qyteterimi sumerian

Upload: orges-balla

Post on 17-Oct-2015

896 views

Category:

Documents


6 download

DESCRIPTION

Prezantim rreth qyteterimit sumerian.

TRANSCRIPT

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    1/14

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    2/14

    Sumertjan populli i par ngulues n bot,

    q mund t cilsohet "i qytetruar", me

    gjuhn, fen, kulturn, dhe shkrimin e tyre

    n form kunji. Sumert banonin pjesn jugore

    t Mesopotamis (sot Iraku i jug-lindjes),

    rreth viteve 4.000 p.e.s.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    3/14

    Sumerianet ndertuan qytet-shtetet ne

    Mesopotamine Jugore. Rreth vitit 3500 pr.K

    populli I njohur si sumer levizin ne pjesen

    jugore ne fushat pjellore te Shinarit, midislumenjve Tiger dhe Eufrat. Ky rajon sot

    ndodhet ne Irak, ku lumenjte Tiger dhe

    Eufrat rrjedhin drejt gjirit Persik.

    Fushat pjellore te Shinarit bene te mundurkrijimin e qyteterimit me te hershem te

    historise tone , te cilat ndihmuan ne

    zhvillimin e bujqesise dhe blegtorise.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    4/14

    Klima e ngrohte , pozicioni gjeografik ne

    kryqezim rrugesh, prania e lumenjve I

    ndihmoi sumerianet te ndertonin qyteterimin

    e tyre. Ne stinen e thate ata hapnin kanaledhe diga per te vene ne kontroll permbytjet

    pranverore te shkaktuara nga daljet e 2

    lumenjve.

    Me keto punime ata bene te mundurndertimin e qytet-shtetevete cilat u

    zhvilluan ne menyre te pavaruar.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    5/14

    Sumerianet plotesuan kushtet e nevojshme

    per te krijuar nje qyteterim :

    1. 2.

    3.

    4.

    5.

    6.

    Ndarja e punes

    Qeveri

    Fe e organizuar

    Shkrimi

    Strukture klasore

    Rrjeti I irrigacionit

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    6/14

    Sumerianet ishin shume te zgjuar dhe ata

    ishin te afte ne shume fusha :

    Matematike Letersi

    Bujqesi

    Astrologji

    Arkitekture

    Shkence

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    7/14

    Sumeret ishin te afte ne matematike. Ishin

    te paret qe bene ndarjen e rrethit ne 360,

    ndarjen e ores ne 60 minuta dhe ndarjen e

    minutes ne 60 sekonda.Hymnet, vepra e cila I takon trashegimise

    letrare te Lindjes se Aferme.

    Krijimi I nje kodi juridik te sakte.

    Perdoren te paret harkun. Zbuluan parmenden e cila e coi bujqesine ne

    nje stad tjeter.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    8/14

    Hamurabi ishte mbreti I cili bashkoi

    gjithe Mesopotmine Jugore dhe

    krijoi shtetin e Babilonise, qe do te

    thote porta e perendive. Ai njihet ne

    histori per hartimin e ligjeve ku

    eshte gjetur nje nga veprat me terendesishme te historise e cila eshte

    Kodi I Hamurabit.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    9/14

    Kodi I Hamurabit eshtenje prej dokumentaveme te rendesishme tehistorise sepse eshteshkrimi me antik te

    ligjeve te nje shteti dheshpreh te verteten, qenjerezit qene teorganizuar e veproninsipas drejtesise. Kodi

    permban 282 artikuj teshkruajtura ne njeobelisk me sfond te zi2.5m te larte .

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    10/14

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    11/14

    Sumerianet krijuan shkrimin e tyre

    kuneiform, nje bashkim shenjash te formuara

    me ane te kunjit. Sumeret, shkruan vepren e

    pare letrare te shkuar ndonjehere nehistorine e njerezimit me titull Epi I

    Gilgameshit.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    12/14

    Sumeret kishin besim politeist dhe natyralist.

    Ata besonin ne shume perendi dhe cdo gje e

    lidhnin me natyren. Ekzistonin simbolet te

    cilat perfaqesonin virtyte te ndryshme. Perendia kryesore ishte perendia e diellit Ra

    ,dhuruesja e jetes ne Toke. Prane saj

    qendronte triada e perbere nga Anu , Enlil

    dhe Ea.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    13/14

    Nje Ziggurat Sumerian

    ndertuar ne Ur rreth vitit

    2000 pr.K.

  • 5/27/2018 Qyteterimi Sumerian

    14/14

    Punoi : Orges Balla Klasa XG Lenda: Histori