هه ڵسوڕاوێكی بزوتنه وه ی گۆڕان ئاماژه به وه ده كات كه ببنه وه به ئۆپۆزس����یۆن رێگری����ی ده ك����ه ن ل����ه وه ی حكومه تی حیزبیی به رده وامبێت و جه خت له س����ه ر ئ����ه وه ش ده كات ك����ه گفتوگ����ۆكان بۆ گه یش����تۆته حكوم����ه ت پێكهێنان����ی بنبه س����ت، س����ه رچاوه یه كی ئاگاداریش ده ڵێت "پێكهێنان����ی حكومه ت تا دوای

هه ڵبژاردن دواده كه وێت".ئاوێن����ه ، س����لێمانی : په رله مانت����ار و "یوسف گۆڕان بزوتنه وه ی هه ڵسوڕاوی كه راگه یان����د به ئاوێن����ه ی محه م����ه د" به دڵنیاییه وه گفتوگۆكان بۆ پێكهێنانی بنبه س����ت، گه یش����توه ته حكوم����ه ت له به رئه وه ی له م وتووێژانه دا ملمالنێیه ك هه ی����ه له نێوان به ره ی����ه ك كه ده یه وێت

ب����ه ره و س����ه رده مێك بڕۆی����ن ده نگ����ی ده نگ����ده ر ببێته پێوه ر بۆ سیس����ته می حكومڕانی و حكومه ت����ی جوت حیزبیی له به رامب����ه ر نه مێن����ێ ، له كوردس����تان ئه وه ش����دا ئه قڵیه تێكی زاڵ له ناو هه ردو حیزب����ی حكومڕانی پێش����ودا هه یه كه ده یانه وێت، درێژه ب����ه و واقعه ی رابردو بده ن و رێز بۆ ده نگی هاواڵتی دانه نێن،

ئه و وتی "پارتی ده یه وێت له پێكهێنانی حكومه ت����دا موماته ڵه بكات و پێكهێنانی

دوابكه وێت".وتیش����ی "ئه گه ر پارتی س����ور بوایه له س����ه ر ئ����ه وه ی به زوی����ی حكوم����ه ت پێكبهێن����ێ ، النیك����ه م پابه ن����د ده ب����و خۆیان له س����ه ركردایه تی كات����ه ی به و رایانگه یاندبو ك����ه له كۆتایی مانگی دو

حكومه ت دروست ده كرێ ".ئه م����ه له كاتێكدایه كه به پێی لێدوانی س����ه رچاوه كه ی ئاگادار بۆ ئاوێنه پارتی ده یه وێت پێكهێنانی حكومه ت تا دوای هه ڵبژاردن����ی ئه نجومه ن����ی پارێزگاكانی كوردستان و په رله مانی عێراق دوابخات، تا وێنه یه كی رونتری سه باره ت به قه باره ی گۆڕان و یه كێتی له به رچاوبێت و ده توانێت

له س����ه ر ئه و بنه مایه مامه ڵه یان له گه ڵ بكات. دوه میش، ب����ۆ ئه وه ی گۆڕان تا پێش هه ڵبژاردن نه چنه ناو حكومه ته وه و له س����ه ر زیاتری����ان كاریگه رییه ك����ی ده نگده ران نه بێت. س����ێهه م، بۆ ئه وه ی پارتی كاتێكی زیاتری له به رده ستدابێ و س����ود له م هه لومه رج����ه وه ربگرێت بۆ

جێبه جێكردنی ئه جنده كانی ".

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )418( سێشەممە 2014/3/4

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

له 6ملیۆن دۆنم زه وی كشتوكاڵیی هه رێم، ملیۆن و نیوێکی زیاده ڕه ویی كراوه ته سه ر

«« 17 «« 12 ««8زه وی کشتوکاڵی به ره و نه مان ده جێت

بۆچی گۆڕان وه زاره تی ناوخۆی مه به سته ؟

««2یان وه زاره تی ناوخۆ یان ئۆپۆزیسیۆن دو خوشكه كه ی سه یدسادقروباری سیروان له كوێیه ، ده مانه وێت خۆمان

نه جاتده ین

17 »»

ریکالم

پێكهێنانی حكومه ت تا دوای هه ڵبژاردن دواده كه وێتگۆڕان:‌گفتوگۆكان‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌ت‌گه‌یشتوه‌ته‌‌بنبه‌ست

ریکالم

12

ش���اره زایه كی ئاب���وری ئام���اژه به وه ده كات ك���ه له هیچ ش���وێنێكی دنیادا نیی���ه بزنس و س���ه رمایه دار حكومه ت رزگاری له مایه پوچی هه ڵبس���ێننه وه و س���ه باره ت ئابوریناس���ێكیش بكه ن، به ده ستی ده ستی پێكردنی خه ڵك بۆ وه رگرتنی موچه له الیه ن حكومه ته وه ، ده ڵێت "حكومه ت سوكایه تی به خه ڵك

ده كات".ئابورین���اس س���لێمانی : ئاوێن���ه ، ب���ه وه ده كات ئام���اژه حه مه كه ری���م ك���ه حكومه ت���ی هه رێ���م كه وتوه ت���ه پاش���اگه ردانیه كه وه ك���ه نازانێ چۆن ب���كات، ناوب���راو به ئاوێنه ی ئیداره ی راگه یان���د له كاتێك���دا ك���ه بانكه كان پاره ی���ان تیا نییه كه چ���ی حكومه ت به فه رمانبه ران���ی ده س���تی ده س���تی وه زاره ت���ه كان ده كات ب���ه وه ی ئه مڕۆ ن���ا س���به ینێیان پێ���ده كات و به مه ش متمانه ی خۆی له ده س���تداوه ، ئه و وتی به ڵێنانه ب���ه م ده یه وێت "حكوم���ه ت خه ڵك بگه وجێنێت، نازانێ خه ڵك له م بیست س���اڵه دا فێر بوه كاغه زی سپی

بخوێنێته وه و ده سته كه ی كه شفه ".ئه م حكومه ته "له ڕاس���تیدا وتیشی حكومه ت نییه ، شاره زا نییه له هونه ری به ڵێنان���ه ی ئ���ه و به ڕێوه بردن���دا، موچ���ه به وه رگرتن���ی س���ه باره ت رێزنه گرتن و به فه رمانب���ه ران، ده یدات سوكایه تی به هاواڵتیان و حسابنه كردن

كردنه به خه ڵك".مامۆس���تای دیك���ه وه ، له الیه ك���ی زانك���ۆ و ش���اره زای ب���واری ئاب���وری د.نی���از نه جمه دین به ئاوێنه ی راگه یاند ك���ه راس���ته مالیك���ی مافی ئ���ه وه ی هه رێم فه رمانبه ران���ی موچ���ه ی نییه نه نێرێت، ب���ه اڵم حكومه تی هه رێمیش به رپرس���یاریه تیه كی گ���ه وره ی ئ���ه م دۆخه ی ده كه وێته ئه س���تۆ، ئه و وتی "له هه مو دنیادا بیس���تومانه كه كاتێك كۆمپانی���اكان مایه پوچ ده بن حكومه ت یارمه تییان ده دات و هه ڵیانده سێنێته وه ، كه چ���ی له كوردس���تاندا به پێچه وانه ی هه مو دنی���اوه بزنس و س���ه رمایه دارو كۆمپانی���اكان پ���اره ب���ۆ حكوم���ه ت

كۆده كه نه وه و هه ڵیده سێننه وه ".

ئابوریناسێك: حكومه ت سوكایه تی به خه ڵك ده كات

دوب���اره بڕی���اری ده س���تگیرکردن بۆ مه حم���ود س���ه نگاویی ده رده چێ���ت و تی���رۆر ئه مجاره ی���ان به یاس���ای لێکۆڵینه وه ی له گه ڵدا ده کرێت و خێزانی کاوه گه رمیانی���ش داوای دادگایه ک���ی

دادپه روه رانه ده که ن.ئاوێن���ه ، گه رمی���ان: دوای ئ���ه وه ی ک���ه الر دادگای ڕاب���ردودا له م���اوه ی بڕی���اری ئازادکردن���ی ب���ۆ مه حم���ود سه نگاویی ئه ندامی مه کته بی سیاسیی یه کێتی نیش���تمانی و که س���ێکی دیکه ده رک���رد، دوێنێ 3ی ئ���ادار دادگای گه رمیان - که رک���وک تێهه ڵچونه وه ی دوباره بڕیاره ی پوچه ڵک���رده وه و ئه و مه حمود بۆ ده س���تگیرکردنی بڕیاری سه نگاویی و ئه و که سه له سه ر دۆسیه ی

تیرۆری کاوه گه رمیانی ده رکرده وه .له وباره ی���ه وه کاوه له تیف پارێزه ری بنه ماڵ���ه ی کاوه گه رمیانی به ئاوێنه ی ڕاگه یان���د ک���ه "دوای ئ���ه وه ی ئێمه ئازادکردن���ی له بڕی���اری تانه مان���دا تۆمه تبارانی کوشتنی کاوه گه رمیانی، دوات���ر دادگای تاوانه کان به س���یفه تی ته میزیی لێکۆڵینه وه یان له داواکه کردو گه یش���تنه ئ���ه وه ی که ئ���ه و بڕیاره ی پێش���تر ده رچوه نایاس���ایی بوه بۆیه بڕیاره که ی���ان گه ڕانده وه ب���ۆ دادگای لێکۆڵین���ه وه ی ئاس���ایش و دادوه ریش بۆ دوب���اره ده س���تگیرکردنی بڕیاری تۆمه تباران مه حمود سه نگاویی و زاخۆ ئه حم���ه د به پێی ماده ی 2ی یاس���ای

تیرۆر ده رکرده وه ".

پارێزه ره که ئه وه یش���ی راگه یاند که جاری پێش���و که یسه که له الی پۆلیس بوه ، به اڵم ئه مجاره یان گۆڕاوه بۆ تیرۆرو دۆسیه که ده چێته الی ئاسایش، بۆیه ده بێت ئاس���ایش مه حمود سه نگاویی تیرۆر به یاس���ای ده س���تگیربکاته وه و

لێکۆڵینه وه ی له گه ڵدا بکرێت.کاوه ب���رای ئه حم���ه د، کاروان به دوب���اره س���ه باره ت گه رمی���ان ده س���تگیرکردنه وه که بڕی���اری به ئاوێنه ی ڕاگه یان���د: "ئێمه چاوه ڕێی دادگاییکردنێکی عادیالنه ده که ین. داوا ده که ین دادوه ر وه ک که سێکی ئاسایی بڕیار ب���دات و هیواداری���ن دادوه رێکی بێالیه ن دۆس���یه که به ڕێوه ببات و هیچ

فشارێکی له سه ر نه بێت".

مه حمود سه نگاوی به یاسای تیرۆر دادگایی ده کرێت

تیرۆرکردنی کاوه "رایه ڵ"ی رانه گرت، ئه مڕۆ ژماره یه کی نوێی باڵوده بێته وه

خۆپیشاندانی فه رمانبه رانی به ڕێوه به رایه تی گشتی خانه نشینیی پێشمه رگه له سلێمانی به هۆی دواکه وتنی موچه وه

داوای كوردس���تان دیموكراتی پارتی ك���ۆد و كۆپیه كی كارت���ی ئه لیكترۆنی الیه نگرانی له ه���ه واداران و ده نگ���دان خ���ۆی كردوه ت���ا دڵنیابێ���ت له وه ی

له هه ڵبژاردندا ده نگی پێده ده ن.هێم���ن مامه ند هه ولێ���ر: به پێی ئه و زانیارییانه ی ده س���ت ئاوێنه كه وتون، چه ن���د رۆژێك���ه پارت���ی دیموكراتی رێكخراو به ش���ێوه یه كی كوردس���تان ده س���تی به چه ند هه ڵمه تێ���ك كردوه له باره ی زانی���اری كۆكردن���ه وه ی بۆ ب���ۆ ته له ف���ۆن ئه ندامه كانی���ه وه و هه واداران و ئه و كه س���انه ده كرێت كه كۆدی داوای دایمه زران���دون و "پارتی هه روه ه���ا لێ���ده كات و كارته كه ی���ان بڕۆن ده نگبده ن و پێیانراده گه یه نن كه به پارتی ده نگ ده نگدانه كه ش له كاتی بده ن، چونكه به وته ی ئه وان له رێگه ی كۆده كه وه ده زان���ن ده نگیان به پارتی

داوه یاخود نا".یه كێ���ك مامۆس���تای ه���اوكات له به ر كه هه ولێر له دواناوه ندیه كان���ی هه ستیاریی پرس���ه كه نه یویست ناوی " راگه یان���د، به ئاوێن���ه ی بهێنرێ���ت ناوچه ی له كادیرانی ژماره یه ك دوێنێ س���ه ردانی پارت���ی فه رمانبه ران���ی قوتابخانه ك���ه ی ئه وانی كردوه و داوای كۆپیه كی كارتی ئه لیكترۆنییان كردوه ، ئامانجیش له و پرسه ئه وه یه كه ترس بخه نه سه ر هه واداره كانیان یان ئه وانه ی كه له پارتی زویرن بۆ ئه وه ی پێیانبڵێن ، ئه گ���ه ر ده نگ نه ده ن���ه پارتی ئه وه ئه وان له رێگ���ه ی كۆپیه كه وه ده زانن و دواتر لێپێچینه وه یان له گه ڵ ده كرێت".

ش���ێوازی ده نگدان بۆ هه ڵبژاردنی داهاتو ك���ه كۆتایی مانگی نیس���انه ، له رێگه ی كارتێكی ئه لكترۆنیه وه ده بێت كه زانیاری كه سیی له خۆی ده گرێت.

پارتی‌‌بۆ‌دڵنیابون‌داوای‌‌كۆدو‌كۆپیی‌‌كارت‌له‌ده‌نگده‌رانی‌‌

ده‌كات

دوا هەوڵی بەرهەم و کۆسرەت، پرۆژە یان پاکانە؟

فۆتۆ: رێبه ر

تایبه‌ت(418( سێشه ممه 22014/3/4

هێمن مامه ند، هه ولێر

س���ه باره ت گ���ۆڕان داواك���ه ی به سازش���كردن له س���ه ر وه زاره ت���ی ناوخۆ به و مه رجه ی پۆستی سامانه راوێ���ژكاری ی���ان سروش���تیه كان ئه نجومه نی راوێژكارییان پێبدرێت، بۆ

پارتی ق���ورس كه وتوه ته وه و پێیوایه داوایه كی له و ش���ێوه یه كێش���ه كان ئالۆزتر ده كات و پێكهێنانی حكومه ت

دواتر ده خات.

ئه ندامێكی ئه نجومه نی سه ركردایه تی پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان كه

نه یویس���ت ناوی بهێنرێ���ت تایبه ت ئه وه ی دوای راگه یان���د" به ئاوێنه ی ش���اندی پارتی سه ردانی بزوتنه وه ی گۆڕانی كردو پێنش���یازی ئه وه ی بۆ وه زاره تی كردون، كه ده ستبه رداری ناوخۆ بن و پۆس���تێكی تر وه ربگرن، له به رامبه ردا بزوتنه وه ی گۆڕان رازی

بوه ، به اڵم مه رجی قورسی داناوه ".له ب���اره ی مه رجه كه وه ئه ندامه كه ی "له به رامبه ر وت���ی، س���ه ركردایه تی پۆس���تی له س���ه ر سازش���كردنیان وه زاره ت���ی ناوخ���ۆ، داوایانك���ردوه س���امانه وه زاره ت���ی پۆس���تی سروشتیه كان یان پۆستی راوێژكاری

پێبدرێت، ئاسایش���یان ئه نجومه نی ئ���ه م مه رجه ی ئه وانی���ش مه رجێكی قورس���ه و پارتی به هیچ ش���ێوه یه ك به م پێش���نیازه رازی نابێت، ئه مه ش قه یرانه كه قوڵت���ر ده كاته وه و ره نگه پێكهێنان���ی حكومه ت ب���ۆ كاتێكی

تریش دوابكه وێت".

2013 ئه یلول���ی 21ی رۆژی كوردس���تان په رله مانی هه ڵبژاردنی كرا، له وكاته به دواوه هێزه براوه كان س���ه رقاڵی دانوس���تانن بۆ گه یشتن پێكهێنان���ی له س���ه ر به رێكه وت���ن كابینه یه ك���ی نوێ، به اڵم س���ه رجه م

هه وڵه كان بێئه جام بون.

گۆڕان‌به‌مه‌رجی‌‌قورستر،‌واز‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ‌ده‌هێنێت

ئا: ئاوێنه

دوای تێپه ڕینی 164 رۆژ به سه ر هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردستاندا،

گفتوگۆی نێوان الیه نه كان بۆ پێكهێنانی حكومه ت نه گه یشتوه

به هیچ ئه نجامێك، پارتی پێشنیاره كانی دێنێ و ده باو گۆڕان پێداگریی له سه ر وه رگرتنی پۆستی وه زاره تی ناوخۆ ده كاو یه كێتیش

سوره له سه ر ئه وه ی ده بێت وه زاره تی پێشمه رگه یان ناوخۆی پێبدرێت.

سه رچاوه یه كی ئاگادار له بزوتنه وه ی گ���ۆڕان به ئاوێن���ه ی راگه یان���د ك���ه پێكهێنان���ی حكوم���ه ت خه ریكه وه ك كه لێدێت ئاڵ���ۆزكاوی گڵۆڵه یه ك���ی له س���ه ره تاو كۆتاییه كه ی كه س سه ر میرانی ف���ازڵ دوێن���ێ ده رن���اكات، س���كرتێری مه كته بی سیاسی پارتی ، له س���ه ردانه كه یدا بۆ مه كۆی سه ره كی گۆڕان پێشنیاری ئه وه ی له گه ڵ خۆی هه ڵگرتب���و ك���ه بزوتن���ه وه ی گۆڕان ده س���تبه رداری پۆس���تی وه زاره ت���ی ناوخۆ بن و ئه وانیش پێش���نیاره كه یان

ره تكردوه ته وه .س���ه رچاوه كه ئاماژه ی به وه كرد كه ل���ه دوای هه ڵب���ژاردن و كه وتنه گه ڕی راس���پێردراوی له الیه ن گفتوگ���ۆكان پارتی دیموكراتی كوردستان "نێچیرڤان پێكهێنانی حكومه ت، بۆ بارزانی"ه وه تا ئێس���تا له نێوان به رپرسانی ئه م دو الیه نه دا حه وت دانیش���تن و دانوستان ئ���ه وه ی گۆڕان ك���راوه ، س���ه ره ڕای

ئاماده ی���ی خۆی بۆ هاتنه پێش���ه وه و ب���ۆ ئاس���انكاریكردن ه���اوكاری و پێكهێنانی حكوم���ه ت ده ربڕیوه به اڵم پارتی تا ئێستا هه ر ده ستی ده ستییان پێده كات و پێشنیار ده هێنێت و ده بات، به بێ ئه وه ی بگه نه خاڵێكی هاوبه ش.

س���ه رچاوه كه ئاماژه ی به وه كرد كه دوێنێ فازڵ میرانی و ئ���ازاد به رواری له كۆبونه وه یان���دا له گه ڵ نه وش���یروان مسته فا، پێش���نیاری ئه وه یان كردوه كه گ���ۆڕان وه زاره تی دارایی و جێگری وه ربگ���رن، حكوم���ه ت س���ه رۆكی دانوس���تانكارانی له به رامبه ریش���دا وه زاره تی ئه گ���ه ر پێیانوتون: گۆڕان وه زاره تی داوای ناده ن���ێ ، ناوخۆمان سامانه سروشتییه كان یان ئه نجومه نی

ئاسایشی نه ته وه یی ده كه ین.س���ه رچاوه كه ئاماژه ی به وه كرد كه دوای چه ندی���ن دانیش���تن و كۆبونه وه له نێ���وان ه���ه ردو وه ف���دی گ���ۆڕان و پارتی���دا ب���ۆ پێكهێنان���ی حكومه ت، ئ���ه و گومانه ی���ان ال دروس���تبوه كه پارتی ده یه وێ���ت موماته ڵه بكا و كار له س���ه ر ئ���ه وه ده كات الیه نه كانی تر به شێوه یه ك له حكومه تدا به شدار بكات كه له به ڕێوه بردنی كابینه ی هه شته مدا

رۆڵێكی الوازو بچوكیان پێبسپێرێت.س����ه رچاوه تایبه ته ك����ه ی ئاوێن����ه رایگه یاند كه پارتی مه به س����تی نییه پێكبهێنرێ����ت، به زوی����ی حكوم����ه ت كه مته رخه می تێدا ده كات، له به رئه وه ی كاتی ته واوی هه بێت دۆسیه كانی خۆی له س����ایه ی ئه م دۆخ����ه دا رێكبخاته وه كه به هۆی دۆخی ن����او یه كێتی )كه

به هۆی له حكومه تدا(و هاوبه ش����یه تی س����ه ر ناپه رژێت����ه كێش����ه كانیه وه به هۆی حكوم����ه ت و كاربه ڕێكردن����ی نائه كتیڤبونی په رله مانه وه به دیهاتوه ، پارت����ی به تاق����ی ته نه����ا ته حه ك����وم به دۆس����یه ی ن����ه وت، په یوه ندیه كانی هه رێم له گه ڵ به غدا، په یوه ندییه كانی ده ره وه و دۆس����یه ی ئه منی����ش ده كا و ته نها الیه نێك ك����ه زه ره رمه ند نه بێت له پێكهێنان����ی حكوم����ه ت "پارتییه ". س����ه رچاوه كه وتی "هه رچه نده پارتی ده یه وێ وا له ڕای گش����تی كوردستان بگه یه نێ����ت كه ئ����ه و ده یه وێت رۆڵی دادوه ر له نێ����وان الیه نه كاندا ببینێت و بخاته دواكه وتن����ی حكومه ت ئۆباڵی ئه س����تۆی الیه نه كان����ی ت����ر، ب����ه اڵم دواكه وتنه كه یه س����ه رچاوه ی خ����ۆی

به مه به ست".هه روه ها پێشبینی ئه وه شی كرد كه هه رێم حكومه تی پێكهێنان���ی پارتی ت���ا دوای هه ڵبژاردن���ی ئه نجومه ن���ی په رله مانی كوردس���تان و پارێزگاكانی له به رئ���ه وه ی: دوابخ���ات، عێ���راق یه كه م، وێنه یه كی رونتری س���ه باره ت به قه ب���اره ی گۆڕان و یه كێتی له به رچاو ده بێت و ده توانێت له سه ر ئه و بنه مایه مامه ڵه ی���ان له گه ڵ ب���كات. دوه م، بۆ ئه وه ی گ���ۆڕان تا پێ���ش هه ڵبژاردن نه چنه ناو حكومه ته وه و كاریگه رییه كی نه بێت. له س���ه ر ده نگده ران زیاتریان س���ێهه م، بۆ ئه وه ی پارت���ی كاتێكی زیاتری له به رده س���تدابێ و س���ود له م به دیهێنانی بۆ وه ربگرێت هه لومه رجه

ئامانجه كانی .

"پێكهێنانی‌‌حكومه‌ت‌تا‌دوای‌‌هه‌ڵبژاردن‌دواده‌که‌وێت"

به‌ڕێوه‌به‌ری‌ده‌زگای‌خانه‌نشینی‌کاروباری‌پێشمه‌رگه‌‌فه‌رمانبه‌ره‌کانی‌بێزار‌ده‌کات

فه‌رمانبه‌رێک:‌هه‌مومان‌مه‌ترسی‌گواستنه‌وه‌مان‌له‌سه‌ره‌ ئا: ئاوێنه

به پێی وته ی به ش���ێک له فه رمانبه رانی ده زگای خانه نشینی کاروباری پێشمه رگه ئه و ده زگایه به ڕێوه به ری دێرینه کان. نایاسایی ده سه اڵته کانی به شێوه یه کی له فه رمانگه که ی خۆیدا به کارده هێنێت و به پێی چه ند سه رچاوه یه کی ئاوێنه ش له ن���او ده زگاک���ه دا ئ���ه و به ڕێوه به ره به ویستی خۆی و به ده ر له رێنماییه کان فه رمانب���ه ر ده گوازێت���ه وه و که س���ه ر نزیکه کان���ی خ���ۆی داده مه زرێنێ���ت، له به رامبه ریش���دا به ڕێوه به ره ک���ه ئه و

تۆمه تانه ڕه تده کاته وه .

فه رمانبه ران���ی زۆری به ش���ێکی به ڕێوه به رایه تی ده زگای خانه نش���ینی س���ه ر پێش���مه رگه ی کاروب���اری به وه زاره ت���ی پێش���مه رگه، ناڕازیی���ن چه ن���د له به ڕێوه به ره که ی���ان و فه رمانگه یه وه له و س���ه رچاوه یه کیش پێش���ێلکارییه له س���ه ر زانیاری���ی به ڕێوه ب���ه ره ئ���ه و یاس���اییه کانی وت���ه ی به پێ���ی ده درکێنێن���ن. س���ه رچاوه یه کی ئاوێن���ه له ن���او ئه و فه رمانگه یه وه ، به ڕێوه به ری فه رمانگه که ده س���ه اڵتێکی ڕه های هه یه و به ویستی وه ک له ڕێنمایی���ه کان، دور خ���ۆی و فه رمانبه ره کانی له س���زادان، جۆرێک دیکه ، فه رمانگه کانی بۆ ده گوازێته وه به بیانوی ئه وه ی کارمه ندی زۆره ، به اڵم له الیه کی دیکه شه وه فه رمانبه ری دیکه

داده مه زرێنێت. هه روه ها فه رمانبه رێکی ئه و فه رمانگه یه ش رایگه یاند که هه مو فه رمانبه ره کان���ی ده زگاکه مه ترس���ی ب���ه اڵم له س���ه ره . گواس���تنه وه یان به ڕێوه ب���ه ری فه رمانگه ک���ه ، عه بدواڵ ئیسماعیل ناس���راو به )عه بدواڵ کانی به رد( ئ���ه وه ڕه تده کاته وه و به ئاوێنه ی راگه یان���د که به فه رمان���ی ئه وان هیچ نه گواس���تراوه ته وه و فه رمانبه رێ���ک ئاگاش���ی له وه نییه فه رمانبه ری نوێ

له ده زگاکه یاندا دامه زرابێت.له فه رمانبه ران یه کێک وته ی به پێی به ه���ۆکاری ئه وه ی ئ���ه و فه رمانگه یه به شێکی زۆری کاره کانی ده رچونه بۆ مانه وه ی سلێمانیی و شاری ده ره وه ی زیات���ری پێویس���تیی تێده که وێ���ت، به فه رمانبه ری کوڕه . به اڵم به پێچه وانه وه به ش���ی زۆری فه رمانب���ه ره کان کچن و له ب���ه رده م ئاس���ته نگی ئه م���ه ش کاری فه رمانگه ک���ه دا دروس���تکردوه و به ش���ێک له فه رمانبه ره کچه کانی ئه و فه رمانگه ی���ه به و هۆیه وه کێش���ه یان له گه ڵ خانه واده کانیان بۆ دروستبوه .

هه روه ه���ا به پێ���ی زانیارییه کان���ی به ش���ێکی ئاوێن���ه ، س���ه رچاوه که ی به ڕێوه به ری به ش���ه کانی فه رمانگه که ، بڕوانام���ه ی نزمیان هه ی���ه و تیایاندایه بڕوانامه ی شه ش���ی ئاماده یی و س���ێی ناوه ن���دی هه ی���ه، ب���ه اڵم کراونه ت���ه به ڕێوبه ری به ش ته نانه ت یه کێک له و به ڕێوه به ری به شانه ژوری فه رمانگه که ی به کارده هێنێ���ت و وه رزش���کردن ب���ۆ

پێداویس���تیه کانی وه رزشی بۆکسێنی دان���اوه و رۆژانه له کات���ی ده وامکردندا وه رزش ده کات، له گه ڵ ئه وه ی که سی شایسته تر هه یه بۆ ئه و به ڕێوه به رانه . به اڵم به ڕێوه به ری فه رمانگه که ده ڵێت راس���ته تیایاندایه ده رچوی ئاماده یی پیشه یی)بازرگانیه ( به اڵم به شایسته یی

بونه ته به ڕێوبه ری به ش. به وت���ه ی ئه وان���ه ش، س���ه ره ڕای سه رچاوه که ی ئاوێنه ، به ڕێوه به ری ئه و فه رمانگه یه چه ند خزمێکی نزیکی خۆی به رزکردونه ته وه . پله ی دامه زرانده وه و له وانه کوڕه که ی و بوکه که ی و خوشکی بوکه که ی. هه رچه ن���ده به ڕێوه به ره که دامه زراندن���ی ئ���ه و خزمان���ه ی خۆی به اڵم ڕه تناکات���ه وه ، له فه رمانگه ک���ه رایده گه یه نێت که ئه و که سانه به هه قی

خۆیان دامه زرێنراون.ئه و س���ه رچاوه یه ی ئاوێنه ئاماژه ی به وه ش���کرد به ڕێوه ب���ه ری ده زگاک���ه ده س���ه اڵتێکی ره های بۆ خۆی داناوه و هیچ پ���رس و ڕای���ه ک به فه رمانبه ران و ته نان���ه ت به س���ه رۆک به ش���ه کانیش ته نها "فه رمانبه ره کان ده ڵێت ناکات و مۆڵه تی چا خواردنه وه یان به ده س���ت

خۆیانه" .یه کێکیش له و فه رمانبه ره گوازراوانه که ماوه یه ک به ر له ئێسته گوێزراوه ته وه بۆ ئاوێنه ئاشکرایکرد که به هیچ جۆرێک ئ���اگاداری بڕی���اری گواس���تنه وه که ی نه بوه و تائێستاش نازانێت بۆچی له و

فه رمانگه یه گوازراوه ته وه .

بزوتنه وه ی گۆڕان زیاد له هه ر شتێك له چونه ناو حكومه تدا چاوی له سه ر وه زاره ت����ی ناوخۆی����ه ، زۆرێك ئه مه به الیان����ه وه جێی پرس����یاره ، بۆچی گۆڕان به م ئه ندازه یه پێداگری له سه ر

وه رگرتنی ئه م پۆسته ده كات؟

س����ه رچاوه تایبه ته ك����ه ی ئاوێن����ه گۆڕانه وه ، له دی����دی ك����ه رایگه یاند پێش����تر س����ه ركرده یه ك هه بو له ناو نیش����تمانی كوردستاندا كه یه كێتی پۆس����ت و بڕیاره كانی ده زگای زانیار و دژه تیرۆرو فه رمانده یی گشتی هێزی پێشمه رگه و دارایی گشتی و سكرتێری گشتی یه كێتیشی له ئه ستۆدا بو، كه ئه ویش تاڵه بانی بو، ئێستا له غیابی پی����اوه دا، ئه و له س����اڵێكی زیات����ر ئ����ه و هێ����زه ئه من����ی و چه كدارانه ی له س����ه ر یه كێتی ماڵن، بڕیارده رێكی مه ركه زی����ی و لێپرس����راوانه یان نییه ، خه ریكه دابه ش ده بن به س����ه ر چه ند گروپێكی بچ����وك بچوكی جیاجیادا،

كه به الی ن����ه ك ئه وانه ی ركه به ریانن هه ندێك به ڵك����و مه ترس����ین، جێی له وانه ی له ناو یه كێتیشدان له ده ستی باش����ترین پارێزراونی����ن، ئه م����ان به ڵگه ش یاداشتی هه ردو جێگره كه ی س����كرتێری گشتی یه كێتی ئاماژه یان به "ترس����اندن و ته رهیب و ته رغیب"ی ده زگا ئه منی����ه كان له ن����او جومگه و ك����ردوه و یه كێتی����دا ئۆرگانه كان����ی داوا ده ك����ه ن بواری یاساش����كێنیان پێنه درێت، هه ر له م روانگه یه ش����ه وه گۆڕان مه به س����تیه تی بۆ ئه نجامدانی گۆڕان����كاری ل����ه و ده زگاو پۆس����ته ئه وانه ی په لكێش����كردنی ئه منیانه و داوای یاس����اییان له سه ره بۆ به رده م دادگا، به وه رگرتنی وه زاره تی ناوخۆ له قۆناغی بتوانێت پشتئه ستوربێت و یه كه مدا له سلێمانی ئه و داموده زگایانه بخات����ه چوارچێوه یه ك����ی یاس����ایی و جورئه ت����ی ك����ه س دیس����پلینكراوو یاساش����كێنی به رامبه ر به هیچ الیه ك

نه كات.

یان‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ‌یان‌ئۆپۆزیسیۆنبۆچی‌‌گۆڕان‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆی‌‌مه‌به‌سته‌؟

س���ه رۆك وه زیرانی عێ���راق ئاماژه به وه ده كات كه وه فده كه ی هه رێم بارزان���ی ئه وه یانك���ردوه داوای ده س���ه اڵتی هه بێت پاره له حسابی تایبه ت���ی ن���ه وت بجوڵێنێت، ئه و ده ڵێت "له دادگای ئیتیحادی داوای یاساییمان له سه ر حكومه تی هه رێم و ئه و كۆمپانیا نه وتیانه تۆماركردوه

كه گرێبه ستیان له گه ڵ كردوه ".

له گ���ه ڵ له چاوپێكه وتنێكی���دا كه ناڵی NRT كه س���به ی ش���ه و په خ���ش ده كرێت، ن���وری مالیكی سه رۆك وه زیرانی عێراق سه باره ت به چه ندین پرسی گرنگ بۆ خه ڵكی

كوردستان ده دوێت.توان���ا عوس���مان به ڕێوه ب���ه ری كه ناڵی NRT كه چاوپێكه وتنه كه ی راگه یاند به ئاوێن���ه ی ئه نجامداوه ، "له چاوپێكه وتنه كه دا نوری مالیكی له دادگای كه ئاش���كراكرد ئه وه ی یاس���اییان س���كااڵی ئیتیح���ادی له سه ر حكومه تی هه رێم و كۆمپانیا له س���ه ر تۆماركردوه بیانی���ه كان مه س���ه له ی نه وت و پێش���ێلكردنی ده ستورو سه روه ریی خاكی عێراق و حكومه تی هه رێمیشی تۆمه تباركرد به وه ی كه سامانه سروشتییه كانی عێراقی ته سلیم به توركیا كردوه ".

توانا عوس���مان وت���ی "مالیكی باس له وه ده كات كه داواكارییه كی وه فده كه ی هه رێم له به غدا ئه وه بوه

بارزانی ده س���ه اڵتی ئه وه ی هه بێت پاره له حس���ابی تایبه ت به فرۆشی نه وت بجوڵێنێ���ت، ئه مه ش گرفتی ئه وه ی بۆ دروستكردون كه له دوای هاتن���ی وه فده كه ، به س���ره ییه كان ئه وانیش كه داوایانكردوه هاتون و

هه مان مافیان هه بێت له به رئه وه ی ده ژیه نێ���ت و عێ���راق به س���ره پارێزگاری به سره ش بتوانێت وه ك جواڵندنی مافی هه رێم س���ه رۆكی پاره ی له حس���ابی تایبه ت به نه وت

هه بێت".

مالیكی‌:‌له‌دادگای‌‌ئیتیحادی‌‌داوای‌‌یاساییمان‌له‌سه‌ر‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌تۆماركردوه‌

نوری مالیكی

وه فدی پارتی بۆ الی گۆڕان

ئا: جێگر خدر

به هۆی كێشه ی داراییه وه بۆنه نه ته وایه تیه كان پشتگوێده خرێن و

ئه مساڵ یادی راپه ڕینی گه لی كوردستان ته نها به الفیته نوسین

ده كرێته وه ، كوڕی یه كه م شه هیدی راپه ڕینیش ئه مه به بێڕێزی بۆ

شه هیدان و به شداربوانی ئه و رۆژه وه سف ده كات.

به پێی ئه و زانیاریانه ی ده ست ئاوێنه كه وتون، ئه مس����اڵ ب����ۆ یادكردنه وه ی راپه ڕینه جه ماوه رییه كه ی س����اڵڕۆژی 5ی رۆژی ده كه وێت����ه ك����ه ،1991ئازاری هه مو س����اڵێكه وه ، له س����نوری به ئی����داره ی س����لێمانی ، پارێ����زگای ئاماده كارییه ك هیچ راپه ڕینیش����ه وه ، قه یرانی ئ����ه و هۆكاره كه ش نه كراوه ، ب����ێ پاره ییه یه كه ئێس����تا حكومه تی

هه رێمی كوردستانی تێكه وتوه . س����ااڵنی رابردو یه كێك له و شوێنه گشتییانه ی كه بۆ ئه م یاده به شێوه یه كی سه رنجڕاكێش ده ڕازێنرایه وه ، شه قامی سالمی ناوجه رگه ی سلێمانی بو، به اڵم پێده چێت ئه مس����اڵ جگه له هاژه هاژ و هۆڕینی ئۆتۆمبیله كان، هیچ دیمه نێكی دیكه بۆ ئه و یاده به خۆوه نه بینێت.

به رپرس����ی ره فی����ق، زه رده ش����ت راگه یاندنی شاره وانی سلێمانی ئاماژه ی به وه كرد كه هیچ به رنامه یه كیان نیه بۆ ئه و یاده و ئه و رۆژه ش كراوه ته پشوی ره س����می ، "ته نها الفیته ده نوسین به و

بۆنه یه وه ". راپه ڕینه جه ماوه رییه كه له ناوچه یه كی س����ه ریهه ڵدا كوردس����تانه وه هه رێمی كه رانیه ی����ه ، هه ر ئه مه ش����ه نازناوی

ده روازه ی راپه ڕینی پێبه خشیوه ، به اڵم ئه مس����اڵ له وێش هیچ ئاماده كارییه ك

نه كراوه . له الیه ن خۆی����ه وه حه مید عه بدواڵ سه رپه رش����تیاری ئیداره ی راپه ڕین بۆ ئاوێنه باس����ی له وه كرد كه "له مساڵدا به هۆی ئ����ه و كێش����ه دارایی����ه ی كه تێیكه وت����ووه ، هه رێ����م حكومه ت����ی هی����چ بودجه یه كی تایب����ه ت بۆ یادی راپه ڕینی ڕانیه ته رخاننه كرا"، ئاماژه ی به وه شكرد كه له مساڵدا یاده كه ته نها

ب����ه و كارو چاالكیان����ه ده كرێته وه كه "پاره یان تێناچێت".

ئه م����ه له كاتێكدای����ه ب����اس ل����ه وه ده كرێ����ت له رۆژی 10ی ئ����ه م مانگه وه چه ندین ئاهه نگ و رێ و ره سمی تایبه ت له شاری هه ولێر ئه نجامبدرێت به بۆنه ی س����اڵیادی راپه ڕی����ن و ئاماده كاری����ی بۆ ناس����اندنی زیات����ری هه ولێر وه ك پایته ختی گه شتیاریی واڵتانی عه ره بی به اڵم له په یوه ندییه ك����دا نه وزاد هادی پارێزگاری هه ولێر ئام����اده نه بو هیچ

لێدوانێ����ك له و باره ی����ه وه بدات و ئه م زانیارییانه پشتڕاست بكاته وه .

راپه ڕی����ن یادنه كردن����ه وه ی بوه ت����ه جێگ����ه ی ره خنه ی به ش����ێك پێیانوایه حكومه ت له هاونیشتمانیان و پالنی گونجاوی نیه بۆ رێكخستنی ئه و بۆنانه . ئه نوه ر قادر ئه ندام په رله مان له سه ر فراكس����یۆنی گۆڕان بۆ ئاوێنه ئاماژه ی به وه دا كه ئه م یادنه كردنه وه یه "بۆ بێپالنی حكوم����ه ت ده گه ڕێته وه و به ه����ه ر بیانویه ك بێ����ت بێڕێزیكردنه

به ئیراده ی خه ڵكی كوردس����تان و ئه و شه هیدانه ی كه له م پێناوه دا گیانیان

به ختكرد". محه م����ه د عه لی نه بی كوڕی "یه كه م شه هیدی" ڕاپه ڕین بۆ ئاوێنه ئاماژه ی به وه كرد كه یادنه كردنه وه ی راپه ڕین "ئه وپه ڕی بێڕێزییكردن و كه منرخاندنی گیانی ش����ه هیدانی راپه ڕینه و ده بوایه حكومه ت����ی هه رێم له ه����ه ر ته نگه ژه و كێش����ه یه كدا بوایه ئه و یاده شكۆداره په راوێز نه خات". وتیشی "ئێمه وه كو

له و راپه ڕین ش����ه هیدانی كه سوكاری رۆژه دا هه ڵوێستی خۆمانمان ده بێت".

له 5ی ئازاری 1991 بۆ یه كه مینجار له ش����اری رانیه راپه ڕین س����ه ریهه ڵداو هه مو س����اڵێكیش ل����ه م ڕۆژه دا یادی ئه و بۆنه مێژویی����ه ده كرێته وه ، به اڵم له مساڵدا به هۆی ئه و قه یرانه داراییه ی كه له نێوان حكومه تی ناوه ندو هه رێمی كوردستاندا له سه ر پرسی نه وت هاتۆته ئ����اراوه ، له الیه ن حكومه ته وه هیچ بڕه

پاره یه كی تایبه تی بۆ دابیننه كرا.

ئا: ئاسۆ سه راوی

په رله مانتارو هه ڵسوڕاوی لیستی گۆڕان "یوسف محه مه د" له م گفتوگۆیه ی

ئاوێنه دا ده ڵێت "ببینه وه به ئۆپۆزسیۆن به دڵنیاییه وه رێگریی ده كه ین له وه ی

حكومه تی حیزبی به رده وامبێت".

ئاوێنه : زیاتر له پێنج مانگه هه ڵبژاردن كراوه ، تا ئێس����تا په رله مان دانیش����تنی ئاسایی خۆی ده س����تپێنه كردوه و خه ڵكی به ئێوه ی په رله مانت����اران ده ڵێن موچه ی به الش وه رده گرن، له كوێی دنیا په رله مانی به م شێوه یه هه یه كه چاوه ڕوانی رێكه وتنی حكومه ت پێكهێنانی له س����ه ر الیه نه كان

بێت بۆ ئه وه ی كاره كانی ده ستپێبكات؟یوس����ف محه م����ه د: په یوه ندیه كی زۆر ئۆرگان����ی له نێ����وان په رله مان و لیس����تی په رله مانی و الیه نه سیاس����یه كاندا هه یه ، خه ڵك ده چێت بۆ هه ڵبژاردن له پێش����دا ده نگ به قه واره سیاسیه كه ده دات، ئه وجا كاندیده كان، له به رئه وه ناتوانین لیس����تی قه واره كان جیابكه ینه وه له په رله مانتاران، به تایبه ت����ی له هه ندێ باس����ی زۆر گرنگدا كه په یوه ندی به دروستكردنی حكومه ت و هه ندێ بابه تی ت����ره وه هه یه ، جگه له وه هه ر حیزبێك ك����ه ده چێته هه ڵبژاردنه وه بۆ دو مه به س����ت ده چێت، یه ك كۆمه ڵێك نوێن����ه ری خ����ۆی بنێرێت����ه په رله مان بۆ ئه وه ی به رنامه ی هه ڵبژاردنه كه ی جێبه جێ بك����ه ن، دو هه وڵ����ی ئ����ه وه ش ده دات ده سه اڵت وه ربگرێت، بۆیه ئه م مه سه له یه زۆرجار به هه ڵه لێكده درێته وه ، به داخه وه ئه زمون����ی هه رێمی كوردس����تان ئه وه مان پێده ڵێت كه تا ئێس����تا ده نگده ر، الیه نی كاندیده كانه وه ، پێش ده خاته سیاس����ی ج����ا نازانم ئه مه خاڵ����ی ئه رێنیه یان نا، وه ك بینیمان له هه ڵبژاردنه كانی پێش����ودا كاندیدی زۆر به هێز هه بو له هه ندێ الیه ن چه ند س����ه د ده نگێكی هێنا، به اڵم ئه گه ر له لیس����ته كه ی ئێمه بوایه ده نگی زیاتری

ده هێنا.بویت ل����ه وه ی په ش����یماننیت ئاوێنه :

به په رله مانتار؟یوس����ف محه م����ه د: پرس����یارێكی زۆر قورس����ه ، ناتوان����م ئێس����تا وه اڵمی ئه و

پرسیاره بده مه وه .ئاوێنه : باس له وه ده كرێت كه به ڕێزتان

به پێی رێكه وتنی الیه نه كان ده بنه سه رۆكی په رله مان، گه ر ببنه س����ه رۆكی په رله مان ده توان����ن چی بك����ه ن و چ گۆڕانكارییه ك

له په یڕه وو كاری په رله ماندا بكه ن؟یوس����ف محه م����ه د: هێش����تا زوه ب����ۆ وه اڵمی ئه وه ، له الی ئێمه كه س����مان نییه داماننابێت، پۆستی بۆ وه ربگرین، پۆست وه رناگرین تا به بااڵی كه سێكدا بیدورین، ل����ه الی ئێمه ، ت����ا پۆس����ته كان یه كالیی نه بنه وه كه سه كانی بۆ یه كالییناكرێته وه ، به اڵم هه ر ئه وه ی كه گه نجێكی وه كو من، له الیه ن بزوتنه وه ی گۆڕانه وه النیكه م كه یه كێك����م له وانه ی كاندیدم بۆ س����ه رۆكی په رله مان، هه ر ئه وه شانازیه كی گه وره یه ب����ۆ بزوتنه وه ی گ����ۆڕان و گه نجه كانی ناو ئ����ه و بزوتنه وه یه . كه كه س����ێك كاندیدی پۆستێكی وه ها گرنگ بێت و له بنه ماڵه یه كی

حكومڕانی ئه م هه رێمه ش نه بێت.ئاوێنه : بێینه س����ه ر باسی حكومه ت، ئای����ا پێتانوایه گفتوگۆكان بۆ پێكهێنانی

حكومه ت گه یشتوه ته بنبه ست؟به دڵنیایی����ه وه محه م����ه د: یوس����ف گفتوگ����ۆكان ب����ۆ پێكهێنان����ی حكومه ت گه یش����تۆته بنبه س����ت، له به رئه وه ی له م وتوێژان����ه دا ملمالنێیه ك هه ی����ه له نێوان به ره یه ك كه ده یه وێت به ره و سه رده مێك بڕۆین كه ده نگ����ی ده نگده ر ببێته پێوه ر بۆ سیس����ته می حكومڕان����ی له هه رێمدا و حكومه ت����ی جوت حیزبی له كوردس����تان نه هێڵین و س����ه رده می فیفت����ی به فیفتی و تێپه ڕنی����ن، ئی����داره دابه ش����كردنی ده سه اڵتێكی به رپرسیار به رامبه ر به خه ڵك بێنین����ه كای����ه وه ، له به رامبه ر ئه وه ش����دا ئه قڵیه تێك����ی زاڵ له ناو ه����ه ردو حیزبی حكومڕانی پێش����ودا هه یه كه ده یانه وێت، درێژه ب����ه و واقعه ی رابردو ب����ده ن و رێز بۆ ده نگی هاواڵتی دانه نێن، ش����ه رعیه تی شۆڕش����گێڕی و ش����ه رعیه تی شاخ و چه ك

بكه نه پێوه ر له دروستكردنی حكومه تدا.ئاوێنه : ئایا پارتی ده یه وێت موماته ڵه بكات و گه مه له گه ڵ ئێوه بكات، بۆ ئه وه ی

پێكهێنانی حكومه ت دوابكه وێت؟یوس����ف محه مه د: ئه وه ی كه ئێس����تا

ده یبینین، به ڵێ .ئاوێنه : به اڵم پارتی ده ڵێت "زه ره رمه ندی یه كه م له پێكنه هێنانی حكومه ت ئێمه ین،

چونكه براوه ی یه كه مین"؟له پێكنه هێنان����ی محه م����ه د: یوس����ف

حكومه تدا خه ڵكیی زه ره رمه ندی یه كه مه ، ئێمه ش كه به ش����ێك له خه ڵك����ی ده نگی پێداوین زه ره رمه ن����دی یه كه مین، له وه ی كه حكومه تێك دروست نابێت به رپرسیار بێت، جا ئێمه له و حكومه تدا بین یان نا، قسه ئه وه نییه كێ حكومڕانه ، به ڵكو گرنگ ئه وه یه چۆن حكومڕانی ده كات، ئایا ده نگی هاواڵتیان ده كرێته پێوه ر بۆ حكومكردن یان شتێكی تر، ئه مه یه كه مجاریش نییه پارتی و یه كێتی دروس����تكردنی حكومه ت دواده خه ن، ل����ه 2005/1/31، هه ڵبژاردنی په رله مانی كوردس����تان ئه نجامدرا، به اڵم دروس����تكردنی كابینه ی پێنجی حكومه ت كه وته 2006/5/7، واته دوای س����اڵێك و چوار مان����گ پارتی و یه كێتی حكومه تیان دروس����تكرد. له كاتێكدا ه����ه ر له وكاته دا له عێ����راق دو حكوم����ه ت دروس����تكرا كه یه كێكیان ئینتیقالی بو به س����ه رۆكایه تی

ئبیراهیم جه عفه ری .ئاوێن����ه : ئاخ����ر ئه وكات وه ك ئێس����تا ئۆپۆزسیۆنێكی كاریگه ر نه بو، به اڵم خۆ ئێس����تا ئێوه هه ن، ئه ی ب����ۆ ئه مه قبوڵ

ده كه ن؟یوسف محه مه د: ئه ی ئه وه نییه ئێستا

قسه ده كه ین.ئاوێن����ه : ب����ه اڵم وا پێن����ج مانگه ئێوه

به ئاس����انی ئ����ه وه ش ب����ون، بێده ن����گ له راگه یاندنه كانتانه وه ره نگیداوه ته وه .

یوس����ف محه م����ه د: ئێم����ه هه میش����ه دانوس����تاندن به نیه تپاكیی هه وڵده ده ین ده ده ین����ه ده رفه تێ����ك بكه ی����ن و به رامبه ره كانمان بۆ ئه وه ی له الی ئێمه وه هیچ كێشه یه ك بۆ دانوستانه كان دروست نه بێت، ب����ه اڵم دژی ئه و نه ریته ی پارتی و یه كێتی����ن ك����ه ب����ه رده وام هه وڵ����ده ده ن

كۆبونه وه له پێناو كۆبونه وه دا بكه ن.ئاوێنه : دۆخی یه كێتی كاریگه ری له سه ر پێكهێنانی له باره ی نه بوه گفتوگۆكانتان

حكومه ته وه ؟یوس����ف محه مه د: م����ن نازان����م ئه وه كاریگه ری����ی هه یه یان ن����ا، به اڵم ئه وه ی به الی منه وه گرنگه ئه وه یه كه پێویس����ت سیاس����یه كان، الیه ن����ه هه م����و ده كات رازیب����ن و دیموكراس����ی به ش����ه رعیه تی ل����ه ده ره وه ی ش����ه رعیه تی دیموكراس����ی هیچ ش����ه رعیه تێكی تر بون����ی نییه ، هه ر ج����ۆره ش����ه رعیه تێكی ت����ر هه ڵبژێردرێ به دڵنیاییه وه به پل����ه ی یه كه م به زیان بۆ ئه و الیه نانه ده شكێته وه كه داوای ده كات، ئه م دۆخه ی هه رێم وا له هاواڵتیان ده كات متمانه یان به پرۆسه ی سیاسی و زۆر شتی تریش نه مێنێ ، هه ر ئه وه ی كه به ش����ێك

له خه ڵك����ی ده ڕۆن بۆ س����وریا بۆ جه نگ توندڕه وه كانه وه به رێكخ����راوه په یوه ندی ده كه ن، ئ����ه و ئاماژه ی ئه وه یه كه خه ڵك چیتر ئ����ه م دۆخه ی قبوڵ نییه ، دور نییه

شێوازی تریش بگیرێته به ر.ئاوێن����ه : وه ك ب����اس ده كرێ����ت له دوا دانیشتنتاندا دوێنێ له گه ڵ وه فدی پارتی ده ستبه رداربونتان پێشنیاری له به رامبه ر له وه زاره ت����ی ناوخ����ۆ، داوای وه زاره ت����ی سامانه سروشتیه كانتان كردوه ، روانینتان

بۆ ئه م وه زاره ته چییه ؟یوسف محه مه د: هه مو ئه و سیاسه تانه ی تا ئێستا له وه زاره تی سامانه سروشتیه كان پێڕه وك����راوه تا ئێس����تا سیاس����ه تی زۆر هه ڵه ن، پێمانوایه سیاس����ه تی نه وتی ئه و وه زاره ته ، سیاس����ه تێكی نانیش����تمانیه ، سیاس����ه تێكه هه رێمی كوردستانی به ره و ئاقارێك����ی خراپ ب����ردوه ، نه وتی هه رێم وه ك په نده كوردیه كه ده ڵێت تاكو ئێستا ریقنه ك����ه ی بۆ خه ڵكی كوردس����تان بوه هێلكه كه ی بۆ خه ڵكی تر، پیسبونی ژینگه خراپبونی رێگاكان، بونه قوربانی سه دان كه س كه به هۆی ته نك����ه ره نه وته كانه وه توش����ی روداوه هاتوچ����ۆ هات����ون، ئه مه هه مو خراپی سیاس����ه تی نه وتی هه رێمه ، تاوه ك����و ئێس����تا ی����ه ك دۆالری قازانجی

نه وت����ی كوردس����تان نه چۆت����ه گیرفانی هیچ هاواڵتیه كی خه ڵكی كوردس����تانه وه ، له به رامبه ر ئه وه دا ده یان كۆمپانیای بچوك ك����ه هه ر ناویان نه بوه زۆرترین قازانجیان ك����ردوه ، به نمون����ه كۆمپانیای dnoی نه رویجی له ساڵی 2011، 110ملیۆن دۆالر قازانج����ی له هه رێمی كوردس����تان كردوه ، جگ����ه له چه نده ها كۆمپانیای بێ ناوی تر

كه زۆرترین سودمه ند بون.ئاوێنه : به اڵم ئه وان )مه به ستم هه ندێ له ده س����ه اڵتداری پارتی و یه كێتیه ( ده ڵێن هه رێمی كوردس����تانمان خس����تۆته سه ر

نه خشه ی وزه ی جیهانی ؟یوس����ف محه مه د: نه خێر راست نییه ، چونكه هه رێم هه ر له س����ه ره تای سه ده ی بیس����ته وه كه وتۆته سه ر نه خشه ی وزه ی جیه����ان، یه ك����ه م بیری ن����ه وت له هه مو رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست، له چیاسورخی نزیك خانه قی����ن له س����اڵی 1902 دۆزراوه ته وه ، كه ئێستا له س����نوری هه رێمدایه ، له هه مو رۆژهه اڵتی ناوه ڕاستدا یه كه م بیره نه وت له كوردس����تان دۆزراوه ته وه ، یه كه م بیری ناوه ڕاستدا له رۆژهه اڵتی بازرگانی نه وتی له 1927 له كه ركوك دۆزراوه ته وه ، كه واته

ئه وه راست نییه كه ده یڵێن.ئاوێنه : به ده رف����ه ت و گونجاوی ده زانن گ����ه ر داواكارییه كانت����ان جێبه جێ نه كرا ببنه وه به ئۆپۆزسیۆن وه ك خۆتان ده ڵێن،

به اڵم به بێ كۆمه ڵ و یه كگرتو؟ئه بین����ه وه محه م����ه د: یوس����ف ئه گ����ه ر به دڵنیایی����ه وه به ئۆپۆزس����یۆن بزانین ش����ه ریك نی����ن له دروس����تكردنی بڕیاری سیاس����ی له كوردستاندا، به اڵم كه به دڵنیاییه وه به ئۆپۆزس����یۆن بوشینه وه رێگریی ده كه ین له به رده وامی به حكومه تی

حیزبی .ئاوێنه : به بڕوای تۆ پارتی مه به ستیه تی به زوی����ی حكوم����ه ت پێكبهێنرێ����ت، یان ده یه وێ����ت ئ����ه م دۆخه به مج����ۆره درێژه

بكێشێت؟یوس����ف محه مه د: ئه گه ر پارتی س����ور بوایه له س����ه ر ئ����ه وه ی به زویی حكومه ت پێكبهێنێ ، النیكه م پابه ند ده بو به و كاته ی رایانگه یاندبو خۆیان له سه ركردایه تی كه كه له كۆتایی مانگی دو حكومه ت دروست ده كرێ ، كه واته مادام پابه ند نه بون، به وه به رپرسیارێتی ئه وه یان ده كه وێته ئه ستۆ

كه حكومه ت تا ئێستا پێكنه هاتوه .

یادنه كردنه وه ی راپه ڕین "ئه وپه ڕی

بێڕێزییكردن و كه منرخاندنی

گیانی شه هیدانی راپه ڕینه و ده بوایه حكومه تی هه رێم له هه ر ته نگه ژه و كێشه یه كدا بوایه

ئه و یاده شكۆداره په راوێز نه خات

3)418( سێشه ممه ‌2014/3/4هه‌نوکه

به‌هۆی‌‌بێ‌پاره‌ییه‌وه‌،‌ته‌نها‌به‌الفیته‌‌یادی‌‌راپه‌ڕین‌ده‌كرێته‌وه‌که‌س‌یادی‌راپه‌ڕینی‌له‌بیرنه‌ما

"گفتوگۆكان‌بۆ‌پێكهێنانی‌‌حكومه‌ت‌گه‌یشتوه‌ته‌‌بنبه‌ست"

دیمه نێک له ڕاپه ڕینه که ی ساڵی 1991 فۆتۆ: فایه ق حه مه ساڵح

ریکالم

هەنوکە(418( سێشه ممه 42014/3/4

كۆمپانیای‌‌ماس‌ده‌یان‌ملیۆن‌دۆالر‌به‌نایاسایی‌‌‌وه‌ك‌قه‌ره‌بو‌‌وه‌رده‌گرێت سه رتیپ جه وهه ر

جومگه كان���ی هه م���و پێده چێ���ت گه وره یان گرفتی له م واڵته حوكمڕانیی هه بێت، گرفتی به ڕێوه بردن و ئیداره دان و كابانیی كردن، هه رچی لچكێكی ئیداره ی ئه م واڵته ی پێده درێت ئیدی مه پرس���ه چی لێ���ده كات و چ���ی به س���ه ردێنێ ، ده یگری���ت و هه ركوێ���ی هه رچ���ی و ده ستنیش���انی ده كه ی���ت دونیای���ه ك گرفت و كێش���ه هه یه ، هیچ ده زگایه كی ئه م واڵته راس���ته ڕێ ناڕوات، به شێك له وان���ه ی به رپرس���ێتی دام���وده زگای خراوه ته ئه ستوریان پاره ی هه ستیارو به رده ست، ئیدی مه پرسه چی ده كه ن؟ ئ���ه ی ئه گه ر لێگه ڕێن دۆس���ییه و تاق و دۆاڵبی���ان هه ڵده ینه وه ت���ۆ بڵێی چی

لێده ربكه ین؟دوایین که موکوری ئه و گرێبه س���ته یه كه وه زیری كاره ب���ا له گه ڵ كۆمپانیای ماس كردی، ب���ۆ فراوانكردنی توانای به رهه مهێنانی كاره با، كه س���ه ره نجام به هۆیه وه دوای دو س���اڵ ده یان ملیۆن قه ره ب���و به نایاس���ایی وه ك دۆالری له حكوم���ه ت وه رگرتوه و تا ئێس���تاش به وردی نازانرێت بڕی ئه و خه س���اره ته چه نده كه به هۆی ئه م گرێبه س���تانه وه كوردس���تان خه ڵك���ی له حكوم���ه ت و كه وتوه و وه زیریش شتێكی نه كردوه .

