om saam met gevestigde, asook

opkomende beesboere te werk, ongeag die beesras waarmee hul-le boer. Daar is die wanopvatting dat ons net saam met boere werk wat met Beefmasterbeeste boer, maar dit is nie die geval nie.”

Voorbeelde van ander bees-rasse wat deur die handelsnaam aanvaar word, sluit onder meer in Bonsmara, Brahman, Angus, Hereford, Simmentaler, Afri-kaner, Nguni, Holstein-Fries, asook enige kruisras van hulle.

“Ons smee sterk verhoudings met gevestigde én opkomende boere om toegang te verkry tot ’n verskeidenheid beeste, onge-ag ras. Ons help boere om die gehalte en volhoubaarheid van hul kuddes te verbeter deur onder meer opleiding, mentor-skapprogramme en afsetooreen-

komste aan hulle te bied,” sê Van Reenen.

Hy voeg by die kern van Beef-master se sukses is sy verhou-dings met al sy belanghebbendes.

“Ons is al byna drie dekades lank lid van die Suid-Afrikaanse Voerkraalvereniging, wat bete-ken ons dien as ’n bedryfstem vir die boere met wie ons ’n verhouding het, omdat ons hul sakebelange op die hart dra.”

Dit dra verder by tot Beefmas-ter se hulp aan boere om toegang te verkry tot nuwe markte en oplossings wat stabiliteit en ge-moedsrus bied.

EEN GROOT SPAN“Ons familiebesigheid help ons om die bedrywighede van fami-liebeesplase te verstaan. Wat jy

LBW

Beefmaster-sukses: Die Van Reenen-storie

Wat verg dit om ’n veerkragtige besigheid in die beesvleisbedryf te word? Die antwoord is vernuwing gekombineer met tradisionele gesinswaardes, sê mnr. Roelie van Reenen,

bestuurder van Beefmaster se verskaffingsketting.

Mnr. Roelie van Reenen, bestuurder van die verskaf-fingsketting by Beefmaster (Edms.) Bpk., sê die handels-naam werk goed saam met gevestigde én opkomende beesboere. FOTO’S: BEEFMASTER

SA STAMBOEK PROMOSIE


doen, is nie net ’n werk nie – dit is jou manier van lewe. Gesins-byeenkomste en gesprekke word dus aangevuur deur geesdriftige besprekings, en kliënteverhou-dings bestaan nie net tydens sake-ure nie.”

Van Reenen voeg by dit is die uitgangspunt van die besigheid om sy kliënte en werknemers soos familie te behandel.

“By Beefmaster werk ons saam as een groot span. Dit het ’n belangrike rol gespeel in die bou van ons kleinskaalse onderneming tot ’n suksesvolle korporasie.

“Ons werknemers is deel van ons familie. Ons is trots op hul prestasies en werk saam met hul-le om te beklemtoon hoe elke taak bydra tot die groter prentjie.

Ons het ’n wonderlike kultuur binne die besigheid gevestig.”

TOEKOMSPLANNEHoe kan Beefmaster vernuwend wees en steeds getrou bly aan sy toewyding tot tradisie?

“ ’n Rykdom van kennis en ervaring is deur die geslagte oorgedra, maar ons moet aan-hou kritiese vrae vra en ontleed hoe ons dinge beter kan doen. Ons het groot sukses behaal met nuwe tegnologie en by die beste praktyke wêreldwyd ge-leer. Deur ontvanklik te wees vir verbetering, is hoe ons beter en doeltreffende oplossings vir boere en kliënte kan bied.”

Beefmaster se moderne teg-nologie stel die maatskappy in staat om pasgemaakte produk-

welstandsoudits deurgaans die afgelope dekade geslaag het om gesonde diere- en vleisprodukte van hoë gehalte te verseker.

Van Reenen sê Beefmaster se toekomsvisie is om te sorg dat meer boere die skaal en hoëgehalte-kuddestandaarde bereik wat nodig is om voordeel te trek uit geleenthede wat deur die vleisbeesbedryf geskep word.

“Deur samewerking kan ons goeie beesvleisprodusente by- staan om hul winsgewendheid te verhoog. Dit lei op sy beurt tot verbeterde indiensnemings-geleenthede en groei in ons ekonomie.”

NAVRAE: www.beefmaster.co.za; e-pos: [email protected]; tel. 053 441 9107/053 841 0145.

Beefmaster bou sterk bande met veeboere op alle produksievlakke en bied hoogs mededingende pryse aan vir enige beesras, wat aan dié voerkraal op die plaas Kromellenboog naby Christiana gelewer word.

