Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

The Holistic Operational Strategy Series on Lean Enterprises

เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

ผลตโดย อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ

Authorized translation from English language edition published by Productivity Press, part of Taylor & Francis Group LLC.Thai translation rights © 2009 by E.I.Square Publishing Company Limited. All rights reserved.

ลขสทธภาษาไทย : บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชชง จำกด แตเพยงผเดยว หามลอกเลยนแบบไมวาสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษร

m บรรณาธการบรหาร บญจรตน สหฤทดำรงm กองบรรณาธการ ธรกร เกยรตบรรลอ, กนกพร กลนเจาะ, สนทร ศรลงกา, จนทน สถรสถาพร m การตลาด/ขาย รตนา อศวประสทธกล, ทพยสคนธ จอกรบ, อญชนา ตาอน, พชรนทร ชนหนงm ออกแบบปก io.graphy@yahoo.comm ออกแบบรปเลม องสนา ชตรตน

จดจำหนาย : บรษท อ.ไอ.สแควร พบลชชง จำกด

เลขท 143/2 ซอยลาดพราว 94 ถนนลาดพราว แขวงวงทองหลาง เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310

พมพ : บรษท ส.เอเซยเพรส (1989) จำกด

หากหนงสอเลมนผลตไมไดมาตรฐาน อาท หนากระดาษสลบกน หนาซำ หนาขาดหาย สำนกพมพยนดรบผดชอบเปลยนใหใหม

หากตองการซอจำนวนมากเพอใชในการฝกอบรม สงเสรมการขาย หรอเปนของขวญ กรณาสอบถามราคาพเศษได

ยนดนอมรบความเหนหรอคำตชม

ตดตอ : publishing@eisquare.com

โทรศพท 0 2539 3373, 081 923 4122 โทรสาร 0 2539 3379

www.eisquare.com

ขอมลบรรณานกรม มาสเกลล, ไบรอน เอช.

เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting.

-- กรงเทพฯ : อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ, 2552.

480 หนา.

1. วสาหกจธรกจ-การเงน. 2. การบญช.

3. การจดการอตสาหกรรม. I. บรซ แบคคาเลย, ผแตงรวม.

II. สมชาย ศภธาดา, ผแปล. III.ชอเรอง.

657 ISBN 978-616-7062-00-6

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 56 55 54 53 52

เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accountingแปลจาก Practical Lean Accounting : A Proven System for Measuring and Managing the Lean Enterprise เขยนโดย Brian H. Maskell & Bruce Baggaleyแปลโดย สมชาย ศภธาดา บรรณาธการเลม ดร.วทยา สหฤทดำรง

E .I. SQUARE PUBLISHING

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

จากบรรณาธการผมไดมโอกาสนำเสนอหนงสอแนวคดการจดการในหลายรปแบบมากวา 40

เลมโดยมหนงสอภายใตแนวคดแบบลนประมาณ 15 เลม แตกยงรสกวายงไมเตมอม ในความรความเขาใจในเรองลน รสกวายงเรยนรมากขนเทาใดกยงพบวามเรองลนในมตหรอมมมองอนอกมากขนเทานน และขณะเดยวกนตลาดหนงสอและวงการธรกจ ในระดบโลกกยงมการนำเสนอแนวคดทเกยวกบลนในแงมมตางๆ มากขน ตลอดเวลาทผมไดมโอกาสศกษาแนวคดแบบลนและไดถายทอดแนวคดนสวงการธรกจและอตสาหกรรม ผมรสกวาแนวคดแบบลนนนมมตทถกขยายขอบเขตออกไปทงในแนวลกและแนวกวาง อกทงยงมความเชอมโยงกบแนวคดการจดการอนๆ อยางเหนไดชด เพราะวาแนวคดการจดการใดๆ กตามนน ตางกมงเนนในการสรางคณคาใหกบลกคาทงสน เพราะคณคาทลกคาตองการเปนเปาหมายทสำคญของการจดการธรกจ

Taiichi Ohno ไดกลาวไวในหนงสอทเขาไดเขยนเมอป 1978 ถงระบบการผลตแบบโตโยตา (Toyota Production System : TPS) ซงถอไดวาเปนตนกำเนดของแนวคดแบบลนวา “การผลตแบบโตโยตาจะใชไมไดผล นอกเสยจากวาจะถกใชเปนระบบการจดการทวทงองคกร ระบบการผลตแบบโตโยตาไมใชอะไรบางอยางทถกใชแคในการผลตเทานน ความเชอทวาเปนวธทางการผลตเทานนเปนความคดพนฐานทผดพลาด” จากคำกลาวของ Ohno ทำใหผมตองกลบไปอานหนงสอและเอกสารในอดตทเกยวกบตนกำเนดของการผลตแบบโตโยตาใหละเอยดและมากขนเพอศกษาใหลกซงกวาเดม ผมเชอวาเราไมสามารถเรยนรในเรองใดเรองหนงจากหนงสอเลมเลกๆ ราคา ไมแพงสกเลมหรอสองเลม ในทางกลบกน กวาทโตโยตาจะประสบความสำเรจไดนนตองอานหนงสอและเรยนรจากเรองราวประสบการณทงทสำเรจและความลมเหลวของตวเองและผอนมากมาย เพอนำแนวคดตางๆ มาบรณาการเปนแนวคดการผลตแบบ โตโยตาเพอการจดการธรกจทวทงองคกร

เมอแนวคดการผลตแบบโตโยตาหรอแนวคดแบบลนไมไดถกนำเสนอเพอการผลตเทานน แตเปนแนวคดทมผลกระทบตอทกสวนขององคกรธรกจหรอวสาหกจ มม-มองของลนในดานบญชหรอตนทนจงเปนอกมมมองหนงทนาสนใจ เพราะเปาหมาย ของการนำเอาแนวคดระบบการผลตแบบโตโยตาหรอแนวคดแบบลนมาใช คอการลดตนทนนนเอง แตการนำเอาแนวคดแบบลนมาปฏบตใชอยางไมมความเขาใจในความเปนระบบขององคกรธรกจหรอวสาหกจ แทนทจะสรางผลกำไร กลบไดผลทไมกำไร

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

ไมใชเพราะวา แนวคดแบบลนไมไดผลหรอใชไมได แตเปนเพราะผทนำเอาแนวคดแบบลนไปใชไมไดใหความสำคญตอ “ความเปนระบบ” ขององคประกอบตางๆ ขององคกรธรกจ ทานประธานกรรมบรหารบรษทโตโยตา Fujio Cho ไดกลาวไววา “บรษททดหลายบรษทพยายามทจะนำเอาไคเซนมาปฏบตใช รวมทงมการนำเอาเครองมอของ TPS มาใชงานดวย แตประเดนทสำคญคอ จะตองทำใหองคประกอบทงหมดนนเปนระบบ (System) ดวย”

เราคงมองระบบในมมเดยวไมได แตตองมองหลายๆ มม รวมทงพจารณาถงผลกระทบหรอปฏสมพนธขององคประกอบขององคกรธรกจดวย การนำแนวคดแบบลน มาปฏบตใชสงผลกระทบในหลายดาน ซงมหลายประเดนทมกถกมองขามหรอยงไมตระหนกถง เชน มผลกระทบในเชงลบจากการลดสนคาคงคลง ผลของรายการธรกรรมทางบญชทมมากขนจากการผลตในชดการผลตทเลกลง ผลของรอบเวลาการผลตท เรวขนและมทรพยากรวางลง เปนตน การมองการนำแนวคดแบบลนมาปฏบตใชอยางมความเขาในความเปนระบบขององคกรธรกจเปนสงจำเปน เพราะวาถงแมคณจะนำเครองมอลนมาประยกตใชอยางถกตอง แตกอาจไมบรรลวตถประสงคทตงใจไว คอ ไมทำกำไร มงานเพมในจดอนซงเปนความสญเปลาและเปนภาระ นนอาจเปนเพราะคณมองขามความสมพนธหรอปฏสมพนธระหวางองคประกอบขององคกรธรกจ

หนงสอ “เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting” ตอบคำถามเรองตางๆ ขางตน หนงสอเลมนไมไดเขยนถงแนวคดแบบลนทวๆ ไปทมกกลาวถงการนำเอาเครองมอตางๆ ของแนวคดแบบลนมาใช หรอกลาวถงเรองราวของการลดความสญเปลา ทงไมใชเรองของการทำฝายบญชใหเปนลน แตเปนเปนวธการจดการธรกจในรปแบบใหมทมพนฐานอยบนหลกการลนและวธการแบบลน หรอกลาวไดวาเปนหนทางการกาวสวสาหกจแบบลน (Lean Enterprise) ดงทกลาวถงในหนงสอ “แนวคดแบบลน (Lean Thinking)”

ผมหวงวาหนงสอ “เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting” จะเปนบนไดอกขนสำหรบการเรยนรอกมตหนงเกยวกบลน แมวาทานอาจอานเลมอนๆ เกยวกบลนมาแลว ผมมนใจวาหนงสอเลมนจะเปนอกเลมทเตมองคความรเรองลนทไมมวนจบแกผอานครบ

ดร.วทยา สหฤทดำรง สถาบนวทยาการโซอปทาน มหาวทยาลยศรปทม

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

คำนำผเขยนหนงสอเลมนเปนผลมาจากการทำงานรวมกบบรษทตางๆ มาเปนเวลาหลายป

ในการนำวธการทรงพลงทพลกวฒนธรรมของการผลตและวธคดแบบลนมาใชงาน

เราเรมทำงานกบสงทเปนทร จกกนวาการบญชแบบลนในชวงปลายทศวรรษ 1980

และตนทศวรรษ 1990 ขณะทกำลงชวยเหลอเหลาบรษททมวสยทศนในการนำวธการ

แบบลนมาใชงาน (สมยนนยงเรยกวา การผลตแบบทนเวลาพอด [Just-in-Time Manu-

facturing]) ไมนานนกเรากไดพบวาระบบบญชและการวดผลของพวกเขาเปนอปสรรค

ทขดขวางความสำเรจอย

ในสมยนน แทบไมมใครพจารณาเรองการเปลยนแปลงระบบบญชเพอสนบสนน

วธการผลตแบบใหมเลย พวกเราคนหนงไดทำงานรวมกบ 3 บรษททไดยกเลกโครงการ

ลนทกำลงจะประสบความสำเรจ เพยงเพราะวาการปรบปรงเหลานน “ไมมผลตองบกำไร

ขาดทน” ผบรหารดานการเงนของพวกเขาเหมาเอาเองวา ถาการปรบปรงจากลนนนดตอ

บรษทจรง กจะตองมผลเชงการเงนในระยะสนทวดได เมอไมมผลประโยชนเหลาน

เกดขน ผบกเบกลนทง 3 รายนจงยกเลกความพยายามไป

ในชวงไมกปมาน มความสนใจและการยอมรบเรองการบญชแบบลนมากขน

มาก บรษทสวนใหญทไดนำแนวคดแบบลนมาใชจะพบวาระบบการเงนและระบบควบคม

ของตนเองมความสญเปลา (Waste) อยมากและขาดประสทธผล พวกเขาตองการมวธ

ทใชการไดจรงเพอควบคมธรกจ โดยไมใชแนวคดเรองระบบการคดตนทนและวดผลทม

ความสญเปลามาก กนเวลา และชนำไปในทางทผด เราไดพบวาเมอบรษทตางๆ เรมตน

การเปลยนแปลงไปสลนและไดวาดแผนผงสายธารคณคา (Value Stream Mapping) ของ

ตนเอง ไดจดผงการทำงานแบบเซลล (Cell) และเรมทำใหการผลตของตนเองมการไหล

พวกเขาจะอยากรวธการรกษาผลของความพยายามเหลาน และจะเกดคำถามตางๆ อยาง

เชน:

- มมาตรวดสมรรถนะแบบใดบางทสามารถทดแทนมาตรวดปจจบนทดเหมอน

วาจะขดแยงกบการปรบปรงจากลน

- มแนวทางการคดตนทนทเปนลนไหม ทไมเรยกรองใหเราตดตามการผลต

ซงไหลผานโรงงานอยางรวดเรวภายในไมกชวโมงหรอไมกวน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

- เราจะเขาใจประโยชนทางดานการเงนของโครงการลนของเราไดอยางไร

ในหลายกรณ พวกเขาไมรคำตอบของคำถามเหลาน การบญชแบบลนยงไม

มเสนทางทผานการพสจนใชงานจนถงปจจบน เราเสาะหาเสนทางทพสจนแลวใน

หนงสอเลมน

เราถกเราบอยๆ ใหเปลยนชอ การบญชแบบลน (Lean Accounting) เปนชอ

อน ผคนบอกวาพวกเขาสบสนเพราะคดวาการบญชแบบลนเปนเพยงแคการนำหลกการ

แบบลนมาใชกบฝายทเกยวของกบหนาทงานบญชในองคกร อยางไรกตาม เมอเขาได

เรยนรมากขน พวกเขาจะพบวาการบญชแบบลนเปนวธการจดการธรกจในรปแบบใหมท

มพนฐานอยบนหลกการลนและวธการแบบลน หลกการเหลาน ทประกาศไวอยางชดเจน

ในหนงสอ แนวคดแบบลน (Lean Thinking) ของ Jim Womack และ Dan Jones1 ถก

นำไปใชอยางแขงขนในดานการบญช การวดผล และการจดการธรกจ เมอวธการใหมๆ

เหลานเรมอยตวภายในองคกรแลว ผลลพธทไดจะแตกตางออกไปมาก กลาวคอมวธการ

จดการ ควบคม และวดผลของวสาหกจไดแบบลน

ในแงหนง การบญชแบบลนไมใชเรองใหม เพราะวธการดานการเงน การบญช

การวดผล และการจดการทอธบายในหนงสอเลมนถกนำมาใชงานหลายปแลว แตการ

ใชงานจะอยนอกเหนอจากโลกของการผลตแบบทเปนอสระ วธการเหลานถกนำมาปรบ-

ปรงใหมและดดแปลงเพอรองรบความตองการขององคกรแบบลน การผสานหลกการ

ของลนและวธการของลนเขาดวยกนกบวธการดานการบญชทไดพสจนใชงานมาแลว

ภายในบรบทใหม คอ สงททำใหการบญชแบบลนเปนไดอยางทกวนน ผลลพธทไดคอ

วธการดำเนนธรกจแบบลนทแตกตางออกไปอยางสนเชง การบญชแบบลนไมใชแค

การนำวธคดแบบลนมาใชกบระบบบญช แตเปนโครงสรางการจดการขององคกร

แบบลน

ในหนงสอเลมน เราไดพยายามนำเสนอวธการของการบญชแบบลนแบบ

ทนสมย ในรปแบบของการใชงานไดจรง เราไมอางวาหนงสอเลมนจะเปนคำตอบสดทาย

สำหรบหวขอเรองน เพราะในปจจบนมนวตกรรมและการเปลยนแปลงเกดขนมากมาย

อยางไรกตาม เรานำเสนอบทเรยนทเราไดเรยนรเกยวกบวธการจดการและควบคมบรษท

1James P. Womak และ Daniel T. Jones, Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth in Your Corporation, (New York:

Simon & Schuster 1996). (ฉบบภาษาไทยโดย อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

แบบลนไวแลวในหนงสอเลมน ความตงใจของเราคอการกลาวถงวธการทพสจนใชงาน

แลวอยางละเอยดมากพอทบคลากรฝายบญชและผสนบสนนเรองลนจะนำไปใชงานได

ดวยตนเอง

เราหวงวาผทใชหนงสอเลมนจะตอยอดเครองมอทเราไดนำเสนอไวขณะทนำ

ไปใชงานในองคกรของตนเอง และจะแบงปนประสบการณของพวกเขากบชมชนผใชงาน

การบญชแบบลน เราหวงวาหนงสอเลมนจะฟมฟกและจดประกายใหชมชนนกคดและ

นกปฏบตเรองลนในดานการเงน เวบไซตของเรา www.maskell.com เปนแหลงทรพยากร

ทเปนทนยมสำหรบผสนใจเรองการบญชแบบลน เราวางแผนทจะรวบรวมกรณศกษา

และตวอยางไวบนเวบไซตใหมากกวาเดม ซ งจะเสรมขอมลท อย ในหนงสอเลมน

นอกจากนน เรายงไดจดการประชมโตะกลมการบญชแบบลน (Lean Accounting

Roundtable) ซงออกแบบไวใหเปนการประชมทผใชชวยเหลอผใช การประชมโตะกลม

เหลานชวยใหความรแกมอใหมและใหแนวทางสำหรบกลมทอยบนเสนทางการบญชแบบ

ลนอยแลว

ดวยโครงการรเรมเหลาน และโครงการของกลมอนๆ ในแวดวงเดยวกน เราหวงทจะ

นำการบญชแบบลนใหไลตามการผลตแบบลนไดทน และปฏวตการบญช การควบคม

และการจดการธรกจในศตวรรษท 21

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

กตตกรรมประกาศ

หนงสอเลมนเปนผลมาจากการทำงานหลายปในดานการผลตแบบลนและการ

บญชแบบลน และเราเปนหนบคลากรหลายรอยคนททำงานอยในบรษทลกคาของเรา

อยางมหาศาล วธการบญชแบบลนทไดนำเสนอในหนงสอเลมน ถกกอขนมาบนรากฐาน

การทำงานอยางหนก ความคดสรางสรรค และความเตมใจในการสรางนวตกรรมของพวก

เขา บคคลเหลานคงมมากเกนกวาทเราจะระบชอแตละคนได แตคงตองแสดงความชนชม

กบ Mr. Fred Garbinski ซงเปนผอำนวยการฝายจดการตนทนท Parker Hannifin Cor-

poration เขาเปนนกคดและนกปฏบตในนวตกรรมการจดการดานการเงนมาเปน

เวลานาน และการทำงานรวมกบเขาในชวงเวลา 3 ปทผานมาไดชวยปรบปรง “ผลตภณฑ”

และขยายขอบเขตความคดของเรา นอกจากนเขายงไดชวยเราพฒนาวธการทยดหยน

และใชการไดจรง ซงเปนสงทจำเปนในการสนบสนนบรษทขามชาตทมความหลากหลาย

อยางเชน Parker

เรายงขอขอบคณ Maura May จากสำนกพมพ Productivity Press ทอดทน

ตลอด 5 ปทผานมา ขณะทเรารวมกนจดทำหนงสอเลมน ขอขอบคณบรรณาธการ

ของเรา Emily Pillars และบคลากรฝายการผลตและบรรณาธการคนอนๆ ท Productivity

Press ดวย

ขอขอบคณ Susan Lilly เปนพเศษ ทเปนเสาหลกขององคกรทปรกษาของเรา

BMA Inc. ความสามารถทหลากหลาย ความกระตอรอรน การทมเททำงาน และความ

เตมใจอยางอารมณดทจะทำงานหนกกวาปกตของคณไดมสวนชวยเปนอยางมากและ

ฉดเราออกจากวกฤตหลายครง ขอบคณครบ Susan

Brian Maskell และ Bruce Baggaley

BMA Inc.