له كۆتایی ساڵی 2011 حكومه تی هه رێم گرێبه س���تێكی نوێ له گه ڵ كۆمپانیای ماس ئیم���زا ده كات ب���ۆ فراوانكردنی توانای به رهه مهێنانی كاره با، به جۆرێك توان���ای به رهه مهێنانی وێس���تگه كانی له هه ولێ���ر ل���ه 500 میگاوات ب���كات به توانای له س���لێمانی می���گاوات، 1000

ل���ه 750 میگاوات بكات به رهه مهێنانی به دو هێنده و له دهۆكیش به هه مانشێوه ، به اڵم مه رج���ی حكومه ت���ی هه رێم بۆ كۆمپانیاكه ، له گه ڵ فراوانكردنی توانای به رهه مهێنان���دا، دانان���ی ژماره ی���ه ك وێس���تگه ی گۆڕین���ی كاره بای���ی 400 KVی���ه له س���ه ر خه رج���ی كۆمپانیای م���اس، ئه مه ش ب���ۆ مس���ۆگه ركردنی گواس���تنه وه ی كاره با له وێستگه كانه وه بۆ شارو ش���ارۆچكه كان، چونكه به بێ دامه زراندنی ئه م وێس���تگانه ناتوانرێت ئه و بڕه زی���اده ی كاره با بگوێزرێته وه ، چونكه ئه و وێستگانه ی ئێستا هه ن كه KV 32 ین و توانای گواستنه وه ی ئه م ب���ڕه زۆره ی كاره بایان نییه ، به كورتی به رهه مهێنانی توان���ای فراوانكردن���ی گرێدرا كۆمپانیاكه وه له الی���ه ن كاره با

به دانانی وێستگه ی 400 كه ی ڤی.ل���ه م گرێبه س���ته كۆمپانی���ای ماس قازانجی گ���ه وره ی كرد، چونكه به پێی گرێبه ستی سه ره تایی، حكومه تی هه رێم كاره ب���ا به فول به ره���ه م له كۆمپانیای ماس ده كڕێت، واته ب���ۆ نمونه ئه گه ر 1000 م���اس كۆمپانی���ای له هه ولێ���ر می���گاوات كاره ب���ا به رهه مبێنێت ئه وا حكومه ت���ی هه رێم مولزه م���ه به كڕینی ته واوی ئه و 1000 میگایه بۆ ماوه ی 24 كاتژمێ���ر له رۆژێكداو بۆ ماوه ی 30 رۆژ له مانگێكدا، به پێی گرێبه سته كه ، ئه گه ر له حاڵه تێكدا سوته مه نی نه بو یان هه ر هۆكارێكی دیكه بوه هۆی وه ستاندن و ه���ه ر وێس���تگه یه كی ئیش���نه كردنی نه توانرا ی���ان كاره با به رهه مهێنان���ی كاره با بگوێزرێت���ه وه ، ئه وا حكومه تی هه رێ���م مولزه مه به خه رجكردنی پاره ی ته واوی به رهه می كۆمپانیاكه واته 1000 هۆكارێكی ئه گ���ه ر به اڵم میگاواته كه ،

به كۆمپانیاكه وه په یوه ن���دی كه دیكه هه بو، بوه هۆی وه ستانی وێستگه كان، ئ���ه وا كۆمپانی���ای به رهه مهێنی كاره با به پێدان���ی س���ه عاتی زی���اده ی كاره با )ئیزاف���ی( ئه م قه ره ب���وه ی حكومه ت

ده كاته وه . له ماوه ی یه ك ساڵی دوای ئیمزاكردنی فراوانكردنی وێستگه كان گرێبه س���تی وات���ه س���اڵی 2011، كۆمپانیای ماس هیچ وێس���تگه یه كی گۆڕینی كاره بایی KV 400 دانه ن���ا، ك���ه ده بو له س���ه ر خه رجی خ���ۆی دایانبمه زرێنێت، دوای ساڵی له كۆتایی پێش���ێلكردنه ش ئه م 2013 وه زی���ری كاره ب���ای هه رێم له گه ڵ كۆمپانیای ناوبراو رێكه وتنێكی دیكه ی كرد بۆ درێژكردنه وه ی ته مه نی كاركردنی كوردستان له هه رێمی ماس كۆمپانیای له 15 س���اڵه وه بۆ 30 س���اڵ، ئه مه ش به مه رج���ی دانانی وێس���تگه ی دیكه ی گۆڕین له ج���ۆری KV 400 له كاتێكدا ئه م وێستگانه ی پێش���و له گرێبه ستی

دانه ناوه . به پێی زانیاریی سه ره تایی له ماوه ی دو س���اڵی راب���ردو حكومه تی هه رێمی كوردس���تان به هۆی نه بونی وێستگه ی 400 كه ی ڤی نه یتوانیوه بڕی كاره بای به رهه مهات���و بگوێزێت���ه وه بۆ ش���ارو ش���ارۆچكه كانی كوردستان، له كاتێكدا بڕی كاره بای به رهه مهاتو هه مو كاتێك زۆر بوه ، به ه���ۆی ئه م كه متواناییه كه كۆمپانیا لێی به رپ���رس بوه و وه زیری كاره با خۆی لێ بێده نگ كردوه )یانیش نه بون���ی س���وته مه نییه وه (، به ه���ۆی حكومه تی هه رێم له ماوه ی ئه م زیانێكی ئێجگار گه وره ی به ركه وتوه ، تا ئێستا به وردی نازانرێت چه نده به اڵم به ده یان ملیۆن دۆالر ده خه مڵێنرێت و هه رایه كی

گه وره ی له سه ر دروستبوه ، به پێی ئه م زانیارییان���ه حكومه تی هه رێم له ماوه ی دو س���اڵی رابردو نزیك���ه ی 200 ملیار دین���اری وه ك قه ره ب���وی كارنه كردنی وێس���تگه كان داوه ته كۆمپانیای ماس، به پێ���ی زانیاریی���ه كان زۆرب���ه ی ئه م زیانه به هۆی دانه نانی وێستگه ی 400 KVیه وه ب���وه كه ده ب���و كۆمپانیاكه ملیۆن )به ده یان ك���ه دایبمه زرێنێت، دۆالر ده خه مڵێنرێ���ت(، هه وڵێك هه یه ب���ۆ لێكۆڵینه وه له م زیانه گه وره ی به ر حكومه ت كه وت���وه به تایبه تیش هۆگر شاڵیی ، بریكاری وه زیری كاره باو قوباد پێش���كه وتوی راوێژكاریی تاڵه بانی���ی

سه رۆكایه تی ئه نجومه نی وه زیران.به پێی زانیارییه كان دوای ئیمزاكردنی ته مه نی درێژكردن���ه وه ی گرێبه س���تی كاره باو له الی���ه ن وه زیری كۆمپانیاكه ژماره یه ك لێپرسراوی دیكه ی حكومه ت، هه ری���ه ك له بریكاری وه زی���ری كاره با و قوب���اد تاڵه بانیی گ���ه وره راوێژكاریی ت���ه واوی ئه نجومه ن���ی وه زی���ران، گرێبه س���ته كه راده گ���رن، به وپێی���ه ی پاره یه كی یاس���ای كردوه و پێش���ێلی زۆری به نایاس���ایی له حكومه ت به ناوی

قه ره بو وه رگرتوه .ئێس���تا ن���ه ك داوای جێبه جێكردنی ك���ۆی به نده كانی گرێبه س���تی یه كه م كه تیای���دا كۆمپانیای م���اس توانای به رهه مهێنانی خ���ۆی كرده دو هێنده ، به ڵكو داوایانكردوه كۆمپانیای ماس بڕی ئ���ه و پاره یه ش بۆ حكومه ت بگێڕێته وه ك���ه به هۆی دانانی وێس���تگه كانی 400 كه ی ڤی له ماوه ی دو ساڵی رابردو به ر

حكومه ت كردوه .به پێ���ی زانیاریی���ه كان گرێبه س���تی له الی���ه ن كاره ب���ا به رهه مهێنان���ی

ئیجح���اف و )م���اس( كۆمپانی���ای الس���ه نگییه كی گ���ه وره ی له خزم���ه ت كۆمپانی���ا تێدای���ه و حكومه تی هه رێم به هۆی ئه م گرێبه سته وه سااڵنه سه دان به رده كه وێت، زیانێكی گه وره ی ملیۆن دابینكردنی ل���ه وه ی چونك���ه جگ���ه س���وته مه نی له سه ر حكومه ته ، هاوكات س���ااڵنه به هۆی وه ستانی وێستگه كانی به رهه مهێنان ده یان ملیۆن دۆالر زیانی

به رده كه وێت.تاك���ه وه زاره تێ���ك له م���اوه ی پێنج س���اڵی رابردوی حكومه ت���ی هه رێم كه كه مترین قسه ی له سه ر كراوه و زۆرترین كاره بایه ، هه ب���وه وه زاره ت���ی گرفتی ده ش���ێت بڵێی���ن ئه گ���ه ر بچین���ه ناو نوسینگه ی نهێنییه كانی پڕ دۆس���ییه وه زیرو ئ���ه و گرێبه س���تانه ی له ماوه ی پێنج س���اڵی رابردو ئیمزای كردون تۆ بڵێی چ هه رایه ك دروس���ت بێت و چی

بدۆزینه وه ؟!ئه م وه زیره ، به پێی بڕیارێكی تایبه تی خۆی لێدوانی له هه مو كاربه ده س���تانی وه زاره ته ك���ه ی قه ده غه ك���ردوه جگ���ه له وته بێژێك���ی وه زاره ت نه بێ����ت، كه ئه مه پێچه وانه ی یاساكانی كوردستان و

ده ستوری عێراقه .مه خاب���ن له ب���ری الدان و لێپێچنه وه ل���ه م وه زی���ره ، ئه نجومه ن���ی وه زیران له س���اڵی 2012 بریكارێكی بۆ وه زاره ت دان���ا له پێن���او به رزه فتكردن���ی كاره نایاس���اییه كانی وه زاره تی كاره با، له م پێناوه شدا تا ئێس���تا چه ندین هه وڵی خراپ به كارهێنانی ده س���ه اڵت رێگریی

لێكراوه .

Facebook/sarteep Jawhar

!!!!"#$%&'()"#$%&'()"#$%&'()"#$%&'()*+*+*+*+,&-'.('/*0#123,&-'.('/*0#123,&-'.('/*0#123,&-'.('/*0#123!!!!"(&'4-5"(&'4-5"(&'4-5"(&'4-5****

6784$96:*10'#$#1-'/*;77<=8>*$3=6:6784$96:*10'#$#1-'/*;77<=8>*$3=6:6784$96:*10'#$#1-'/*;77<=8>*$3=6:6784$96:*10'#$#1-'/*;77<=8>*$3=6:****

10'?12&'@*7*;:=-9*;=$'AB83*;=1->*8C*D#23*7*6E17$#*"F&G7$H#8510'?12&'@*7*;:=-9*;=$'AB83*;=1->*8C*D#23*7*6E17$#*"F&G7$H#8510'?12&'@*7*;:=-9*;=$'AB83*;=1->*8C*D#23*7*6E17$#*"F&G7$H#8510'?12&'@*7*;:=-9*;=$'AB83*;=1->*8C*D#23*7*6E17$#*"F&G7$H#85********

"#$%&'()*IJ=$/+**;=1E$K!"#$*** J=$/* "H#$/* ;77:* ;L&7=%*E$K=1;*!"#$** M&'4-5* ;678#:29* "#$%&'()* ;=$B!*0#123

,&-'.('/!*"#$%&'()!** 7* ;:* 67&-N* 8>;77<=* 8>* ;$3=6:*O1-'/*7**"48G$)89* 6=783O1=1:8G$/=8)**$567=857O1=$9$G0'/*10?12&'@*;=8P#1=8)*8C*10#$96=1->*,8Q=8)*8C*R676:29*

8.4789=8)* ,8K* ;=1:$3$K* 678FGS#* 8C* ;678K* &->*T>8G6=783* U*8>* 8(&'4-5* ,8K* ;678#:29*TGVH#23*7*TG246=783*;=1->*;=$9*W&G2#6:1:*;=$'AB83*W&'>6:*7*6=783*"F&'.478FX&'Y*8>*

;=1->* 8C*"#:2FGE1-X&'Y* 7* ;=$'AB83* "4=89*?12&'@* 7* O$A):=-9* 8C* O$#1-'/10R**$567=858F#-Z* "#$%&'()* ;=$B* 8C* ;E$)$.'>* "#$96712)$#* 8.&G-B* 8C* [&'98G* 8A&'>6:*8C*1:$AP&'K*

*"(&'4-5!,-&'.('/* 0#123+*"#$%&'()*!*"#$96=$B* ,8Q=8)*8C*W&G2#6:1:*M&'4-5*TG24E=8>* 8>\12&'@*7*O$A):=-9*U**

* O8G]* 8C* 8(&'4-5* ,8K!*\7=$^D.G0_C&-5!676*R6712FA)7=:"7* O8G]* 8C!;$'#$`/&-9**7* M&'4-5* "#$9$H#12G8),&-'.('/+W)1<=67$#* "4$_C85L&7=** !RW&G2>6:6-&G<=8>*7*L&72Y* a/8b&')* 8>6*;

c8>7$5*W&G2#6:1:*10#$'#1-&'#*8CU8(&'4-5*,8K*62&'A)8K*d.&'Y8G*8C*&'*,&-b#**7!(&**=77L7*((*eG-)*f8gG$4** 7)*eG-)!h'4-'9SF&'K* !7*8#$5$B* eG-)* i8G*67-4$bF&'Y* U*,8K

8#1=$9&-5* 78K* RE17$'Q* "98'GE$)$.'>* 7* 8#$'G0#8j8gG$4O** "(&'4-5* 89!,-&'.('/* 0#123+*"#$%&'()*!O896:*8>**"98G8#-k;7-478FX&'Y**;=8#-5E$)$.'>*;=$GE10#8K*7"GU**

8>* f6=$>8)*78K* ;=&-Q** ;8#178#:=1-N* 7* O:=1-N* 89* 8C!,&-'.('/* 0#123+*"#$%&'()*!G=* 89* 8G10&'4* e#1=&-APG=* 7* 8#$lAX&'Z* &")* RW&G296:* c8FX&'Y*7* "#$.>-C* e#1=&-AP

e#1=&-APG=**O$98'#$b'Q*8#:=1-N*89L&7=*"G1m&G=:*8>*O:=1-N**$567=85*7*Rf$96:*c8FX&'Y*89*67]-N*e#1=&-APG=6::*67898(&'4&-5*;8F4-C*8A&G789*d#=8)*"F&'#8n*"X&'91=*;71784

=$B689*"#$98#1-'/*8A&'XN8>6:*U**&-C&-.984*TG246E$4*89*8G10&'4*;6=783*"P#12o#&-9*"F&'_C&-5*8G62&'A)8K*d.&'Y*8(&'4-5*,8KL*;$G

D#6=*7*D#6:*7*W&G236:&-N8C&*!**")=-98G10&'4R*"_C&-5*$567=85**;$H&'Q*89*O$98#&->+""** 7* R678A&'>6:* J89* "#7->* &p838C'*;=77L**,8Q=8)* 89* E17$'Q* ;8#1-&'Y* 8>* 678#->&-9

له وه زاره تی كاره با كه س بۆی نییه نهێنییه كانی نوسینگه ی وه زیر

بزانێت

ڕاپۆرتی مەیدانی ڕۆژ ئەحمەد

یەکینەکان����ی هەین����ی س����ەرلەبەیانی پاراستنی گەل )یەپەگە( له ئۆپه راسیۆنێکدا لەژێر ناوی "بەرگری ڕەوا" ناوچەکانی تەل مەعروفیان ڕزگارکرد، هەمان ڕۆژ له گوندی خربەت ئەلبەنات له سەری کانیێ چەکدارە توندڕەوەکان هێرشیان کرد بەاڵم یەپەگە لەسەر رێگا کەوتە پێکدادانەوە لەگەڵیانداو ش����کاندنی، هەروەها بەرەی کورد کە سەر بەس����وپای ئازادی س����وریایە لەژێر ناوی "ئۆپه راس����یۆنی پارێ����زگاری کەرام����ەت " ناوچەی ئەع����زازی نزی����ک حەلەبیان لەو

هێزانە پاککردەوە.ناودەنگترین دیارتری����ن و مەعروف تەل ناوچ����ە بو کە ئازادکرا، ب����ەاڵم هێزەکانی یەپەگەو ڕۆژنامەنوسان بەسەر باژەرۆکێکدا چون، کە ئەوپەڕی سوکایەتی بەهەمو بنەما مرۆی����ی و ئاینیەکان تیادا کرابون لەس����ەر دەس����تی هێزە ئیس����امیە توندڕەوەکان، دیارترینی����ان، کە لۆگۆی خۆیان لەس����ەر دیوارەکان و مزگەوتە ڕوخاوەکەی نوسیبو، چەکدارەکانی دەەوڵەتی ئیسامی عێراق و

شام )داعش( بون.ڕۆژێک پێش ئۆپه راسیۆنەکەی یەپەگە، پێنجشەممە، زیاتر له هەزار چەکداری گروپە ئیس����امیە توندڕەوەکانی بەرەی نوسرە و داعش و گروپی ئەحرار ش����ام هێرشیان بۆ سەر تەل مەعروف له رۆژئاوای کوردستان ک����رد، دواتر زۆرێک له ماڵ����ە کوردەکانیان دەربەدەر ماڵباتەکانیش س����وتاند و لەوێ بون. لەژێر ناوی ئیسامیش����دا، مزگەوتی مەزنی ن����او ت����ەل مەع����روف و مەرقەدی ناسراوی شێخ عیزەدینی نەقشبەندیشیان

لەوێ بە تی ئێن تی تەقاندەوە.ئەو گروپە چەکدارە ئیس����امیانە وەک له ک����ورد تۆڵەکردن����ەوە "ئۆپه راس����یۆنی ڕوپەل����ی ناس����اندبو. "هێرش����ەکەیان تویتەری داعش له س����ەر س����وتاندنی ماڵە کوردەکان و مزگەوت و مەرقەدەکەی شێخی نەقشبەندییان له تەل مەعروف، رایگەیاند: "ئەم����ڕۆ ب����را جیهادیەکانم����ان مزگەوتی موشریکەکانیان لەگەڵ مەرقەدی شێخەکان تەقاندەوە. ئێس����تا مەرقەدی ش����ێخەکان لەگ����ەڵ زەوی تەختب����وە، شمش����ێرێکی دەستی جەنگاوەرێکی ئیسام لەناو تەپ و ت����ۆزی مەرقەدەکە بەماوالدا سەرکێش����ی

دەکات".ئەوکاتەی یەپەگ����ە و ڕۆژنامەوانان چونە ناو تەل مەعروف، دیمەنی ئەو مااڵنەی کە هێشتا دەسوتان لەگەڵ منارە ڕوخاوەکانی مزگەوتەکەو دیواری تەختبو هەروەها ماڵ و دوکانی تااڵنکراوی سەر سوچی کواڵنەکان،

ئامادەبوانی پێکڕا شۆک و خەمۆک کرد.هێش����تا هێزی دوەمی یەپەگە نەچوبونە ناوجەرگەی تەل مەع����روف کە هێزەکانی چەن����د الس����لکی و بەه����اوار و پێش����ەوە تەتەرێک����دا، ئاگاداریی����ان ن����ارد کە هێچ کەس����ێک نەیەتە پێش����ەوە زیاتر، چونکە کۆاڵن����ەکان مینڕێژکراب����ون لەالیەن هێزە

ئیسامیەکانەوە.چەک����دارە تون����دڕەوەکان زۆربەی زۆری

ماڵەکانیان ب����ەردەرگای س����ەری کۆاڵن و مینڕێژکردبون تا بەس����ەر هەر کەس����ێکدا بتەقێن����ەوە کە پێی����دا تێپ����ەڕ دەبن، چ س����یڤیل چ سەربازبن. شوێنە زۆر هاتوچۆ لەس����ەرەکان زۆرت����ر مینڕێژکرابون، وەک بنک����ەی "ماڵ����ی گ����ەل" ، ب����ەردەرگای مزگەوت����ە تەقێنراوەکەو بەردەم مەرقەدی نەقش����بەندییان و دەرگای چون����ەژورەوەی گۆڕستانی گشتی تەل مەعروف. چەکدارە پێشبینییانکردبو هێرشبەرەکان توندڕەوە ک����ە دوای کش����انەوەی بەپەل����ەی ئەوان، هێزەکانی یەپەگ����ە و رۆژنامەوانان و خەڵك بەگش����تی لەگەڵ هاتنەناوەوە دەچنە ئەو شوێنانە، بەاڵم ش����ەڕڤانانی یەپەگە هەر زۆر زو هەس����تیانپێکرد و ئەو مەترسییەیان

له گشت دورخستەوە. دوای نیوکاتژمێر مانەوە له دواوە، هێزی یەک����ەم خۆی بۆ هەڵگرتن����ەوەی مینەکان ئامادەکردو ئ����ەو ناوچانەیان گرت تاوەکو می����ن زەفەر بەهێزی دوەم و بەکەس نەبات لەگەڵ ئ����ەو هێزەدا. یەپەگە بڕیاریش����یدا ک����ە خەڵك����ی ناوچەک����ە دوای هەڵمەتی ئەو بگەڕێنەوە، مین����ەکان پاککردنەوەی کاتەی مەترسی مین بەیەکجاری نامێنێت.

هەم����و ماڵێکی ئ����ەم باژێرۆکە گەواهی ب����ون. گش����تگیر خراپەکاریەک����ی له تەماش����اکردنی ماڵ����ە س����وتاو و دەرگا شکا و دیوارە الس����وتاوەکاندا، مرۆڤ ئەو گوتە کوردی����ەی بەبیردەهاتەوە کە "دار و دیوار گوێیان ه����ەن"، بەاڵم ئەمجارە نەک ب����ۆ گەیاندنی زانیاری ش����ارەوە، هاواریان دەکرد کە مافەکانی خۆیان و خاوەنەکانیان بەدەس����تی خراپەکارانێک پێش����ێلکراون، کە دەس����تیان له هیچ نەپاراس����توە و هیچ

سنورێکیان نەبوە لەکاتی هێرشەکەیاندا.ئەو ماڵ و دوکانانەش کە ئەو چەکدارانە پێڕانەگەشتبون بیانتەقێننەوە، بەتەواوەتی تااڵنکرابون یان الونیو س����وتێنرابون، هیچ کەلوپەلێک����ی بەکەڵکیان تی����ادا نەمابون. خۆراک����ی بەجێم����او لێ����رەو ل����ەوێ لەناو قاپەکان����دا لەهەندێ����ک له ماڵەکان����دا کە مابون، ه����اوکات گ����ەڕان له ناوەندی تەل مەع����روف، بینینی دیمەنەکانی هەڵەبجەی ش����ەهیدی باش����وری کوردس����تانی ساڵی 1988ی بەبیری مرۆڤدا دەهێنایەوە، تەنیا جیاوازیش����ی ئەوەبو کە الشەی مردوەکان لەسەر شەقامەکان نەبون، چونکە جیاواز له هەڵەبجە، لێرە هێزێک هەبو کە بەرگری کردب����و تا خەڵكی ناوچەکە بەس����ەدانیان ڕزگاریان بو. هەرچەندە هێزە توندڕەوەکان 15 خەڵكی سیڤیلیان دەستبەسەر کردبو و دوای هێرشەکەی یەپەگەش لەگەڵ خۆیاندا ڕفاندبویانن، کە تیایاندا ٤ ژن و 3 منداڵی ژێر تەمەن 10 س����ااڵن هەیە و تا ئێستاش

وەک بارمتە دەستبەسەرن. ئامانجگەل����ی ئەم گروپە هێرش����بەرە ئیس����امیانە هەندێکیان دیار و هەندێکیان هێشتا شارەوەن. له تەل مەعروف دەرگای شکاوی ماڵەکان و دوکانە بەتاڵە سوتاوەکان، بۆن����ی تەماع و تااڵنیی����ان لێدەهات، بەاڵم مزگەوتەکە و من����ارەی کەوت����وی دیمەنی راس����تیەکەیان تەقێنراوەک����ە مەرق����ەدە دەردەخس����ت، کە ئەو گروپانەی هێرشیان

بۆ سەر ئەم ماڵە سیڤیله کوردانە کردوە، پەیامێکیان هەبوە، ئەویش: دەتوانن هەمو پیرۆزیەکی ئەو خەڵكە له ناوببەن و توانای خراپکردنی پیرۆزیەکانیش����یان هەیە و سڵ

له هێچ له وکارانە ناکەنەوە. ئەو چەکدارانە لەژێر ناوی ئیس����امدا تەقاندەوە و، بەمنارەکەیەوە مزگەوتێکیان ڕێزیان بۆ پەڕەکانی ئەو قورئانە پیرۆزانە نەب����و کە ن����ەوە بەنەوەی ت����ەل مەعروف زمانی عەرەبی و ئاین و پیرۆزیەکانی خۆیان لێ����وە فێرب����ون. یەکێک ل����ەو قورئانانەی مزگەوتەک����ە، کە لەگەڵ س����وتوی دیوارە

سوتاوەکاندا هێور هێور دەبوە خۆڵەمێش، دوپاتی پەیامی هێرشبەرانی دەکردەوە کە ئەوان هەمو زهنیەت����ە پیرۆزیەکانی کورد لەپ����ێ دەنێن، گەرچی ئ����ەو ئاینەش بێت کە خۆیان گوای����ە ئیدیعای بۆ دەکەن یان بۆی بەناو "جیهاد" دەک����ەن. ئەوان نەک ش����ەرمیان له پەڕەکان����ی پەرتوکی پیرۆز بۆمبەکانیاندا، چاندن����ی لەکاتی نەگرتبو بەڵکو لەسەر دیواری الڕوخاوی مزگەوتەکە بەبۆیاغی سور نوسیبویان:"الدولة االسامیة

في العراق و الشام".س����ەیدا محەم����ەد ئەلق����ادر، وەزی����ری ئەوقافی حکومەتی کانتۆنی جیزیر، لەگەڵ چەند کەس����ایەتی ناس����راوی موسوڵمان و ڕیش س����پیانی ناوچەکە رۆژی شەممە کە گەشتنە تەل مەعروف، لەبەردەم مزگەوتە ڕوخاوەک����ە بەئاوێنەی وت: "له دنیادا جگە له کاف����ر نەب����وە مزگەوتی موس����وڵمانان بتەقێنێت����ەوە. ئ����ەم هێزان����ە چەت����ەن و بەش����ێکنین له ئاینی ئیس����ام. ئەم ئاینە پی����رۆزەی ئێمە ئاینی پێکوەژیانی گەالنە. ئاین����ی گەیاندنی پەیامی ئاش����تیخوازییە، بەاڵم ئ����ەم گروپە چەتانە ناوی ئیس����ام رەش دەکەن ، لەوەش ترسناکتر دەخوازن

ماڵوێرانکەرەی ئەو خراپەکاری����ە ڕێرەوی کە دو س����اڵە گرتویانەتە بەر له سوریادا، بیگوازن����ەوە بۆ ناوچەکان����ی جیزیر و لێرە جەنگێک����ی نەژادپەرس����تی بەرپ����ا بکەن لەنێوان ک����ورد و پێکهاتەکانی دیکەی ئەم ناوچەیەدا، هەربۆیە لەسەر ماڵە کوردەکان ئەم هێرشانە دەکەن، بەاڵم سەرکه وتونین و ناشبن، چونکە هەمو گەالنی رۆژئاوا بەکار و بەخۆبەڕێوەبردنی ڕۆژێک هەمو خەباتیان گ����ەالن وەاڵمی ئاش����تەوایی دیموکراتی و

خراپەکاریەکانی ئەو هێزانە دەدەنەوە".وتیشی: "له قورئانی پیرۆزدا پەروەردگار بەدەس����تی موس����وڵمانی کوش����تنی حەرامک����ردوە، دیک����ە موس����وڵمانێکی بۆی����ە ئەم کارەی ئەم هێزە ش����ەرخوازانە ب����ەم گەله موس����وڵمانەی تەل کردویانە مەعروف، دژ وەس����تانەوەیە، نەعوزوبیا، خ����ودای ئامۆژگاریەکان����ی لەبەرامب����ەر گەورە. بۆیە دەتوانم بەڕاش����کاوی بڵێم کە ئ����ەو هێزانە تەنیا ئامانجیان ڕەش����کردنی ئیس����امە، هەربۆیە لەژێر ناوی ئیسامدا ئەو خراپەکاریان����ە ئەنجام دەدەن کە زۆر دورن له ئەتەکیەتە پیرۆزەکانی ئەم ئاینەی

خوداوەندی مەزنەوە".ڕۆژی یەکش����ەممەش له گون����دی گەبەکا له ناوچ����ەی ت����ەل ب����اراک نزی����ک له تەل یەپەگە بەڕێوەبەری گش����تی مەع����روف، ئاوێنە له کۆنفرانس����ێکی ڕۆژنامەوانیدا کە ئامادەی ب����و ڕایگەیاند: "ت����ەل مەعروف ئازادە و ناوچەک����ە پاککراوەتەوە و خەڵكی ناوچەکەش دەگەڕێنەوە جێگاکانیان. ئێمە وەک یەپەگە لەسەر داوای گەل چوینە تەل باراک و تەل مەعروف. ئێمە بەرگری رەوا دەکەین و هێرش ب����ۆ هیچ هێزێک ناکەین، ئ����ەم گروپان����ەش گ����ەر بخ����وازن هێرش بکەنەوە، ئێم����ە ئامادەین بەهه رچیەک کە هەمان����ە له بەرامبەریان����دا بەرگری له گەل

بکەین".له وەاڵم���ی ئاوێنە لەس���ەر ئ���ەوەی چ ج���ۆرە هێرش���ێک بەردەوام���ە و یەپەگە مەرجەعیەت���ی چی الیەنێک���ە، وتەبێژی فەرماندەی گش���تی یەپەگە رێدور خەلیل وت���ی، "ئێمە حکومه ت���ی خۆبەڕێوەبەری بەمەرجەعیەتی کانتۆن���ەکان دیموکراتی ش���ەرعی خۆمان دەزانی���ن و له ژێر بڕیاری ئەوانداین. وەک یەپەگەش ئێمە پێمانوایە کە هێزی چەکداری تەنیا دەتوانێت بەگری بکات و ئەوە هێزی رێکخستنی کۆمەاڵیه تیە هاوش���انی کە دەتوانێت دیموکراس���یەت و فرەی���ی جێبەجێ ب���کات، کانتۆنەکانیش

ئەوە دەکەن".وتیش����ی"جاروبار ئەو گروپانە له دورەوە هێزەکانمان، ڕوب����ەروی دەهاوێژن هاوەن لەس����ەرمان جارجار بەقەناس هەروەه����ا ش����ەڕ دەک����ەن، ئەم����ە رەوش����ی رۆتینی بەرەکانی پێش����ەوەی جەنگ����ە له ڕۆژئاوای کوردس����تاندا. ئێمەش بەرگری له خۆمان و خاک و گەلمان دەکەین، بەرگری له برایەتی گەالن����ی رۆژئ����اوای کوردس����تان دەکەین، بۆیە لەبەرامبەر ئەو هێرشانەش����دا وەاڵمی خۆمان هەی����ە و له بەرامب����ەر هەر هێرش و کۆمکوژیەکی دیکەشدا ئێمەو گەل پێکەوە

هەمیشە وەاڵمی خۆمان دەبێت".

)٤18( سێشه ممه 201٤/3/٤کوردستانی

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

ستەمی خۆرهەاڵتی و ستەمی خۆرئاوایی »فاشیزم وەک سنتێز«

له ڕەخنەی خوێندنەوەکانی پێشتردا بۆ کۆمەڵگای خۆرهەاڵتیکارل ئەوگۆست ڤتفۆگڵ، مستەفا حیجازی، داریوشی شایگان وەک نمونە

باژەرۆکێک ئیسالمیە توندڕەوەکان تیایدا گەورەترین سوکایەتیان بەپیرۆزیەکانی مرۆڤ و ئیسالم ئەنجامدا

یەپەگە تەل مەعروفی ڕزگارکرد

مستەفا حیجازی و سایکۆلۆژیای مرۆڤی دواکەوتو

له بەشەکانی پێش���وودا لەسەر ستەمی خۆرهەاڵت���ی و تێگەیش���تنی فیتڤۆگڵ بۆ دۆخ���ی ئاس���یا و خۆرهەاڵت لەس���ەدەی بیس���تدا، مەبەس���تم بوو پێ لەسەر ئەو تێزەی���ە دابگ���رم کە گێڕان���ەوەی ڕۆحی س���تەم له ئێس���تادا تەنیا ب���ۆ هەندێک ڕیش���ەی مێژوویی، بۆ کاریگەریی فۆرمە دێرینەکانی دەسەاڵت و دەوڵەت، گەرچی تا ئەندازەیەک هەندێک سیفاتی ستراکتوری هاوچەرخەکانمان کۆمەڵ���گا دەوڵ���ەت و بۆ ڕووندەکاتەوە، بەاڵم سەرتاس���ەرێتی جەنگ و ش���ەرانگێزێتی له س���ەد س���اڵی راب���وردوودا، بەجۆرێ���ک جەن���گ، هەر تەنیا جەنگی تاقان���ەی نێوان دەوڵەت و کۆمەڵ���گا نەب���ووە، وادەک���ەن نەتوانین سیس���تمی ئەمڕۆمان تەنیا به بەرەنجام و کاریگەریی، یاخود بەدرێژکراوەی فۆرمی س���تەمی خۆرهەاڵتی بزانی���ن. ڕەخنەی من له تێ���زی س���تەمی خۆرهەاڵتی وەک تاکە س���ەرچاوەی خوێندنەوە بۆ ئێستا، لەوەوە دێت کە لەو پەیوەندییە ئۆرگانییە گرنگە وە ناڕوانێت کە له نێوان فۆرمەکانی )»بەدەوڵ���ەت ب���وون« »به کۆمەڵ���گا بوون« »به س���وبێکت بوون«( دا هەیە لەالیەک، له پاڵ پرۆس���ەی »مۆدێرنە«دا لەالیەک���ی ت���ر، واتە وا ڕەفت���ار دەکات وەک ئەوەی فۆرمی دەس���ەاڵت، پرۆسەی دروس���تبوون و وێنەبەن���دی »س���وبێکت � خود«����ی ئینس���انیمان، تێکچوون���ی پەیوەندی نێوان شوناسەکان، تێکچوونی وەزیف���ەی زانس���ت، تێکچوونی وەزیفەی دین، هیچ کارێکی���ان به ئامادەگی قووڵی مۆدێرنەوە له ژیان���ی ئێمەدا نەبێت، واتە لەسەر فەرامۆشکردنی تەواوی ئەو شۆکە دەژین گەورەیە شارستانییە سەرەتایی و کە له نی���وەی دووەمی س���ەدەی نۆزدە و س���ەرەتای سەدەی بیس���تدا روودەدات، بە واتایەکی تر، تەواوی ئەو کیمیا گەورە و فەرام���ۆش دەکات ترس���ناکە کاریگەر و کە س���اتی هەرەس���ی دونیای کاسیک و هاتنی دونیای مۆدێرن لەم کۆمەڵگایانەدا خس���توێتییە گەڕ. ئەوەی کە بنەڕەتییە ئەوەیە، لەگەڵ هەرەسی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانیدا و هاتن و هوروژمی تۆفانئاسای خۆرئاوا له هەموو دەرگا و پەنجەرەیەکەوە، دونیایەکی نوێ سەرهەڵدەدات، ئەم دونیا نوێیە و ئ���ەو کارلێک و کیمی���ا نهێنییەی لەگەڵ خۆیدا دەیهێنێت، هێشتا بەشێکی فەرامۆشکراوی گرنگ و بنچینەیی زۆرینەی بیرکردنەوەکان���ە دەرب���ارەی وێنەی ئەم جیهان���ەی ک���ە ئەم���ڕۆ تێی���دا دەژین. لەم بەش���ەدا درێ���ژە دەدەم به تێڕامان و نوس���ەرێکی بۆچوونەکانی خوێندنەوەی گرنگ���ی دیکە ک���ە ورد لەس���ەر مرۆڤ و کۆمەڵگای خۆرهەاڵتی ئیش���یکردوە. من به کارەکانی زووەوە لەسەرەتایەکی خۆم »مستەفا حیجازی« ئاشنابووم، سااڵنی گەنجی���م تون���د له ژێ���ر کاریگ���ەری ئەو کتێبه گرنگەیدا بووم، کە ئێس���تا لێرەدا ڕەخنەکردنی هەوڵ���ی دەیخوێنین���ەوە و دەدەی���ن. ئەم ڕەخنەیەم هەم بەش���ێکە له پڕۆژەی���ەک بۆ خوێندن���ەوەی هەندێک دی���وی فیکری عەرەب���ی هاوچەرخ، هەم بەشێکیش���ە له پ���ڕۆژەی پێکوڵکاری بۆ داڕشتنی زەمینەیەکی نوێ بۆ تێگەیشتن له ڕیش���ەکانی توندوتیژیی له دوای هاتنی بەش���ێکە له خۆرهەاڵت، واتە مۆدێرنەوە له زەمینەسازی تیوری پێویست تا بتوانم به ڕونی تێزی »فاش���یزمی خۆرهەاڵتی« دیاریبک���ەم و وەک تێرمێ���ک جێگایەکی بدەم���ێ له ن���او ئ���ەو دیالۆگان���ەدا کە لەس���ەر بونیاد و س���تراکتوری خۆرهەاڵت هەی���ە. پێش���موایە ه���ەر دوو هەوڵەکە تەواوکەری یەکن، چونکە ڕێگاس���ازی بۆ ه���ەر خوێندنەوەیەکی نوێ ب���ۆ دونیای ئێمە گرێ���دراوی تێگەیش���تنە لەو دید و بیروبۆچوون���ە فیکریانەی ئ���ەم دونیایە بەرهەمیهێن���اون، لێ���رەوە ڕەخنەکردنی هەندێ���ک لەو گووتارانەی ک���ە له فیکری عەرەب���ی و ئێرانیدا س���ەبارەت به بابەتی »خۆره���ەاڵت« ی���ان »ئاس���یا« ی���ان

»ژینگ���ەی ئیس���امی« بەرهەمهاتوون، بەشێکە لەو خەونە بچوکەی من، بکرێت زەمینەیەک���ی تیوریی ن���وێ دابڕێژین کە لەس���ەر دەستنیش���انکردنی پارادایمێکی نوێ وەس���تابێت ب���ۆ مێژووی ئێس���تا و رابوردووم���ان. س���ەرەتا دەبێت بڵێم کە تێزە س���ەرەکییەکەی حیجازی لەس���ەر چەمک���ی »مرۆڤی دواکەوتو � االنس���ان المتخل���ف« یاخود »مرۆڤی شکس���تە � االنسان المقهور« داڕێژراوە. الی حیجازی مرۆڤی ژینگە کۆمەاڵیەتی و سیاسییەکانی ئێمە، جۆرە مرۆڤێک���ی دواکەوتوە. واتە پێشوەخت له دابەشکردنێکی بنچینەییەوە دەس���ت پێدەکات کە دابەشکردنی مرۆڤە ب���ۆ دوو ج���ۆر له بوون���ەوەر، »مرۆڤی دواکەوتو«. »مرۆڤ���ی پێش���کەوتو« و هەڵب���ەت تیورەکان���ی »دواکەوتن« زۆر پێش حیجازی هەبوون و لەمەیداندا بوون، وەک له بەشی پێشوودا باسمکرد ڕیشەکانی ئەم تێزەیە دەگەڕێتەوە بۆ قوواڵیی فیکری ئەوروپی. لەدوای ڕۆشنگەرییەوە کەسانی وەک »مۆنتس���یکۆ و مارکس« هەڵگرانی بەرچاوی ئەم بۆچوونە بوون. به کورتی، مەس���ەلەی ڕوانین بۆ واڵتان و میللەتانی دەرەوەی »کۆمەڵگا پیشەس���ازییەکان« وەک »دواکەوتو«، تێزێکی فرە ڕوخسار و ب���او و فراوان���ە. لێرەدا مەبەس���تم نییە، ڕەخنەی تەواوی تیورەکانی »دواکەوتن« یان تێزی »دواکەوت���ن« بکەم. ژمارەی تی���ورەکان و تێ���زەکان بەجۆرێ���ک زۆر و بەرفراوانە ک���ە ڕەخنەکردنی هەریەکەیان پێویس���تی به نوس���ینی تایب���ەت هەیە. تیورەکان���ی دواکەوت���ن ل���ەو تیورانەوە دەس���تپێدەکات کە دواکەوتنی میللەتان دەگێڕنەوە ب���ۆ هۆکاری جوگرافی تا ئەو دەبەس���تنەوە دواکەوتن ک���ە تیورانەی به نەبوونی س���ەرچاوەی مادیی پێویست ب���ۆ گەش���ە یاخ���ود ب���ۆ پەککەوت���ن و گەش���ەنەکردنی پرۆس���ەی مۆدێرنی���زە ل���ەو دەڤ���ەر و جێگایانەدا، ت���ا دەگاتە تیوریگەلێک���ی سیاس���ی ک���ە دواکەوتن به داگیرکردن و کەرتبوون و دەبەس���تنەوە دیکتاتۆرییەت و ژێردەستییەوە. ئەوەی الی حیجازی سەرەنجڕاکێشە، دوو جەمسەری گرنگن، یەک���ەم: ڕوانینێکی خۆرهەاڵتیی قووڵە بۆ »کێشەی دواکەوتن« له زمانی عەقڵێک���ی وردەکارەوە ک���ە خۆی له ناو ژینگەی »دواکەوت���ن« دا گەورە بووە و ژیاوە. دووەم: پێداگرتنی گەورەی لەسەر له ڕوانگەی »دواکەوت���ن« خوێندنەوەی

»دەرونییەوە«،19»»

5

الی حیجازی مرۆڤی ژینگە کۆمەاڵیەتی و سیاسییەکانی ئێمە،

جۆرە مرۆڤێکی دواکەوتوە.

واتە پێشوەخت له دابەشکردنێکی

بنچینەییەوە دەست پێدەکات کە

دابەشکردنی مرۆڤە بۆ دوو جۆر له بوونەوەر،

»مرۆڤی پێشکەوتو« و »مرۆڤی دواکەوتو«

ئەو چەکدارانە لەژێر ناوی ئیسامدا مزگەوتێکیان

بەمنارەکەیەوە تەقاندەوە و، ڕێزیان بۆ پەڕەکانی ئەو قورئانە پیرۆزانە نەبو کە نەوە بەنەوەی تەل مەعروف زمانی عەرەبی و ئاین و پیرۆزیەکانی خۆیان

لێوە فێربون

روخاندنی مناره ی مزگه وتێک له الیه ن ئیسامیه توندره وه کانه وه

ئا: هاوكار حسێن

له و نیگه رانه به غ����دا حكومه ت����ی م����رۆڤ ماف����ی پێش����ێلكاریانه ی كوردس����تاندا له هه رێم����ی ك����ه ئه نجامده درێن و هه وڵده دات له رێگه ی بخاته س����ه ر گوش����ار ئه مه ریكاوه واش����نتۆن داوایك����ردوه هه رێ����م و ده سه اڵتی خۆی له وباره یه وه زیاتر به كاربهێنێت، ئه مه ریكاش سیستمی زیندانه كانی هه رێم به "ناش����ه فاف"

وه سف ده كات.

به پێ����ی به ڵگه نامه یه ك����ی نهێنی ویكیلیكس كه وێنه یه كی ده س����ت ئاوێنه كه وت����وه ، ئاماژه به چه ندین پێش����لكاری ك����راوه ك����ه له الیه ن هه رێم����ه وه ئه منیه كان����ی هێ����زه ئه نجامدراوه ، له وانه ده ستگیركردنی كه سانی غه یره كورد له ناوچه كانی هه رێم و ده س����ه اڵتی ژێر ده ره وه ی هات����وه ، "هه ندێك ل����ه و زیندانیانه كه ك����ردوه ئه وه یان بانگه ش����ه ی هێزه س����ه ربازییه كانی هاوپه یمانان ده ستگیریانكردون و پاشان ره وانه ی كوردستانیان هه رێمی زیندانه كانی

كردون".

به ڵگه نامه ك����ه ن����او زانی����اری پشتی به س����توه به و راپۆرته ی كه وه زاره تی له الی����ه ن س����اڵی 2009 مافی مرۆڤی عێراقه وه س����ه باره ت به ره وش����ی ناو زیندانه كانی هه رێم ئه نجام����دراوه و تێیدا وه زیری مافی مرۆڤی عێ����راق "نیگه ران بو له وه ی ئ����ه و راپۆرت����ه ته نگژه كانی نێوان هه رێمی كوردس����تان و عێراق زیاتر به ره و ئاڵ����ۆزی به رێت، بڕوای وابو ك����ه ئه مه ریكا ده س����ه اڵتی زیاتری له عێ����راق هه یه بۆ ئه وه ی گوش����ار هه رێ����م حكومه ت����ی بخاته س����ه ر سه باره ت به مه سه له هه ستیاره كانی وه ك مافی مرۆڤ، هاوكات داواشی له باڵیۆزخان����ه ی ئه مه ریكا كرد ئه و بابه ته له گ����ه ڵ حكومه تی هه رێمدا

بخه نه به رباس".له به ش����ێكی دیكه ی راپۆرته كه دا هات����وه ، "ژماره ی ئه و كه س����انه ی له ناوچه جێناكۆكه كان و ده وروبه ری حكومه تی له الیه ن ده ستگیركراون هه رێمه وه خۆی ده دات له س����ه دان كه س، ئه گه ر زیاتر نه بێت، هاوكات دو ج����ۆر سیس����تمی زیندانیكردن له هه رێم بونی����ان هه یه ، یه كێكیان له الیه ن وه زاره ت����ی كارو كاروباری به ڕێوه ده برێ����ت و كۆمه اڵیه تی����ه وه

زۆرب����ه ی تاوان����ه كان ده گرێته وه و مۆدێلی دوباره ڕاهێنانه وه ی سویدی په ی����ڕه و ده كات. ئه وه ی تریان كه سیس����تمێكی كه متر ش����ه فافانه ی هه یه له الیه ن ده زگای ئاسایش����ه وه

به ڕێوه ده برێت".

له كۆتای����ی به ڵگه نامه كه دا ئاماژه ب����ه وه ك����راوه ك����ه "حكومه ت����ی ئه مه ریكا له رێگه ی چه ندین كه ناڵی سه ربازیی و دیپلۆماسیه وه چاالكانه گوش����ار ده خاته س����ه ر كورده كان چاره س����ه ركردنی به مه به س����تی ئه و مه س����ه له یه و له چه ن����د مانگی داهاتوش����دا هه وڵه كانی خۆی زیاتر

چڕده كاته وه ".

ده قی به ڵگه نامه كه : 09BAGHDAD3366 : ئای دی

مافی وه زاره تی راپۆرتی بابه ت: مرۆڤ حكومه ت����ی هه رێم تۆمه تبار ده كات به زیندان و ده س����تگیركردنی

نایاسایی سه رچاوه : باڵیۆزخانه ی ئه مه ریكا

له به غدا ب����ه روار: 30ی كانون����ی یه كه می

2009پۆلێن: نهێنی

پوخته :وه زاره ت���ی نوێ���ی راپۆرتێك���ی ماف���ی مرۆڤ���ی عێراق س���ه باره ت زیندانه كانی بۆ به به دواداچونه كانی به به ڵگه وه كوردس���تان، هه رێم���ی گی���راوه كان ك���ه ده ریده خ���ه ن به به رپرس حكومه ت���ی هه رێمی���ان زانی���وه به رامبه ر ده س���تگیركردنی ناقانونیانه ی كه س���انی عه ره ب له و ناوچان���ه ی كه ده كه ون���ه ده ره وه ی ژێ���ر ده س���ه اڵتی خ���ۆی . هه ندێك له و زیندانیانه بانگه ش���ه ی ئه وه یان كردوه ك���ه هێزه س���ه ربازییه كانی هاوپه یمان���ان ده س���تگیریانكردون و پاشان ره وانه ی زیندانه كانی هه رێمی كوردستانیان كردون. وه زیری مافی مرۆڤ���ی عێراق نیگ���ه ران بو له وه ی نێوان ته نگژه كان���ی راپۆرت���ه ئه و زیاتر عێراق كوردس���تان و هه رێمی به ره و ئاڵۆزی به رێت، بڕوای وابو كه ئه مه ریكا ده سه اڵتی زیاتری له عێراق هه یه بۆ ئه وه ی گوش���ار بخاته سه ر حكومه تی هه رێم سه باره ت به مه سه له هه س���تیاره كانی وه ك مافی مرۆڤ، له باڵیۆزخانه ی داواش���ی ه���اوكات ئه مه ری���كا كرد ئ���ه و بابه ته له گه ڵ حكومه تی هه رێمدا بخه نه به رباس.

ئ���ه و راپۆرته چه ندی���ن ده نگۆی

له مێژینه باس ده كات كه ئه ندامانی ئاسایش و پێش���مه رگه به شێوه یه كی ناقانونی كه س���انی غه یره كوردیان ده وروبه ری جێناكۆكه كان و له ناوچه گواس���تویانه ته وه ده ستگیركردوه و بۆ ناوچه كانی هه رێمی كوردس���تان، ئه مه ش خاڵێكی گرنگی ناكۆكیه كانه كه س���انی ك���ورده كان و له نێ���وان ئ���ه وه ی په یوه ندی غه یره ك���ورد. هه یه باڵیۆزخانه وه به هه ڵوێس���تی ئه وه یه ك���ه هێزه كانی هاوپه یمانان ده ك���ه ن و تون���دڕه وه كان ش���ه ڕی نیگه رانن ل���ه وه ی حكومه تی عێراق ره نگ���ه هه ندێ���ك ل���ه و زیندانی���ه بۆیه بك���ه ن، ئ���ازاد توندڕه وان���ه په ن���ای بردوه بۆ ئ���ه وه ی هه ندێك له ناوچه ده س���تگیركراوانه ی ل���ه و ده س���تگیركراون، جێناكۆكه كان���دا هێ���زه ئاس���ایش و راده س���تی كوردیه كانی���ان بكه ن له س���ه ر ئه و بنه مایه ی كه ئه مانه بگوازرێنه وه بۆ هه رێم به مه به ستی دزیندانیكردنیان. حكومه تی ئه مه ریكا له رێگه ی چه ندین كه ناڵی س���ه ربازیی و دیپلۆماسیه وه به رده وام فش���اری خستوه ته س���ه ر كورده كان بۆ ئه وه ی به ره وپێشچون

له مباره یه وه به خۆوه ببینن.

ده ستگیركردن له الیه ن ئه ندامانی ئاسایشه وه

راپۆرته ك���ه ی وه زاره ت���ی ماف���ی مرۆڤ ئام���اژه ب���ه وه ده كات، 22 كه س كه )9(یان له سلێمانی و )13(یان له گرتوخانه ی ئاسایش���ی هه رێم ده س���تگیركرابون، باس���یان ل���ه وه كرد هه ندێكی���ان له الیه ن هێزه كانی ده ره وه ی له ناوچه كانی هاوپه یمانان هه رێ���م ده س���تگیركراون و پاش���ان گواس���تراونه ته وه بۆ ناوچه كانی ژێر ده ستی حكومه تی هه رێم به مه به ستی زیندانیكردنی���ان. دادگاییك���ردن و زیندانیكردن ج���ۆر سیس���تمی دو له هه رێ���م بونیان هه ی���ه ، یه كێكیان له الی���ه ن وه زاره ت���ی كارو كاروباری به ڕێوه ده برێ���ت و كۆمه اڵیه تی���ه وه زۆرب���ه ی تاوان���ه كان ده گرێت���ه وه و مۆدێلی دوباره ڕاهێنانه وه ی سویدی په یڕه و ده كات. ئ���ه وه ی تریان كه ش���ه فافانه ی كه متر سیس���تمێكی هه یه له الیه ن ده زگای ئاسایش���ه وه به ڕێوه ده برێ���ت. چه ندی���ن راپۆرتی جێی متمانه له به رده ستدان سه باره ت به پێش���ێلكارییه نی مافه كانی مرۆڤ زیندانه كان���ی گرتوخان���ه و له ن���او

ئاسایشدا. راپۆرته ك���ه ی وه زاره ت���ی ماف���ی

گه ش���تێكی به رهه م���ی م���رۆڤ به سه ركردنه وه یه بۆ 18 گرتوخانه ی ناو هه رێمی كوردستان كه له الیه ن نوێنه ران���ی وه زاره تی مافی مرۆڤی عێراق، وه زاره ت���ی كارو كاروباری هه رێم، حكومه ت���ی كۆمه اڵیه ت���ی وه زاره تی ناوخۆی هه رێم و ئاسایش ئه نجامدراوه . له كۆبونه وه یه كیش���دا له گ���ه ڵ وه زی���ری ماف���ی مرۆڤی عێراق، باس���ی له وه كرد كه ره نگه نێوان گرژیه كان���ی راپۆرت���ه ئه م هه ولێ���رو به غدا زیاتر بكات. وه زیر كۆپیه ك له راپۆرته كه ی دایه ده ست تیمه ك���ه ی ئه مه ری���كاو داوایك���رد ئه مه ریكا هه ژمونی باڵیۆزخان���ه ی له گه ڵ هه رێمی خۆی به كاربهێنێت

كوردستان له سه ر ئه و بابه ته .

كۆمێنت:مافی وه زاره ت���ی راپۆرته ك���ه ی به س���ه ركردنه وه ی له باره ی مرۆڤ زیندانه كانی هه رێمی كوردس���تان، ك���ه پۆزه تیڤ���ه نیش���انه یه كی ده بێت���ه هۆی س���وربونێكی زیاتر ب���ۆ چاره س���ه ركردنی مه س���ه له ی مافه كان���ی مرۆڤ له سه رتاس���ه ری عێ���راق، س���ه ره ڕای بون���ی ف���ره له كاتێك���دا زۆر. سیاس���یه كی راپۆرته ك���ه ته نها ن���اوی 22 كه س ده هێنێت، به اڵم لێدوانی به رپرسانی پارێزگاكان���ی نه ین���ه واو كه رك���وك ئ���ه وه ده خه نه ڕو كه ژم���اره ی ئه و كه س���انه ی له ناوچه جێناكۆكه كان و له الیه ن ده ستگیركراون ده وروبه ری حكومه تی هه رێم���ه وه خۆی ده دات زیاتر ئه گ���ه ر ك���ه س، له س���ه دان حكومه ت���ی له كاتێك���دا نه بێ���ت. عێ���راق هه وڵ���ی چاره س���ه ركردنی زیندانیه كان���ی خ���ۆی مه س���ه له ی وه زی���ر نیگه رانیه كان���ی ده دات، له ب���اره ی كاریگ���ه ری راپۆرته ك���ه له س���ه ر گرژییه كانی نێ���وان كوردو ع���ه ره ب، له جێی خۆیدای���ه به پێی له ناوچه كان���ی ئاڵۆزیان���ه ی ئ���ه و كوردس���تاندا هه رێم���ی ده ره وه ی له نێوان هه ردوالدا بونیان هه یه و ئه و له و ئاسایش ده ستگیركردنانه ی كه ناوچان���ه دا ئه نجامیانده دات، بوه ته س���ه رچاوه ی گرژییه كان. حكومه تی كه ناڵی چه ندین له رێگه ی ئه مه ریكا چاالكانه دیپلۆماسیه وه سه ربازیی و گوش���ار ده خاته س���ه ر كورده كان چاره س���ه ركردنی به مه به س���تی ئ���ه و مه س���ه له یه و له چه ن���د مانگی داهاتوش���دا هه وڵه كانی خۆی زیاتر

چڕده كاته وه .

تایبه‌ت(418( سێشه ممه 662014/3/4

به غدا داوا له ئه مه ریكا ده كات فشار بخاته سه ر هه رێم پێشێلكاریه كانی مافی مرۆڤ له هه رێمی كوردستاندا ده گاته ویكیلیكس

ئا: شاهۆ ئه حمه د

په رله مانی ئه ندامێكی وته ی به پێی كوردس���تان له فراكس���یۆنی كۆمه ڵ "له ئێس���تادا چه ندین زیندانی نهێنی له هه رێم���ی كوردس���تاندا بونی���ان هه یه " و له به رامبه ردا په رله مانتارێكی پارتیش ئه و ده نگۆیه ره تده كاته وه .

كوردس���تان په رله مانی ئه ندامی له فراكس���یۆنی كۆم���ه ڵ، س���ۆران عومه ر له باره ی بونی زیندانی نهێنی له لێدوانێكی كوردستان، له هه رێمی ب���ۆ ئاوێنه وتی : "به به ڵگه ی ئه وه ی كۆمه ڵێك كه س كاتێك له زیندانه كان ئازادكراون باس له هه ندێك ش���وێن ده ك���ه ن تێیدا به ندك���راون كه ئه و شوێنانه ئاشكرانین، بۆیه ده توانین بڵێین له س���ایه ی ده س���ه اڵتداریه تی یه كێتی و پارتی زیندانی نهێنی بونی

هه یه ".