Beefmaster (Edms.) Bpk. het ’n bewese rekord wat oor meer as drie dekades strek. Plaaslike beesboere vind baat daarby en kry só bykomende voordele danksy ’n goeie verhouding met die handelsnaam. Beefmaster is daarom die ideale vennoot vir beesboere danksy die sukses-volle bemarking van beesvleis vanaf gesonde, goed gevoerde beeste.

te en produkte op bestelling te maak vir van die grootste be-sighede in die voedselbedryf. Daarmee durf hulle die dubbe-le uitdaging aan van verhoogde mededinging, en hoe om die beste moontlike beesvleis koste-doeltreffend te produseer.

Gehaltebeheer en die hand-hawing van die hoogste gesond-heids- en veiligheidstandaarde is noodsaaklik. Beefmaster dwing streng prosesse af, wat aan die maatskappy FSSC 22000-voed-selveiligheidsertifisering besorg het. Dit word erken deur die Global Food Safety Initiative.

As ’n groot verskaffer aan die kitskosgroep McDonald’s is Beefmaster die Suid-Afrikaanse vennoot wat dié maatskappy se streng dieregesondheidsorg- en

‘Ons smee sterk verhoudings met gevestigde én opkomende

boere om toegang te verkry tot ’n verskeidenheid beeste, ongeag ras.’


Alle moontlike selek - sie-kandidate be - hoort in voorkeur- orde geplaas te word. Dié wat aan

die teeldoelwitte voldoen, word as ouers van die volgende geslag geselekteer. Dié voorkeur- of rangorde moet voldoen aan die weldeurdagte en goed omskre-we teeldoelwit en moenie net op vae of ondeurdagte optrede gegrond word nie.

Die finale stap om dié doelwit te bereik en die proses te ver-snel, is goeie paringspraktyke. Dit verseker ook toekomstige genetiese diversiteit sodat se-leksie, en dus genetiese vorde-ring, volhoubaar kan plaasvind. Genetiese verbetering moet dus met ’n teeldoelwit begin.

MEET OM TE WEETGenetiese verbetering is on-moontlik sonder objektiewe meting en aantekening. Nou-keurige en akkurate meting is ononderhandelbaar vir die toe-passing van modelle waarmee die genetiese meriete van bulle en koeie van melkbeesbevol-kings voorspel word – ongeag die metodiek wat gevolg word.

Die insluiting van genomie-se inligting vir die voorspelling van die genetiese verdienste van diere berus byvoorbeeld steeds op metings omdat dit gebruik word om die uitdruk-king van gene in die omgewing en bevolking waarin die diere

presteer, te kan interpreteer. Oorsese waardes het baie be-perkte waarde vir Suid-Afri-kaanse melkboere, indien die nodige aanpassings nie toege-pas word nie.

Die fondasie vir genetiese verbetering van melkbeeste is gesetel in die rigting wat die betrokke telersgenootskap aandui en watter optredes deel uitmaak van so ’n genootskap. Melkbees-telersgenootskappe is ook die bewaarders van die betrokke rasse en daarom be-paal hulle die rigting wat die toekomstige teling van hul rasse moet inslaan. Die noodsaaklike optredes sluit die volgende in:

■■ Die oorweging van en besluit-neming oor die invoer van semen;

■■ Die opstel van genetiese seleksie-indekse (gegrond op die ras se teeldoelwitte);

■■ Bystand in die nagaan van stamboominligting (as ’n hoeksteen van genetiese

die genetiese waardes van koeie in die kuddes te vergelyk, kan seleksie toegepas word. Dit sal nageslag voortbring wat wins-gewender in plaaslike produk-sietoestande is.

Dit is noodsaaklik dat die genetiese waardes wat daar-voor gebruik word, vanuit die Suid-Afrikaanse genetiese ont-leding kom. Só word regverdige vergelykings, wat gegrond is op die uitdrukking van gene in die Suid-Afrikaanse omgewing en bevolking, tussen diere getref.

LOGIX-DIENSTEData vanaf die Logix-melkaan-tekeningskema word nagegaan en vasgelê op SA Stamboek se sentrale Logix-databasis. Dié data word afgelaai saam met stamboominligting wat voort-vloei uit die registrasie van diere op die Logix-stelsel. Die kombinasie van data word ge-bruik vir teelwaardeberaming (of die voorspelling van genetie-

Genetiese verbetering begin met teeldoelwit

LBW SA STAMBOEK

verdienste-voorspellings); en■■ Bystand in die akkurate aante-kening van ekonomies belangrike fenotipes (eienskappe).

