Ewaluacja w szkoleEwaluacja w szkole

Małgorzata Kubacka- Gorwecka

Podstawowe Pojęcia. Wybrane techniki i narzędzia

monitorowania i ewaluacji w nadzorze dyrektora.

„Ewaluacja wymaga Wiedzy! Ewaluacja (respektująca wiedzę na temat badań) pomnaża naszą wiedzę!”CODN- „Autoewaluacja w szkole

Wprowadzenie do tematu ewaluacji w szkole

Małgorzata Kubacka - Gorweckastarszy wizytator

Odtwórz film znajdujący się obok (kliknij myszką), i przeczytaj poniższe wprowadzenie:

Dalej

Wprowadzenie

Spis omawianych Spis omawianych zagadnień.zagadnień.

Czym jest ewaluacja i monitoring ?Definicje, przykłady, zastosowanie w szkole, istota ewaluacji

Etapy ewaluacjiEtapy ewaluacji, warunki dobrej ewaluacji, kryteria, plan.

LiteraturaProponowana literatura uzupełniająca

Kliknij w odpowiednią strzałkę.

Czym jest monitoring?Czym jest monitoring?

Monitoring oznacza zbieranie i rejestrowanie danych w celu sprawnego zarządzania i dokumentowania prawidłowego realizowania działań

Monitoring to:Proces zbierania istotnych informacji o tym

czy wszystko jest zgodne planem, czy są efekty?

Rejestracja postępów w prowadzonych działaniach,

Analiza informacji i wyciąganie wniosków,Ustalanie nowych zadań

Czym jest ewaluacja?Czym jest ewaluacja?

Ewaluacja jest systematycznym procesem efektywności działania i pozwala zrozumieć sukcesy i porażki.

Ewaluacja to: Proces zbierania istotnych informacji. Ocena zebranych informacji w oparciu o ustalone

wcześniej kryteria sukcesu lub standardy w planowanym nadzorze.

Refleksja nad jakością realizowanego nadzoru. Wyszczególnienie mocnych i słabych stron

sprawowanego nadzoru. Poszukiwanie sposobów doskonalenia sprawowanego

nadzoru.

Słowo: ewaluacja Słowo: ewaluacja

Słownik łacińsko - polski „e-valesco, -ere, -ui – stawać się silnym, potężnieć” oraz „evaeleo, -ere – móc, zdołać; e-valesco, - ere, -ui – wzmocnić się, nabrać siły, spotężnieć; móc, być zdolnym, zdołać, potrafić”

Definicje ewaluacji:Definicje ewaluacji:

Systematyczny i jawny proces zbierania informacji na temat istoty, charakteru i wartości interesujących zjawisk (H. Simons)

Proces diagnostyczno-oceniający, zawierający w sobie elementy pomiaru, osądu i decyzji. (J.J. Galloway)

Systematyczne zbieranie informacji z pewnego zakresu, którego celem jest dostarczenie przydatnej informacji zwrotnej. (materiały szwajcarskie, CODN- „Autoewaluacja w szkole”)

Definicje ewaluacji:Definicje ewaluacji:Każdy dokonuje ewaluacjiewaluacji w celu podniesienia

jakości tego, co robi… można ewaluować wszystko: rozwój ucznia, programy autorskie, pracę nauczyciela, atmosferę, organizację zajęć, formy doskonalenia.

Jadwiga Krzyżewska

EwaluacjaEwaluacja - to proces zbierania informacji o przebiegu działania i uzyskiwanych efektach oraz ich analizowania w celu udoskonalenia przebiegu tego procesu i osiągnięcia zamierzonych efektów.

Anna i Jerzy Brzezińscy

Generacje ewaluacjiGeneracje ewaluacji

pierwsza generacja – pomiar

druga generacja – opis

trzecia generacja – osąd

czwarta generacja - ewaluacja dialogiczna

Na podstawie wykładu prof. Henryka Mizerka z Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie; Katedra Pedagogiki Ogólnej

Kliknij w odpowiednią strzałkę.