Cherry Hill, NJ

อเมล: information@maskell.com

เวบไซต: www.maskell.com

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

สารบญบทนำ 15

✤ เสนทางการพฒนา 15

✤ การจดการตามสายธารคณคา 17

✤ วสาหกจแบบลน 19

✤ วธการใชหนงสอเลมน 20

บทท 1 การบญชแบบลนสำคญอยางไร 23

✤ ตนทนมาตรฐานกอใหเกดพฤตกรรมทผดไดอยางไร 25

✤ เราจำเปนตองแสดงผลกระทบทางการเงนจากการปรบปรงแบบลน 28

✤ เราตองมวธทดกวาในการทำความเขาใจตนทนผลตภณฑ 29

✤ เราจำเปนตองมวธการวดผลการปฏบตงานลนในรปแบบใหม 31

✤ เราตองกำจดความสญเปลาจากกระบวนการและระบบดานบญช 33

✤ เราตองมวธการตดสนใจทดขน 34

✤ เราตองเนนธรกจของเราทคณคาในมมมองของลกคา 35

✤ บทสรป 36

บทท 2 เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน 39

✤ เสนทางการพฒนา 40

✤ การเรมตนกบการบญชแบบลน 51

✤ บทสรป 52

บทท 3 การวดสมรรถนะเซลลการผลต 55

✤ การวดผลแบบดงเดมมปญหาอยางไร 55

✤ การวดผลเซลลแบบลนทถกตอง 56

✤ ชดมาตรวดสมรรถนะของ BMA Inc. สำหรบชวงเรมตน 57

✤ การรายงานผลแตละชวโมงของวน 57

✤ การรายงานผลการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก 65

✤ การรายงาน WIP ตอ SWIP 69

✤ คาประสทธผลของอปกรณปฏบตการ 72

✤ มาตรวดสนบสนนแบบอนๆ ในเซลล 78

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

✤ การนำเสนอขอมล 81

✤ การทำใหมาตรวดสมรรถนะของเซลลใชการได 83

✤ เซลลและฝายงานทไมเกยวของกบการผลต 85

✤ บทสรป 87

บทท 4 ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน 89

✤ ปญหา 89

✤ การสรางกลองคะแนน 91

✤ การจดการกำลงการผลต 109

✤ การสรางรายไดจากการผลตแบบลน 112

✤ บทสรป 119

บทท 5 การยกเลกธรกรรมทสญเปลา 121

✤ จะตองมอะไรแลวบาง 123

✤ ธรกรรมของเซลล 125

✤ การตดตามแรงงาน 127

✤ ตนทนวตถดบ 130

✤ การตดตามสนคาคงคลง 131

✤ บทสรป 132

บทท 6 การบญชการเงนแบบลน 133

✤ มมมองใหมเกยวกบการควบคมการบญชภายใน 133

✤ การกำจดความสญเปลาออกจากกระบวนการบญชการเงน 135

✤ บทสรป 142

บทท 7 การจดการตามสายธารคณคา 143

✤ สายธารคณคาคออะไร 143

✤ สายธารคณคาแตละประเภท 145

✤ เพราะเหตใดจงตองเนนทสายธารคณคา 146

✤ เพราะเหตใดจงตองจดการธรกจผานทางสายธารคณคา 147

✤ การปรบปรงอยางตอเนอง 150

✤ เสนทางการพฒนาสการเปนองคกรสายธารคณคาแบบลน 151

✤ ปญหาและประเดนตางๆ 153

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

✤ เราจะระบสายธารคณคาไดอยางไร 156

✤ เราจำเปนตองเปลยนผงองคกรหรอไม 164

✤ พฒนาแผน 166

✤ บทสรป 166

บทท 8 มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา 169

✤ จดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาคออะไร 169

✤ ทมปรบปรงอยางตอเนองของสายธารคณคา 170

✤ การวดผลสายธารคณคาและการควบคมกระบวนการของสายธารคณคา 172

✤ มาตรวดของสายธารคณคาแตกตางจากมาตรวดแบบดงเดมอยางไร 172

✤ กลองคะแนน 174

✤ ยอดขายตอคน 175

✤ การจดสงตรงเวลา 177

✤ เวลาจากทารบถงทาสง 179

✤ การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก 182

✤ ตนทนเฉลยตอหนวย 184

✤ จำนวนวนของลกหนคงคาง 188

✤ มาตรวดสนบสนน 189

✤ การนำเสนอขอมล 190

✤ การทำใหมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาใชการได 192

✤ บทสรป 194

บทท 9 การคดตนทนสายธารคณคา 195

✤ การคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมมปญหาอยางไร 196

✤ การคดตนทนของสายธารคณคาทำงานอยางไร 199

✤ สาเหตททำใหการคดตนทนของสายธารคณคาเรยบงาย 204

✤ เราจะนำวธการคดตนทนตามสายธารคณคามาใชงานไดอยางไร 205

✤ เราจะจดการกบตนทนภายนอกสายธารคณคาไดอยางไร 207

✤ เราจะรตนทนของผลตภณฑไดอยางไร 207

✤ งบกำไรขาดทนของสายธารคณคาและโรงงาน 211

✤ บทสรป 213

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

บทท 10 การใชกลองคะแนน 215

✤ รายงานสมรรถนะของสายธารคณคา 217

✤ การแสดงผลการปรบปรงจากลน 219

✤ การแสดงผลกระทบของยทธศาสตรและแผนงาน 221

✤ บทสรป 222

บทท 11 การคำนวณตนทนผลตภณฑ – คณสมบตและคณลกษณะ 225

✤ สงทขบเคลอนตนทนในสายธารคณคาแบบลน 227

✤ วธการใชคณสมบตและคณลกษณะ 228

✤ ประโยชนของการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะ 241

✤ บทสรป 241

บทท 12 การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม 243

✤ การตดตามแรงงาน 245

✤ ตนทนวสด 253

✤ การตดตามสนคาคงคลง 256

✤ บทสรป 257

บทท 13 การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน 259

✤ จดประสงคของการวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงนแบบลน 260

✤ การวางแผนการเงนแบบลน 261

✤ การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงนแบบลน 262

✤ การวางแผนอปสงคของสายธารคณคา 267

✤ การวางแผนปฏบตการของสายธารคณคา 274

✤ การประชมวางแผน SOFP 289

✤ การประชม SOFP ของผบรหาร 297

✤ รปแบบอนๆ ในเรองเดยวกน 298

✤ การทำใหเกดจรง 299

✤ บทสรป 302

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

บทท 14 บญชการเงนแบบลน 2 305

✤ ความกาวหนาในดานอนๆ ของการบญชแบบลน 307

✤ บทบาทของนกบญช 323

✤ บทสรป 325

บทท 15 วสาหกจแบบลน 327

✤ วสาหกจแบบลนคออะไร 327

✤ วฒนธรรมแบบลน 331

✤ วธการลนแบบใด ทสนบสนนวสาหกจแบบลนในวงกวาง 334

✤ อะไรคอสาเหตททำใหวสาหกจแบบลน เขมงวดกบตนเอง 338

✤ บทสรป 339

บทท 16 การกำหนดตนทนเปาหมาย 341

✤ การกำหนดตนทนเปาหมายทำงานอยางไร 342

✤ การกำหนดตนทนเปาหมายนำไปใชทใด 343

✤ ขนตอนทตองดำเนนการมอะไรบาง 345

✤ หลงจากขนท 3 347

✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 1 ถง 3 348

✤ การทำความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมองของลกคา 353

✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 4 ถง 6 355

✤ การคำนวณตนทนเปาหมาย 361

✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 7 ถง 9 364

✤ การขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา 367

✤ ตวอยางของการกำหนดตนทนเปาหมายท ECI: ขนท 10 ถง 12 370

✤ บทสรป 378

บทท 17 การขยายสายธารคณคา ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร 379

✤ ทบทวนเกยวกบสายธารคณคาแบบลน 379

✤ ภาพของสายธารคณคาแบบขยาย 381

✤ การพจารณาคณคาและตนทนภายในบรษทของเราเอง 385

✤ ตวอยางของการขยายสายธารคณคาอยางมประสทธผล 389

✤ บทสรป 394

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

บทท 18 การวนจฉยการบญชแบบลน 395

✤ ทบทวนเสนทางการพฒนา 395

✤ การใชเครองมอวนจฉย 400

✤ บทสรป 400

บทท 19 ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ 403

✤ โครงสรางของมาตรวดสมรรถนะ 403

✤ การสรางชดมาตรวดสมรรถนะเบองตน 410

✤ ขนตอนการสรางมาตรวดสมรรถนะในบรษทของคณเอง 413

✤ บทสรป 419

บทท 20 ตารางเสนทางการพฒนา ในการยกเลกธรกรรม 421

✤ วธการใชตารางเสนทางการพฒนา 422

✤ ผงกระบวนการในการยกเลกธรกรรม 428

✤ บทสรป 431

บทท 21 การวเคราะหตนทนสายธารคณคา 433

✤ การวเคราะหตนทนสายธารคณคาคออะไร 435

✤ การคำนวณ VSCA 436

✤ ขนท 1: นยามสายธารคณคา 438

✤ ขนท 2: วเคราะหกำลงการผลต 443

✤ สถานะอนาคต 454

✤ ขนท 3: จำลองสถานการณการใชกำลงการผลต 461

✤ บทสรป 461

บทท 22 การวาดแผนผงสายธารคณคา 463

✤ แผนผงสายธารคณคากบการบญชแบบลน 464

✤ เพมขนตอนของสายธารคณคาในแผนผงสายธารคณคา 465

✤ สารสนเทศในกลองขอมล 466

✤ บทสรป 470

เกยวกบผเขยน 471

เกยวกบผแปล 472

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

15บทนำ

แตละบรษทนนอยกนคนละระดบขนของการบญชแบบลนและแงมมอนๆ ของ

การคดแบบลน วธการบญชแบบลนทเหมาะสมสำหรบแตละบรษทจะแตกตางกนออก

ไปตามวฒภาวะของบรษทนนๆ ในการผลตแบบลนและประเดนปญหาทพวกเขาเผชญ

อย การบญชแบบลนนนมเสนทางการพฒนา (Maturity Path) อย เมอคณเตบโตม

วฒภาวะมากขนในแนวคดแบบลน วธการบญชแบบลนทเพมขนมาจะมประโยชน

หนงสอเลมนสามารถอานไดตงแตตนจนจบ แมจะไมไดถกเขยนขนมาแบบ

นน จดเรมตนในการเขยนหนงสอเลมนคอ การวนจฉยการบญชแบบลน (Lean Ac-

counting Diagnostic) ซงหาไดจากไฟลทสามารถดาวนโหลดไดจากเวบไซต http://

publishing.eisquare.com/download (ผใช = 7062006 รหสผาน = EI-0053) การ

วนจฉยนถกออกแบบมาเพอชวยคณในการประเมนความคบหนาของบรษทคณใน

ดานการบญชแบบลน และพฒนาแผนการนำแนวทางการปรบปรงจากลนมาใชงาน

และบทท 18 มคำแนะนำการใชแบบวนจฉยการบญชแบบลนดวย

เสนทางการพฒนา

ขณะทคณพจารณาแบบวนจฉยการบญชแบบลน คณจะพบ 3 คอลมนทชอวา

“การนำรองลน” “การจดการตามสายธารคณคา” และ “วสาหกจแบบลน” ในหนงสอเลมน

เราเรยกคอลมนเหลานวา “ระดบในเสนทางการพฒนา”

บรษทสวนใหญจะเรมตนเสนทางลนโดยการสรางเซลลการผลตแบบลนเพอนำ-

รอง ซงเรยกวา “การนำรองลน” ในแบบวนจฉย พวกเขาจะกระตอรอรนกบการผลตแบบลน

และเขารวมบางการฝกอบรม พวกเขาจะไดเรยนรวธการวาดแผนผงสายธารคณคา (Value

Stream Map) และวธการออกแบบเซลลการผลต (Production Cell) ทไหลไดราบรนกวา

ปฏบตการปจจบนของพวกเขามาก พวกเขาจะเรมนำเซลลแบบลนมาใชในโรงงาน เซลล

บทนำ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

16 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

เหลานใชการผลตเปนชดขนาดเลก (Small Batch) วธการไหลและการดง งานทเปน

มาตรฐาน และวธการของลนแบบอนๆ เซลลเหลานจะมผลสำเรจอยางเหนไดชดและ

ทกคนตางยนดกบการปรบปรงดานปฏบตการทเกดขน

วธการบญชแบบลน 4 วธตอไปนทเปนเรองจำเปนสำหรบบรษททอยในขนแรกๆ

ของวธการคดแบบลน:

D การวดสมรรถนะเซลลการผลต (บทท 3)

D ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน (บทท 4)

D การยกเลกธรกรรมทสญเปลา (บทท 5)

D การบญชการเงนแบบลน (บทท 6)