GENOOTSKAPPETelersgenootskappe is tradisioneel daadwerklik betrokke om die pas aan te gee vir die aantekening van funksionele eienskappe van vroulike diere. Dié eienskappe dien as ’n aan-duiding en is dikwels verwant aan ekonomies belangrike kenmerke, soos uiergesond-heid, loopvermoë, funksionele kuddelewe en selfs vroulike reproduksie.

Eienskappe wat ’n verskil maak aan produktiewe koeie se winsgewendheid word ingesluit in genetiese seleksie-indekse, soos die Sainet (Jersey), LMI (Ayrshire) en HSI (Holstein).

Deur internasionale en plaaslik geteelde bulle in ’n rangorde te plaas op grond van hul genetiese waardes en dit met

Stoetkuddes is ’n waardevolle bron van teelmateriaal wat melkplase doeltreffender en winsgewender kan maak. FOTO: LIZA BOHLMANN

Teeldoelwitte is noodsaaklik vir die suksesvolle teling van vee en genetiese verbetering. Drr. Japie van der Westhuizen,

Bernice Mostert en me. Suretha Francis verduidelik hoe stoetteling die melkbedryf bevoordeel.

se waardes vir elke dier).As deel van die heel nuutste

ontwikkeling sluit dit ook nou die genomiese inligting in van diere wat deur SA Stamboek se genomiese seleksiediens ge-genotipeer is.

Bulle wat in aanmerking kom vir internasionale deelname (plaaslike bulle met dogters in minstens 10 kuddes en inter-nasionale bulle met dogters in minstens 50 kuddes), se gene-tiese inligting word na Interbull in Swede gestuur. SA Stamboek neem daar deel aan die inter-nasionale genetiese ontledings vir die voorspelling van Mace (multiple across country evalu-ation)- teelwaardes. Dit maak dit moontlik om alle KI-bul-le van oral ter wêreld op die Suid-Afrikaanse skaal aan plaaslike telers en ander melk-boere beskikbaar te stel vir ’n regverdige vergelyking met die Suid-Afrikaanse kuddes se ge-netiese vlakke.

’n Interbull-vereiste vir deel-

name aan dié internasionale diens is dat die Mace-teelwaar-des vrylik gepubliseer moet word en dat dit teelwaardes is wat vir bemarking in die be-trokke land gebruik moet word.

Suid-Afrika stel Mace-teel-waardes gratis beskikbaar op www.sadairybulls.com. Enige teler kan dit gebruik.

As die teeldoelwit, wat met

die samewerking van die be-trokke telersgenootskap ge-formuleer is, en die kudde se genetiese vlakke bekend is (soos in die geval van kuddes wat aan Logix Melk deelneem), is dit eenvoudig en doeltreffend om bulle reg te gebruik wat die kudde sal verbeter, sonder om inteling drasties te laat toe-neem. Die proses neem die om-

gewing en bestuurstelsel waarin die koeie melk moet lewer, die mark wat bedien word en die kostestruktuur van die betaling vir melk in ag. Alles kan vinnig en doeltreffend gedoen word deur www.sadairybulls.com se paringsprogram te gebruik. Die program ken bulle vir optimale parings toe aan geselekteerde koeie vir maksimum genetiese verbetering met die minimum toename in inteling.

Telersgenootskappe speel ’n toenemend belangrike rol om rigting te gee en in die daar-stelling van die genetiese toe-koms van rasse. Die netwerk van samewerking tussen telers-genootskappe, individuele te-lers, hul registrerende owerheid en diensverskaffer, naamlik SA Stamboek, die KI-bedryf en veekundiges wat advies verskaf, is belangrik. Dit verseker die nuutste tegnologie word sinvol aangewend om volhoubare, doeltreffende melkproduksie te verseker.

15 Februarie 2019 Bylae tot Landbouweekblad 17

Die diagram stel die wisselwerking en funksies tussen al die belang-hebbendes en Logix-dienste voor.

TELERS- GENOOTSKAPPE

GENOMIESE OPLOSSINGS

REGISTRASIE- OPLOSSINGS

MELK

TEELWAARDES

OPTIMALE SELEKSIE EN PARINGS

· RASBELEID· AANTEKENING

VIR FUNKSIE· TEELDOELWIT-VASSTELLING· RANGORDE

VIR GENETIESE VERDIENSTE· PROMOSIE· KEURING

· GOEDKEURING

OMVANG VAN LOGIX-DIENSTE


Kort ná die Anglo- Boereoorlog, in 1903, het ondenkbare om- standighede in die Suid-Afrikaanse land-

bou geheers. Nie alleen was die veestapel geraak deur die ont-wrigtende uitwerking van die oorlog nie, maar voormalige vyande moes hande vat om te sorg vir die toekoms van die veebedryf.