Dalej

piewsza generacjapiewsza generacja – – pomiarpomiar„techniczna” rola ewaluatora ("technik" biegły w sztuce doboru adekwatnych narzędzi pomiaru osiągnięć uczniów) początki przełom wieku XIX i XX - kult psychometrii, testomania - przedstawiciele USA Rice (1897), Francja Alfred Binet, Anglia - Francis Galton, Niemcy Wilchelm Wundt

druga generacja – druga generacja – opis opis

początki po pierwszej wojnie światowej (wpływ nowego wychowania - koncentracja edukacji na dziecku) - rozkwit lata czterdzieste w USA - główny przedstawiciel Ralph Tyler. Zadaniem ewaluacji było dostarczenie danych umożliwiających konstrukcje programu na miarę możliwości i potrzeb dziecka

trzecia generacja – trzecia generacja – osądosądewaluator jako sędzia, arbiter, „ten który wie” czy jest dobrze (początki - koniec lat pięćdziesiątych. Przedstawiciel: Michael Scriven (1967) - osąd jest integralną częścią ewaluacji

czwarta generacja -czwarta generacja - ewaluacja dialogicznaewaluacja dialogiczna

przedstawiciele: R. Stake, Guba, H. Simons, L.Korporowicz

cechy: jawność, komunikacja i negocjacje w procesie projektowania ewaluacji; osadzenie w epistemologii konstruktywistycznej, zastosowanie jakościowych strategii badawczych (np. studium przypadku), rezygnacja z pretensji (ambicji) przedstawiania racji „obiektywnych”

Ewaluacja i jej Ewaluacja i jej obiektywizmobiektywizm

Fragment hinduskiej baśń pt. „ Słoń i ślepcy”

Obejrzyj film

znajdujący się obok.

Obejrzyj film

znajdujący się obok.

Istota ewaluacjiIstota ewaluacji

Ewaluacja z natury nie jest obojętna dla otoczenia. Jej prowadzeniu towarzyszą liczne konteksty (i dylematy) etyczne i polityczne

Ewaluacja to proces (zbieranie danych) i powstały w jego wyniku produkt (informacja)

Ewaluacja dotyczy strategii i działań praktycznych a nie osób czy zjawisk. Sukces ewaluatora należy szacować według tego, czego nauczą się inni” a nie „arbitra sportowego, który został wynajęty po to, aby zadecydować, kto ma rację, a kto jej nie ma” (Nevo)

Istota ewaluacjiIstota ewaluacji Proces ewaluacji obejmuje (w

uproszczeniu): (i) rozeznanie problemu, (ii) zebranie i analizę odpowiednich danych, oraz (iii) udostępnienie wyników

Ewaluacja może być autokratyczna, demokratyczna lub biurokratyczna

Ewaluacja może być formatywna lub konkluzywna

Ewaluacja ma mało wspólnego z ocenianiem, kontrolą, inspekcją, nadzorowaniem

Pomiar dydaktyczny, mierzenie jakości, diagnoza to nie to samo, co ewaluacja

Ewaluacja w edukacji:Ewaluacja w edukacji:

„Proces zbierania, opracowania i komunikowania informacji na temat wartości, jaką przypisują realizowanym w szkole działaniom ich odbiorcy oraz realizatorzy.” Henryk Mizerek

Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie

Ewaluacja jako systematyczna refleksja nad własną pracą pedagogiczną jest podstawą    planowania i rozwoju. Cechą szczególną tej formy jest to, że zasady, na których opiera się proces ewaluacyjny  są określone przez samych zainteresowanych. Oni też definiują kryteria sukcesów i standardy. Choć metody i techniki mogą być zapożyczone z badań, to wyniki są podstawą dla wprowadzenia zmian i poprawy konkretnej sytuacji w szkole.

Zastosowanie ewaluacji w Zastosowanie ewaluacji w szkoleszkolePoziom

instytucjonalny◦ Ewaluacja programów

(WSO, WDN, programy profilaktyki, programy nauczania, ścieżki itp.) – cel podnoszenie jakości pracy szkoły

Poziom indywidualny◦ Autoewaluacja pracy

dyrektora, nauczyciela (zajęcia, nowe metody, treści, programy, style) – cel podnoszenie poziomu profesjonalizmu

Szkoła jest bardzo złożonym obiektem badania, dlatego w danym okresie ewaluacją możemy objąć zaledwie jeden lub kilka z obszarów jej pracy. Nie możemy zbadać wszystkiego i gruntownie od razu. Musimy pamiętać iż ewaluacja (autoewaluacja) ma wspierać podstawowe funkcje szkoły, a nie je zakłócać.

Bardzo ważne jest aby wyniki ewaluacji wykorzystywać od razu i przekładać je na działania w niedługim czasie od przeprowadzenia ewaluacji.