การวดสมรรถนะของเซลลใหมทใชแนวทางแบบลนเปนสงทจำเปนสำหรบการ

ตดตามและควบคมการไหลในการผลตแบบใหม ถาคณใชมาตรวดแบบเดมกบเซลล

เหลาน มาตรวดจะเปนอปสรรคตอความสำเรจของเซลลลนเหลาน และผลกใหผคน

กลบไปตามแนวทางเดมของตน ถาคณตงใจจะใหผลของการปรบปรงเชงการปฏบต-

การในเซลลสงผลออกมาในผลกำไรขาดทนหรอผลเชงการเงน คณนาจะผดหวง

ผลประโยชนสวนใหญของการปรบปรงดวยลนไมไดชวยปรบปรงผลการเงนในระยะ

สน คณตองหาวธการอนในการประเมนผลเชงการเงน

การเรมยกเลกระบบควบคมททำจากรายการธรกรรมของบรษทไมมคำวาสาย

เกนไป ระบบแบบนมความสญเปลาเกดข นมหาศาลและเพมตนทนใหกบองคกร

ในขนแรกๆ ของลน เราคงไมสามารถปรบเปลยนอะไรไดมาก แตคณสามารถเรมยกเลก

การรายงานผลอยางละเอยดโดยสวนใหญในเซลลแบบลน และ (อาจ) ปลอยสนคา

คงคลงไดโดยอตโนมตตามจำนวนหนวยทดำเนนการจนเสรจสนแลว (หรอกลาวอก

อยางหนงวาเปนการแจงขอมลยอนหลง) แทนทจะปอนขอมลดวยมออยางเหนดเหนอย

นอกจากนน คณยงสามารถนำแนวคดเดยวกนนไปใชกบกระบวนการบญชการเงนและ

กำจดความสญเปลาในสำนกงานบญชไดเชนกน การทำเชนนจะทำใหเวลาบางสวนของ

บคลากรวางลงและสามารถนำมาใชกบการปรบปรงลนในสวนอนๆ ทมความสำคญ

มากกวา เชน การบญชแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

17บทนำ

การจดการตามสายธารคณคา

เมอเซลลลนประสบความสำเรจแลวในขนตน บรษทสวนใหญจะเรมรบรวา

แนวคดแบบลนมอะไรมากกวาแคการปรบเปลยนในระดบพนทปฏบตงาน พวกเขาเรมรบรวา

ทกอยางทพวกเขาทำเพอสรางคณคาและบรการลกคานนไดรบผลจากวธการของลน

ทจรงแลว การปรบปรงในเซลลอาจไมมผลจรงๆ ตอการบรการสำหรบลกคาหรอตนทน

ของปฏบตการเลย ปญหาตางๆ มกเคลอนยายจากเซลลทปรบปรงแลวไปยงขนตอน

ตอไปในกระบวนการ ขนตอไปในเสนทางการพฒนา คอการรบรวาคณจะตองเปลยน

แปลงและปรบปรงทงสายธารคณคา ไมใชแคเซลลการผลตระดบพนทปฏบตงาน

การจดการสายธารคณคานนเปนวธการดำเนนธรกจทแตกตางจากเดมมาก

โครงสรางของแตละฝายถกเปลยนแปลงไปอยางมนยสำคญ บทบาทของบคลากรใน

องคกรกเปลยนแปลงไปดวย วฒนธรรมของธรกจเปนสงทกำกบการเปลยนแปลงเชนน

เมอแนวคดของการจดการสายธารคณคาเรมเปนรปเปนรางภายในบรษท จำเปนตองม

การเปลยนแปลงบางดานเกดขน คอ:

D การวดสมรรถนะของสายธารคณคา (บทท 8)

D การคดตนทนสายธารคณคา (บทท 9)

D กลองคะแนนและการวเคราะหตนทนสายธารคณคาและความสามารถของ

สายธารคณคา (บทท 10)

D การตดสนใจเกยวกบลน (บทท 9)

D การยกเลกธรกรรมอยางถอนรากถอนโคน (บทท 12)

D วธการใหมๆ ในการวางแผนและการทำงบประมาณ (บทท 13)

จะตองมการวดผลใหมๆ สำหรบสายธารคณคาแตละสายของบรษท และผ-

จดการสายธารคณคาตองรบผดชอบการปรบปรงมาตรวดเหลาน บทบาทของผจดการ

สายธารคณคานนกวางกวาแคการผลต หนาทงานยงรวมไปถงการเพมรายไดจากสาย-

ธารคณคา การกำจดความสญเปลา การสรางคณคาใหลกคาเพมขนและการหาเงน

ใหกบบรษท

จำเปนตองมการรายงานผลทางดานการเงนในรปแบบใหมเพอสนบสนนความ

พยายามดานสายธารคณคาเหลาน การคดตนทนสายธารคณคาเปนสงททำไดงาย

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

18 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ใหขอมลการจดการทดเยยมและทนทวงท รวมทงยกเลกความจำเปนของระบบการคด

ตนทนและระบบการจดการดานบญชท ซบซอนซ งเปนตวถวงของบรษทสวนใหญ

การคดตนทนของสายธารคณคาเปนเรองทเขาใจไดงายมาก สงททำใหแตกตางจาก

ระบบบญชแบบดงเดม (ทมการปนสวน การคดคาโสหยการผลตเขางาน และการ

รายงานผลความแตกตาง) กลาวคอ การคดตนทนสายธารคณคาเปนการทำบญชตนทน

โดยตรงของสายธารคณคาแบบเรยบงาย ทกคนในบรษทสามารถเขาใจได

การคดตนทนสายธารคณคาจะนำไปสแนวทางอนๆ อกหลายแนวทาง ตนทน

มาตรฐาน (Standard Cost) ของผลตภณฑจะถกยกเลกไป เพราะตนทนจะถก

รวบรวมและรายงานตามสายธารคณคา ไมใชตามผลตภณฑ อยางไรกตาม บรษท

สวนใหญทำการตดสนใจวนตอวนโดยใชตนทนมาตรฐาน ดงนน จงตองมวธการใหมๆ

สำหรบการใหขอมลเพอทำการตดสนใจแบบลน เชน ความสามารถในการทำกำไรจาก

คำสงซอของลกคา การตดสนใจผลตเองหรอซอ การพจารณาเหตผลสนบสนนผลตภณฑ

การโอนระหวางบรษท ฯลฯ

ถาเราตองจดการตามสายธารคณคา เราตองวางแผนและคดงบประมาณ

สำหรบสายธารคณคาแตละสาย ไมใชแตละแผนก การทำเชนนจะนำไปสการเรมทำการ

วางแผนการขาย ปฏบตการและการเงน (Sales, Operations, and Financial Planning)

ซงแผนและงบประมาณจะมการทบทวนใหมทกเดอนใหทนตอเหตการณและใชงานได

เสมอ การวางแผนสายธารคณคาแบบพลวตนเปนเบองหลงททรงพลงในการนำยทธ-

ศาสตรแบบลนมาใชงาน

การแนะนำการคดตนทนของสายธารคณคาและวธการตางๆ ทเกยวของ ชวย

ใหเรายกเลกธรกรรมตางๆ ออกจากกระบวนการธรกจของบรษทไดแบบถอนรากถอน-

โคน การทำเชนนชวยลดทงเวลา ความพยายาม และเงนทน และชวยใหบคลากรมเวลาวาง

ทจะปรบปรงอยางตอเนองตามแนวทางของลนไดอยางมประโยชน แทนทจะใชเวลาปอน

ขอมลเขาระบบคอมพวเตอรดวยขอมลทมกจะลาชา มกสงผลเสย และใหขอมลชนำ

ไปในทางทผด

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

19บทนำ

วสาหกจแบบลน

คณลกษณะขอหนงของวสาหกจแบบลน (Lean Enterprise) คอการมงเนนท

ลกคา หลกการขอแรกในวธคดแบบลนเนนไปทการสรางคณคา (Value) ใหแกลกคา

การใชหลกการกำหนดตนทนเปาหมาย (Target Costing) ทอธบายในบทท 16 ทำให

หลกการนเปนปจจยหลกทผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงและปรบปรงทวทงองคกร

การกำหนดตนทนเปาหมายเรมตนดวยการทำความเขาใจวาอะไรเปนสงทสรางคณคา

ใหแกลกคาและรเรมโครงการการเปลยนแปลงแบบบรณาการเพอทำการตลาด ขาย

ออกแบบ ผลต และสนบสนนผลตภณฑและบรการทสรางคณคาใหแกลกคามาก

ขนเร อยๆ ไปพรอมกบการสรางรายไดและกำไรทสงมากขนมากใหแกบรษท ไมม

“ไมกายสทธ” ใดทจะชวยใหธรกจประสบความสำเรจไดในทนท แตเมอนำหลกการ

กำหนดตนทนเปาหมายมาใชงานอยางถกตอง โดยเนนทคณคาของลกคา ใหทกอยาง

เปนลน และมความสามารถในการทำกำไร จะทำใหองคกรกลายเปนวสาหกจแบบลน

อยางเตมขน

คณลกษณะขอท 2 ของวสาหกจแบบลน คอ ลกษณะธรรมชาตทรวมไมรวมมอ

กน วสาหกจแบบลนเลอกทจะประสานงานกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนธรกจ

ภายนอกรายอนๆ ใหมากทสดเทาทจะทำได การรวมมอกนแบบนนำไปสการใชงานแผนผง

สายธารคณคาระดบมหภาค ทไมไดครอบคลมแคปฏบตการของบรษท แตครอบคลม

ปฏบตการของลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนภายนอก ขอบเขตทกวางขนทำใหตอง

ใชเครองมอททรงพลง อยางเชน การวเคราะหตนทนและความสามารถในการทำกำไร

เพอใหไดประโยชนสงสดจากวธการของลนสำหรบทวทงบรษทและหนสวนคคาทกราย

แทนทจะแคเจรจาตอรองราคากบลกคา วสาหกจแบบลนจะทำงานรวมกบลกคาอยางเปด

กวางเพอปรบปรงการไหล ลดความสญเปลา และเพมคณคา ทกฝายตางไดผลดกวาเดม

แทนทจะ “บบ” ผจดสงวตถดบใหไดราคาทตำลงและไดรบการบรการทดขน วสาหกจ

แบบลนจะทำงานรวมกบผจดสงวตถดบเพอกำจดความสญเปลา ปรบปรงการไหล และ

สรางคณคาเพมมากขน เมอใชวธน ทกฝายจะไดผลดกวาเดม โดยเฉพาะลกคา

วธการบญชแบบลนทพฒนามากขน มดงน:

D การกำหนดตนทนเปาหมาย (Target Costing) (บทท 16)

D การขยายขอบเขตของสายธารคณคาใหไกลกวา “กำแพงรว” ขององคกร

(บทท 17)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

20 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

วธการใชหนงสอเลมน

แมวาบางคนไดประโยชนจากการอานหนงสอเลมนตงแตตนจนจบ แตหนงสอ

เลมนถกออกแบบมาใหอานตามการวนจฉยการบญชแบบลน (Lean Accounting

Diagnostic) แนวทางทดทสดคอการทบทวนสถานะปจจบนของบรษทคณในดานการ

บญชแบบลนแลวอานบททเกยวของกบหวขอทคณรสกวาเปนประโยชนตอคณมากท

สดในตอนน

เราไดแนบตารางทโยงแตละสวนของแบบวนจฉยเขากบบทตางๆ ในหนงสอ

เลมน คำแนะนำบางสวนในแบบวนจฉยไมไดรวมอธบายไวในหนงสอเลมน หวขอ

เหลานถกพจารณาแลววาเกนขอบเขตของหนงสอเกยวกบการบญชแบบลนจงไมได

อธบายไว หวขอเหลานเปนหวขอทอธบายไวในหนงสอชนเยยมอกหลายเลมทหาได

ทวไป เราไดหมายเหตขอมลทไมไดอธบายไวในเชงอรรถของบทนและระบหนงสอ

อางองทแนะนำสำหรบผทสนใจศกษาหวขอเหลานเพมเตม

ใหทมงานลนของคณใชแบบวนจฉยและเนอหาในบททเกยวของตลอดเวลาขณะ

ทบรษทกำลงแปลงสภาพสการบญชแบบลน แสดงขอมลตรวจสอบและความคบหนาใน

สวนทเกยวของไวเปนระยะๆ เพอจะไดเปนเครองมอสำคญหนงในการเปลยนแปลงน

นอกจากนน คณสามารถดาวนโหลดไฟลตางๆ ทบรรจเครองมอซงสนบสนน

วธการบญชแบบลนไดจากเวบไซต http://publishing.eisquare.com/download

ซ งจะมแมแบบไฟล Excel และขอมลท เสร มกรณศ กษาการวเคราะหต นทน

สายธารคณคาของ ECI ทอธบายในหนงสอ คณสามารถนำขอมลของคณเองมาใชกบ

ไฟลแมแบบแตละไฟลได

โปรดตดตามเวบไซตของ BMA Inc. (www.maskell.com) เพอขอมลกรณศกษา

อนๆ เพมเตม และแนวคดใหมๆ ในการปรบปรงการบญชแบบลนของคณ ขณะทคณ

กำลงดำเนนไปบนเสนทางแหงลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

21บทนำ

1สำหรบเนอหาทเขาใจไดเกยวกบการใชวธการ “ออกแบบการทดลอง” (Design of Experiments : DOE) เราขอแนะนำหนงสอ ชนเยยมโดย Mark J. Anderson และ Patrik I. Whitcomb ชอ DOE Simplified, Practical Tools for Effective Experimentation Productivity Inc., Portland, Oregon 2000 2หวขอเกยวกบความแปรปรวนเชงสถตนนอยนอกขอบเขตของหนงสอเลมน เราขอแนะนำผอานใหอางองหนงสอชนเยยมทมอยหลาย เลมเกยวกบหวขอน เลมหนงทเราคดวาอานไดงายทสดเขยนโดย Stephen R. Schmidt, Mark J. Kiemele และ Ronald J. Berdine ชอ Knowledge Based Management, Unleashing the Power of Quality Improvement. Air Academy Press & Associates, Colorado Springs, CO, 1998 หนงสอทดอกเลม ทเปนเชงวชาการมากกวาแตยงอานไดงาย เขยนโดย Donald J. Wheeler ชอ Understanding Variation, the Key to Managing Chaos. SPC Press, Knoxville, Tennessee, 1993

หวขอของแบบวนจฉย

หวขอยอยของแบบวนจฉย(ถาม)

เรมนำรองลนแลว

การจดการตามสายธาร

คณคา

วสาหกจแบบลน

บญชการเงน บทท 6 บทท 14 บทท 14

บญชการปฏบตการ

บทท 5บทท 20

บทท 12บทท 20

บทท 12

บญชการจดการ

การจดเรยงเปาหมายดานลน บทท 19 บทท 19 บทท 161

บทท 8บทท 10

การทำงบประมาณและการวางแผน บทท 6 บทท 13 บทท 13

การจดการกบความสามารถในการทำกำไรของผลตภณฑ

บทท 4บทท 9บทท 11

บทท 16

สนบสนนการแปลงสภาพสลน

บทบาทของบคลากรฝายการเงน บทท 6 บทท 14 บทท 14

บทท 4บทท 8บทท 10บทท 21

การมอบอำนาจใหและการเรยนร บทท 3 บทท 8 บทท 13

ผลประโยชนดานการเงนจากการเปลยนแปลงสลน

บทท 4บทท 21

บทท 4บทท 21

การจดการธรกจแบบลน

บทท 7บทท 8บทท 9บทท 10

บทท 7บทท 8บทท 9บทท 10

บทท 15บทท 11บทท 16

บทท 15บทท 16บทท 17

การรบรผลงานและการใหรางวล บทท 3 บทท 8 บทท 15

วดผลสมรรถนะ บทท 3

การปรบปรงอยางตอเนอง บทท 4บทท 21

บทท 16บทท 17

บทท 13

การจดองคกรตามสายธารคณคา บทท 7

คณคาสำหรบลกคาและการกำหนดตนทนเปาหมาย

บทท 15

บทท 162

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

23การบญชแบบลนสำคญอยางไร

บทท 1

การบญชแบบลนสำคญอยางไร

วชาการบญชดลกลบ มกฎกตกาจำนวนมากท ตรวจตราโดยผ สอบบญช

และหนวยงานกำกบดแลทงหลาย หากไมมหลกฐานมากเพยงพอวากฎทใชอยไมได

แสดงภาพทางเศรษฐกจทแทจรงแลว วธการบญชจะไมมการเปลยนแปลง อยางไร

กตาม มบรษทจำนวนมากขนกำลงตงคำถามเกยวกบความถกตองเหมาะสมของระบบ

บญชตนทนในปจจบนสำหรบการดำเนนการผลตแบบลน บรษทเหลานกำลงคนหา

วธการบญชท สอดคลองกบสมมตฐานภายใตการเปลยนแปลงขนานใหญทเกดข น

ในการปฏบตการผลตทกวนน ซ งไมเหมอนกบสมมตฐานของการผลตแบบดงเดม

อกตอไป ดงนนเราจงเรมคำถามพนฐานเพอการอภปรายวา “การบญชแบบลนสำคญ

อยางไร” เจตนาคอแสดงใหเหนวาปญหาทรายแรงจะเกดขน เมอบรษทใชวธการ

ผลตแบบลนแตยงคงใชการบญชตนทนแบบดงเดม ในบทถด ๆ ไปจะไดอธบายวธการ

บญชทสนบสนนการผลตแบบใหม

เหตผลทการบญชแบบลนมความสำคญนนเปนไปทงดานบวกและลบ เหตผล

ดานบวกทสนบสนนคอการบญชแบบลนนน:

D ใหสารสนเทศทดกวาสำหรบการตดสนใจแบบลน และนำไปสรายไดและ

ความสามารถในการทำกำไรทเพมสงขน

D ชวยลดเวลา ตนทน และความสญเปลาโดยยกเลกธรกรรมและระบบท

สญเปลา

D ทำใหเหนถงความเปนไปไดในประโยชนเชงการเงนจากความคดรเรมในการ

ปรบปรง และเนนไปยงยทธศาสตรท จำเปนตอการบรรลผลประโยชน

ดงกลาว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

24 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

D จงใจใหมการปรบปรงแบบลนในระยะยาวโดยขอมลและสถตทเนนเรอง

ลนเปนหลก

D กลาวถงคณคาในมมมองของลกคาโดยตรง จากการเช อมโยงมาตรวด

สมรรถนะการปฏบตงานเขากบตวผลกดนการสรางคณคาและขบเคลอน

การเปลยนแปลงใหเกดคณคานสงสด

สวนเหตผลดานลบสมพนธกบขอบกพรองของระบบบญช ระบบการควบคม

และการประเมนผลแบบดงเดม ระบบเดมใชการไมไดสำหรบบรษททใชแนวคดแบบลน

ทงยงเปนอนตราย ไมใชเพราะวาระบบเดมเปนวธการทำงานทผด แตเปนเพราะระบบ

เดมถกออกแบบมาเพอสนนสนนการผลตครงละมากๆ (Mass Production) การผลตแบบ

ลนและวธแบบลนอนๆ นนขดแยงกบกฎการผลตครงละมากๆ ซงเมอนำระบบการบญช

แบบดงเดมมาใช จงเกดความขดแยงขน

ปญหาทเกดจากระบบบญช ระบบการควบคม และการประเมนผลแบบดงเดม

มดงตอไปน:

D จงใจใหใชกระบวนการทไมใชแบบลน เชน การผลตครงละจำนวนมากๆ และ

ทำใหสนคาคงคลงเพมขน

D เปนการสญเปลา เพราะระบบเดมมงานทไมจำเปนในการเกบและวเคราะห

ขอมลจำนวนมาก การจดทำรายงานทไมมประโยชน ตลอดจนกอภาระงาน

ทไมเพมคณคา

D ตนทนมาตรฐาน (Standard Cost) สามารถเปนอนตรายตอกจการแบบ

ลนเพราะตนทนมาตรฐานองจากวธการผลตครงละมากๆ ในขณะทการ

ผลตครงละมากๆ เนนหลกการประหยดจากขนาด (Economies of Scale)

ผานการผลตเปนเวลายาวนาน สวนการผลตแบบลนเนนผลตผลตภณฑ

ทละชน จงไมเปนทแปลกใจวาวธการบญชแบบดงเดมนอาจตดสนใจจาง

ผอนผลต แทนทจะทำการผลตชนสวนบางชนเอง นอกจากนน วธการบญช

แบบดงเดมซบซอนและยงยากในการสรางรายงาน ทำใหเกดความเขาใจผด

ในเรองตนทนและผบรหารตดสนใจผดพลาดในหลายเรองทเปนประเดน

สำคญ อาท จะผลตเองหรอซอ ความสามารถในการทำกำไรจากคำสงขาย

รวมถงเหตผลสนบสนนการผลตสนคาหรอบรการลกคา และอนๆ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

25การบญชแบบลนสำคญอยางไร

การบญชแบบลนจะทำใหม:

m การวดสมรรถนะการปฏบตงานแบบลน แทนทการวดสมรรถนะแบบ

ดงเดม

m วธการประเมนผลกระทบเชงการเงนจากการปรบปรงกระบวนการผลต

แบบลน

m วธการในการทำความเขาใจตนทน ตนทนผลตภณฑ และตนทนสายธาร

คณคาทดขน

m วธในการกำจดความสญเปลาจำนวนมากออกจากระบบบญช ระบบการ

ควบคมและการวดผลแบบดงเดม

m เวลาทประหยดไดสำหรบบคลากรฝายการเงนเพอนำไปใชในการปรบ

ปรงแบบลน

m วธการใหมในการตดสนใจสำหรบผบรหารเกยวกบการตงราคา การ

วเคราะหความสามารถในการทำกำไร การตดสนใจวาจะผลตเองหรอ

ซอ เหตผลสนบสนนการผลตสนคาหรอบรการลกคา

m วธการเนนใหธรกจดำเนนการสรางคณคาสำหรบลกคา

ตนทนมาตรฐานกอใหเกดพฤตกรรมทผดไดอยางไร

กระบวนการผลตตามทแสดงในภาพท 1.1 แสดงเครองจกรขนรปเหลกกลาทผลต

อปกรณอตสาหกรรม กอนทจะมการปรบปรงการผลตแบบลนนน บรษทแหงนผลตชด

(Batch) ละ 2,500 หนวย ผานกระบวนการผลต 4 ขนตอน ทใชเวลานำ (Lead Time)

6 สปดาห และมจำนวนวนในสนคาคงคลง 25 วนกอนจะจำหนาย ดวยอตราการสงมอบ

ตรงเวลา 82% ตนทนมาตรฐานตอหนวยคอ 21.50 เหรยญสหรฐฯ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

27การบญชแบบลนสำคญอยางไร

ธรรมดาใชเวลาสนกวาในเครอง CNC และขนาดของชดกลดลงเหลอราวๆ 250 หนวย

เซลลการผลตแบบใหมเปนไปตามภาพท 1.2

ผลลพธนาประทบใจ เวลานำ (Lead Time) ลดลงเหลอ 2 วน จำนวนวนสนคา

คงคลงลดจาก 25 เหลอ 5 วน และอตราการสงมอบของตรงเวลาเกอบสมบรณแบบ

แตเมอดตวเลขตนทนจะใหภาพทแตกตางออกไป กลาวคอ ตนทนมาตรฐานเพมขน!

เมอบรษทนเหนตวเลข พวกเขาตดสนใจยกเลกเซลลการผลตแบบลนและกลบไป

ใชวธการผลตแบบดงเดม เพยงเพราะวาตนทนการผลตสนคาเพมขน นไมใชการตดสนใจ

ทถกตอง ตนทนจรงไมไดเพมขน ปญหาคอระบบตนทนมาตรฐานใหขอมลทผดพลาด

เกยวกบตนทนผลตภณฑ

ปญหาแบบนเกดขนไดครงแลวครงเลา เมอบรษทเรมแนะนำระบบการผลตแบบ

ลน วธการบญชตนทนมาตรฐานใหขอมลสารสนเทศททำใหหลงผดไดงาย ทำใหผบรหาร

ตดสนใจผดพลาด

บรษททเรมใชวธการผลตแบบลนสะดดเขากบปญหาเหลานเกอบทกบรษท ม

การปรบปรงวธกระบวนการทำงานอยางขนานใหญ แตมการปรบปรงตวเลขการเงนเพยง

เลกนอย หรอไมมเลย บอยครงทตวเลขการเงนแสดงวาแยลงในขณะทการเปลยนแปลง

แบบลนกำลงดำเนนไปในทางด

ตนทนมาตรฐานผดหรอ?

ตนทนมาตรฐาน (Standard Cost) เปนวธการทดสมบรณแบบใน

การคำนวณตนทนผลตภณฑสำหรบบรษทท ม งใชวธการผลตท ผลตคร งละ

มากๆ การคดตนทนมาตรฐานมพนฐานอยบนสมมตฐานเกยวกบกระบวนการ

ผลต ขอสมมตฐานเหลานเปนจรงสำหรบบรษทผผลตแบบดงเดมทผลตเปนชด

และมแถวคอย (Batch and Queue) เพราะวาการผลตแบบดงเดมสนบสนน

การดำเนนการผลตตอเนองนานๆ เพอใหเกดการประหยดจากขนาด ในทางกลบ

กน การผลตแบบลนมงผลตทละช น และผลตผลตภณฑเม อลกคาตองการ

เทานน ตนทนมาตรฐานมแนวโนมทำใหผลตมากเกนไป ทำใหเกดสนคาคงคลง

สวนเกนและทำใหการไหลของการผลตแยลง ซงตรงกนขามกบเปาหมายของ

การผลตแบบลน

ตนทนมาตรฐานไมใชวธการทผด แตไมเหมาะสมสำหรบการผลตแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

29การบญชแบบลนสำคญอยางไร

ลดปรมาณการผลตทสมพนธกบการลดระดบสนคาคงคลงลง การลดสนคาคงคลงทเกดขน

เพยงครงเดยวตอนเรมตนนทำใหตวเลขกำไรขนตนตดลบ

นคอประเดนปญหาทพบบอยเมอนำวธการผลตแบบลนมาใช ในระยะสน ม

ผลการปรบปรงดานการเงนเพยงเลกนอย และการลดสนคาคงคลงอยางทนททนใดสงผล

ดานลบตอความสามารถในการทำกำไร วธการบญชแบบดงเดมไมสามารถแสดงผล

ประโยชนดานการเงนของการผลตแบบลน เราจำเปนตองมวธการทดกวาในการระบผล

กระทบดานการเงนจากการปรบปรงดวยลน1

เราตองมวธทดกวาในการทำความเขาใจตนทนผลตภณฑ

บรษทหนงไดสรางเซลลแบบลนโดยเฉพาะเพอผลตผลตภณฑ A เซลลนสามารถ

ผลตสนคาได 10 ช น/ช วโมง และตนทนรวมของกระบวนการผลต (รวมตนทนการ

สนบสนนและโสหยทงหมดแลว) เทากบ 580 เหรยญสหรฐฯ /ชวโมง ตนทนวตถดบเทากบ

42 เหรยญสหรฐฯ ตอชน ตนทนของผลตภณฑ A จะเปนเทาใด? ตนทนตองเทากบ

100 เหรยญสหรฐฯ ตอหนวย (42+58) เนองจากตนทนแปลงสภาพเทากบ 580 เหรยญ

สหรฐฯ / 10 หนวยทผลตได/ชวโมง

บรษทนเปดตวผลตภณฑแบบท 2 คอ ผลตภณฑ B เขาไปในเซลลน ผลตภณฑ

A และผลตภณฑ B สามารถสลบกนผลตไดภายในเซลลน อตราการผลตยงคงเทากบ 10

งบกำไรขาดทน : เหรยญสหรฐฯ

สถานะปจจบน กอนลน สถานะอนาคต หลงลน การปรบปรงจากลน

รายได 216,200 216,200 -

ตนทนการผลต 121,043 119,000 (2,043)

ตนทนวตถดบ 71,944 71,944 -

การลดสนคาคงคลงท

เกดเพยงครงเดยว

- 12,243 -

ตนทนโสหยการผลต 20,000 20,000 -

ตนทนรวม 212,987 223,187 10,200

กำไรขนตน 3,213 (6,987) (10,200)

1บทท 4 “ผลประโยชนดานการเงนจากการปรบปรงดวยลน”

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

31การบญชแบบลนสำคญอยางไร

2บทท 9 “การคดตนทนสายธารคณคา” บทท 11 “การคำนวณตนทนผลตภณฑ – คณสมบตและคณลกษณะ”

องคกรทเปนลนจะไมใชตนทนมาตรฐานในการตดสนใจวนตอวนหรอสปดาหตอ

สปดาห ขอมลตนทนจะถกโยงเขากบการไหลของผลตภณฑผานสายธารคณคา เมอมการ

นำวธการผลตแบบลนมาใชเตมท องคกรกไมไดเปน Job Shop และตนทนของงานการ

ผลตและผลตภณฑแตละแบบจะไมมความหมายอกตอไป สายธารคณคาจะเปนเหมอน

โรงงานทผลตตามกระบวนการ และวธการคดตนทนระบบตนทนชวง (Process Costing)

จะเปนประโยชนมากกวาการคดตนทนงาน (Job Costing) แบบดงเดม2

เราจำเปนตองมวธการวดผลการปฏบตงานลนในรปแบบใหม

การวดสมรรถนะการปฏบตงานดานการบญชแบบดงเดมนำไปสพฤตกรรมทไม

เปนลน ผผลตหลายรายใชมาตรวดทเกยวของกบประสทธภาพดานแรงงานและการใช

ประโยชนจากอปกรณ การวดผลเหลานจะทำใหเราทำการผลตมากขน มการสะสม

สนคาคงคลง และเพมขนาดของชดการผลต (Batch Size) ปญหาจะเลวรายไปกวาเดม

อกเมอนำขอมลชดเดยวกนนไปคำนวณหาผลแตกตางดานการเงนทตองนำมาถกเถยง

อภปรายในการประชมตนทนประจำเดอน

หลายๆ บรษทเนนทการคดตนทนคาโสหยการผลต การทำเชนนชนำใหหวหนา

งานการผลตและพนกงานปฏบตงานผลตผลตภณฑจำนวนมากเกนไปเชนกน พวกเขาอาจ

ไมเขาใจเรองการคดตนทนคาโสหยอยางเตมท แตพวกเขารวาจะกนพวกนกบญชตนทน

ใหไมมาสนใจพวกเขาไดโดยการผลตใหมากขนและสะสมสนคาคงคลง เหตการณเฉพาะ

เชนนมกเกดในตอนปลายเดอน และมกมสวนทำใหเกดการเรงเขนผลตภณฑใหพนๆ โรงงาน

ในชวงเวลาสดทายไมกวนตอนปลายเดอนนนๆ ซงเปนการสญเปลาและไมเปนการทำงาน

แบบลน

ผลตภณฑ A ผลตภณฑ B

ตนทนมาตรฐาน = 90.06 เหรยญสหรฐฯ

- แรงงาน 17 นาท @ 24.23 เหรยญสหรฐฯ /ชวโมง =

6.87 เหรยญสหรฐฯ

- โสหย ท 600% = 41.19 เหรยญสหรฐฯ

- วตถดบ = 42 เหรยญสหรฐฯ

ตนทนมาตรฐาน = 109.84 เหรยญสหรฐฯ

- แรงงาน 24 นาท @ 24.23 เหรยญสหรฐฯ /ชวโมง =

9.69 เหรยญสหรฐฯ

- โสหย ท 600% = 58.15 เหรยญสหรฐฯ

- วตถดบ = 42 เหรยญสหรฐฯ

ตนทนจรง = 100 เหรยญสหรฐฯ ตนทนจรง = 100 เหรยญสหรฐฯ

ตนทนมาตรฐานตำเกนไป ตนทนมาตรฐานสงเกนไป

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

32 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

การวดผลแบบดงเดมยงมจดออนรายแรงอยอก 3 ขอ ขอแรก มนลาชาเกนไป

โดยสวนใหญแลวการวดผลจะไดขอมล ณ ตอนสนเดอน ขอท 2 โดยหลกแลวเปนการ

วดผลเชงการเงน การวดผลเชงการเงนมกเหมาะกบบคลากรฝายการเงนและผจดการ

ระดบอาวโสของบรษท แตมประโยชนจำกดมากสำหรบการปรบปรงกระบวนการ การ

สรางคณคาแกลกคา และการกระตนบคลากรใหมงสเปาหมายดานลน ขอท 3 มนซบซอน

เกนไป คนสวนใหญไมเขาใจมาตรวดเหลานและทำใหเกดการประชมทกนเวลานานไมเกด

ประโยชน ทงยงนำไปสความหงดหงดและตงเครยดภายในบรษท

การวดสมรรถนะการปฏบตงานภายในองคกรแบบลนเปนแกนกลางในการ

ควบคมและปรบปรงธรกจ องคกรแบบลนจะใชมาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานทเรยบ

งายและออกแบบมาเปนอยางดเพอชวยในการควบคมดานปฏบตการและดานการเงน ชวย

กระตนบคลากรไปสพฤตกรรมแบบลน ชวยกำกบและรเรมการปรบปรงอยางตอเนอง และ

ชวยใหมทศทางการจดการและการตดสนใจไดอยางชดเจน

ผผลตทเปนลนตองวดสมรรถนะการปฏบตงานใน (อยางนอยทสด) 3 ระดบ

ของธรกจ คอ

D วดผลเซลลการผลต

D วดผลสายธารคณคา

D วดผลระดบบรษทหรอระดบโรงงาน

การวดผลควรไมมากนก และมาตรวดเหลานตองเนนทประเดนปญหาเกยวกบ

ลนทเราตองการใหบคลากรสนใจ การวดผลระดบเซลล3 สวนใหญถกออกแบบมาเพอ

สนบสนนบคลากรฝายปฏบตการใหดำเนนการเรองทตองทำใหสำเรจไดภายในวนน

กลาวคอ สรางผลตภณฑทมคณคา อยางตรงเวลา โดยสอดคลองกบความตองการของ

ลกคา มาตรวดเหลานตดตามไดดวยสายตา (สวนใหญเตมขอมลโดยบคลากร ไมใช

เครองจกร) และตดตามถๆ (สวนใหญเปนรายชวโมง) และเปนมาตรวดซงเนนความสนใ จ

ไปทความตองการปจจบนทนทในการสรางคณคาใหแกลกคา

3บทท 3 “การวดผลปฏบตงานของเซลล”

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

35การบญชแบบลนสำคญอยางไร

ใจวาจะผลตเองหรอซอ การเปดตวผลตภณฑใหม การเรยงลำดบความสำคญในการ

ปรบปรง เหตผลสนบสนนผลตภณฑ และความสามารถในการทำกำไรจากลกคา

เมอการบญชแบบลนเรมคบหนาและระบบบญชตนทนและบญชการจดการแบบ

ดงเดมเรมสลายตวไปเพราะความสญเปลาของมน โดยมากเราจะยกเลกตนทนมาตรฐาน

ไปเพอใชวธการคดตนทนทเรยบงายและมประโยชนมากกวา แตฝายบรหารจะตดสนใจ

เรองทเปนกจวตรไดอยางไรโดยปราศจากขอมลแบบเดม?