1903 was ook die jaar waar-in die SA Landbou-unie die stigting van ’n “Algemene Stam boek” vir Suid-Afrika ondersteun het. Dié droom is bewaarheid met die stigting van SA Stamboek in 1906, vier jaar vóór die totstandkoming van die Unie van Suid-Afrika. Diere- telers het dus reeds vóór die po-litici die waarde van samewer-king en vennootskappe besef.

BETER TESAME“No man is an island entire of itself; every man is a piece of the continent, a part of the main” (in moderne Engels vertaal uit Meditation XVII, Devotions upon Emergent Occasions,

dukte aan kliënte te verskaf, is tipies ook afhanklik van ander verskaffers en ondersteuning om dit doeltreffend te kan doen. Dié verskaffers lewer dikwels ook dienste aan die mededin-gers.

Voorheen het ondernemings gereken hulle kan slegs groei ten koste van hul mededin-gers. Deesdae sal mededingers saamwerk om ruimte te skep dat die mark kan uitbrei. Dit sou insluit dat hulle voldoen aan kliënte se behoeftes vir pro-dukte en dienste wat hulle nie self kan bied nie, maar waarin hul tradi sionele mededingers in die mark wel kan voorsien.

Nog ’n interessante dimensie is die rol van die sogenaamde “complementors”. Dié onder-steunende ondernemings, of selfs spesifieke aksies, word omskryf as produkte of dienste wat aan dieselfde kliënte gebied word, maar wat die produkte en dienste van die oorspronklike onderneming ondersteun, of waarsonder die onderneming se produkte nie waarde sal hê nie (Nalebuff en Branden- burger, 1995).

Die tipiese voorbeeld is ’n maatskappy soos Intel, die ver-vaardiger van rekenaar skyfies, en Microsoft, wat rekenaarbe-dryfstelsels verskaf. Die een kan nie sonder die ander een nie en hulle bedien presies die-selfde kliënte.

Hierdie konsepte werk goed in die veebedryf. Die dienste en produkte wat SA Stamboek

Vooruitgang deur vennootskappe

Vennootskappe is die enigste opsie om vooruitgang in Suid-Afrikaanse diereteling te verseker. SA Stamboek

pas dié beleid reeds sedert 1906 suksesvol toe.

LBW SA STAMBOEK JAPIE VAN DER WESTHUIZEN

SA Stamboek lewer talle dienste met die samewerking van verskeie instellings en organisasies, en dit lei in die algemeen tot ’n beter diens aan lede en uiteindelik beter diereteling. FOTO: LIZA BOHLMANN

deur John Donne).SA Stamboek se uniekheid

is daarin geleë dat dit ’n ver-enigde liggaam is wat nie net verskillende rasse se belange ondersteun nie, maar ook as ’n diensverskaffer optree en hulpbronne só die beste benut.

Die Engelse term “coope ti-tion” word die afgelope tyd ál meer gebruik. Dit kom daarop

neer dat organisasies of onder-nemings wat met mekaar mee-ding, maar wel gemeenskaplike belange deel, saamwerk om die mark uit te brei of om hulpbron-ne daar te stel tot voordeel van al die mededingers.

DIAGRAM 1 stel ’n tipiese “coopetition web”-netwerk voor. ’n Maatskappy of organisasie wat met ander meeding om pro-

Die diagram is aangepas vanaf “The Coopetition Web” uit “The Value of Coopetition, The Right Approach” deur Steve Williams, PCB007 Magazine, Mei 2018.

DIAGRAM 1: MEDEDINGERS EN ONDERSTEUNERS

KLIËNTE

MEDEDINGERS MAATSKAPPY OF ORGANISASIE

ONDER- STEUNENDE

ORGANISASIES

VERSKAFFERS

LBW


vir sy lede, die telersgenoot-skappe, veeprodusente en an-der belanghebbendes in die vee bedryf bied, maak duidelik deel uit van die organisasie se rol as diensverskaffer, asook as ondersteunende onderneming (“complementor”).

DIAGRAM 2 stel Williams se “coopetition web” voor om die rolle in Suid-Afrika te illustreer.

GOED GERATSA Stamboek se lede is telers-genootskappe. Hoewel indivi-duele telersgenootskappe mee-ding om teelmateriaal aan hul lede, maar veral aan kommer-siële veeprodusente te verskaf, is dit in hulle belang dat die mark volhoubaar moet wees, en selfs uitgebrei moet word.