په رله مانت���اره ئ���ه و به وت���ه ی له ئێس���تادا له هه ردو "زۆنی سه وز و زه رددا زیندان���ی نهێنی بونی هه یه و خه ڵك هه ی���ه پارتی���ه و له زیندانی نهێن���ی یه كێتی���ه و خه ڵكیش هه یه یه كێتی���ه و له زیندانی نهێنی پارتیه ، جگ���ه له وه ش كۆمه ڵێك كه س هه ن هه ردوال له زیندانه كانی ئیس���امین بونیان هه یه ، له به رئه وه ئێمه ته سه و شوێن بێس���ه رو ئه وانه ی رده كه ین كراون، ئه گه ر ماب���ن ئه وا بێگومان له و زیندانه نهێنیانه ده ستبه س���ه ر

كراون".ئه و په رله مانتاره ی كۆمه ڵ ئاماژه به وه ش ده كات كه تا ئێستا ئه وانه ی بێسه رو شوێن كراون ژماره یان 390 كه سه كه پێكهاتون له ئیسامیه كان و خه ڵكی پارتی و یه كێتی ، به جۆرێك ل���ه الی پارتی خه ڵك���ی یه كێت���ی ده ستبه س���ه ره و خه ڵك���ی پارتیش ل���ه الی یه كێتی و ئیس���امیه كانیش

له هه ردوال بونیان هه یه .ئه ندامێكی ئه وه ش���دا له به رامبه ر له لیس���تی كوردس���تان په رله مانی كوردس���تان دیموكرات���ی پارت���ی قسه كانی ئه و په رله مانتاره ی كۆمه ڵ "به هیچ ده ڵێ���ت، ره تده كات���ه وه و شێوه یه ك زیندانی نهێنی بونی نیه

له هه رێمی كوردستان".ئه ندام���ی په رله مانی كودس���تان له لیس���تی پارتی ، ئاری هه رس���ین ب���ۆ ئاوێنه وتی : "من له وباره یه وه ش���ێوه یه ك به هی���چ باوه ڕناك���ه م زیندانی نهێنی له هه رێمی كوردستان بونی هه بێت، چونكه ئه گه ر هه بێت ئه وا دژی هه مو ئه و پره نس���یپانه یه

كه ئێمه باوه ڕمان پێیه تی ".له باره ی قسه كانی په رله مانتاره كه ی كۆمه ڵی ئیسامی ، هه رسین ده ڵێت: "كاتێك كه سێك یان په رله مانتارێك قس���ه یه ك ده كات، ده بێت به ڵگه ی هه بێ���ت و رونیبكات���ه وه ، من رێزم

هه یه ب���ۆ ئه و براده ره ، به اڵم ئه گه ر ئاشكرای به به ڵگه با راس���تده كات

بكات".هه ر س���ه باره ت به بون���ی زیندانی نهێنی ، شێركۆ حه مه ئه مین، ئه ندامی په رله مانی كوردستان له فراكسیۆنی گ���ۆڕان ب���ۆ ئاوێنه وت���ی ، "به پێی ئه و به ڵگانه ی له به رده س���تی ئێمه دا ه���ه ن، به دڵنیاییه وه زیندانی نهێنی هه یه بونی كوردس���تان له هه رێمی

له هه ردو ناوچه ی سه وز و زه رددا".ئه ندامی عه بدولره حمانیش به هار په رله مانی كوردستان له فراكسیۆنی یه كگرت���و، له گ���ه ڵ ئه وه دای���ه كه زیندانی نهێنی له هه رێمی كوردستان وتی : له مباره ی���ه وه هه ی���ه و بونی به ڵگان���ه ی هه یه و ئ���ه و "به پێ���ی به وته ی رێكخراوه كانی مافی مرۆڤ و به دواداچونه رۆژنامه وانیه كان، ئه وه خراوه ته رو تا ئێس���تاش له هه رێمی كوردس���تان زیندان���ی نهێنی بونی

هه یه ، به اڵم ئه و زیندانانه له به ر چاو نین و ئاشكرا نه كراون".

ئه ندامێكی ئه وه ش���دا له به رامبه ر خولی پێشوی لیژنه ی مافی مرۆڤ قسانه ئه و كوردستان له په رله مانی "له رابردو و ده ڵێ���ت ره تده كاته وه و بونی نهێنی زیندانی له ئێستاش���دا

نه بوه ".

ئه ندام���ی خولی تارا ته حس���ین پێش���وی لیژن���ه ی ماف���ی م���رۆڤ له په رله مان���ی كوردس���تان ده ڵێت: به دواداچونم���ان "چه ندینج���ار كردوه له رابردوو له ئێستاش���دا هیچ زیندانێك���ی نهێنی بونی نیه ، به ڵكو ئه وه ی هه یه ته نیا گومانی خه ڵكه ، ئه گین���ا لیژنه ی ماف���ی مرۆڤ هیچ ج���ۆره دات���ا و به ڵگه ی���ه ك یاخود وێنه یه ك یان ش���اهێدێك نه بوه بۆ زیندانی ك���ه بیس���ه لمێنی ئه وه ی

نهێنی بونی هه یه ".

زیندانی نهێنی له هه رێم "بونی هه یه "، "بونی نیه "

ئه وانه ی بێسه رو شوێن كراون

ژماره یان 390 كه سه

كه پێكهاتون له ئیسامیه كان و خه ڵكی پارتی و

یه كێتی

یه کێک له زیندانه کانی شاری سلێمانی

ئا:‌بارام‌سوبحی‌

س����ه‌ربه‌خۆی‌‌ ب����ااڵی‌‌ كۆمیس����یۆنی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌عێراق،‌ده‌یان‌كاندید‌كوشتن‌و‌ وه‌كو‌ به‌تۆمه‌تی‌‌جۆراجۆری‌‌القه‌ك����ردن‌و‌نێربازی‌‌و‌س����اخته‌كاری‌‌و‌تیرۆرو‌به‌رتیل‌دورده‌خاته‌وه‌.‌هه‌روه‌ها‌به‌هۆی‌‌بونی‌‌سكااڵ‌له‌سه‌ریان،‌شه‌ش‌پارله‌مانت����ارو‌س����ه‌رۆكی‌‌حیزبێكیش‌به‌هۆی‌‌ره‌خنه‌گرتن����ه‌وه‌‌له‌هه‌ڵبژاردن‌

دورده‌خاته‌وه‌.

به‌پێ����ی‌‌قانون����ی‌‌هه‌ڵب����ژاردن‌كه‌‌عێراق����ه‌وه‌‌ پارله‌مان����ی‌‌ له‌الی����ه‌ن‌كه‌سه‌ی‌‌ ئه‌و‌ پێویسته‌‌ په‌سه‌ندكراوه‌،‌خۆی‌‌ب����ۆ‌پارله‌م����ان‌كاندید‌ده‌كات،‌بێت‌و‌ عێراقی‌‌ ره‌گه‌زنام����ه‌ی‌‌ خاوه‌نی‌‌ته‌مه‌نی‌‌سی‌‌ساڵ‌زیاتر‌بێت‌و‌النیكه‌م‌بڕوانامه‌ی‌‌ئاماده‌یی‌‌هه‌بێت،‌هه‌روه‌ها‌خاوه‌ن����ی‌‌ره‌فتارو‌ژیانێكی‌‌پاك‌بێت‌و‌تاوانبار‌نه‌بێت‌به‌ئه‌نجامدانی‌‌تاوانێك‌و‌لێپرسینه‌وه‌و‌ ده‌س����ته‌ی‌‌ رێكاره‌كانی‌‌

دادپه‌روه‌ریش‌نه‌یگرێته‌وه‌.تائێس����تا‌ بنه‌مایه‌ش‌ ئه‌و‌ له‌س����ه‌ر‌س����ه‌ربه‌خۆی‌‌ ب����ااڵی‌‌ كۆمیس����یۆنی‌‌ل����ه‌‌)500( زیات����ر‌ هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‌خولی‌‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌ ب����ۆ‌ كاندیدی‌‌نوێی‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌دروخستۆته‌وه‌‌ك����ه‌‌بڕیاروایه‌‌له‌‌)4/30(‌ئه‌مس����اڵ‌ئه‌نج����ام‌بدرێ����ت.‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ش����ی‌‌تان����ه‌دان‌ ماف����ی‌‌ دورخراونه‌ت����ه‌وه‌‌له‌بڕیاره‌كه‌یان‌له‌به‌رده‌م‌دادگا‌هه‌یه‌.

هه‌ندێك‌ زانیارییانه‌ی‌‌ ئ����ه‌و‌ به‌پێی‌‌میدی����ای‌‌عێراقی‌دزه‌ی����ان‌پێكردوه‌،‌تاوه‌كو‌ئێستا‌شانزه‌‌پاڵێوراو‌به‌تۆمه‌تی‌‌ساخته‌كردن،‌نۆ‌به‌تۆمه‌تی‌‌ئیختیالس،‌سێ‌‌به‌تۆمه‌تی‌‌فێڵ‌و‌له‌خشته‌بردن،‌نۆ‌

به‌تۆمه‌تی‌‌دزی‌‌له‌وانه‌ش‌دزی‌‌له‌ماڵ‌و‌موڵك����ی‌‌ده‌وڵه‌ت،‌چ����وار‌به‌تۆمه‌تی‌‌به‌رتیل‌و‌پێنج‌به‌تۆمه‌تی‌‌مامه‌ڵه‌كردن‌

به‌چه‌كی‌‌بانكیه‌وه‌‌دورخراونه‌ته‌وه‌.پاڵێوراوان����ه‌ی‌‌ ئ����ه‌و‌ له‌ن����او‌دورخراونه‌ت����ه‌وه‌،‌یه‌كێكی����ان‌به‌ناوی‌‌نێربازی‌،‌ به‌تۆمه‌تی‌‌ )ر.ح.‌شه‌ریفی‌(‌یه‌كێكی‌‌تر‌به‌ناوی‌‌)م.‌ك.‌سه‌عیدی‌(‌به‌تۆمه‌تی‌‌القه‌كردن،‌هه‌روه‌ها‌)س.ع‌دزه‌پێكردنی‌‌ به‌تۆمه‌ت����ی‌‌ غه‌ری����ری‌(‌)ق.‌ تاقیكردن����ه‌وه‌كان‌و‌ پرس����یاری‌‌ش‌فه‌رح����ان(‌به‌تۆمه‌تی‌‌فرۆش����تنی‌‌ش����وێنه‌وار‌دورخراونه‌ت����ه‌وه‌.‌ئه‌م����ه‌‌جگه‌له‌وه‌ی‌‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌‌)م.ج‌مونشید(‌به‌تۆمه‌تی‌‌كوش����تن‌و‌)ع.‌ك.‌تائی‌(‌و‌)ف.‌ح‌ش����جێری‌(‌به‌تۆمه‌تی‌‌تیرۆرو‌به‌تۆمه‌تی‌‌ جبوری‌‌ مش����عان‌ كوڕێكی‌‌ئیختی����الس‌دورخراونه‌ت����ه‌وه‌.‌)ناوی‌‌

ته‌واویان‌له‌الی‌‌ئاوێنه‌‌پارێزراوه‌(.به‌ده‌ر‌له‌و‌كه‌سانه‌ی‌‌خۆیان‌پااڵوتوه‌،‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌‌سه‌رۆكی‌‌حیزبی‌‌ئوممه‌ی‌‌عێراقی‌‌میس����ال‌ئالوس����ی‌،‌هه‌روه‌ها‌پارله‌مانت����اران‌حه‌یده‌ر‌موال،‌س����امی‌‌عه‌سكه‌ری‌،‌سه‌باح‌ساعیدی‌،‌عه‌ممار‌شبلی‌‌و‌ش����ه‌عالن‌عه‌بدولجه‌بار‌بڕیاری‌‌

دورخستنه‌وه‌یان‌بۆ‌ده‌رچوه‌.كه‌س����انه‌ی‌‌ ل����ه‌و‌ ژماره‌ی����ه‌ك‌دورخراونه‌ت����ه‌وه‌،‌پێیانوای����ه‌‌به‌هۆی‌‌له‌حكوم����ه‌ت‌و‌ ره‌خنه‌گرتنی����ان‌ئاش����كراكردنی‌‌دۆسیه‌كانی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌م����رۆڤ‌ ماف����ی‌‌ پێش����ێلكارییه‌كانی‌‌به‌فش����اری‌‌حكوم����ه‌ت‌و‌به‌بڕیارێك����ی‌‌

سیاسی‌‌دورخراونه‌ته‌وه‌.ئالوس����ی‌‌ میس����ال‌ له‌وباره‌ی����ه‌وه‌‌سه‌رۆكی‌‌حیزبی‌‌ئوممه‌‌كه‌‌به‌تۆمه‌تی‌‌ره‌خنه‌گرتن‌و‌تانه‌دان‌له‌پاڵێواراوانی‌‌تر‌دورخراوه‌ته‌وه‌،‌ میدیاكانه‌وه‌‌ له‌ڕێگه‌ی‌‌

پێیوای����ه‌‌دورخس����تنه‌وه‌ی‌‌به‌ش����ێكه‌‌له‌پڕۆژه‌ی‌‌شكستهێنانی‌‌دیموكراسیه‌ت‌"چونكه‌‌حكوم����ه‌ت‌ده‌یه‌وێت‌هه‌موان‌

بێده‌نگ‌بن".ئالوسی‌،‌سه‌رۆك‌وه‌زیرانی‌‌ئێستای‌‌عێراق‌نوری‌‌مالیكی‌‌تۆمه‌تبار‌ده‌كات‌به‌وه‌ی‌‌كه‌‌ده‌یه‌وێت‌جارێكیتر‌"ئه‌زمونی‌‌سه‌دام‌حسێن‌دوباره‌‌بكاته‌وه‌،‌ئه‌وه‌ش‌له‌ڕێگ����ه‌ی‌‌هه‌وڵدانی‌‌بۆ‌بێده‌نگكردنی‌‌

پارله‌مانتارو‌ میدیاكارو‌ رۆژنامه‌نوس‌و‌دیكه‌ش‌ له‌الیه‌كی‌‌ له‌الیه‌ك،‌ دادوه‌ران‌به‌كارهێنان����ی‌‌ماده‌ی‌‌چ����واری‌‌تیرۆر‌وه‌كو‌چه‌كێكی‌‌حازر‌به‌ده‌ست‌له‌دژی‌‌

هاواڵتیان".كۆمیسیۆنی‌‌ رێكاره‌كانی‌‌ به‌گوێره‌ی‌‌ب����ااڵی‌‌س����ه‌ربه‌خۆی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان،‌ده‌بێت‌)45(‌رۆژ‌به‌ر‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌پاڵێوراوانی‌‌ ن����اوی‌‌ كۆتایی‌‌ لیس����تی‌‌قه‌واره‌‌سیاس����یه‌كان‌په‌سه‌ند‌بكرێت،‌تا‌ئ����ه‌و‌ماوه‌یه‌ش‌ه����ه‌ر‌پاڵێوراوێك‌دورخرایه‌وه‌،‌ئه‌وا‌قه‌واره‌كه‌ی‌‌ده‌توانێت‌كه‌سێكی‌‌دیكه‌‌له‌جێگه‌ی‌‌دابنێت.‌به‌اڵم‌ئه‌گه‌ر‌له‌كاتی‌‌بانگه‌شه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردندا‌پاڵێوراوێك‌س����ه‌رپێچی‌‌رێنماییه‌كانی‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌كرد،‌ئه‌وا‌دورده‌خرێته‌وه‌و‌كه‌سێكی‌‌دیكه‌‌له‌جێگه‌ی‌‌دانانرێت.

پارله‌مانتاران����ه‌ی‌‌ ئ����ه‌و‌ له‌ن����او‌پارله‌مانت����اری‌‌ دورخراونه‌ت����ه‌وه‌‌س����ه‌ربه‌خۆ‌سه‌باح‌س����اعیدی‌‌هه‌یه‌،‌ناوبراو‌له‌ماوه‌ی‌‌چوار‌ساڵی‌‌رابردوی‌‌پارله‌ماندا‌چه‌ندین‌دۆسیه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌داووده‌زگاكانی‌‌حكومه‌تی‌‌ به‌رپرسان‌و‌ئاش����كراكرد.‌به‌اڵم‌له‌ئێستادا‌له‌سه‌ر‌گش����تی‌‌ پش����كنه‌ری‌‌ س����كااڵیه‌كی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ته‌ندروس����تی‌‌كه‌‌س����ه‌ر‌به‌‌حیزبی‌‌ده‌عوه‌یه‌‌و‌به‌بڕی‌‌)25(‌ملیۆن‌دیناریش‌غرامه‌ك����راوه‌،‌به‌اڵم‌بڕیاری‌‌دورخس����تنه‌وه‌ی‌‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌بۆ‌

ده‌رچوه‌.له‌كۆنگره‌یه‌ك����ی‌‌ س����اعیدی‌،‌رۆژنامه‌وانیدا‌رایگه‌یاند‌له‌دادگا‌تانه‌ی‌‌گرتوه‌‌و‌ دورخس����تنه‌وه‌ی‌‌ له‌بڕی����اری‌‌نادروس����ت"‌ "ناعادیل‌و‌ به‌بڕیارێك����ی‌‌ناویب����رد.‌هه‌روه‌ها‌وتیش����ی‌‌"ئامانج‌له‌و‌بڕیاره‌‌پاكتاوكردنی‌‌سیاس����یه‌‌بۆ‌بێده‌نگكردن����ی‌‌ئ����ه‌و‌پارله‌مانتارانه‌ی‌‌

به‌ره‌ن����گاری‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌ده‌بنه‌وه‌‌و‌قایل‌ناب����ن‌به‌بیناكردنی‌‌ده‌وڵه‌ت����ی‌‌پارته‌‌

گه‌نده‌ڵه‌كان".وه‌زی����ری‌‌ س����كااڵیه‌كی‌‌ له‌س����ه‌ر‌خوێندنی‌‌بااڵو‌توێژینه‌وه‌ی‌‌زانس����تی‌‌عێ����راق‌ك����ه‌‌س����ه‌ركرده‌یه‌كی‌‌دیاری‌‌حیزبه‌ك����ه‌ی‌‌مالیكی����ه‌،‌پارله‌مانتاری‌‌لیس����تی‌‌موته‌حیدون‌حه‌ی����ده‌ر‌موال‌بڕیاری‌‌دورخس����تنه‌وه‌ی‌‌له‌هه‌ڵبژاردن‌ب����ۆ‌ده‌رچ����وه‌.‌له‌كاتێك����دا‌به‌وته‌ی‌‌موال‌تائێس����تا‌دادگا‌بڕی����اری‌‌كۆتایی‌‌له‌ب����اره‌ی‌‌ئه‌و‌س����كااڵیه‌وه‌‌ن����ه‌داوه‌.‌ئه‌وه‌ش‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ماده‌ی‌‌نۆزده‌ی‌‌ده‌ستوری‌‌عێراق‌ناوده‌بات‌كه‌‌ده‌ڵێت‌"تۆمه‌تبار‌بێتاوانه‌‌تاوه‌كو‌تاوانه‌كه‌ی‌‌

له‌سه‌ر‌ساغ‌ده‌بێته‌وه‌".‌به‌بۆچونی‌‌موال،‌له‌الیه‌ن‌حكومه‌ت‌و‌هه‌وڵێكی‌‌ فه‌رمانڕه‌واكان����ه‌وه‌‌ هێ����زه‌‌تۆكم����ه‌‌هه‌یه‌‌ب����ۆ‌"بێده‌نگكردنی‌‌ئه‌و‌پارله‌مانتاران����ه‌ی‌‌ل����ه‌دژی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌مافی‌‌مرۆڤ‌ پێش����ێلكردنی‌‌ دۆسیه‌ی‌‌

ده‌وه‌ستنه‌وه‌".قانون‌و‌ ده‌وڵه‌ت����ی‌‌ پارله‌مانت����اری‌‌كه‌س����ایه‌تی‌‌نزیك‌له‌مالیكی‌‌س����امی‌‌عه‌سكه‌ری‌‌و‌پارله‌مانتار‌عه‌ممار‌شبلی‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌دادگای‌‌باڵوكردنه‌وه‌و‌بڕیاری‌‌ له‌سه‌ره‌،‌ راگه‌یاندن‌سكااڵیان‌بۆ‌ له‌هه‌ڵب����ژاردن‌ دورخس����تنه‌وه‌یان‌

ده‌رچوه‌.دورخس����تنه‌وه‌ی‌‌ له‌ب����اره‌ی‌‌پاڵێوراوانه‌وه‌،‌وته‌بێژی‌‌كۆمیس����یۆنی‌‌هه‌ڵبژاردن‌میقداد‌شه‌ریفی‌،‌رایگه‌یاند‌بڕیاری‌‌دورخس����تنه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌كه‌سانه‌‌بڕی����اری‌‌كۆتایی‌‌نی����ه‌،‌چونكه‌‌"ئه‌و‌كه‌س����انه‌‌ده‌توانن‌تانه‌‌ل����ه‌‌بڕیاره‌كه‌‌بده‌ن‌و‌كۆمیسیۆنیش‌پابه‌ندی‌‌دوایین‌

بڕیاری‌‌دادگا‌ده‌بێت".

ئا:‌ئاوێنه‌

به‌گوێ���ره‌ی‌‌راپۆرتێك���ی‌‌لیژن���ه‌ی‌‌دارایی‌‌پارله‌مان‌ئه‌گه‌ر‌تا‌كۆتایی‌‌مانگی‌‌نیس���ان‌بودجه‌‌په‌س���ه‌ند‌نه‌كرێت،‌ئ���ه‌وا‌حكومه‌ت‌مایه‌پوچ‌ده‌بێت.‌س���ه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌قانونی‌‌په‌س���ه‌ند‌ رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‌ پارله‌مانی���ش‌نه‌كردنی‌‌بودجه‌‌نابێته‌‌هۆكاری‌‌دواخستنی‌‌هه‌ڵبژاردن.‌به‌پێی‌‌بڕی���اری‌‌دادگاش‌دوای‌‌مان���گ‌و‌نیوێ���ك‌له‌هه‌ڵب���ژاردن،‌ده‌بێ���ت‌پارله‌مانی‌‌ن���وێ‌‌یه‌كه‌م‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌ئه‌نجام‌

بدات.

س���ه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌دارایی‌‌ل���ه‌‌پارله‌مانی‌‌عێ���راق‌حه‌یده‌ر‌عیبادی‌،‌رایگه‌یاند‌كاتێكی‌‌ئه‌وتۆ‌له‌به‌رده‌ستدا‌نه‌ماوه‌‌بۆ‌په‌سه‌ندكردنی‌‌بودجه‌ی‌‌ئه‌مس���اڵ،‌وتیش���ی‌‌"ده‌ترس���ین‌هه‌ڵمه‌تی‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌س���ت‌پێب���كات‌و‌پارله‌مانی���ش‌نه‌توانێت‌بودجه‌‌

په‌سه‌ند‌بكات".‌به‌هۆی‌‌ ل���ه‌وه‌ده‌كات‌ ب���اس‌ عیب���ادی‌،‌الیه‌ن���ه‌‌ پارله‌مانت���اران‌و‌ س���ه‌رقاڵی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‌ به‌بانگه‌شه‌ی‌‌ سیاسیه‌كانه‌وه‌‌پارله‌م���ان‌ناتوانێ���ت‌له‌مانگ���ی‌‌نیس���اندا‌كۆبون���ه‌وه‌‌بكات،‌وتیش���ی‌‌"ئه‌گه‌ر‌رێژه‌ی‌‌قانونی‌‌پارله‌مانتاران‌ئاماده‌نه‌بن،‌ناتوانرێت‌

بودجه‌‌په‌سه‌ند‌بكرێت".س���ه‌ربه‌خۆی‌‌ ب���ااڵی‌‌ كۆمیس���یۆنی‌‌رۆژی‌‌ ل���ه‌‌ رایگه‌یان���د‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‌)4/1(‌هه‌ڵمه‌ت���ی‌‌بانگه‌ش���ه‌ی‌‌هه‌ڵبژاردن‌عێ���راق‌و‌ پارله‌مان���ی‌‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ ب���ۆ‌هه‌رێم���ی‌‌ پارێزگاكان���ی‌‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌كوردس���تان‌ده‌س���تپێده‌كات،‌)48(‌كاژێر‌به‌ر‌له‌ئه‌نجامدان���ی‌‌هه‌ڵبژاردنیش‌هه‌ڵمه‌تی‌‌بانگه‌شه‌‌راده‌گیرێت.‌بڕیاره‌‌رۆژی‌‌)4/30( هه‌ڵبژاردنی‌‌خول���ی‌‌نوێی‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌

به‌ڕێوه‌بچێت.بودج���ه‌ی‌‌)2014(‌عێ���راق،‌به‌‌)174( ترلی���ۆن‌دین���ار‌خه‌مڵێنراوه‌‌ك���ه‌‌ده‌كاته‌‌نزیك���ه‌ی‌‌)150(‌ملی���ار‌دۆالر،‌ئ���ه‌وه‌ش‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌‌هه‌نارده‌كردنی‌‌سێ‌‌ملیۆن‌و‌)500(‌ه���ه‌زار‌به‌رمیل‌نه‌وت‌رۆژانه‌،‌نرخی‌‌ه���ه‌ر‌به‌رمیله‌‌نه‌وتێكیش‌ب���ه‌‌نه‌وه‌د‌دۆالر‌دیاریكراوه‌.‌پشكی‌‌بودجه‌ی‌‌وه‌به‌رهێنان‌به‌‌)36%(‌و‌بودجه‌ی‌‌به‌كاربردنیش‌به‌‌)%63(‌

دیاریكراوه‌.

سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌قانونی‌‌پارله‌مانی‌‌عێراق‌خالید‌شوانی‌،‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌ئه‌گه‌ر‌له‌ماوه‌ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌دا‌بودجه‌‌په‌س���ه‌ند‌نه‌كرێت‌ئه‌وا‌ده‌توانرێت‌ره‌وان���ه‌ی‌‌خولی‌‌نوێی‌‌پارله‌مان‌بكرێت،‌كه‌‌له‌دوای‌‌ئه‌نجامدانی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌پێكده‌هێنرێت.‌وتیش���ی‌‌"په‌سه‌ند‌نه‌كردنی‌‌بودجه‌‌به‌هۆكاری‌‌دواخستنی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‌دانانرێت".‌به‌وته‌ی‌‌شوانی‌‌دادگای‌‌فیدراڵی‌‌بڕیاریداوه‌‌رۆژی‌‌)6/14(‌یه‌كه‌م‌كۆبونه‌وه‌ی‌‌

خولی‌‌نوێی‌‌پارله‌مان‌بكرێت.رۆژی‌‌ عێ���راق‌ وه‌زیران���ی‌‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌)2014/1/15(،‌به‌ب���ێ‌‌ره‌زامه‌ندی‌‌وه‌زیره‌‌كورده‌كان‌بودجه‌ی‌‌ئه‌مساڵی‌‌په‌سه‌ندكردو‌ب���ه‌اڵم‌به‌هۆی‌‌ ره‌وان���ه‌ی‌‌پارله‌مانی‌‌كرد.‌ناكۆكی‌‌نێوان‌هه‌رێم‌و‌ناوه‌ند‌له‌سه‌ر‌پرسی‌‌هه‌نارده‌كردن���ی‌‌ن���ه‌وت‌و‌به‌ش���ه‌‌بودجه‌ی‌‌هه‌رێم‌له‌الی���ه‌ك،‌هه‌روه‌ها‌به‌هۆی‌‌بایكۆتی‌‌ژماره‌ی���ه‌ك‌ل���ه‌‌پارله‌مانتاران���ی‌‌لیس���تی‌‌عێراقی���ه‌و‌موته‌حیدونه‌وه‌‌له‌الیه‌كی‌‌تره‌وه‌،‌بودجه‌ی‌‌ نه‌یتوانی���وه‌‌ پارله‌مان‌ تائێس���تا‌

ئه‌مساڵ‌په‌سه‌ند‌بكات.په‌س���ه‌ندكردنی‌‌ دواكه‌وتن���ی‌‌ ئه‌گ���ه‌ری‌‌بودج���ه‌‌له‌كاتێكدای���ه‌‌به‌پێ���ی‌‌راپۆرتێكی‌‌لیژنه‌ی‌‌دارایی‌‌پارله‌مان،‌ئه‌گه‌ر‌تا‌كۆتایی‌‌مانگی‌‌نیسان‌بودجه‌‌په‌سه‌ند‌نه‌كرێت،‌ئه‌وا‌

حكوم���ه‌ت‌له‌به‌رده‌م‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‌مایه‌پوچ‌بوندایه‌،‌ئه‌وه‌ش‌به‌هۆی‌‌زۆری‌‌خه‌رجیه‌كانی‌‌حكومه‌ت���ه‌وه‌.‌له‌الیه‌ن‌خۆیه‌وه‌‌س���ندوقی‌‌ب���ه‌وه‌ده‌كات‌ ئاماژه‌‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‌ دراوی‌‌خه‌ماڵندنه‌كانی‌‌بودجه‌ی‌‌عێراق‌گۆڕانكاری‌‌و‌پێشهاته‌‌ناوچه‌یی‌‌و‌جیهانیه‌كانی‌‌له‌به‌رچاو‌نه‌گرتوه‌‌و‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌ناڕون‌ئاماده‌كراوه‌.‌هۆشداریشی‌‌دایه‌‌حكومه‌تی‌‌عێراق‌كه‌‌په‌نا‌نه‌باته‌‌ب���ه‌ر‌به‌كارهێنان���ی‌‌یه‌ده‌گی‌‌دراوی‌‌

قورس.بودجه‌وه‌،‌ نه‌كردن���ی‌‌ په‌س���ه‌ند‌ به‌هۆی‌‌س���ه‌رۆك‌وه‌زیرانی‌‌عێراق‌ن���وری‌‌مالیكی‌‌هه‌فته‌ی‌‌راب���ردو‌له‌وتاری‌‌هه‌فتانه‌ی‌‌خۆیدا‌هێرش���ێكی‌‌توندی‌‌كرده‌‌س���ه‌ر‌پارله‌مان،‌راش���یگه‌یاند‌چه‌ن���د‌الیه‌نێك���ی‌‌سیاس���ی‌‌له‌مپه‌رن‌له‌به‌رده‌م‌په‌سه‌ند‌كردنی‌‌بودجه‌و‌وتی‌‌"ئه‌گه‌ر‌بودجه‌‌په‌سه‌ند‌نه‌كرێت،‌ئه‌وا‌

هیچ‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‌دیكه‌ش‌نابێت".له‌دوای‌‌وتاره‌كه‌ی‌‌مالیكی‌،‌لیس���ته‌كه‌ی‌‌"ده‌وڵه‌تی‌‌قان���ون"‌له‌پارله‌مان‌رایانگه‌یاند‌ئه‌گه‌ر‌له‌م‌هه‌فته‌یه‌دا‌تاوتوێكردنی‌‌بودجه‌‌نه‌خرێته‌‌به‌رنامه‌ی‌‌كاری‌‌پارله‌مانه‌وه‌،‌ئه‌وا‌له‌مه‌ودوا‌چیتر‌مامه‌ڵه‌‌له‌گه‌ڵ‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌پارله‌م���ان‌ناكه‌ن،‌چونك���ه‌‌"بونه‌ته‌‌رێگرو‌

له‌مپه‌ر‌له‌به‌رده‌م‌كاره‌كانی‌‌پارله‌ماندا".

مالیك���ی‌‌ لیس���ته‌كه‌ی‌‌ هه‌رچه‌ن���ده‌‌پێداگرن‌له‌س���ه‌ر‌په‌س���ه‌ند‌كردنی‌‌بودجه‌،‌ب���ه‌اڵم‌ژماره‌ی���ه‌ك‌الیه‌ن���ی‌‌دیك���ه‌ی‌‌نێو‌پارله‌مانیش‌هاوشێوه‌ی‌‌الیه‌نه‌‌كوردییه‌كان‌ره‌خن���ه‌ی‌‌له‌بودج���ه‌ی‌‌ئه‌مس���اڵ‌ده‌گرن‌و‌كه‌موكوڕییه‌كان���ی‌‌ئاش���كرا‌ده‌كه‌ن‌و‌داوای‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ ده‌ك���ه‌ن.‌ هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی‌‌لیس���تی‌‌عێراقی���ه‌‌له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���دا‌هێما‌ب���ۆ‌ئه‌وه‌ده‌كه‌ن‌په‌س���ه‌ند‌كردن���ی‌‌بودجه‌‌به‌بێ‌‌بونی‌‌ژمێره‌ی‌‌كۆتایی‌‌س���اڵی‌‌رابردو‌له‌ده‌روازه‌كان���ی‌‌ "ده‌روازه‌ی���ه‌ك‌ ده‌بێت���ه‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌و‌دزینی‌‌ماڵی‌‌گش���تی‌".‌هه‌روه‌ها‌به‌یاننامه‌كه‌دا‌حكومه‌ت‌ دیكه‌ی‌‌ له‌به‌شێكی‌‌ب���ه‌وه‌‌تۆمه‌تب���ار‌ده‌كه‌ن‌له‌ڕێگه‌ی‌‌فش���ار‌خستنه‌‌سه‌ر‌پارله‌مانه‌وه‌‌ده‌یه‌وێت‌شكست‌به‌پارله‌م���ان‌بهێنێت‌تاوه‌ك���و‌رۆڵی‌‌خۆی‌‌

نه‌گێڕێت.رایده‌گه‌یه‌نێت‌ قانون‌ بواری‌‌ شاره‌زایه‌كی‌‌دوای‌‌س���ێ‌‌رۆژ‌ل���ه‌‌راگه‌یاندن���ی‌‌ئه‌نجامی‌‌پارله‌م���ان‌ نوێ���ی‌‌ خول���ی‌‌ هه‌ڵب���ژاردن،‌ئه‌ن���دام‌ به‌ته‌مه‌نتری���ن‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ده‌توانێ���ت‌كۆببێت���ه‌وه‌و‌بودجه‌‌په‌س���ه‌ند‌

بكات.پس���پۆڕی‌‌قانونی‌‌حه‌س���ه‌ن‌ش���ه‌عبان،‌رونیك���رده‌وه‌‌ئه‌گه‌ر‌پارله‌مان‌له‌ماوه‌ی‌‌ئه‌م‌

مانگه‌دا‌نه‌یتوانی‌‌بودجه‌‌په‌سه‌ند‌بكات،‌ئه‌وا‌په‌س���ه‌ندكردنی‌‌ده‌كه‌وێته‌‌ئه‌ستۆی‌‌خولی‌‌داهاتوی‌‌پارله‌مان.‌چونكه‌‌"دوای‌‌سێ‌‌رۆژ‌له‌‌راگه‌یاندنی‌‌ئه‌نجامی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌كان،‌خولی‌‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ پارله‌مان‌ده‌توانێت‌ نوێی‌‌كۆببێته‌وه‌و‌ ده‌توانێت‌ ئه‌ندام‌ به‌ته‌مه‌نترین‌

بودجه‌‌په‌سه‌ند‌بكات".

سلێمان‌به‌گروبه‌ره‌ك���ه‌ی‌‌و‌ژماره‌ی‌‌دانیش���توانه‌كه‌ی‌‌ره‌نگه‌‌هێنده‌ی‌‌گه‌ڕه‌كێكی‌‌شاره‌‌گه‌وره‌كان‌نه‌بێ���ت،‌ب���ه‌اڵم‌به‌هۆی‌‌ش���ه‌ڕو‌پێكدادانه‌‌راب���ردوه‌وه‌،‌ مانگ���ی‌‌ چه‌كدارییه‌كان���ی‌‌ئه‌وه‌نده‌ی‌‌یه‌كێك‌ل���ه‌‌پارێزگاكانی‌‌عێراق‌

ناسراوه‌:‌سلێمان‌به‌گ.ناحیه‌ی‌‌س���لێمان‌به‌گ‌س���ه‌ر‌به‌قه‌زای‌‌خورماتوه‌و‌له‌سنوری‌‌پارێزگای‌‌سه‌اڵحه‌دین‌"تكریت"دای���ه‌،‌روبه‌ره‌ك���ه‌ی‌‌نزیكه‌ی‌‌چل‌كیلۆمه‌ت���ره‌و‌یانزه‌‌گوندی‌‌به‌س���ه‌ره‌وه‌یه‌،‌ژماره‌ی‌‌دانیش���توانی‌‌نزیكه‌ی‌‌)22(‌هه‌زار‌كه‌س���ه‌و‌بودجه‌ی‌‌س���ااڵنه‌ی‌‌پێن���ج‌ملیار‌

دیناره‌.عه‌ره‌بی‌‌ ناحیه‌ك���ه‌‌ دانیش���توانی‌‌ هه‌مو‌س���وننه‌ن‌و‌س���ه‌ر‌ب���ه‌‌خێڵ���ی‌‌به‌یات���ن‌و‌ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‌س���ه‌ر‌یه‌ك‌باوان،‌ژماره‌یه‌ك‌له‌دانیش���توانه‌كه‌ی‌‌له‌س���ه‌رده‌می‌‌رژێم���ی‌‌به‌عس���دا‌له‌ریزی‌‌سوپادا‌بون.‌له‌ئێستاشدا‌به‌شێك‌له‌هاواڵتیانی‌‌سه‌رقاڵی‌‌به‌خێوكردنی‌‌دیكه‌ش���یان‌ ژماره‌یه‌كی‌‌ مااڵت���ن‌و‌ م���ه‌ڕو‌پۆلیس‌و‌س���ه‌ربازو‌فه‌رمانبه‌رن.‌به‌شه‌كه‌ی‌‌دیك���ه‌ش‌ئۆتۆمبێلی‌‌بارهه‌ڵگریان‌هه‌یه‌‌كه‌‌نزیك���ه‌ی‌‌ه���ه‌زار‌كامیۆن‌ده‌بێ���ت‌و‌رۆژانه‌‌چیمه‌نت���ۆ‌له‌س���لێمانیه‌وه‌‌ب���ه‌ره‌و‌به‌غداو‌ش���اره‌كانی‌‌باش���وری‌‌عێراق‌ده‌گوێزنه‌وه‌،‌به‌هۆی‌‌ناكۆكی‌‌مه‌زهه‌بیش���ه‌وه‌‌تائێس���تا‌

چه‌ندین‌شۆفێر‌له‌و‌رێگایه‌دا‌كوژراون.له‌دوای‌‌روخانی‌‌رژێمی‌‌به‌عس‌له‌س���اڵی‌‌)2003(،‌چه‌كداره‌كانی‌‌سه‌ر‌به‌‌رێكخراوی‌‌نه‌قش���به‌ندی‌‌بنكه‌یان‌له‌سلێمان‌به‌گ‌دانا،‌به‌وته‌ی‌‌به‌رپرسانی‌‌ناوچه‌كه‌‌له‌سه‌ره‌تادا‌ئه‌و‌چه‌كدارانه‌‌كه‌‌خۆیان‌و‌كه‌سوكاریان‌له‌الیه‌ن‌هاواڵتیانه‌وه‌‌ناسراو‌بون‌رایانگه‌یاندوه‌‌ته‌نها‌په‌الماری‌‌سوپای‌‌ئه‌مریكا‌ده‌ده‌ن‌و‌حه‌قیان‌به‌سه‌ر‌دانیش���توانه‌وه‌‌نییه‌،‌كه‌چی‌‌دواتر‌كه‌وتونه‌ته‌‌هه‌ڕه‌ش���ه‌كردن‌له‌به‌رپرس���انی‌‌ناحیه‌كه‌و‌داوای‌‌پۆس���ت‌و‌به‌رپرسیارێتیان‌

كردوه‌.س���لێمان‌به‌گ‌ده‌ڕوانێت‌به‌سه‌ر‌رێگای‌‌سه‌ره‌كی‌‌هاتوچۆی‌‌نێوان‌كه‌ركوك‌به‌غدا،‌ئه‌م‌رێگایه‌ش‌جگه‌له‌‌هاتوچۆی‌‌هاواڵتیان،‌به‌مه‌به‌ستی‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌ماده‌كانی‌‌بایه‌عی‌‌كه‌ركوك‌و‌ ب���ه‌ره‌و‌ له‌به‌غداوه‌‌ هاواڵتیانیش‌

هه‌رێمی‌‌كوردستان‌به‌كارده‌هێنرێت.س���اڵی‌‌راب���ردو‌كاتێك‌س���وپای‌‌عێراق‌په‌الماری‌‌خۆپیشانده‌رانی‌‌حه‌ویجه‌ی‌‌دایه‌و‌ده‌یان‌كه‌سی‌‌لێ‌‌كوشتن،‌گروپێكی‌‌چه‌كدار‌له‌به‌رانبه‌ر‌ئه‌و‌په‌الماره‌دا‌دوای‌‌)24(‌كاژێر‌پێكدادان‌توانیان‌س���لێمان‌به‌گ‌كۆنترۆڵ‌بك���ه‌ن،‌به‌م‌هۆیه‌وه‌‌جارێك���ی‌‌دیكه‌‌ناوی‌‌ناحیه‌كه‌‌بوه‌وه‌‌س���ه‌ر‌دێ���ڕی‌‌هه‌واڵه‌كان.‌هێزه‌كان���ی‌‌س���وپای‌‌عێ���راق‌ل���ه‌‌رۆژی‌‌)2013/4/26(‌به‌نێوانگ���ری‌‌پارێ���زگاری‌‌سه‌اڵحه‌دین‌و‌دوای‌‌كشانه‌وه‌ی‌‌چه‌كداره‌كان‌

ناحیه‌كه‌یان‌كۆنترۆڵ‌كرده‌وه‌.به‌وت���ه‌ی‌‌به‌رپرس���انی‌‌ناوچه‌كه‌‌نزیكه‌ی‌‌م���اوه‌ی‌‌س���ێ‌‌مانگ���ه‌‌تی���رۆر‌به‌رۆك���ی‌‌پۆلیس‌و‌ گرتوه‌و‌ ناوچه‌كه‌ی‌‌ دانیش���توانی‌‌شوان‌و‌مۆبایل‌فرۆشه‌كانی‌‌كردۆته‌‌ئامانج‌و‌چه‌ندی���ن‌بۆمبیان‌ب���ۆ‌كاروان���ی‌‌پۆلیس‌داناوه‌.‌س���ه‌ر‌له‌‌ئێ���واره‌ی‌‌رۆژی‌‌)2/13( له‌باش���ورو‌رۆژهه‌اڵت‌و‌رۆژئاواوه‌‌ژماره‌یه‌ك‌چه‌كدار‌كه‌‌نزیكه‌ی‌‌په‌نجا‌كه‌س���ێك‌ده‌بن‌و‌چه‌ندین‌ئۆتۆمبێلی‌‌پڕ‌له‌چه‌كیان‌پێده‌بێت،‌ده‌س���ت‌ ده‌ده‌ن‌و‌ ناحیه‌ك���ه‌‌ په‌الم���اری‌‌ده‌كه‌ونه‌‌ ده‌گرن‌و‌ قوتابخانه‌كاندا‌ به‌س���ه‌ر‌په‌الماردانی‌‌پۆلیس‌و‌س���وپا.‌به‌م‌هۆیه‌وه‌‌چۆڵده‌كه‌ن‌و‌ ناحیه‌ك���ه‌‌ دانیش���توانه‌كه‌ی‌‌سوپاش‌له‌ڕێگه‌ی‌‌هه‌لیكۆپته‌ره‌وه‌‌هه‌ڵمه‌تی‌‌كێوماڵكردن���ی‌‌ناحیه‌كه‌‌ئه‌نج���ام‌ده‌دات‌و‌ماوه‌ی‌‌نزیكه‌ی‌‌دوو‌هه‌فته‌‌شه‌ڕو‌پێكدادان‌

به‌رده‌وام‌ده‌بێت.به‌یاتی‌‌ تالی���ب‌ ناحیه‌كه‌‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌باس‌له‌وه‌ده‌كات‌پێن���ج‌هاواڵتی‌‌ناحیه‌كه‌‌كوژراون‌و‌نزیكه‌ی‌‌)200(‌خانو‌س���وتاون‌و‌ژماره‌یه‌ك���ی‌‌تریش‌به‌ت���ه‌واوی‌‌داڕوخاون،‌ئه‌م���ه‌‌جگه‌له‌وه‌ی‌‌قوتابخان���ه‌كان‌و‌بنكه‌ی‌‌ته‌ندروس���تی‌‌ناحیه‌ك���ه‌‌زیان���ی‌‌زۆری���ان‌فه‌رمانگه‌كانی‌‌ فه‌رمانبه‌ران���ی‌‌ به‌ركه‌وتوه‌و‌

كشتوكاڵ‌و‌ڤێته‌رنه‌ریش‌هه‌اڵتون.‌بۆمبڕێژكردنی‌‌ له‌ترس���ی‌‌ له‌ئێستاش���دا‌هاواڵتی���ان‌ رێگاوبان���ه‌كان،‌ خان���وه‌كان‌و‌وه‌ك���و‌ ناحیه‌ك���ه‌.‌ ب���ۆ‌ نه‌گه‌ڕاونه‌ت���ه‌وه‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ناحیه‌كه‌ش‌ده‌ڵێت‌"فه‌رمانده‌یی‌‌ئۆپه‌راس���یۆنی‌‌دیجله‌‌ناحیه‌كه‌ی‌‌كۆنترۆڵ‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌هێشتا‌ره‌وشه‌كه‌‌ئارام‌نیه‌".‌هه‌روه‌ها‌ده‌ڵێت‌"تائێستا‌چه‌ند‌گه‌ڕه‌كێك‌كاره‌بای‌‌نیه‌،‌بودج���ه‌ی‌‌ناحیه‌كه‌ش‌پێنج‌ملی���ار‌دیناره‌،‌ك���ه‌‌به‌ش���ی‌‌قیرتاوكردنی‌‌

شه‌قامێك‌ناكات".داواكارن‌ ناحیه‌ك���ه‌‌ به‌رپرس���انی‌‌به‌ناوچه‌یه‌كی‌‌ ناحیه‌كه‌‌ له‌حكومه‌تی‌‌عێراق‌كاره‌س���اتبار‌بناسێت‌و‌بودجه‌یه‌كی‌‌تایبه‌ت‌

بۆ‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‌ته‌رخان‌بكات.

7 )418(‌سێشه‌ممه‌‌2014/3/4 عێراق

پرۆفایلبه‌تۆمه‌تی‌‌دزی‌‌و‌كوشتن‌و‌القه‌كردن‌و‌ساخته‌كاری‌‌

ژماره‌یه‌ك‌پاڵێوراو‌دورده‌خرێنه‌وه‌

"حكومه‌تی‌‌عێراق‌له‌به‌رده‌م‌ئه‌گه‌ری‌‌مایه‌پوچبوندایه‌"

ئه‌گه‌ر‌بودجه‌‌په‌سه‌ند‌

نه‌كرێت،‌ئه‌وا‌هیچ‌پڕۆژه‌یه‌كی‌‌دیكه‌ش‌نابێت

ئامانج‌له‌و‌بڕیاره‌‌پاكتاوكردنی‌‌سیاسیه‌‌بۆ‌

بێده‌نگكردنی‌‌ئه‌و‌پارله‌مانتارانه‌ی‌‌

به‌ره‌نگاری‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌

ده‌بنه‌وه‌‌و‌قایل‌نابن‌به‌بیناكردنی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌پارته‌‌

گه‌نده‌ڵه‌كان

مالکی

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

له‌18ملیۆن‌دۆنم‌زه‌وی‌‌هه‌رێم،‌6ملیۆنی‌‌بۆ‌كشتوكاڵكردن‌گونجاوه‌،‌له‌ماوه‌ی‌‌سااڵنی‌‌رابردو،‌زیاده‌ڕه‌وه‌ی‌‌

كراوه‌ته‌‌سه‌ر‌یه‌ك‌ملیۆن‌و‌نیو‌دۆنمی‌،‌جێگری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌

كشتوكاڵی‌‌سلێمانی‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌هه‌وڵه‌كانیان‌به‌رده‌وامه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌

ئه‌و‌زه‌وییانه‌ی‌‌ماونه‌ته‌وه‌‌به‌باشترین‌شێوه‌‌سودیان‌لێوه‌ربگیرێت‌"جگه‌‌

له‌گرنگیدان‌به‌به‌رهه‌می‌‌زیاتر،‌ئه‌مساڵ‌ساڵی‌‌چككردنی‌‌كوایتی‌‌به‌رهه‌مه‌‌

كشتوكاڵیه‌كانیش‌ده‌بێت".

جگێری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌كشتوكاڵی‌‌سلێمانی‌‌رزگار‌حه‌مه‌د‌خدر‌له‌دیدارێكی‌‌ئاوێنه‌دا‌ب���اس‌له‌چۆنێتی‌‌خه‌رجكردنی‌‌پێش���وی‌‌ س���اڵی‌‌ بودج���ه‌ی‌‌ به‌ش���ه‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌ی���ان‌ده‌كات،‌ئه‌وه‌ش‌ده‌خاته‌رو‌كه‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌گشتی‌‌به‌شه‌‌بودجه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌كشتوكاڵ‌له‌هه‌رێمدا‌ل���ه‌2%‌ی‌‌بوجه‌ی‌‌گش���تی‌‌زیاتر‌نییه‌،‌له‌كاتێكدا‌له‌واڵتانی‌‌پێش���كه‌وتوی‌‌دنیا‌

له‌10%‌كه‌متر‌نییه‌.

پرۆژه‌كانی‌‌ساڵی‌‌‌2013چی‌‌بوه‌؟له‌س���اڵی‌‌2013دا‌به‌ش���ه‌‌بودج���ه‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌كش���توكاڵی‌‌س���لێمانی‌‌‌18ملی���ار‌و‌‌222ملی���ۆن‌دین���ار‌بوه‌،‌ك���ه‌‌‌13ملی���ار‌و‌‌322ملی���ۆن‌دیناری‌‌بۆ‌پ���رۆژه‌‌نوێكانی‌‌ئه‌و‌س���اڵه‌‌بوه‌،‌4 ملیار‌و‌‌900ملیۆن‌دیناریش���ی‌‌بۆ‌پرۆژه‌‌ته‌واونه‌ك���راوه‌كان‌ب���وه‌،‌"‌ل���ه‌2013دا‌72%ی‌‌پرۆژه‌كان‌ئیحاله‌‌كراوه‌‌و‌62%ی‌‌

جێبه‌جێكراوه‌".له‌گرنگتری���ن‌ئه‌و‌پرۆژان���ه‌ش‌كه‌‌له‌و‌س���اڵه‌دا‌كراون،‌‌4هه‌زار‌و‌‌700بنه‌تۆی‌‌گه‌ن���م‌به‌نرخێكی‌‌داش���كێنراو‌به‌ڕێژه‌ی‌‌45%‌دراوه‌ت���ه‌‌زیاد‌له‌‌‌9هه‌زار‌جوتیار،‌هاوكات‌‌4ملی���ار‌و‌230ملیۆن‌دینار‌بۆ‌كڕینی‌‌ئاڵفی‌‌ئ���اژه‌ڵ‌خه‌رجكراوه‌‌و‌بایی‌‌‌11ه���ه‌زارو‌‌561ته‌ن‌ج���ۆ‌بۆ‌خاوه‌ن‌ئاژه‌ڵه‌كان‌كڕدراوه‌‌و‌به‌نیوه‌ی‌‌نرخه‌كه‌ی‌‌پێیاندراوه‌ت���ه‌وه‌،‌‌100ت���ه‌ن‌ئاڵ���ف‌بۆ‌پڕۆژه‌كانی‌‌حه‌وزی‌‌ماس���ی‌‌كڕدراوه‌‌كه‌‌بریتی‌‌بوه‌‌له‌‌‌4هه‌زارو‌‌800ته‌ن‌ئاڵف.‌"ئه‌م���ه‌‌جگ���ه‌‌له‌چه‌ندین‌پ���رۆژه‌ی‌‌تر‌و‌

نۆژه‌نكردنه‌وه‌‌و‌دروس���تكردنی‌‌چه‌نده‌ها‌باخ‌به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‌زانستیی‌‌نوێ‌".‌هه‌ر‌له‌و‌ساڵه‌دا‌له‌5%ی‌‌بودجه‌ی‌‌په‌ره‌پێدانی‌‌پارێ���زگاكان‌دراوه‌ت���ه‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌كشتوكاڵی‌‌سلێمانی‌،‌پرۆژه‌یه‌كی‌‌تریان‌دروس���تكردنی‌‌گه‌نجینه‌ی���ه‌ك‌ب���وه‌‌بۆ‌هه‌ڵگرتن���ی‌‌به‌رهه‌مه‌‌كش���توكاڵیه‌كانی‌‌دروس���تكردنی‌‌تاقیگه‌یه‌كی‌‌گش���تی‌‌بۆ‌س���ه‌وزه‌مه‌نیه‌كان،‌ به‌رهه‌م‌و‌ پشكنینی‌‌هه‌ر‌له‌بودجه‌ی‌‌ئه‌و‌س���اڵه‌دا‌بایی‌‌161 ملیۆن‌دینار‌په‌تات���ه‌ی‌‌تۆوی‌‌هۆڵه‌ندی‌‌ك���ه‌‌‌180ته‌ن‌ب���وه‌‌كڕدراوه‌،‌به‌س���ه‌ر‌

جوتیارانی‌‌ئه‌و‌بواره‌دا‌دابه‌شكراوه‌،‌

ناوچه‌كان‌به‌پێی‌‌گرنگیی‌‌به‌رهه‌مه‌كانیان‌دابه‌شكراون

جێگ���ری‌‌به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‌كش���توكاڵی‌‌س���لێمانی‌‌ئه‌وه‌ش‌ئاش���كرا‌ده‌كات‌كه‌‌له‌كاتی‌‌پێگه‌یش���تنی‌‌س���ه‌وزه‌‌و‌میوه‌ی‌‌

به‌رهه‌م���ی‌‌ناوخۆیی‌‌توانیویانه‌‌به‌رێژه‌ی‌‌له‌30%‌تا‌50%‌پێداویس���تیه‌كانی‌‌بازاڕی‌‌ناوخ���ۆی‌‌هه‌رێ���م‌دابین‌بك���ه‌ن،‌هه‌ر‌له‌م‌دی���داره‌ی‌‌ئاوێن���ه‌دا‌رزگار‌حه‌مه‌د‌خ���در‌هێما‌ب���ه‌وه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌به‌پێی‌‌تایبه‌تمه‌ندی‌‌و‌زۆریی‌‌و‌باشیی‌‌به‌رهه‌میان‌ناوچه‌كانی‌‌سلێمانییان‌بۆ‌چه‌ند‌زۆنێك‌دابه‌شكردوه‌،‌له‌وانه‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌بۆ‌سێو‌و‌هه‌ن���ار،‌پێنجوێن‌بۆ‌ته‌ماته‌‌و‌ش���وتی‌،‌شارباژێڕ‌بۆ‌ترێ‌،‌بتوێن‌بۆ‌شیر‌و‌په‌نیر‌و‌پیاز،‌ش���اره‌زور‌بۆ‌گه‌نم‌و‌جۆ،‌دوكان‌و‌ماس���ی‌،‌ پرۆژه‌كانی‌‌ بۆ‌ ده‌ربه‌ندیخ���ان‌چه‌مچه‌ماڵ‌بۆ‌گه‌نمه‌شامی‌‌و‌په‌تاته‌.‌

پالنی‌‌پێنج‌ساڵه‌كه‌‌چی‌‌كرد؟‌هه‌رچه‌ن���ده‌‌پالن���ی‌‌پێن���ج‌س���اڵه‌ی‌‌كشتوكاڵی‌‌كه‌‌له‌كۆتایی‌‌‌2013ته‌واوبو،‌بۆ‌گه‌یش���تن‌ب���و‌به‌ئاسایش���ی‌‌خۆراك‌له‌هه‌ری���م‌ب���ۆ‌به‌رهه‌مه‌كان���ی‌‌)گه‌نم‌و‌

جۆ‌و‌گه‌نمه‌ش���امی‌‌و‌په‌تاته‌‌و‌س���ه‌وزه‌‌و‌میوه‌‌و‌ماس���ی‌‌و‌هه‌نگوین(‌وه‌ك‌به‌شێك‌ئاماژه‌ی‌‌ كشتوكاڵ‌ بواری‌‌ له‌شاره‌زایانی‌‌پێده‌ك���ه‌ن،‌ئه‌و‌پالنه‌‌شكس���تیخوارد‌و‌نه‌گه‌یش���تۆته‌‌ئامانج���ی‌‌خ���ۆی‌،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌به‌رپرس���ه‌ی‌‌كش���توكاڵی‌‌سلێمانی‌‌بۆچونێك���ی‌‌ت���ری‌‌هه‌ی���ه‌و‌ده‌ڵێت‌"من‌ناڵێم‌پالنی‌‌پێنج‌س���اڵه‌ی‌‌كش���توكاڵ‌شكس���تیهێناوه‌،‌ب���ه‌اڵم‌ده‌كرێت‌بڵێین‌نه‌پێ���كا،‌النیكه‌م‌ ئامانج���ی‌‌ ل���ه‌‌%100كه‌موكوڕیی‌‌و‌گرفته‌‌س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌‌ئه‌و‌كه‌رت���ه‌‌به‌ئامار‌خرای���ه‌رو،‌كه‌‌ئه‌مه‌ش‌‌له‌كه‌رتی‌‌ ب���و‌ ب���اش‌ گۆڕانكارییه‌ك���ی‌‌

كشتوكاڵدا".‌

6دۆنم‌زه‌وی‌‌كشتوكاڵی‌‌هه‌یه‌ئه‌و‌به‌رپرس���ه‌ی‌‌كش���توكاڵ‌ئه‌وه‌شی‌‌رونكرده‌وه‌‌كه‌‌ل���ه‌‌6ملیۆن‌دۆنم‌زه‌وی‌‌كش���توكاڵیی‌‌هه‌رێم‌پێنج‌ملیۆن‌دۆنمی‌‌

سلێمانیه‌وه‌‌ پارێزگای‌‌ سنوری‌‌ كه‌وتۆته‌‌كه‌‌‌200ه���ه‌زار‌دۆنم���ی‌‌زه‌وی‌‌به‌راوه‌‌و‌ی���ه‌ك‌ملیۆن‌دۆنمی‌‌گه‌ن���م‌و‌جۆی‌‌تێدا‌ده‌كرێ���ت‌و‌‌2ملیۆن‌دۆنم���ی‌‌له‌وه‌ڕگای‌‌سروش���تیه‌‌و‌‌1ملیۆن‌و‌600هه‌زار‌دۆنمی‌‌دارس���تانی‌‌سروشتیه‌‌و‌‌25هه‌زار‌دۆنمی‌‌دارس���تانی‌‌ده‌س���تكرده‌‌و‌‌878ه���ه‌زار‌

دۆنمی‌‌له‌وه‌ڕگای‌‌ده‌ستكرده‌.

