presentatie stuvo: studie studenten binnen het ocmw

43
Studie studenten en bijstand STUVO 06-09-2012

Upload: pod-maatschappelijke-integratie-spp-integration-sociale

Post on 01-Dec-2014

613 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

 

TRANSCRIPT

Page 1: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

Studie studenten en bijstand

STUVO

06-09-2012

Page 2: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

1.Inleiding

Marjolijn De Wilde & Sarah Carpentier (UA –CSB) Koen Hermans & Marian de Groof (KULeuven – LUKAS)

Page 3: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

2. RMI wet

26 mei 2002 Min 25 jaar

a) Werk binnen de 3 maand b) Geïndividualiseerd Project Maatschappelijke Integratie met als doel werk (voltijds leerplan)

o Evaluatie GPMI in Vlaanderen (Hermans 2008)o Meervoudige problematiek jongeren

Page 4: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

3. Aantal studenten met leefloon

Bron: PODMI

  POP RMI RMI / POP       

2003 10.355.844 130.415 1,26%2004 10.396.421 132.473 1,27%2005 10.445.852 134.779 1,29%2006 10.511.382 139.121 1,32%2007 10.584.534 142.875 1,35%2008 10.666.866 148.530 1,39%2009 10.753.080 161.730 1,50%2010 10.839.905 167.728 1,55%2011 10.951.266 165.053 1,51%

Page 5: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

3. Aantal studenten met leefloon

Bron: PODMI

  POP LL LL /POP  18-24 18-24 18-24

2003 888.173 40.167 4,52%2004 886.088 41.581 4,69%2005 885.873 43.151 4,87%2006 886.428 44.975 5,07%2007 890.475 45.982 5,16%2008 898.779 43.692 4,86%2009 914.049 48.772 5,34%2010 929.428 50.579 5,44%2011 948.192 49.686 5,24%

Page 6: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

3. Aantal studenten met leefloon

Bron: PODMI

  LL LL aandeel     18-24 18-24

2003 123.528 40.167 32,52%2004 124.496 41.581 33,40%2005 125.570 43.151 34,36%2006 129.232 44.975 34,80%2007 132.962 45.982 34,58%2008 138.847 43.692 31,47%2009 152.305 48.772 32,02%2010 157.944 50.579 32,02%2011 155.341 49.686 31,99%

Page 7: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

3. Aantal studenten met leefloon

Bron: PODMI

  LL STUD STUD/LL  18-24    

2003 40.167 7.598 6,15%2004 41.581 9.239 7,42%2005 43.151 11.154 8,88%2006 44.975 12.984 10,05%2007 45.982 13.989 10,52%2008 43.692 14.787 33,84%2009 48.772 15.998 32,80%2010 50.579 17.097 33,80%2011 49.686 17.511 35,24%

Page 8: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

4. Onderzoeksvragen

1.Vergelijking BE, NL en FR wetgeving rond studenten? 2.Kenmerken van studenten met een leefloon?3.Hoe voeren MA + OCMW de wetgeving uit? 4.Hoe ervaren studenten de OCMW-hulp?

Page 9: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

5. Bronnen

1. Literatuurstudie (FR-NL-BE)2. PRIMA DB (profiel STUD)3. Web enquête (OCMW)4. Focusgroepen (MA+STUD)

Page 10: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

6. Studenten toegelaten tot bijstand?

Nederland: • Neen, via studiefinanciering • Geen uitkering voor vroegtijdige schoolverlaters

vanaf 2013 (wet Werken naar Vermogen)

Frankrijk: • Neen, jongeren onder de 25 geen bijstand (tenzij

reeds werkervaring)• Studenten en scholieren doen beroep op diverse

studiebeurzen (o.a. gericht op levensonderhoud)

Page 11: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

6. Studenten toegelaten tot bijstand?

België:

• Ouders = verantwoordelijk• Onvoldoende inkomen of conflict => recht

op bijstand• Doelstelling studie => toeleiding naar

tewerkstelling• Studie als billijkheidsreden

Page 12: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

6. Studenten toegelaten tot bijstand?

België:

• België enige land waar student = bijstand• Studiefinanciering = studiegebonden kosten• Uniek aan bijstand in België:

Diverser jongerenpubliek dan in FR en NL Vervult residuaire rol (voorwaarden

vooraleer leefloon wordt toegekend) Belangrijke rol voor kansarme jongeren

Page 13: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

6. Studenten toegelaten tot bijstand?

België: studiefinanciëring dient enkel voor het betalen van kosten verbonden aan studie