Przykłady tematów ewaluacji w Przykłady tematów ewaluacji w szkoleszkole

Dalej

Zapoznaj

się z plikami!

Plan ewaluacji - Zegar Plan ewaluacji - Zegar ewaluacyjny ewaluacyjny 1.Sformułowanie celów, oczekiwań, strategii działania i wyników. (Co

chcemy osiągnąć?)2.Projekt ewaluacji (ustalenie działań ewaluacyjnych).(Kto

przeprowadzi ewaluację? Kto jest zainteresowany? Czemu będą służyć wyniki?)

3.Określeniu kryteriów sukcesu i oceny.(Jak zmierzy efekty? Jakie są kryteria oceny?)

4.Dyskusja i wybór konkretnych problemów (pytań).(Co jest przedmiotem ewaluacji? Co chcemy, musimy wiedzieć?)

5.Ustalenie źródeł i rodzajów informacji.(Kto i jakich informacji potrzebuje?)

6.Wybór metod i technik gromadzenia danych.7.Opracowanie odpowiednich narzędzi.(Za pomocą jakich metod

można odpowiedzieć na pytania?)8.Zebranie danych.9.Techniczne opracowanie danych.10.Dyskusja na temat danych i ich analiza.(Jakie informacje, wyniki

otrzymujemy?)11.Ocena wyników, porównanie z oczekiwaniami.(Jakie znaczenie mają

wyniki dla naszej pracy? Czy moglibyśmy zrealizować cele?)12.Przeformułowanie celów, zaplanowanie nowych działań.

2.Projekt ewaluacji (ustalenie działań ewaluacyjnych).(Kto przeprowadzi

ewaluację? Kto jest zainteresowany? Czemu będą służyć wyniki?)

3.Określeniu kryteriów sukcesu i oceny.(Jak zmierzy efekty? Jakie są

kryteria oceny?)

4.Dyskusja i wybór konkretnych problemów (pytań).(Co jest

przedmiotem ewaluacji? Co chcemy, musimy wiedzieć?)

5.Ustalenie źródeł i rodzajów informacji.(Kto i jakich informacji

potrzebuje?)6.Wybór metod i technik gromadzenia

danych.

7.Opracowanie odpowiednich narzędzi.(Za pomocą jakich metod można odpowiedzieć na pytania?)

8.Zebranie danych.9.Techniczne opracowanie danych.10.Dyskusja na temat danych i ich analiza.(Jakie informacje, wyniki

otrzymujemy?)

11.Ocena wyników, porównanie z oczekiwaniami.(Jakie znaczenie mają

wyniki dla naszej pracy? Czy moglibyśmy zrealizować cele?)

12.Przeformułowanie celów, zaplanowanie nowych działań.

Plan ewaluacji - Zegar Plan ewaluacji - Zegar ewaluacyjnyewaluacyjny

1.Sformułowanie celów, oczekiwań, strategii działania i wyników. (Co

chcemy osiągnąć?)

Metody zbierania danychMetody zbierania danych ankieta wywiad obserwacja analiza dokumentów analiza wytworów arkusze ewaluacyjne studia przypadku

Kryteria ewaluacjiKryteria ewaluacjiPrzydatność

Ewaluacja nie ma sensu, jeśli brak widoków, że ktoś ją wykorzysta.

WykonalnośćEwaluacje należy przeprowadzać tylko wtedy, gdy jest to możliwe ze względów politycznych i praktycznych, a efekty równoważą koszty.

PoprawnośćEwaluacji dokonywać się powinno wtedy, gdy można wykazać, że zostanie przeprowadzona uczciwie i zgodnie z zasadami etycznymi.

DokładnośćMając pewność co do jej przydatności, wykonalności i przyzwoitości, ewaluacje trzeba wykonać profesjonalnie i precyzyjnie.

Warunki udanej szkolnej Warunki udanej szkolnej ewaluacjiewaluacji

Udział wszystkich zainteresowanych – konieczne jest określenie kogo ewaluacja dotyczy, kto poinformuje dane osoby o jej przebiegu i wynikach, kto jest inicjatorem działań, kto je będzie planował i realizował, kto weźmie udział w dyskusji nad wynikami ewaluacji.

Jasne określenie celu – informacja dla wszystkich uczestników przed przystąpieniem do działania o tym, czemu ewaluacja ma służyć, jakie cele będą realizowane, kto ją inicjuje i czyje interesy są reprezentowane.

