rapportage vbhc stakeholder perspective 2017 evelien vd vinne_01

Catching the Wave

Value Based Health Care in Nederland anno 2017

Rapportage van Onderzoek naar Value Based Health Care vanuit multi-stakeholder perspective in Nederland anno 2017

Wageningen 2017

Evelien van der Vinne

2Multi Stakeholder Perspective Value Based Health Care in NL 20179-1-2017

1. Inleiding Pag. 3

2. Drivers van Value Based Health Care Pag. 4 - 6

3. Wat is de VBHC-Wave Pag. 8 - 9

4. Uitgangspunten voor VBHC Pag. 11-15

5. Multi stakeholder perspective VBHC Pag. 16-23

6. Voorbeelden VBHC Pag. 24-29

7. Modellen voor VBHC Pag. 30-32

8. Bijlage: Topiclist voor interview Pag. 33

Inhoudsopgave


Inleiding

Dit rapport geeft de resultaten weer van een verkennend, kwalitatief onderzoek naar het thema Value Based Health Care in Nederland.

Als eerste is een globale theoretische verkenning gedaan naar wat VBHC is (VS & EU) en welke drivers VBHC stimuleert.

Op basis van deze analyse is een topiclist(zie bijlage) samengesteld voor de interviews. Er zijn stakeholders geïnterviewd uit verschillende branches: ziekenhuizen, verpleeghuizen,

thuiszorg, zorgverzekeraars, huisartsen, E-health-aanbieders. Daarnaast is kennis en inzicht verworven uit workshops, minisymposia en congressen. De volgende sheets geven anoniem de resultaten weer, ze zijn niet herleidbaar naar een

persoon. Mocht u vragen hebben of willen doorpraten, neemt u dan gerust kontakt met mij op.

Veel leesplezier!

Evelien van der Vinne06-36401110

[email protected]


1. Inleiding Pag. 3








Inhoudsopgave


Economische factoren Crisis nog steeds merkbaar Zorgkosten stijgen jrks Cure onder druk

Sociaal-culturele factoren NL ‘Eetcultuur’ / leefstijl-ziektes Consument kritischer Patiënt meer regie

Demografische factoren Meer ouderen, meer chronisch zieken Ook op jongere leeftijd

Ecologische factoren MRSA niet meer uit te bannen Toename vliegverkeer Meer duurzame energie

Technologische factoren E-Health platformen Nanomedicine Telemedicine en Robotica

Politiek-juridische factoren Regeldruk en bureaucratie Admin. Lasten hoog VWS hoofdlijnenakk en MBI

Macro Drivers VBHC: Partijen voelen druk van consument, kosten en politiek


Meso Drivers VBHC: Partijen voelen steun en druk van Maatschappelijk Middenkader


Micro Drivers VBHC: Partijen willen positie in de markt verstevigen

Versterking positie in de markt tov concurrent

Versterking positie in de markt naar consument

Versterking positie naar zorgverzekeraar

Vanuit missie en visie gedreven

Vanuit partners en strategische samenwerking gedreven


1. Inleiding Pag. 3








Inhoudsopgave


Catching the VBHC-Wave: Starters VBHC kiezen innovator alsStrategische Positie en claimen first mover advantage

Innovators Early adopters Early Majority Late Majority

SA

LE

S

Enthousiasts

Visionaries

Pragmatists

Conservatives

CostLeadership

Laggards

Skeptics

First MoverAdvantage

FAAM Efficient leren

Copy Paste


Wat is de VBHC - Wave? Alle partijen geven patiënt centrale rol en streven naar People-Centered Integrated Care

People-centered care is“an approach to care that consciously adopts

the perspectives of individuals, families and communities, and sees them as participants as well as beneficiaries of trusted health systems that respond to their needs and preferences in humane and holistic ways .”

Integrated care consist of“health services that are managed and delivered

in a way that ensures people receive a continuum of health promotion, disease prevention, diagnosis, treatment, disease management, rehabilitation and palliative care services, at the different levels and sites of care within the health system, and according to their needs throughout their life course .”