Nederland: studiefinanciëring dient ook deels voor levensonderhoud

Page 14: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

Cirkel van de armoedeIndicatoren:- Ouders ooit in begeleiding bij OCMW- Geen terugvordering leefloon omwille van

laag inkomen ouders¾ vermoede van armoede bij ouders =

onderschatting

7. Profiel

Page 15: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Profiel

Geografische spreiding ½ Waalse gewest, ¼ in Brusselse en

Vlaamse gewest 1/3 in grootsteden, 1/3 in kleinere

steden (15.000 a 50.000) ½ in gemeente > 2% OCMW

(armoedeconcentratie)

Page 16: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Profiel

Geslacht: 56% vrouwen Leeftijd: 10% jonger dan 18, 6% ouder

dan 25 jaar, overigen 18-25 jaar

Page 17: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Profiel

Samenleefsituatie

Page 18: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Profiel

alleenstaande 34% 3.644 9.427 34.351.007

samenwonend met bloedverwanten 60% 6.430 6.285 40.412.971

alleenstaande met kinderen 3% 322 12.570 4.041.297

samenwonend met partner 3% 322 6.285 2.020.649

Totaal   10.717   80.825.924

Bron: PODMI – berekening Kennis

Page 19: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Profiel

Nationaliteit: 3/4 Belg

Page 20: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

8. Studiekenmerken

- ½ secundair onderwijs, + ½ hoger onderwijs, 5% tweede kans onderwijs

Brussel meer secundair onderwijs

Page 21: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

8. Studiekenmerken

Page 22: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

9. Begeleiding

Gebruik van GPMI90% studenten met GPMI Bijna 60% heeft een standaard GPMI

Page 23: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

9. Begeleiding

Contact - frequentie2/3 heeft driemaandelijks face-to-face contact, 14% heeft vaker contact, 20% minder vaak De frequentie hoger indien studieplek (kot) = gemeente OCMW

Page 24: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

9. Begeleiding

Duur van begeleidingOngeveer 70% van de studenten is na anderhalf jaar nog in begeleidingGemiddelde duur = 32 maanden of bijna drie jaarOngeveer 17 % langer dan vier jaar in begeleiding

Page 25: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

10. Financiële steun

Slechts in 13% van de dossiers aanvullende financiële steun

Terugvordering van het (equivalent) leefloon bij 4%

Niet-terugvordering vooral wegens inkomen te laag, ofwel conflictsituatie

Page 26: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

Studiebekwaamheid = knelpunt Begeleiding kotstudenten = knelpunt Uiteenlopend gebruik van GPMI Verschillen bij slechte studieresultaten Relatieconflict: moeilijk om binnen

maand sociaal onderzoek uit te voeren

11. Focusgroepen - maatschappelijk werkers

26

Page 27: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

Leefloon biedt kans om te studeren Leefloon is krap voor alleenwonenden OCMW oefent invloed uit op studiekeuze Focus van begeleiding: vooral studies Gebrekkige info over rechten en plichten OCMW-raad: stigmatiserende ervaring Relatie met maatschappelijk werker

bepaalt succes GPMI: weinig gekend

12. Focusgroepen - studenten

27

Page 28: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

13. Beleidsaanbevelingen

1. Voorkomen schoolse achterstand2. Hoogte studiebeurzen – schooltoelage3. Procedureel recht4. Deskundigheid MA5. Studeren = volwaardig activeringstraject6. Risico’s leefloon in gezin7. Begeleiding van studenten

Page 29: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

1. Voorkomen van schoolse achterstand

o 39% (6.650) studenten in het secundair onderwijs

Voorkomen van vertraging & uitval door: a) Onderwijsb) preventie vanuit OCMW

Opvolging van studieresultaten Specifieke initiatieven vb. huiswerkklassen

Page 30: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

2. Verhoging van schooltoelagen & studiebeurzen

België: studiefinanciering = bevoegdheid gemeenschappen •in principe:

levensonderhoud + studiekosten •in praktijk:

enkel levenskosten ten gevolge van studies (kot & verplaatsing)

te beperkt om studiekosten te dekken

Page 31: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

2. Verhoging van schooltoelagen & studiebeurzen

OCMW bereikt in de eerste plaats ‘kansarme studenten’

Behoud van het unieke bijstandssysteem in België voor studenten

Op maat van de student Mogelijkheid tot integrale begeleiding Maar residuair karakter versterken

Page 32: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

3. Optimalisatie van het procedureel recht

Grote discretionaire ruimte voor OCMW’s bij opvolging van studenten

• Laat aanpassing op maat toe• Maar: soms ervaren als willekeur• Zowel variatie tussen OCMW’s als binnen