گرنگی‌‌به‌زیادكردنی‌‌به‌رهه‌می‌‌په‌تاته‌‌ده‌ده‌ن

وه‌ك‌ ك���ه‌‌ ئ���ه‌وه‌ش‌ له‌ب���اره‌ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌كش���توكاڵی‌‌س���لێمانی‌‌بۆ‌ئه‌مساڵ‌چاویان‌له‌سه‌ر‌گه‌شه‌كردنی‌‌چ‌بوارێك���ه‌؟‌رزگار‌حه‌مه‌د‌خدر‌ئه‌وه‌ی‌‌خسته‌رو‌كه‌‌ئه‌مساڵ‌له‌گه‌ڵ‌زیادكردنی‌‌به‌رهه‌م���دا‌هاوكات‌گرنگی���ی‌‌به‌كوالیتی‌‌ئه‌وه‌ش���ی‌‌ ده‌ده‌ن،‌ به‌رهه‌مه‌كانی���ش‌به‌نمونه‌‌هێنایه‌وه‌‌كه‌‌ساڵی‌‌پێشو‌181

ته‌ن‌تۆوی‌‌په‌تاته‌یان‌دابه‌شكردبو،‌به‌اڵم‌ئه‌مس���اڵ‌‌‌309ته‌نیان‌دابه‌ش���كردوه‌،‌به‌به‌رهه‌مه‌كان���ی‌‌ گرنگی���دا‌ له‌ب���واری‌‌خان���وی‌‌پالس���تیكیش‌كه‌‌‌4ه���ه‌زار‌و‌‌500خانوی���ان‌هه‌ی���ه‌،‌وه‌ك‌ئ���ه‌و‌وتی‌‌"ئه‌مس���اڵ‌گرنگی‌‌به‌چاكردنی‌‌به‌رهه‌می‌‌ئه‌مه‌ش‌ ده‌ده‌ین،‌ خانوه‌‌پالستیكیه‌كان‌به‌چه‌نده‌ها‌شێوه‌‌وه‌ك‌كردنه‌وه‌ی‌‌ده‌وره‌‌ده‌رمانی‌‌ دابینكردن���ی‌‌ جوتی���اران‌و‌ بۆ‌پێویس���ت‌بۆ‌ئه‌و‌جۆره‌‌نه‌خۆش���یانه‌ی‌‌ده‌بێ���ت،‌ به‌رهه‌مه‌كانی���ان‌ توش���ی‌‌هه‌وڵده‌ده‌ین‌ئه‌مساڵ‌كرێی‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌به‌رهه‌مه‌‌كشتوكاڵیه‌كان‌دابین‌بكه‌ینه‌وه‌‌

كه‌‌ساڵی‌‌پێشو‌بڕابو".له‌باره‌ی‌‌داواكردنی‌‌به‌شه‌‌بودجه‌شیان‌ب���ۆ‌س���اڵی‌‌‌2014،‌ئه‌و‌وت���ی‌‌"به‌پێی‌‌رێژه‌ی‌‌43%‌كه‌‌به‌ر‌سلێمانی‌‌و‌گه‌رمیان‌ده‌كه‌وێ���ت،‌داوای‌‌‌20ملی���ار‌دینارمان‌

كردوه‌".

‌‌‌ئا:‌شاهۆ‌ئه‌حمه‌د‌

به‌وته‌ی‌‌ئابوریناسان،‌بێكاریی‌‌یه‌كێكه‌‌له‌دیارده‌‌كوشنده‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگا‌و‌هه‌ر‌كاتێك‌رێژه‌ی‌‌بێكاریی‌‌به‌رزبویه‌وه‌‌

كاریگه‌ریی‌‌ده‌بێت‌له‌سه‌ر‌ئابوری‌‌واڵت،‌ئابوریناسێك‌ده‌ڵێت‌"رێژه‌ی‌‌بێكاریی‌‌6%‌زیاتر‌بێت‌ئاسایی‌‌نییه‌،‌به‌داخه‌وه‌‌

له‌هه‌رێمدا‌دو‌هێنده‌‌زیاتره‌".

هۆكاره‌كانی‌‌سه‌رهه‌ڵدانی‌‌بێكاریی‌‌س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‌بێكاریی‌‌له‌هه‌ر‌واڵتێكدا‌كۆمه‌ڵێك‌ه���ۆكاری‌‌تایبه‌تی‌‌خۆیی‌‌هه‌یه‌‌پس���پۆڕێكی‌‌ئاب���وری‌‌ده‌ڵێ���ت‌"ئه‌گه‌ر‌له‌ب���واری‌‌ خه‌ڵك‌ نه‌یتوان���ی‌‌ ده‌وڵ���ه‌ت‌جۆراوجۆر‌وه‌گه‌ڕ‌بخات‌ئه‌و‌كاته‌‌بێكاریی‌‌دروس���ت‌ده‌بێت".‌ئابورین���اس‌محه‌مه‌د‌كه‌ری���م‌له‌مونته‌دای‌‌ئابوری‌‌كوردس���تان‌س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‌ هۆكاره‌كان���ی‌‌ له‌ب���اره‌ی‌‌بێكاریی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌‌وتی‌‌"بێكاریی‌‌كاتێك‌دێته‌‌ئاراوه‌‌كه‌‌هه‌مو‌واڵتێك‌هه‌یكه‌لێكی‌‌ئابوری‌‌هه‌یه‌‌یاخود‌بڵێین‌سیسته‌مێكی‌‌ئابوری‌‌خۆیی‌‌هه‌یه‌‌هه‌ر‌كاتێك‌نه‌توانێت‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌ ‌ ئابوریه‌ك���ه‌ی‌‌ به‌هه‌یكه‌ل���ه‌‌له‌ته‌مه‌نی‌‌كاركردنن‌واتا‌له‌‌‌18ساڵی‌‌تا‌‌63ساڵ‌وه‌گه‌ڕ‌بخات،‌ئه‌وا‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌له‌و‌ش���وێنه‌دا‌ش���تێك‌به‌ناوی‌‌بێكاریی‌‌په‌یدا‌ده‌بێت"‌ناوبراو‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌"له‌سیاس���ه‌تی‌‌جیهاندا‌ل���ه‌‌6%‌بێكاریی‌‌له‌كۆمه‌ڵگه‌‌ئاساییه‌،‌به‌اڵم‌له‌سه‌روی‌‌ئه‌و‌رێژه‌یه‌وه‌‌حاڵه‌تێكی‌‌ناسروشتی‌‌ده‌بێت‌و‌پێویسته‌‌حكومه‌ت‌حیسابی‌‌بۆ‌بكات‌هه‌ر‌كاتێكیش‌رێژه‌كه‌‌به‌رزتربێته‌وه‌‌ترس���ی‌‌س���ه‌قامگیریی‌‌واڵت‌دروس���ت‌ده‌بێت".‌

پس���پۆڕه‌كه‌ی‌‌ئابوری‌‌له‌ب���اره‌ی‌‌رێژه‌ی‌‌كوردس���تان‌جه‌خت‌ له‌هه‌رێمی‌‌ بێكاریی‌‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌ئێس���تا‌رێ���ژه‌ی‌‌بێكاریی‌‌له‌س���ه‌روی‌‌12%ی���ه‌،‌ب���ه‌اڵم‌له‌به‌رامبه‌ر‌كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌‌ ئه‌ندامی‌‌ ئه‌وه‌شدا‌د.عی���زه‌ت‌س���ابیر‌ده‌ڵێ���ت‌"به‌تێكڕای‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌رێژه‌ی‌‌بێكاریی‌‌8%‌كه‌‌پێیده‌وترێت‌بێكاریی‌‌دیار،‌به‌اڵم‌جۆرێكی‌‌تریش‌هه‌یه‌‌پێیده‌وترێت‌بێكاریی‌‌شاراوه‌‌ك���ه‌‌ژماره‌یه‌ك���ی‌‌زۆری‌‌فه‌رمانبه‌ر‌هه‌یه‌‌كارده‌كه‌ن‌و‌ حكومه‌ت‌ ده‌زگاكانی‌‌ له‌دام‌و‌به‌رهه‌مهێنی‌‌راسته‌قینه‌‌نین".‌له‌به‌رامبه‌ر‌ئه‌وه‌شدا‌فرسه‌ت‌س���ۆفی‌‌په‌رله‌مانتاری‌‌پارت���ی‌‌ئام���اژه‌‌ب���ه‌وه‌‌ده‌كات‌"ئه‌وه‌ی‌‌تائێس���تا‌له‌به‌رده‌ستدایه‌‌رێژه‌ی‌‌بێكاریی‌‌له‌ده���ۆك‌9%‌ب���وه‌‌و‌له‌هه‌ولێر‌7%‌بوه‌‌و‌له‌سلێمانی‌‌6%‌بوه‌‌بۆیه‌‌ده‌توانین‌بڵێین‌ئ���ه‌و‌رێژانه‌‌هیچ‌مه‌ترس���ی‌‌نی���ه‌،‌به‌اڵم‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش���دا‌ده‌بێت‌ئیش‌له‌س���ه‌ر‌

ئه‌وانه‌‌بكرێت‌و‌كه‌مبكرێته‌وه‌".

كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌رۆڵی‌‌هه‌بوه‌‌له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌بێكاریی

پسپۆره‌كه‌ی‌‌ئابوری‌‌ده‌ڵێت‌"له‌هه‌رێمدا‌به‌تایبه‌ت���ی‌‌ زۆره‌‌ كارم���ان‌ ده‌رفه‌ت���ی‌‌له‌بواره‌كانی‌‌)كش���توكاڵ،‌پیشه‌سازیی‌،‌گه‌ش���تیاریی‌(،‌ب���ه‌اڵم‌به‌داخ���ه‌وه‌‌تاكو‌ئێستا‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌نه‌یتوانیوه‌‌وه‌كو‌پێویس���ت‌گرینگی‌‌ب���ه‌و‌بوارانه‌‌بدات".‌ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌‌په‌رله‌مان���ی‌‌كوردس���تان‌رۆڵی‌‌ پێیوایه‌‌ یه‌كێت���ی‌‌ له‌فراكس���یۆنی‌‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌بێكاریی‌‌وه‌كو‌پێویس���ت‌نه‌بوه‌،‌له‌هیچ‌شوێنێكی‌‌دونیا‌ده‌وڵ���ه‌ت‌ناتوانێت‌به‌ته‌نیا‌رێژه‌ی‌‌

بێكاری���ی‌‌كه‌مبكات���ه‌وه‌،‌به‌ڵكو‌ده‌بێت‌له‌رێ���گای‌‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ته‌وه‌‌ئ���ه‌و‌كاره‌‌ئه‌نجام‌بدرێت،‌به‌اڵم‌تا‌ئێستا‌له‌هه‌رێمدا‌كه‌رت���ی‌‌تایب���ه‌ت‌به‌یاس���ایه‌كی‌‌تایبه‌ت‌رێكنه‌خ���راوه‌،‌بۆیه‌‌ه���ه‌ر‌كۆمپانیایه‌ك‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌كوردس���تان‌دێت‌به‌ش���ێكی‌‌له‌گه‌ڵدای���ه‌‌ خۆی���ی‌‌ كارمه‌ن���دی‌‌ زۆری‌‌له‌یاس���ای‌‌وه‌به‌رهێنان‌بڕگه‌یه‌كی‌‌تێدایه‌‌وه‌به‌رهێن���ان‌ "كۆمپانیاكان���ی‌‌ ده‌ڵێ���ت‌بیانی‌‌و‌ كارمه‌ندان���ی‌‌ له‌هێنانی‌‌ ئ���ازادن‌

ناوخۆ".‌به‌اڵم‌ده‌بێ���ت‌ئه‌وه‌‌چاكبكرێت‌به‌وه‌ی‌‌ده‌بێت‌زۆرترین‌كارمه‌ندی‌‌ناوخۆ‌

وه‌ربگیرێت".

په‌سه‌ندكردنی‌‌یاسای‌‌كارو‌خانه‌نشینی‌د.عیزه‌ت‌سابیر‌په‌رله‌مانتاری‌‌یه‌كێتی‌‌جه‌خت‌له‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌"پڕۆژه‌ی‌‌ئێمه‌‌بۆ‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌رێژه‌ی‌‌بێكاریی‌‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌كار‌ده‌كه‌ین،‌یه‌كه‌م‌یاس���ای‌‌كار‌ئه‌گه‌ر‌هه‌مواربكرێته‌وه‌‌و‌په‌س���ه‌ند‌بكرێت‌هه‌لی‌‌

كاری‌‌زیاتر‌ده‌دۆزرێته‌وه‌،‌به‌وه‌ی‌‌ئه‌گه‌ر‌به‌شێوه‌یه‌ك‌بێت،‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌كرێكار‌بێت‌بژێوی‌‌ژیانی‌‌باش‌بكرێت‌و‌كاره‌كه‌ی‌‌رێكبخرێ���ت‌كاریگه‌ریی‌‌ده‌بێت‌له‌س���ه‌ر‌كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌‌بێكاریی‌،‌دوه‌م‌یاس���ای‌‌هه‌مواربكرێته‌وه‌‌و‌ ئه‌گ���ه‌ر‌ خانه‌نش���ینی‌‌په‌س���ه‌ندبكرێت‌ئه‌وا‌هه‌لی‌‌كاری‌‌تێدایه‌‌ب���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌گه‌ر‌یاس���اكه‌‌چاكبكرێت‌ئه‌و‌كاته‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌ته‌مه‌نیان‌گه‌یشتوه‌‌به‌پله‌ی‌‌خانه‌نش���ینی‌‌ده‌ڕۆنه‌وه‌‌ماڵ���ه‌وه‌‌و‌گه‌نج‌

ده‌چێته‌‌شوێنه‌كه‌یان".ناوبراو‌ئام���اژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌ئێس���تا‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌حاڵه‌تێكی‌‌تریش‌هه‌ی���ه‌‌پێی‌‌ده‌ڵێن‌)فره‌كاری‌(‌"بۆ‌نمونه‌‌له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‌ پێش���مه‌رگه‌‌ هه‌ڤاڵێك���ی‌‌موچه‌كه‌ی‌‌كه‌مه‌‌10رۆژ‌له‌ده‌وامه‌و‌‌10رۆژ‌له‌ماڵه‌وه‌یه‌و‌له‌و‌كاته‌دا‌ده‌چێت‌ئیشێكی‌‌ت���ر‌ده‌كات‌بۆی���ه‌‌رێكخس���تنی‌‌موچه‌‌كاریگه‌ریی‌‌ده‌بێت‌له‌سه‌ر‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌‌

بێكاریی‌".

بێكاریی‌‌و‌كاریگه‌ری‌‌له‌سه‌ر‌ئابوری‌‌واڵتمحه‌م���ه‌د‌كه‌ری���م‌پس���پۆری‌‌ئابوری‌‌له‌ب���اره‌ی‌‌به‌رزی���ی‌‌رێ���ژه‌ی‌‌بێكاری���ی‌‌كاریگه‌ری‌‌له‌س���ه‌ر‌ئاب���وری‌‌واڵت‌ئاماژه‌‌ب���ه‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌"بێكاریی‌‌ئاس���ه‌واری‌‌ئابوریی‌‌هه‌ی���ه‌‌دوای‌‌ئه‌وه‌‌ده‌گوازرێته‌وه‌‌بۆ‌كێشه‌ی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌،‌دواتر‌بۆ‌كێشه‌ی‌‌سیاس���ی‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌بێكار‌داهاتی‌‌نیه‌و‌هیچ‌كه‌س���ێكیش‌ناتوانێت‌به‌بێ‌‌خه‌رجی‌‌بژی���ت‌له‌ژیانیدا،‌بۆیه‌‌ئه‌وه‌ش‌كێش���ه‌ی‌‌كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌‌ورده‌‌ورده‌‌ئه‌و‌حاڵه‌ته‌ش‌ده‌گوازرێته‌وه‌‌بۆ‌كێشه‌ی‌‌سیاسی‌‌و‌ئاسه‌واری‌‌خراپی‌‌ده‌بێت.‌هه‌ر‌

ئابوریه‌كانی‌‌ به‌كاریگه‌ریی���ه‌‌ س���ه‌باره‌ت‌بێكاریی‌‌له‌سه‌ر‌ئابوری‌‌واڵت‌په‌رله‌مانتاری‌‌فراكس���یۆنی‌‌گۆڕان‌عه‌لی‌‌حه‌مه‌‌س���اڵح‌ده‌ڵێت‌"زیادبونی‌‌رێژه‌ی‌‌بێكاریی‌‌له‌روی‌‌ئه‌گه‌ر‌ خراپ���ه‌‌ ئاماژه‌یه‌كی‌‌ ئابوری���ه‌وه‌‌حكوم���ه‌ت‌زو‌فری���ای‌‌نه‌كه‌وێت‌چه‌ندین‌

كێشه‌‌به‌دوای‌‌خۆیدا‌دێنێت".

بێكاریی‌‌چۆن‌چاره‌سه‌ر‌ده‌بێت؟ فراكس���یۆنی‌‌ په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌‌گ���ۆڕان‌عه‌لی‌‌حه‌م���ه‌‌س���اڵح‌له‌باره‌ی‌‌له‌وه‌‌ بێكاریی‌‌جه‌خت‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌"ده‌بێت‌بیر‌له‌وه‌‌بكه‌یته‌وه‌‌ده‌رفه‌تی‌‌كاری‌‌راسته‌قینه‌‌بۆ‌هاواڵتیانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تان‌دروس���ت‌بكه‌یت،‌به‌وه‌ش‌ده‌بێت‌س���ه‌ره‌تا‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌رێكبخرێت‌كه‌‌ئێس���تا‌فه‌وزایه‌كی‌‌زۆری‌‌پێوه‌‌دیاره‌،‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌زانكۆو‌په‌یمانگاكان‌ده‌رده‌چێ���ت‌ناكرێت‌هه‌موی‌‌دابمه‌زرێت،‌به‌ڵكو‌ده‌بێت‌بیر‌له‌وه‌‌بكرێته‌وه‌‌له‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌ده‌رفه‌تیان‌بۆ‌بڕه‌خسێت‌و‌زه‌مانی‌‌كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌هه‌بێ���ت‌كاتێ���ك‌ته‌مه‌نی‌‌گه‌یش���ته‌‌60س���اڵ‌وه‌ك‌فه‌رمانبه‌رێكی‌‌خانه‌نش���ینی‌‌ مافی‌‌ ئاس���ایی‌‌حكومه‌ت‌هه‌بێ���ت".‌پس���پۆڕه‌كه‌ی‌‌ئابوریش‌داوا‌ده‌كات‌ ئاینده‌‌ له‌پێكهێنه‌رانی‌‌حكومه‌تی‌‌به‌تایبه‌تی‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌رابردو‌ئۆپۆزسیۆن‌ب���ون‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌میس���داقیه‌تی‌‌خۆیان‌بپارێزن‌پێویسته‌‌هه‌وڵبده‌ن‌حكومه‌تێكی‌‌جیهازی‌‌ بكه‌ن‌و‌ دروس���ت‌ پرۆفیش���ناڵ‌ئاب���وری‌‌واڵت‌وه‌گ���ه‌ڕ‌بخ���ه‌ن‌و‌گرینگی‌‌به‌كه‌رتی‌‌تایب���ه‌ت‌و‌وه‌به‌رهێنان‌بده‌ن‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌رێژه‌ی‌‌بێكاری���ی‌‌بچێته‌وه‌‌باری‌‌

ئاسایی‌‌خۆیی‌.‌

ئابوری)418(‌سێشه‌ممه‌‌2014/3/4 8

له 6ملیۆن دۆنم زه وی كشتوكاڵیی هه رێم، ملیۆن و نیوێکی زیاده ڕه ویی كراوه ته سه ر

بۆچونی جیاواز له سه ر رێژه ی بێكاریی له هه رێم هه یه به وته ی ئابوریناسێك رێژه كه 12%یه ، په رله مانتارێكیش ده ڵێت "8%"ه

هه‌وڵده‌ده‌ین‌له‌په‌رله‌مان‌

زه‌مینه‌یه‌كی‌‌یاسایی‌‌بۆ‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌

دابین‌بكرێت

ده‌بێت‌سه‌ره‌تا‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌

رێكبخرێت‌كه‌‌ئێستا‌فه‌وزایه‌كی‌‌زۆری‌‌پێوه‌‌

دیاره‌

چه‌ند‌که‌سێک‌له‌کاتی‌کارکردن‌له‌کێڵگه‌یه‌کی‌کشتوکاڵیدا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌یه‌حیا‌ئه‌حمه‌د

له‌كاتی‌‌پێگه‌یشتنی‌‌به‌رهه‌می‌‌

ناوخۆیی‌‌به‌رێژه‌ی‌‌30%‌تا‌‌%50

پێداویستیه‌كانی‌‌ناوخۆ‌دابین‌

ده‌كه‌ین

9 (418( سێشه ممه 2014/3/4 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

فه رمانگه ی رێكخراوه ناحكومیه كانی هه رێم، مۆڵه تی یه ك مانگی داوه ته

رێكخراوه كان بۆ پێشكه شكردنی پرۆژه كانیان، تا ئه وانیش به پێی

پرۆژه كان پاره یان بۆ دابین بكه ن، سه رۆكی فه رمانگه ی رێكخراوه

ناحكومیه كان فازیل عومه ر له دیدارێكی ئاوێنه دا جه خت

له وه ده كاته وه كه بۆ وه رگرتنی پرۆژه ، به هیچ جۆرێك جیاوازی

له نێوان رێكخراوه كاندا ناكه ن "من به ئاسانی سوێند ناخۆم، به اڵم

ئاماده م له وباره یه و سوێند بخۆم كه جیاوازیمان نه كردوه و ناشیكه ین".

ژماره ی رێكخراوه كان له هه رێمدا

زیاتر له ساڵێكه فه رمانگه ی رێكخراوه ناحكومی���ه كان دام���ه زراوه ، به پێ���ی ئاماره كان���ی ئ���ه م فه رمانگه ی���ه بێت له هه رێمی كوردستاندا )هه زار و 816( رێكخراوی ناحكومی هه ن و تاكو ئێستاش دۆسیه ی )هه زارو443( رێكخراویان له و فه رمانگه یه دا یه كالییبۆته وه و ئه وه شی رێكخ���راوه 373 ك���ه ده مێنێت���ه وه له دۆس���یه كانیان ده كرێت. وردبین���ی هه مو ئه و رێكخراوانه ش به س���ه ر چوار ئاستدا دابه شبون، زۆرینه یان لۆكاڵین و 40ی���ان عێراقی���ن و 81 ی���ان بیانین و 29شیان به شێوازی تۆڕی رێكخراوه كان

كار ده كه ن.

به 3كه س رێكخراو دروست ده كرێتبه پێی یاسای ژماره 1ی ساڵی 2011ی په رله مانی كوردس���تان، هه ر سێ كه س له ده وری ئامانجێ���ك كۆببنه وه ده توانن رێكخراوێك دروس���ت بكه ن، به مه رجێك ئامانجه كه یان دژ نه بێت له گه ڵ بنه ماكانی مافی مرۆڤ و ده ستور و یاساكانی هه رێم، هه رچی سه ندیكا و كۆمه ڵه و یه كێتیه كان و جیاجیاكانی رێكخ���راوه س���نته ره كان و حیزبه كانیش���ه ، له ژێ���ر چه ت���ری ئ���ه م له الیه ن به ڵكو فه رمانگه دا كۆنابن���ه وه ، وه زاره تی ناوخۆوه به پێی یاس���ای ژماره 18ی س���اڵی 1993 مۆڵه تی كاركردنیان

پێده درێت.

پێشتر چۆن پاره دراوه ته رێكخراوه كان؟

به پێی وته ی فازیل عومه ر هه رچه نده له راب���ردودا حكوم���ه ت به پێ���ی یاس���ا ه���اوكاری ب���ه وه ی نه بوه په یوه س���ت دارایی رێكخ���راوه كان بكات، به اڵم وه ك ئ���ه و ئاماژه ی پێ���ده دا به ب���ڕی جیاواز یارمه تیداون "له رابردودا هه ندێجار له سه ر مه نسوبیه ت( )مه حس���وبیه ت و بنه مای پ���اره دراوه ت���ه رێكخ���راوه كان، هه بوه پێ���دراوه ، پ���اره ی نه بوه چاالكیش���ی هه ش���بوه چاالكیش���ی هه بوه پ���اره ی له كابین���ه ی 6ی حكومه ت پێنه دراوه ". ئه وكاته ی س���ه رۆكی ئ���ه م فه رمانگه یه ، راوێژكاری سه رۆكی حكومه ت ده بێت بۆ كاروباری مه ده نی ، پێشنیار ده كات هه مو رێكخ���راوه كان بۆ ماوه یه ك���ی دیاریكراو مانگانه ب���ڕی )دو ملی���ۆن و 500هه زار(

دیناری���ان پێبدرێت، به اڵم له س���ه ره تای مانگی 5ی 2013 ئه و حاڵه ته گۆڕانكاری به پێی رێكخ���راوه كان دێت و به س���ه ردا

چاالكییان هاوكاری دارایی ده كرێن.

پاره ی 2013 به دو قۆناغ خه رجكراوه به پێی ئه و بودجه یه ش كه له ساڵی 2013دا حكوم���ه ت بۆی دیاریكردب���ون، كه بڕی 15ملی���ار دینار بوه ، ئ���ه و پاره یه به دو قۆناغ خه رجكراوه ، قۆناغی یه كه می كه بڕی 3ملیار700ملیۆن دینار بوه به شێوازه كۆنه كه دابه ش���كراوه واته مانگانه هه ر رێكخراوێ���ك ب���ڕی 2ملی���ۆن و500 هه زار دیناری پێدراوه ، ب���ۆ قۆناغی دوه میش ك���ه بڕی 11ملی���ار و 300 ملی���ۆن دینار ماوه ته وه له س���ه ر بنه م���ای بونی پرۆژه دابه ش���كراو به و پاره یه ش 489 پرۆژه ی جۆراوج���ۆر كراوه و زۆرترین بڕی پاره ش بۆ پرۆژه یه ك كه خه رجكراوه 50 ملیۆن دین���ار بوه "واته ئێم���ه هه مو 15 ملیار

دیناره كه مان به و جۆره خه رجكردوه ".

بۆ 2014 داوای چه ندیان كردوه ؟له ب���اره ی داواكردنی به ش���ه بودجه ی س���اڵی 2014ی���ان فازیل عوم���ه ر ئه وه ده خات���ه رو كه هه رچه نده له س���ه ره تادا نیازی���ان هه ب���وه داوای 50 ملیار دینار بك���ه ن، ب���ه اڵم دوای گفتوگۆیه كی زۆر له گه ڵ الیه ن���ی په یوه ندیداری حكومه ت ب���ه وه رازیكردون كه داوای بڕی 30ملیار دینار بك���ه ن، ئه و وتی "ب���ه اڵم به هۆی ئه و كێش���انه ی ئه مساڵ له بودجه دا هه یه پێشبینی ده كه م هه ر 15ملیار دینارمان

بۆ دابین بكه نه وه ".

یه ك مانگ بۆ وه رگرتنی پرۆژه دیاریكراوه

له ئێس���تادا ئ���ه م فه رمانگه یه ده رگای رێكخ���راوه كان بۆ پ���ڕۆژه ی وه رگرتنی كردۆت���ه وه م���اوه ی مانگێكیش���ی وه ك مۆڵه ت بۆ دیاریكردوه ، "له 2/20 ده رگای وه رگرتنی پرۆژه م���ان كردۆته وه تا3/20 هه ر به رده وامده بین، پرۆژه له وه رگرتنی دروستكردنی س���ه رگه رمی له ئێستاشدا ب���ۆ هه ڵس���ه نگاندنداین لیژنه یه ك���ی هه ڵسه نگاندنی ئه و پرۆژانه ی بۆماندێت". له باره ی ئه وه ش ك���ه ده وترێ هه ندێجار جی���اوازی له نێوان وه رگرتن���ی پرۆژه ی رێكخ���راوه كان ده كرێ���ت، فازیل عومه ر به هه مو ش���ێوه یه ك ئه وه ره تده كاته وه و ده ڵێت "من به ئاس���انی س���وێند ناخۆم، به اڵم ئاماده م له وباره یه و س���وێند بخۆم ك���ه جیاوازیمان نه كردوه ، به جۆرێك له و 489 پرۆژه ی���ه ی كه له س���اڵی 2013دا پاره یان وه رگرت���وه ده توانین بڵێین ئه و رێكخراوان���ه ی ك���ه به نزی���ك حیزبه كان ناوی���ان ده برێ���ت، كه متری���ن پرۆژه یان هه ب���وه ، ده مه وێت ئ���ه وه ش بڵێم، هیچ له كاره كانمدا ده س���تێوه ردانێك ج���ۆره له كۆتایی حیزبه كانه وه ". له الیه ن نه بوه قسه كانیدا سه رۆكی فه رمانگه ی رێكخراوه كه به وه ش���دا ئاماژه ی ناحكومی���ه كان ژم���اره ی رێكخ���راوه كان له هه رێمدا زۆر نییه ، چونكه وه ك ئه و وتی "ئێستا ئێمه له قۆناغ���ی بنیاتنانه وه داین بۆیه هه رگیز

ئه و ژماره یه به زۆر نازانم".

فه‌رمانگه‌ی‌‌رێكخراوه‌‌ناحكومیه‌كان،‌ده‌ست‌به‌وه‌رگرتنی‌‌پرۆژه‌ی‌‌رێكخراوه‌كان‌ده‌كاتسه‌رۆكی‌‌فه‌رمانگه‌كه‌:‌سوێند‌ده‌خۆم‌تۆزقاڵێک‌جیاوازی‌‌له‌نێوان‌رێكخراوه‌كاندا‌ناكه‌ین

ئا: میهره بان سه الم

پێش یادی كیمیابارانكردنی هه ڵه بجه له ساڵی پێشو، سه رۆكی حكومه تی هه رێم نێچیرڤان بارزانی سه ردانی شاری هه ڵه بجه ی كردو بڕیاریدا 88 پڕۆژه له بواری ته ندروستی و

ئاوادانكردنه وه و په روه رده و خزمه تگوزاری له سنوره كه دا بچێته

بواری جێبه جێكردنه وه ، به بڕی 154 ملیار دینار، به اڵم له پاش ساڵێك ته نها ڕێژه ی 65%ی پرۆژه كان چونه ته بواری

جێبه جێكردنه وه .

ئه ك���ره م كوێس���تان له وباره ی���ه وه ف���ه ره ج جێگری س���ه رۆكی ش���اره وانی هه ڵه بجه ئام���اژه ی به وه دا پاش ئه وه ی هه ری���ه ك له ق���ه زاو ناحیه كان به ش���ی ئه و داهات���ه ی له به رهه م���ی پترۆ دۆالر بڕیاربو جێبه جێ بكرێت، "ئێمه ش وه ك هه ڵه بجه و ش���اره زورو هه ورامان نزیكه ی له جێبه جێكردندای���ه و پرۆژه م���ان 88زۆرب���ه ی كاره كانم���ان چونه ت���ه بواری له دروس���تكردنی جێبه جێكردن���ه وه پ���رۆژه ی نه خۆش���خانه و خوێندن���گاو ڕێگاس���ازیی و قیرتاوو ئاووئاوه ڕۆ". ئه و جه ختی ل���ه وه ش كرده وه ك���ه زۆربه ی كاریان له س���اڵێكه زیاتر كاره كانی���ان له س���ه ر ئه كرێت. بڕی ئ���ه و پاره یه ش كه ب���ۆی دیاریكراوه نزیكه ی 90 ملیاری ب���ۆ پرۆژه كان���ی ش���اره وانیه و زیات���ر له 17ملیاری بۆ بواری په روه رده و زیاتر له 9 ملیارو نی���وی بۆ پرۆژه ی ڕێگاوبان له شاره كه و زیاتر له 4 ملیار و نیو له بواری ته ندروس���تی و زیاتر له 2 ملیار و نیوی بۆ پرۆژه ی كشتوكاڵی و زیاتر له یه ك ملیارو 600 ملیۆن بۆ پرۆژه ی كاره بایی و زیاتر له 3ملیار و 350ملیۆن بۆ بواره كانی ئاوو هاتوچۆو ڕۆش���نبیرو ئاوه دانكردنه وه دا

خه رج ئه كرێت.تێكدان���ی به پ���ڕۆژه ی س���ه باره ت سێگۆش���ه ی ناو ب���ازاڕی هه ڵه بجه كه به گۆڕین���ی گۆڕانكاریه كی زۆر به س���ه ر جوانكاریی���ه ك دێ���ت و ناوچه كه ی���دا به اڵم شاره كه ، به ناوبازاڕی ئه به خشێت تاوه كو ئیستا له الیه ن شاره وانیه وه كاری له س���ه ر نه كراوه و له مباره یه وه )جێگری سه رۆكی شاره وانی ( وتی "ئه و پرۆژه یه ته نها دوانه كه وت���وه ، دواكه وت���ن وه ك

كێش���ه ی زیاده ڕه ویی ناو ب���ازاڕ ئه بێت چاره سه ر بكرێت، پاشان تائێستاش دو مه رحه له ی بڕیوه پێویستی به میكانیزمی یاسایی هه یه تاوه كو خاوه ن موڵكه كان و دوكانداره كان مامه ڵه ی ئاس���ایی بكه ن و پاشان له الیه ن ئێمه وه قه ره بوبكرێنه وه و ده س���ت بكرێ���ت و چ���ۆڵ پاش���ان بازاڕه كه ناو تێكدان���ی به كاروباره كانی

بكرێ���ت، تاوه كو مامه ڵ���ه ی هاواڵتیان و خاوه ن دوكانه كانیش نه وه ستێت".

سه باره ت به و پرۆژانه ی كه له ناحیه كانی ده وروبه ری هه ڵه بجه ده كرێت، س���مكۆ س���االر موش���یر به ڕێوه ب���ه ری ناحیه ی خورماڵ ده ڵێ���ت "زۆربه ی پرۆژه كانمان چونه ته ب���واری جێبه جێكردنه وه و هیچ كێش���ه یه كمان نییه و توانیومانه زۆربه ی

كاره كانمان به ڕێبكه ین و بڕی ئه و پاره یه كه بۆ ناحیه ی خورماڵ دیاریكراوه نزیكه ی 8 ملیار دیناره و پرۆژه كان له بواره كانی ڕێگاوبان و ئاوو ئاوه ڕۆو شاره وانیدا خۆی ئه بینێت���ه وه ". له باره ی ئ���ه وه ش داخۆ هیچ كارێكیان دوانه كه وتوه وتی "ته نها ڕێگ���ه ی قیرتاوكردن���ی ئه رده اڵنی بانی ش���اره كه ، له ماوه ی یاسای دوانه كه توه ،

ب���ه اڵم ئه وی���ش دره نگ چۆت���ه بواری جێبه جێكردنه وه ".

نوخشه ناسیح سه باره ت به پرۆژه كانی ه���ه ردو ناحی���ه ی بی���اره و ته وێڵه وتی "ئێمه هه ر له ده رچونی بڕیاره كه وه واته پارساڵ هه مو پرۆژه كانمان چۆته بواری جێبه جێكردنه وه و هیچ كێشه یه كمان نیه و ئه و بڕه پاره یه ش كه بۆمان دابینكراوه

زیاتر له 7 ملیار و 860 ملیۆن دیناره ، بۆ ئه وه ش گرنگ���ی به ڕێگاوبان و بیناو ئاوو

ئاوه ڕۆو كشتوكاڵ دراوه ". تێبین���ی : ك���ۆی گش���تی پرۆژه كانی به ب���ێ له هه ڵه بج���ه ، خزمه تگوزاری���ی

ناحیه كان ئه كاته :129 ملیارو 58 ملی���ۆن و 72 هه زارو

907 دینار.

له‌پاش‌ساڵێك‌بڕیاردانی‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم65%ی‌‌پرۆژه‌كانی‌‌هه‌ڵه‌بجه‌‌چونه‌ته‌‌بواری‌‌جێبه‌جێكردنه‌وه‌‌

له هه رێمی كوردستاندا

)هه زار و 816( رێكخراوی ناحكومی

هه یه

له رابردودا هه ندێجار له سه ر بنه مای )مه حسوبیه ت و

مه نسوبیه ت( پاره دراوه ته رێكخراوه كان

پڕۆژه یه ک له هه ڵه بجه فۆتۆ: رێبه ر نه جم

‌ره‌نگاڵه(418( سێشه ممه 2014/3/4 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (418( سێشه ممه ‌2014/3/4ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

بك���ه په یوه س���ت خ���ۆت زیات���ر به خێزانه كه ت و گوێ به شتێك مه ده كه په یوه ندی به تۆوه نیه . ش���ه ممه رۆژی

به ختته .

پێویس���ته خۆت به دور بگریت له و قس���ه و قس���ه ڵۆكانه ی ئه م ماوه یه له سه ر كه سێكی نزیكی تۆ ده كرێت

به هه ر بیانویه ك.

به ر له وه ی هه ر شتێك بكه یت پێویسته له خۆت راببینی بۆ ئه وه ی ئه و ئیش���ه به باش���ی ئه نجامبده ی���ت و زیانی تێدا

نه كه یت.

ت���ۆ كه س���ێكی خۆشه ویس���تی له ناو هاوڕێكانتدا. ئه گه ر گرفتێك له نێوانتاندا هه یه خ���ۆت هه وڵی چاره س���ه ری بۆ

بده .

ئه و شه رمنییه ی هه ته زۆر ناڕه حه تیی بۆت دروس���تكردوه ، ره نگه كێشه ی بۆ

شوێنی كاره كه شت هه بێت.

مه هێڵ���ه كه س ده س���ت بخاته كاره خێزانی و سۆزداریكانته وه ، تۆزێكیش ئاگادارب���ه هه م���و نهێنیی���ه ك باس

مه كه .

ئ���ه م ماوه ی���ه له زۆرین���ه ی بواره كانی ژیانتدا زۆر چاالكیت، به ئه نجامه كانیان دڵخۆش ده بیت و ته ندروس���تیت به ره و

باشتر ده ڕوات.

هه واڵێك���ی خۆش���ت به ده س���ت داراییت ده س���كه وتێكی ده گات، ئ���ه م ماوه ی���ه به ره و ده بێ���ت،

باشتریش ده ڕۆیت.

له گ���ه ڵ په یوه ندی���ت خراپی به ره و خۆشه ویسته كه ت ده ڕوات، مه هێڵه كێشه كان له وه

زیاتر گه وره بن.

ده كه یت به خه مۆكیی هه س���ت ئه گه ر پش���ویه ك وه ربگ���ره با هێن���ده ئه و ناڕه حه تیه كار نه كاته س���ه ر جه سته و

ده رونت.

بێزارمه به ، كاره ك���ه ت له ماندوبونی هه م���و كه س���ێك به قۆناغه كانی تۆدا رۆیش���توه ، له ئاست شته كاندا تۆزێك

به هێزبه .

قرژاڵدوانه‌‌

پێویس���ته راو بۆچونی كه س���انی تر وه ربگری���ت ل���ه و كاره تازان���ه ی كه ده یانكه یت. له وانه یه زۆرینه ی شته كان

له قازانجی تۆ بن.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

جیهان هه مووی چاوی له سه ر "gwen stefani" بووله جیهانی ئه م���ڕۆدا، ناكرێت نكۆڵی له و راس���تییه بكه ین كه هونه رمه ندو یاریزان���ه كان رۆڵێكی ئێجگار به بایه خیان هه ی���ه له وه ی ئه و جل و به رگه ی ده یپۆشن و نمایش���ی پێوه ده كه ن له ئاستێكی فراوانی دنیادا ببێته مۆدیلی

پۆشاك.گوین س���تیفانی gwen Stefani هه فته ی رابردوو، له ڕێگه ی نمایش كردنی چه ن���د پێاڵوو جانتایه كی ده س���تی ژنان و بۆی���ه ی نینۆكه وه چاوی هه موو جیهانی له سه ر بوو، كه به شێوه یه كی ساده و ساكار خۆی رازاندبۆوه له كاتی نمایشكردنی پێاڵوو جانتا و بۆیه ی نینۆكه كاندا و زۆرترین هه واداری هه بوو.

هونه رمه ندی ن���اوداری ئه مه ریكی به ڕه چه ڵه ك ئیتاڵی "گوین س���تیفانی "، له كاتی پێشكه ش���كردنی ئ���ه م كۆمه ڵه پێاڵوو جانتایان���ه دا به ئه ندازه یه ك س���اكار ده رده كه وت كه وه ك یه كێك له هونه رمه ن���ده ناوداره كانی جیهان

ده رنه ده كه وت.گوی���ن بۆ نمایش كردنی ئه م كۆمه ڵه نوێیه ی پێاڵوو جانتاو بۆیه ی نینۆك له گه ڵ "ش���ودازیل" گرێبه س���تی كردووه ، كه نرخی ه���ه ر یه كه یان له 100

دۆالری ئه مه ریكی تێناپه ڕێت و هه موو كه سێكیش توانای كڕینیانی هه یه .س���لیفانی ناوی "GX" ب���ۆ كۆمه ڵه كه هه ڵبژاردووه ك���ه 24 جوت پێالوی

جیاواز و 7 مۆدیلی جانتا له خۆده گرێت.

ده زگای رۆشنبیریی جه مال عیرفان

له یادی 26 ساڵه ی کاره ساتی ئه نفالدا 26

کتێبی نوێ له باره ی ئه نفاله وه چاپ و

باڵوده کاته وه . له باره ی ئه و پرۆژه یه وه

به ختیار سه عید به رێوه به ری ده زگای

جه مال عیرفان به ئاوێنه ی راگه یاند

که کتێبه کان به چه ند زمانێکی جیاواز ده بن که بریتین له کوردیی و عه ره بیی و ئینگلیزیی و

فارسیی، هه روه ها چه ند کتێبێکیش به پیتی التینی.

ناوه رۆکی کتێبه کانیش بریتیی ده بن

له باسه کانی ئه نفال که هه ندێکیان نامه ی ماسته رو دکتۆران و تا ئێستا باڵونه بونه ته وه .ساڵی پاریش هه مان

ده زگا 25 کتێبی بۆ یادی 25 ساڵه ی ئه نفال باڵوکرده وه .

به ختیار سه عید ئاماژه شی بۆ ئه وه کرد که له یادی ئه نفالداو

له رۆژی 4/14 به شێک له و کتێبانه

ده به نه ئه و شوێنانه ی یادی ئه نفالیان تێدا ده کرێته وه و دابه شی

ده که ن.

26 کتێب بۆ یادی 26 ساڵه ی ئه نفال

یه کێک له و پرس���یارانه ی که هه میشه ده کرێ���ت و روب���ه ری که س���ی جیاواز ده کرێته وه بریتییە لەوەی ئایا مریشک بەر لەهێلکە هاتوە، یاخود هێلکە به ر له مریشک دروس���تبوه ؟ دیارە زانایان گەشتونەتە ئەو ئەنجامەی کە هێلکە لەمریش���کە. ئەمەش بەپشتبەستن ب���ەوەی ک���ە ئ���ەو پرۆتین���ەی بەرپرسە لەدروستکردنی هێلکە

لەهێلکەدانی مریشکدا هەیە.فریم���ان کۆلی���ن دکت���ۆر )Colin Freeman) – ش���یفیڵد لەزانک���ۆی بەش���داربویەکی ک���ە دەڵێت: - توێژینەوەکەیە "ماوەیەکی زۆر باوەڕ وابو کە سەرەتا هێلکە ، ە ب���و هەب���ەاڵم

ئێستا ڵگەی بەهەی���ە زانس���تیمان کە دەیس���ەلمێنێت س���ەرەتا مریشک

هەبوە".

لەه���ەردو ک���ە لەتوێژینەوەیەک���دا زانکۆی ش���یفیڵدو وارویک لەبەریتانیا توانیان توێ���ژەرەوەکان ئەنجامدراوە. پرۆتینێک بدۆزن���ەوە کە لەهێلکەدانی بەن���اوی هەی���ە بون���ی مریش���کدا -ovocledidin) "ئۆڤۆکلێدیدی���ن-17

هان���دەرە وەک ک���ە "))17-OC) 17مادە کاردەکات بۆ زو گەش���ەکردن و دروستبونی توێکڵی هێلکە. کە کاری ئەم پرۆتینە بریتییە لەگۆڕینی ئاوێتەی calcium( کاربۆنەی���ت کالیس���یۆم

کریس���تاڵەکانی ب���ۆ )carbonateکالسیت )calcite crystals( کە توێکڵ بەبەکارهێنانی ئەمەش دروستدەکات. بەناوی پێش���کەوتو کۆمپیوتەرێک���ی "هێکتەر )HECToR(" کە ئاشکرایکرد ئەو جۆرە پرۆتینە گرنگە بۆ دەستکردن بەکریس���تاڵیزەکردن، ک���ە قۆناغێکی گرنگە بۆ دروس���تبونی توێکڵ. پاشان ئەوەش زانرا کە مریشک دەتوانێت لە 24 کاتژمێردا نزیک���ی 6گم لەو جۆرە پێکهاتەی ئەو توێکڵە دروست بکات.

هێلکە لەمریشکە، یان مریشک لەهێلکەیە؟وه‌اڵمه‌که‌ی‌دۆزرایه‌وه‌

راپۆرته رۆژنامه وانییه کانی ئاش���کرایانکرد ئه مه ریکا که رۆژنامه یه کی رۆژانه ی ئه مه ریک���ی ک���ه تایبه ته به دواداچونه به ه���ه واڵ و ت���ا حکومیی���ه کان، ئێس���تا ئامێ���ری فلۆپی به کارده هێنن )Floppy)گواستنه وه ی به مه به ستی

ئامێری زانیارییه کانیان. فلۆپ���ی له س���ه ره تاکانی به کارهێنان���ی کۆمپیوته ر زیاتر که به کارهێن���راوه هه ش���تاکانی له س���ااڵنی سه ده ی ڕابردودا باو بوه و ئه و ئامێره له توانایدا هه یه ته نه���ا 2.8 مێگابای���ت

زانیاریی هه ڵبگرێت.

تا ئێستا فلۆپی به کارده هێنن

سه رنوس���ه ری گۆڤ���اری خود که تایبه ته یه که مین گۆڤاری کوردیی به ب���واری سێکس���ۆلۆجی، ئاماژه به بونی چه ندین هه ڕه ش���ه و گوشار ده کات بۆ داخستنی گۆڤاره که یان

ئازاد به بیانوی جۆراوجۆره وه . جه الل سه رنوس���ه ری ئه و

گۆڤ���اره به ئاوێن���ه ی : ن���د گه یا ا روه ه تا له س���ه ر "ده مانزانی روبه روی جۆره له و فشاری به اڵم ده بین���ه وه ، ل���ه الی ئ���ه وه ی بو، س���ه یر ئێمه سه رخه تی هاتنه گشتیی داواکاری بو، دوای ده رچونی ژم���اره ی 47ن ه که م���ا ر ڤا گۆبه بیانوی ئه ویش ن���ه وه ی د کر باڵو

نه ش���یاوو وێن���ه ی وروژێن���ه ر". بابه ت���ی

"پێشتریش وتیشی: هه روه ها س���ه ردانی ک���ه س کۆمه ڵێ���ک سه ندیکای رۆژنامه نوسانیان کردبو، داوای راگرتنی گۆڤاره که یان کردبو، س���ه ندیکاش پێی وتب���ون ئه وان ئه گ���ه ر گۆڤاره که نه ک���ڕن، خۆی

ده وه ستێت". گۆڤاری خ���ود وه ک له تایتڵه که یدا گۆڤ���اری یه که می���ن هات���وه سێکسۆلۆجیه ، له ڕوانگه ی ئاینیی و کۆمه اڵیه تیی و ده رونییه وه به هه ردو ش���ێوه زاری س���ۆرانیی و بادین���ی

باڵوده بێته وه .

یاسایی داوای له تۆمارکردنی جگه ئێس���تا سه رنوس���ه ره که ی تا که له س���ه ر س���کااڵی چه ندینج���ار

تۆمارکراوه و چوه ته به رده م دادگا، فش���اری دیکه ش له سه ر گۆڤاره که هه ی���ه ، وه ک ئ���ه وه ی کۆمپانیای دابه ش���کردنی گۆڤاره که ش پێشتر به پاساوی "حه رام"بونی پاره که یان که چه ند مه الیه کی هه ولێر وای پێ وتبون، باڵوکردنه وه ی گۆڤاره که یان ڕاگ���رت. کوردس���تاندا له هه م���و ئه وه یشی سه رنوسه ره که هه روه ها که س���ایه تی چه ندین که راگه یاند

په یوه ندییان ئاینیی و سیاس���یی پێوه کردوه ب���ۆ ئه وه ی گۆڤاره که

ڕابگرێت.

هاتن���ه پێش���ی ئه و ئاس���ته نگانه ش���تێکی ج���ه الل ئ���ازاد ب���ۆ چاوه ڕوانکراوبوه و له سه ره تاوه خۆی بۆ هه مو ئه گه رێک ئاماده کردوه "بۆ ڕاوه ستانی گۆڤاره كه فشارێكی زۆر كراوه ته س���ه رم، فشاری خێزانی، فش���اری هاوڕێیه ت���ی، فش���اری سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی، به اڵم من وه ك پیش���ه ی هه میش���ه ییم هه ر باكم نه بوه و له سه ره تای ده رچونی

گۆڤاره که ش���ه وه نوس���یومه خۆم بۆ هه مو ئه گه رێ���ك ئاماده كردوه ، ته نان���ه ت ئه گ���ه ر به ندیخان���ه ش

بێت".له ئێستادا گۆڤاری خود ێک���ی ێنه ر خوهه یه و زۆری ته ی به و

سه رنوسه ره که ی پڕفرۆشترین ماوه یه ک گۆڤ���اری کوردی بوه به تیراژی 8500 دانه . س���ه باره ت به ئه گه ری به رده وام���ی یاخ���ود داخس���تن گۆڤاره که ، سه رنوس���ه ری گۆڤاری "به رده وام���ی ده ڵێ���ت: خ���ود گۆڤارێكی له و چه شنه سه رکێشیی بوه ، ئه گه رچی هه میشه ویستومانه به هه س���تی تاكه كان���ی كۆمه ڵگا كاربكه ین، ڕه چاوی دۆخی كلتوری كۆمه اڵیه تی بكه ین، ئێمه ویستومانه

گۆڤاره که بمێنێته وه ".

سه رنوسه ری گۆڤاری خود: خۆم بۆ هه مو ئه گه رێك ئاماده كردوه ، ئه گه ر به ندیخانه ش بێت

نوێی����دا له هه نگاوێک����ی رۆش����نبیریی ناوه ن����دی پ����رۆژه ی ئه ندێش����ه ، گه ڕۆک����ی کتێبخان����ه ی خس����ته کار. کتێبخانه ک����ه گه وره له پاسێکی پێکدێت که کتێبخانه یه کی گه وره ی تێدایه و ناوچه جیاوازه کانی کوردستان به سه رده کاته وه . له ناو کتێبخانه گه ڕۆکه که دا چه ندین بونی س����ه ره ڕای جی����اوازی ناونیش����انی کتێ����ب، ش����وێنی تایبه ت به خوێندنه وه ی کتێبیش����ی یه که م فه راهه مکراوه . تێدا شوێنی سه ردانی کتێبخانه گه ڕۆکه ک����ه ش، په یمانگای هونه ره جوانه کانی ش����اری

سلێمانی بو.رۆش����نبیری ناوه ن����ده ی جگ����ه ئه ندێش����ه ، گه وره له کتێبخانه یه ک����ی له شاری سلێمانیی، له چه ند ش����ارۆچکه یه کی ش����ارو دیکه ش لقی کردوه ته وه و لق����ی گه یاندن����ی زۆبه ی بۆ کتێبخانه که ش

کوردس����تان ناوچه کان����ی له به رنامه یاندایه .

رۆژی 27ی ئاداری هه مو ساڵێک وه ک رۆژی جیهانی شانۆ دیاری کراوه . وه ک International Theatre نه ریتێکی س����ااڵنه ش په یمانگای نێوده وڵه تی ش����انۆ

Institute )ITI( ش����انۆکارێک راده سپێرێت بۆ نوسینی په یامی شانۆی ئه و ساڵه . بۆ ئه مساڵیش په یمانگاکه برێت به یڵی )Brett Bailey( ده ستنیشان کرد تا په یامی

شانۆی ساڵی 2014 بنوسێت. به یڵی ده رهێنه رو نوسه رو دیزاینه ر، هاواڵتی ئه فه ریقای باش����وره و له هه ریه ک له واڵته کانی زیمبابۆی، ئۆگه ن����دا، هایتیی ، ئۆگه نداو چه ند واڵتێکی

دیکه ی ئه وروپی کاری ش����انۆیی کردوه . په یامه که ی ئه مساڵیشی له ژێر ئه م ناونیشانه دایه "له هه ر ش����وێنێک کۆمه ڵگای مرۆڤایه تی هه بێت، بزافێکی شانۆیی ده رده که وێت که ناتوانرێت

بچه پێنرێت".په یامی سااڵنه ی شانۆ بۆ له ساڵی 1962ه وه ده ستی پێکردوه و یه که مین ساڵ شانۆکاری فه ڕه نسی

ژان کۆکتو نوسیویه تی و دوایین په یامیش ساڵی ڕابردو شانۆکاری سویدی داریۆ فۆ نوسیویه تی.

کتێبخانه گه ڕۆکه که که وته ڕێ په یامی شانۆی ئه مساڵ برێت به یڵی ده ینوسێت

‌ره‌نگاڵه(418( سێشه ممه 2014/3/4 rangalayawene@gmail.comrangalayawene@gmail.com (418( سێشه ممه ‌2014/3/4ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

بك���ه په یوه س���ت خ���ۆت زیات���ر به خێزانه كه ت و گوێ به شتێك مه ده كه په یوه ندی به تۆوه نیه . ش���ه ممه رۆژی

به ختته .

پێویس���ته خۆت به دور بگریت له و قس���ه و قس���ه ڵۆكانه ی ئه م ماوه یه له سه ر كه سێكی نزیكی تۆ ده كرێت

به هه ر بیانویه ك.

به ر له وه ی هه ر شتێك بكه یت پێویسته له خۆت راببینی بۆ ئه وه ی ئه و ئیش���ه به باش���ی ئه نجامبده ی���ت و زیانی تێدا

نه كه یت.

ت���ۆ كه س���ێكی خۆشه ویس���تی له ناو هاوڕێكانتدا. ئه گه ر گرفتێك له نێوانتاندا هه یه خ���ۆت هه وڵی چاره س���ه ری بۆ

بده .

ئه و شه رمنییه ی هه ته زۆر ناڕه حه تیی بۆت دروس���تكردوه ، ره نگه كێشه ی بۆ

شوێنی كاره كه شت هه بێت.

مه هێڵ���ه كه س ده س���ت بخاته كاره خێزانی و سۆزداریكانته وه ، تۆزێكیش ئاگادارب���ه هه م���و نهێنیی���ه ك باس

مه كه .

ئ���ه م ماوه ی���ه له زۆرین���ه ی بواره كانی ژیانتدا زۆر چاالكیت، به ئه نجامه كانیان دڵخۆش ده بیت و ته ندروس���تیت به ره و

باشتر ده ڕوات.

هه واڵێك���ی خۆش���ت به ده س���ت داراییت ده س���كه وتێكی ده گات، ئ���ه م ماوه ی���ه به ره و ده بێ���ت،

باشتریش ده ڕۆیت.

له گ���ه ڵ په یوه ندی���ت خراپی به ره و خۆشه ویسته كه ت ده ڕوات، مه هێڵه كێشه كان له وه

زیاتر گه وره بن.

ده كه یت به خه مۆكیی هه س���ت ئه گه ر پش���ویه ك وه ربگ���ره با هێن���ده ئه و ناڕه حه تیه كار نه كاته س���ه ر جه سته و

ده رونت.

بێزارمه به ، كاره ك���ه ت له ماندوبونی هه م���و كه س���ێك به قۆناغه كانی تۆدا رۆیش���توه ، له ئاست شته كاندا تۆزێك

به هێزبه .

قرژاڵدوانه‌‌

پێویس���ته راو بۆچونی كه س���انی تر وه ربگری���ت ل���ه و كاره تازان���ه ی كه ده یانكه یت. له وانه یه زۆرینه ی شته كان

له قازانجی تۆ بن.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

1011

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ

جیهان هه مووی چاوی له سه ر "gwen stefani" بووله جیهانی ئه م���ڕۆدا، ناكرێت نكۆڵی له و راس���تییه بكه ین كه هونه رمه ندو یاریزان���ه كان رۆڵێكی ئێجگار به بایه خیان هه ی���ه له وه ی ئه و جل و به رگه ی ده یپۆشن و نمایش���ی پێوه ده كه ن له ئاستێكی فراوانی دنیادا ببێته مۆدیلی

پۆشاك.گوین س���تیفانی gwen Stefani هه فته ی رابردوو، له ڕێگه ی نمایش كردنی چه ن���د پێاڵوو جانتایه كی ده س���تی ژنان و بۆی���ه ی نینۆكه وه چاوی هه موو جیهانی له سه ر بوو، كه به شێوه یه كی ساده و ساكار خۆی رازاندبۆوه له كاتی نمایشكردنی پێاڵوو جانتا و بۆیه ی نینۆكه كاندا و زۆرترین هه واداری هه بوو.

هونه رمه ندی ن���اوداری ئه مه ریكی به ڕه چه ڵه ك ئیتاڵی "گوین س���تیفانی "، له كاتی پێشكه ش���كردنی ئ���ه م كۆمه ڵه پێاڵوو جانتایان���ه دا به ئه ندازه یه ك س���اكار ده رده كه وت كه وه ك یه كێك له هونه رمه ن���ده ناوداره كانی جیهان

ده رنه ده كه وت.گوی���ن بۆ نمایش كردنی ئه م كۆمه ڵه نوێیه ی پێاڵوو جانتاو بۆیه ی نینۆك له گه ڵ "ش���ودازیل" گرێبه س���تی كردووه ، كه نرخی ه���ه ر یه كه یان له 100

دۆالری ئه مه ریكی تێناپه ڕێت و هه موو كه سێكیش توانای كڕینیانی هه یه .س���لیفانی ناوی "GX" ب���ۆ كۆمه ڵه كه هه ڵبژاردووه ك���ه 24 جوت پێالوی

جیاواز و 7 مۆدیلی جانتا له خۆده گرێت.

ده زگای رۆشنبیریی جه مال عیرفان

له یادی 26 ساڵه ی کاره ساتی ئه نفالدا 26

کتێبی نوێ له باره ی ئه نفاله وه چاپ و

باڵوده کاته وه . له باره ی ئه و پرۆژه یه وه

به ختیار سه عید به رێوه به ری ده زگای

جه مال عیرفان به ئاوێنه ی راگه یاند

که کتێبه کان به چه ند زمانێکی جیاواز ده بن که بریتین له کوردیی و عه ره بیی و ئینگلیزیی و

فارسیی، هه روه ها چه ند کتێبێکیش به پیتی التینی.

ناوه رۆکی کتێبه کانیش بریتیی ده بن

له باسه کانی ئه نفال که هه ندێکیان نامه ی ماسته رو دکتۆران و تا ئێستا باڵونه بونه ته وه .ساڵی پاریش هه مان

ده زگا 25 کتێبی بۆ یادی 25 ساڵه ی ئه نفال باڵوکرده وه .

به ختیار سه عید ئاماژه شی بۆ ئه وه کرد که له یادی ئه نفالداو

له رۆژی 4/14 به شێک له و کتێبانه

ده به نه ئه و شوێنانه ی یادی ئه نفالیان تێدا ده کرێته وه و دابه شی

ده که ن.