Source: WHO, 2015a; pgs . 10–11 . Model E vd Vinne based on Schrijvers G. (red.), Disease management in de Nederlandsecontext, 2005 Utrecht. www.igitur.nl. en 7-sen model McKinsey


1. Inleiding Pag. 3








Inhoudsopgave


Shared Values

VERTROUWEN

Model E vd Vinne obvBron: Schrijvers G. (red.), Disease management in de Nederlandse context, Igitur, Publishing & Archiving Services, Universiteit Bibliotheek, 2005 Utrecht. www.igitur.nl. (Guus Schrijvers + 7-sen model McKinsey)

Toelichting

Onderling vertrouwen wordt unaniem genoemd door alle partijen en is daarmee de essentiële basis voor samenwerking in de zorgketen.

Maak een verkenning van de shared values, gemeenschappelijk vertrouwen is key, maar beschrijf ook elkaars belangen en voorwaarden tot samenwerking

Uitgangspunt: Alle partijen geven Shared values, VERTROUWEN, als basis aan voor elke samenwerking VBHC


In 2009 organiseerde ZonMw op initiatief van M. Huber een conferentie met 38 internationale deskundigen en formuleerden een nieuwe definitie van gezondheid. Deze relationele en dynamische omschrijving biedt een alternatief voor de statische definitie van de WHO:

‘Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven.’

0

2

4

6

8Lichamsfuncties

Mentaalwelbevinden

Spiritueledimensie

Kwaliteit vanleven

Sociaalparticiperen

Dagelijksfunctioneren

Pijlers voor Positieve Gezondheid

start

1 maand

2 maand

6 maand

Toelichting

Alle partijen gaven aan een bredere definitie van gezondheid te hanteren en alle partijen gaven de definitie van Machteld Huber aan te gebruiken voor veranderingen en beleid.

Partijen willen patiënten of cliënten in hun eigen kracht zetten en hun eigen regie (terug) geven.

Het gaat om zijn kwaliteit van leven in zijn sociale netwerk

Partijen willen de patiënt een centrale rol geven in het veranderproces.

Uitgangspunt VBHC: Alle partijen geven Positieve Gezondheid aan (M. Huber)


Uitgangspunt VBHC: Alle partijen geven Triple Aim aanverbeteren gezondheidszorg uitkomsten, Berwick, ‘Better Value’

1. Verbeteren van de individuele beleving van zorg (experience): ‘Better Care’2. Verbeteren van de gezondheid van populaties: ‘Better Health’3. Verminderen van de zorgkosten per inwoner voor populaties: ‘Lower Costs’

(Berwick)

Toelichting

Alle partijen gaven Triple Aim als uitgangspunt aan.

Bij de care ligt het accent vooral op de beleving van zorg en ‘thuisvoelen’

Bij de Cure ligt het accent vooral op kwaliteit van zorg en die verbeteren obv uitkomsten meten

Bij zorgverzekeraars is er een meer algemeen beeld waarbij alle drie de aspecten van gelijk belang zijn.


The central goal in health care must be value for patients, not access, volume, convenience, quality, or cost containment (M. Porter & E. Olmsted Teisberg)

Value =Health outcomes

Costs of delivering the outcomes

The “unit of analysis” for VBHC is the complete cycle of care for treating a patient’s medical condition. (M. Porter & E. Olmsted Teisberg)

Uitgangspunt VBHC: Alle partijen geven Toegevoegde Waardemeten van uitkomsten aan (M. Porter & E. Olmsted Teisberg)

Toelichting

Ziekenhuizen onderstrepen dit voor hun deel van de zorg,

Overige partijen hebben sterke voorkeur voor combinatie patientwaarde kosten kwaliteit

Zorgverzekeraars benoemen waardegedreven/zinnige zorg, maar zien (nog) geen opties voordoorontwikeling naar producten, diensten of services, uitgezonderd zorgadvies

Toelichting

Ziekenhuizen zijn gericht op kort cyclisch verbeteren van zorg voor aandoening

VVT en Huisartsen zijn gericht op zowel chronische aandoening als kwetsbare ouderen

Zorgverzekeraars zijn met name gericht op substitutie en shared savings.