Elke telersgenootskap en sy lede is in werklikheid deel van ’n netwerk. Sukses hang af van hoe glad die netwerk se ratte loop en in watter mate die netwerk benut word. Hoewel Stamboek sekerlik as diens-

verskaffer beskou kan word, vul die organisasie die dienste aan van telersgenootskappe, en word produkte en dienste direk deur SA Stamboek aan sy lede en selfs kommersiële

produsente verskaf.Op sy beurt is SA Stamboek

afhanklik van ander organi-sasies en aksies wat verseker dat dienste en produkte vol-houbaar aan lede en die breër

bedryf gelewer kan word. Dit is op dié vlak dat ven-

nootskappe, informeel en for-meel, baie belangrik is. Van be-sondere belang is samewerking met die media, veral die land-boumedia, plaaslike en interna-sionale navorsingsinstellings, tersiêre (en selfs sekondêre) instellings vir opleiding en onderrig, bedryfsorganisasies (veral kommoditeitsorganisa-sies in die veebedryf) en rege-ringsinstellings.

’n Goeie voorbeeld van “coopetition” is SA Stamboek se deelname aan die twee groot genomiese programme. Die een is vir vleisbeeste, die Vleis-beesgenomikaprojek (BGP), en die ander is vir melkbeeste, die Melkbeesgenomikaprojek (DGP).

Verskeie rasse is by hierdie genomiese programme betrok-ke, asook nie-Stamboekdiens-verskaffers, tersiêre instellings en die Landbounavorsingsraad (LNR). Toegang tot hulpbronne

LBW SA STAMBOEK

Hier word getoon hoe navorsingsinstellings, bedryfsorganisasies, internasionale medewerkers, tersiêre instellings en regeringsinstellings in ’n “coopeti tion web”-netwerk met mekaar skakel.

KOMMERSIËLE PRODUSENTE

ANDER TELERS- GENOOT- SKAPPE

TELERS- GENOOTSKAP

ONDER- STEUNENDE

ORGANISASIES

VERSKAFFERS

STAMBOEK

DIAGRAM 2: WILLIAMS SE NETWERK

• Navorsingsinstellings• Bedryfsorganisasies• Internasionale medewerkers• Tersiêre instellings• Regeringsinstellings

15 Februarie 2019 Bylae tot Landbouweekblad 21

het dit vir SA Stamboek moont-lik gemaak om genomiese in-ligting te gebruik vir die gene-tiese meriete-voorspellings van minstens drie vleisbeesrasse, en binnekort twee melkbeesrasse.

INTERNASIONAALAnder belangrike verbinte nisse is aktiewe deelname aan die bedrywighede van die ICAR (internasionale komitee vir diere-aantekening), waaronder die organisasie se subkomitees en werkgroepe. Die ICAR sorg vir die daarstel van standaar-de, en is ook die grootste bron van internasionale kundiges op

die gebied van veekunde, veral wat produksiedoeltreffendheid betref.

SA Stamboek vind ook baat by die deelname aan interna-sionale genetiese evaluasies van melkbeeste. Dit help plaaslike telers en melkpro-dusente om enige internasio-nale bul se genetiese meriete met hul eie kudde se waardes te vergelyk, om sodoende die regte telingsbesluite te neem.

Só werk SA Stamboek nou saam in vele ander programme, waaronder:

■■ Die uitruil van genomiese inligting vir ouerskapont-

dekking (en natuurlik beves-tiging).

■■ Internasionale teelwaardes vir vleisbeeste.

■■ Alternatiewe metodes vir die bereik van doelwitte.

■■ Die toepassing van nuwe tegnologie om onder meer doeltreffender te kan bepaal wat die gesondheid- en voe-dingstaat is op grond van melkmonsters. Sonder sulke vennootskappe

sal dit nie eintlik moontlik wees

om volhoubaar mededingend te bly nie.

Danksy ’n oopkopbeleid en visionêre uitkyk sal die veebe-dryf sy regmatige rol bly speel. Dit behoort geskoei te wees op samewerking, asook die sluit van strategiese vennootskappe, selfs met mededingers op seke-re gebiede.

Dr. Japie van der Westhuizen is hoofbestuurder van SA Stam-boek.

Mnr. C.G. Lee, die eerste president van die SA Stamboekvereniging in 1906. FOTO: SA STAMBOEK

’n Aansoek en goedkeuring (1931) van die “insluiting” van SA Stamboek, ingevolge die destydse Wet op die Registrasie van Stoetdiere (Wet 22 van 1920). FOTO: SA STAMBOEK

www.topigsnorsvin.co.za

Met die oog op volhoubaarheid plaas Topigs Norsvin ’n hoë premie op die bewerkstelliging van ‘n gebalanseerde telingsbeleid vir genetiese vordering. Hierdie gevorderde en gesofistikeerde benadering tot teling lei tot ‘n vark wat top produksie op ‘n gesonde en doeltreffende wyse onder ‘n wye verskeidenheid plaasomstandighede kan lewer.