Wcześniejsze ustalenie norm postępowania w czasie ewaluacji – kto i za co jest odpowiedzialny na terenie szkoły, kto wspiera proces z zewnątrz, kto i w jakiej formie otrzyma wyniki ewaluacji, kto będzie brał udział w interpretacji i w jakim zakresie będzie zapewniona ochrona danych.

Warunki udanej szkolnej Warunki udanej szkolnej ewaluacjiewaluacjiKlarowne i ważne pytania – czytelne i

jednoznaczne sformułowanie pytań kluczowych, ważnych dla rozwoju szkoły.

Nieskomplikowane metody i rozsądny zakres – dostosowanie metod do możliwości przeprowadzających ewaluację i posiadanego czasu.

Uwzględnienie różnych punktów widzenia – np. opinie nie tylko nauczycieli, ale także uczniów i rodziców. W interpretacji danych także powinny wziąć udział różne grupy, np. niezależni eksperci.

Szybka informacja zwrotna do wszystkich zainteresowanych.

Warunki udanej szkolnej Warunki udanej szkolnej ewaluacjiewaluacjiWystarczająca ilość czasu na ocenę

danych i przepływ informacji o nich – decydującą czynnością w procesie ewaluacji jest wspólna ocena wyników i podjecie decyzji co do kierunków dalszych działań. Powinno to odbywać się w różnych zespołach, dlatego wymaga odpowiedniej ilości czasu.

Dokumentacja wyników, oceny i wniosków – praca powinna być starannie dokumentowana, aby można było wielokrotnie korzystać z uzyskanych materiałów.

Powtórzenie ewaluacji – dobra samoewaluacja nie powinna być jednorazowym działaniem, ale regularnie przeprowadzoną procedurą.

TWORZENIE RAPORTU TWORZENIE RAPORTU EWALUACYJNEGOEWALUACYJNEGO

Raport powinien składać się z następujących elementów: wstęp, przedstawiona struktura raportu, jego cele, adresat, opis obszaru badań, opis problemów badawczych, kluczowych pytań

ewaluacyjnych, opis metod i narzędzi, zebrane wyniki badań oraz opis warunków

przeprowadzania i organizacji badań, analiza wyników, wnioski i wskazówki co do przyszłych działań

(rekomendację).

Ważne jest aby raport był komunikatywny i dostosowany do adresata

( określonego na etapie projektowania ewaluacji).

Wyniki ewaluacji a Wyniki ewaluacji a planowanie planowanie Wnioski i wskazówki zawarte w raporcie

ewaluacyjnym są rekomendacją do planowania pracy szkoły w różnych jej obszarach:

• doskonalenia strategii nadzoru pedagogicznego,

•określenia wartości wyników kształcenia,

• budowania strategii organizacyjnej i zarządzania,• uspołecznienia działań szkoły,

• Oceniania wartości programów i ich obudowy dydaktycznej,

• Wspomagania rozwoju zawodowego nauczycieli

literaturaliteratura

Konarzewski K., Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa 2000,

Korporowicz L., Ewaluacja w edukacji. Program TERM FRSE, Oficyna Naukowa, Warszawa 1997.

Kowalski ., Po co ewaluacja? Edukacja i dialog (119/2000) Majewski M ., Ewaluacja - jej funkcje i znaczenie. Asocjacje (9/1999) Majewski M ., Ewaluować - jak to łatwo powiedzieć. Personel (7/2000) H., Ewaluacja w szkole – szansa z (kilkoma) pułapkami w tle?, w:

Nauczyciel i uczeń w przestrzeniach szkoły, M. Nowicka red., Olsztyn 2002, Wyd. UWMMizerek H., Ewaluacja zajęć: kilka (praktycznych) uwag, materiał przygotowany na zamówienie MEN, Warszawa 1998.

Mizerek H., przy współpracy Hildebrandt A., Ewaluacja w szkole. Program TERM FRSE, Wydawnictwo MG, Olsztyn 1997.

Radnor H., Ewaluacja. Program TERM FRSE, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa 1995.

Macbeath Mizerek,, M. Schratz, D. Meuret, L. Jakobson, Czy nasza szkoła jest dobra, Warszawa 2003

Wykład prof. Henryka Mizerka z Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie Katedra Pedagogiki Ogólnej

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