1. Inleiding Pag. 3








Inhoudsopgave


Multi Stakeholder Perspective VBHC

Thuiszorg Geïntegreerde benadering van alle

zorg rondom doeningengroep of ouderen mbt het hele zorgcontinuüm,

Inclusief WMO (gemeente) Nadruk op eigen regie / thuis

Huisartsen Geïntegreerde benadering van alle

zorg rondom aandoeningengroep of ouderen mbt hele zorgcontinuüm

Inclusief WMO (gemeente) Voorkomen van ziekenhuisopname

Ziekenhuizen Meten van uitkomsten per

ziektegroep/aandoening bij patiënten in ziekenhuis

Uitkomsten gedefinieerd obv DICA of ICHOM

Commerciële partijen Toegevoegde waarde leveren door

gecertificeerde technologie om (zelf)zorg te ondersteunen of uitkomsten te meten

VVT Geïntegreerde benadering van alle

zorg rondom aandoeningengroep of ouderen (hele zorgcontinuüm )

Nadruk op WMO / Jeugdzorg / Onderwijs (gemeente)

Nadruk op eigen levenssfeer

Zorgverzekeraars Enerzijds uitkomsten van zorg

benutten voor zorginkoop en klantadvies

Anderzijds geïntegreerde benadering voor opzet van pilots ketenzorg

Experimenteren met shared savings


Ziekenhuizen nemen het gedachtegoed van M. Porter en ontwikkelen uitkomstensets

In de cure wordt VBHC meest geassocieerd met het gedachtegoed van M. Porter om uitkomsten te meten.

De uitkomstensets worden zelf ontwikkeld mede obv IGZ-indicatoren of die van ICHOM(Porter) worden gebruikt.

Top klinische ziekenhuizen zijn het verst in het ontwikkelen van VBHC, er is reeds een uitkomsten set die vergeleken wordt, een gestandaardiseerde overlegstructuur is in wording.

Academische ziekenhuizen zijn snel aan het inhalen en gebruiken daarom de ICHOM indicatoren en hebben de ambitie om internationaal te gaan vergelijken. Er is een hoogleraar VBHC benoemd en actief om de outcome sets te implementeren. De gebruikte sets worden nu al in de wachtkamer toegepast (uitgevraagd bij de patiënt op tablet) en resultaten worden in de spreekkamer besproken. De wens is om dit in de toekomst te koppelen aan het inzage dossier van de patiënt.

De gehanteerde uitkomstensets betreffen de zorg binnen het ziekenhuis, meestal voor een aandoening of patiënten groep met dezelfde soort/type aandoening.

Het meten van kosten is nog niet aan de orde en zal op korte termijn volgen. Het is zeker aandachtspunt voor de ziekenhuizen maar in de praktijk blijkt dit lastig vanwege de verschillende databestanden/software die er bestaan binnen een ziekenhuis. Gegevens koppelen is vaak niet mogelijk.

Er is een regio in NL waar VBHC is doorgevoerd naar ketenzorg en als instrument dient voor de verkoop van zorg met een keurmerk voor de zorgverzekeraarspolis. Het meten van de uitkomsten in relatie tot kosten en gezondheid ontbreekt nog maar zou een goede volgende stap kunnen zijn. Evenzo integrale financiering.


Thuiszorg wil graag ketenzorg opzetten en respecteert de thuissituatie van de cliënt daarin

In de thuiszorg wordt respect voor de eigen regie genoemd en het sociale netwerk/mantelzorgers als belangrijke onderdelen van VBHC.

Bij VBHC staat hier de persoonlijke levenssfeer / thuissituatie van de cliënten centraal, immers de verzorgende komt bij de mensen thuis en niet andersom.

Dit vraagt een nog nauwlettender professionele attitude van de verzorgende naar de wensen van de cliënten toe.

In de thuiszorg komt het meest de relatie met andere aanbieders naar voren mbt VBHC, de wens om ketenzorg te bouwen, incl. integrale bekostiging.

Vanwege de beperkte variatie in tarieven, wordt risicoselectie van cliënten door thuiszorgorganisaties onderling als bedreiging gezien voor VBHC.


Huisartsen hebben wel de intentie om aan de slag te gaan met VBHC maar niet de tijd en mankracht

Over het algemeen zijn huisartsen druk met hun eigen praktijk en komen daarom minder toe aan VBHC.

Door hun extreme werkdruk en regeldruk komen zij weinig tot niet toe aan VBHC, maar de wens is er wel degelijk.