วธการบญชแบบลนสำหรบการตดสนใจมศนยกลางอยทความเขาใจการไหล

ของการผลตผานทางสายธารคณคา6 และผลจากการตดสนใจเหลานตอความสามารถ

ในการทำกำไรและกำไรสวนเกนของสายธารคณคา ตนทนของสายธารคณคาสามารถ

เขาใจไดอยางชดเจนเพราะคำนวณดวยวธทเรยบงายตามสามญสำนก แทนทจะใชคา

ตางๆ อยางเชน อตรากำไรจากตนทนมาตรฐานทจอมปลอม เราจะเนนไปทการพจารณา

วาการเปลยนแปลงทตระเตรยมไวกอนเหลานมผลกระทบตอความสามารถในการ

ทำกำไรและกำไรสวนเกนในสายธารคณคาทงระยะสนและระยะยาวอยางไร วธการ

ตดสนใจเหลานไมไดใหคำตอบทเรยบงาย การตดสนใจทงหมดนตองใชวจารณญาณ

ทางธรกจและความเขาใจยทธศาสตรของบรษทในมมกวาง วธการบญชแบบลนเพยง

ชวยใหแงมมดานการเงนสำหรบการตดสนใจเหลาน แตมนใหขอมลทเรวและใชไดงาย

โดยเนนจดสนใจไปยงสงทถกตอง และชวยใหความรเชงการเงนจากมมมองของแนวคด

แบบลน7

เราตองเนนธรกจของเราทคณคาในมมมองของลกคา

หลกการขอแรกในแนวคดแบบลน8 คอ คณคาในมมมองของลกคา แตบรษท

สวนใหญมระบบการบญชเนนไปทตนทนภายในองคกร การบญชแบบลนเนนไปทคณคา

ในมมมองของลกคา ขอมลสารสนเทศการเงนจะองอยกบสายธารคณคา เราใชวธการ

ตางๆ อยางเชน ตนทนเปาหมาย (Target Cost)9 และมาตรวดสมรรถนะการปฏบตงาน

6หลายๆ องคกรมสายธารคณคาอนๆ เพมเตมอกทไมใชสายธารคณคาดานการผลต แมวาหนงสอเลมนจะเนนทการผลตแบบลน แต

หลกการบญชแบบลนสามารถนำไปใชไดกบสายธารคณคาดานการพฒนาผลตภณฑใหม การขายและการตลาด กระบวน

การดานบรการ และดานอนๆ โดยไมแตกตางกน7บทท 9 “การคดตนทนสายธารคณคา”8Womack, James & Jones, Lean Thinking, Simon & Schuster, September 1996 (ฉบบภาษาไทยโดย อ.ไอ. สแควร

สำนกพมพ)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

36 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

ทใสใจกบคณคาแทนทจะคดแตเรองตนทน เมอองคกรมวฒภาวะกบการผลตแบบลน

และวธการคดแบบลนมากขน เราจะเขาใกลจดทสามารถขบเคลอนธรกจและกระบวน-

การปรบปรงไดดวยความเขาใจวาเราสรางคณคานขนมาอยางไร

สงนหมายความวาขอมลตนทนเปนเรองไมสำคญในการบญชแบบลนใชไหม

คำตอบคอไมใช ขอมลตนทนมความสำคญเชนกน และทจรงแลว เราจำเปนตองมขอมล

ตนทนทดกวาขอมลจากระบบการบญชและระบบการจดการบญชแบบดงเดม อยางไร

กตาม เรารบรวาสวนสำคญสวนหนงในการเปลยนวฒนธรรมมาสองคกรแบบลน คอ

การเปลยนจากการคดเรอง “ตนทน” มาคดเรอง “คณคา”

บรษททผลตครงละมากๆ ไดเนนการลดตนทนมาเปนเวลานานแลว ความเชอ

สำคญของการผลตในปรมาณมาก คอ “ตงกองใหสงและผลตใหถกไว” แตความเชอสำคญ

ในการคดแบบลน คอ การเพมคณคาแกลกคาใหไดมากทสดและกำจดความสญเปลา10

การบญชแบบลนถกออกแบบมาเพอจดการกบประเดนเหลาน

บทสรป

เมอองคกรเปลยนจากการผลตครงละมากๆ มาสการผลตแบบลน ระบบบญช

การควบคม และการวดผลจำเปนตองเปลยนแปลง การผลตแบบลนและแนวคดแบบลน

ไมสามารถยงยนไดในระยะยาวถาหากไมมการเปลยนแปลงระบบเหลาน ระบบบญชแบบ

ดงเดมมพนฐานอยบนกฎและหลกการผลตครงละมากๆ และแนวคดแบบลนเปนสงท

ละเมดกฎเหลาน ระบบบญชแบบดงเดมบนทอนเสนทางสการเปนองคกรแบบลนเพราะ

สงเสรมพฤตกรรมทไมเปนแบบลนในทกระดบขององคกร

เพอเอาชนะปญหาเหลาน เราจะตองนำวธการตางๆ ทประกอบกนเปนการบญช

แบบลนมาใช ดวยพนฐานบนหลกปฏบตดานการบญชทผานการพสจนและยอมรบแลว

การบญชแบบลนเปนสงทเรยบงายและเขาใจไดงายสำหรบทกคนในองคกร และชวยใหม

ระบบการควบคมธรกจทหยงรากลงในแนวคดแบบลน

การบญชแบบลนชวยจดการความตองการดงตอไปน:

9 บทท 16 “การกำหนดตนทนเปาหมาย”10บทท 16 “การกำหนดตนทนเปาหมาย” บทท 17 “การขยายสายธารคณคาออกไปนอกกำแพงขององตกร” บทท 21 “การวเคราะห

ตนทนสายธารคณคา”

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

37การบญชแบบลนสำคญอยางไร

D ทดแทนมาตรวดแบบดงเดมดวยมาตรวดการปฏบตงานแบบลนทกระชบ

ซงกระตนพฤตกรรมแบบลนในทกระดบขององคกร และกอเกดการปรบปรง

ในแนวทางลนอยางตอเนอง มาตรวดเหลานสะทอนยทธศาสตรดานลนของ

บรษท และเปนพนฐานการควบคมดานปฏบตการและการเงนของบรษท

D ระบถงผลกระทบเชงการเงนของการปรบปรงดานลนและกำหนดยทธศาสตร

ในการทำใหเกดประโยชนดงกลาวสงสด

D ชวยใหมวธการเขาใจตนทนผลตภณฑและตนทนของสายธารคณคาทดขน

และใชขอมลตนทนเหลานผลกดนการปรบปรง ชวยใหตดสนใจไดดขน และ

สงเสรมความสามารถในการทำกำไร

D ประหยดเงนโดยการกำจดความสญเปลาปรมาณมหาศาลจากระบบบญช การ

ควบคม และวดผล

D ทำใหบคลากรฝายการเงนมเวลาวางมากข นเพ อสามารถทำงานกบ

ประเดนสำคญเชงยทธศาสตร การปรบปรงดานลน และการเปนตวแทน

การเปลยนแปลง (Change Agent) ภายในองคกร

D เนนธรกจไปยงคณคาทสรางสรรคเพอลกคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

39เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน

บทท 2

เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน

การนำวธการบญชแบบลนมาใชจะเปลยนแปลงกระบวนการดานบญช การ

ควบคม และการวดผลของบรษทสวนใหญแบบถอนรากถอนโคน การบญชแบบลนสราง

วธการทแตกตางจากเดมมากในการจดการและควบคมองคกรสบเนองจากการเปลยน

วธคดแบบเดมททำการผลตแบบครงละมากๆ มาสวธคดแบบลน การเปลยนแปลง

เหลานตองทำอยางรอบคอบ แมวากจการตองการเปลยนไปสการผลตแบบลนและวธคด

แบบลนอยางรวดเรว แตความเปนจรงกคอ องคกรสวนใหญตองใชเวลามากพอสมควร

ในการเปลยนแปลง

การบญชแบบลนไมใชสงทอยเปนเอกเทศ แตจำตองอาศยการคดแบบลนและ

วธการผลตแบบลน การบญชแบบลนใชไดผลตอเมอกระบวนการแบบลนมเสถยร-

ภาพและอยภายในการควบคม สถานการณนมลกษณะเดยวกบปญหา “ไกหรอไข”

อยางไหนมากอน การบญชแบบลนไมเพยงอาศยการผลตแบบลนแตยงอำนวยความ

สะดวกแกการผลตแบบลนดวย เราตองนำการบญชแบบลนมาผสมผสานขนานไป

กบการเปลยนแปลงสการผลตแบบลนและทำการเปลยนแปลงสลนในดานอนๆ

กระบวนการควบคมแบบดงเดมยงคงจำเปนตามวตถประสงคทออกแบบมา

เพอรกษาการควบคมการดำเนนงานและการควบคมทางการเงนของธรกจ ดงนนการ

ยายกระบวนการเหลานออกเรวเกนไปเปนความผดพลาด และแสดงถงความไมรบผด-

ชอบ เรายงจำเปนตองมการควบคมทางการเงนอยตอไป

การผลตแบบลน (และกรรมวธลนรปแบบอน) มสวนในการกำจดความจำเปน

ของกระบวนการทางบญชดงเดม เพราะวาการผลตแบบลนทำใหการดำเนนงานอยภายใต

การควบคม ยกตวอยางเชน ถาหากธรกจมสนคาคงคลงจำนวนมากและมรอบเวลา

ในการผลต (Production Cycle Time) ยาวนาน กรณนจำเปนอยางยงทตองมวธการ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

40 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บนทกสนคาคงคลงอยางละเอยดและถกตอง ในเมอวธการแบบลนทำใหระดบสนคา

คงคลงลดลงและมรอบเวลาการผลตรวมส นลง บตร Kanbans ระบบดง (Pull

System) งานทเปนมาตรฐาน (Standardized Work) และการวดสมรรถนะการปฏบต

งานเปนการสรางระบบการควบคมการดำเนนงานแลวอยในตว จงไมจำเปนทตองม

การควบคมทางการเงนแยกตางหาก และการบนทกสนคาคงคลงในรายละเอยดจง

ไมจำเปนอกตอไป อยางไรกด กวาทการควบคมการดำเนนงานดงกลาวจะเกดขนและ

มเสถยรภาพ เรายงคงจำเปนตองมธรกรรมแบบดงเดมอย

เสนทางการพฒนา

การรบรวามเสนทางการพฒนาสำหรบการนำการผลตแบบลนมาใชงานอยาง

ประสบความสำเรจนนมประโยชนมาก บรษทสวนใหญจะเรมตนดวยการฝกอบรมใน

ระดบหนง ตามดวยการเรมตนเซลลแบบลนหรอกระบวนการเพอนำรอง เมอโครงการ

นำรองเรมใชการไดดแลว วธการเหลานจะถกนำมาใชกบทงโรงงานและสวนอนๆ ของ

ธรกจ เมอเวลาผานไป บรษทเรยนรทจะนำวธคดแบบลนมาใชกบทกแงมมของธรกจ

ขณะทกำลงเตบโตมวฒภาวะเปนองคกรแบบลนอยางเตมตว

แนนอนวาการเดนทางบนเสนทางลนนนไมมทสนสด และแบบจำลองทเรยบ

งายในการนำวธการผลตแบบลนและวธคดแบบลนมาใชงานไมเพยงพอ นอกจากนน

ทกบรษทตางมเอกลกษณเฉพาะตว ดงนนการเปลยนแปลงขนพนฐานเหลานยอมใชวธ

ทแตกตางกน แบบจำลองทเรยบงายตอไปนเปนวธการทมประสทธผลในการจดการกบ

การเปลยนแปลงทจำเปนเพอทำใหการบญชแบบลนเปนจรงขนในองคกร

ขนตอนในเสนทางการพฒนาจดเปน 5 สวนในหนงสอเลมน

บทนำของการบญชแบบลน บทท 1 และบทท 2 ปภาพการบญชแบบลน

การเรมตนกบการบญชแบบลน บทท 3 - บทท 6 แนะนำขนตอนแรกในเสนทางการพฒนา

การจดการตามสายธารคณคา บทท 7 - บทท 14 อธบายขนตอนท 2 ในเสนทางการพฒนา

วสาหกจแบบลน บทท 15 - บทท 17 อธบายขนตอนท 3 ในเสนทางการพฒนา

เครองมอของการบญชแบบลน บททายๆ คอ บทท 18 - บทท 22 ชวยอธบายวธการหลกๆ

ในการบญชแบบลนอยางลกซงมากขน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

41เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน

ชวงของ “การเรมตน” ออกแบบมาเพอบรษททอยในชวงแรกๆ ของการคดแบบ

ลนและมโครงการนำรองบางโครงการแลว บททเกยวกบ “การจดการสายธารคณคา”

ใหขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงและปรบปรงแบบถอนรากถอนโคนทบรษทจำเปน

ตองทำเพอนำวธการคดแบบลนไปใชในวงกวางมากขน บททเกยวของกบวสาหกจ

แบบลนเนนทแงมมทซบซอนมากขนในการบญชแบบลน

ภาพท 2.1

การพฒนาทง 3 ประเภทนนไมสามารถทจะแยกแยะจากกนไดอยางชดเจน

มากนก แตตารางตอไปนแสดงนยามกวางๆ ทเราใชในหนงสอเลมน การทแตละสวน

ของบรษทเดยวกนอยในชวงของการพฒนาคนละชวงเปนเรองปกตธรรมดา เชนเดยวกบ

การทโรงงานผลตหรอสำนกงานเดยวกนแตอยในชวงของการพฒนาคนละชวง วตถประสงค

ของเสนทางการพฒนาคอการยำใหแนใจวามการนำการบญชแบบลนมาเรมตนใชอยาง

ถกตองและมระเบยบ และการควบคมดานการเงนยงดำรงอยตลอดเวลา

เสนทางการพฒนา – ขนท 1

ขณะทองคกรอยในขนแรกๆ ของการผลตแบบลน การเปลยนแปลงระบบบญช

การควบคม และวดผลในขนพนฐานนนไมใชเรองฉลาดเลย อยางไรกตาม เราสามารถ

ทำการเปลยนแปลงทสำคญและกำจดความสญเปลาเพอสนบสนนเซลลแบบลนและ

ทมงานปรบปรงได

มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานแบบใหมเปนสงทจำเปนสำหรบเซลลการ

ผลต นอกจากนน มาตรวดใหมๆ ยงเปนสงทจำเปนสำหรบฝายทไมเกยวของกบการผลต

ทสนบสนนเซลลเหลานดวย การวดผลเหลานมจำนวนไมมากและเรยบงาย การวดผล

สะทอนใหเหนประเดนหลกๆ ในวธการคดแบบลน คอ การทำงานตาม Takt Time งาน

ทเปนมาตรฐาน การไหล และการวดผลเหลานเปนการถกแสดงใหเหน ทนเวลา และ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

42 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

มงเนนใหมการดำเนนการ จดประสงคหลกของการวดผลในระดบเซลล คอ การสนบสนน

บคลากรฝายการผลตใหทำสงทตองทำในวนน มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานของ

เซลลไดอธบายไวในบทท 3

เมอเรมตนโครงการนำรองลน ผลของการปรบปรงอยางมนยสำคญในรายงาน

การเงนของบรษทยงไมสามารถเหนไดอยางมนยสำคญ อาจมสนคาคงคลงทลดลงบาง

การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน

เซลลการผลตแบบลนนำรอง - มเซลลแบบลนซงประสบความสำเรจแลว

- การฝกอบรมอยางเขมขนเกยวกบ

หลกการลน

- การไหล การดง Kanban

- การปรบเปลยนเครองจกร

(Changeover) อยางรวดเรวและ SMED

- งานทเปนมาตรฐาน

- คณภาพ ณ จดกำเนดและการตรวจสอบ

ดวยตนเอง

การเรมตนกบการบญช

แบบลน

การผลตแบบลนแพรในวงกวาง - การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงาน

ดวยงานทเปนมาตรฐานและการไหล

แบบทละชน

- การใชระบบการจดการดวยสายตา

(Visual System) อยางกวางขวาง

- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยาง

ตอเนอง

- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน

และการดงดวย Kanban จากผจดสง

วตถดบบางราย

- จดการการผลตตามสายธารคณคา

- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม

โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน

- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคา

สำเรจรปคอนขางตำและคงท

การจดการตาม

สายธารคณคา

วธคดแบบลนนำไปประยกต

ใชทวทงองคกรและกบ

หนสวนขององคกร

- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา

- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ

และหนสวนอยางกวางขวาง

- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถ

การดำเนนงานปกต

- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทง

องคกร

วสาหกจแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

46 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ปกตแลว เราสามารถสรางตารางแบบงายๆ เพอจะโยงตนทนของผลตภณฑภายใน

สายธารคณคาเขากบคณสมบตหลกๆ จำนวนหนงได บทท 11 “การคำนวณตนทน

ผลตภณฑ” อธบายถงวธการใชคณสมบตและคณลกษณะเพอคดตนทนผลตภณฑ

ในขนท 2 ของเสนทางการพฒนาการบญชแบบลน เรายงขยายการวเคราะห

ตนทนสายธารคณคาดวย เพอใหทมสายธารคณคาเขาใจอยางชดเจนวาตนทนและ

คณคาเกดขนทจดใด เราบรณาการกระบวนการวางแผนดานการเงนเขากบกระบวน-

การวางแผนการขายและการปฏบตการภายในบรษทเพอใหเราไมตองบรหารโรงงาน

โดยอาศยงบประมาณทไมจรงและไมทนตอเหตการณอกตอไป แตใหมแผนดำเนนการ

เพยงชดเดยวทปรบปรงผลทกเดอน เพอใหบรรลผลทางยทธศาสตรของบรษท นอกจาก

น น เรายงสามารถกำจดความสญเปลาจากธรกรรมไดมากขนกวาเดมอกดวยเม อ

กระบวนการในสายธารคณคาอยภายใตการควบคมแลว ประเดนเหลานอธบายอยในบทท

12 “การยกเลกธรกรรมทสญเปลา”

การเปลยนแปลงทางการบญชแบบลน

ระหวางเสนทางการพฒนาลน ในชวง “การจดการตามสายธารคณคา”

การผลตแบบลน การบญชแบบลน

- การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงานดวยงาน

ทเปนมาตรฐานและการไหลแบบทละชน

- การใชระบบการจดการดวยสายตา

(Visual System) อยางกวางขวาง

- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยางตอเนอง

- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน และ

การดงดวย Kanban จากผจดสงวตถดบบางราย

- จดการการผลตตามสายธารคณคา

- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม

โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน

- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคาสำเรจรป

คอนขางตำและคงท

- การวดสมรรถนะการปฏบตงานในระดบสายธาร

คณคาและระดบโรงงานหรอบรษท

- มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงานแบบบรณาการ

สะทอนถงยทธศาสตรทางธรกจของบรษท

- ใชบญชตนทนทางตรงจากสายธารคณคาทดแทน

ระบบตนทนมาตรฐาน

- การวดสมรรถนะการปฏบตงานของสายธารคณคา

และขอมลตนทนสายธารคณคาชวยผลกดนใหเกด

การปรบปรงอยางตอเนอง

- ขยายการวเคราะหตนทนสายธารคณคาเพอทำ

ความเขาใจวาตนทนเกดขนทจดใด และ

คณคาอยทจดใด

- ใชคณสมบตและคณลกษณะเมอจำเปนตองคำนวณ

ตนทนผลตภณฑ

- การวางแผนการเงนถกบรณาการเขากบการวางแผน

การขายและการปฏบตการ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

49เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน

และกระบวนการของบรษท เพอตอบสนองหรอบรรลขอเรยกรองของลกคาทตองการ

คณคาเพมเตม

การกำหนดตนทนเปาหมายเปนวธการททรงพลงในการนำวธคดแบบลนมาใช

กบธรกจของบรษทในทกแงมม การกำหนดตนทนเปาหมายจำเปนตองมการบรณาการ

ระหวางการตลาด การขาย การออกแบบผลตภณฑ การผลต วศวกรรม การจดซอ

และสวนอนๆ ทำใหทกคนในสายธารคณคาหนมาสนใจทการสรางคณคาใหแกลกคา

กระบวนการในสายธารคณคาจะถกเปลยนแปลงเพอตอบสนองหรอสรางคณคาให

ลกคาเกนกวาทคาดหวง และเพอสรางผลกำไรและกระแสเงนสดทมากเปนพเศษ การ

กำหนดตนทนเปาหมายอธบายอยในบทท 16

วสาหกจแบบลนทพฒนามวฒภาวะแลวจะรบรวาสายธารคณคาของบรษทม

ขอบเขตขยายกวางไกลกวากำแพงสเหลยมของบรษท แมวาจะยงมการปรบปรงทตอง

ทำตอเนองอกมาก แตความสญเปลาสวนใหญภายในบรษทไดถกกำจดไปแลว

ในตอนน เราเรมพดถงการจดการกบความสญเปลาภายนอกบรษทไดแลว

เสาหลกขององคกรแบบลนคอระดบความรวมมอทลกซงขององคกรกบองคกรบคคล

การเปลยนแปลงทางการบญชแบบลน

ระหวางเสนทางการพฒนาลน ในชวง “วสาหกจแบบลน”

การผลตแบบลน การบญชแบบลน

- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา

- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวน

อยางกวางขวาง

- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถการดำเนนงาน

ปกต

- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทงองคกร

- ใชการกำหนดตนทนเปาหมายเพอเขาใจคณคาใน

มมมองของลกคา และผลกดนกระบวนการปรบปรง

อยางตอเนอง

- ใชการกำหนดตนทนเปาหมายในการออกแบบ

ผลตภณฑ เพอเชอมโยงคณคาในมมมองของ

ลกคาเขากบการดำเนนงานของธรกจ และการ

ออกแบบผลตภณฑ/กระบวนการ

- การวาดแผนผงสายธารคณคาและตนทนสายธาร

คณคาขยายออกไปภายนอกบรษท ถงผจดสง

วตถดบ ลกคา และหนสวนภายนอก

- กระบวนการจดซอและควบคมสนคาคงคลงสวน

ใหญถกกำจดออกไปเมอวตถดบถกดงเขามาทกวน

มการบนทกวตถดบเปนคาใชจาย และไมไดตดตาม

วตถดบเหมอนแตกอน

- กจกรรมการลงบญชทเปนกจวตรประจำสวนใหญ

เปนอตโนมต หรอมการจดจางใชบรการจาก

ภายนอก

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

52 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บทสรป

การเรมตนแนะนำการบญชแบบลนภายในองคกรหมายถงการเปลยนแปลง

ระบบการบญช การควบคม และการวดผลขององคกรแบบถอนรากถอนโคน การเปลยน

แปลงเหลานตองกระทำอยางรอบคอบ เพราะวาระบบทมอยถกใชเพอควบคมปฏบต

การของบรษทในดานการเงน เปนสงสำคญทตองธำรงรกษาการควบคมการเงนทด

ไวในขณะทกำลงกำจดกระบวนการบญชเพอการบรหารตนทนและวดผลปฏบตงาน

แบบดงเดม ความสำเรจในการนำการผลตแบบลนมาใชงาน (และวธการแบบลนแบบ

อนๆ) เปนรากฐานของการบญชแบบลน เมอสามารถควบคมกระบวนการการปฏบต

การของบรษทไดดวยแนวคดแบบลน เรากสามารถเรมสลายกระบวนการควบคมและ

วดผลดานการเงนทไมจำเปนออกไปได

ในชวงทองคกรเพงเรมตนแปลงสภาพไปสลน วธการขนตนของการบญชแบบ

ลน (ดงทไดอธบายในบทท 3 - บทท 6) เปนแนวทางทเหมาะสม บรษททมแนวคดแบบ

ลนทกาวหนามากกวานนและมวธการผลตแบบลนเกอบทวทงโรงงานจะพรอมสำหรบ

การเปลยนแปลงจากการบญชแบบลนในระดบพนฐานไดมากกวา ตามทไดอธบาย

ไวในสวนของการจดการสายธารคณคา (บทท 7 - บทท14) สำหรบองคกรแบบลนท

พฒนามวฒภาวะแลว คงตองการพฒนาการบญชแบบลนไปไกลมากกวานนอก และ

ใชวธการตางๆ ทไดอธบายในเนอหาสวนทเกยวของกบวสาหกจแบบลนภายในหนงสอ

เลมน (บทท 15 - บทท 17)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

53เสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน

เสน

ทาง

การพ

ฒน

าการ

บญ

ชแบ

บลน

โครง

การน

ำรอง

ลน-

มเซล

ลแบบ

ลนซง

ประส

บควา

มสำเ

รจแล

ว-

การฝ

กอบร

มอยา

งเขม

ขนเก

ยวกบ

หลกก

ารลน

- กา

รไหล

การ

ดง

Kanb

an-

การป

รบเป

ลยนเ

ครอง

จกร

(Cha

ngeo

ver)

อยาง

รวดเ

รวแล

ะ SM

ED-

งานท

เปนม

าตรฐ

าน-

คณภา

พ ณ

จดก

ำเนด

และก

ารตร

วจสอ

บดวย

ตนเอ

ง

- มก

ารวด

สมรร

ถนะก

ารปฏ

บตงา

นดาน

ลนใน

เซลล

การผ

ลต-

คำนว

ณผล

กระท

บทาง

การเ

งนจา

กการ

ปรบป

รงดว

ยลน

- ยก

เลกธ

รกรร

มดาน

ปฏบต

การอ

อกไป

เปนจ

ำนวน

มาก

- ยก

เลกก

ารรา

ยงาน

ผลแต

กตาง

และก

ารวด

สมรร

ถนะก

ารปฏ

บตงา

นแบบ

ดงเด

มในร

ปแบบ

อน-

กำจด

ความ

สญเป

ลาจา

กกระ

บวนก

ารทา

งบญ

ชการ

เงน

- ระ

บสาย

ธารค

ณคา

สายห

ลกๆ

ของบ

รษท

- ระ

บตวผ

ลกดน

หลกข

องตน

ทนแล

ะสมร

รถนะ

การป

ฏบตง

าน

การจ

ดการ

ตาม

สายธ

ารคณ

คา-

การผ

ลตแบ

บเซล

ลในว

งกวา

งทวท

งโรง

งานด

วยงา

นทเป

นมาต

รฐาน

และ

ก

ารไห

ลแบบ

ทละช

น-

การใ

ชระบ

บการ

จดกา

รดวย

สายต

า (V

isua

l Sys

tem

) อยา

งกวา

งขวา

ง-

ฝกอบ

รมแล

ะสรา

งทมก

ารปร

บปรง

อยาง

ตอเน

อง-

โครง

การร

บรอง

ผจดส

งวตถ

ดบขน

ตน แ

ละกา

รดงด

วย K

anba

n จา

ก

ผจด

สงวต

ถดบบ

างรา

ย-

จดกา

รการ

ผลตต

ามสา

ยธาร

คณคา

- กร

ะบวน

การต

างๆ

อยภา

ยใตก

ารคว

บคม

โดยป

กตแล

วจะม

การใ

ช SP

C

บ

างบา

งสวน

- งา

นระห

วางก

ระบว

นการ

(WIP

) และ

สนคา

สำเร

จรปค

อนขา

งตำแ

ละคง

ท

- กา

รวดส

มรรถ

นะกา

รปฏบ

ตงาน

ในระ

ดบสา

ยธาร

คณคา

และร

ะดบโ

รงงา

นหรอ

บรษ

ท-

มาตร

วดสม

รรถน

ะการ

ปฏบต

งานแ

บบบร

ณาก

ารสะ

ทอนถ

งยทธ

ศาสต

รทาง

ธรกจ

ของบ

รษท

- ใช

บญชต

นทนท

างตร

งจาก

สายธ

ารคณ

คาทด

แทนร

ะบบต

นทนม

าตรฐ

าน-

การว

ดสมร

รถนะ

การป

ฏบตง

านขอ

งสาย

ธารค

ณคา

และข

อมลต

นทนส

ายธา

รคณ

คาชว

ยผลก

ดน

ใหเ

กดกา

รปรบ

ปรงอ

ยางต

อเนอ

ง-

ขยาย

การว

เครา

ะหตน

ทนสา

ยธาร

คณคา

เพอท

ำควา

มเขา

ใจวา

ตนทน

เกดข

นทจด

ใด

และค

ณคา

อยทจ

ดใด

- ใช

คณสม

บตแล

ะคณ

ลกษ

ณะเ

มอจำ

เปนต

องคำ

นวณ

ตนทน

ผลตภ

ณฑ

-

การว

างแผ

นการ

เงนถ

กบรณ

าการ

เขาก

บการ

วางแ

ผนกา

รขาย

และก

ารปฏ

บตกา

ร

วสาห

กจแบ

บลน

- บร

ษทจ

ดองค

กรตา

มสาย

ธารค

ณคา

- มก

ารรว

มมอก

บลกค

า ผจ

ดสงว

ตถดบ

และ

หนสว

นอยา

งกวา

งขวา

ง-

การป

รบปร

งอยา

งตอเ

นองเ

ปนวถ

การด

ำเนน

งานป

กต

- วธ

คดแบ

บลนถ

กนำม

าประ

ยกตใ

ชทวท

งองค

กร

- ใช

การก

ำหนด

ตนทน

เปาห

มายเ

พอเข

าใจค

ณคา

ในมม

มองข

องลก

คา แ

ละผล

กดนก

ระบว

นการ

ป

รบปร

งอยา

งตอเ

นอง

- ใช

การก

ำหนด

ตนทน

เปาห

มายใ

นการ

ออกแ

บบผล

ตภณ

ฑ เพ

อเชอ

มโยง

คณคา

ในมม

มองข

องลก

คา

เขา

กบกา

รดำเ

นนงา

นของ

ธรกจ

และ

การอ

อกแบ

บผลต

ภณฑ

/กระ

บวนก

าร-

การว

าดแผ

นผงส

ายธา

รคณ

คาแล

ะตนท

นสาย

ธารค

ณคา

ขยาย

ออกไ

ปภาย

นอกบ

รษทถ

งผจด

สง

วต

ถดบ

ลกคา

และ

หนสว

นภาย

นอก

- กร

ะบวน

การจ

ดซอแ

ละคว

บคมส

นคาค

งคลง

สวนใ

หญถก

กำจด

ออกไ

ปเมอ

วตถด

บถกด

งเขา

มา

ทก

วน ม

การบ

นทกว

ตถดบ

เปนค

าใชจ

าย แ

ละไม

ไดตด

ตามว

ตถดบ

เหมอ

นแตก

อน-

กจกร

รมกา

รลงบ

ญชท

เปนก

จวตร

ประจ

ำสวน

ใหญ

เปนอ

ตโนม

ต หร

อมกา

รจดจ

างใช

บรกา

รจาก

ภ

ายนอ

ก

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

55การวดสมรรถนะเซลลการผลต

บทท 3

การวดสมรรถนะเซลลการผลต

การผลตแบบลนและกระบวนการลนรปแบบอนๆ นน ใชมาตรวดสมรรถนะ

การปฏบตงานทคอนขางแตกตางกน เซลลแบบลนจะตองมงท Takt Time ของลกคา

อตราการไหล ความมประสทธผลของงานทเปนมาตรฐาน และเสถยรภาพของระบบดง

และการไหลแบบทละชน การวดผลแบบดงเดมจะเนนไปทประสทธภาพ อตราการใชงาน

เครองจกร การคดคาโสหยการผลตเขางาน ฯลฯ มาตรวดทใชมความแตกตางกน

เพราะวาเราตองการกระตนใหเกดเปาหมายทแตกตางกน

การผสมผสานการผลตแบบลนเขากบวธการวดผลแบบดงเดมเปนเรองผดพลาด

เพราะผปฏบตงานและหวหนางานจะถกดงจาก 2 ทศทางทตางกน การฝกอบรมดาน

ลนเนนใหพวกเขาม งท Takt Time ขณะทมาตรวดแบบดงเดมของพวกเขาม งไป

ทชวโมงทำงานและการมประสทธภาพ เมอมาตรวดแบบดงเดมถกนำมาผสมเขากบ

ปฏบตการแบบลน การเปลยนแปลงจากลนกจะไมสามารถบรรลวตถประสงคได

การวดผลแบบดงเดมมปญหาอยางไร

D การวดผลแบบดงเดมกระตนพฤตกรรมทไมเปนลน เชน การผลตดวยขนาด

ชดขนาดใหญและการเพมสนคาคงคลง ซงทำลายการไหลและทำใหรอบ

เวลายาวนานขน

D ผลการวดถกสงเขามาชาเกนกวาจะเปนประโยชนได และประกอบไปดวย

ขอมลการเงนเปนหลก รายงานแบบดงเดมมกเนนทประสทธภาพของ

บคลากร อตราการใชงานของเคร องจกร และผลแตกตาง อยางเชน

แรงงาน (ผลแตกตางอตราคาจางและประสทธภาพ) การใชวตถดบ

การคดคาโสหยการผลต ในบรษทสวนใหญ รายงานเหลานจะรายงาน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