26 کتێب بۆ یادی 26 ساڵه ی ئه نفال

یه کێک له و پرس���یارانه ی که هه میشه ده کرێ���ت و روب���ه ری که س���ی جیاواز ده کرێته وه بریتییە لەوەی ئایا مریشک بەر لەهێلکە هاتوە، یاخود هێلکە به ر له مریشک دروس���تبوه ؟ دیارە زانایان گەشتونەتە ئەو ئەنجامەی کە هێلکە لەمریش���کە. ئەمەش بەپشتبەستن ب���ەوەی ک���ە ئ���ەو پرۆتین���ەی بەرپرسە لەدروستکردنی هێلکە

لەهێلکەدانی مریشکدا هەیە.فریم���ان کۆلی���ن دکت���ۆر )Colin Freeman) – ش���یفیڵد لەزانک���ۆی بەش���داربویەکی ک���ە دەڵێت: - توێژینەوەکەیە "ماوەیەکی زۆر باوەڕ وابو کە سەرەتا هێلکە ، ە ب���و هەب���ەاڵم

ئێستا ڵگەی بەهەی���ە زانس���تیمان کە دەیس���ەلمێنێت س���ەرەتا مریشک

هەبوە".

لەه���ەردو ک���ە لەتوێژینەوەیەک���دا زانکۆی ش���یفیڵدو وارویک لەبەریتانیا توانیان توێ���ژەرەوەکان ئەنجامدراوە. پرۆتینێک بدۆزن���ەوە کە لەهێلکەدانی بەن���اوی هەی���ە بون���ی مریش���کدا -ovocledidin) "ئۆڤۆکلێدیدی���ن-17

هان���دەرە وەک ک���ە "))17-OC) 17مادە کاردەکات بۆ زو گەش���ەکردن و دروستبونی توێکڵی هێلکە. کە کاری ئەم پرۆتینە بریتییە لەگۆڕینی ئاوێتەی calcium( کاربۆنەی���ت کالیس���یۆم

کریس���تاڵەکانی ب���ۆ )carbonateکالسیت )calcite crystals( کە توێکڵ بەبەکارهێنانی ئەمەش دروستدەکات. بەناوی پێش���کەوتو کۆمپیوتەرێک���ی "هێکتەر )HECToR(" کە ئاشکرایکرد ئەو جۆرە پرۆتینە گرنگە بۆ دەستکردن بەکریس���تاڵیزەکردن، ک���ە قۆناغێکی گرنگە بۆ دروس���تبونی توێکڵ. پاشان ئەوەش زانرا کە مریشک دەتوانێت لە 24 کاتژمێردا نزیک���ی 6گم لەو جۆرە پێکهاتەی ئەو توێکڵە دروست بکات.

هێلکە لەمریشکە، یان مریشک لەهێلکەیە؟وه‌اڵمه‌که‌ی‌دۆزرایه‌وه‌

راپۆرته رۆژنامه وانییه کانی ئاش���کرایانکرد ئه مه ریکا که رۆژنامه یه کی رۆژانه ی ئه مه ریک���ی ک���ه تایبه ته به دواداچونه به ه���ه واڵ و ت���ا حکومیی���ه کان، ئێس���تا ئامێ���ری فلۆپی به کارده هێنن )Floppy)گواستنه وه ی به مه به ستی

ئامێری زانیارییه کانیان. فلۆپ���ی له س���ه ره تاکانی به کارهێنان���ی کۆمپیوته ر زیاتر که به کارهێن���راوه هه ش���تاکانی له س���ااڵنی سه ده ی ڕابردودا باو بوه و ئه و ئامێره له توانایدا هه یه ته نه���ا 2.8 مێگابای���ت

زانیاریی هه ڵبگرێت.

تا ئێستا فلۆپی به کارده هێنن

سه رنوس���ه ری گۆڤ���اری خود که تایبه ته یه که مین گۆڤاری کوردیی به ب���واری سێکس���ۆلۆجی، ئاماژه به بونی چه ندین هه ڕه ش���ه و گوشار ده کات بۆ داخستنی گۆڤاره که یان

ئازاد به بیانوی جۆراوجۆره وه . جه الل سه رنوس���ه ری ئه و

گۆڤ���اره به ئاوێن���ه ی : ن���د گه یا ا روه ه تا له س���ه ر "ده مانزانی روبه روی جۆره له و فشاری به اڵم ده بین���ه وه ، ل���ه الی ئ���ه وه ی بو، س���ه یر ئێمه سه رخه تی هاتنه گشتیی داواکاری بو، دوای ده رچونی ژم���اره ی 47ن ه که م���ا ر ڤا گۆبه بیانوی ئه ویش ن���ه وه ی د کر باڵو

نه ش���یاوو وێن���ه ی وروژێن���ه ر". بابه ت���ی

"پێشتریش وتیشی: هه روه ها س���ه ردانی ک���ه س کۆمه ڵێ���ک سه ندیکای رۆژنامه نوسانیان کردبو، داوای راگرتنی گۆڤاره که یان کردبو، س���ه ندیکاش پێی وتب���ون ئه وان ئه گ���ه ر گۆڤاره که نه ک���ڕن، خۆی

ده وه ستێت". گۆڤاری خ���ود وه ک له تایتڵه که یدا گۆڤ���اری یه که می���ن هات���وه سێکسۆلۆجیه ، له ڕوانگه ی ئاینیی و کۆمه اڵیه تیی و ده رونییه وه به هه ردو ش���ێوه زاری س���ۆرانیی و بادین���ی

باڵوده بێته وه .

یاسایی داوای له تۆمارکردنی جگه ئێس���تا سه رنوس���ه ره که ی تا که له س���ه ر س���کااڵی چه ندینج���ار

تۆمارکراوه و چوه ته به رده م دادگا، فش���اری دیکه ش له سه ر گۆڤاره که هه ی���ه ، وه ک ئ���ه وه ی کۆمپانیای دابه ش���کردنی گۆڤاره که ش پێشتر به پاساوی "حه رام"بونی پاره که یان که چه ند مه الیه کی هه ولێر وای پێ وتبون، باڵوکردنه وه ی گۆڤاره که یان ڕاگ���رت. کوردس���تاندا له هه م���و ئه وه یشی سه رنوسه ره که هه روه ها که س���ایه تی چه ندین که راگه یاند

په یوه ندییان ئاینیی و سیاس���یی پێوه کردوه ب���ۆ ئه وه ی گۆڤاره که

ڕابگرێت.

هاتن���ه پێش���ی ئه و ئاس���ته نگانه ش���تێکی ج���ه الل ئ���ازاد ب���ۆ چاوه ڕوانکراوبوه و له سه ره تاوه خۆی بۆ هه مو ئه گه رێک ئاماده کردوه "بۆ ڕاوه ستانی گۆڤاره كه فشارێكی زۆر كراوه ته س���ه رم، فشاری خێزانی، فش���اری هاوڕێیه ت���ی، فش���اری سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی، به اڵم من وه ك پیش���ه ی هه میش���ه ییم هه ر باكم نه بوه و له سه ره تای ده رچونی

گۆڤاره که ش���ه وه نوس���یومه خۆم بۆ هه مو ئه گه رێ���ك ئاماده كردوه ، ته نان���ه ت ئه گ���ه ر به ندیخان���ه ش

بێت".له ئێستادا گۆڤاری خود ێک���ی ێنه ر خوهه یه و زۆری ته ی به و

سه رنوسه ره که ی پڕفرۆشترین ماوه یه ک گۆڤ���اری کوردی بوه به تیراژی 8500 دانه . س���ه باره ت به ئه گه ری به رده وام���ی یاخ���ود داخس���تن گۆڤاره که ، سه رنوس���ه ری گۆڤاری "به رده وام���ی ده ڵێ���ت: خ���ود گۆڤارێكی له و چه شنه سه رکێشیی بوه ، ئه گه رچی هه میشه ویستومانه به هه س���تی تاكه كان���ی كۆمه ڵگا كاربكه ین، ڕه چاوی دۆخی كلتوری كۆمه اڵیه تی بكه ین، ئێمه ویستومانه

گۆڤاره که بمێنێته وه ".

سه رنوسه ری گۆڤاری خود: خۆم بۆ هه مو ئه گه رێك ئاماده كردوه ، ئه گه ر به ندیخانه ش بێت

نوێی����دا له هه نگاوێک����ی رۆش����نبیریی ناوه ن����دی پ����رۆژه ی ئه ندێش����ه ، گه ڕۆک����ی کتێبخان����ه ی خس����ته کار. کتێبخانه ک����ه گه وره له پاسێکی پێکدێت که کتێبخانه یه کی گه وره ی تێدایه و ناوچه جیاوازه کانی کوردستان به سه رده کاته وه . له ناو کتێبخانه گه ڕۆکه که دا چه ندین بونی س����ه ره ڕای جی����اوازی ناونیش����انی کتێ����ب، ش����وێنی تایبه ت به خوێندنه وه ی کتێبیش����ی یه که م فه راهه مکراوه . تێدا شوێنی سه ردانی کتێبخانه گه ڕۆکه ک����ه ش، په یمانگای هونه ره جوانه کانی ش����اری

سلێمانی بو.رۆش����نبیری ناوه ن����ده ی جگ����ه ئه ندێش����ه ، گه وره له کتێبخانه یه ک����ی له شاری سلێمانیی، له چه ند ش����ارۆچکه یه کی ش����ارو دیکه ش لقی کردوه ته وه و لق����ی گه یاندن����ی زۆبه ی بۆ کتێبخانه که ش

کوردس����تان ناوچه کان����ی له به رنامه یاندایه .

رۆژی 27ی ئاداری هه مو ساڵێک وه ک رۆژی جیهانی شانۆ دیاری کراوه . وه ک International Theatre نه ریتێکی س����ااڵنه ش په یمانگای نێوده وڵه تی ش����انۆ

Institute )ITI( ش����انۆکارێک راده سپێرێت بۆ نوسینی په یامی شانۆی ئه و ساڵه . بۆ ئه مساڵیش په یمانگاکه برێت به یڵی )Brett Bailey( ده ستنیشان کرد تا په یامی

شانۆی ساڵی 2014 بنوسێت. به یڵی ده رهێنه رو نوسه رو دیزاینه ر، هاواڵتی ئه فه ریقای باش����وره و له هه ریه ک له واڵته کانی زیمبابۆی، ئۆگه ن����دا، هایتیی ، ئۆگه نداو چه ند واڵتێکی

دیکه ی ئه وروپی کاری ش����انۆیی کردوه . په یامه که ی ئه مساڵیشی له ژێر ئه م ناونیشانه دایه "له هه ر ش����وێنێک کۆمه ڵگای مرۆڤایه تی هه بێت، بزافێکی شانۆیی ده رده که وێت که ناتوانرێت

بچه پێنرێت".په یامی سااڵنه ی شانۆ بۆ له ساڵی 1962ه وه ده ستی پێکردوه و یه که مین ساڵ شانۆکاری فه ڕه نسی

ژان کۆکتو نوسیویه تی و دوایین په یامیش ساڵی ڕابردو شانۆکاری سویدی داریۆ فۆ نوسیویه تی.

کتێبخانه گه ڕۆکه که که وته ڕێ په یامی شانۆی ئه مساڵ برێت به یڵی ده ینوسێت

بیروڕا(418( سێشه ممه 122014/3/4 birura.awene@gmail.com

)2)

یەکێک له خەسڵەتە سەرەکییه کانی فیکری ژیژێک، بەتایبەتی فیکری سیاسیی ئەم پیاوە، چەقینە لەنێوان دوو ڕەهه ن���دی دژبەیەکدا. لەس���ەرێکەوە داوای پیادەکردن���ی گۆڕان���ی ڕادیکاڵ و تێپەڕاندنی"کاپیتالیزم" دەکات، دژ بەدیموکراسیەتە لەهه موو شێوەکانیدا، تەنانەت دیموکراسیەتی ڕاس���تەوخۆش، دژ به زۆربەی بزوتن���ەوە کۆمەاڵیەتییەکان���ی ه���ه رەزۆری خوێندکاران و له بزوتنەوەی ئەمڕۆیە، دونیای ئافرەت���ان و بێکارانەوە بیگ���رە تا به هه وڵدان فرەکولتوریی و کۆمەڵگای دروس���تکردنی بۆ پاراستنی پلورالیزمی سیاسی و کۆمەاڵیەتیی و فەرهه نگی���ی دەگات. ژیژێ���ک ل���ەم ڕووەوە نووسەرێکە بەهیچ ڕەهه ندێکی ژیانی سیاسیی و کۆمەڵگاکانی فەرهه نگی���ی کۆمەاڵیەتی���ی و لەخەونێک���ی ب���اس نیی���ە و ڕازی ئەم���ڕۆ یۆتۆپیی گەورە دەکات: خەونی دامەزراندنی سۆسیالیزم. لەسەرێکی دیکەوە ژیژێک نەک ته نها ئیعجابێکی گەورەی به لینین و ستالین و ماو تس���ی تون���گ هه یە و وەک س���ەرکردەی مێژوویی گەورە و خاوەن بڕیار و دروس���تکەری "ڕووداو" وێنای���ان دەکات، بەڵکو ئیعجابێکی گەورەتریش���ی بەس���ەرکردە کۆنەپارێزەکانی بەرەی کاپیتالیزم خۆش���ی هه ی���ە، لەپێش

هه مووانیشەوە مارگرێت تاتشەر.ئەوەی بۆچوونەکانی ژیژێک لەسەر مارگرێت تاتش���ەر بخوێنێت���ەوە، نەک ته نها س���ەری له مەدح���ی ژیژێک بۆ ئەو خانم���ە نیولیبراله کاپیتالیس���تە سەرسوڕدەمێنێت، کە ڕۆڵێکی گەورە دەبینێت لەوێرانکردنی بڕێکی گەورەی ئەو دەس���کەوتە کۆمەاڵیەتیی و یاس���اییانەدا کە بزوتن���ەوە چ���ەپ و بەرگریکارەکانی ناو سیستمی کاپیتالیزم بەدرێژایی چەندان ساڵ بەدەستیان هێنابوو، بەڵکو سەری لەو هه موو ڕەخنە و بێنرخکردنە توندانەش سوڕدەمێنێت کە ژیژێک ڕووبەڕووی سەرجەمی ئەو بزوتنەوە کۆمەاڵیەتیی و سیاسییانەی دەکاتەوە کە دژ به کاپیتالیزمن و بەگژ تاتش���ەریزم و سیاسەتی نیولیبرالدا دەچنەوە. لەباتی بەگژاچوونەوەی تاتشەریزم ژیژێک بەگژ ئەو بەدیله کۆماڵیەتی و سیاس���ییانەدا دەچێتەوە کە دژ به تاتشەریزم له بیست ساڵی ڕابردوودا ئامادە بوون. ژیژێک له چەندان نووس���یندا گاڵتەیەک���ی بێلەزەت کۆمەاڵیەتییانە بزوتنەوە ئەو به س���ەرجەمی دەکات کە لەم س���ااڵنەی دواییدا درستبوون. هۆکارەکەش���ی ئەوەیە گوایە ئەم بزوتنەوانە وەک ژیژێ���ک داوای سۆس���یالیزم ناک���ەن و وەک ژیژێ���ک بە وێنەی س���تالینەوە بەس���ەر دیواری ژوورەکەی���ەوە ناخەون، بەڵکو داوای جۆرێکی نوێ و پێشکەوتوو له "دیموکراسیەتی ڕاستەوخۆ" دەکەن کە تیایدا دیموکراسیەت کورتنەبێت���ەوە ب���ۆ ک���ردەی هه ڵبژاردن���ی نوێنەران بەته نها. ژیژێک سۆس���یالیزمەکەی ڕاس���تەقینەی به تاق���ە وەاڵمدانەوەی خۆی دونیای ئەم���ڕۆ دەزانێت، بەاڵم مەس���ەلەی گۆڕینی دیموکراس���یەت له "دیموکراس���یەتی "دیموکراس���یەتی ب���ۆ نوێنەرایەتی���ی"ەوە ڕاس���تەوخۆ" به "وەهم و ئەفس���انە" لەقەڵەم

ئەدات.ژیژێ���ک لەبەرامبەر ئەم ج���ۆرە بزوتنەوە کۆمەاڵیەتیی و سیاس���ییانەدا، کە بەبۆچوونی ئەو بزوتنەوەی ناڕادیکاڵن، مارگرێت تاتشەر نمایشدەکات. ئەلتەرناتیڤێکی مێژوویی وەک ژیژێ���ک به زمانە الکانییەکەی خۆی تاتش���ەر وەک the Master واتە "تاق س���ەرۆک" یان "سەرۆکی گەورە" وێنا دەکات و پێیوایە ئەمڕۆ هێزە چەپەکانی دونیا پێویستیان به تاتشەرێکی چەپڕەو هه یە. س���ەرۆکێکی خاوەن عەزم کە بتوانێ���ت بڕیاری گەورە ب���دات بەبێ ئەوەی گوێ به ڕا و بۆچوون���ی دەوروبەرەکەی خۆی ب���دات و بەبێ ئ���ەوەی گوێ به پێداویس���تی بەشداربوونی کەسانیتر له بڕیاردان و گەیشتن بدات. سه رۆکێک بەڕێکەوتنی دەستەجەمعی به تاقی ته نه���ا بۆ هه مووان و لەباتی هه مووان بڕیارب���دات. بەبۆچوونی ژیژێک ئەوەی ئەمڕۆ دونی���ا پێویس���تی پێیەتی دیموکراس���یەت و دیموکراس���یەتی ڕاس���تەوخۆ نیی���ە، بەڵکو دەس���ەاڵتگەریی س���ەرکردەی کۆمەڵێ���ک ستمەگەر و نیمچە ستەمگەرن کە به بڕیارەکانیان دونیامان بۆ بگۆڕن. ئەوەی جیهان پێویستی پێیەت���ی کۆمەڵێ���ک مارگرێ���ت تاتش���ەری چەپ���ڕەوە کە گ���وێ له هیچ ک���ەس نەگرن و بسەپێنن. هه موواندا بەس���ەر سۆس���یالیزم وەک چۆن تاتش���ەر نیولیبرالیزمی سەپاند، ئاواش ئەم س���ەرکردە مێژووییە چەپڕەوانە سۆس���یالیزم بس���ەپێنن. بەبۆچوونی ژیژێک ه���ه ر کردەیەکی نارازیبوون���ی کۆمەاڵیەتیی و سیاس���یی، هه ر یاخیبوونێک، وەک خۆی بۆ سۆسیالیزم نەیقیژاند، باسی لەوە نەکرد کە گروپێکی "زانا" و "لێوەش���اوە" پێویس���تن کە لەسەرەوە ئەم سۆس���یالیزمە بسەپێنن، ئەوا ئ���ەوەی دەیکەن و ئەنجامی ئەدەن جگە

له پینەوپەڕۆکردنی سیس���تمەکە زیاتر نییە. نەک هه ر ئەمە بەڵکو ئەم جۆرە خەباتە ڕۆڵی "ڕێگرێکی مەعریفی" و سیاس���یی دەبینن بۆ بینینی کێشە ڕاستەقینەکانی "سیستم"ەکە و ب���ۆ "بەرەنگاربوونەوەیەکی ڕاس���تەقینە"ی قەیرانەکان���ی. ڕەخنەی ژیژێک له سیس���تمە دیموکراسییە سیاسییەکانی ئەمڕۆ ئەوە نییە کە "سیستمی نوێنەرایەتین" و ئەمڕۆ دونیا، بۆ نموونە، پێویستی به "سیستمی بەشداری هه یە کۆمەاڵیەتییەکان هێزە ڕاس���تەوخۆ"ی له بڕی���ارە س���ەرەکیی و گرنگەکاندا، واتە ئەو ته نها دژ به بیرۆکەی "نوێنەرایەتیکردن" نییە، بەشداریکردن"یش���ە. به بیرۆکەی" بەڵکو دژ لەبات���ی ئەم���ەش خ���ەون به دروس���تبوونی کە دەبینێت دەس���ەاڵتگەرەوە دەسەاڵتێکی "نوخبەیەکی دەسەاڵتداری" له جۆری تاتشەر سەرکردایەتی بکات، نوخبەیەک بتوانێت ڕۆڵی "ماش���ێنێکی مەعریفیی" ببینێ���ت و "عەیب و عارەکان"ی سیستمی دیموکراسی نیشانبدات. کاپیتالیزم سیس���تم"یەکەی "توندوتیژیی���ە شیبکاتەوە، بەاڵم هیچمان پێنەڵێت دەربارەی ئەو "توندتیژییە سیستمی و ناسیستمییە"ی کە پرۆژەیەکی نوخبەوی تاتشەریی ستالینی لەو ش���ێوەیە دروس���تی دەکات. بەمانایەکی دیک���ە ئ���ەوەی ژیژێ���ک بەرگری لێ���دەکات دروستبوونی نوخبەیەکی تەکنۆکراتی نوێیە، له نموون���ەی مارگرێت تاتش���ەر و دەوروبەرە نیولیبرالەک���ەی، ب���ەاڵم چەپگ���ەر و لەباتی سۆس���یالیزمان نیولیبرالی���زم، س���ەپاندنی بەسەردا بسەپێنن. ژێرخانە تیورییەکەی ئەم ڕوانین���ەی ژیژێک ئ���ەو باوەڕەیە کە خەڵکو کۆمەڵ���گا زۆر لەوە بێمێش���کتر و گەمژەترن بزانن چییان دەوێت و پێویس���تە چ دونیایەک دروستبکەن. بۆیە پێویستیان به "نوخبەیەکی ب���اش" هه ی���ە، لەکەس���انی وەک ژیژێ���ک و هاوش���ێوەکانی، کە بتوان���ن لەباتی هه مووان بیربکەنەوە و بڕیاربدەن. ژیژێک ئەم دەرکەوتە تازەیەی س���تالینیزم، ئەگەر نەڵێمفاش���یزم، بەزمانێک���ی ناودەب���ات و به سۆس���یالیزم الکانیانە دەنوس���ێت خەڵک پێوس���یتیان به ،the Master ،ماس���تەرێکی گەورە" هه یە"باوکێ���ک پێیانبڵێت و نیش���انیان بدات ئەوان به "ڕاس���تی چیان دەوێت"، چ" واقیع" ێکیان پێویس���تە. ته نها ئامادەگی س���ەرکردەیەکی لەوبابەت���ە دەتوانێت هه لومەرجی پێویس���ت ب���ۆ دروس���تبوونی "دابڕانی ڕاس���تەقینە" و

دروستبوونی "ڕووداو" خۆش بکات.بەبۆچوونی من ئەم ڕوانینە بۆ مەس���ەلەی گۆڕانکاری���ی ک���ە لەس���ەرەوەڕا و لەڕێ���گای ماستەرێکەوەبەس���ەر هه موواندا بسەپێنرێت، ن���ەک پەیوەندی به هیچ ج���ۆرە ڕەخنەیەکی ڕادیکاڵی ئەم یان ئەو سیستمی سیاسییەوە له بێمێش���کییەکی بەش���ێکە بەڵکو نیی���ە، سیاس���یی گەورە و گەڕاندنەوەیەکی ترسناک بۆخراپترین ش���ێوەکانی سیاس���ەتی باوکانە له دونی���ای مۆدێرن���دا. وێناکردن���ی کۆمەڵگا وەک کۆبوونەوەی کۆمەڵێ���ک منداڵی نەفام ک���ە پێداویس���تیان بەبوون���ی "نوخبەیەکی شۆڕش���گێڕ"ە فێری���ان بکات دونی���ا چییە، گەڕاندنەوەیەک���ی کۆنەپارێز و ترس���ناکە بۆ س���تالینیزم و هیتلەری���زم. ئەم ش���ێوازە له "ڕەخن���ە" ن���ەک "ڕەخنەی ڕادی���کاڵ" نییە، بەڵک���و ڕەخنەیەکی کۆنەپارێزی ترس���ناکە و ڕەهه ندە س���ەرجەمی لە وێرانکردن���ی ڕووی کراوە و پلورالەکانی دونیای ئەمڕۆیە. لەباتی چارەسەرکردنی کێشەکانی دونیا، دونیایەکی کۆنت���رۆڵ و ئاراس���تەکراوی ناپلورالم���ان بۆ دروس���ت دەکات، تەواو نزیک لەو دونیایەی ج���ۆرج ئۆرویل له ڕۆمانی "س���اڵی 1٩84"دا

باسی دەکات.

له حەفتاکاندا و ک����ە ئ����ەو شکس����تەی هەڵە و لێکدان����ەوەی ت����رس و له ئەنجامی حیزبی لەگ����ەڵ نابەرابەر هاوپەیمانی����ی بەعس����دا توشی حیزبی ش����یوعی عێراقی بو، وەه����ای کرد کە ئ����ەو حیزبه دێرینە، واتە حیزبی ش����یوعی، هەرگیز نەتوانێت جارێکی ت����ر پێگ����ەی جەماوەریی خۆی نیمچە پوکانەوەیەکی ب����ەرەو بگرێتەوە و

ڕیسوایی برد.مێ����ژوی ئ����ەم دواییان����ەی یەکێت����ی و پارتی لەگەڵ س����تراتیژییان پاش����کۆیی زۆر له ئ����ەو مێ����ژوەی حیزب����ی ش����یوعی دەچێ����ت. شکس����تی یەکێت����ی له دواترین هەڵبژاردنەکاندا به الی هەمو کەس����ێکەوە پاشەکش����ەیەکی چاوەڕوانک����راو بو بەاڵم کارەس����ات نەبو، ئەوەی کردیە کارەسات نەزانینی دەستڕۆیشتوانی ناو یەکێتی بو له چۆنیەتی مامەڵکردنی ژیرانە و واقیعیانە

لەگەڵ ئ����ەو شکس����تە دیموکراتیە. هیچ کەس له ناو یەکێتی����دا جورئەتی نەبو کە دان به بەرپرس����یاریی تەنانەت بەش����ێك له ئ����ەو شکس����تە بهێنێ����ت، نەخ����وازەاڵ

دەستکێشانەوە و وازهێنان!له هەڵب����ژاردن و یەکێت����ی شکس����تی نەخۆش����کەوتنی تاڵەبانی، هەلێکی زێڕین ب����و بۆ یەکێت����ی کە به خۆی����دا بچێتەوە و بکاتەوە و نەوج����ەوان هاوچ����ەرخ و خۆی پرۆسەی نیمچە دیموکراتی له کوردستاندا دەوڵەمەندتر بکات و هاوکات بێباکی پارتی س����نوردار بکات. بەاڵم فۆبی����ای گۆڕان و پاشکۆیی پارتی و نەبونی دەنگێکی دلێر و هەموش����یەوە لەس����ەرو له ناویاندا و، ژیر کرمەڕێزبونی الش����ەی یەکێتی به درێژایی سااڵنی ڕابردو به دەست هەمو شێوازەکانی گەندەڵیەوە وەهای کرد کە شکستەکەیان کوش����ندەی به کارەس����اتێکی بک����ەن شێرپەنجەئاسا کە هێدی هێدی تەشەنەی

کرد بۆ ناو هەمو ئۆرگانەکانی یەکێتی.ئ����ەو نوس����راوەی ک����ە ناوی����ان لێناوە پرۆژە و بەڕێزان بەرهەم س����اڵح و کۆسرەت

رەسوڵ خستویانەتە ڕو، زیاتر له هەوڵێکی نائومێدان����ە و پ����رۆژە پاکان����ە دەچێ����ت ن����ەك پ����رۆژەی چاکس����ازیی و بوژانەوە. ئاشکراکردنی بۆ میدیاکان خۆی له خۆیدا بەڵگەیە کە ئەوان دڵنیان له بێهودەیی ئەو

کارەیان.ئ����ەو دو جێگرەی س����کرتێری یەکێتی، ه����ەر له یەک����ەم دێ����ڕی ئەو نوس����ینەدا نائومێدیی خۆیان خستۆتە ڕو کاتێك دان بەوەدا دەنێن کە باری ناو یەکێتی بەرەو "بنبەس����ت" دەچێت. ه����اوکات له دواترین دێڕیدا و پاش س����اڵێك و شەرمنانە ئەمجا داوا دەکەن کە باری تەندروس����تیی )یان مان و نەمان����ی( س����کرتێری حیزبەکەیان

بزانن!ئەو شیکارییەی ئەو دو "سیاستەمەدارە دێرینە" بۆ ئێس����تا و ئایین����دەی یەکێتیی کردویانە، خەڵکانی ئاس����ایی زۆر دەمێکە به زمانی س����ادە و ساکار باسیان لێکردوە و پێشبینی ئەو ئاکامانەیان کردوە. کاتێك ن����ەك پرۆژە، دەوترێت ئەم����ە پاکانەیە چونکە س����ەرتاپای نوسینەکە کڕوزانەوە و

بیرمه نزیكه ی 6س���اڵ به ر له ئێس���تا ڕۆژنامه نوسی هاوپیشه م پۆلێك له گه ڵ به توان���ا ڕێگ���ه ی بن���اری قه ندیلم���ان گرت, رۆش���تنی ئێمه بۆ بناری قه ندیل به مه به ستی شكاندنی ئابڵۆقه یه ك بو، كه یه كێتی نیشتمانی كوردستان له سنوری خۆیدا كه ناحیه ی سه نگه سه ره و پارتی له س���نوری كوردس���تانیش دیموكراتی خۆیدا له ناحیه ی وه رتئ و بازگه ی گۆجار، ڕێگه یان نه ئه دا ڕۆژنامه نوسان سه ردانی ئه و بناره بكه ن ك���ه نزیكه ی 100 گوند له خۆی ده گرێت و په كه كه وه ك هه رێمی پاراس���تنی مێدیا ده یناسێنێت، ئه وكاته ئێمه هه مومان رۆشتین ته نها بۆ ئه وه ی چیتر فش���ار نه خه نه س���ه ر په كه كه و ئه وه ی هه ڵبگرن.. راگه یاندن ئابڵوقه ی ئ���ه و كات���ه ب���اس ده ك���را، گوایا " )پارتی و یه كێتی ( بۆ ئه وه ی به توركیا بڵێن په كه كه له و س���نوره دا نیه و وه ك حه ش���اردانێك نه یانده ویس���ت چاالكی و هاتوچۆی ئاشكرای په كه كه له و سنوره دا به ڕه سمی بگه نه كه ناڵه كانی ڕاگه یاندن و دواجار حكومه تی توركیا نه ڵێت فه رمون ئه وه به ئاشكرا چاالكیان هه یه و ئێوه ش ڕێگه ی���ان لێناگرن و ده ش���ڵێن په كه كه له كوردستان بونی نیه "ئه وكاته ئێمه یان زیاتر له بازگه ی سه نگه سه ر گه ڕانده وه و نه مانتوانی بڕۆین به هۆی به ربه ستی الیه نه

ئه منیه كان.. ب���ه اڵم به تێپه ڕبونی كات، په كه كه له بری ئه وه ی مل كه چ بكات بۆ پاراستنی به رژه وه ندی حكومه تی هه رێم له گه ڵ توركیا یان ده ستبار بۆ یه كیتی و پارتی ڕابگرێت و خۆیان بێده نگ بكه ن، كرده وه ، ش���اره وانیان قه ندیل له بناری ئ���ه م ته وقیته ی كردنه وه ی ش���اره وانی بناری قه ندی���ل په یامێك بو بۆ توركیا و ڕای گش���تی كه ئێمه نه ك ئاماده ییمان هه یه ، به ڵكو حكومه تیشین له و بناره دا " كه ش���اره وانی الی كورده كانی باكور به مانای ده س���ه اڵتی ره ها و به رێوه بردن و كارگێڕی ته واو دێت "دوای دامه زراندنی ش���اره وانی بن���اری قه ندی���ل، چه ن���د یاسایه كی تایبه ت به و بناره و هاواڵتیانی ئ���ه و گوندانه له الی���ه ن ش���اره وانیه وه ده رده چن، له ناویاندا ڕاوكردنی گیانداره كێویه كان و بڕین���ی داری ته ڕ و فڕێدانی خۆڵ و خاشاك و پیسكردنی ژینگه و تیژ ڕۆشتنی ئۆتۆمبیل و شه ڕكردن و دزیكردن و وێنه گرتن���ی چیاكان و چه ندین یاس���ای تر... هتد.. له ئه گه ری سه رپێچیكردنیش له الیه ن هاواڵتیانه وه س���زای بۆ بڕایه وه به مادیی و هه میش به ندكردن.. سه باره ت به الیه نی جێبه جێكاریش، كار بۆ ئه وه كرا ئاسایش هه بێت، ئیتر به ماوه یه كی كورت ئاسایش���ی بناری قه ندیلی���ش دامه زرا و كاری چاودێریی وردی هه مو جومگه كانی ژیان و پاراستنی هاواڵتیانه .. دوای ئه وه بنكه یه ك���ی ته ندروس���تی له پ���اڵ كاره مه به س���ته سیاسیه كان خزمه تگوزاری و له پ���اڵ بنكه ته ندروس���تیه كانی س���ه ر

به حكومه ت���ی هه رێم له و بناره دامه زرا، ك���ه دكتۆره ژنێكی خه ڵك���ی ئه ڵمانیا له و بنكه یه ڕۆژان���ه نه خۆش ده بینێت و هه ندێجاریش له ش���اره كانی تری رانیه و س���ۆران و ده وروبه ری سه ردانی ده كه ن،

ئه وه ی له هه رێمی پاراستنی مێدیا كاری بۆ ده كرێت و ده س���ه اڵتی ئه و شاره وانیه یاخود ئه و حكومه ت���ه بچوكه جوڵه ی بۆ ده كات، له وه ده چێت هه نگاوی تری ب���ه دواوه بێ���ت، كه دواینج���ار و له 28-دامه زراندن���ی باڵوكرای���ه وه ، 2014-2دادگای گ���ه ل ب���و له بن���اری قه ندیل، یه كه م كه یس���یش كه برایه ئه و دادگایه خۆس���وتاندنی ئافره تێكی ئه و بناره بو، لێره دا پرس���یارێك خۆی قوتده كاته وه ، ئایا له ن���او حكومه تی هه رێم، ئه و بناره یانیش هاوش���ێوه ی حكومه تێكی تره ؟ كانتۆنه كان���ی تازه دام���ه زراوی رۆژئاوا هه ن���گاو ب���ۆ كاری زیات���ر و كردنه وه ی ده نرێن و كارگێڕیه كان دامه زراوه دایره و دواج���ار ناوی ده نرێ���ت كانتۆنی بناری قه ندیل؟ ئ���ه وه له كاتێكدایه كه هه مو خزمه تگوزاری���ه ك ل���ه و بن���اره له الیه ن دابینك���راوه و هه رێم���ه وه حكومه ت���ی به دامه زراندنی دادگای گه لیش قایمقامی ڕه واندوز ده ڵێت " ش���ایه نی قبوڵ نیه ، یه ك���ه ی كارگێڕی جیا له وێ���دا هه بێت" له كۆتاییدا ده پرس���ین، ئای���ا له ئه گه ری زیات���ر، په لهاویش���تنی فراوانب���ون و بناری رۆژئاوا، كانتۆنه كانی هاوشێوه ی قه ندیلیش وه زیر و س���ه رۆك وه زیرانێكی بۆ داده نرێت؟ وه ك چۆن به تێپه ڕبونی كات و گۆڕانكاری���ه خێ���راكان ئابڵوقه ی قه ندیل ش���كاو حكومه تێكی ش���اراوه ی پرس���یاره كانی دام���ه زرا، وه اڵمی تێدا تریش به هه مانش���ێوه به تێپه ڕبونی كات

وه اڵمده درێنه وه .

ژیژێک و تاتشەرێکی چەپگەر

ئەوەی بۆچوونەکانی ژیژێک لەسەر

مارگرێت تاتشەر بخوێنێتەوە، سەری له مەدحی ژیژێک بۆ

ئەو خانمە نیولیبراله کاپیتالیستە

سەرسوڕدەمێنێت

دوا هەوڵی بەرهەم و کۆسرەت، پرۆژە یان پاکانە؟

ئایا قه ندیلیش كانتۆنێكه ، یا هه نگاوی بۆ ئه نرێـت؟ شوان وه سانی

ساالر باپیر، بەریتانیا

ئایا له ئه گه ری فراوانبون و

په لهاویشتنی زیاتر، هاوشێوه ی

كانتۆنه كانی رۆژئاوا، بناری

قه ندیلیش وه زیر و سه رۆك وه زیرانێكی

بۆ داده نرێت؟

شکستی یەکێتی له هەڵبژاردن و

نەخۆشکەوتنی تاڵەبانی، هەلێکی زێڕین بو بۆ یەکێتی کە خۆی

هاوچەرخ و نەوجەوان بکاتەوە و پرۆسەی نیمچە دیموکراتی

له کوردستاندا دەوڵەمەندتر بکات

به رهه م ساڵح و کۆسره ت ره سوڵ و هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه د

گازەندەی����ە له دەس����ت تاقمێک����ی ی����ان کوتلەیەکی تری دەستڕۆشتوی ناو یەکێتی )بێئەوەی جورئەت بکەن ناوی بهێنن!( و دەڵێن کە ئەو الیەنە یەکێتی بەرەو هەڵدێر دۆزەخێکیان ترغیب" به "ترهیب و دەبات و بۆ ئەندامانی "پاك و دڵسۆزی" ناو یەکێتی س����ازکردوە. ئەڵبەتە ئەمان خۆیان وەکو قوربانی و الیەنە بێگەردەکەی ناو یەکێتی نیش����اندەدەن و گوای����ە ئەم����ان دەتوانن تەنانەت یەکێت����ی و فڕیادڕەس����ی ببن����ە هێورکردنەوە و چاککردنەوەی باری ئاڵۆز و

تەنگژەی هەرێمی کوردستان!دو ئ����ەم هاوبەش����ەی هەوڵ����ە ئ����ەم یەکێتی ن����او لەیەکنەچوەی جەمس����ەرە ئەگەر له دڵسۆزییش����ەوە بێت )ئەگەرچی زیات����ر پێدەچێت پەلەق����اژە بێت( بەاڵم هەوڵێکیئێجگار درەنگە و مەحاڵە بتوانێت دۆخی سیاس����یی یەکێتی چاک بکاتەوە و

بیبوژێنێتەوە.ئەڵبەت����ە بۆچونی زۆر کەس ئەوەیە کە کەسێکی دونیادیدەی وەکو دکتۆر بەرهەم ئەو ڕاس����تیە چاك دەزانێت کە ملمالنێی ن����او یەکێتی چیتر ملمالنێ����ی ئایدۆلۆژیا و بۆچون����ی سیاس����ی جیاواز نی����ە، بەڵکو هه وڵی کۆنترۆڵکردنی ئ����ەو میراته یه کە پاش ڕاگەیاندنی مەرگی سکرتێری یەکێتی هەمویان خۆیان به خاوەنی ڕەوای دەزانن. هەربۆیە پێدەچێت مەبەس����تی سەرەکیی ئ����ەو زیات����ر بریتیبێ����ت له بریقەدارکردنی خ����ۆی و سیاس����یی هه ڵومه رج����ی له گۆڕەپانی ئایین����دەی مس����ۆگەرکردنی سیاس����ەتبازیی له کوردس����تاندا و هیچیتر، ئەگەرنا ئەو له هەموان چاکتر دەزانێت کە

سەردەمی زێڕینی یەکێتی بەسەرچو.

له الی���ەک تابلۆ تەڵخەکانی کوش���تنی هەمو ڕۆژەی ژنان نمایشی ژیان ناشرین و تاریکت���ر ئەک���ەن، له الیەکیش "ش���ێرە ژنان"ی ناو پەرلەمان دەست بۆ فرەژنی بەرزئەکەن���ەوە و له بەرامب���ەر دەرکردنی یاس���ای لێبوردنی گشتیدا بۆ تاوانبارانی کوشتنی ژنان چاو دائەخەن و خۆیان الڵ ئەکەن و کە ئەش���چن بۆ پەرلەمانەکانی کوردس���تان وەک بێش���ەرمانە ئەوروپا

بەهەشتی ژنان نیشانئەدەن.له الی���ەک هاوار و ناڵ���ەی ژنان و کچانی پیاوس���االری و ژێ���ر چەپۆکی بێن���ازی دڵەڕاوک���ێ و ڕاکردن���ی کچان له دەس���ت چەق���ۆی کول���ی ناموسپەرس���تی ک���ە شوێنێک نییە هانای بۆ بەرن، لەالیەکی تریش���ەوە هەمو پیاوە سمێڵ بابڕەکان و بۆینباخ له ملەکان و عەمامە بەسەرەکان و "ژن���ە فیمینس���یت و خەمخۆرەکانی" ناو دەس���ەاڵت هەن کە زەق زەق تەماشات ئەکەن و دڵی���ان گەردێک نایگرێ و درێژە بەو یاس���ا و عورف و کولتور و فەرهەنگ و دەس���تورە ئەدەن کە ژن له سایەیدا بەو جۆرە ئەژی. بیهێنە پێشچاوت له باخچەی ئاژەاڵندا بیت و ش���ێرەکان بەربوبن و تۆی هەڵبزنێیت و تەلەکاندا بەدیوارو تەنهاش ل���ەوالوە پێ���ت پێبکەنن یان ئیدارەش س���ەیرت بکەن کە چۆن شێرەکان ئەنجن

ئەنجت ئەکەن.س���ەیرانەکان و دوع���اکان و لەالی���ەک نی���گارەکان و .... کێ و کێکان الش���ەی لەبەرچ���او س���اردەوەبویان بێت���اوان و ونئەکرێن و لەوالش���ەوە دیوەخانی سوڵح جم���ەی دێ له عەش���ائیرەکان تا به پارە له تاوانی کوش���تنی کچە "بێشەرەفەکان" خ���ۆش بب���ن. ئاخۆ چەند ک���ەس وەک

شاملۆ ئەڵێن: "وا قه سابان سه ر ڕێگه کانیان گرتوه

تیغ و چه قۆی خوێناوییان به ده سته وه ڕۆژگارێکی سه یره گوڵم.

توێ توێ بزه له برینی لێو داده تاشن گۆرانی له برینی گه رو

ده ب���ێ ش���ه وق و ش���ادمانی له که لێن و له په سیوی ماڵ په ستێون،

بیشارنه وه ".له الیەک ژنان و کچ���ان له ماڵەوە له تاو کوش���تن هەڵدێن و خۆی���ان له "پەناگا"ی به ن���او س���ەنتەرەکانی دڵدەدان���ی ژنان ئەخزێنن، له الیەکیش بەرپرس و کارمەندە س���ەنتەرانە ئەم ەکان���ی "میهرەب���ان" له کەس���وکاریان وەرئەگرن و "تەعەهود" تەس���لیمیان ئەکەنەوە، کەچی هەرچەند ڕۆژێک ناخایەنێت هەواڵ���ی مەرگی ئەو ژنانە له میدیاکانەوە خەندە ئەخاتە سەر لێوی پی���اوە هیتلەر ئاس���اکانی بکوژی زۆرب���ەی کۆمەڵگا ژن���ان و خەمبارییش

دائەگرێ.چ دیم���ەن و س���یناریۆ و پەردەیەک���ی ناخ���ۆش له ژیانی کۆمەڵگا تێئەپەڕێنین! گ���ەر ئەوانە مۆتەکە بونای���ە، خوازیاری ئ���ەوە بوی���ن زو به خەبەربێین���ەوە. نە یاس���ا، نە دەس���تور، نە "حکومەت" نە "پەرلەمان" نە "ڕێکخراوەکانی ژنان" و نە "سەنتەرەکانی داڵدەدانی ژنان" کۆتاییان

بەم فێمیسایدە )ژنکوژی( هێناوە.ئیتر باڵوبونەوەی ڕێپۆرتاژ و ئامارەکانی کوش���تن و توندوتی���ژی ل���ه دژی ژن���ان،

دادی کۆمەڵگا ن���ادات. ئیتر پاڕانەوەی ن���او هۆڵەکان���ی پەرلەم���ان و حکومەت بۆ چاککردن���ی بارودۆخی ژن���ان دادی کۆمەڵ���گا نادات. ئیتر "چاالکی مەدەنی" ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی ناتوانێ کۆتایی بەم کۆمەڵکوژیە بهێنێ... ئیتر و

دەیان ئیتری تر...ئ���ەو به ناو س���ەنتەرانەی کە گوایە بۆ داکۆک���ی له ژن���ان دانراون، ی���ان ئەبێ دابخرێن، ی���ان کارمەن���دەکان هەمویان

ئیس���تقالەیان پ���ێ پڕبکرێت���ەوە و نابێ مەعاشی تەسلیمکردنەوەی کچان به خێزانە له بەرامبەردا دڕندەکانی���ان وەربگ���رن. کەس���انێکی جەس���ور و لێوەش���اوەی وا دابنێ���ن کە بچن به گژی کۆنەپەرس���تی و ببنەوە. بەرەنگاریان عەش���یرەتگەریدا و هەندێک لەوانەی خۆیان به هەڵس���وڕاوی ژنان ئەزانن، بیرێک بکەنەوە کە ئایا ئیتر به هەڵکردن���ی م���ۆم و هەڵگرتنی چەپکە گوڵ بۆ قوربانیان ئەتوانن دەس���ەاڵتێک خەجاڵ���ەت بک���ەن کە تا ئێس���تا باکی به کوش���تنی دەیان ه���ەزار ژن نەبوە؟!

ئەتوانن دەسەاڵتەکەی بلەرزێنن؟!به ڕاس���تی لەبەرامب���ەر ئ���ەم هەم���و وەحش���یگەریەدا کۆمەڵگای کوردس���تان ناتوان���ێ تەنه���ا بەنەف���رەت و توڕەی���ی له دەسەاڵت هیچ بکات، ئێمە پێویستمان کالرا شۆڕش���گێڕی وەک به کەس���انی زیتکین و ڕۆزا لۆکسمبۆرگ و ئەلێکساندەر کۆڵنتای )هەڵس���وڕاوانی سۆسیالیستی( هەیە کە شەو ڕۆژیان خستبوە سەر یەک بۆ هەڵگێڕانەوەی دەس���ەاڵت و دەستور و له ژێردەستەیی و پارێزگاری کە یاسایەک پله دوی���ی ژن ئەکرد و یەکێک له پایەکانی لەس���ەر بنەم���ای چەوس���انەوەی ژنان داکوتاب���و. کار و خەباتیش���یان له پێناو پیاودا یەکس���انی ژن و بەدەس���تهێنانی

ئەکرد.دەسەاڵتی کوردایەتیش تەنها شایستەی چارەنوس���ێکی وەک قەیسەری ڕوسیایە. ژنان و پیاوانی کوردس���تانیش شایستەی یاسای پارێزەری یەکسانی تەواوی نێوان ژن و پی���اون، شایس���تەی فەرهەنگێکی بەرزی ئینسانین کە ژن و پیاو وەک یەک سەیر بکات پله و پایەی ئینسان له پێش هەر ش���تێکەوە دابنێ. ئەو جۆرە یاسا و ژیانەش ناکۆکە به دەسەاڵتی کوردایەتی و پەردە دوا کورد. ناسیۆنال_ئیس���المی

ئەبێ الچونی ئەوان بێ!

13 )418( سێشه ممه 2014/3/4 birura.awene@gmail.comبیروڕا

دیمەنە ڕەشەکانی ژیانی ژنانی کوردستان، دوایین پەردە!

ئاراس فه تاحسەبارەت‌به‌دۆزینەوەی‌تەرمی‌دو‌خوشکەکە‌له‌سه‌یدسادق

به شی یه که مبه ش���ێوەیەکی گش���تی دەتوانی���ن مێژووی���ی و ل���ه رووە کات چەمک���ی دوو بەس���ەر کۆمەاڵیەتییەکەی���ەوە قۆناغی پێش دابەش���بکەین، قۆناغدا مۆدێرن���ە و قۆناغی مۆدێرنە. له قۆناغی پێ���ش مۆدێرن���ەدا کات له الیەن دوو بوو، ئاراس���تەکراو کۆنترۆڵ و هێزەوە هێزی سروشت و هێزی ئایین. هه ریەک لەم دوو هێزە ئینس���ان و کۆمەڵگاکانی دیس���پلینکردبوو. جی���اواز به جەبری له سەردەمی پێش مۆدێرنەدا ئینسان، بەس���ەر س���ەروەریی خ���ود، وەک کات و ش���وێنی خۆیدا نەبووە، بەڵکو لەالیەن سروش���ت و ئایینەکانەوە وێنا و جوڵەی بۆ دیاریک���راوە. مرۆڤی پێش مۆدێرن���ە نە توانیویەت���ی دژ به هێزی سروش���ت یاخیبێت و ن���ە توانیویەتی دانوستاندنیش لەسەر جەبری زەمەنی ئایین بەسەر ژیانیەوە بکات. له الیەکەوە ئەم مرۆڤە مەحکوم ب���ووە به جەبری سروشت. مرۆڤی دێرزەمان نەیتوانیوە لەدەرەوەی ش���ەو رۆژ و سووڕی چوار وەرزەدا بیر له سیستەمێکی تر بۆ کات دیاردەی تریشەوە لەالیەکی بکاتەوە. ئایین لەگ���ەڵ س���ەرهه ڵدانیدا دەبێت به هێزێک���ی ”مێتا-جەب���ری“ نوێی ناو پەیوەندی سروش���ت و ئینسان. مرۆڤ هه میش���ە له چاوەروانی ئ���ەوەدا بووە کە هێزی چاکەی خوداوەند کۆنترۆڵی ب���ۆ بکات. بەدییەکان���ی سروش���تی ب���ۆ نموون���ە بارانەنوێ���ژ یەکێکە لەو سرووتانەی کە مرۆڤ پیادەی دەکات، تاوەکو خوداوەند رەحمەتی سروشتی بۆ بهێنێت و له ش���ەڕی سروش���تیش بیپارێزێت. بەگشتی نوێژ و حەج و رۆژوو گرتن… هتد، دەبن بەسرووتگەلێک کە ریتم و سووڕی تایبەت بەخۆیان هه یەو

دەستکاری ناکرێن.بەشێوەیەکی گش���تی وێنای مرۆڤی پێش مۆدێرنە بۆ کات لەسەر بناغەی چ���وار وەرزە دروس���تبووە. ئایینیش دێ���ت و کات���ی مرۆڤ���ەکان، لەرێگای جارێکی خوداپەرستییەوە، پەیوەندی دیارە دەبەستێتەوە. به سروشتەوە تر له ئیس���المدا پێنج بنەمامان هه یە کە نوێژکردن تیایدا بەپلەی دووەم دێت. لەسەر هه ر موس���وڵمانێک فەرزکراوە ک���ە پێنج ج���ار لەکات���ی دیاریکراوی خۆیدا نوێژ بکات. دیارە له ئیس���المدا ته نها ئ���ەو کاتان���ە دیارینەکراوە کە نوێژک���ردن تیایان���دا ف���ەرزە، بەڵکو هه ندێ���ک کاتی���ش دیاریک���راوە ک���ە نوێژکردن تیایدا قەدەغەیە. ئەوەی بۆ ئەم بابەتەی ئێمە گرنگە و وردەکاریی پرسی نوێژکردن نییە، بەڵکو چەمکی سروش���ت ڕەهه ندی زەمەنە بۆ کردەی نوێژک���ردن. بۆ نموون���ە بەپێچەوانەی ئێستاوه کە موسوڵمانان بۆ نوێژکردن خشتەی کاتیان داناوە، نوێژی نیوەڕۆ بۆ ئینس���انی پێش مۆدێرن���ە لەکاتی الدانی خۆر لەناوەڕاس���تی ئاس���ماندا درێژدەبێت���ەوە دەس���تپێدەکات و تا س���ێبەری هه م���وو ش���تێک وەک خ���ۆی لێدێت. نوێژی عەس���ر کاتێک دەس���تپێدەکات کە س���ێبەری هه موو شتێک وەک خۆی لێدێت و تا ئاوابوونی خۆریش درێژە دەکێشێت. نوێژی ئێوارە لەگەڵ ئاوابوونی خۆر دەستپێدەکات و نوێ���ژی خەوت���ن به نەمانی س���ورایی کەناری ئاسمان دەس���ت پێدەکات تا نیوەشەو. نوێژی بەیانیش به شەبەقدان دەس���تپێدەکات ت���ا هه ڵهاتن���ی خۆر سیس���تەمی ئەم دەکێش���ێت. درێژە هێماگەراییە مانای وابەستەیی دوبارەی ئینس���انەکانە به سروشتەوە له دەرگای ئایین���ەوە. بەم چەش���نە دەبینین کە بەئەپس���تراکتبوونی زەمەن له قۆناغی پێ���ش مۆدێرن���ەدا گەلێ���ک ناچیزە. مرۆڤ تەماش���ای کاتژمێری نەکردووە بۆ ئ���ەوەی دەس���تبەکاربێت یان واز له کارک���ردن بهێنێ���ت، بەڵکو لەگەڵ تاریکبووندا خەوت���ووە و به ڕەوینەوەی تاریکیی���ش هه ڵس���اوەو کاریکردووە. چەمک���ی کار بۆ مرۆڤی پێش مۆدێرنە بریتی نەبووە له کەڵەکەبوونی سەرمایە ی���ان کااڵ، بەڵکو پت���ر له دابینکردنی ژیان و خۆژیاندا بنەڕەتییەکانی ئاستە بەرجەستەبووە. بەم چەشنە کات بۆ ئەم ئینس���انە وەکو چەمکێکی ئەپستراکت پێ���وەر نەبووە، بەڵکو س���ووڕی رۆژ و سروش���ت بوونە به دۆخێکی کۆنکرێتی

دروس���تبوونی هۆشمەندییەک بۆ کات. بەم چەشنە بۆ ئینسانی پێش مۆدێرنە ریتمی کار راستەوخۆ وابەستەی ریتمی سروشت بووە و هیچ ئەپستراکتبوونێک له تێگەشتنی ئەم ئینسانەدا بۆ زەمەنی

خۆی بوونی نەبووە.دەس���تکاریکردنێکی هه موو لێرەوە چەمک���ی کات و تێگەش���تن بۆ کات و هه ڵس���وکەوتکردن پێوان و چەش���نی بوو گرن���گ هه نگاوێک���ی لەگەڵی���دا بۆ چوونە ن���او قۆناغ���ی مۆدێرنەوە. گومانی تێ���دا نیی���ە گۆڕانی چەمکی کات له خۆرئ���اوادا خێرا نەبوو، بەڵکو چەندین س���ەدەی خایاند. ئەم گۆڕانە رەنگدانەوەی ئەو پێشکەوتنانە بوو کە له بنەمای کۆمەاڵیەتی و ئابوورییدا هاتنە ئاراوە. واتە کات لەو دۆخە س���اکارەی دەردەهێنرێت���ە دەرەوە و دەخرێتە ناو پێکهاتێک���ی ئاڵ���ۆز له پەیوەندی کار و ژیان. بەش���ێوەیەکی گشتیی دەتوانین یەکەم لەگ���ەڵ دروس���تکردنی بڵێین کاتژمێ���ردا تێگەش���تنی ئینس���انیش ب���ۆ کات دەگۆڕدرێ���ت. وات���ە ل���ەو چرکەساتەوەی کە مرۆڤ دەستدەکات به پێوینی کات، کات دەکات به ژمارە و دۆخێکی ئەپستراکتی بۆ دەدۆزێتەوە و له زەمەنی تۆتالیتێری سروشت و ئایین دەریدەهێنێ���ت. جێگای هێما بۆ کردنە کە کاتژمێرەکان سەرەتا سەدان ساڵ له کەنیس���ەکاندا بوون و پاش���ان هێدی هێدی کەنیس���ەکانیان بەجێهێش���ت و بوون به بەشێک له ژیانی شار و رووبەری گش���تیی؛ بەم چەشنەش کات له کاتی خوداوەندەوە دەبێت به کاتی ئینسان. گۆڕانێک���ی ئ���ەم وەرچەرخان���ەش جەوهه ری���ی گرنگیی ت���رە له مێژووی ئینس���اندا تێگەش���تن و وێناکردن���ی ب���ۆ چەمک���ی کات. گەشەس���ەندن و تەکنیکیی���ەکان هێدی هێدی داهێنانە ل���ەو گەورەیی���ەوە کاتژمێرەکانی���ان بچووککردەوە، لەس���ەر کەنیسەکانەوە هێنایاننەخوارەوە بۆ س���ەر ش���ەقام و شوێنە گشتییەکان، پاشان گەیاندیاننە له گیرفان و له کۆتاییش���دا ناوم���ااڵن و سەردەس���تی ئینس���انەکاندا جێگایان بۆ دابینک���رد. ل���ەو رۆژەوەی هه موو ئینس���انێک دەتوانێت ببێت به خاوەنی م���رۆڤ خ���ۆی، سەعاتیدەس���تی له کۆیالیەتی سروش���ت و ئایین رزگاری ئازادانەی دەبێت و دەبێت به کۆیل���ەی له مۆدێرنەدا م���رۆڤ کات���ی خ���ۆی. دەتوانێت کاتەکانی خۆی له ئێس���تادا دیاری ب���کات و تەنانەت بۆ رۆژانی تر و س���ااڵنی تریش پالنی بۆ دابنێت. هه ر ئەم گەشەسەندن و چەمکە نوێیەیە بۆ کات وای له م���رۆڤ کرد بگاتە دۆخێک کە مێژووی رابردووی خۆی هه ڵکۆڵێت و رووداوەکان���ی ئێس���تای بخوێنێتەوە و ئەگەرەکانی داهاتووش���ی پێش���بینی

بکات.

کات و نەتەوە

بۆچی پێکهێنانی حکومەت یان

پێکنەهێنانی له کاتی خۆیدا هیچ کێشەیەک

نییە بۆ سەرۆکی هه رێم و پەرلەمان و

پارتە سیاسییەکان و کۆمەڵگاکەشمان؟ ئایا پێدانی مووچە

له کاتی خۆیدا چ پەیوەندییەکی

به رێزگرتن له کات و کەرامەتی ئینسانەوە

هه یە؟

19 »»

ئەوەی���ە ک���وردان هەم���و ت���کای بێئۆمێدم���ان مەکەن لەو وێن���ە جوانەی ک���ە الی تاک���ی ک���وردی لەه���ەر چوار پارچە دروس���تتانکردوە. ئاواتی چەندین س���اڵەی ئ���ەم نەتەوەی���ە بەب���ا نەدەن بەخ���ۆ نزیککردن���ەوە لەمەرامی حزبی و فرۆشتنی خەبات و ش���ەونخونی چەندین ساڵە به کورس���یەکی لەرزۆکی دەسەاڵت له پێناو ڕازیکردنی واڵتانی سەردەس���تە و پاش���کۆکانیان بەجۆرێک حەزی ژمارەی پاس���ەوانی ئۆتۆمبێل و کاژاوەی بانکی و بێشومار و کۆشکنش���ینی بکەنە ئامانجی

دوای دەسەاڵت. تکاتان لێدەکەی���ن له زەمەنی ئاوابونی بی���ری نەتەوەییدا تاکە هیوای بەرخودان س���وپا و زلهێزتری���ن بەرامب���ەر ب���ون جبەخانەی دەوڵەتی تورک بەپێچەوانەی کە س���ەربازییەکان هاوکێش���ە هەم���و )ناهاوسەنگی هێز شکستی بەدواوەیە(، ب���ەاڵم ئێ���وە توانیت���ان ئ���ەم لۆژیکە ئاوەژوبکەنەوە به ئۆمێد خس���تنە س���ەر تکامان دوژمنان، لەب���ری نەتەوەکەتان وایە ئێوە ب���ون توانیتان هاواری ئازادی له خنکان���دن ڕزگار بک���ەن، بۆیە ئۆمێد دەکەین دوای دەسەاڵت پارێزەری ئازادی بن بۆ نەتەوەکەتان بەپێچەوانەی ویستی واڵتانی خاوەن بڕی���ار. تکاتان لێدەکەم ه���ەروەک ڕۆڵتان ب���ۆ ژن���ان گێڕایەوە لەبەرخودان و چاالکیدا هاوش���انی پیاوان بوەستنەوە، بەهەمانشێوە دوای دەسەاڵت ژنان نەخەنەوە ناو بازنەی کااڵفرۆشیەوە بۆ زیادکردنی س���ەرمایە هەر وەک ئێستا تکاتان س���ەرمایەداریدا. له دونیای باوە لێدەک���ەم ئێوە بزوێن���ەری نەوەی نوێی نەتەوەکەم���ان بون بۆ پی���رۆز ڕاگرتنی ن���اوی نیش���تمان و ئیبراهیم ئاس���ا بتی چەندی���ن س���اڵەی)ئاغا و ڕەعیەتت���ان( به ب���ازوی بەرخ���ودان ش���کاند و لەجێی )هاونیشتمانیتان( دەس���تەواژەی ئەودا

پارێ���زەری ئومێدەواری���ن چەس���پاند، سەربەخۆیی ئەم ڕێچکەیە بن.