Mogelijkheden tot substitutie en versterking van de eerste lijn worden genoemd en gezien, veel huisartsengroepen hebben diverse projecten lopen voor mensen met een zelfde aandoening, zoals diabetes, CVA, hartfalen of COPD. Deze projecten zijn in opzet ketenzorg en versterkt met een praktijkverpleegkundige.

De financieringsmogelijkheden lijken steeds meer benut te worden, maar zijn niet voldoende voor populatiemanagement waar sommige huisartsengroepen naar toe willen. De wil om daar mee te experimenteren is er.

De link naar de gemeente voor WMO-hulp wordt regelmatig gelegd, zeker in het kader van zorg voor kwetsbare ouderen en GGZ-patienten.


Verpleging en Verzorging is missie gedreven en respecteert de leefomgeving van de cliënt bij VBHC

In de care wordt zeer bescheiden gereageerd op VBHC, terwijl er veel projecten en activiteiten zijn ontplooid die de bewoner/client centraal stellen in zijn eigen leefomgeving en sociale netwerk.

Bij de bouw en opzet van een wooncomplex wordt al rekening gehouden met de doelgroep, zoals gehandicapten, of mensen met zintuiglijke beperkingen. De leefomgeving moet niet te vol staan en overzichtelijk zijn zonder steriel over te komen. Een warme en menselijke sfeer wordt regelmatig genoemd

VBHC wordt meer geassocieerd met kwaliteit van zorg en het meten van uitkomsten gebeurd meestal op projectbasis of aan de hand van de IGZ-normen.

Kwaliteit van zorg wordt bezien in relatie tot andere aanbieders bv onderwijs of dagbesteding om het dagritme te optimaliseren en zinvol te maken.

De wens om zo goed mogelijk te willen zorg voor de client/bewoner komt meestal terug in de missievan de instelling. De doorvertaling ervan naar de cultuur en sfeer is duidelijk zichtbaar en komt ook weer terug in bouw en architectuur.

Evenzo komt kwaliteit van zorg duidelijk terug in personeel wat goed om moeten kunnen gaan met de beperkingen van bewoners. Zo is de ene verzorgster meer gericht op de relatie en de andere meer op de taak, dit komt duidelijk naar voren bij mensen met een meervoudige zintuiglijke beperking waarbij communicatie met spraak niet mogelijk is.

VBHC in de care zit dus heel dicht tegen de persoonlijke levenssfeer van de bewoner aan.


Zorgverzekeraars sluiten meerjarencontracten als opstart voor VBHC en soms shared savings voor innovatie

Zorgverzekeraars definiëren VBHC als waarde gedreven zorg met een gebalanceerd beeld op zowel kosten, kwaliteit als gezondheid.

VBHC-initiatieven dienen echte meerwaarde te hebben voor de patiënt. Een andere voorwaarde is de link met zinnige en zuinige zorg. VBHC wordt in dit licht bezien als een

concept waarbij niet oneindig kwaliteit wordt toegevoegd, maar waar wordt gekeken naar wat zinvol is voor de patiënt. Dit, echter wel in samenspraak met de patiënt en uitgaande van medische richtlijnen.

De proeftuinen populatiemanagement moeten uitgroeien tot volwaardige ketenprojecten waarbij uiteindelijk ook de financiering zal ‘kantelen’.

VBHC wordt, in eerste instantie, gezien als een activiteit hoofdzakelijk binnen de ziekenhuizen, maar indien wordt doorgevraagd naar andere ketenpartijen wordt meteen aangegeven dat de hele keten, mede in het kader van substitutie, van belang is en dat VBHC de gehele keten zou moeten omvatten.

VBHC wordt dan ook gezien als een aandachtspunt binnen de afdeling Zorginkoop en nog niet voor een afdeling commercie.

Doorvertaling naar producten, diensten en services is minimaal, er wordt alleen zorgadvies genoemd. Selectief inkopen obv VBHC wordt nu nog gezien als een stap te ver, daarvoor moet eerst een

gevalideerde business case liggen. De ene zorgverzekeraar wil experimenteren met ketenfinanciering en start daarvoor met shared savings

en anderen zijn nog niet zo ver. Meerjaren contracten worden steeds meer gesloten om mede hiernaar toe te groeien.