Verder word genetiese vordering gedryf deur ‘n intensiewe navorsings- en ontwikkelingsprogram. Navorsing word onderverdeel in vyf platforms wat alle punte binne die varksektor, van konsepsie tot verbruik, verteenwoordig. Dié platforms sluit reproduksie van bere en soggies, robuustheid en dierewelsyn, voer en voerverbruik doeltreffendheid sowel as vleis- en karkaskwaliteit in, wat almal deur die genetika en genomika platform ondersteun word.

Innoverende teeltegnologie wat voortspruit uit deurlopende navorsing sluit die gebruik van CT-tegnologie by die Delta-stasies in Noorweë en Kanada in. Skanderingsfoto’s van tienduisend bere word jaarliks gebruik om karkas samestelling, robuustheid en vleiskwaliteit te verbeter.

750 voerstasies wat daagliks individuele voerinnames en gewigte meet word gebruik om meer as 30 000 varke se data wêreldwyd, per jaar te registreer. Dit dra by om vinniger verbeteringe in voerverbruik doeltreffend te verwesenlik.

Onlangse navorsing op die mikrobioom van die vark se ingewande het bevind dat tot 30% van die variasie in voerverbruik doeltreffendheid tussen varke, verduidelik kan word deur verskille in hul mikrobioom. Die kennis van mikrobiota dra by tot vinniger genetiese vooruitgang vir gesonder en meer doeltreffende varke.

Deurlopende navorsing en die implementering daarvan is gerig op produk verbetering wat kliënte in staat stel om beduidende toegevoegde waarde in hul produksie te behaal.

TNSA se doel is om ook vir die plaaslike mark voortdurende genetiese vordering te verseker. ‘n Plaaslike teelkudde van 4000 sôe word vir dié doel gebruik. Alle data word met die internasionale databasis

uitgeruil om sodoende seleksie indekse vir plaaslike diere te verkry.

Alhoewel gereelde bevrore semen invoere die genetiese vordering ‘n goeie hupstoot gee, word ‘n plaaslike teelprogram ook gehandhaaf om verdere genetiese vordering vir die teel kudde en gevolglik kommersiële mark te verseker.

Die plaaslike teelprogram is gebasseer op parallelle data insameling van suiwer en kommersiële diere. Data word gekombineer om sodoende die beste suiwer-lyn kandidate vir top kommersiële produksie te selekteer.

Plaaslike data insameling sluit in reproduksie data van die teelkudde asook 3 800 kommersiële sôe. Geboortegewigte vir meer as 57 000 varkies word jaarliks geregistreer vir verbetering in lewenskragtigheid van varkies en moeder eienskappe. Prestasietoetsing op suiwer-lyn seleksie kandidate en kommersiële slag diere word ook gedoen. ‘n Ultraklank skandeerder word as deel hiervan gebruik om die dikte van die rug vet en die grootte van die lendespier op lewende diere te bepaal. Verder word DNS monsters vir alle nukleus bere geneem vir genotipering. Hierdie data maak deel uit van die seleksie indekse.

TNSA se teelproqram word deurlopend deur ‘n span internasionale genetikuste gemonitor om te verseker dat die plaaslike programme op ‘n hoë standaard bly. Die plaaslike teelkudde word konstant onder die top drie nukleuse in die wêreld geklas.

TNSA streef daarna om deur innovering wêreldklas genetika aan kliënte te lewer en soedoende hul kompeterende voordeel te verseker. TNSA glo dat die teling van hoë gesondheid vervangingsoggies die verantwoordelikheid van die teelmaatskappy moet bly sodat die boer kan fokus op die kommersiële aspekte van varkboerdery.

Skakel gerus die tegniese en kliënte ondersteuningspan vir meer inligting by 079 515 6273 of stuur ‘n epos aan [email protected]

Topigs Norsvin Suid-Afrika (TNSA)

Topigs Norsvin Suid-Afrika (TNSA) is bekend vir hul innoverende benadering tot die implementering van nuwe tegnologie en ‘n deurlopende fokus op koste-effektiewe varkproduksie. Navorsing, innovasie en verspreiding van genetiese verbetering vorm die hoekstene waarop die maatskappy hul geneties model bou.

is sinoniem met uitnemende vark genetika

Topigs Landbouweekblad 15 Feb.indd 1 09/01/2019 15:06

Jy wil die beste wees… Maak jy gebruik van die beste?