56 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ทกเดอน และจะมการใชเวลาไปมากกบการอธบายผลแตกตางทเกดขน

ในบางกรณจะมรายงานฉบบอนๆ ทใหขอมลประจำวน แตมนมสวนชวย

สนบสนนเปาหมายดานลนของบรษทเพยงนอยนด

D มาตรวดเหลานใชเวลาในการเกบขอมลอยางสญเปลามาก การเตรยม

รายงานเหลานทำใหตองเกบขอมลอยางละเอยดเกยวกบจำนวนชวโมง

แรงงานตอการผลต และเวลาเครองจกรตองานและขนตอนของงาน การ

จายวตถดบ ของเสย และอนๆ ธรกรรมทสญเปลาเหลานไมไดชวยใหได

รายงานทเปนประโยชน

D เมอเรากาวสการผลตแบบลน ภาระเรองการเกบขอมลจะเลวรายมากขนอก

ถาเราผลตดวยขนาดชดทเลกลง เรากจะมจำนวนใบสงผลตทเพมมากขน ซง

ทำใหตองตดตามมากขน รายงานผลแรงงานมากขน รายงานเวลาเครองจกร

มากขน และมความสญเปลาเพมมากขน หลายๆ องคกรพยายาม “เอาผกช

มาโรยหนา” โดยการเปลยนธรกรรมเหลานใหเปนอตโนมต แตการทำเชนนน

เปนเพยงการสรางความสญเปลาขนมา “โดยอตโนมต” เทานน

การวดผลเซลลแบบลนทถกตอง

D มาตรวดผลเซลลแบบลนนนมจำนวนไมมากและมงไปทประเดนของการ

ผลตแบบลน ซงชวยกระตนเปาหมายดานลนของบรษท

D ขอมลถกรวบรวมและใชงานภายในเซลล และนำเสนอใหเหนไดดวยสายตา

พนกงานปฏบตงานและหวหนางานจะไดรบขอมลทถกตองในเวลาทถกตอง

ในรปแบบทพวกเขาสามารถเขาใจและใชงานไดอยางงายดาย

D การเกบขอมลและการรายงานสามารถทำไดอยางรวดเรว งายดาย และอย

ในรปทใชงานได ในกรณสวนใหญจะไมจำเปนตองเกบขอมลและรายงาน

ผลแบบซบซอน โดยปกตแลวขอมลจะเกบโดยบคลากรในเซลลและรายงาน

ไวบนไวทบอรดหรอกระดานทอานไดดวยสายตาภายในเซลลนนเอง

D มาตรวดถกพฒนาขนมาโดยตรงจากยทธศาสตรธรกจของบรษท และชวย

กระตนบคลากรใหทำยทธศาสตรนนใหสำเรจได

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

66 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

จดประสงคเบองตน 2 ขอในการสรางมาตรฐานใหกบงาน คอ การยำใหแนใจวา

ผลตภณฑถกผลตอยางถกตองและเปนไปตามรอบเวลาการผลตของเซลล พนกงานปฏบต

งานในเซลลถกฝกอบรมใหทำกระบวนการผลตเหลานตามงานทเปนมาตรฐาน ดวยวธน

ผลตภณฑจะถกผลตขนมาอยางสมบรณแบบตงแตครงแรกและดวยอตราทถกตอง2

การรายงาน FTT ของเซลลจะแสดงรอยละของผลตภณฑทผลตจากเซลลโดย

ทไมจำเปนตองแกไขงาน ซอมแซม หรอตดเปนของเสยเลย ถาทำตามงานมาตรฐาน

การผลตผลตภณฑจะถกตองตงแตครงแรก และ FTT จะเปน 100%

อยางไรกตาม ยงมสาเหตอนๆ อกททำใหตองถอวาเปนของเสยและแกไขงาน

ยกตวอยางเชน วตถดบและสวนประกอบอาจมขอบกพรอง แตการตดเปนของเสย การ

แกไขงาน และการซอมบำรงสวนใหญเกดขนเพราะพนกงานปฏบตงานไมทำตามงานทเปน

มาตรฐาน (Standardized Work) หรอทำตามไดอยางไมครบถวน

เราจะวดผลการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรกไดอยางไร

FTT = จำนวนหนวยทงหมดทไดผลต – งานทถกปฏเสธหรอตองแกไข

จำนวนหนวยทงหมดทไดผลต

ถาปรมาณการผลตในชวงเวลา 1 ชวโมง เทากบ 40 หนวย และม 3 หนวยทตอง

แกไข คา FTT จะเทากบ 92.5% ซงคำนวณจาก 37/40 เพราะม 37 หนวยทผลตไดอยาง

ถกตองตงแตครงแรก

รอยละของ FTT อาจคำนวณไดจากสถานงานมากกวา 1 จดภายในเซลลนน

ยกตวอยางเชน เซลลอาจมสถานงาน 3 สถาน ซงตดตามคา FTT ในแตละสถาน ถา FTT

ของสถานงาน 1 เทากบ 90% ของสถานท 2 เทากบ 95% และทสถานท 3 เทากบ 85%

คา FTT สำหรบเซลลทงกลมจะเปนผลมาจากการคณคา FTT ทง 3 คา

2ขอมลเพมเตมเกยวกบงานทเปนมาตรฐาน หาอานไดใน Rick Harris และ Mike Rother, Creating Continuous Flow, LEI 2001

หรอ Larry Rubich และ Madelyn Watson, Implementing World Class Manufacturing, WCM Associates 1998

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

68 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

สาเหตหมายเลข 1 ททำให FTT ลมเหลว

สาเหตททำใหการรายงานผล FTT ลมเหลวซงเกดขนบอยทสด คอ การใชขอมล

รายงานผลไปกลาวโทษหรอวจารณพนกงานปฏบตงาน พนกงานเปนผรวบรวมขอมล

ของตนเองภายในกระบวนการ ถาพวกเขารสกวาการรายงานผลอยางแมนยำจะทำให

พวกเขาถกวจารณหรอลงโทษ พวกเขากจะปลอมแปลงตวเลขรายงานผลเหลานน

การสรางสภาพแวดลอมทไมมการกลาวโทษกนและกนในระดบพนทปฎบตงาน

(และสวนอนๆ ในสายธารคณคา) เปนสงทจำเปนมาก เพราะขอมลจะตองถกตองและ

ทนสมย จดประสงคของขอมลไมใชการพพากษาคนอน แตอยทการคนหาปญหาและ

ประเดนทตองแกไข แมวาจะมบางคนทำผด โดยสวนใหญแลวความผดนนกเปนผลมา

จากปญหาภายในกระบวนการ ตวอยางเชน การฝกอบรมไมเพยงพอ การขาดวธการ

ปองกนขอผดพลาด หรอการบนทกเปนเอกสารทไมพอเพยง ยำอกครงวาการคดแบบลน

จำเปนตองมรปแบบการจดการทแตกตางจากเดมมาก ซงเราตดตามกระบวนการ

(ไมใชบคลากร) และมองปญหาวาเปนโอกาสในการปรบปรง

มาตรวดทางเลอกอนๆ นอกจากการใช FTT

การวดผลคณภาพนนทำไดหลายวธดวยกน บางองคกรตดตามผลตภณฑทถก

ปฏเสธในรปของจำนวนตอลานชน (Parts per Million) บางบรษทกตดตามคณภาพหรอ

มลคาของวตถดบของเสย ปรมาณผลผลต (Yield) กเปนวธทนยมอกวธหนงในการวด

คณภาพของผลตภณฑ โดยเฉพาะในกรณทกำลงผลตผลตภณฑทผลตแบบตอเนอง

แมวาการวดผลคณภาพประสบความสำเรจบอยๆ แตมกพจารณาผลลพธ

ของกระบวนการภายในเซลล การวดผลการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรกไมได

ถกออกแบบใหวดผลทงความสำเรจของกระบวนการในการผลตชนสวนหรอผลตภณฑ

ทดเพยงอยางเดยว แตเปนการวดเพอบงชความสามารถของงานทเปนมาตรฐานดวย

ประเดนทสำคญทสดไมใชเพยงแคจำนวนทถกผลตอยางสมบรณแบบ แตเปนจำนวน

ทถกผลตอยางสมบรณแบบ “ตงแตครงแรก” โดยไมตองทำงานเพมเตมใหสญเปลา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

69การวดสมรรถนะเซลลการผลต

การรายงาน WIP ตอ SWIP

การรายงาน WIP ตอ SWIP จะแสดงระดบสนคาคงคลงในเซลล WIP (Work

in Process) คอ งานระหวางกระบวนการ และ SWIP (Standard Work in Process) คอ

จำนวนงานระหวางกระบวนการ (ทกำหนดไวเปน) มาตรฐาน เซลลตางๆ ถกออกแบบให

เกบสนคาคงคลงปรมาณหนงไว สนคาคงคลงนมกพจารณาไดจากจำนวน Kanban

ระหวางศนยการทำงานแตละศนยในเซลล จดประสงคของ Kanban เหลานคอการเปน

“กนชน” ปองกนกระบวนการการผลตในเซลลจากความลาชาหรอจากปญหา และยงเปน

ตวกระตนใหผลตและรกษาการไหลทละชนไว (ภาพท 3.5)

ภาพท 3.5 แผนผงแสดงสนคาคงคลงมาตรฐานของเซลลการผลต

วธการใช Kanban ทมอยหลากหลายรปแบบเปนรากฐานของระบบดงแบบลน

ถา Kanban ใชการไมได ระบบดงภายในสายธารคณคากจะลมเหลว กลาวคอ รอบเวลา

การผลตจะยาวนานขน อตราการผลตจะลดลง และกระบวนการตางๆ กจะขาดเสถยรภาพ

การรกษาระบบดงใหมประสทธผลเปนสงทสำคญมาก

เราวดผล WIP ตอ SWIP เพอตดตามความสำเรจของระบบดง ถาสนคา

คงคลงจรงภายในเซลลเทากบ WIP มาตรฐานทไดออกแบบไวสำหรบเซลลนน แสดงวา

ระบบดงกำลงทำงานเปนปกต แตถาสนคาคงคลงสงขนมากหรอตำกวาทไดออกแบบ

ไวมากๆ ระบบดงกกำลงลมเหลว WIP ตอ SWIP เปนมาตรวดของระบบดง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

73การวดสมรรถนะเซลลการผลต

จะลมเหลว เมอคณเรมตนใชมาตรวดเหลาน ใหใช OEE ทเครองจกรทเปนคอขวด (หรอ

ทเปนขอจำกด)

เมอระบบวดผลของคณไดพฒนามากขนแลว และบคลากรใชมาตรวดนอยางเปน

ประจำในงานประจำของตนเอง คณกจะสามารถขยายการใชงาน OEE ไปยงเครองจกร

อนๆ ภายในเซลลได

เรานยมใช OEE เพอสนบสนนโครงการบำรงรกษาทวผลแบบทกคนมสวนรวม

(Total Productive Maintenance : TPM) TPM เปนวธทเปนทางการเพอใหมนใจวาม

การบำรงรกษาเครองจกรในการผลตอยางถกตองแลว TPM ยกหนาทรบผดชอบเรอง

การบำรงรกษาใหกบพนกงานปฏบตงานประจำเครองจกร แทนทจะเปนฝายบำรงรกษา

ของบรษท พนกงานประจำเครองจกรจะใช OEE ตดตามขดความสามารถในการผลตของ

เครองจกรเหลานและดำเนนการบำรงรกษาเชงปองกนเพอใหแนใจวาเครองจกรของตนเอง

สามารถผลตผลตภณฑไดตรงเวลาและตามคณภาพทตองการเสมอ

เราจะวดผล OEE ไดอยางไร

การคำนวณ OEE ตองใชขอมล 3 สวนดวยกน คอ ความพรอมใชงาน (Availability)

ของเครองจกร สมรรถนะของเครองจกร และคณภาพของผลตภณฑ

OEE เปนผลลพธจากปจจยทง 3 คาน

OEE = ความพรอมใชงาน * ประสทธภาพดานสมรรถนะ * คณภาพ

ในการตดตามคาความพรอมใชงาน เราตองตดตามปรมาณเวลาทเครองจกร

ไมไดทำงานขณะทมนควรจะพรอมใชงาน ถาเครองจกรไมไดทำงานในเวลาทเปนทตองการ

กจะถอวาเครองจกรนนไมพรอมใชงาน พนกงานประจำเครองจกรจะตดตามชวงเวลาท

หยดทำงานและสาเหตทกอใหเกดปญหานน ความพรอมใชงานของเครองจกรคอรอยละ

ของเวลาทเครองจกรนนพรอมและทำงานไดในเวลาทตองการ

ความพรอมใชงาน = (เวลาทงหมด – เวลาทหยดทำงาน)

เวลาทงหมด

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

74 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ถาการผลตแตละกะเทากบ 8 ชวโมง (480 นาท) และเครองจกรหยดไป 4 ครง

ในระหวางกะ โดยเวลาทหยดไปทงหมดเทากบ 40 นาท ดงนน

ความพรอมใชงาน = (480 – 40)/480 = 440/480 = 91.67%

ประสทธภาพของสมรรถนะจะเกยวของกบอตราการผลตของเครองจกร เครอง-

จกรอาจออกแบบมาใหผลตท 100 หนวย/ชวโมง แตถามนทำงานท 90 หนวย/ชวโมง

ประสทธภาพดานสมรรถนะของมนจะเทากบ 90% อตราการผลตในอดมคตไมจำเปน

ตองเทากบอตราการผลตสงสดของเครองจกรนน อตราการผลตในอดมคตคออตราการ

ผลตทเราไดออกแบบไวใหเครองจกรนนทำงานในเซลลน บอยครงทอตรานจะชากวา

อตราการผลตสงสด เพราะวาเราจะตองใชเครองจกรนใหสอดคลองกบรอบเวลาทจำเปน

ในการผลตตาม Takt Time ของลกคา

ประสทธภาพดานสมรรถนะ = อตราการผลตจรง / อตราการผลตในอดมคต

ประเดนอนๆ เชน การสญเสยความเรว การสญเสยเนองจากการหยดเดน

เครองทไมไดบนทกไวหรอการหยดชะงกเลกนอย หรอผลลพธจากอปกรณทางตนนำและ

ความพรอมใชงาน

D เวลาปฏบตงาน / เวลาทพรอมใชงานสทธ

D เวลาทพรอมใชงานสทธ = เวลาทไดกำหนดใหผลตทงหมด - เวลาหยด

เดนเครองจกรตามสญญา

D เวลาปฏบตงาน = เวลาทพรอมใชงานสทธ - เวลาหยดเดนเครองจกร

D เวลาหยดเดนเครองจกรตามสญญา โดยปกตถกกำหนดจากสญญา

สหภาพแรงงาน ขอกำหนดของทองถน หรอนโยบายฝายบรหาร

D เวลาหยดเดนเครองจกรเกดขนเพราะเครองจกรเสย การตดตงและ

ปรบแตง การเสยเวลาเนองจากเครองมอ การปรบเปลยนเครองจกร

และการหยดทไมรายแรงจากเรองอนๆ ทมการบนทกไว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

81การวดสมรรถนะเซลลการผลต

การนำเสนอขอมล

มาตรวดสมรรถนะของเซลลควรแสดงผลไวในเซลลและดแลรกษาโดยพนกงาน

ประจำเซลล กระดานมาตรวดสมรรถนะ (ภาพท 3.9) เปนองคประกอบมาตรฐานของ

เซลลแบบลน กระดานนมพนทแสดงมาตรวดสมรรถนะปจจบน อยางเชน รายงาน

แตละชวโมงของวน การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก และคาอนๆ นอกจากนน

กระดานนยงมพนทสำหรบการรายงานปญหาและประเดนทพนกงานในเซลลกำลงประสบ

อยดวย ปญหาเหลานถกเขยนไวบน Flip Chart หรอกระดานไวทบอรด และเราสามารถ

แบงปญหาออกไดเปน 2 ประเภท คอ ปญหาทสามารถแกไขไดโดยทมประจำเซลล (Can

Do Problems) และปญหาทตองการความชวยเหลอจากผอน (Need Help Problems)