Commerciële partijen dringen aan op gecertificeerde e-health,maak uitkomsten meetbaar en relevant

Aanbieders van e-health toepassingen adviseren dringend om gecertificeerde apps te gebruiken ter ondersteuning van de zorgketen.

Zorgaanbieders geven aan graag te willen innoveren mbv e-health maar door de hoeveelheid aan toepassingen niet meer weten welke app de juiste is.

Vanwege aansprakelijkheid en onduidelijkheid wie verantwoordelijk is voor de zorg of hulp van de app of platform, wordt nu nog vaak afgezien van de inzet ervan.

Zorgaanbieders en zorgverzekeraars noemen het probleem van de onbetrouwbaarheid van de toepassing, sommige medical devices en toepassingen zijn nog niet correct geijkt en daarmee niet goed genoeg om in te zetten voor de patiënt.

Aanbieders van software voor het meten van uitkomsten zijn druk doende om de ‘core outcome sets’ van ICHOM in te programmeren in hun software voor zorgaanbieders die compatible is met het EPD.

Dashboarding en andere grafische weergaven zijn cruciaal voor VBHC voor snel zicht op de resultaten en om snel te kunnen interpreteren en bij te kunnen sturen


1. Inleiding Pag. 3








Inhoudsopgave


Voorbeeld VBHC NL: Santeon ziekenhuizen worden door partijen gezien als de koplopers

Toelichting

Santeon wil een VBHC-model ontwikkelen waarin artsen en behandelteams van 7 ziekenhuizen structureel samen leren, verbeteren en implementeren in de eigen ziekenhuizen. (Continuous qualityimprovement)

Ondersteund door patiënt- en arts-relevante indicatoren en door procesindicatoren en kosten, worden teams bij elkaar gebracht, resultaten en (behandel)processen geanalyseerd en doelstellingen en verbeteringen afgesproken


Voorbeeld VBHC NL: Ziekenhuizen noemen Meetbaar Beter

Toelichting

• Ziekenhuizen noemen Meetbaar Beter als mooi voorbeeld van VBHC,

• Het kwaliteitssysteem gebaseerd op de uitkomstindicatoren voor patiënten en het creëren van transparantie ten aanzien van de zorgresultaten van de betrokken hartcentra wordt gezien als waarde gedreven zorg.


Voorbeeld VBHC NL: Proeftuinen Populatiemanagement: om preventie, zorg en welzijn in samenhang vorm te geven, geïntegreerde zorgpaden

Toelichting

Zorgaanbieders en zorgverzekeraars noemen de proeftuinen als mooie voorbeelden van VBHC,

geïntegreerde zorgpaden wordt gezien als waarde gedreven zorg

Preventie en zelfmanagement worden gezien als toegevoegde waarde voor de persoon ter versteviging eigen regie en positieve gezondheid

Substitutie wordt gezien als mogelijkheid tot kostenbeheersing

Uiteindelijk willen deelnemers komen tot ‘bundled payments’ voor de regio.


Hoofdelementen (5) VBHC

1. Goed omschreven patiëntgroepen en patientflow captains

2. Multiprofessionele en multidisciplinaire teams om in co-design optimale zorgpaden te ontwikkelingen

3. Transparante metingen van uitkomsten en kosten

4. Multi-toolbox verbeteringen, die matchen met innovatieve manier van weken

5. Holistisch en consistent model voor uitvoering

Het lonkend perspectief VBHC: Karolinska ziekenhuis en Instituutpatiënt centraal te stellen, continue verbetering, lean, geïntegreerde zorgpaden


Binnen Karolinska staat de patiëntgroep en haar flow centraalIn Nederland worden zorgpaden en patiënt journeys ontwikkeld

Toelichting

In Nederland is al veel aandacht geweest voor ketenzorg in de vorm van diseasemanagement en transmurale zorg.

Daarnaast zijn veel ziekenhuizen bezig geweest met LEAN om hun processen strak te trekken.

Nu worden op sommige plekken zorgpaden ontwikkeld in relatie met thuiszorg en/of verpleeghuis in de omgeving

Enkele ziekenhuizen zijn bezig met patiënt journeys om te onderzoeken welke klantreis de patiënt aflegt en waar hij tegen aan loopt.