Jou vennoot in dieregenetika DNA profiele Ouerskappe Mutasie-toetse

clinomicsSolving problems, Crea�ng trust

T: +27 72 626 2826 E: [email protected]: 051 492 3695www.clinomics.co.zaPosadres: Posbus 11186, Universitas, Bloemfontein, 9321, Suid-AfrikaFisiese adres: Uitzichweg, Bainsvlei, Bloemfontein, 9338, Suid-Afrika

051-4100 953 www.charolais.co.za

[email protected]

PANNAR bied die volledigste gewasportefeulje op die vasteland. Dit is saamgestel uit kultivars met verskillende groeiklasse en agronomiese eienskappe goed aangepas vir verskillende produksiepraktyke en -omgewings. Wat ook al jou bestuurstyl of boerderypraktyke, ons het die perfekte oplossing vir jou.

DIE REGTE KULTIVARS VIR DIE TAAK

TMTMTMTTMTMTTMTTMTTMTMMTMTMTMTMTMTMTMMTMMTMMTMTTMTMTMTMTMTMTMTMTMTMTMMTMTMTTMTMMMTMTMMTTMTMTMMTMTMTMTMTTMTMTMMTMMTTTMTMMTMTMTMTMTTMMTTTTTTMMMTMMTTTMMMM

infoserve@pannar.co.zawww.pannar.comDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVVIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVDIVIVDIVDIVDIVDIVIIDIVVVVVDIVDIVDIVDIVDDIVVVDIVDIVVVDIVDIVDIVDIVDIVDDIVDIVVVD VDIVVVVDIVVVDDIVVDIVDIVDIVD VDDDDIDIVDDDD ERSERSERERSERSERSERSERSERSERSERSERSERSERSERSRSERSERSERSSRSRSSERSERERERSRRSERSRSEERSRSERSERERSRSERSEEEERRRSERSRSRSERRERSSERSEE SSSRSERSERSSSSSSRSRSRSSSSSEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE

PROPROPROPROPROPROPROPROPROPROROPROPROPROPROPROOOOOPROROPROPROPROPROPROPROPROPROPROPROPROOOOROPROPRPROPROPROPROOPROOPROPRORPROOPROPROPROROOOORRROPRPROPROORRRROOPPP OPP OOOPPRPPPR DUKDUKDUKDUKDUKDUKDUKDUKDUKDUKDUKDUDUKDUKDUKDUKKDUKUKDUKDUKDUKDUKDUKUKUKDUKDDUKDUKDUKDUKDUKDUDUKDUKUDUUKDUKDUDUKUKKDUKUKUDUDUKUKDUKKDUKDUKDUUDUUUKDUUDUUKUKKUKKTTETETETETETETETETETETETETETETETETETTEEETTETETEETETTTETEEEETTETETETEEETEEEETETTETTTETETTETEETTTTTETETETTTEAGRAGAGRAGRAGRAGRAGRAGRAGRAGRAGRAGRAGRGGGGGAGRAGRAGRAGRRAGRAGAAAGRGGGGAGAGRGRAGRAGGAGRGGRAAGAGRAGRA RAGRAGRAGRRAGRRAGRAGRRAGRAGRRAGRAAGRGAGRAGRAGGRAGAGRAGRAGGAGRRRGRAAGRAGRRAGAAAAAAAA RONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONOONNOONONOONONONOONOONOONOONOONOONOONOO OONONOOONNOOONOOONOOONOOOONOONOOONOOO OOONNO MIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIMIEMIEIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIEMIMIMMM EMIEMIEMIEEEMIMMIEMIEMMIEIEMIEMM EMIEMMMMIEMIEIEEEEMMMMIEMIEMM EMMIEEMIMIEMIEIEMMM EIEMM SE-SE-SSE-SE-SSE-SE-SE-SE-SE-SE-E-SE-SE-SE-E-SE-SE-SE-SSE-SE-SEESE-SE-SESE-SE-ESESE-SESE-SESE-SSESE-SE-SE-E-SESSESSSEESSESE-E--SE-SESE-ESE-EE-E-SESEE