ئێوە بون دەسەاڵتی قەتیسماوی چەندین س���اڵەی الی پیاوانتان گێڕایەوە بۆ ژنان )به هاوس���ەرۆک( بەخۆبونەوە بەمتمانە کردنی���ان له کاری سیاس���یدا بۆیە ئۆمێد دەکەی���ن ئەمە ڕاس���تی بێ���ت و میللەتی کوردی لەخەو ڕاچڵەکاندبێت بۆ ژیانێکی

ئازاد. تکای ک���وردان ئەوەیە ک���ە هەروەک چ���ۆن توانیوتان���ە پاش ش���ەهیدبونی ڕۆڵەکانی نیش���تمان مەزارگەی شەهیدان

خاوێنتر پاک و فەرمانڕەواکان له کۆشکی ڕابگرن ئاواش خانەوادەی ش���ەهیدانمان به دورخس���تنەوەیان رابگرن س���ەربەرز له بەکۆیلەب���ون له پێن���او موچەیەکدا کە کەرامەتی تیادا پارێ���زراو نەبێت، بەاڵم شتێکی دڵخۆشکەرە کە گۆڕەکان لەیەک ئاستدان بەپێچەوانەی بیر و ئایدیاکانی تر کە )پلەی س���ەربازی و پێگەی سیاسی ش���ێوەی گۆڕەک���ە دی���اری دەکات( کە خۆی لەخۆیدا ئەم ڕێچکەیە دروستکەری چینایەتی���ە لەنێو کۆمەڵگ���ەدا. تکامان وای���ە هەرچ���ۆن لۆژیکی دانوس���تانتان لەگەڵ دوژمن گۆڕی بەس���ەرکەوتن دور ئ���اواش )لەئامێزگرت���ن و ماچک���ردن(، پارێزەری ئەو سەربەرزیەبن کە بۆ تاکی کوردت���ان هێنایە تۆمارکردن. ڕێز له بیر و بۆچونی نەتەوەکەتان بگرن به فراوانکردنی بازنەی دۆس���تایەتی و تەس���ککردنەوەی

بازنەی دوژمنایەتی. هەرچ���ۆن وەهم���ی تکام���ان وای���ە دس���تەواژەی س���نورتان ل���ەالی ئێم���ە سڕیەوە، بەهەمانشێوە پارێزەری سنوری

کوردستان بن له دەسەاڵتدا. تکام���ان وای���ە هەرچ���ۆن له خەباتی ش���اخدا ئەرک نەبون ب���ۆ میللەت و نانی خۆت���ان، خۆت���ان دروس���تتان دەک���رد جی���اواز لەهەمو ال ئاواش له دەس���ەاڵتدا میللەتبن قوتی سەرچاوەی بەدیهێنەری نەک پێچەوانەکەی. تکامان وایە هەرچۆن جیاواز له هەمو شۆڕش���ەکانی تری کورد توانیت���ان س���یمای پاکی ڕوخس���ارتان بەجوان���ی ڕابگرن دور له )هێش���تنەوەی ڕی���ش و ق���ژی درێ���ژ(، بەهەمانش���ێوە له دەس���ەاڵتدا دڵت���ان به پاک���ی ڕابگرن

بەرامبەر به داواکاری نەتەوەکەتان. به یاس���ا هەرچ���ۆن تکام���ان وای���ە یەک هاوتای لەخەبات���دا جلوبەرگت���ان یاسا له دەس���ەاڵتدا بەهەمانش���ێوە بو، بەسەروەر بگرن و کەلتوری خزم خزمێنە و گەندەڵی لەگۆڕنێ���ن بۆ ئەوەی نەتەوەی ک���ورد بەزیندویی بمێنێتەوە نەک ئیفلیج بکرێت به لوژیک���ی له مێژینەی)مانەوە بۆ بەهێ���زە(. تکامان وایە ئێوە پێش���ەنگ

بون له ئاشناکردنمان بەوەی کە ڕۆڵەکانی ئەم میللەتە له ش���اخ پەروەردە دەکرێن ب���ۆ دوای خەب���ات له ژیان���ی مەدەنی و نۆرماڵدا بۆیە ئۆمێدمان زۆرە کە ئەوانەی دەبن���ە کاربەدەس���ت پەروەردەک���راون ب���ۆ قۆناخ���ی دوای بەرخودان. ئێس���تا تکامان وایە له ئێوەی س���ەربڵند کە ئەم هەمو دەس���تکەوتانە بپارێزن و ئەو مارە تۆپیوانەی فڕێدەدرێنە بەردەمتان لەژیانی ش���اهانە و س���امانی زۆر و فرۆشتنەوەی ئازادی بەمیلل���ەت و بەتااڵنبردنی داهاتی نەتەوەکەتان بەدوربگ���رن؛ چونکە ئێوە سەرمەشقبون بۆ نەتەوەی کورد بەجۆرێک هەم���و تاکێکی کورد خۆشەویس���تی بۆ خەباتی چەندین ساڵەی ئێوە حەشارداوە بۆ بانگەوازی ڕزگاری کوردستانی گەورە ه���ەرکات قۆناخەکە خەبات���ی نەتەوەی خواس���ت. ه���ەر ئێ���وە ب���ون بەهەمو جیهانتان س���ەلماند کە سەرکردە کاتێک سەرکردەیە سەرمەشق بێت لەبەرخودان نەک لێدوان و توانەوە لەبازنەی داخوازی دوژمنان. ئێوە بون توانیتان فەرماندە بۆ خەباتی شاخ وا پەروەردە بکەن کە ته نها لەیەک شوێندا بناسرێتەوە کە سەنگەری بەرەنگاربونەوەی دوژمنانە نەک به زۆری

خزمەتگوزار. له ئیمرالیەوە تکامان وایە بەرخ���ودان دەس���تیپێکرد بۆی���ە پێویس���تە لەپێناو خۆڕاگ���ری نەتەوەکەمان���دا مان���ەوەی ئامانج بێت بۆ ساردکردنەوەی دوژمنان و خۆڕاگری له ئاست ئەو هەمو ئارەزوبازیەی سەرکردەکانی پێوە گیرۆدە بوە بەجۆرێک بەرخودان تەنها وش���ەیەکە له نوس���یندا دەبینرێت. تکامان وایە ئێوە فێرتانکردین کە س���ەرۆک دەبێ���ت لەپێن���او ئازادی ببەخش���ێت ئ���ازادی خۆی نەتەوەکەی بۆیە پێویستە ئەو ڕێبازە زیندو ڕابگرن. ئێوە وتتان شەهید نامرێ ... تکایە ڕێز له خوێنی بەرخودانیان بەرز رابگرن. ئێمە ئۆمێدی ئێوە بوین له پشتگیری له خەباتدا دژی دوژمنان ئێ���وەش ئومێدی ئێمەبن له بێنازنەکردنم���ان لە وش���ەی )ئازادی و

دادپەروەری(، دوای دەسەاڵت.

نامەیەکی کراوە بۆ... پەکەکە

جەمال موحسینjamal_muhsin@yahoo.com

هەندێک لەوانەی خۆیان به هەڵسوڕاوی ژنان ئەزانن، بیرێک

بکەنەوە کە ئایا ئیتر به هەڵکردنی مۆم و هەڵگرتنی چەپکە گوڵ بۆ قوربانیان

ئەتوانن دەسەاڵتێک خەجاڵەت بکەن

کە تا ئێستا باکی به کوشتنی دەیان هەزار ژن نەبوە؟!

تکامان وایە هەرچۆن له خەباتی

شاخدا ئەرک نەبون بۆ میللەت و

نانی خۆتان، خۆتان دروستتان

دەکرد جیاواز لەهەمو ال ئاواش

له دەسەاڵتدا بەدیهێنەری

سەرچاوەی قوتی میللەتبن نەک پێچەوانەکەی

کامەران گوڵپی

سه‌ردار‌عه‌زیز

به‌شی‌دوه‌م‌و‌کۆتاییئامرازه‌كانی‌هه‌ژ‌مونیه‌ت

ئه‌‌مریکا‌له‌هه‌ر‌‌واڵتێک���ی‌تری‌دونیا‌زیاتر‌ئامرازه‌كان���ی‌هه‌ژ‌مونیه‌تی‌هه‌یه.‌ئه‌مریکا‌خۆی‌له‌باوه‌ش���ی‌دو‌زه‌ریادایه‌که‌هێزه‌كان���ی‌تر‌به‌ئاس���انی‌ناتوانن‌پێیبگ���ه‌ن.‌ه���ه‌رد‌و‌واڵت���ی‌که‌ن���ه‌دا‌و‌مه‌كسیک‌له‌دۆخێکدا‌نین‌که‌مایه‌ی‌هیچ‌جۆره‌مه‌ترسیه‌ك‌بن‌بۆ‌سه‌ر‌ئاسایشی‌

نیشتمانی‌ئه‌‌مریکا.ئه‌مریکا‌ل���ه‌م‌جوگرافی���ا‌تایبه‌ته‌وه‌خه‌ونی‌خۆی‌بۆ‌بااڵده‌س���تی‌له‌دونیادا‌پی���اده‌ئه‌كات.‌هه‌ر‌له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ئه‌م‌کیشوه‌ره‌خۆی‌‌وه‌ك‌روناکیه‌ك‌‌بینیه‌وه‌له‌س���ه‌ر‌گردێک.‌ئه‌م‌میتافۆره‌به‌مانای‌ئ���ه‌وه‌ی‌که‌دونی���ا‌تاریک���ه‌و‌ئه‌مریکا‌روناکی‌سه‌ر‌گرده‌که‌یه.‌که‌واته‌یه‌كه‌م‌ئامرازی‌هه‌ژ‌مونی���ه‌ت‌ئه‌و‌باوه‌ڕه‌یه‌که‌له‌ئاگایی‌بیرمه‌ند‌و‌سیاسه‌ت‌دارێژه‌رانی‌ئه‌مری���کادا‌ره‌گی‌قوڵی‌هه‌یه‌که‌‌ئه‌وان‌سه‌رپشکی‌دونیای‌نوێن‌و‌ده‌بێت‌روناکی‌بن‌ب���ۆ‌روناکردنه‌وه‌ی‌تاریکیه‌كان.‌ئه‌م‌خه‌ونه‌تێکه‌ڵ���ه‌به‌ئای���ن.‌ڕه‌نگه‌که‌م‌‌واڵتی‌تر‌هه‌بێت‌هێنده‌ی‌ئه‌مریکا‌ئاینی‌بێت.‌به‌جۆرێ���ک‌ئه‌مریکیه‌كان‌خۆیان‌به‌ئورشه‌لیم‌یان‌قودسی‌دوه‌م‌ده‌بینن.‌دیاره‌ئورش���ه‌لیم‌چونکه‌ئه‌وان‌بنه‌مای‌وه‌وه‌رده‌گرن‌ له‌ئینجیله‌‌ ئه‌فسانه‌كانیان‌نه‌ك‌قورئ���ان.‌عه‌لمانیه‌‌ت���ی‌ئه‌‌مریکی‌نه‌هاتوه،‌ ئاینه‌وه‌ له‌دژایه‌تی‌ بنه‌ماکه‌ی‌ئه‌مریکی‌ ه���ۆکاری‌عه‌لمانیه‌تی‌ به‌ڵکو‌ئه‌وه‌ی���ه‌که‌له‌ئه‌مری���کا‌کۆمه‌ڵێک‌زۆر‌له‌کڵێس���ا‌هه‌یه‌)کڵێس���ا‌لێره‌دا‌یانی‌په‌یڕه‌وی‌ئاینی‌جیاواز(.‌باوکانی‌دارێژه‌ر‌له‌وه‌ترسان‌که‌یه‌كێک‌له‌م‌کڵێسایانه‌ده‌ست‌به‌سه‌ر‌سیاس���ه‌تدا‌بگرێت‌و‌بۆ‌خۆی‌قۆرغ���ی‌بکات‌بۆیه‌عه‌لمانیه‌تیان‌کرده‌بنه‌مای‌ده‌سه‌اڵت.‌ئه‌م‌تێکه‌ڵه‌یه‌له‌ئاین‌و‌دونیایی‌‌وه‌ها‌ده‌کات‌که‌بااڵبونی‌ئه‌مریکا‌و‌خۆ‌سه‌پاندنی‌به‌سه‌ر‌دونیادا‌کارێکی‌ له‌ئه‌مریکاییه‌كان‌ زۆرێ���ک‌ الی‌پڕ‌له‌خێر‌و‌چاکه‌بێ���ت.‌زۆربه‌ی‌زۆری‌ئه‌و‌ئه‌مریکیانه‌ی‌که‌بینیومن،‌ته‌نانه‌ت‌خۆێندکارانی‌بواری‌سیاس���ه‌تیش،‌که‌مرۆڤ‌چاوه‌ڕوان‌ده‌كات‌زیاتر‌به‌ئاگابن،‌مه‌گ���ه‌ر‌له‌ب���ه‌ره‌ی‌چه‌پ‌ب���ن،‌ئه‌گینا‌بڕوایان‌‌وه‌هایه‌ک���ه‌ئه‌مریکا‌له‌زۆربه‌ی‌جێگاکانی‌دونیادایه‌بۆ‌چاکه‌ی‌خه‌ڵکی‌

ئه‌و‌جێگایانه‌نه‌ك‌ئه‌مریکا‌خۆی.ئێم���ه‌‌وه‌ك‌س���ه‌ره‌تایه‌ك‌ که‌‌وات���ه‌ڕه‌نگرێژکراوه‌ هه‌ی���ه‌ فه‌نتازیایه‌كم���ان‌به‌دی���ن،‌له‌هه‌مانکات���دا‌بوه‌ته‌باوه‌ڕی‌گومان‌لێنه‌كراو‌الی‌هه‌موان.‌ئه‌م‌دۆخی‌باوه‌ڕی‌گومانلێنه‌كراوه،‌که‌بیار‌بۆردیو‌ناوی‌ده‌نێت‌دۆکسا،‌زۆر‌گرنگه.‌چونکه‌پاش���خانێک‌داده‌رێژێ���ت‌ک���ه‌ئه‌مریکا‌به‌ده‌گمه‌ن‌روبه‌روی‌ناڕه‌زایی‌ده‌بێته‌وه‌بۆ‌کاره‌كانی‌له‌ناوه‌وه‌مه‌گه‌ر‌له‌دو‌باردا:‌یه‌كه‌م،‌ببێته‌هۆی‌کوش���تارێکی‌زۆری‌ی���ان‌زیانێکی‌زۆری‌ خه‌ڵكی‌ئه‌مریکا،‌ئابوری‌ئه‌مریکا.‌هه‌رچه‌نده‌پاش‌شه‌ڕی‌له‌ئه‌مریکا‌ س���ه‌ربازی‌ خزمه‌‌تی‌ ڤێتنام‌هه‌ڵوه‌ش���ایه‌وه،‌چ���ون‌بۆ‌س���ه‌ربازی‌به‌خواسته.‌ئه‌مه‌ش‌بوه‌ته‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌که‌چینی‌هه‌ژار‌و‌مامناوه‌ندی‌خواره‌وه‌ببنه‌س���ه‌رباز،‌ک���ه‌مه‌رگیان‌بۆ‌چینی‌

بااڵ‌و‌مامناوه‌ند‌هێنده‌بایه‌خی‌نیه.بااڵده‌س���تی‌ تری‌ هۆکارێکی‌ ئابوری‌ئه‌مریکایه.‌له‌راس���تیدا‌ئابوری‌پاڵنه‌ر‌و‌هۆکاره‌له‌هه‌مانکاتدا.‌ئابوری‌یانی‌کااڵ،‌بازاڕ،‌که‌ره‌سته‌ی‌خاو،‌‌وزه،‌ڕێره‌وه‌كانی‌گواس���تنه‌وه‌ی‌کااڵ،‌کێبڕکێ،‌داهێنان‌و‌خاوه‌ندارێتی‌داهێنان،‌خه‌ون،‌که‌لتور‌و‌زۆری‌تر.‌بۆ‌ئ���ه‌‌وه‌ی‌ئابوری‌ئه‌مریکا‌به‌هێز‌بێت‌ده‌بێت‌ئه‌مریکا‌به‌هێز‌بێت.‌هه‌میش���ه‌کۆمپانیا‌و‌سه‌رباز‌پێکه‌وه‌ن.‌ه���ه‌ردو‌حکوم���ه‌ت‌و‌که‌رت���ی‌تایبه‌ت‌به‌ئاگان‌که‌بونیان‌پێکه‌وه‌به‌س���تراوه،‌به‌هێز‌و‌الوازی���ان‌پێکه‌وه‌گرێدراوه.‌بۆ‌نمون���ه‌کاتێک‌چین‌‌وه‌ك‌‌واڵتێک‌به‌ره‌و‌ئه‌وه‌ده‌ڕوات‌که‌ببێته‌مه‌زنێکی‌ئابوری‌ئه‌وا‌خێرا‌ئه‌مریکا‌له‌کاتێکدا‌هه‌‌وڵده‌دات‌ده‌بێت‌ له‌هه‌مانکاتدا‌ لێی‌سودمه‌‌ندبێت‌چاودێری‌بکات‌چۆن‌سنورداری‌بکات.‌ئه‌مه‌له‌زاراوه‌ی‌ئه‌مرۆدا‌)جیوپۆله‌تیک(‌پێیده‌ڵێ���ن‌پیڤۆت.‌که‌ئێس���تا‌ئۆباما‌

به‌گه‌رمی‌سه‌رقاڵیه‌تی.شارس���تانیه‌تێکی‌ ئه‌مری���کا‌‌وه‌‌‌ك‌ ‌که‌پیاتالیزم‌ده‌بێت‌هه‌میشه‌له‌پرۆسه‌ی‌داهێنان‌و‌روخان‌یان‌کۆتایی‌پێهێناندا‌

بێت.‌ئه‌م‌پرۆس���ه‌یه‌چه‌ند‌شێوازێکی‌هه‌ی���ه.‌ب���ۆ‌نمون���ه‌کاتێک‌ش���تێک‌داده‌هێنرێ���ت،‌ده‌بێت‌هه‌رزو‌ش���تێکی‌تر‌دابهێنرێت‌که‌‌وه‌ها‌بکات‌داهێنراوه‌کۆنه‌ك���ه‌بێکه‌ڵ���ك‌بێ���ت.‌ئه‌مه‌نه‌ك‌له‌ئاستی‌کااڵدا‌به‌ڵکو‌له‌ئاستی‌سیاسه‌تی‌به‌رێوه‌ده‌چێت.‌ جیهانیش���دا‌ ئاب���وری‌ئه‌مریکا‌له‌رێگای‌ئامرازی‌تایبه‌تی‌‌وه‌ك‌له‌رێگای‌ ئابوری،‌ رێکه‌وتنی‌سه‌ربازی‌و‌کۆمپانیاکانیه‌وه،‌له‌رێگای‌هه‌ردو‌بانکی‌نێوده‌وڵه‌تی‌و‌ئای‌ئێم‌ئێفه‌وه‌به‌رده‌وام‌ئه‌وه‌دای���ه‌که‌سیاس���ه‌تی‌ له‌هه‌‌وڵ���ی‌ئابوری‌و‌سیاسی‌‌واڵتانی‌تر‌دابڕێژێت.‌له‌قۆناغی‌ ئه‌م‌سیاس���ه‌ت‌ له‌ئێس���تادا‌نیولیبرالیزمیدای���ه.‌که‌یانی‌حکومه‌تی‌بچ���وک،‌بازاڕی‌کراوه،‌ئاس���انکاری‌بۆ‌کۆمپانیای‌بیانی،‌کێبڕکێ،‌داڕش���تنی‌یاس���ا‌بۆ‌پاراستنی‌مافی‌کۆمپانیاکان،‌بون���ی‌هێ���زی‌س���ه‌ربازی‌و‌پۆلیس���ی‌به‌هێ���ز‌له‌الیه‌ن‌‌واڵته‌وه‌بۆ‌پاراس���تنی‌

به‌رێوه‌چونی‌پرۆسه‌ی‌بازاڕ.‌له‌هه‌مانکاتدا‌پێویستی‌ ئابوری‌ به‌اڵم‌به‌هێ���زو‌خه‌ی���اڵ‌هه‌یه.‌گ���ه‌ر‌ئه‌مریکا‌به‌هێزنه‌بێت‌که‌س‌خه‌یاڵی‌پێوه‌ناکات،‌که‌س‌کااڵی‌ناکڕێت،‌که‌س‌سیس���ته‌می‌به‌هێزی‌ په‌یڕه‌ون���اکات.‌ ئابوریه‌ك���ه‌ی‌ئه‌مری���کا‌ل���ه‌دو‌ئاس���تدا‌گرنگه،‌‌وه‌ك‌پاڵپشت‌و‌هه‌‌روه‌ها‌‌وه‌ك‌زاده‌ی‌خه‌یاڵ.‌به‌ب���ێ‌بونی‌س���ینه‌مای‌هۆلیود،‌که‌س‌هێن���ده‌کااڵی‌ئه‌مریکی‌ناکڕێت،‌که‌س‌هه‌‌ست‌به‌چێژ‌ناکات‌له‌ماکدۆناڵد.‌‌وه‌ك‌ژیژاک‌ده‌ڵێت‌هۆلیود‌هه‌روه‌ها‌کانگای‌

به‌رهه‌مهێنانی‌‌وێناو‌‌ئایده‌لۆژیایه.له‌م‌چه‌ند‌س���اڵه‌ی‌دوایی���دا‌ئابوری‌جیهانی‌چوه‌قۆناغێکی‌زۆر‌جیاوازه‌وه.‌ئه‌وی���ش‌قۆناغی‌ئاب���وری‌پاره‌یه‌یان‌ئابوریه‌ ئه‌مجۆره‌ به‌کورت���ی‌ فاینانس.‌بریتیه‌له‌بون���ی‌پاره‌یه‌كی‌ئێجگار‌زۆر‌له‌ده‌ست‌‌که‌سان‌و‌کۆمپانیاکانی‌که‌رتی‌تایبه‌ت.‌ئه‌م‌بڕه‌پاره‌یه‌هه‌میشه‌به‌دوای‌دۆخێکی‌گونجاودا‌ده‌گه‌ڕێت‌له‌سه‌ر‌گۆی‌زه‌وی‌بۆئه‌وه‌ی‌به‌ش���ێوازێکی‌سودمه‌ند‌بخرێته‌گ���ه‌ڕ.‌دیاره‌له‌رێ���گای‌قه‌رزی‌س���وه‌وه.‌له‌چه‌ند‌ده‌یه‌ی‌ڕابوردودا‌ئه‌م‌بڕه‌پاره‌زۆره‌له‌ناوچ���ه‌جیاوازه‌كانی‌گ���ۆی‌زه‌وی‌بوه‌ته‌مایه‌ی‌هه‌ڵکش���ان‌و‌داکش���انی‌ئابوری‌خێرا‌که‌له‌ئه‌نجامدا‌خه‌ڵکی‌ئه‌و‌ناوچان���ه‌باجێکی‌زۆریان‌داوه.‌دیارترین‌نمونه‌ئه‌مریکای‌التین‌و‌رۆژهه‌اڵتی‌ئاسیایه.‌که‌سایه‌تی‌و‌بانک‌و‌ناوه‌نده‌کانی‌ئه‌مری���کا‌خاوه‌ن‌زۆرترین‌

بڕی‌ئه‌م‌پاره‌یه‌ن.هه‌‌رچی‌که‌لتوره‌به‌ش���ێواز‌و‌ئاس���تی‌جیاواز‌کار‌ده‌کات.‌که‌لتوری‌ئه‌مریکی‌که‌لت���وری‌نمایش���ی‌ش���ت‌و‌‌وێنای���ه.‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌زۆربه‌ی‌شارستانیه‌ته‌كانی‌ئه‌مریک���ی‌ شارس���تانی‌ مۆدرێن���ه‌وه‌شارس���تانی‌‌وشه‌نیه‌به‌ڵکو‌شارستانی‌‌وێنایه.‌له‌هه‌مانکاتدا‌له‌شێوازی‌بااڵبونی‌نیه.‌ئه‌ندی‌‌وارهۆڵ‌ڕه‌نگه‌نمونه‌ی‌بااڵی‌هونه‌ری‌ئه‌مریک���ی‌بێت.‌‌وارهۆڵ‌ته‌نها‌بریتیه‌له‌دوب���اره‌كردنه‌وه‌یه‌كی‌ئه‌وه‌ی‌هه‌ی���ه‌‌وه‌ك‌خ���ۆی.‌ئه‌م���ه‌ش‌کرۆکی‌هونه‌ر‌و‌چێژی‌هون���ه‌ری‌ئه‌مریکیه،‌بێ‌تێڕامان‌ش���ته‌كان‌به‌بڕێک���ی‌زۆر‌‌وه‌ك‌

خۆی‌به‌رهه‌م‌بهێنه.

بیرورا)418(‌سێشه‌ممه‌‌2014/3/4 14

دورنزیک گۆشه‌یه‌که

‌‌سه‌ردار‌عه‌زیزو‌نیاز‌نه‌جمه‌دین‌‌ده‌ینوسن

ئابوری‌له‌هه‌مانکاتدا‌پێویستی‌به‌هێزو‌خه‌یاڵ‌هه‌یه،‌گه‌ر‌

ئه‌مریکا‌به‌هێزنه‌بێت‌که‌س‌خه‌یاڵی‌

پێوه‌ناکات،‌که‌س‌کااڵی‌ناکڕێت‌

که‌س‌سیسته‌می‌ئابوریه‌كه‌ی‌په‌یڕه‌وناکات

سیاسه‌تی‌ده‌ره‌وه‌ی‌ئه‌مریکا

19‌»»19‌»»

وادیارە‌ئیدی‌‌کاتی‌‌هاتوە‌قس����ەیەک‌س����ینەمای‌‌ بەڕێوەبەرایەت����ی‌‌ لەس����ەر‌سلێمانی‌‌بکەین.‌ش����وێنێک‌کە‌هەشت‌ساڵە‌بونی‌‌هەیە‌و‌ئەرکیەتی‌‌هەلومەرجی‌‌س����ینەمای‌‌ئەم‌‌واڵتە‌بەرەوپێش‌ببات،‌ڕێکی‌‌بخات،‌پەرەی‌‌پێبدات‌و‌س����ینەما‌بکاتە‌بەش����ێکی‌‌دانەب����ڕاو‌له‌کۆمەڵگا‌و‌کلت����وری‌‌ئێمە.‌ش����وێنێک‌کە‌بمانەوێ‌یاخود‌نا،‌هەرچی‌‌کێش����ەی‌‌سینەمایە‌بەپل����ەی‌‌یەکەم‌دەکەوێتە‌ئەس����تۆی‌.‌مەگەر‌ه����ەر‌ئەم‌بەڕێوەبەرایەتییە‌نییە‌کە‌س����ااڵنە‌سەدان‌ملیۆن‌دینار‌بودجە‌له‌حکوم����ەت‌‌وەردەگرێ����ت‌و‌دەڵێت‌بۆ‌خزمەتی‌‌س����ینەما‌دەیخەمەکار؟‌مەگەر‌هەر‌ئەم‌ش����وێنە‌نییە‌دەیان‌کارمەندی‌‌دامەزران����دوە‌و‌مانگان����ە‌موچەیان‌پێ‌دەدات؟‌چ‌ش����وێنێکی‌‌ت����ر،‌چ‌ناوەند‌و‌الیەنێک����ی‌‌ت����ر‌له‌کوردس����تان‌هەی����ە،‌بەرپرس����یاری‌‌بکەین‌له‌دۆخی‌‌سینەما،‌جگ����ە‌ل����ەم‌بەڕێوەبەرایەتیی����ە؟‌بەاڵم‌پاش‌چەندین‌ساڵ،‌پاش‌خەرجکردنی‌‌ملیۆنەها‌دۆالر‌بۆ‌سینەما‌لەڕێگەی‌‌ئەم‌بەڕێوەبەرایەتییەوە،‌کاتییەتی‌‌بپرسین،‌بەڕاستی‌‌لەم‌شوێنەدا‌چی‌‌دەگوزەرێت؟‌پالنی‌‌ئەم‌بەڕێوەبەرایەتییە‌چییە؟‌چی‌‌کردوە؟‌دۆخی‌‌س����ینەمای‌‌له‌کوردستان‌

لەکوێوە‌گەیاندۆتە‌کوێ؟چەند‌ساڵێکە‌ئەم‌پرسیارانە‌له‌خۆم‌دەکەم؛‌دەمەوێ‌تێبگەم‌بۆچی‌‌س����اڵ‌به‌ساڵ‌دۆخی‌‌س����ینەمای‌‌ئێمە‌خراپتر‌دەبێت،‌بەاڵم‌بەڕێوەبەرایەتی‌‌س����ینەما‌‌وەک‌خۆیەت����ی‌.‌لەگ����ەڵ‌گۆڕینی‌‌هەر‌بەڕێوەبەرێکی‌‌ئ����ەم‌ناوەندەدا‌چاوەڕێم‌دەک����رد،‌ئ����ەم‌ن����ا،‌ئ����ەوی‌‌دیکەیان‌به‌پالنێکی‌‌نوێ،‌کاربکات،‌بەاڵم‌بێسود‌ب����و.‌پرس����یارێک‌کە‌تا‌ئێس����تاش‌من‌ڕوبەڕوی‌‌خۆمی‌‌دەکەمەوە‌ئەوەیە،‌کە‌ئایا‌بەڕاس����تی‌‌کەس‌لەم‌شوێنە،‌هیچ‌بەڕێوەبەرێک����ی‌‌ئەم‌ش����وێنە‌دەزانێت‌س����ینەما‌چیی����ە؟‌دەزانن‌س����ینەما‌چ‌گرنگییەکی‌‌هەیە‌ب����ۆ‌ئێمە‌و‌له‌هەموی‌‌گرنگت����ر:‌دەزانن‌بەپالنێک����ی‌‌ئیداری‌‌و‌گشتیی‌‌ورد،‌تەکانێک‌بەم‌دۆخە‌بدەن؟‌ئایا‌کاری‌‌بەڕێوەبەرایەتییەکی‌‌لەمجۆرە‌تەنه����ا‌ئەوەیە‌س����ااڵنە‌چەن����د‌کورتە‌فیلمێک‌بەرهەمبهێنێت؟‌)کورتە‌فیلمی‌‌ئەوتۆ‌کە‌تا‌ئەو‌شوێنەی‌‌من‌بینیومن،‌

هیچیان‌کورتە‌فیلمی‌‌گرنگ‌نین(.‌چاوەڕێکردن‌س����ودی‌‌نەبو‌‌ناچاربوم‌خۆم‌پرۆژەیەک‌له‌دو‌توێی‌‌‌40الپەڕەدا‌ئامادەبک����ەم.‌پرۆژەی����ەک‌ب����ۆ‌دانانی‌‌بناغەیەکی‌‌گشتی‌‌سینەما‌له‌کوردستان.‌پرۆژەکەی‌‌من‌به‌پێچەوانەی‌‌ئەو‌دیدە‌باوو‌زاڵەی‌‌کە‌له‌کوردس����تان‌هەیە،‌سینەما‌له‌فیلمس����ازییدا‌کورتناکاتەوە،‌ تەنه����ا‌بەڵکو‌س����ینەمای‌‌دەبەستەوە‌به‌کلتور،‌تەنان����ەت‌ به‌ب����ازاڕ‌و‌ به‌کۆمەڵ����گا،‌به‌سیاسەتیشەوە.‌پرۆژەکە‌لە‌وەرگێڕانی‌‌کتێبی‌‌س����ینەما‌و‌فیلمە‌ش����اکارەکانی‌‌س����ینەماوە‌دەس����تی‌‌پێدەکرد،‌دانانی‌‌تایبەتی‌‌ باڵوک����راوەی‌‌ پەیج‌و‌ س����ایت‌و‌دەگرت����ەوە،‌‌له‌کۆتاییدا‌دەهاتە‌س����ەر‌پرۆگرام‌ خاوەن‌ سینەماتیکێکی‌‌ دانانی‌‌له‌سلێمانی‌‌کە‌هەم‌‌وەاڵمی‌‌پێویستییەکی‌‌گرنگی‌‌س����ینەما‌بداتەوە‌له‌س����لێمانی‌،‌ه����ەم‌‌وەفایەکیش‌بێت‌ب����ۆ‌کاک‌تەها‌سینەماتیک‌ دروستکردنی‌‌ کە‌ کەریمی‌،‌له‌خەونەکانی‌‌ بو‌ یەکێک‌ له‌س����لێمانیدا‌‌وەک‌زۆر‌خەونی‌‌دیکەی‌‌ئەو‌دەرهێنەرە‌بەڕێوەبەرایەتی‌‌ دیس����ان‌ جوانەمەرگە،‌له‌پشتگوێخستنی‌.‌ بەرپرس����ە‌ سینەما‌دان����ە‌بەدانە‌ن����اوی‌‌کتێب����ەکان،‌ناوی‌‌فیلمەکان����م‌دی����اری‌‌کردبو،‌پرس����یارم‌

له‌چەندین‌هاوڕێی‌‌ش����ارەزا‌و‌س����ەرقاڵ‌به‌س����ینەماکرد‌و‌توانیبوم����ان‌کۆڕایەک‌لەسەر‌پرۆژەکە‌دروست‌بکەین.‌لەگەڵ‌هەمو‌‌وەرگێڕەکان‌قسەم‌کردبو،‌لەگەڵ‌کۆمەڵێک‌هاوڕێی‌‌سینەمادۆستدا‌قسەم‌کردب����و‌و‌بەڵێنم‌لێوەرگرتبون‌بۆ‌دانانی‌‌گروپێک����ی‌‌تایب����ەت‌بە‌وەرگێڕانی‌‌فیلم.‌پرس‌و‌ڕام‌به‌چەندین‌کەسانی‌‌پسپۆڕی‌‌غەی����رە‌ک����ورد‌کردبو‌ب����ۆ‌دۆزینەوەی‌‌س����ەرچاوەی‌‌گرنگ‌و‌بناغەیی‌‌لەس����ەر‌سینەما.‌پرۆژەکەی‌‌من‌تەنها‌کۆمەڵێک‌خاڵی‌‌گشتی‌‌نەبون،‌بەڵکو‌خاڵ‌به‌خاڵ،‌میکانیزمی‌‌پراکتیزەکردنیش����ی‌‌لەگەڵدا‌

بوە؛‌چی‌‌بکرێت‌و‌چۆن‌بکرێت؟‌نایش����ارمەوە‌ک����ە‌تەماش����ای‌‌دۆخی‌‌کارەس����اتباری‌‌س����ینەمای‌‌ئەم‌‌واڵتە‌و‌بەڕێوەبەرایەت����ی‌‌س����ینەمام‌دەک����رد،‌ب����ەاڵم‌ نەب����و،‌ ئەوت����ۆم‌ ئومێدێک����ی‌‌تروس����کاییەک‌هەبو،‌ب����ەوەی‌‌به‌هاتنی‌‌بەڕێوەبەرێکی‌‌نوێ‌بۆ‌ئەم‌ش����وێنە‌ئەم‌پرۆژەیە‌به‌جی����دی‌‌‌وەربگیرێت‌و‌هەوڵی‌‌جێبەجێکردنی‌‌بدرێ����ت.‌پرۆژەیەک‌کە‌‌وەک‌له‌کۆتاییەکەیدا‌نوسیبوم:‌موڵکی‌‌من‌نییە،‌موڵکی‌‌ئەو‌کەسەیە‌جێبه‌جێی‌‌

دەکات.بەم‌ئومێدە‌کەمەوە‌رۆیشتمە‌بەردەم‌بەڵێنی‌‌ لەوێ‌ بەڕێوەبەرایەتی‌‌سینەما،‌جێبەجێکردن����ی‌‌پرۆژەکەی����ان‌پێداین.‌مەرجی‌‌س����ەرەکی‌‌پرۆژەکە‌ئەوەبو‌کە‌بەڕێوەبەرایەتی‌‌س����ینەما‌بەرهەمەکانی‌‌خ����ۆی‌‌)کورت����ە‌فیلم‌و‌فیلم����ی‌‌درێژ(‌به‌شێوەی‌‌دیزاینکراو‌بەپاکێجی‌‌تایبەت‌بخاتە‌ب����ازاڕەوە‌بۆ‌ئ����ەوەی‌‌بینەرێکی‌‌فراوانت����ر‌فیلم����ەکان‌ببینن:‌ش����ەرمە‌بۆ‌ئێم����ە‌نەتوانین‌تەنان����ەت‌بەرهەمە‌)س����ینەمایی(یەکانی‌‌خۆشمان‌ببینین‌و‌لەسەر‌ڕەفەکانی‌‌ئەو‌بەڕێوەبەرایەتییە‌تۆز‌بیخوات.‌نە‌من‌و‌هیچ‌کەسی‌‌دیکە‌داوای‌‌هیچ‌شتێکی‌‌کردبو،‌تەنها‌داوای‌‌ئێمە‌ئەوەبو‌کە‌کاربکەن:‌ئەمە‌پرۆژە‌و‌

ئەم����ەش‌هەنگاوەکانی‌‌جێبەجێکردنی‌!‌بەڕێوەبەرایەتی‌‌خۆی‌‌نەیتوانی‌‌ئەم‌کارە‌بکات‌و‌من‌و‌چەند‌هاوڕێیەکیان‌ڕاسپارد‌کە‌ئ����ەم‌کارەیان‌بۆ‌بکەی����ن.‌ئێمەش‌مانگێ����ک‌زیات����ر،‌کات‌‌وزەی‌‌خۆم����ان‌تەرخانکرد‌و‌به‌دەرخستەیەکی‌‌‌ورد‌هەمو‌ئامادەکارییەکانمان‌خستە‌بەردەستیان،‌ب����ەاڵم‌دواجار‌بەڕێوەبەرایەتی‌‌لەس����ەر‌قس����ەی‌‌کەس����ێک‌کە‌‌وتب����وی‌‌"ڕەنگە‌ئەگ����ەر‌فیلمەکان‌بکەونە‌بەردەس����تی‌‌خەڵ����ک،‌ئەکتەرێ����ک‌ڕازی‌‌نەبێ����ت!"،‌ئیش����ەکەیان‌نەکرد‌و‌وتی����ان‌نایخەینە‌بازاڕەوە!‌‌بۆ‌ئێمەش‌ئەو‌پرسیارە‌‌وەک‌

خۆی‌‌مایەوە:ئەکتەرێ����ک‌کە‌نەیەوێ����ت‌فیلمەکەی‌‌خەڵک‌بیبینێت،‌بۆچی‌‌دەچێتە‌بەردەم‌

کامێرا؟!چەندین‌مانگ‌بەس����ەر‌ئەمەدا‌تێپەڕ‌لەبەردەست‌ هێش����تا‌ پرۆژەکە‌ دەبێت،‌بەرێوەبەرایەتیدای����ە‌و‌تەنان����ەت‌ی����ەک‌خاڵیش����ی‌‌جێبەج����ێ‌نەک����راوە.‌‌وەک‌باس����مکرد‌ئەم����ە‌هیچ‌ش����ۆکێکی‌‌تری‌‌

دروست‌نەکرد‌بۆ‌من،‌ئومێدێکی‌‌ئەوتۆم‌نەبو،‌ئ����ەو‌ناوەن����دە‌و‌بەڕێوەبەرەکەی‌‌ئیرادەی‌‌کارێک����ی‌‌لەمجۆرەیان‌هەبێت،‌بەاڵم‌س����ەردانکردنم‌بۆ‌ئەو‌ش����وێنە،‌‌بەڕێوەبەرایەتییە‌ ئ����ەم‌ زیات����ر‌ وایکرد‌بناسم.‌شوێنێک‌کە‌هیچ‌ئەتەکیەتێکی‌‌بیرۆکراتی‌‌پێوە‌دیار‌نییە،‌به‌قسەکردن‌لەگ����ەڵ‌ئەو‌هاوڕێیان����ەی‌‌لەوێن‌)جگە‌له‌چەند‌دانەیەکیان‌کە‌ئەوانیش‌بێزارن(‌هەس����ت‌به‌هیچ‌خەونێکی‌‌س����ینەمایی‌‌و‌هیچ‌مەعریف����ە‌و‌دڵس����ۆزییەک‌بۆ‌ئەم‌هون����ەرە‌ناکەی����ت.‌ش����وێنێک‌کە‌هیچ‌پالنێک����ی‌‌دیاریکراوی‌‌نیی����ە،‌ماڵپەڕی‌‌نییە،‌پەیجی‌‌تایبەتی‌‌خۆی‌‌نییە‌له‌تۆڕە‌کۆمەاڵیەتیی����ەکان،‌باڵوک����راوەی‌‌نییە،‌

شوێنێک‌کە‌"سینەما"�ی‌‌لێ‌نییە.بەڕێوەبەرایەت����ی‌‌س����ینەما‌قس����ەی‌‌کۆتاییان‌بۆ‌ئ����ەم‌پرۆژەیە‌ئەوەبو‌کە‌ئێم����ە‌بودجەم����ان‌نییە!‌ب����ەاڵم‌پاش‌ماوەیەکی‌‌کەم‌هەر‌ئەم‌بەڕێوەبەرایەتییە‌توانی‌‌سپۆنس����ەریی‌‌کەناڵی‌‌کوردسات‌بۆ‌نمایش����ی‌‌س����ێ‌فیل����م‌‌وەربگرێت‌و‌به‌پارەیەک����ی‌‌ئێج����گار‌زۆر‌)ک����ە‌زۆر‌له‌خاڵەکانی‌‌ناو‌پرۆژەکەی‌‌پێ‌جێبەجێ‌دەکرا(‌س����ێ‌فیلمی‌*‌نمایشکرد‌و‌له‌ناو‌جۆش‌و‌خرۆش����ێکی‌‌س����اختەدا‌دیسان‌هەم����ان‌قس����ەی‌‌دوبارە‌ک����ردەوە،‌کە‌له‌دۆخی‌‌ زیانی‌‌ گەورەترین‌ لەڕاس����تیدا‌قسەیەک‌ داوە.‌ له‌کوردس����تان‌ سینەما‌کە‌ب����ەردەوام‌دەوترێتەوە‌"س����ینەمای‌‌ک����وردی‌‌ب����ەرەو‌پێش����ەوە‌دەچێت!".‌ه����ەر‌ئ����ەم‌بەڕێوەبەرایەتییە‌س����ااڵنە‌چەندی����ن‌هاوڕێی‌‌بەڕێ����زی‌‌کارمەندیان‌به‌بەهانەی‌‌فیس����تیڤاڵە‌سینەماییەکانی‌‌بودج����ەی‌‌ له‌س����ەر‌ واڵت،‌ دەرەوەی‌‌‌دەرەوە‌ س����ەردانی‌‌ بەڕێوەبەرایەت����ی‌،‌دەکەن‌و‌هیچ‌سودێکیش����ی‌‌بۆ‌دۆخی‌‌نە‌س����ینەماکارەکان‌و‌نە‌بەڕێوەبەرایەتیش‌هه‌یە.‌تازەترینیان‌س����ەردانیان‌بوە‌بۆ‌فیستیڤاڵی‌‌فەجر‌له‌ئێران،‌)به‌بەهانەی‌‌بەشداریکردن‌له‌بازاڕی‌‌ئەو‌فیستیڤاڵەدا(.‌س����ەیرە‌ناوەندێ����ک‌لە‌واڵتەکەی‌‌خۆیدا‌هی����چ‌هەنگاوێک����ی‌‌بۆ‌دروس����تکردنی‌‌له‌کوردستان‌و‌ نەداوە‌ س����ینەما‌ بازاڕی‌‌تێناگات،‌بەاڵم‌دەڕواتە‌ له‌گرنگییەکەی‌‌بازاڕی‌‌فیستیڤاڵێکی‌‌دیکە!‌سەیرە‌کە‌تەنانەت‌پاش‌گەڕانەوەیان‌نەیانتوانیبو،‌راپۆرتێک‌لەس����ەر‌گرنگترین‌فیلمەکانی‌‌فەج����ر‌ئامادەبکەن.‌ه����ەر‌ئەم‌ناوەندە‌به‌دانپێدانان����ی‌‌کارمەندەکان����ی‌‌خۆیان،‌چەندین‌و‌چەن����دان‌کارمەندی‌‌هەیە‌کە‌هیچ‌پاپەندییەکیان‌به‌دەوامی‌‌رۆژانەوە‌نییە‌و‌تەنها‌بۆ‌موچە‌‌وەرگرتن‌دێنەوە.‌)بەهانەی‌‌ئەمەش‌بێگومان‌ئەوەیە‌کە‌ئەم‌جۆرە‌کارمەندان����ە‌فەنیین!(.‌هەر‌بۆیە‌سەیرنییە‌کە‌له‌تازەترین‌دیمانەی‌‌بەڕێزی‌‌ بەڕێوەبەری‌‌ تەلەفزیۆنیدا**،‌ئەم‌ناوەندە‌پێیوایە‌ئاستی‌‌فیلمەکانی‌‌ئێمە‌بەراورد‌بەم‌ناوچەیە‌له‌ئاس����تێکی‌‌باشدایە‌و‌هاوڕێیەکی‌‌دیکەش‌پێیوابێت‌فیلمەکان����ی‌‌ئێم����ە‌له‌ئاس����تی‌‌فیلم����ە‌زۆرباشەکانی‌‌فیستیڤاڵەکانی‌‌کان‌دایە‌و‌ئێمە‌مونافەس����ەی‌‌بردن����ەوەی‌‌خەاڵتە‌جیهانیی����ەکان‌دەکەین!‌کام‌فیلم؟‌کام‌خەاڵت‌و‌کام‌ئاس����تی‌‌باش،‌کە‌تەنانەت‌بەڕێوەبەرایەت����ی‌‌نەیتوانیوە‌هەلی‌‌ئەوە‌بڕەخسێنێت‌بۆ‌سینەماکارەکان‌جیاوازی‌‌نێ����وان‌ئۆس����کار‌)وەک‌ئاهەنگێ����ک(‌لەگ����ەڵ‌کان،‌بەرلی����ن‌و‌ڤینیس‌)وەک‌فیس����تیڤاڵ(‌بزان����ن.‌بەڕێوەبەرایەت����ی‌‌س����ینەما‌هەمو‌کێشەکانی‌‌له‌کوردستان‌دەیخات����ە‌ درودەخات����ەوە‌و‌ له‌خ����ۆی‌‌رۆش����نبیری‌‌و‌ ئەس����تۆی‌‌‌وەزارەت����ی‌‌دەڵێ����ن:‌کامێرامان‌نیی����ە،‌الیت-‌مان‌نیی����ە‌و‌...هتد.‌لەڕاس����تیدا‌ئەمە‌هەڵە‌تێگه‌یش����تنێکی‌‌تەواوە‌و‌دەیسەلمێنێت‌کە‌تەنان����ەت‌ئەم‌ناوەندە‌ناش����زانێت‌کاری‌‌چییە.‌بەڕێوه‌بەرایەتی‌‌س����ینەما،‌پرۆداکش����ن‌هاوس‌نییە،‌کەرەستەکانی‌‌فیلمسازی‌‌هەبێت،‌ئەو‌ناوەندە‌ئەرکی‌‌پەیوەندییەکانی‌‌سینەما‌و‌ ڕێکخس����تنی‌‌ڕەخساندنی‌‌زەمینەکانی‌‌سینەمای‌‌هەیە‌له‌کۆمەڵگادا.‌بەهۆی‌‌ئەو‌بودجەیەی‌‌کە‌‌وەریدەگرێت،‌هەم‌دەبێ‌فیلمس����ازەکان‌ڕێنمایی‌‌بکات‌بەپارەی‌‌کەم‌فیلم‌دروست‌بکەین‌)وەک‌سیس����تمی‌‌س����ەربەخۆی‌‌جیهان����ی‌‌س����ینەما(‌و‌ه����ەم‌پەیوەندی‌‌کۆمەڵگا‌و‌سینەما‌ڕابگرێت،‌نەک‌ئەوەی‌‌بیربکات����ەوە‌کە‌مادام‌ئێم����ە‌کامێرای‌‌"ڕێد"‌و‌"ئاری‌‌ئەلێکسا"مان‌نییە،‌مادام‌س����ێتی‌‌الیتینگی‌‌زۆر‌پێش����کەوتومان‌نییە،‌ئیتر‌هیچم����ان‌بۆ‌ناکرێت،‌مادام‌

هۆڵی‌‌پرۆفیش����ناڵی‌‌سینەماییمان‌نییە‌کەواتە‌سینەمای‌‌کوردی‌‌دروست‌نابێت!‌دەرهێنەرێ����ک‌نەتوانێ�ت‌به‌کەرەس����تە‌فیلمێک����ی‌‌ فیلمس����ازی‌‌ س����ادەکانی‌‌ماقوڵ‌دروس����ت‌ب����کات،‌ناش����توانێت‌به‌پێش����کەوتوترین‌کەرەستەکان‌هیچی‌‌گرن����گ‌بەرهەمبهێنێ����ت.‌فیلم����ی‌‌باش‌به‌هۆڵی‌‌خراپ‌له‌ناوناچێت‌و‌هیچ‌هۆڵێکی‌‌سینەمایی‌‌پرۆفیشناڵیش،‌فیلمی‌‌خراپی‌‌پ����ێ‌ڕزگارناکرێ����ت.‌کورتکردن����ەوەی‌‌بۆ‌ له‌کوردس����تان‌ س����ینەما‌ کێش����ەی‌‌کۆمەڵێک‌کەرەس����تەی‌‌تەکنیکی‌،‌کاری‌‌بۆ‌ سینەمایە‌ بەرێوەبەرایەتی‌‌ سەرەکی‌‌کێشەکان.‌ له‌بنەڕەتی‌‌ خۆدورخستنەوە‌ئ����ەو‌بنەڕەتەی‌‌ک����ە‌پرۆژەک����ەی‌‌من‌هەنگاوێ����ک‌بو‌بۆ‌دانانی‌.‌ناوەندێک‌کە‌بەردەوام‌دوبارەی‌‌دەکاتەوە‌بودجەمان‌نییە:‌ب����ەاڵم‌ئامادەیە‌ب����ۆ‌هەر‌کورتە‌فیلمێک‌له‌نێوان‌‌10بۆ‌‌20ملیۆن‌دینار‌و‌بگ����رە‌زیاتری����ش‌خەرج‌ب����کات،‌بەاڵم‌نایەوێت‌بۆ‌‌وەرگێڕانی‌‌کتێبێکی‌‌مەنهەجی‌‌لەسەر‌سینەما‌نیوە‌و‌بگرە‌کەمتری‌‌ئەو‌

پارەیەش‌بداتە‌‌وەرگێڕێک!به‌پێچەوانەی‌‌ئەو‌تێڕوانینە‌هەڵەیەی‌‌کە‌بەردەوام‌دوبارە‌دەبێتەوە‌و‌دەڵێت:‌ناکات،‌ س����ینەما‌ ه����اوکاری‌‌ حکومەت‌له‌هیچ‌‌واڵتێک‌ئەوەندەی‌‌کوردس����تان،‌بەردەم‌ پارەی‌‌هەڵنەڕشتۆتە‌ حکومەت‌سینەما‌و‌س����ینەماکارەکانی‌.‌هاوڕێیانی‌‌س����ینەماکار‌و‌ئەوانەش‌کە‌بەرپرس����ی‌‌به‌هۆی‌‌ له‌کوردستان،‌ ئیداری‌‌سینەمان‌به‌هۆی‌‌ ئی����داری‌،‌ عەقڵیەتی‌‌ نەبون����ی‌‌ڕاس����تەقینەی‌‌ ماهیەت����ی‌‌ نەناس����ینی‌‌به‌کۆمەڵگاوە،‌ پەیوەن����دی‌‌ س����ینەما‌و‌نازان����ن‌چی‌‌لەم‌پارەی����ە‌بکەن:‌هێندە‌نەبێت‌دەیبەخش����نەوە‌بەسەر‌هەندێک‌کورتە‌فیلم‌و‌فیلم����ی‌‌درێژدا،‌کە‌کەس‌نازانێت‌چ‌سودێکیان‌بۆ‌دۆخی‌‌سینەما‌

لەم‌‌واڵتە‌هەیە!‌کە‌دەڵێین‌فیلمی‌‌خراپ،‌له‌سینەمادا‌دو‌جۆر‌خراپ‌هەیە.‌یەکەمیان‌لەس����ەر‌ئاس����تی‌‌س����ینەما‌‌وەک‌پیشەس����ازی‌،‌وەک‌ س����ینەما‌‌ لەسەرئاس����تی‌‌ دوەم‌هونەر.‌له‌ئاستی‌‌یەکەمدا‌فیلمی‌‌خراپ‌نەتوانێت‌ بەرهەمهێنەرەکەی‌‌ ئەوەی����ە،‌قازان����ج‌ب����کات‌و‌النیک����ەم‌بودج����ەی‌‌فیلمەکە‌بگەڕێنێتەوە.‌له‌ئاستی‌‌دوەمدا‌هەڵس����ەنگاندنی‌‌فیلم����ە‌به‌پێوەرەکانی‌‌جوانیناس����ی‌‌فیلم‌کە‌به‌ده‌گمەن‌فیلمی‌‌کوردیمان‌هەیە‌تیایدا‌س����ەرکەوتوبێت.‌له‌ئاس����تی‌‌ ه����ەم‌ ئێم����ە‌ بەمج����ۆرە‌هونەردا،‌ له‌ئاس����تی‌‌ هەم‌ پیشەسازی‌‌و‌زۆر‌خراپی����ن.‌نەدەتوانی����ن‌تەنان����ەت‌نیوەی‌‌بودجەی‌‌فیلمەکان‌بگەڕێنینەوە‌و‌نە‌دەشتوانین‌فیلمێک‌به‌پێوەری‌‌هونەر‌دروس����ت‌بکەین.‌کێشەیەکی‌‌گەورە‌کە‌لێرەدا‌دروست‌دەبێت‌ئەوەیە‌ڕەهەندی‌‌ئەخالقی‌‌له‌هون����ەر‌دابماڵین:‌بێگومان‌هیچ‌کێش����ەیەکی‌‌تێدا‌نییە‌کورد‌‌وەک‌هەر‌نەتەوەیەکی‌‌دیک����ە‌فیلمی‌‌خراپی‌‌هەبێ����ت،‌بەاڵم‌جیاوازییەک����ە‌لێرەدایە‌کە‌نابێ����ت‌ئەم‌"خراپ"یی����ە،‌زیانێکی‌‌

کۆمەاڵیەتی‌‌بێت.‌

له‌بەڕێوەبەرایەتی‌‌سینەمای‌‌سلێمانی‌‌چی‌‌دەگوزەرێت؟

حەمە‌قادر

کورتکردنەوەی‌‌کێشەی‌‌سینەما‌له‌کوردستان‌بۆ‌کۆمەڵێک‌کەرەستەی‌‌تەکنیکی‌‌

کاری‌‌سەرەکی‌‌بەرێوەبەرایەتی‌‌سینەمایە‌بۆ‌

خۆدورخستنەوە‌له‌بنەڕەتی‌‌کێشەکان‌‌

به‌پێچەوانەی‌‌ئەو‌تێڕوانینە‌هەڵەیەی‌‌کە‌بەردەوام‌دوبارە‌دەبێتەوە‌و‌دەڵێت:‌حکومەت‌هاوکاری‌‌

سینەما‌ناکات،‌له‌هیچ‌‌واڵتێک‌ئەوەندەی‌‌

کوردستان،‌حکومەت‌پارەی‌‌هەڵنەڕشتۆتە‌بەردەم‌سینەما‌و‌سینەماکارەکانی‌

15 (418( سێشه ممه 2014/3/4 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

میراته که ی وه زاره تی ته ندروستی

یه كێك����ه ته ندروس����تی وه زاره ت����ی له و وه زاره تانه ی كه پێگه ی گرنگی هه یه چونكه هاواڵتیاندا، گوزه ران����ی له ژیان و په یوه س����ته به سیس����ته می ته ندروستی و

ژیانی هاواڵتیانه وه .له هه فته ی پێشودا هاوڕێم د.گۆران عه بدواڵ له سه ر وه زیری ته ندروستی قسه ی كرد، پێمباش����بو منیش ل����ه م هه فته یه دا باس

له وه زاره تی ته ندروستی بكه م. له ئێس����تادا كردنه وه ی گرێ كوێره كه ی هه رێم پێكهێنان و دابه شكردنی پله وپۆسته وه زارییه كانی حكومه ته به س����ه ر حیزب و پرس����یاری سیاس����یه كاندا، بزوتن����ه وه س����ه ره كی ئه وه ی����ه میرات����ی وه زاره تی ته ندروس����تی به م دۆخه خراپه وه به سه ر

كێدا دابه ش ده كرێت؟ئه م وه زاره ته له ماوه ی چوار ساڵی رابردودا كه روبه روبوه ته وه ته نگ����ه ژه ی چه ندین قوربانیه كان����ی هاواڵتیان����ی هه رێم بون، له ئێستادا پێویس����ته له سه ر دوجومگه ی س����ه ره كی ئ����ه م وه زاره ته قس����ه بكه ین ئه وی����ش هه یكه لی ئیداری و سیس����ته می

كاركردنی ئه م وه زاره ته یه .قس����ه ی جی����دی هه یكه لی ئی����داری ئه م ئیداری پێكهاته ی س����ه ره كی وه زاره ته و پێویس����تی )Top management)به گۆڕانكاری����ه ، پێویس����ته چیدی دكتۆر كه سی یه كه می ناو هه یكه لی ئیداری ئه م وه زاره ت����ه نه بێت و به ڵك����و بۆردێك بێت له كۆمه ڵێك كه سانی پسپۆڕه كه ئیداره ی

ته ندروستی پێكبێن.هه روه ه����ا سیس����ته می كاركردن����ی ئه م وه زاره ت����ه ، سیس����ته مێكه زاده ی بیری حه فتاكان����ی س����ه ده ی راب����ردوه ، وزه و توانس����تی بۆ ئ����ه م س����ه رده مه نه ماوه ، چونك����ه هه ڵق����واڵوی كۆمه ڵێ����ك به ند و

یاسایه كه زاده ی بیری به عسیزمه .له كابینه ی هه ش����تدا پێویس����ته له رێگای كۆمه ڵێك پس����پۆڕی ناوخۆی����ی و بینایی هه وڵ����ی داڕش����تنی سیس����ته مێكی نوێ بدرێت، به راوێژ له گه ڵ كۆمه ڵێك رێكخراو و پس����پۆڕی بیان����ی ، ب����ه وه ش گۆڕانكاری له پێكهاته ی سیس����ته می كاركردنی ئه م

وه زاره ته و نه خۆشخانه كاندا بكرێت.دواتر بدرێته لیژنه ی ته ندروستی په رله مان و تاوتوێكردن����ی هه ڵس����ه نگاندن و دوای جێبه جێكردن����ه وه ، ب����واری بكه وێت����ه هه روه ها وه زاره تی ته ندروس����تیش هه مو هێزێكی حزبی تێدا وه البنرێت، راسته وخۆ له الیه ن ئه و بۆرده و لیژنه ی ته ندروس����تی

په رله مانیه وه سه رپه رشتی بكرێت.له م سیس����ته مه نوێیه دا ئه وه ی پێویسته بڕگ����ه و یاس����ای تایبه تی ب����ۆ دابنرێت، چۆنیه ت����ی رێكه وتن����ی وه زاره ته له گه ڵ هه رێم����ی ده ره وه ی كۆمپانیاكان����ی كوردس����تان، هه روه ه����ا هاورده كردن����ی ده رمانه بۆ ناوه وه ی هه رێم، به جۆرێك كه له به رژه وه ن����دی هاواڵتیاندا بێت، به وه ش ژیانی هاواڵتیانی هه رێم پارێزراو ده بێت.