OCMW’s vb. recht op universitaire opleiding, mogelijkheden tot herkansing

Page 33: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

3. Optimalisatie van het procedureel recht

Ter aanvulling op discretionaire ruimte:Optimalisatie van het procedureel recht= procedures om rechten te vrijwaren

Jongeren laagdrempelig informeren over hun rechten & hoe ervoor op te komen

vb. expliciteren richtlijnen OCMW’svb. recht op hoorrecht vb. beroepsmogelijkheden

Page 34: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

4. Deskundigheid van maatschappelijk werkers inzake onderwijsaangelegenheden versterken

Onzekerheid maatschappelijk werkers bij beoordeling studiebekwaamheid en –vordering vnl. hoger onderwijs

a) Verbetering ondersteuning bij studieoriëntering door onderwijsdiensten

b) Organisatie van vormingen inzake studentenmateries

• Spanning verhoging arbeidsmarktkansen versus vrijheid onderwijskeuze

• Maatstaven herkansing. Impact Bologna.

Page 35: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

5. Studeren als volwaardig activeringstraject

Studeren: in wetgeving & praktijk geen prioritair activeringstraject voor jongeren zonder diplomaGeen specifieke stimulansen (cf. NL) ter aanmoediging van jongeren die zelf het initiatief niet nemen

Studeren niet enkel als billijkheidsreden,maar als volwaardige piste

Sterkere ondersteuning door OCMW voorbehalen van diploma secundair onderwijs

Page 36: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

6. Aandacht voor risico’s op ontoereikende of te hoge uitkeringen

Knelpunten huidig financierings-syteem voor typegezinnen als jongere 18 wordt Alleenstaande ouder met thuiswonend

studerend kind Koppel met thuiswonend studerend

kind Betreft te beperkte groep voor

herziening categorieën van leefloon

Page 37: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

6. Aandacht voor risico’s op ontoereikende of te hoge uitkeringen

Mogelijkheden voor OCMW’s:

Bemiddeling tussen ouder en jongere bij bepaling bedrag voor kost & inwoon

Toekenning aanvullende steun Voorzichtige hantering artikel 34§2=bestaansmiddelen hoger dan bedrag leefloon voor

samenwonende (gedeeltelijk) in rekening brengen bij samenwoning van één of meerdere meerderjarige ascendenten en/of descendenten van de eerste graad

Page 38: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Begeleiding van studenten door OCMW’s

Studenten met aanvraag tot bijstand ten gevolge van relatieconflict

• Helderheid over conflict vóór beslissing• Nadelen: tijdsdruk & intrusief• Helderheid over conflict na beslissing• Nadelen: mogelijk onterecht toegekend• Door OCMW te beslissen

Inzetten op bemiddeling (ook na beslissing) vb. Opleiding familiale bemiddeling doormaatschappelijk werkervb. Externe dienst

Page 39: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Begeleiding van studenten door OCMW’s

GPMI: meestal standaardcontracto.a. wegens korte tijd voor opmaak GPMI

GPMI = begeleidingsinstrument? a) instrument eerst standaardcontract b) daarna geïndividualiseerd

Page 40: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

Belang van een maatschappelijk werker die in hen gelooft

Integrale begeleiding aangewezen, nu teveel gericht op studieverloop

Meer contacten aangewezen Driemaandelijks contact laat weinig ruimte voor andere thema’s dan studie

Flexibele uren wenselijk vb. avondpermanenties

7. Begeleiding van studenten

Page 41: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

7. Begeleiding van studenten

Studenten met kinderen hebbenhoge kans op niet succesvol studietraject

Extra aandacht voor het behalen van een diploma voor deze groep jongeren

Page 42: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

14. Besluit

1. 7.598 (6%) 17.052 (11%)2. Specifieke situatie Brussel3. Meervoudige problematiek jongeren4. BE uniek bijstandssysteem5. Cirkel van de armoede (3/4)6. Concentratie in grootsteden en kleine

steden. Niet in studentensteden.7. Meerderheid samenwonend8. Budget 81.000Keuro

Page 43: presentatie STUVO: studie studenten binnen het OCMW

14. Besluit

9. ¾ Belgische nationaliteit10. 50% secundair – 50% hoger11. 4/5 succesvoltraject12. Europe 2020 school drop-out (vb. NL)13. Spreidingsplan werkt14. Know-how MA15. Samenwerkingsverbanden16. Lokale autonomie (onderhoudsplicht,

vakantiewerk, studiekeuze, GPMI, …)