DIEDIEDIEDIEDIEDIEDIDIEDIEDIEDIEDIEDIEDIDIEDIEDIEDIEIEDIEDIEDIEDIEDIEDDIEDDIDIEDIDDIEDDIEDIDIEDIEDIEIEIEEDIDIEDDIEIDIEDIEDDIEDIEDIEDDIEIEEDIEDDDIEIEDIEEDIEEDIEDDDIEDIEDIDDDDIIIEDIEDDDIEDIEDD EDD EIEDDDIEDD ENSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTNSTTNSTNSTNNSNSTNSTTNSTSTNSTNSTNSTNSTTTTTNNNNSTSNSTTNNSTNSTNNSTSSTTNSTTNSTNSN TTTNNNSTSSTNSTSTNSTNNSTSN TTTNNSTSTN TEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEERISRISRISRISRISRISRISRISRISRISRISRRISRISRISRISISSSSSRISSRISRISRISRISRISRIRISRRRRIRISRISRISRISRISSRISRISRISRISRRIRIISRISRISRRISRRISRISRISRRISSRRRISRISRISRRIRRISRISSRRISRRISRISISSSRISRRISSISSSIISRISRRISRR SRISSRRRISSRRRISSRRRISR SRRISSRISRR SRR SR SIKOIKOIKOIKOIKOIKOIKOIKKIKOIKOKIKOKOKKOKOIKOIKOIKOIKOKOKKKOKKIKOIKOIKOIKOKOKOKOKKOIKOKOOIKOIKOKKKOKOKOIKOKOOOKOIKOKOKOKIKOKOOOIKOKOKIKOIKOOKIKOKKOKKOKOKOOKOOOIKOOOII OOIKKKOKOIKOOIKOOKOOI ------------------

BESBESBESBESBESBESBESBESBESBESBESESESBESBESBESBESBBBESBESBESESEBESESESBESESBESBESBEBESEESBESESBESESBESBESBESESBESESESBESBEBEEEEESSEESBESBESEESBESESEESEEESEESEEBESESESSEEESBEB SESBEESESSSSEEBBESSBEESSBB TUUTUUTUUTUUTUUTTUUTUUTUUUUTUUTUUTUUTUUTUUUUTUTUUTUUTUUTUUUTUUTUUTUUTUUTUUTUUUUTUTUUTUUUUTUUTUUTUUUUTUUTUUTUUUTUUTUUUUTUUTUTUUUUUTUUTUTUUTUUTUUUUUTTUUUTUUUTUUUUUUUTUUTTUUUUUTTUTUUUTUUTUTUUTUTUUUUUTTTTTTTUTUUTU RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRSUKSUKSUKSUKSUKSUKSUKSUKSUKSUKUSUKUKSUKSUKSUKUKUKSUKSUKSSUKUSUKUUSUKUSUKUSUSUKKSUKSUKSUKUSUKUSUKSUKUKKKSUSUKUUKUKKUUUSUKUKUKUSUUKKUUSUKUUS KSUSUKUSUUUUUKUKKSUUUUKSESSESSESSESSESSSESSESSESSESEESSESSESSESESSESSSESSSSESSSESSESESESSESSESSSSSESSSESEEESSESSESSESSESSESSESSSESSESSEEESESSESESSESSSEESESSSSESEEEESSESSESESESESSEEEESSESESSESESSSSESSES ENENENENENENENENENENNENNENENENENNEENENEEENEENENNNENENEEENENEEEENENENENEEENNEEEEEENENEENEEEENENNEENNENNENNNNNEENENEEN

VOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOVOOOOVOOVOOOVOOVVOOOVOOOOOVOOVOOVOOVVOOOOVOOOOOOVOOOOVOOVOOVOOOOVOOVOOOOOOOVOOOOOOOOOV OVOOVOOOOOOOVOOOOVVOOVOOVOOOOOVOOO RSPRSPRSPRSPRSPRSPRSPRSRSPRSPRSPRSPSSRSSRSPRSPRSPRSPRSPRSPRSPSPRSPPRSPRSPRRSPSPSRSRSPPRSPRSRSPRRSPRSPSPSPPRSPRRSPSPRSPRSRSPRRSPPRRSPRRSSSPPPRRRRSRSPPRSSPRSSPSSRSSPRSSPSS OEDOEDOEDOEDOEDOEDOEDOEDOEDOEDOEDOEDOEDOOEDOEOEDOEDOEDOEDOEDOEDEDOEDOEDDOEDOEDOEDOEDOOEOEDOEDDEDOEDDOEDOEDOEDOEOEDEDOEDEDEDDOEDOEDOEDOEDOEDEEDDOEDOEEEDDDDOEDOEDDO DOO DOOEDOEEDEDEDDDD

ONS VOLHOUBARE BOERDERY FORMULESaam boer ons vir die toekoms™

2019/CORP/LW/003DIVER® Registered trademarks of PANNAR SEED (PTY) LTD © 2019 PANNAR SEED (PTY) LTD

53175_landbou_2019_LW_CORPORATE.indd 2 2019/01/10 15:06

teling - boran cattle breeders' society of south africa · 2019-02-25 · 4 bylae tot...

Documents