هه روه ها كاركردنی ئه م سیسته مه له ماوه ی شه ش مانگدا دوای جێبه جێكردنی دوباره هه ڵسه نگاندنه وه ی بۆ بكرێت، هه مو ئه و كه موكورتیان����ه ی كه تێ����دا به دیده كرێت

چاره سه ر بكرێت.هه روه ه����ا پێویس����ته ل����ه م میراتگریه دا زانس����تی توێژین����ه وه ی س����ه نته رێكی بوجه ی راس����ته وخۆ دابنرێت و پزیشكی له الیه ن په رله مانه وه ب����ۆ دابین بكرێت، له رێ����گای ئه و س����ه نته ره وه توێژینه وه ی زانس����تی ئه نج����ام بدرێ����ت، به تایب����ه ت له س����ه ر ئه و نه خۆش����یه مه ترسیدارانه ی كه به رۆكی ئه م هه رێم����ه ی گرتوه ته وه ، هه روه ها باڵوكردنه وه ی ئه و توێژینه وانه و

ئه نجامه كانی .س����ه ره ڕای ئه وه ی كه بانكێكی زانیاری بكرێت����ه وه ، هه مو ش����ه ش مانگ جارێك هه مو ئ����ه و داتاو زانیاریان����ه ی كه هه یه رێژه یه ئ����ه و به راوردی باڵوبكرێت����ه وه ، به س����تاندارده جیهانی����ه كان بكرێت، بۆ ئ����ه وه ی بزانرێ����ت دۆخی ته ندروس����تی

له هه رێمدا له چ ئاستێكدایه ؟هه روه ه����ا دانان����ی پالنێك����ی تۆكمه بۆ جیاكردنه وه ی كه رتی گش����تی و تایبه تی دو به دانان����ی له یه كت����ر، ته ندروس����تی به رێوه به رایه ت����ی كه راس����ته وخۆ س����ه ر

به وه زاره تی ته ندروستی بێت.دواج����ار میرات����ی ئه م وه زاره ت����ه بوه ته میراتی پیاوه نه خۆشه كه به ر هه ر كه س و الیه نێك بكه وێت، پێویس����ته خه مخۆری نیشتمانی و نه ته وه یی پێش هه مو شتێك بێت، بۆ ئه وه ی ته ندروس����تی هاواڵتیان پارێزراو بێت، ئه گه ر به جۆری س����ااڵنی پێشوش بڕوات ئه وا ئه م وه زاره ته خۆڵی

مردوی به سه ردا ده كرێت.

ئا: هاوڕاز سه لیمدكتۆر هه ژار مه عروف

پسپۆڕی نه خۆشیه كانی مێشك و ده مار

نه خۆش: په ركه م چییه ؟ له جموجۆڵی بریتی���ه ه���ه ژار: دكت���ۆر به هێزی هه مو ماس���ولكه كانی جه سته , به تایبه تی ماس���ولكه ی ش���ه ویلگه . یان جوی���ن كه ئه بێته هۆی گه س���تنی زمان یان رومه ت له دی���وی ناوه وه . كه ئه بێته هۆی ئه وه ی خوێنی لێبێت . زۆرجار ئه و ماس���ولكانه ئه وه نده گرژئه بن كه ئه بێته له جێچونی ماس���ولكه و جومگه . ه���ۆی ئ���ه م حاڵه ته دو جۆره ، په ركه می گه وره كه ئه و كه س���ه به ت���ه وای له هۆش خۆی ئه چێ���ت، جۆره كه ی تر ك���ه په ركه می بچوكه كه س���ه كه له ه���ۆش خۆی ناچێت به ڵكو ماس���ولكه كانی له ش���ی بۆ نمونه ده ستی و قاچی به خێرایی ئه جوڵێت به بێ ئه وه ی كۆنترۆڵی هه بێت به سه ر خۆیدا. هه روه ها په ركه م نه خۆش���یه كی ده رونی

نیه . نه خۆش: هۆكاره كه ی چیه ؟

د. هه ژار مه عروف: 90%ی ئه و كه سانه ی په ركه می���ان هه ی���ه هۆك���ه ی نه زانراوه . به شێكی په یوه ندی به روداوێك هه یه كه

كه سه كه س���ه ری ئه زێتی گه یشتبێ . یان توش���ی جه ڵته ی مێشك بێت. یه كه مجار به فێ خۆی نیش���انئه دات. پاشان ئه بێته

جه ڵته ی مێشك.نه خۆش: چاره سه ری هه یه ؟

دكتۆر هه ژار: به ڵێ چاره س���ه ره كه ی زۆر زۆر ئاسانه ، ئێس���تا چه ندین جۆر حه ب ه���ه ن. ب���ه س به مه رجێك ئه و كه س���ه هی���چ ژه مێك ئ���ه و حه ب���ه نه په ڕێنێت و بیخوات.. خۆ ئه گه ر به كاریشی نه هێنێت

نه خۆشیه كه ئه گه ڕێته وه بۆی . نه خۆش: چۆن فریای كه س���ێك بكه وین

كه په ركه می لێدێت؟د.هه ژار: هه تا بۆت ئه كرێت شتی خه ته ر له ده وروپش���تی دوربخ���ه ره وه ، بۆ نمونه ئه گه ر له ش���وێنێكی به رز بێ���ت ئه بێت بیهێنیته خواره وه . به هیچ جۆرێك عه بای ره ش نه درێت به س���ه ریدا، هه وڵبده هه تا بۆت بكرێت ناو ده می پاكبكه یته وه ئه گه ر تاقم���ی له ده مدا بێت ئه بێ���ت تاقمه كه ی ده ربێنیت. ئه گه ر بنێشت و شت له ده میدا بێت ئه بێت خێ���را ده ریبێنیت بۆ ئه وه ی بۆری هه وای پاكبێت و بكرێته وه . ئه بێت ملی نه نوش���تێته وه واته سه ری بۆ دواوه بجوڵێنی���ت بۆ ئ���ه وه ی ب���ۆری هه وای

بكرێته وه .

یه كێكه له وزه تێن����ه كان هه وكردن����ی له گرفت����ه ته ندروس����تیه كان و هه م����و كه سێك توشی ده بێت، ئه م هه وكردنه یان له رێی ڤایرۆس����ه وه ده بێت یاخود به كتریا، ب����ه اڵم زۆرین����ه ی كاته كان ڤایرۆس����ه و پێویس����تی به چاره سه ری پزیش����كی نابێت و كه سه كه له ماڵه وه خ����ۆی چاكده بێت����ه وه . هه ندێجاریش به كتریایه و پێویست به وه ده كات دژه به كتری����ا به كاربهێنرێ����ت. زۆرجار بۆ چاره سه ری نه خۆشییه كه په ناده برێت بۆ نه شته رگه ری . بۆیه زۆر پێویسته پارێزگاری له و له وزه تێنانه بكرێت بۆ ئه وه ی نه گاته نه ش����ته رگه ری چونكه ئه و له وزه تێنانه وه ك پاسه وانێك وان

بۆ پاراستنی كه سه كه له نه خۆشی .نیشانه كانی نه خۆشییه كه :

• سورهه ڵگه ڕان و ئاوسان و سپیبونی

روی له وزه تێنه كان.• ئازار له كاتی قوتدان.

• له رزو تا.

• ژانه سه ر.• زۆرجار ژانه سك له منداڵدا.

كه ی سه ردانی پزیشك بكرێت؟ئ����ه م نه خۆش����یه مه ترس����یدار نی����ه به اڵم ه����ه ر كاتێك ئه م نیش����انانه ی لێده ركه وت ئه وا پێویس����ته سه ردانی

پزیشك بكرێت:1- ئازاری قوڕگ، 48 كاتژمێر زیاتری خایاند، یاخود مل ره قبون دروس����ت

بو.2- پله ی گه رمی ل����ه ش له 39 زیاتر

بو.3- ئه گه ر ژانه سكی له گه ڵدا بو.

خ����واردن نه یتوان����ی ئه گ����ه ر -4قوتبدات.

ئاڵۆزیه كانی نه خۆشییه كه :ئه گه ر چاره س����ه ر وه رنه گرێت له كاتی ئه و نیش����انانه ی س����ه ره وه له وانه یه ببێته هۆی داخرانی رێره وی هه ناسه ، هه ندێجاریش ئه بێته هۆی دروستبونی له وزه تێنه كه ، له ده وروب����ه ری دومه ڵ هه ندێجاریش ئه گه ر جۆری به كتریاكه بێ����ت ئه وه ده بێته ه����ۆی هه وكردنی

رۆماتیزمه و گورچیله كان.چاره سه ر له ماڵه وه :

1- زۆر خواردنی شله مه نی به تایبه تی گه رمی .

2- غه رغه ره كردن به خوێ و ئاوو رۆژانه چه ند جارێك.

3- لیم����ۆو هه نگوین تێك����ه ڵ به ئاوی گه رم بكه و بیخۆره وه .

4- هه وڵبده پش����و به قوڕگت بده یت و كه م قسه بكه یت.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

شه یگۆ

کانشیه

ه خۆبه ن

په ركه م

هه وكردنی له وزه تێن چیه و چۆن چاره سه ری بۆ ده كرێت؟

پشكنینی خۆیی مه مكه كان به یه كێك له رێگ����ه باش����ه كان داده نرێ����ت بۆ دۆزینه وه ی زوی گرێی مه مك یاخود كی����س، هه روه ها یارمه تی����ده ره بۆ زو ده ستنیش����انكردنی شێرپه نجه ی

مه مك.پش����كنینی خۆیی مه مك����ه كان زۆر ئاس����انه و ته نها چه ن����د خوله كێكی ئه وێت له رێی ده س����ته وه به ئاسانی مه مك����ه كان گرفتێك����ی چه ن����د پشكنین خۆ پێویسته بدۆزرێته وه . هه فته ی����ه ك دوای س����وڕی مانگانه بكرێت ئه ویش ل����ه م دوو رێگه یه وه

ده بێت:1- سه یركردنی مه مكه كان:

ئه م رێگه یه به وه ده بێت كه س����ه كه له پێش ئاوێنه بوه ستێ و له ئاوێنه وه س����ه یری مه مكه كانی بكات تا بزانێ یاخ����ود یه ك����ه ، قه باره ی����ان وه ك س����وربونه وه یان ئاوس����انێكیان لێ ب����ه دی ئه كه ی����ت، یاخ����ود ره نگی نه گ����ۆڕاوه ؟ هه روه ه����ا پێس����ته كه هه وڵبده له به رده م ئاوێنه كه به هه مو له هه مو الیه كدا خۆت بس����وڕێنیت و مه مكه كانت س����ه یری گۆشه كانه وه بكه یت بۆ دیاریكردنی ئه و نیشانانه ی

سه ره وه كه باسمان لێوه كردوه .2- پشكنین به ده سته كان:

ئه م����ه ش له رێگه ی ئ����ه وه وه ده بێت بوه ستێت و ئاوێنه له پێش كه سه كه به ده س����تی راس����تی پش����كنین بۆ مه مك����ی چه پ����ی ب����كات و هه روه ها به پێچه وانه شه وه بۆ مه مكه كه ی تری به س����ه ری په نجه كانی به شێوه یه كی بازنه یی له بنی باڵه وه بۆ سه ر گۆی مه مكه كان ده س����تپێبكه و بگه ڕێ بۆ گرێیه ك یاخود شتێكی نامۆ پاشان كه گه یش����تیته سه ر گۆی مه مكه كه بیگوشه و بزانه هیچ شتێكی نامۆی لێدێت����ه ده ر. به ئه نجامدان����ی ئ����ه م دو خۆ پش����كنینه خۆت له چه ندین

نه خۆشی ده پارێزیت.

كه ره وز یه كێكه له و سه وزانه ی كه چه ندین ).a.b.c( جۆری ڤیتامینی تێدایه وه كهه روه ها بڕێكی باش له ئاس���ن و فس���فۆر له خۆ ده گرێت. بۆیه ده كرێت س���ود له م جۆره س���ه وزه یه وه ربگیرێت بۆ پاراستنی

پێست له وه رزی به هاردا.

گیراوه كه :هه ندێك كه ره وز به باشی وردبكرێت له گه ڵ كه وچكێك ماس���ت تێكه ڵ به یه ك بكرێت

پاش���ان بۆ ماوه ی 15 خوله ك له ده موچاو بدرێت و بشۆردرێت. ئه م گیراوه یه هه فته ی

دو جار به كاریبهێنه .گیراوه ی دوه م:

كه وچكێ���ك هه نگوی���ن له گ���ه ڵ هه ندێك ك���ه ره وزی وردكراو تیك���ه ڵ به یه ك بكه و تاوه ك���و ره نگی هه نگوینه ك���ه ده گۆڕێت بۆ س���ه وز پاش���ان بۆ ماوه ی 10 خوله ك له ده موچاوتی بده و بیش���ۆره . )هه فته ی

جارێ ئه مه بكه (.

به پشكنینی مه مكه كان خۆت له شێرپه نجه بپارێزه

ماسی و كه ره وز بۆ پێستت له به هاردا

فایەق سەعید

دیاردە ئ���ەو من���دااڵن خۆک���وژی ترس���ناکەیە ک���ە هی���چ وەزیرێک���ی پ���ەروەردە نەیوێراوە باس���ی بکات و هەر کردەیەک���ی خۆکوژیش رویبدایە، کۆبونەوەکاندا لەهەم���و هەوڵیاندەدا تیشک نەخەنە س���ەری. لەم رۆژانەدا منداڵێکی دیکە بەهۆی ئەوەوە وتبوی بژی عەرەبستان سی رۆژ لەقوتابخانە دەرک���راوەو دوای ئەمەش ئەو منداڵە

14 سااڵنە، خۆی کوشتوە.بۆ من زۆر س���ەختە ه���ۆکاری ئەم خۆکوژییە راستەوخۆ ببەستمەوە بەو دەرکردنە، چونکە من هیچ شارەزاییەکم لەژیانی ئەو منداڵە نیە. هەروەها جگە لەک���ردەی خۆکوژییەکە من نازانم ئایا ئەم منداڵە بەسێ قۆناغه کەی دیکەی خۆکوژیدا تێپەڕ بوە یا نا. ئایا پەیامی خۆکوژی بەجێهێش���توە یا ن���ا. ئایا سیماکانی خۆکوژی هەبوە یا نا. وتەو رس���تەکانی چەند رۆژی کۆتایی ژیانی

ئەو چی بوە .... هتد. ب���ەاڵم هی���چ گەرەنتیەکی���ش نیە پێمانبڵێت ئ���ەو دەرکردنە پەیوەندی ب���ەو خۆکوژیی���ەوە نیە ی���ا هۆکاری ئەوانەی شارەزاییان نەبوە. سەرەکی لەدەرونناس���ی مندااڵن���دا هەیە ئەوە بەرون���ی دەزانن کە من���داڵ جاری وا هەیە لەسەر شتی زۆر ئاسان و سەیرو س���ەمەرە دەس���ت دەداتە خۆکۆژی. ب���ۆ م���ن س���ەیر نی���ە، ئەگەرێک���ی دوای منداڵێک ئەگ���ەر بەهێزیش���ە، کەوتن لەقوتابخانە، دەرکردن، بەدزی ناساندن، تەریقکردنەوە ...هتد دەست لەلێکۆڵینەوەیەکدا خۆک���وژی. بداتە ب���اس لەمنداڵێکی کینای���ی دەکرێت کە دوای ئ���ەوەی باوکی لێی قەدەغە لەس���ەر ک���ردوە چوکلێتێک بخوات، دارێکەوە خ���ۆی فرێداوەتە خوارەوەو

مردوە. ئەمە جیهانی منداڵە.من���داڵ کاتێک خۆی لەشکس���ت یا قەیرانێک���ی دەرونیی���دا دەبینێتەوەو ئام���ادەش نی���ە بۆ یەکێک���ی دیکەی باس بکات، دەست دەداتە خۆکوژی.

لەگۆش���ەنیگای لەوانەیە قەیرانە ئەو گەورەکانەوە زۆر س���ادە بێت و بەهیچ ش���ێوەیەک پێویس���ت ب���ەوە نەکات م���رۆڤ نیگەران بێت. ب���ەاڵم گرفتی گەورە لەوەدای���ە لەناو قوتابخانەکاندا بەش���ێوەیەکی ئەم���ە کادی���رەکان پراکتیکی نازانن. وەزارەتی پەروەردەو خوێندنی بااڵ لەوەدا سەرکەوتو نەبون مامۆس���تاو بۆ من���داڵ جیهانبین���ی بەرێوب���ەرەکان ش���یبکەنەوە، بۆی���ە ش���تێکی چاوەڕوانکراوە منداڵ دەست بەخۆکوژی بکات. من وای دەبینم ئەم ژمارەیەش بەهۆی بێ لێکۆڵینەوەیی و قوتابخان���ەکان ش���ارەزانەبونی لەجیهانبین���ی خوێن���دکاران، تا دێت

زیاد دەکات.پێش���تر ئیم���ە ش���ایەدی چەندین خۆک���وژی من���دااڵن بوین ک���ە دوای لەقوتابخانەکاندا منداڵ���ەکان ئەوەی روب���ەروی کاری ناش���یرین بونەتەوە،

یەکس���ەر خۆیان کوشتوە. بۆ نمونە: کچێ���ک دوای ئ���ەوەی مامۆس���تاکان باڵویانکردۆت���ەوە کە کتێبێکی دزیوە، یەکسەر بۆ ئێوارەکەی خۆی کوشتوە. کچە خوێندکارێکی دیکە دوای دزینی ب���ڕوای مامۆس���تاکەی کتێبەکان���ی پێن���اکات و ئەویش خ���ۆی دەکوژێت. خوێندکارێکی دیکە لەسەر قۆپیەکردن بەپۆلەکاندا گەڕاندیان، بۆ ئیوارەکەی

خۆی کوشت....هتد زۆرن ک���ە حاڵەتان���ە ئ���ەم لەکوردس���تاندا، هەرگیز ویژدانی یەک دان���ە وەزیریش نەجواڵندوە بۆ ئەوەی لێکۆڵینەوەیەک���ی بێالیەن���ە بکات بۆ ئ���ەوەی بۆماندەربکەوێ���ت ه���ۆکاری ئ���ەو خۆکۆژییان���ە چی ب���ون. ئەم بەدوادانەچون���ەی وەزی���رەکان ئەگەر لەالیەک نیش���انەی ئەوە بێت ئاستی زانستی ئەوان تا ئێستا نزم بوە، ئەوە لەالیەکی تریش���ەوە ترسی وەزیرەکان

لەوەی نه بادا ئەنجامی لێکۆڵینەوەکان ئ���ەوە دەربخ���ەن دیاردەک���ە خەتای دوژمنایەت���ی ب���وەو قوتابخان���ەکان لەالیەکی لێبکەوێت���ەوە. کۆمەاڵیەتی پەرلەمانە کەمتەرخەم���ی تریش���ەوە یاس���ای س���ەرپێیانەی لەتێپەڕاندنی

وەزارەتەکان.ب���ۆ یەکەمی���ن جار لەمێ���ژوی ئەم هەرێمەدا وەزیرێک���ی پەروەردە باس ئ���ەو منداڵەی س���ەرەوە لەخۆکوژی دەکات. کاک دڵشاد لەفەیسبوکەکەی خۆیدا باس لەخۆکوژی قارەمان دەکات و وەکو چارەسەر باس لەوە دەکات نابێ هیچ مامۆس���تایەک دابمەزرێت ئەگەر بڕوانامەی کۆلیژی پەروەردەی نەبێت، هەروەها باسی بەرزکردنەوەی ئاستی س���ەرجەمی دەکات. مامۆس���تاکان خاڵەکان���ی ئەو دروس���تن و باش���ن و پەیوەندییان بەگەشەسەندنی پرۆسەی پەروەردەوە هەیە، بەاڵم کاک دلش���اد

باس���ی هیچ هەنگاوێک���ی پراکتیکی و راس���تەوخۆی نەکردوە کە پەیوەندی راس���تەوخۆی بەخۆکوژییەوە هەبێت. ل���ەم دیاردەیە پێمانناڵێت چۆن بەر

بگرین. لێکۆڵینەوە ئیجباریی���ە ئەڵبەت���ە لەیەک بەیەکی ئ���ەو حاڵەتانە بکرێت نەک ب���ۆ لەکەدارکردن و تاوانبارکردنی بەڵکو بەرێوه بەرەکان، مامۆستاکان و بۆ رونکرنەوەی هۆکارەکان بۆ ئەوەی بەرچاورونیەک بەقوتابخانەکان بدات کە پەنا بۆ ئەم جۆرە کردارانە نەبه ن. تا ئەو رادەیەی من ئاگاداربم لەوەزارەتەکەی کاک عه بدولعەی���ز تەیب���دا جارێ���ک لێکۆڵینەوەی���ەک لەس���ەر حاڵەتێکی خۆکۆژی سازدرا، بەاڵم لەبری ئەوەی بکەن، سەرپەرشتی دەرونناس���ەکان هەولێرو پ���ەروەردەی بەرێوه ب���ەری قوتابخانەکە مامۆس���تایەکی چەن���د سەرپەرش���تیان دەکرد کە هیچ جۆرە

نەبو. لەدەرونناسی ش���ارەزاییەکیان م���ن دەرئەنجام���ی لێکۆڵینەوەکەم وا لێکدای���ەوە ئ���ەوان لێکۆڵینەوەکەیان تەنه���ا بۆ مەبەس���تی ئەس���تۆپاکی قوتابخانەک���ەو وەزارەت���ی پەروەردە

کردوە. دەبێ وەزارەتی پەروەردوە کەس���ی وەزیریش ل���ەوە زاناترب���ن کە ئەگەر بەه���ۆکار ئ���ەوان لێکۆڵینەوەی���ەک بزانێت، مانای ئ���ەوە نیە تاوانبارێکی زۆر خراپ���ن. ئێم���ە ناتوانی���ن ب���ەو گۆشەنیگایەوە بەر لەم دیاردە ترسناکە بگری���ن. لێکۆڵین���ەوەکان دەب���ێ بۆ پێشکەشکردنی رێنمایی و رێگاچارەسەر بێت نەک بۆ تاوانبارکردنی مامۆستاو بەرێوبەرەکان چونک���ە ئەوان هەرگیز بەمەبەس���تەوە رەفتارێکی وا ناکەن. ئەم���ە کەمتەرخەم���ی وەزارەتە نەک

قوتابخانەکان.هی���وادارم جیهانبین���ی وەزیرەکانی داهات���و ل���ەوە گەورەت���ر بێ���ت کە لێکۆلینەوە ب���ەو مانایە نیە کە دەبێ کەس���ەکان تاوانب���ار بکرێ���ن، بەڵکو لەپێن���اوی چاککردنەوەی سیس���تمی پەروەردەییە. کەمتەرخەمیەکی دیکەی وەزیرەکانی پ���ەروەردە ئەوەیە ئەوان بەهی���چ ش���ێوەیەک پالنێکیان نیە بۆ لەخۆکوژی رێگەگرتن یا کەمکردنەوە خۆک���وژی هۆکارەکان���ی من���دااڵن. مندااڵن هین���دە زۆر نین کە نەتوانین قسەیان لەس���ەر بکەین، بەاڵم گرفتی ئێمە لەوەدایە کەپرانی مامۆس���تاکان شارەزاییەکی باشیان تێدا نیە، ئەمەش زۆر س���ەیر نیە. لەکۆتایی���دا پەیامی مامۆستایەک دەنوسمەوە کە لەهەولێر منداڵمان باس���ی خۆکوژی بەیەکەوە دەکرد: جا مامۆس���تا من چۆن بزانم کام رەفتارانە یا قس���انەی من دەبێتە ه���ۆکاری خۆک���وژی خوێندکارەکانم. ئەگەر ئ���ەوەم بزانیبایە هەرگیز ئاوام نەدەوت یا نەدەکرد. کەواتە وەزارەت پێویس���تی بەپ���الن، لێکۆڵین���ەوەی دەرونناس���ە تایبەتەکان و ئاشناکردنی هەی���ە بەرێوب���ەرەکان مامۆس���تاو

بەجیهانبینی منداڵ.

ئا: جوتیار شه ریف

له كۆمه ڵگه ی نه سری نزیك ناحیه ی عه ربه ت، قوتابخانه یه ك بڕی 65 ملیۆن دیناری بۆ خه رج ده كرێت به مه به ستی نۆژه نكردن���ه وه ی ، ب���ه اڵم دواتر له به ر كه می���ی ژماره ی خوێن���دكار ده رگای

خوێندنگه كه كڵۆم ده درێت.

مامۆستا حسێن ئیبراهیم، به ڕێوه به ری قوتابخانه ی شه هید قاسملۆ به ئاوێنه ی راگه یاند له ساڵی 2011 قوتابخانه كه یان نۆژه نكراوه ته وه و ته نها 2012 ده وامیان تێدا ك���ردوه و له مانگ���ی 12ی 2013، خوێندنگه كه یان وه زاریی ، به بڕیارێكی داخراوه و هه ر مامۆستایه ك به ته نسیب

له خوێندنگه یه كی تر دانراوه .س���ااڵنه به ه���ۆی خراپ���ی و كه میی

بین���ای كۆنی���ی خزمه تگوزاری���ی و له س���ه نته ری قوتابخانه كان���ه وه ، پارێ���زگاو قه زاو ناحی���ه كان چه ندین هه ندێجار ڕوده ده ن و دڵته زێن روداوی ك���ه لێكه وتوه ت���ه وه قوربانیش���یان زۆرینه یان له قوتابیانن. هاوكات به پێی بڕیارێك���ی وه زاره تی پ���ه روه رده هه ر خوێندنگایه ك له 15خوێندكار كه متری هه بێت، ده بێت دابخرێت و قوتابخانه ی

شه هید قاسملۆش ته نها 14خوێندكاری هه بوه و ئه م بڕیاره گرتویه تیه وه .

له په یوه ندیه كی ته له فونیدا مامۆستا پ���ه روه رده ی به ڕێوه به ری محه مه دی دینار شاره زور ره تیكرده وه 65ملیۆن بۆ ئه و خوێندنگه یه خ���ه رج كرابێت، به ڵكو پێیوابو "ڕه نگه له ده رخسته كه دا هێنده مان نوس���یبێت، به اڵم ئه و بڕه خه رجنه كراوه دیاره پاره كه ی بۆ شتی

تر یان خوێندنگ���ه ی تر خه رجكراوه ، دین���ار ملی���ۆن 65 ب���ه ئه گین���ا

خوێندنگه یه ك دروست ده كرێت".له باره ی هۆكاری داخستنه كه شیه وه ، مامۆستا محه مه د وتی ، "له به ر كه میی ژماره ی خوێندكار تێیداو به پێی بڕیاری ده رگاكه یمان پ���ه روه رده وه زاره ت���ی

داخستوه ".به ش���ێك له و كه س���انه ی ئاگاداری

له كۆمه ڵگه كه دا، نۆژه نكردنه وه ك���ه ن به گومان���ه وه ده یانپرس���ی "بۆچ���ی له م���اوه ی س���اڵێكدا خوێندنگه یه ك دابخرێت؟"، دواتر بكرێته وه و نۆژه ن ئ���ه وان هۆكاره كه ی���ان ب���ۆ ئ���ه وه ده گه ڕان���ده وه كه "لیژن���ه ی تایبه ت سه ردانی ئه و جێگا چۆڵه ی نه كردوه تا بزانێ خه رجكردنی پاره له و سنوره

پێویسته یان نا".

خوێندن(418( سێشه ممه 162014/3/4 xwindnyawene@gmail.com

منداڵەکان خۆیان دەکوژن و وەزیرەکان باز بەسەریاندا دەدەن

له شاره زور خوێندنگا یه ك به 65 ملیۆن دینار نۆژه نده كرێته وه ، به اڵم ده رگاكه ی داده خرێت

وەزارەت پێویستی بەپالن

لێکۆڵینەوەی دەرونناسە

تایبەتەکان و ئاشناکردنی مامۆستاو

بەرێوبەرەکان هەیە

بەجیهانبینی منداڵ

له سه نته ری پارێزگاو قه زاو

ناحیه كان چه ندین روداوی دڵته زێن

ڕوده ده ن و هه ندێجار

قوربانیشیان لێكه وتوه ته وه كه زۆرینه یان

له قوتابیانن

دوو قوتابی له به رده م قوتابخانه ی گوندێکدا

چه ند قوتابییه ک دوای ده وامی خوێندنیان

(418( سێشه ممه 2014/3/4 komalayatyawene@gmail.com17کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: دیاری

گی����ان له ده س����تدانی دو خوش����ك چی����رۆك و له سه یدس����ادق، خۆیدا به دوای جیاوازی گێڕانه وه ی ناڕه زایه ت����ی نیگه ران����ی و هێن����ا و زۆریش����ی لێكه وت����ه وه ، ئاوێن����ه ش ل����ه زاری له به دواداچونه كانی����دا ده ركه وتوه بۆی دراوسێكانیانه وه ، پێ����ش خوش����كه دو ئ����ه و ك����ه گیانله ده ستدانیان سۆراخی شوێنی باسی كردوه و س����یروانیان روباری خۆخنكاندنی����ان كردوه ، پۆلیس����ی قه زاك����ه ش ده ڵێ����ت، ش����وێنه واری ئه ش����كه نجه و ئازار به جه سته یانه وه

دیار نیه .

له رۆژی پێنج شه ممه 27_2_2014 ته رم����ی دو كچ له چه م����ی چه قانی دۆزرانه وه و سه یدس����ادق، ق����ه زای زۆرێ����ك ناڕه زایه ت����ی نیگه ران����ی و له خه ڵك����ی لێكه وته وه و چۆنیه تی خه ڵكی ته رمه كانیش ده رهێنان����ی

نیگه ران كردوه . )ح ، أ(، ته مه ن 20 س����اڵ و )ش ، أ(، ته م����ه ن 18 س����اڵ، ناوی ئه و دو كچ����ه بون كه به پێ����ی لێدوانی هه ندێ����ك له دراوس����ێكانیان به هۆی نیگه ران����ی له بارودۆخی ماڵه وه یان و هه ژاریی����ه وه خۆی����ان خنكان����دوه . جی����اواز چیرۆك����ی هه رچه ن����ده له باره یانه وه دروس����تده كرێت، به اڵم به وت����ه ی باوكی ئه و دو خوش����كه ، كچه كانی كێشه ی ده رونییان هه بوه ،

له به رئ����ه وه خۆیان خنكاندوه ، نه ك له به ر هۆكاری تر بوبێت و په یوه ندی

به الیه نی كۆمه اڵیه تیه وه نیه . )ش و ح( له خێزانێكی گه وره ی (10( كه س����ی بون و به هۆی ئه وه ی باوكیان باری ده رونی ته واو نه بوه و كه سێكی تر نه بوه به خێویان بكات، دایكی����ان به ده رۆزه كه ری به ش����ێك پێكه وه ناوه ، ژیانیان����ی له دارای����ی به اڵم ژیانیان وه ك پێویست نه بوه و گرفتی دارایی ژیانی سه خت كردون و ناچار )ش( س����اڵی پ����ار له پۆلی 11ی ئاماده یی ده س����ت له خوێندن

هه ڵده گرێت. به پێی وته ی یه كێك له دراوس����ێ باری به هۆی خراپیی نزیكه كانیان، داراییان و باوكیان كه هیچ ئیشێكی نه بوه ، ئه و كچانه هه ستیان به كه می خۆیان ك����ردوه و خه ڵكی جلوبه رگ و پێداویس����تی تریان بۆ كڕیون و هیچ ئه وانیش لێینه پرسیونه ته وه ، كه س كێشه یان له گه ڵ باوكیان هه بوه ، تا

سه ره نجام له ماڵ ده ركراون. هه رچه نده پێش����تر ب����ۆ ماوه یه ك له یه كێك شێڵته ره كاندا ژیاون، به اڵم دواتر به فه رمانی دادگا، پۆلیس دو كچه كه ی راده ستی باوكیان كردوه و ب����ۆ چه ن����د جارێك دۆس����یه كه یان هاتوچۆی پێكراوه و باوكیان بڕیاری ش����ێوه یه ك به هیچ ك����ه پێ����داون روبه ڕوی����ان نه بێت����ه وه ، به اڵم پاش باوكیان له گه ڵ كێشه كان ماوه یه ك ماڵه وه ی����ان س����ه ریهه ڵداوه ته وه و ناگه ڕێنه وه ، ئیدی به جێهێش����توه و

هه رچه ند بۆ م����اوه ی چه ند رۆژێك گ����ه ڕاون و له ماڵی خه ڵك����ی و له ژێر پردو كه الوه ژیاون، به اڵم رۆژی 27

شوبات، به خنكاوی له چه می چه قان دۆزرانه وه .

چه ند گیانله ده س����تدانیان، پێش

كه س����ه دراوس����ێ و الی جارێ����ك له وه باس����یان باوه ڕپێكراوه كانیان ك����ردوه ك����ه ده یانه وێ����ت به هۆی باوكی����ان و له گ����ه ڵ كێش����ه یان چاره سه رنه بونی كێشه ی هه ژارییان، ئه و ه����ه روه ك بخنكێنن، خۆی����ان ئه و لێوه كرد باس����یان دراوسێیانه ئه وه یانكردوه ، كچان����ه پرس����یاری به حری سیروان له كوێیه "ده مانه وێت خۆم����ان فڕێبده ینه ن����اوی و خۆمان

نه جات بده ین".س����ه باره ت به و ج����ۆره روداوانه و به هار له كوردستان، ژنان كوشتنی مونزیر رێكخه ری گروپی ژیان باسی له وه كرد كه به رده وامن له ئاشكراكردنی كوشتنه كه یان و هۆكاری روداوه كه و راگه یاند، به ئاوێن����ه ی له لێدوانێكی "گیانله ده س����تدانی ئ����ه و دو كچه و ج����ۆری ده رهێنانیان، س����وكایه تی بو به ژنان و هاواڵتیانی كوردس����تان، چونك����ه به هه مانش����ێوه ی ئ����اژه ڵ مامه ڵه ی����ان له گه ڵك����ردن له كات����ی

ده رهێنانی ته رمه كانیان".ده زگا حكوم����ه ت و مونزی����ر به به رپرس����یار په یوه ندی����داره كان ده زانێ����ت و پێیوای����ه كه مته رخ����ی ج����ۆره ل����ه و روداوی حكومه ت����ه شێڵته ره ش����ی ئ����ه و ده بینرێ����ت و به كه متره خه م زانی كه پێش����تر ئه و

دو كچه ی داڵده دابو.له ئێس����تادا ش����ه ش منداڵ����ی تر له خێزانه ك����ه ی ئ����ه و دو خوش����كه هه ژارییه وه به ه����ۆی ماونه ت����ه وه و له ژیانێكی بێبه ش����ن و له خوێن����دن

به هار ده ژی����ن، دژواردا س����ه خت و مونزیر باسی له وه شكرد، "پێویسته حكومه ت و رێكخراوه كانی پاراستنی مندااڵن به هانای ئه و مندااڵنه ی تره وه بێن كه له خێزانه ك����ه دا ماونه ته وه و بیانپارێزن چونك����ه به هۆی خراپی ب����اری دارایی و بارودۆخ����ی باوك و دایكیان، له به رده م مه ترسیدان و دور

نیه هه مان چاره نوسیان هه بێت".هه رچه نده دواخستنی ئاشكراكردنی هۆكاری گیانله ده س����تدان و چۆنێتی ده رهێنانی ته رمه كان نیگه رانی الی هاواڵتیان و رێكخراوه كان لێكه وته وه ، به اڵم حه كیم عه زی����ز، به ڕێوه به ری ئ����ه وه ی سه یدس����ادق، پۆلیس����ی ئاشكراكرد كه پێشتر باوكی كچه كان له بنكه ی پۆلیسی حه سار، سكااڵی ئاگاداركردوه تۆماركردوه و پۆلیسی له دیارنه مان����ی كچه كان����ی ، بۆیه تا ئێس����تا ك����ه س تۆمه تب����ار نیه به و كه یس����ه و ده س����تگیركردنی خاڵۆی كچ����ه كان په یوه ندی به كه یس����ێكی

تره وه هه یه نه ك ئه و دو كچه . ه����ۆكاری له ب����اره ی هه روه ه����ا راگه یاندن����ی كوش����تنه كان و به ئاوێنه ی ئ����ه وه ی ئه نجامه كانیان زانیاریانه ی ئ����ه و "به پێی راگه یاند له راپۆتی لێكۆڵینه وه كان به ده ستمان ش����وێنه وارێكی هی����چ گه یش����توه ئه ش����كه نجه و ئازار به جه سته یانه وه دیارنی����ه و ه����ۆكاری مردنه كه ی����ان به ه����ۆی خۆخنكاندنه وه ی����ه ن����ه ك ئه وه ی كه باس ده كرێت به فیشه ك

كوژرابن".

ئا: هاوكار حسێن

كوشنده ی به نه خۆشییه كی توشبون له پڕب���ون ش���ێرپه نجه و وه ك فیلمێكی س���ه ره كی به كاراكت���ه ری چاره ن���وس دو "س���ه ركه وتو"، بون هه رگی���ز به خه یاڵی ئ���ه و كچه باریكه ڵ���ه دا نه ده هات، به اڵم چه رخی فه له ك به جۆرێك س���وڕا، ش���یالنی توش���ی هه ردوكیان كرد. سه ره نجام نه خۆشیه كه ی ده رفه تی ئه وه ی نه دا، دوه م چاره نوسی به رهه می ش���یالن ببینێ���ت، چونك���ه كاتێ���ك خه اڵتی ئه و ده مێك پێبه خشرا، سه ركه وتنی

بو له ژێر گڵدا بو.

ش���یالن بوره���ان، یه كێ���ك ب���و له وانه ی له كۆتاییه كانی ساڵی 2012، ب���ه رده وام له گه ڵ دایكی���دا ناوبه ناو سه ردانی نه خۆشخانه ی هیوای ده كرد له س���لێمانی ، كه ئه م نه خۆشخانه یه به ش���ێوه یه كی س���ه ره كی تایبه ت���ه

نه خۆش���یه كانی به چاره س���ه ركردنی شێرپه نجه . هه مو ئه وانه ی ده یانبینن بۆیان روننه بو خۆی نه خۆش���ه یان دایكی یان دێن بۆ دیده نی نه خۆشێكی دیكه ، چونكه ش���یالن به ڕوخس���ارو ش���ێوه ی خۆگۆڕین���ی ، له كیژێك���ی نازدار ده چو كه خۆی بۆ ئاماده بون

له ئاهه نگێكی ناوازه رازاندبێته وه . له راستیدا نه خۆشه كه شیالن خۆی بو كه توش���ی ش���ێرپه نجه ی خوێن بوبو، له هه ره جۆره قورسه كه شی كه به وته ی پزیشكه كانی نه خۆشخانه كه ، چاره س���ه ركردنی ت���ا ڕاده ی مه حاڵ

ئه سته م بو. غه فور نه وش���یروان د. به وت���ه ی نه خۆش���یه كانی پس���پۆڕی ره شید، شێرپه نجه ی خوێن كه خۆی له نزیكه وه شیالنی نه خۆشیه كه ی سه رپه رشتی ك���ردوه و تا دواین س���اته كانی ژیانی به رده وام چاودێریی كردوه ، له باره ی "به داخه وه وتی ، نه خۆش���یه كه یه وه نه خۆش���یه كه ی شیالن له جۆری ئه ی

ئێم ئێڵ بو، سه ره تا به هۆی وه رگرتنی چاره س���ه ری كیمیایی���ه وه بۆ ماوه ی پێنج مانگێك باش بوه ، به اڵم دوباره سه ریهه ڵدایه وه و ئه مجاره چاره سه ری

ئه سته م بو". ش���یالن كیژێكی بااڵبه رزو كه مێك الواز ب���و، له دایكبوی س���اڵی 1992 ب���و تا قۆناغ���ی هه ش���تی بنه ڕه تی خوێندبو، له كاتی به سه ربردنی دواین س���اته كانی ته مه نی له نه خۆشخانه ی بڕی���ارده دات وه ك كاراكته ری هیوا، س���ه ره كی له فیلمی "دی���اری "دا رۆڵ ببینێ���ت، هه رچه ن���ده ئه و پێش���تر هیچ ئه زمونێكی له وش���ێوه یه ی نه بو، گه وره س���ه ركه وتنێكی توانی به اڵم توانی فیلمه كه ش به ده س���تبهێنێت و خه اڵتی ئاڵتونی له س���ه ر ئاستی 140

واڵت مسۆگه ر بكات. كاتێك ستافی فیلمه كه ده یانه وێت مژده ی ئه م س���ه ركه وتنه و خه اڵته كه بهێن���ن بۆ ش���یالن و دێن���ه ماڵه وه ، دایكی شیالن، پێیانده ڵێت: "كچه كه م

ده مێكه گیانی له ده س���تداوه "، به اڵم خه اڵته كه یان لێوه رده گرێت و ئێس���تا وێنه یه كی ش���یالندا له پاڵ له ماڵه وه

له شوێنێكی تایبه تدا هه ڵواسراوه . س���اڵ، 55 عوم���ه ر، نه ج���ات دایكی ش���یالنه و ب���ه رده وام تا كاتی گیانله ده ستدانی له گه ڵی بوه ، ئێستا تاكه ش���تێك كه ل���ه دوای كچه كه ی به جێنه هێنانی ده خ���وات، بۆ داخی خه ون���ی كچه كه یه تی ك���ه به رده وام حكوم���ه ت حه زده ك���ه م وتویه ت���ی به تایبه تی واڵت، ده ره وه ی بمنێرێته ب���ه رده وام ش���یالن هیندس���تان. به گاڵته وه به دایك و سێ خوشكه كه ی تری وتوه : "ئه گه ر بچمه هیندستان، خاڵێك له ناوچه وان���م ده كوتم و جلی

هیندیش بۆ ئێوه ده هێنمه وه ". س���تافی پزیش���ك و كاتێ���ك نه خۆش���خانه ی هیوا له و خۆزگه یه ی ئه وان ئاگادارده كرێن���ه وه ، ش���یالن ل���ه وه ی بێهیواب���ون هه رچه ن���ده ره وانه كردنی شیالن بۆ هیندستان هیچ

سودێكی هه بێت، به اڵم بۆ به دیهێنانی ئه م خه ونه ی ده كه ونه خۆو له ماوه ی مانگێكدا ته واوی پێداویستیه كانی بۆ

ئاماده ده كه ن. له م لینکه دا به ش���ێک ل���ه فیلمی "دی���اری"ی خراوه ت���ه ڕو ک���ه تیایدا یارمه تی چه ند هاوڕێیه ک ده یانه وێت شیالن بده ن به سه ر نه خۆشییه که یدا http://www.youtube.com/ بێ���ت: زاڵ

watch?v=HmZnthMOAMQ#t=13

به وت���ه ی دایك���ی ، 10 رۆژ پێ���ش به رده وام ش���یالن گیانله ده ستدانی ، وش���ه ی ت���رس له س���ه ر زاری بوه و وتویه تی : "ده ترس���م"، دوای 3 رۆژی دیك���ه ، ئیت���ر زمانی ش���یالن له گۆ ده كه وێ���ت و ته ندروس���تی به ته واوی س���ه روبه نده دا ل���ه و تێكده چێ���ت، كۆمپانیای���ه ك ته له ف���ۆن ده كات بۆ خێزانه كه ی شیالن بۆ ئه وه ی خۆیان بۆ سه فه ری هیندستان ئاماده بكه ن،

به اڵم ئه و كاته كار له كار ترازاوه .

د. نه وش���یروان و د. دۆس���تی ، كه نه خۆش���خانه كه یه ، به رێوه ب���ه ری ته ئكیدیان له وه كرده وه ، خێزانه كه ی ش���یالن ره تیانكردوه ت���ه وه جارێكی دیك���ه چاره س���ه ری كیمیای���ی ب���ۆ ئه مه ش هۆكاری به كاربهێنرێت، هه ر سه ره كی تێكچونی ته ندروستی شیالن بو به و ش���ێوه كتوپڕه . ئه م وتانه ی پزیش���كه كان له الیه ن دایكیش���یه وه خۆی���ان ك���ه پشتڕاس���تكرایه وه ئاماده نه بون جارێكی دیكه ش���یالن

چاره سه ری كیمیایی وه ربگرێته وه .ژیانیدا، چركه س���اته كانی له دواین ش���یالنی الو ته نها یه ك پرس���یاری له دایك���ی ك���ردوه ك���ه ئێس���تاش ب���ه رده وام له گوێی���دا ده زرنگێته وه : "دای���ه بۆ چاكنابم���ه وه ؟"، به اڵم تا ساتی گیانله ده س���تدانی ، نه دایكی و نه پزیشكه كانیش توانییان وه اڵمێكی

دڵڕازیكه ری بده نه وه .

دو خوشكه كه ی سه یدسادق پێش روداوه که : روباری سیروان له كوێیه ، ده مانه وێت خۆمان نه جاتده ین

شیالن، ئه و كچه ئه كته ره ی شێرپه نجه رێگه ی نه دا نۆبه ره كه ی ببینێت

گیانله ده ستدانی ئه و دو

كچه و جۆری ده رهێنانیان

سوكایه تی بو به ژنان و هاواڵتیانی كوردستان، چونكه

به هه مانشێوه ی ئاژه ڵ مامه ڵه یان

له گه ڵكردن له كاتی ده رهێنانی

ته رمه كانیان

هیچ شوێنه وارێكی ئه شكه نجه و ئازار به جه سته یانه وه

دیارنیه و هۆكاری مردنه كه یان

به هۆی خۆخنكاندنه وه یه نه ك ئه وه ی كه باس ده كرێت

به فیشه ك كوژرابن

سه ره تا به هۆی وه رگرتنی

چاره سه ری كیمیاییه وه بۆ ماوه ی پێنج مانگێك باش

بوه ، به اڵم دوباره سه ریهه ڵدایه وه و

ئه مجاره چاره سه ری ئه سته م بو

ئه و خه اڵته ی فریای نه که وت شیالن بورهان

جێگ���ری عوشش���اقی جەم���ال ڕۆژنامەنوس���ان و س���ەرۆکی وەقفی نوس���یاران، ک���ه راوێژکارێک���ی نزیک گوله ن و که سێکی کاریگه ره له بزوتنه وه ی خزمه ت )ئ���ه و بزوتنه وه ی���ه ی گولەن رێبه رایه تی ده کات(، لەگەڵ دەستەی مرۆڤ���ە ژیرمەندەکان���دا ک���ە لەالیەن له بیروڕای ب���ۆ گوێگرت���ن دەوڵەتەوە هاونیش���تیمانیان سەبارەت به پرۆسەی ئاش���تی دروس���تکراوه ، بۆ ماوەی دو ئەنادۆڵدا به ناوەن���دی نی���و مان���گ و گەڕاوەو س���ەبارەت به پڕۆسەی ئاشتی لێکۆڵین���ەوەی ک���ردوە. ئ���ەو لێرەدا دەرب���ارەی بۆچون���ە جیاوازەکانی نێو ئاشتی پڕۆسەی بۆ هاونیش���تیمانیان ئاگربەس���ت عوشش���اقی دەدوێ���ت، وەک هەنگاوی س���ەرەتایی پڕۆس���ەی ئاش���تی تەماش���ا دەکات، لەوالشەوە ڕەخن���ە دەگرێ���ت ل���ەو دەنگۆیانەی به دژایەتیکردنی لەوێ سەبارەت لێرەو بزوتنەوەی خزمەت بۆ پڕۆسەی ئاشتی

دەبیسترێن.

هەیە دەنگۆی���ەک دواییان���ە ب���ەم ک���ە گوای���ە "بزوتن���ەوەی خزمەت دژ به پڕۆسەی ئاش���تییە"ڕای ئێوە لەسەر ئەمە چییە؟ خزمەت،هیچ کاتێک له هیچ ئاشتی و جێیەک دژبه هیچ پڕۆسەیەکی چارەسەر نەبوەو نابێت؟

ئاشتییەک دژایەتی هەرگیز خزمەت ناکات کە خوێنێکی سی ساڵە له ڕشتن بوەستێنێت، بۆیە خزمەت دژ به پرۆسەی ئاش���تی و چارەس���ەر نیی���ە. ب���ەاڵم ترەوە،بەش���ێوەیەکی گشتی لەالیەکی خزمەت له پەنا ئ���ەوەی تەبایە لەگەڵ بنەماکانی پڕۆسەی ئاشتی، ڕەنگە وەک حاڵەتێکی تەواو سروش���تی لەهەندێک بواردا ڕەخنە و نیگەرانی خۆشی نیشان بدات. پێویستە بە وردی لەمە ڕابمێنین.له تورکیادا تێڕوانینێکی هەڵە هەیە کە بگرە تەنها پێش���نیارێکیش سەبارەت کردن دژایەتی ئاشتی وەک به پڕۆسەی بۆ تەواوی پڕۆسەکە تەماشا دەکرێت. کێش���ەکان و چارەس���ەرکردنی ب���ۆ سەرکەوتنی پڕۆسەی ئاشتی هەنگاوی پێویس���تی ترهەن کە دەبێت بگیرێنە بەر، ئەمانەش لەکەس پەنهان نین.

چ هەنگاوێک؟ له بنەڕەتدا کۆمەڵێک هەنگاون کە بۆ هەموان ئاش���نایە. گەر چارەسەرێکی بنەڕەت���ی و کۆتای���ی بۆ ئەم کێش���انە ئامان���ج بێ���ت دەبێ���ت لەس���ەرەتادا بچی���ن ب���ەدەم داواکاریی���ە مرۆی���ی و یاسایی و س���ەرەتاییەکانی تەواوی برا لەهەرچوارالی واڵتدا. کوردەکانمان���ەوە به تەنها ئاگربەس���ت لەگ���ەڵ گروپێکی دیاردا هەنگاوێکی گرنگە بۆ چارەسەر بەاڵم بەس نییە. بێگومان کۆتایی هاتنی کاروانی تەرم هێنان���ەوە لەچیاکانەوە دڵخۆش���ییە. وە ش���ایانی ش���تێکی پێویس���تە بەوپەڕی هەس���تییارییەوە پاراس���تنی ئەو دەس���تکەوتە هەوڵی بدرێت،ب���ەاڵم ئەمە بەتەنه���ا ناتوانێت گەرەنتی چارەسەری هەمیشەیی بکات. قسەکردنیش سەبارەت بەکورتییەکەی به شتانێکی لەم شێوەیە واتای دژایەتی ناگەیەنێت بۆ پڕۆسەی ئاشتی و دەبێت به زوتری���ن کات فاکتەرانێکی تری وەک

مافە فەرهەنگییەکان بۆ ئەم گفتوگۆیانە زیاد بکرێت.

کەوابێت ئ���ەو دەنگۆیانە کە دەڵێن جامی���ع }جەماعەت{ دژ به پڕۆس���ەی ئ���ەو بەچ���ی پش���تیوان ئاش���تین

قسانەدەکەن؟ وەک بەڵگ���ە ب���ۆ ئەمە س���ەرنج بۆ )STV(هەندێک زنجیرە فیلمی کەناڵیڕادەکێش���ن. ئەو بابەتانەی لەدرامای دراماکان���ی ش���ەفەقەت و گ���ردی بێگومان نیش���اندەدرێت. هاوشێوەیدا دەکرێت ڕەخن���ە لەزنجیرە فیلمەکانی )STV( یاخ���ود بنەماکانی���ان بگرین. م���ن خۆم ڕەخن���ەم هەیە ب���ەاڵم ئایا بۆچ���ی ئەوان���ەی ئەم���ە وەک بەڵگە نیش���ان دەدەن، هیچ ناڵێن سەبارەت بەو زنجی���رە هاوش���ێوانەی لەکەناڵی دەوڵەتیی )TRT(ەوە پەخش دەکرێت؟ زنجی���رە )TRT(دا له کەناڵ���ی فیلمێ���ک هەب���و الب���را، ب���ەاڵم ل���ەو زنجیرەیەش���دا کە هێنراوەتە ش���وێنی ش���تانی هاوش���ێوە بونی���ان هەی���ە.پێکدادان وەستاوە دەوترێت"له چیاکان کەچی لەشاشەی)STV(دا بەردەوامە" کەواتە خزمەت دژە لەگەڵ پڕۆس���ەی ئاش���تیدا.جا ه���ەروەک چ���ۆن م���ن ناتوان���م و ڕێ بەخۆم ن���ادەم کە بڵێم ><جەن���گ له چیاکان وەس���تاوە بەاڵم کەواتە بەردەوامە لەشاشەی)TRT(دا پڕۆس���ەی لەگ���ەڵ دژە حکومەت���ە ئاش���تی<< وە پاڵپش���ت به ش���تێکی ل���ەم ش���ێوە نایەم نیش���انەی پرس بخەم���ە س���ەر دڵس���ۆزی حکوم���ەت ه���ەر لەپڕۆس���ەکەدا،هەرواش خوێندنەوەی���ەک بۆ تێڕوانینی خزمەت دەرب���ارەی پڕۆس���ەی ئاش���تی تەنها )STV(زنجیرەیەکی بنەمای لەس���ەر نە ڕاس���ت دەردەچێت و نەڕێک دەبێت لەگەڵ ویژدان وخودی ڕاستیدا. تێڕوانینی مامۆستا فه تحوڵاڵ گولەن بۆ پڕۆسەی ئاشتی چۆنە؟ ئ���ەو لەم چاوپێکەوتنەی دواییش���دا زۆر ئەنجامی���دا )BBC(دا لەگ���ەڵ بەڕون���ی تێڕوانینی خ���ۆی لەمبارەوە خس���تەڕو. ئ���ەوەی خس���تەڕو کە دە کرێت بۆچارەس���ەری کێشەکان لەگەڵ بیروڕا بکرێ���ت و دانیش���تن پەکەکەدا ئ���اڵ و گ���ۆڕ بکرێ���ت. له کاتێک���دا کە ئ���ەو بۆچون���ی خۆی بەڕونی نیش���ان دەدات،چ لەم ڕێپۆرت���اژەی )BBC(و لەگەڵ پێش���وتری لەچاوپێکەوتنی چ هەولێر،ئیدی چاپی ڕوداوی ڕۆژنامەی دەنگۆنانەوە س���ەبارەت به دژایەتی ئەو بۆ پڕۆس���ەی ئاش���تی دورە لەویژدان و بگ���رە لەالیەن هەندێک���ەوە ڕەفتارێکە بەنیازێکی ش���اراوەوە ئەنجام دەدرێت. ئەوەتا دەڵێت"لەپەنا پاراستنی شکۆی دەوڵەتدا بێگومان دەکرێت دیدار لەگەڵ هەموان���دا بۆچارەس���ەری کێش���ەکان ئانجام بدرێ���ت" دەکرێت ئەمەش وەک بۆچونی تایبەتی ئەو تەماش���ا بکرێت. بزوتنەوەی���ەک کە لەس���ەرو ١٦٠ واڵتی ش���تێک هەبێت،تاکە جیهاندا چاالکی کەپێویس���تیەتی بریتیە له ئاسودەیی و متمانە.بۆی���ە ئاس���ایش و ئاش���تی و گردبونەوەیەک کەئەم چوار بنەمایە وەک چاالکییەکان���ی بنەڕەت���ی مەرج���ی

لەگ���ەڵ دەبینێت،دژ وەس���تاندنەوەی هەرجۆرە چاکس���ازی و چارەسەرێک چ لەتورکیادا چ لەهەر واڵتێکی تری دونیادا ش���تێکی پێچەوانەیە لەگەڵ سروشتی ش���تەکان و مایەی زیانە ب���ۆ بیرەکان. بەاڵم ئەگەر کەس���انێک سەرسەختانە جەخ���ت لەوە بکەنەوە کە چارەس���ەر )PKK(لەگ���ەڵ لەڕێکەوت���ن تەنه���ا دا قەتی���س بوەت���ەوە، ئەوا ش���تێکی سروش���تی دەبێ���ت کەهەندێک الیەن کۆمەڵێ���ک تێروانینی جی���اوازو بگرە رەخنەشیان هەبێت. وەک دەبینیت من دەڵێ���م دەکرێت هەیانبێت نەک ئەوەی ک���ە هەیان���ە. پێویس���تە لەوەبڕوانین کە مامۆس���تا فه تحوڵاڵ لەچارەسەری کێش���ەی کوردا چی دەڵێت دەربارەی زمان و شوناس���ی براکوردەکانمان. ئەو به زمانی پ���ەروەردە فەراهەمکردن���ی دایک بۆ ب���را کوردەکانمان لەم واڵتەدا پاڵپشتی دەزانێت و دروست بەکارێکی پێویستییەکی ئەمەش وەک دەکات.وە دادپەروەربون نیشان دەدات . جاچۆن مامۆس���تا کەس���ێکی وەک دەکرێ���ت فه تحوڵ���اڵ کە پش���تیوانی له خوێندن و پ���ەروەردە دەکاتەوە بەزمانی کوردی،

دژی چارەسەری کێشەی کوردبێت؟!