In de care worden patiënt journeys op micro niveau toegepast, bv voor huiskamerconcepten of ‘beschermd wonen’

en zelfs doorgevoerd in de architectuur van gebouwen of locaties. Zelfs bij verhuizing wordt rekening gehouden met de persoonlijke capaciteiten van bewoners.

Huisarts

Poli

Ziekenhuis

Revalidatie

Verpleeghuis

Thuiszorg

Balie

Internist

Orthopeed

Oncoloog

Uroloog

Ass uroloog

Nurse practUro

Co ass Uro Opname Uro

Medicalphysician Uro Onderzoek

Longarts

longfunctie

Long ass. opname

CF ass

Long vpk


1. Inleiding Pag. 3








Inhoudsopgave


Tactisch: Value Based Health Care Business Model CanvasAls advies voor de toekomst

Kostenstructuren Inkomstenstromen

Key-partners

Key-resources

Waarde-proposities

Kanalen

Klant-segmenten

Kern-activiteiten

Klant-relaties


Patiënt centraal

ICT

Keten Finan-ciering

Leider-schap

Kwaliteit meten

Zorg en Behan-deling

Shared Values

Ten aspects to be designed

Model E vd Vinne based onSchrijvers G. (red.), Disease management in de Nederlandse context, Igitur, Publishing & Archiving Services, Universiteit Bibliotheek, 2005 Utrecht. www.igitur.nl. en 7-sen model McKinsey)

Toelichting

Maak een verkenning van de shared values, gemeenschappelijk vertrouwen is key, maar beschrijf ook elkaars belangen en voorwaarden tot samenwerking

Zet de wensen van de patiënt centraal en zijn sociale netwerk, stimuleer hem betrokken te zijn bij de behandeling en zorg, empower hem en neem gezamenlijk beslissingen

Maak het zorgpad of zorgketen inzichtelijk van preventie tot curatie/care en behandel zoveel mogelijk op standaarden en protocollen (evidence based)

Betrek de patiënt in het definiëren wat kwaliteit van zorg is en probeer deze zo uniform mogelijk te meten door de patiënt te volgen

Toon lef en durf, ook in de financiering, maak zorgbudgetten voor de keten en corrigeer ze voor patiëntkenmerken

Een goede ICT infrastructuur is van belang voor het meten van de uitkomsten en volgen van de patiënt op touchpoints.

Strategisch: Conceptueel model Integrated Care voor duurzame patiëntgerichte ketenzorg


Bij vragen of opmerkingen kunt u mij altijd bellen of mailen.Uiteraard kunt mij benaderen voor een toelichting of voor advies bij ontwikkeling en implementatie van een project ‘Integrated care’. Het model kan ik met u bespreken De 7 onderdelen kan ik voor u in de startblokken zetten Een lopend project kan ik voor u verstevigen met het model Integrale financiering kan ik voor u doorrekenen

Veel succes en vooral plezier!

Evelien van der Vinne

[email protected]

Catching the Wave, doet u mee?


1. Inleiding Pag. 3








Inhoudsopgave


Topiclist

Wat verstaat u onder VBHC? Hoe zou u het definiëren, wat verstaat u onder waarde? Om welke waarde(n) gaat het? Voor wie moet waarde gecreëerd worden? Wanneer en waar wordt de waarde gecreëerd, in uw eigen organisatie of daarbuiten? VHC wordt door Porter in verband gebracht met het meten van uitkomsten van zorg. Hoe ziet u dat, wat

voor type uitkomsten meet u en zijn dit uitkomsten op individueel niveau of populatie niveau? Heeft VBHC een relatie met integrated care / populatiemanagement en zo ja welke? Heeft VBHC een relatie met integrale bekostiging / populatiebekostiging? Zo ja welke? Welke activiteiten ontwikkelt u zelf op het gebied van VBHC en welke in samenwerking in team of

strategische alliantie? Is er een rol voor commerciële partijen bij VBHC? Zo ja welke en hoe? Is er een relatie met de portfolio van de zorgaanbieder? Is er een relatie naar de zorgverzekeraar in het kader van VBHC? Is er bij zorgverzekeraars een relatie naar producten, diensten en services? Zo ja welke?

rapportage vbhc stakeholder perspective 2017 evelien vd vinne_01

Documents