کەوایە بۆچی ئەم دەنگۆیە دروس���ت دەکرێ���ت کەخزم���ەت دژبەپڕۆس���ەی چارەسەری ئاشتییانەیە؟

نامەوێ���ت ل���ەو ب���ارەوە گریمان���ە بوژێنم بەاڵم پێویس���تە ئەوە بڵێم کە کەس���انێکەوە لەالیەن دەنگۆیانە ئەم دەجورێن���ەوە کەدەیانەوێت له بایەخی خزمەت ک���ەم بکەن���ەوە و لەبەرچاوی ئەمەش بکەن. ناش���رینی کۆمەڵگەدا لەڕێ قۆس���تنەوەی هەس���تی ئەو برا کوردانەمان���ەوە ئەنج���ام دەدەن ک���ە ڕوبەڕوی س���اڵە بەدرێژای���ی چەندین دڵ ش���کان و هەس���تیاری بونەت���ەوە. )PKK( لەوالش���ەوە س���ەرکردەکانیپڕۆسەی به دوێندراوی دەس���ەاڵت کە ئاش���تی دەبین و هەروەه���ا بەدەپەش وەک نوێنەری سیاس���ی ک���وردەکان، ڕەخنەگرت���ن لەدەس���ەاڵت و الوازبونی پڕۆس���ەکە هەڵوەش���اندنەوەی وەک

یاخود زیان پێگەیشتنی لێکدەدەنەوە و بەجۆرێک لەجۆرەکان ئەمە دەڵێن کە نابێت دەس���ەاڵت ڕەخنەی لێبگیرێت، ئەگەری���ش بریاربێت ڕەخن���ە بگیرێت ئەوا ئێمە ئەو کارە دەکەین. بۆ نمونە ب���اس لەوەدەک���ەن کەله ڕوداوەکان���ی پاڕکی گێزیدا کوردەکان بەشدارییەکی چاالکیان نەبوە.بەاڵم من وابیردەکەمەوە کە ڕاستە بەش���ێوەیەکی ڕێکخراوەیی بەش���داری کردن نەبوە بەاڵم لەس���ەر ئاس���تی تاک ک���وردەکان بەڕێژەیەکی ل���ەو هەب���وە ئامادەیی���ان گرن���گ

ڕوداوانەدا. ئ���ەوە بو ئەو کات بەدەپە بۆالوازکردنی هەوڵێک ڕوداوەکانی وەک له ئێستاش���دا و لێکدایەوە، حکوم���ەت سەبارەت بەو ڕەخنانەی کە بزوتنەوەی خزم���ەت لەم���اوەی ئ���ەم دو مانگەدا ئاڕاس���تەی دەس���ەاڵتی دەکات،ئەوان بێزاری نیشان دەدەن.

بۆچارەسەری ڕۆژنامەنوسان وەقفی کێشەی کورد چ کارێک ئەنجامدەدەن؟ ئەوانەی دەنگ���ۆی دژایەتی خزمەت بۆ پڕۆسەی ئاشتی هەڵدەبەستن، ئەو چاالکییانەی وەقفەکە کە بۆ چارەسەری کێشەی کورد ئەنجامی داون پشتگوێ دەخەن و بایەخی پێنادەن. ئێمە س���ێ گردبونەوەی ڕاس���تەوخۆمان سازداوە، جاری یەک���ەم له تورکیا و دواتر جارێک له ئەنق���ەرە. جارێکی���ش لەهەولێ���ر و باب���ەت لەوگردبونان���ەوەدا چەندی���ن کێشەی به چارەس���ەرکردنی سەبارەت کورد لەس���ەر مێ���زی گفتوگۆ تاوتوێ ئ���ەم گردبونانەوەدا لەتەواوی کراون. کێش���ەکانی تایب���ەت به زمان���ی دایک شوناس دەستنیشان کراون و بۆکۆمەڵگا خراونەتە ڕو. وەقفی ڕۆژنامەنوس���ان و نوس���یاران زۆر لەپێ���ش ئ���ەوەوە کە ب���ەڕوی کورد و کران���ەوە حکوم���ەت کرانەوەی دیموکراتی و پڕۆژەی برایەتی

ئاشکرا بکات،هەستاوە بەو کارانە.

لەگ���ەڵ س���ەردانەکانتان لەکات���ی دەستەی مرۆڤە ژیرمەندەکان بەناوەندی ئەنادۆڵدا،ئ���ەو کتێبان���ە چیب���ون کە وەرتان گرت؟ هەڵس���ەنگاندنەکانم دەزانن ئێوەش تایبەتە به مانگەکانی نیس���ان و مایس و حوزەیرانی س���اڵی ڕاب���ردو لەوکاتەدا بەش���ێکی خەڵکی تورکی���ا کەلەنێوان ی���ەک ب���ۆ %٣٣ دەبون،وات���ە ٢٧%لەس���ەر س���ێی هاواڵتی���ان بۆچونیان ک���ە ><حکومەتی بو بەش���ێوەیەک باش���و کاری ئێس���تا ت���ا ئاکەپ���ە سودمەندیان بۆمان کردوە،جاهەرچەندە س���ەرچاوەی دواندن���ی)PKK( وەک کەمێک کێش���ەکان چارەس���ەرکردنی بەاڵم وادی���ارە گران���ە بەالمان���ەوە ک���ە ش���تانێک هەی���ە کە س���ەرۆک و انشاالله دەیزانن،بۆیە حکومەتەکەمان کۆتاییەک���ەی خێردار دەبێ���ت. ئەم کەس���انە ت���ا ڕادەیەک���ی زۆر بێ هیچ مەرج و داواکارییەک پش���تگیری پارتی دەس���ەاڵتیان دەکرد.لەپەن���ا ئەمانەدا کەس���انێک هەب���ون ک���ە س���ەرباری پشتگیریان بۆ ئاکەپە بەاڵم کۆمەڵێک مەرجیان بۆ پشتگیری کردنی پڕۆسەکە ٢٠% دەوروب���ەری هەبو.ئەمان���ەش تاقمە بۆچونیان وەهابو کە دەبون.ئەم بێگومان دەبێت پڕۆسەی ئاشتی بەڕێوە بچێت و ڕژانی خوێن بوەس���تێت بەاڵم ئەگ���ەر له کۆتایی پڕۆس���ەکەدا بڕیاری لێخۆش���بون بۆ س���ەرکردەی زیندانی کراوی )PKK( وات���ە عبدالله ئۆجەالن له قەندیل )PKK( لێپرسراوانی یاخود دەربکرێت، ئەگەر بەشی باشوری واڵت لەهەر ڕێیەک���ی وەک هەرێمی فیدراڵی یان ه���ەر ڕێیەکی ت���رەوە لێمان جیا ببێت���ەوە ئەوا ئێم���ە قەبوڵی ناکەین. ئەو بەرچاوی بەش���ێکی لەوالش���ەوە هاواڵتییە کوردانەش کە ئێمە لەگەڵیان

دواین دەیانوت ئەگ���ەر لەکۆتایی ئەم پڕۆسەیەدا بڕیاری لێبوردن بۆ ڕێبەری بزوتنەوەی سیاس���ی کورد، ئۆجەالن و ئەوانەش دەرنەچێت کە بۆ پاراس���تنی زمان و شوناسمان چونەتە قەندیل ئەوا پڕۆسەی ئاشتی ناتوانێت بەردەوام بێت.

پڕۆسەی ئاشتی له ئێستادا چ واتایەک دەگەیەنێت؟ ئەوەی له ئێستادا پڕۆسەی ئاشتی پێ لەبواری پڕاتیکیشدا پێناسە دەکرێت و پەی���ڕەو دەکرێ���ت. زیات���ر جۆرێک���ە له پڕۆسەی ئاگربەست. بێگومان ئەمەش زۆر گرنگە بەاڵم تەنها هەنگاوی یەکەمە پێویس���تە هەنگاوانەی کۆمەڵ���ە لەو کە لەبیرنەکەین ئەوەش بنرێت.ئەبێت ش���تانێک کە جێی نیگەران���ی ئەوانی دییە هەمان ئەوش���تانەیە کە داواکاری کوردەکانە. بۆیە ڕێکخس���تنی سازش لەم بوارەدا ئاسان نییە. کاتێک ویستی کەسێک مایەی گومانی کەسێکی ترەو هەردوکیشیان هاواڵتی یەک واڵتن ئەو کات بەدەرەنجام گەیشتن هەوڵێکی زۆر

گەورەی دەوێت.

بۆئ���ەو چیی���ە هەڵس���ەنگاندنتان بانگەشانەی کە دەوترێت کورد لەدوای س���ی مارتەوە دەس���ەاڵتی ئۆتۆنۆمی

ڕادەگەیەنێت؟ من الیەنگری ئەوەم کە کوردەکان بتوانن بەت���ەواوی بیروبۆچونی خۆیان دەس���ەاڵتی بەمەس���ەلەی دەربب���ڕن ئۆتۆنۆمیش���ەوە. خۆبەڕێوەب���ەری و بێگوم���ان وەک داخوازییەک���ی ئازادی بی���روڕا دەبێ���ت بتوانن ئەم���ە بڵێن. ب���ەاڵم داواکارییەک���ی لەم ش���ێوەیە ناکرێ���ت بەدیبهێنرێت. ترس���ی ئەوەم له ئەگەرێک���ی وەه���ادا ک���ە هەی���ە کوردەکان���ی تورکیا لەس���ەرەتاییترین مافە مرۆیی و ئیس���امەکانیان بێبەش بکرێ���ن. چارەس���ەری کێش���ەی کورد لەتورکی���ادا تەنه���ا پەیوەس���ت نییە بەچارەسەرکردنێکی هەرێمی له خاکێکی کارێکی وەه���ا دەبێ���ت دیاریک���راودا. بکرێت کە چارەس���ەر بێت بۆ تەواوی ک���وردەکان، له ئەدیرنەوە بۆ دیاربەکر و له ئەس���تەنبوڵەوە بۆ مانیس���ا. وە گەر نا ئ���ەو ج���ۆرە داواکاریانەی ئێس���تا دەکرێ���ن ڕەنگە کوردی ش���وێنانی تر بخاتە کێشەوە. بەاڵم ئەگەر سبەینێ و لەداهات���ودا وەک ئەوەی له ئیس���پانیا و دەس���ەاڵتی هەی���ە ئینگلت���ەرادا خۆبەڕێوەبەری لەوە دەربچێت کە وەک هەڕەش���ە تەماش���ا بکرێت، ئەو کاتە دەکرێت ئەوە بەدی بهێنرێت. کوردەکان دەس���ەاڵتی به دەس���تهێنانی ماف���ی ئۆتۆنۆمی���ان هەی���ە ب���ەاڵم وا دەبینم له ئێستادا هەم زیان به کوردەکان و هەم

زیان به تورکەکان بگەیەنێت. هێشتا لەس���ەرەتای چارەسەرێکی بنەڕەتیداین بۆ کێش���ەی کورد. بەڕای من کلیل���ی چارەس���ەریش به دیوێکدا ڕۆژئاوایە. واتە کوردس���تانی سوریایە. ئەو شێوازەی ئەو پارچەیە بەرەو ڕوی دەڕوات ڕاستەوخۆ پەیوەندیدارە لەگەڵ

چارەسەری کێشەی کورد له تورکیا

رۆژنامه ی زه مانی تورکی

تایبه‌ت)4١8( سێشه ممه 4/٣/٢٠١4 18

ئایا فه تحوڵاڵ گولەن دژی کێشەی کوردە؟گفتوگۆیه‌ک‌له‌‌گه‌ڵ‌راوێژکارێکی‌نزیکی‌گوله‌ن

ژوری بازرگانی و پیشه سازی هه ولێر م����اوه ی هه ش����ت س����اڵه كۆنگ����ره ی ژوره كه ش ئه ندامان����ی نه به س����توه و گله ی����ی له س����ه رۆكی ژوری بازرگانی و چه ند كه سێك ده كه ن، به هۆی ئه وه ی به رژه وه ندییان هه ی����ه له و بارودۆخه ، بۆیه نایانه وێت كۆنگره ببه س����ترێت، ه����اوكات ئاماژه ب����ه وه ش ده كه ن كه "گه نده ڵی " له كاره كانی ژوره كه دا بونی

هه یه .

هێمن مامه ند، هه ولێر:

ئازاد ده ب����اغ ب����ازرگان و ئه ندامی ژوری بازرگانی و پیشه س����ازی هه ولێر له وباره یه وه بۆ ئاوێنه وتی ، "به داخه وه

زیاتر له هه شت ساڵه كۆنگره ی ژوری بازرگانیه كان نه كراوه و ئه وانه ی ئێستا س����ه رۆكی ژوری بازرگانی و ده سته ی به رێوه بردن����ن، له پێن����او به رژه وه ندی خۆی����ان نایانه وێت كۆنگ����ره ئه نجام

بدرێت".

وتیش����ی "به داخه وه جگه له وه ی كه س����ه رۆكی ژوری بازرگانی و ئه ندامانی شه رعیه تیان به رێوه بردن ده س����ته ی ده كرێت و ناحه قی ه����اوكات نه ماوه ، ده س����ه اڵته كانیان كه س����ێك چه ن����د قۆرخكردوه و هه رخۆیان ئیفاد ده كرێن و جگه ل����ه وه ش كۆمه ڵێ����ك خه ڵكیان كردۆت����ه ئه ندام����ی ژوری بازرگان����ی ك����ه فه رمانبه رن و هی����چ په یوه ندیان

به بازرگانیه وه نییه و سااڵنه ش هه ریه ك له و ئه ندامان����ه ئابونه یه ك ده ده ن كه له شه س����ت و پێنج هه زار كه متر نییه و كه س����یش نازانێت ئ����ه و پاره یه چی

لێدێت".

ه����اوكات له یس خه ف����اف بازرگان و به ئاوێنه ی بازرگان����ی ژوری ئه ندامی بازرگانی و ژوری راگه یاند"س����ه رۆكی بازرگانییان ژوری كه س����ێك چه ن����د كۆمپانیایه كیان قۆرخكردوه و وه ك����و خۆیان به رژه وه ن����دی ب����ۆ لێكردوه و به كاریده هێن����ن و كه س لێی����ان رازی

نییه ".

س����االر س����لێمان یه كێكی تره له و

ل����ه ژوری گله یی ك����ه بازرگانان����ه ی بازرگانی و پیشه سازی هه ولێر ده كات و ده ڵێ����ت " پێویس����ته به پێی یاس����ا چوار س����اڵ جارێ����ك كۆنگره ی ژوری بازرگانی و پیشه س����ازی ببه س����ترێت، به اڵم ماوه ی هه ش����ت س����اڵه كۆنگره كه ده س����ته یه ی ئه م نه به س����تراوه و هه یه خۆیان چه سپاندوه و كورسیه كه به رن����اده ن له كاتێكدا كه ئه وان به پێی

یاسا شه رعیه تیان نه ماوه ".

ئاوێنه چه ند جارێك په یوه ندی كرد به دارا جه لیل خه یات س����ه رۆكی ژوری بازرگانی و پیشه س����ازی هه ولێر، به اڵم

وه اڵمی په یوه ندیه كه ی نه دایه وه .

عه بدولواحید ته ه����ا وته بێژی ژوری بازرگانی و پیشه سازی هه ولێر سه باره ت به نه به س����تنی كۆنگ����ره وت����ی "به ڵێ راسته ماوه ی هه ش����ت ساڵه كۆنگره نه به ستراوه ، به اڵم له به رئه وه ی ژوری بازرگانی و پیشه سازی هه ولێر ئه ندامه له یه كێتی ژوره بازرگانیه كانی عێراق و مه سه له ی كۆنگره په یوه ندی به وانه وه هه یه كه ئه وان كۆنگره یان نه به ستوه ، بۆیه سه رۆكی ژوری بازرگانی هه ولێرو ده سته ی به رێوه بردن ماوه ی هه شت

ساڵه ماونه ته وه ".

به وته ی عه بدلواحید ژوری بازرگانی ٣٠ ه����ه زار ئه ندامی هه ی����ه و ئابونه ی سااڵنه له سه ر چوار پله دابه شكراوه ،

پله ی چ����واره م ٦5 ه����ه زار ده دات و پل����ه ی یه كه میش ١5٠ ه����ه زار دینار ده دات، ئه و بڕه پاره یه ش بۆ خه رجی بازرگان����ی و ژوری "فه رمانبه ران����ی كردنه وه ی پێش����انگاو هاتنی میوانان خه رج ده كرێت، هه ر بڕه پاره یه كیش

كه ماوه پرۆژه ی پێده كه ین".

سه باره ت به پرسی فرۆشتنی ڤیزه ش عه بدولواحی����د وت����ی "ژوری بازرگانی كڕین و فرۆش����تنی به ڤیزه وه نه كردوه ، بازرگانیه كان و له رێگ����ه ی ژوره به اڵم كونس����ڵخانه كان ڤیزه ی بۆ بازرگانان بۆ كردون و، ئاس����انكاری وه رگرتوه و ئ����ه و پاره ی����ه ش بۆتێون����ی ڤیزه كه

وه ریده گرێت".

ژوری بازرگانی و پیشه سازی هه ولێر ماوه ی هه شت ساڵه كۆنگره ی نه به ستوه

ئەگەر له کۆتایی پڕۆسەکەدا بڕیاری

لێخۆشبون بۆ سەرکردەی زیندانی کراوی )PKK( واتە

عه بدواڵ ئۆجەالن یاخود لێپرسراوانی )PKK( له قەندیل

دەربکرێت، ئەگەر بەشی باشوری واڵت لەهەر

ڕێیەکی وەک هەرێمی فیدراڵی یان هەر

ڕێیەکی ترەوە لێمان جیا ببێتەوە ئەوا ئێمە

قبوڵی ناکەین

جەمال عوششاقی

(418( سێشه ممه 2014/3/4 19تایبه‌ت

ww

w.a

we

ne

.co

m

ونبون * ناســـنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )ئاوات حسـام الدین

ته یب( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئــاوێنه .* ناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )مسعود كـریم سـواره (

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئــاوێنه .* ناســـنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )به خـتیـار حـه مـه صـابـر

احمد( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئــاوێنه .* ناســـنامه یه كی ژوری بازرگانـــی ســـلێمانی ونبـــوه به ناوی )ره وه نـــد مجـید اســــماعیل( هه ركـــه س دۆزیـــه وه بیگه ڕێنێتـــه وه بـــۆ پرســـگه ی ئــاوێنـــه . * ناســـنامه یه كی ژووری بازرگانی ســـلێمانی ونبوه به ناوی )ابـوبـكر مـعروف

عبـدالله ( هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئــاوێنه .

لێبکه ینه وه پێویسته جه ختی ئه وه ی لێکدانه بڕانــــی بواره كانــــه. ســــه رباری ده رکه وتنیــــان وه ك جیــــاواز، هه مــــو ته واوکه ری له په یوه ندیه كــــی بواره كان پتــــه ودان، گه رچــــی هه ندێکجــــار وه ها یه كتربن. رکه بــــه ری کــــه ده رده که ون ئــــه وه ی له شــــێوازی هونــــه ری ئه ندرێ واڕهۆڵدا روده دات له بواری ته كنه لۆجیا و میدیاشــــدا روده دات. وه ك چۆن وارهۆل هونه ری له چێژی چینی بااڵوه گۆڕی بۆ هه موان، ئامانجی زانست و ته كنه لۆجیاش ئه وه یه که هه مو به رهه مهێنراوه كانی بۆ هه مــــوان بێت له پێناو قازانج و ســــودی زیاتــــر. ئه وه ی لــــه م بــــواره دا ده بێت به تایبه ت بمێنێتــــه وه مافی خاوه نداری ئینتلێکچواڵه. کاتێک که سێک داهێنانێک ده هێنێته ئاراوه ئه وا ئه و که سه خاوه نی ئه و داهێنانه یه بۆ که ســــی تر نیه به بێ ره زامه ندی ئه و به رهه می بهێنێته وه. ئه م بواره له گه ڵ چیندا مایه ی مشتومڕێکی زۆره. چونکه چین ئابوری کۆپیکردنه،

نه ک داهێنان.بــــه اڵم هه ندێک بــــواری ته کنه لۆجیا کارده كــــه ن. جیــــاواز به شــــێوازی ته قه مه نیه. چه ک و بواری دیاریترینیان به قه یران، ته قه مه نی وابه سته یه چه ك و هێز. ملمالنێی ئاســــایش، مه ترســــی، بــــه اڵم له ڕوانگه ی ئه مریــــکا و رۆژئاواوه هه روه ها وابه سته یه ئه مانه ســــه رباری به بواری تریشــــه وه. یه کێک له دیارترین بواره كان نه وته. کاتێک ئه مریکا بڕێکی زۆر نــــه وت ده كڕێــــت لــــه ده ره وه، ئه وا ده بێت مشــــوری ئه وه بخوات که چۆن ئه و پاره یه ی که له ناوه وه ی واڵت چوه ته ده ره وه بهێنرێته وه ناو واڵته وه. چه ک و ته قه مه نــــی یه کێکــــه لــــه م ئامرازانه ی که به و واڵتانه ده فرۆشــــرێت که نه وت به رهه مده هێنن، که له رێگایه وه به بڕێکی زۆر ئه و پاره یه ده گه ڕێته وه بۆ ناو واڵت.

بازرگانی چــــه ك و ته قه مه نی له ئه مریکا پاش ئایزنهاوه ر تایبه تدایه. له دۆخێکی ســــه رکه وتنی جه نگــــی جیهانــــی دوه م یه كــــه م که س بــــو که هوشــــیاری دایه ئه مریکیه كان له مه ترسی بااڵده ستی ئه م که رته. به اڵم ئــــه وه ی ناتوانرێت نکوڵی لێبکرێت رۆڵی ئه م که رته بو له بوژانه وه و به هێزکردنی هه ردو بواری کار و داهێنانی زانستی له رۆژانی جه نگی جیهانی دوه مدا له ئه مریکا که زه مینه ی ئه وه یان سازان پاشان ئه مریکا به ئاسانی ببێته یه كێک

له زلهێزه كانی جیهان.

چۆنێتی سه پاندنی بااڵده ستی ئه مریکاگه ر ئامانجی ســــه ره كی سیاســــه تی ســــه پاندنی ئه مریــــکا ده ره وه ی هه ژ مونیه تی ئه مریکایه به ســــه ر دونیادا ئامانجێکی وه ها به دڵنیاییــــه وه ئــــه وا گــــه وره چه ندین شــــێوازی جیــــاوازی هه یه. ئه وه ی له ســــه ره وه پێشــــانماندا ئامرازه كان بون. لێره دا ئه م شــــێوازانه ده خه ینــــه به رچــــاو که ئــــه و ئامرازانه به کارده بــــات. به مانایه كی تر چۆن ئه و هێــــز و توانایانــــه ی که ئه مریــــکا وه ك واڵتێک هه یه هه مو بخرێته گه ڕ له پێناو

سه پاندنی هه ژ مونیه تی ئه مریکادا.به گشــــتی ســــێ قوتابخانه ی فیکری

له ئارادان.قوتابخانه ی ئیمپراتۆریه ت: الیه نگرانی ئــــه م قوتابخانه یه وه های به باش ده زانن که ئه مریکا دونیا وه ك ئیمپراتۆریه تێکی خۆی ببینێت و مامه ڵه ی له گه ڵدا بکات. به و مانایه به رپرسیارێتی بگرێته ئه ستۆ ده رباره ی چۆنێتــــی به رێوه چونی دونیا له هه مو ئاســــتێکدا له هه مو جێگایه كدا. نێگــــری و هــــاردت له کتێبی ناســــراوی ئیمپراتۆریه تــــدا وه هــــای ده بینــــن ئه م قۆناغــــه له ئارادایــــه و له ئه نجامدا دونیا هه مو ده کاته یه ک. که هه نگاوێک ده بێت

بۆ یه كخســــتنی چینی کرێکاری جیهان یان ئه وه ی ئه وان پێیده ڵێن مه ڵتیتیود. به اڵم ئه مــــه جگه له خه یــــاڵ پاڵویه ك هیچی تــــر نیــــه. ئه مریکا گــــه ر وه ك ئیمپراتۆریه تێکیــــش مامه ڵه بکات ئه وا دونیا به رێوه ده بات له پێناو هه ژمونیه تی ئه مریکادا نه ك له پێناو چاکه ی دونیادا.

بریتیــــه قوتابخانــــه دوه م له به ئه مریکاییکردنــــی دونیا. الیه نگرانی ئه م قوتابخانه یه وه هایان پێباشــــه که ده ستوه رداته گشت جێگاکانی ئه مریکا دونیا له پێناو هێنانه ئارای سیســــته می سیاسی هاوشێوه ی سیسته می سیاسی به ئه مریکاییکردنی پاشــــان ئه مریــــکا و قوتابخانه یه ئــــه م هه وادارانی دونیــــا. هه ندێــــک جار وه هــــا خواســــتی ئــــه م قوتابخانه یــــه ده رده بــــڕن وه ك ئه وه ی ئه رکێکــــی ئه خالقــــی ئه مریکــــی بێت. بۆ نمونــــه ده ڵێن ده بێــــت ئه مریکا دژ بێــــت و دیکتاتــــۆره كان به سیســــته مه باڵوبکاته وه. به دونیــــادا دیموکراســــی هه وادارانی ئه م قوتابخانه یه له ئێســــتادا له زۆر جێگای له پاشه کشــــێدان چونکه دونیــــا البردنی دیکتاتــــۆر نه بوه هۆی له دۆخی باشــــتر هاتنه ئــــارای دۆخێک )له ڕوانگه ی دیکتاتۆریه ت ســــه رده می

ئه مریکاوه(.ســــێیه م قوتابخانــــه کــــه له هه موان کاریگه رتــــره قوتابخانــــه ی یــــاری هێز یان هاوســــه نگی هێزه. هه وادارانی ئه م قوتابخانه یــــه بڕوایان وه هایه که ده بێت بــــه رده وام له نه خشــــه ی هێز و ئه مریکا الیه نه کانــــی دونیا بنواڕێــــت، له هه وڵی دروســــتکردنی پێگه و الیه نگر و دۆستدا له سه رهه ڵدانی رێگه گرتن له پێناو بێت، هه رهێزێکــــی نه یــــار که ببێتــــه مایه ی به به رژه وه ندیه كانــــی زیانگه یانــــدن ئــــه م قوتابخانه یه ئه مریکا. الیه نگرانی زیاتــــر واقیعبینن، بــــه وه ی که ئه مریکا

نه ده توانێت ببێتــــه ئیمپراتۆریه ت و نه به ئه مریکاییکردنی له هه وڵــــی ده بێــــت دونیادا بێت به ڵکو ده بێت له دونیایه كی ناســــه قامگیردا له هه وڵــــی ملمالنێــــی و له پێنــــاو بێــــت هێــــزدا هاوســــه نگی ئه مریکا. به رژه وه ندیه کانی پاراســــتنی یاری هاوســــه نگی هێز یاریه کی ئاڵۆزی به رده وام گۆڕاوی پڕ له مه ترســــیه. له م یاریه دا دۆست و دوژمن بونی نیه. رۆڵ و پێگه ی واڵتێک وابه ســــته نیه به واڵته كه ته نهــــا خۆیــــه وه به ڵکــــو له هه مانکاتدا به واڵتــــان و هێزه کانــــی ده وروبه ری. بۆ نمونه کاتێک ئه مریــــکا نه یاری نه یاری کورده ئــــه وا گرنگی کورد زیاد ده كات، کاتێک ئه مریکا دۆســــتی نه یاری کورده ئــــه وا ســــه نگی کورد کــــه م ده كات. بۆ نمونه له کوردی باشــــور و باکور بنواڕه له دیدی ئه مریکاوه. هاوسه نگی هێز ته نها په یوه ست نیه به واڵتانی ده رودراوسێوه به ڵکو راســــته وخۆ په یوه ســــته به گشت جیهانــــه وه: بۆ نمونــــه قه یرانی ڤێتنام یه كێک بو له هۆکاره كانی هێنده گوێنه دان به کورد له حه فتاکان، له کاتێکدا ملمالنێی سۆڤیه ت و دۆسته كانی هۆکاری بنه ڕه تی

نزیکبونه وه ی کورد و ئه مریکابو.

کورد له گراند ستراتیژی ئه مریکاداو ه ك ده بینین که ئه مریکا له هه مو دونیا به یه ك یه كــــه ده ڕوانێت. ئه مه ش مانای وه هایه هیچ واڵتێک ناتوانێت پێگه یه كی له سیاســــه تی هه بێــــت ســــه قامگیری ده ره وه ی ئه مریــــکا، به تایبــــه ت ئه گه ر هاتو ئه و واڵته له ده ره وه ی رۆژئاوادا بو. واڵتانی رۆژئــــاوا له دۆخێکی تایبه تدان، ئه وان به بێ هیــــچ گۆڕانکاریه كی گه وره هه میشــــه دۆســــتی ئه مریــــکان. بونی رێکخراوێکی وه ك ناتــــۆ گه ره نتی ئه وه ئــــه كات. به پێی ئه م گراند ســــتراتیژیه ئه مریکا به ئه مری واقیــــع ناچاره زیاتر

سیاسه تی هاوسه نگی هێز په یڕه و بکات له بری ئه و دو جۆره سیاســــه ته که ی تر. هاوسه نگی هێز یانی گۆڕانکاری به رده وام، هه وڵــــی به هێزکــــردن و الوازکردنی ئه م واڵت و ئه و واڵت، بایه خدان به ناوچه یه ك بۆ ماوه یه ک و بایه خدان به ناوچه یه كی تر

بۆ ماوه یه كی تر.ئــــه وه ی وه ها ئه كات کــــه ناوچه یه ك جێــــگای بایــــه خ بێت هــــۆکاری، هێز، مه ترســــی، وزه، بازاڕ، رێــــڕه و پانتایی ملمالنێیه. به پێی ئه م واقیعه کورد گه ر بیه وێت په یوه ندی له گه ڵ ئه مریکادا باش بێــــت ئه وا بڕێکی که می بڕیاری چۆنێتی ئه و په یوه ندیه له ده ست کورددایه. بڕی په یوه ندی چۆنێتــــی چاره نوس و زۆری کــــورد و ئه مریکا وابه ســــته ویه به دۆخی

ناوچه یی و جیهانی.له سه رده می بۆشدا ئه مریکا له قۆناغی به ئه مریکایکردنــــی به ئیمپراتۆربــــون و دونیــــادا بــــو. کورد ســــودمه ند بو له م پرۆســــه یه چونکه راســــته وخۆ ئه مریکا نه یارێتی عێراق و ئێران سوریای ده كرد. ئه مــــه ش له ئه نجامدا بــــوه هۆی هاتنی ئه مریــــکا بۆ ناوچه كــــه و البردنی رژێمی ســــه دام. به اڵم ئه م سیاسه ته له هه ردو ئاستی مرۆیی و ئابوریدا زیانی به ئه مریکا گه یاند، ئێســــتا ئه مریکا له گه ڕانه وه دایه بۆ قۆناغی هاوسه نگی هێز، که هه میشه ئه گه ری زۆره به زیانی کورد بشکێته وه. چونکه هاوسه نگی هێز یانی هه وڵدان بۆ رونه دانی هیچ گۆڕانکاریه ک له نه خشه ی ســــایکس- پیکۆدا. ئه و نه خشه یه پێش

هه مو شتێک گۆڕێکی قوڵه بۆ کورد.

ڕه خنه ی هه ژمونیه تی ئه مریکیبه گشــــتی دو جــــۆر ڕه خنــــه هه یــــه ڕه خنه یه كی ئه مریکــــی: له هه ژمونیه تی سیاسی و ڕه خنه یه كی ئه خالقی. ڕه خنه ی سیاسی له الیه ن چه پی سۆڤیه تیه وه که

له کاتێکدا دژ به هه ژمونیه ت نیه به اڵم دژ به هه ژ مونیه تی ئه مریکایه. ئه م ڕه خنه یه هیــــچ به هایه كــــی نیه چونکــــه ئه وه ی پێیهه ڵده ستێت ڕه خنه نیه به ڵکو زیاتر بانگه شــــه ی سیاســــی و پڕوپاگه نده یه. ڕه خنــــه ی ئه خالقی له وێوه ســــه رچاوه ده گرێت که هه ژ مونیه ت له هه ر شێوازێکدا بێت، ئایا له شێوازی ده ستێوه ردان یان خۆسه پاندن یان هاوسه نگی هێز رێگریه له گه شه ی ســــه ربه خۆ و ئازادی گه النی تر. له روی ئه خالقیــــه وه ئه م ڕه خنه یه به جێیه به اڵم زیاتر یوتوپیاییه. چونکه هه وڵی واڵتان بــــۆ فراوانکردنی پانتایی قه ڵه مڕه ویان هه رگیز کۆتایی نایه ت. به م پێیه هه ژ مونیه ت سروشــــتی ده سه اڵتی ده وڵه ته. له هه مانکاتدا ئه گه ر له دونیادا هێزێکی بااڵ نه بێت پشتیوانی سیسته می جیهانی بکات ئه وا بازرگانی و ئاڵوگۆڕی ناچێت. به ڕێــــوه له دونیادا شــــتومه ك به کورتی ئه وه ی پێیده ڵێن سیســــته می جیهانگیــــری داده ڕمێت. دونیای ئه مرۆ به بێ جیهانگیــــری توانای به رێوه چونی نابێت. گه ر هه ژمونــــی ئه مریکی خراپه ئــــه وا نه بونی خراپتــــره. ئه م نه بونه ش دو جــــۆره یان نه بونــــی ئه مریکا و بونی هێزێکی تر وه ك چین یان روســــیا، که بااڵیــــی هه رالیه كیــــان زۆر زۆر خراپتر ده بێــــت له ئه مریکا. یــــان نه بونی هیچ هێزێکــــی جیهانــــی که ده بێتــــه هۆی دروستبونی کۆمه ڵه هێزێکی گه وره که به رده وام له ملمالنێدا ده بن له ناوخۆیاندا بۆ بااڵده ستی، بۆ نمونه جه نگی سارددا که دونیا دابه شــــکرابو به سه ر دو به شدا دژ به یــــه ك. گــــه ر کورد له ســــه رد می هه ژمونی ئه مریکادا زۆر سودمه ند نه بێت ئه وا له سه رده می هه ژمونی هه ر هێزێکی تردا، جگــــه له یه كێتــــی ئه وروپادا ]که له ده ستداوه[ بونی سه رده می هه ژمونی

زۆر زیان لێکه وتو ده بێت.

چەندە زۆریی باران الی مرۆڤی ســــەرمایەیەکی مۆدێرنە پێــــش کۆنکرێت بوو، ئەوەندەش زۆریی کات الی مرۆڤــــی مۆدێرن دەبێت

به سەرمایەیەکی نەبینراو. کۆنــــدا له ســــەردەمانی کات بــــوو، خودایــــی دیارییەکــــی لەگەڵ هاتنــــی مۆدێرنەدا دەبێت به کەرەســــەیەک بــــۆ بازرگانیی و پــــارە پەیداکــــردن. کاتەکانــــی کرێــــکاران دیاریدەکرێــــن و کار وەکــــو چینێکــــی نوێ شــــەڕی گەورە بــــۆ کەمکردنــــەوەی ئەو کاتژمێرانــــە دەکەن کە ئیشــــی تێدا دەکەن. دیارە ئەم شــــەڕە، ملمالنێی ئینســــانە بۆ رزگاربوون گەڕانەوە سیســــتەم و له ژیانــــی بــــۆ جیهانی ژیان. بەم چەشــــنە بەپیشەســــازیبوون و پرۆســــەی ن و د کــــر ە تیز ا کر ۆ بیر

لەم کۆمەڵگا و بەعەقاڵنیکردنــــی قۆناغە نوێیەشدا بەدیگیتاڵبوونی پەیوەندییەکانی ئینسان، چەمکی ئینســــانی مۆدێرنی بەرهه مهێنا؛ هێشــــتا گەرچــــی ئینســــانێک بەتــــەواوی له جەبری سروشــــت و ئاییــــن رزگاری نەبــــووە، کەچی دەکەوێتە ژێــــر جەبرێکی ترەوە، خودی تۆتالیتێربوونی جەبــــری

کات خۆی.ئەو خاڵــــەی بۆ مــــن جێگای باسە، پەیوەندی نێوان پرۆسەی بەنەتەوەبوون و کاتە. ئایا کات چ

رۆڵێک له پرۆســــەی دروستبوونی یەککاتیــــی ئینســــانەکانی نــــاو دەگێڕێت و رووبەرێکی جوگرافیدا چۆن ژیانی ئەم ئینسانانە دەکات به یەک؟ ئایا کات چ پەیوەندییەکی به دەوڵەتــــەوە هه یــــە و بەتایبەت به دەوڵەتــــی نەتــــەوەوە؟ ئایــــا دروســــتبوونی چەمکــــی نەتەوە چەندە پەیوەندی به پرۆسەی کار و بەعەقاڵنیکردنی بیرۆکراسیبوون و نــــاو ئینســــانەکانی ژیانــــی کۆمەڵگایەکەوە هه یە، کە فۆرمی کاتــــی رێکخســــتنی جیــــاوازی ئینســــانەکان پێکدەهێنــــن؟ ئەم پرســــیارانە چ پەیوەندییەکیــــان به ژیانی کۆمەڵگای ئێمەوە هه یە، ئایا ئێمــــە دەتوانیــــن به خۆمان بڵێین نەتــــەوە، بەو مانایەی کە کۆمەڵگایەکین خاوەن یەک شوێن کات و یەک تێگەیشتنین بۆ زەمەنی خۆمان؟ ئایا کۆمەڵگای سیاسیی ئێمە هیچ وێنایەکی بۆ کات هه یە عەقاڵنی و پرۆســــەیەکی وەکــــو پێکهێنانی بۆچی بیرۆکراسیی؟ حکومەت یان پێکنەهێنانی له کاتی خۆیــــدا هیچ کێشــــەیەک نییە بۆ سەرۆکی هه رێم و پەرلەمان و پارتە کۆمەڵگاکەشمان؟ سیاسییەکان و ئایا پێدانی مووچە له کاتی خۆیدا به رێزگرتــــن پەیوەندییەکــــی چ لــــه کات و کەرامەتی ئینســــانەوە هه یە؟ هه ندێــــک له وەاڵمەکان بۆ

بەشی دووەهه م بەجێدەهێڵین.

واتە هەوڵی بۆ دزەکردن بەرەو ناوەوەی »مرۆڤـــی دواکەوتو«، بۆالی هەســـتەکان و بیرکردنەوە و تێڕوانینی. واتە دوورکەوتنەوەی لـــەو تیورییـــە مەتریالیســـتییە ڕووتانە کە دواکەوتـــن تەنیـــا وەک کۆمەڵێـــک ژمارەی ئابووری و سەرژمێر و پێوانەکردنی ئەژمارکراو سەیر دەکەن. هەڵبەت دواکەوتن بەر لەوەی هەلومەرجێکی بێت، دەرونی هەلومەرجێکی مێژوویی و ئابوورییە، بەاڵم تێگەیشتن له خودی »دواکەوتن« بەبێ تێگەیشتن لەو مرۆڤەی لەو نەکردەیە. کاری لەدایکدەبێت هەلومەرجەدا دەبەستێتەوە پرسی »دواکەوتن« حیجازی به پرســـی »مرۆڤ« ـەوە. لێرەوە له تەواوی کتێبەکەیدا بۆ خەســـڵەتە سایکۆلۆژییەکانی مرۆڤـــی »دواکەوتو« دەگەڕێـــت. به بڕوای ئـــەو له کۆمەڵـــگا خۆرهەاڵتییەکانی ئێمەدا، سایکۆلۆژیای دواکەوتن گرێدراوی تێگەیشتنە له »سایکۆلۆژیای مرۆڤی شکستە« »بڕوانە : مستەفا حیجازی. دواکەوتنی کۆمەاڵیەتی. دەروازەیـــەک بـــۆ ســـایکۆلۆژیای مرۆڤـــی شکســـتە. المرکـــز الپقافی العربـــی. چاپی نۆهـــەم. 2005. ل 11«. مرۆڤـــی دواکەوتو الی حیجازی له دۆخێکـــی قەیراناویدا دەژی کـــە ناچاریدەکات بەردەوام بۆ هاوســـەنگی بگەڕێت، بۆ پنتێک تێیدا فشـــارەکان وردی نەکـــەن و میکانیزم گەلێـــک بگرێتە بەر کە هەڵبێت و خـــۆی بپارێزێـــت. حیجازی ئەوە ناشارێتەوە کە یەکێک له هۆ سەرەکییەکانی بایەخدانـــی به »مرۆڤـــی دواکەوتـــو« ئەو توانـــا گـــەورە و توندەیە کـــە له کۆمەڵگای دواکەوتودا بۆ »توندوتیژی« هەیە »هەمان سەرچاوەی پێشـــوو. ل12«. لێرەوە خودی لێکۆڵینەوەکـــەی حیجـــازی چەندە دەکرێت بـــۆ ســـایکۆلۆژی لێکۆڵینەوەیەکـــی وەک

»مرۆڤـــی شکســـتە« تەماشـــای بکەیـــن، هێنـــدەش لێکۆڵینەوه یەکە بۆ تێگەیشـــتنی پۆتێنســـیالیتەیتی بەهێـــزەکان و ئەگـــەرە توندوتیژی و تەوژمە بینراو و نهێنییەکانی له ناو کە ستراکتوری سۆسیۆلۆژی و سایکۆلۆژیدا، به بڕوای مـــن بایەخێکی گرنگتر و جێگایەکی تایبەتی دەبەخشێتە تێزەکانی ئەم نوسەرە. یەکێـــک له بۆچوونـــە گرنگەکانـــی حیجازی ئەوەیە کە ئەوانـــەی وادەبینن ڕیزبەندبوون له ڕێکخســـتنی سیاســـیدا دەتوانێت نیشانە له دواکەوتـــن، دوورکەوتنـــەوە بـــۆ بێـــت به هەڵەداچـــوون. حیجـــازی دەڵێـــت کـــە ڕێکخراوبوون و خۆڕێکخســـتن له چوارچێوەی نەزمێکی سیاســـیدا، یان کەســـانگەلێک کە مێژوویەکیـــان له پراکتیکی سیاســـیدا هەیە، مەرج نییـــە له کۆتەکانی دواکەوتن ڕزگاریان زۆرجار به پێچەوانـــەوە بەڵکـــو بووبێـــت، دەبینین کە بااڵترین پلەکانی تیوریزەکردنی فیکـــری به جۆرێکـــی بەرچـــاو به بااڵتریـــن پلەکانـــی دواکەوتـــن له ئاســـتی پراکتیکدا، تێکـــەڵ دەبێت »هــــ . س. پ . ڵ 16«. واتە ئەو خورافەتـــەی کە گوایە تێکەڵبوون به کایەی سیاســـی و ئیشکردن له چوارچێوەی هەیکەلێکی ڕێکخراوەیدا بۆ خۆی دەشـــێت نیشـــانە و بەڵگە بێـــت لەســـەر خەبات دژ به دواکەوتـــن، الی حیجـــازی هیچ نییە جگە له تێزێکی خورافی کـــە ڕەنگە پێچەوانەکەی تەواو ڕاســـت بێت. نەک هەر ئەوە به بڕوای یان دەوڵەمەندبـــوون مەســـەلەی حیجازی ئاوەدانی ڕۆڵێکی ئەوتۆ گرنگ له ســـڕینەوەی نیشـــانەکانی دواکەوتنـــدا نابینن. دواکەوتن کە ســـایکۆلۆژییە، عەقڵی و دەرکەوتەیەکی دەستکاری ســـەتحی کۆمەڵگا، هیچ شتێکی

گرنگی تێدا ناگۆڕێت. »ماویەتی«

سیاسه‌تی‌ده‌ره‌وه‌ی‌ئه‌مریکا...‌پاشماوه‌

کات‌و‌نەتەوه‌...‌پاشماوه‌ ستەمی‌خۆرهەاڵتی‌و...‌پاشماوه‌

له هەر واڵتێکی تـــردا دەرهێنەر به بودجەی بەرهەمهێنەرێـــک )کۆمپانیایەکـــی کەرتـــی تایبـــەت( فیلمێک دروســـت دەکات کە باش یان خراپبونەکەی تەنها له ئەستۆی گروپێکی بچوکدایـــە و زیانێکـــی ئەوتـــۆی کۆمەاڵیەتی )النیکەم لەڕوی بودجەوە( دروســـت ناکات، بەاڵم ئەوکاتـــەی لە واڵتی ئێمە پارەیەکی زۆر بەدەستی لەوســـەر وەردەگرین و له حکومەت بەتاڵ هەم له ئاســـتی هونەری و هەم له ئاستی پیشەســـازی دەگەڕێینەوە، ئیدی کێشـــەکە له کێشـــەی ناوەندێکەوە دەبێتەوە کێشەیەکی گەورەتر بۆ کۆمەڵگا. چونکە بیرمان نەچێت پارەی حکومەت پارەی خەڵکە. بەمجۆرە ئەمە پێیدەوترێت پارە بەفیڕۆدان و بەڕێوەبەرایەتی سینەما درێغی نەکردوە لەم پارە بەفیڕۆدانانە.

پارە بەفیڕۆدانێک کە بەوپەڕی سەرسوڕمانەوە بـــۆ ســـینەماکارەکانیش )وەک تـــاک( هیچ پرســـیارێکی ئەخالقی دروست ناکات! )ئایا دروستکردنی قوتابخانەیەک له گوندێک باشتر نییە له دروســـتکردنی فیلمێکی لەمجۆرە بێ ئەنجام؟!(. سیستمی سینەمایی هەر واڵتێک بەمجـــۆرە بەڕێوەدەچێت: هیـــچ حکومەتێک ئامـــادە نییە بێ دەســـتکەوتی هونەریی یان پیشەســـازی ، پارە هەڵبڕژێتە بەردەم نوخبه ئێمەدا لە واڵتی ســـینەماییەکەی . کارگێڕییە کە حکومەت هیچ چاوەڕوانییەکی نییە ) کە دەبـــێ هەیبێت( مەتەڵێکی گەورەیە هێشـــتا ســـینەماکارەکان و بەڕێوەبەرایەتی ســـینەما دەڵێن: حکومەت هاوکاری ســـینەماکارەکان

ناکات!

زیاد له چەند ساڵە چاودێریی دۆخی سینەما دەکـــەم له کوردســـتان، تەنهـــا لەبەرئەوەی ســـینەمام خـــۆش دەوێت و دەزانـــم کە ئەم هونەر/پیشەســـازییە دەتوانێـــت بەشـــداری بـــکات له کەمکردنەوەی برینەکانی ئەم واڵتە، بەاڵم ڕاشکاوانە بڵیم: هەلومەرجی سینەمای کوردســـتان، جگە له بەفیڕۆدانـــی پارە، هیچ خێرێکی دیکـــەی بۆ ئـــەم نەتەوەیە نەبوە. له هیچ شـــوێنێکی ســـەر ئەم زەوییە، له هیچ واڵتێکی دنیادا نەبوە، حکومەت لێپرسینەوە نەکات له ناوەندە کارگێڕییەکانی و نەپرســـێت ئاخـــۆ ئـــەم ناوەندانـــە چ خێرێکیـــان هەیە بـــۆ واڵتێک کـــە له هەمو کات زیاتـــر تینوی

سینەمایەکی زیندو و بەهێزە. دۆخی بەڕێوەبەرایەتی سینەما بەجۆرێکە،

کـــە دەرهێنەرانیش بونەتـــە تەواوکەری ئەم خەمســـاردییە ترسناکە. ئەوەندەی من قسەم لەگـــەڵ دەرهێنـــەرە الوەکانی کوردســـتان/ســـلێمانی کردبێـــت، ئەوانیـــش یـــان هیچ ڕەخنەیەکیان نەبوە، یان نایخەنەڕو بۆ ئەوەی دڵی بەڕێوەبەرایەتی سینەما گەرد نەیگرێت، نـــەوەک بـــۆ فیلمـــی داهاتویـــان بودجەیان پێ نـــەدەن! بەمجـــۆرە ئێمـــە له بازنەیەکدا دەخولێینەوە کە کەس نازانێت کێ، بەڕاستی کێ، دەبێت لەســـەر ئەم دۆخە بێتەدەنگ؟! چونکـــە ئەوانەی کە دەبێ قســـەیەک بکەن، خۆشـــیان، وەک باسکرا، ئەم کەمتەرخەمییە

بەرهەم دەهێننەوە.هەرچەنـــدە نازانـــم کـــێ بەرپرســـە و کێ دەتوانێ لێپرسینەوە لەم سیستم و عەقڵییەتە

کارگێڕییـــە بـــکات، بـــەاڵم بەڕێوەبەرایەتی ســـینەما بەم دۆخەوە، نەک هـــەر خزمەتی له کوردســـتان نایکات نەکردوە و ســـینەمای )ســـلێمانی ( بگرە بۆتە ڕێگرییەکی گەورەش لەبەردەم گەشەکردنی مەعریفەی ڕاستەقینەی ســـینەما. چونکـــە بمانـــەوێ یان نـــا، هەر هەنگاوێکی سینەمایی له کوردستان پێویستی به النیکەمـــی پارە هەیە و ئەم ناوەندەش بۆتە ڕێگرێـــک لەوەی ئەم بودجەیـــە دابەش بێت بەسەر پنتە مەعریفییە جیاوازەکان و ناوەندە ئەڵتەرناتیڤەکانـــدا. ڕەنگە هەر ئەمەش بێت ناوەنـــدی دیکـــە )بۆ نمونە ماڵی ســـینەما( دیســـان به بەهانەی ســـینەماوە دروستبون و کەچی ئەوانیش هەمان دۆخ درێژە پێدەدەن. ئەگـــەر ئەم دۆخـــە درێژەبکێشـــێت )کە

وادیارە درێژە دەکێشێت( هیچ ئومێدێک نییە جگە له دروســـتکردنی جوڵەیەکی سینەمایی ئەڵتەرناتیڤ، چەنـــد کۆمیدیایەکی گەورەیە، لە واڵتێکـــدا کە ســـینەمای نییە و له ســـینەما تێنەگەیشـــتوە، بیر له سینەمای ئەڵتەرناتیڤ بکەینەوە! بـــەاڵم وادیارە هـــەر دەبێ بیری

لێبکەیتەوە.*بڕوانە بابەتێک لەســـەر ئەم ســـێ فیلمە بەناونیشانی )شاری بێ سینەما یادی سینەما

دەکاتەوە( له نوسینی : حەمە قادر**مەبەســـت بەرنامەیەکـــی تەلەفزیۆنی کەناڵی nrt2 بو، کە چاوپێکەوتنیان لەگەڵ یەکێک ســـلێمانی و ســـینەمای بەڕێوەبەری له کارمەندەکانیـــدا کردبو، دەربـــارەی بون و

نەبونی سینەمای کوردی .

له‌بەڕێوەبەرایەتی‌‌سینەمای‌‌سلێمانی...‌پاشماوه‌

سێ‌‌ئێمی‌‌نه‌وته‌كه‌‌عه‌بدولره‌زاق‌شه‌ریف

س����ه‌روه‌ختێك‌ب����ۆ‌پاراس����تنی‌‌ئه‌مدیوی‌‌هێڵ����ی‌‌36،‌ك����ه‌‌ناوچه‌‌ئازادكراوه‌كانی‌‌سلێمانی‌‌و‌گه‌رمیانی‌‌ده‌گرته‌وه‌،‌پێشنیازی‌‌ده‌رهێنانی‌‌نه‌وت‌و‌بانگهێشت‌و‌هاوبه‌شی‌‌كۆمپانیا‌نه‌وتیه‌كانی‌‌واڵتانی‌‌ده‌ره‌وه‌‌كرا،‌ئه‌م‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردس����تانه‌،‌هه‌زارو‌یه‌ك‌كۆمپێنتی‌‌ناڕه‌وای‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌دا،‌گوتاری‌‌مه‌ركه‌زی‌‌ئه‌وان‌كه‌‌له‌الپه‌ڕه‌كانی‌‌گۆڤاری‌‌گواڵن‌ماوه‌،‌ناڵ‌‌و‌به‌رمیلی‌‌به‌تاڵ‌بو،‌قس����ه‌ی‌‌به‌ناوبانگه‌كه‌ی‌‌"فرانس����ۆ"ش‌

سه‌باره‌ت‌به‌شیواشۆك‌له‌بیره‌وه‌ریماندا‌ماوه‌.

سااڵن‌رۆیی‌‌و‌خۆمان‌و‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێم‌و‌حكومه‌ته‌كه‌مان‌خسته‌‌ده‌س����تی‌‌ماڵباتی‌‌بارزانیه‌وه‌،‌ئه‌وانیش‌به‌بیانوی‌‌پاراس����تنی‌‌هه‌رێم‌و‌دۆس����تایه‌تی‌‌بێگانه‌و‌هه‌نگاونان‌ب����ۆ‌ده‌وڵه‌تی‌‌كوردی‌،‌هه‌مو‌جومگه‌‌س����ه‌ره‌كیه‌كانی‌‌ئاب����وری‌‌ئه‌م‌واڵته‌ی����ان‌به‌س����ه‌رزه‌مین‌و‌ژێرزه‌مینی‌‌كوردستانه‌وه‌‌له‌ده‌ستی‌‌خۆیاندا‌چڕكرده‌وه‌،‌گشت‌نه‌ورۆزێك‌سه‌رۆك‌به‌مژده‌یه‌كی‌‌خ����ۆش‌كه‌‌به‌ڕێوه‌یه‌و‌هه‌ر‌نه‌مانبینی‌‌جه‌ژنه‌‌پیرۆزه‌مان‌لێده‌كات،‌ئێمه‌ش‌به‌خه‌یاڵی‌‌خۆمان‌ماڵه‌‌س����پیه‌كه‌مان‌له‌ده‌ستێكی‌‌ئه‌میندا‌بۆ‌راگه‌یاندنی‌‌ده‌وڵه‌تی‌‌كوردی‌‌ئه‌گه‌ری‌‌ئه‌و‌رۆژه‌‌ره‌ش����انه‌ی‌‌چاوه‌ڕوان‌ده‌كرێت‌هه‌ڵگرتوه‌،‌كاسه‌ی‌‌پڕ‌به‌ئومێدی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئاشتی‌‌ناو‌ماڵی‌‌كورده‌واریمان‌پێببه‌خشێت‌له‌دیمه‌نی‌‌بێ‌‌موچه‌یی‌‌مه‌ئموره‌كانی‌‌

حكومه‌تدا،‌توشی‌‌نائومێدی‌‌و‌شۆكی‌‌كردوین.

توركیای‌‌ئه‌ردۆغ����ان‌و‌عێراقی‌‌مالیكی‌‌و‌هاوپه‌یمانه‌كانیان‌ئاس����مانی‌‌ته‌ی����اره‌و‌زه‌مینی‌‌ن����ه‌وت‌و‌پ����اره‌ی‌‌به‌غدایان‌لێبڕیون،‌هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌‌گه‌وره‌ترم����ان‌لێده‌كه‌ن،‌ته‌نگه‌ژه‌و‌قه‌یرانه‌كه‌یان‌ناوناوه‌‌س����ێ‌‌ئێمی‌‌

نه‌وته‌كه‌.یه‌كه‌م:‌)میته‌رین(،‌پێوانه‌و‌حسابی‌‌به‌رمیله‌‌نه‌وته‌كانه‌!دوه‌م:‌)ماركێتین(،‌چۆن‌و‌به‌كێ‌‌و‌به‌چه‌ند‌ده‌فرۆشرێت؟

سێهه‌م:‌)مه‌نی‌(،‌پاره‌كه‌ی‌‌چه‌نده‌و‌له‌كوێیه‌؟له‌ڕاس����تیدا‌ئه‌م‌كێش����ه‌یه‌‌پێش‌ئه‌وه‌ی‌‌ش����ه‌ڕی‌‌به‌غ����داو‌ئه‌نقه‌ره‌و‌دۆسته‌كانیان‌بێت،‌ش����ه‌ڕی‌‌یه‌ك‌به‌یه‌كی‌‌هه‌مومانه‌‌له‌گه‌ڵ‌‌سه‌ركرده‌‌نه‌وت‌فرۆش����ه‌كانی‌‌خۆماندا،‌سااڵنێكه‌‌ئه‌و‌سێ‌‌ئێمی‌‌نه‌وته‌‌ئێمه‌شی‌‌

بێ‌‌پوڵ‌‌و‌بێ‌‌حاڵ‌‌كردوه‌.

ئه‌مه‌ریكیه‌كان‌له‌ش����ه‌ڕی‌‌روخانی‌‌به‌عسی‌‌عێراقدا،‌دروشمی‌‌ئازادی‌‌و‌دیموكراس����ییان‌به‌ڕوی‌‌دنی����ادا‌به‌رزكرده‌وه‌‌)ئامانج‌و‌مه‌به‌س����تیان‌هه‌رچییه‌ك‌بوبێت(،‌رای‌‌گش����تی‌‌و‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌نێوده‌وڵه‌تییان‌پێكرد‌به‌هاوپه‌یمانی‌‌خۆیان،‌عێراقییه‌كانیشیان‌هێنایه‌‌سه‌ر‌ئه‌و‌بڕوایه‌ی‌‌كه‌‌شه‌ڕ‌و‌داگیركردنی‌‌واڵته‌كه‌یان‌وه‌ك‌پرۆسه‌ی‌‌ئازادی‌‌ناوزه‌د‌بكه‌ن.

ئێس����تا‌مالیكی‌‌و‌حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌به‌هانه‌و‌بیانوی‌‌بۆ‌نانبڕینی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردس����تان‌و‌درێژه‌پێدانی‌‌ئه‌و‌ش����ه‌ڕه‌‌هه‌ر‌چییه‌ك‌بێ����ت،‌له‌ناخی‌‌ئێمه‌دا‌پرۆسه‌ی‌‌ئاشكراكردنی‌‌س����ێ‌‌ئێمی‌‌نه‌وته‌كه‌یه‌،‌كه‌‌سه‌ركرده‌‌بااڵده‌س����ته‌كانی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌وایانكردوه‌‌سه‌ری‌‌به‌رز‌بۆ‌موچه‌‌ن����ه‌وی‌‌نه‌كه‌ین،‌نه‌ك‌له‌پێناوی‌‌خاك‌و‌س����نوری‌‌نیش����تماندا،‌به‌ڵكو‌

له‌پێناوی‌‌رۆشنكردن‌و‌كه‌شفی‌‌ده‌سته‌كه‌ی‌‌ئه‌واندا.

‌ریکالم

‌ریکالم

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر،‌سەردەشت‌عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

که‌س‌یادی‌راپه‌ڕینی‌له‌بیر‌نه‌ما‌

فۆتۆکان:‌فایه‌ق‌حه‌مه‌ساڵح

3‌»»