กระดานรายงานการวดสมรรถนะยงอาจแสดงขอมลอ นๆ ดวย อยางเชน

แผนภมงานมาตรฐาน ขอมลโครงการปรบปรงอยางตอเนองของเซลล แผนผงกระบวนการ

และขอมลอนๆ เกยวกบกระบวนการของเซลล

การตดลอใหกบกระดานรายงานการวดสมรรถนะจะเปนประโยชน เพอจะให

สามารถเคลอนยายไดเมอผงของเซลลเปลยนไป นอกจากนนการทสามารถยายเขาไปใน

หองประชมหรอหองของการปรบปรงอยางตอเนองเมอตองพดคยเกยวกบขอมลกเปน

ประโยชนดวยเชนกน

ภาพท 3.9 กระดานแสดงมาตรวดสมรรถนะของเซลลทวไป

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

82 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

กระดานเหลานจะเปนจดศนยรวมความสนใจของเซลลเพราะมนชวยใหขอมล

ททมของเซลลตองใชในการตดตามความคบหนาของตวเองและบนทกประเดนและปญหา

ทตองแกไข กระดานเหลานยงมความสำคญสำหรบหวหนางานและผจดการดวย เพราะพวก

เขาสามารถพจารณาสถานะของเซลลและประเดนทตองการความสนใจเรงดวนไดโดยการ

มองเพยงแวบเดยว

โดยปกตแลว เซลลแบบลนจะมการประชมทม 10 นาทกอนทจะเรมงานแตละ กะ

การประชมนจดเพ อทบทวนสมรรถนะจากวนกอน พดคยเก ยวกบปญหาทระบบน

กระดาน มอบหมายบคลากรเพอแกไขปญหา และตดสนใจเกยวกบการเปลยนแปลงท

จำเปน การประชมนยงอาจเปนโอกาสทจะพดคยเกยวกบตารางกำหนดการผลตและ

ความคบหนาของโครงการปรบปรง

บางบรษทพบวาการตดตามประเดนและปญหาทระบไวบนกระดานรายงานการ

วดสมรรถนะเปนสงทมประโยชน ภาพท 3.10 แสดงวธทบรษทหนงไดใชรายงานความ

คบหนาของกระบวนการแกไขปญหาเหลาน

ภาพท 3.10 กระดานแสดงผลทแสดงจำนวนปญหาทไดรบการแกไขไปแลว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

83การวดสมรรถนะเซลลการผลต

การทำใหมาตรวดสมรรถนะของเซลลใชการได

การผลตแบบลนจะใชมาตรวดสมรรถนะในรปแบบทแตกตางจากการผลตแบบ

ดงเดม ในการผลตแบบลน วตถประสงคของการวดผลในเซลลคอการชวยเหลอทมของ

เซลลในการผลตผลตภณฑใหไดตาม Takt Time ของลกคา จดทเนนคอการไหล งานท

เปนมาตรฐาน การดง และความตรงตอเวลา เพอจะใหมาตรวดเหลานใชการไดกจะตอง

จดการดวยมมมองแบบลน กลาวคอ:

1. หวหนางานและผจดการตองใชมาตรวดเหลานตดตามความคบหนาบนพนท

ปฏบตงาน ผจดการและหวหนางานทมหนาทรบผดชอบระดบพนทปฏบตงานโดยตรงตองหา

ขอมลจากกระดานการวดสมรรถนะ วศวกร บคลากรฝายบำรงรกษา บคลากรฝายสนคา-

คงคลงและวางแผนการผลต นกบญช และคนอนๆ ตองหาขอมลมาจากกระดานการวด

สมรรถนะดวยเชนกน

การทำเชนนเปนวธการใหมในการจดการธรกจ บคลากรทมหนาทเกยวของ

กบการผลตหรอสนบสนนการผลตโดยตรงจะตองเดนตรวจตราในระดบพนทปฏบตงานเปน

ประจำและบอยๆ ในแตละวน การทำเชนนคอการใชหลกการจดการดวยสายตา ในการใช

หลกการจดการดวยสายตาเราจะตองสงเกตขอมลอยางเปนประจำและอยางเปนระบบ

บคลากรฝายปฏบตการจะรในไมชาวาขอมลนถกนำมาใชหรอไม ถาพวกเขาพบ

วาประเดนของพวกเขาไมไดรบการแกไข และขอมลของพวกเขาไมไดถกนำมาใชงาน

พวกเขาจะเลกรายงานผลและกลบไปทำงานในเซลลดวยวธแบบดงเดม พวกเขาจะรวา

ผจดการของตนไมไดทำอยางทพดเกยวกบการผลตแบบลนและการจดการดวยสายตา

2. กำจดมาตรวดอนๆ มาตรวดทพจารณาไดดวยสายตาจะตองเปนมาตรวดแบบ

เดยวทถกนำมาใชในเซลล ถามการรายงานผลดานการจดการในเซลลดวยรปแบบอนๆ

เชน รายงานทมาจากระบบบญชตนทน แนวโนมทจะเกดขนกคอ พนกงานจะใชมาตรวด

แบบเกาทคนเคยแทนทจะใชมาตรวดดานลน

การยกเลกมาตรวดแบบอนๆ ออกจากเซลลเปนเรองทสำคญมาก อาจมความเปน

ไปไดทบรษทของคณยงใชระบบบญชตนทนแบบดงเดมทมการรายงานผลความแตกตาง

(Variance Report) และรายงานแบบอนๆ อยในชวงตน บคลากรฝายการเงนยงอาจ

จำเปนตองใชรายงานเหลาน แตพวกเขาไมควรแสดงใหใครเหน เซลลจะตองดำเนนการ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

85การวดสมรรถนะเซลลการผลต

พนฐานทใชโดยทมปรบปรงสายธารคณคาอยางตอเนอง การเกบขอมลและสรปลงใน

สเปรดชตหรอฐานขอมลเปนวธทเปนประโยชน พนกงานปฏบตงานสามารถทจะทำเชนนได

แตโดยปกตแลว คนทำจะเปนวศวกรฝายการผลตหรอนกบญชภายในสายธารคณคา

เซลลและฝายงานทไมเกยวของกบการผลต

ในบทน เราไดอธบายเกยวกบมาตรวดสมรรถนะสำหรบเซลลการผลต อยางไร

กตาม ยงมเซลลอยอกมากมายในสายธารคณคา นนคอเซลลและฝายงานทไมเกยวของ

กบการผลตทมความสำคญตอความสำเรจของสายธารคณคา เซลลและฝายงานเหลาน

กตองใชมาตรวดสมรรถนะเชนกน

วธแบบเดยวกบทใชกบเซลลการผลตกใชไดกบเซลลทไมเกยวของกบการผลตได

ดวยเชนกน ทงตวมาตรวดเองและวธการเกบรวบรวมขอมลอาจแตกตางกน แตแนวทาง

ดานลนนนเหมอนกน ยกตวอยางเชน เซลลของการปอนขอมลคำสงซอ กระบวนการปอน

ขอมลคำสงซอมรอบเวลาไหม กระบวนการปอนขอมลคำสงซอมงานทเปนมาตรฐานไหม

กระบวนการปอนขอมลคำสงซอมสนคาคงคลงไหลผานกระบวนการไหม

ถาคำตอบของคำถามทกขอคอ ใช กจะม Takt Time ของกระบวนการปอนขอมล

คำสงซอดวย ถาลกคาสงสนคา 800 ชน/วน และกะการทำงานแตละกะนาน 8 ชวโมง

คา Takt Time ของผลตภณฑจะเทากบ (8 * 3600) / 800 = 36 วนาท ถาจำนวนเฉลย

ของคำสงเทากบ 25 Takt Time ของการปอนขอมลคำสงซอกจะเทากบ (8 * 3600) /

(800 /25) = 900 วนาทหรอ 15 นาท เราจะตองปอนขอมลคำสงซอทกๆ 15 นาทของชวโมง

เราสามารถใชวธทคลายกบรายงานแตละชวโมงของวนเพอตดตามความสำเรจของรอบ

เวลาของเซลลเพอใหสอดคลองกบ Takt Time ของลกคา เราอาจจะไมตดตามในทกชวโมง

และชวงเวลาครงวนอาจเหมาะสมด แตวธการยงคงเหมอนเดม

เราสามารถใชและควรใชงานทเปนมาตรฐานสำหรบกระบวนการปอนคำสงซอ

และควรใชมาตรวดการผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก (หรอคาอนๆ ทคลายคลงกน)

เพอตดตามความมประสทธผลของกระบวนการและของงานทเปนมาตรฐาน อาจม

ความเปนไปไดทเราจะหาปญหาเกยวกบคำสงซอไมพบจนถงชวงปลายของกระบวน-

การ แตเราสามารถประเมนจำนวนคำสงซอทปอนไดถกตองตงแตครงแรกโดยไมมการ

ผดพลาดหรอแกไข

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

87การวดสมรรถนะเซลลการผลต

ถาคณเปนผควบคมการเงนหรอเปนบคลากรฝายการเงนในปฏบตการแบบ

ลนทเพงเรมตน คณจะตองตดตามมาตรวดสมรรถนะระดบเซลลเหมอนกบเปนวธการหลก

วธหนงของคณในการยำใหแนใจวาควบคมธรกจในดานการเงนไดแลว บคลากรฝายการ

เงนยงจะตองใชเวลาพอควรบนพนทปฏบตงานและในสวนอนๆ ของบรษททสนบสนน

สายธารคณคา พวกเขาจะตองพจารณามาตรวดสมรรถนะอยางเปนประจำ

บคลากรฝายการเงนจะใชมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา5 เพอประเมน

ระดบของการควบคมธรกจ นอกจากนน บคลากรฝายการเงนยงจะเปนสมาชกทม

สวนรวมแขงขนในทมการปรบปรงสายธารคณคาอยางตอเนองดวย กระบวนการของการ

ปรบปรงอยางตอเนองกเปนกลไกควบคมเบองตนของธรกจดวยเชนกน6

บทสรป

บรษทสวนใหญจะเรมตนบนเสนทางการผลตแบบลนโดยการนำเซลลการผลต

แบบลนมาใช นคอขนแรกในเสนทางการพฒนาการผลตแบบลน ในขนแรกๆ ของลนน

ระบบบญช การควบคม และการวดผลตองมการเปลยนแปลงหลายอยางเกดขนรวมถง:

D มาตรวดสมรรถนะแบบใหมสำหรบเซลลการผลตแบบลน

D การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเปนจำนวนมากออกจากเซลล

D วธการวดผลและทำความเขาใจเกยวกบผลกระทบทางดานการเงนของการ

ปรบปรงดานลนทไดนำมาใชงาน

ในบทน เราไดระบมาตรวดสมรรถนะสำหรบเซลลการผลตแบบลนจากชด

มาตรวดสมรรถนะของ BMA สำหรบชวงเร มตนแลว มาตรวดเหลาน ไมไดมจด

ประสงคทจะเปนระบบการวดผลทสมบรณแบบ แตมนถกนำมาพสจนใชงานแลวใน

ปฏบตการแบบลนหลายแหง และเปนจดเรมตนทดสำหรบระบบวดผลในดานลน มาตร

วดเหลานแสดงอยในตารางท 3.2

5อานเนอหาเพมเตมไดในบทท 8 เกยวกบการวดสมรรถนะและการเงนของสายธารคณคา6อานเนอหาเพมเตมไดในบทท 12 เกยวกบกระบวนการปรบปรงอยางตอเนองในฐานะทเปนวธการเบองตนในการควบคม

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

89ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

บทท 4

ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

โดยทวไปแลว การผลตแบบลนจะกอใหเกดผลประโยชนเชงปฏบตการทนาทง

แตบรษทตางๆ มกพบวาผลประโยชนเชงการเงนไมไดเกดขนตามมาดวยในระดบเดยวกน

ในบทน เราจะพจารณาการวดผลและการจดการผลประโยชนเชงการเงนจากมมมองเชง

ปฏบตการเพอคาดการณผลจากการปรบปรงดานลนตอผลลพธทางเชงการเงน หลายๆ ทม

ไมสามารถตอบคำถามนไดอยางนาพงพอใจ เพราะการบญชแบบดงเดมไมไดใหขอมล

ทจำเปน แนวทางการวดผลทไดอธบายในบทนเปนวธททมงานสามารถสอสารกบฝาย

บรหารระดบสงเกยวกบผลกระทบจากลนทนาจะเกดขน แนวทางนยงชวยใหมโครงสราง

สำหรบการประเมนผลประโยชนทางดานการเงนจากยทธศาสตรทางเลอกในการฉวย

ประโยชนจากขดความสามารถเชงปฏบตการทเพมขน บทนแบงออกเปน 4 สวน คอ:

D ปญหา

D การสรางกลองคะแนน

D การจดการกำลงการผลต

D การสรางรายไดจากการผลตแบบลน

ปญหา

เมอนำลนมาใชในบรษท ผบรหารและพนกงานตางคาดหวงทจะไดเหนผล

การปรบปรงเชงการเงนทจบตองได บอยครงทไมมผลการปรบปรงเชงการเงนเกดขน

ในระยะส น และบางคร งกลบเกดผลตรงกนขามดวย เหตการณเชนน กอใหเกด

คำวจารณจากผบรหารทผดหวง อยางเชน “เราเหนผลจากการปฏบตการทมหศจรรย

มาก แตมนไมปรากฏผลใหเหนในงบการเงนเลย ถาลนดจรง ทำไมจงไมสงผลไปยงงบ

กำไรขาดทน”

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

90 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ปญหานมตนตอมาจากมมมองทแตกตางกนระหวางฝายปฏบตการและฝาย

การเงน

เราตองสรางภาษาทเชอมทง 2 กลมเขาดวยกน บคลากรฝายปฏบตการเหน

ผลลพธดงตอไปน:

D เวลานำทสนลง

D คณภาพทปรบปรงดขน - มการทงของเสยและการแกไขงานใหมนอยลง

D การจดสงตรงเวลาดขน

D ใชพนทโรงงานนอยลง

D การหมนเวยนสนคาคงคลงสงขน

พวกเขากลาวอางอยางถกตองวา การบรรลผลลพธเหลานชวยใหบรการสนอง

ความตองการของลกคาไดดขน จงมการเตบโตเพมขนและมความสามารถในการทำ

กำไรมากขน บอยครงทลนชวยใหบรษทลดปรมาณงานคาง และผลลพธนสะทอนออก

มาทความพงพอใจของลกคาซงเพมขน

มมมองดานการเงนสำหรบขอมลชดเดยวกนนแตกตางออกไปอยางสนเชง

มมมองของพวกเขาคอ การเปลยนแปลงจากลนชวยใหมศกยภาพในการปรบปรงเชงการ

เงน แตถาไมสามารถลดตนทนหรอไมสามารถเพมรายได ภาพดานการเงนกไมมการ

เปลยนแปลง การทฝายปฏบตการสามารถทำงานตงแตรบคำสงซอไปจนถงจดสงไดใน

เวลาทลดเหลอเพยง 1 ใน 4 ไมมความสำคญใดๆ ผลดานการเงนโดยทวไปจากขนแรกๆ

ของการใชลน มดงน:

D รายไดเทาเดม ถงแมวาอาจมปรมาณงานคางลดลงซงทำใหไดรายไดเขามา

เรวขน

D ตนทนสวนใหญไมเปลยนแปลง ถงแมวาตนทนจากการทำงานลวงเวลา

และการทงเปนของเสยอาจลดลงเลกนอย

D กำไรจากการดำเนนงานอาจลดลง เนองจากผลกระทบจากการทสนคา

คงคลงทมตอตนทนขาย

D กระแสเงนสดจากการดำเนนงานอาจเพมขน เนองจากสนคาคงคลงลดลง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

93ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

โปรดสงเกตขอมลทง 3 ประเภททไดเขยนเปนรายการไวในแถบดานซายมอ คอ

เชงปฏบตการ กำลงการผลตของทรพยากร และเชงการเงน เราจะกลาวถงเชงปฏบตการ

และเชงการเงนกอน

เชงปฏบตการ

ม 6 รายการในหมวดน คณจะไดอานขอมลเพมเตมเกยวกบมาตรวดเหลานมากขน

ในบทท 8 “มาตรวดสมรรถนะสายธารคณคา” เราจะอธบายนยามของแตละมาตรวด

เพอเสรมสรางความเขาใจของคณ

D จำนวนวนจากทารบถงทาสง (Dock-to-Dock Days) คอ จำนวนเวลาตงแต

การรบวตถดบไปจนถงการจดสงผลตภณฑสำเรจรปใหแกลกคาจงเปน

ทมาของชอน คานคำนวณไดโดยการหารจำนวนชนของชนสวนควบคม

ในโรงงาน (วตถดบ งานระหวางกระบวนการ และสนคาสำเรจรป) ดวยอตรา

เฉลยของการผลตผลตภณฑปลายทางในสายธารคณคานนในรปจำนวน

ผลตภณฑตอวน ชนสวนควบคมจะถกใชกบแตละขนตอนของการผลต และ

จะออกจากสายธารคณคาในรปของผลตภณฑสำเรจรป ชนสวนควบคม

ทวไปคอแผนวงจร โครงผลตภณฑ และชดเครองยนต

D การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก (First Time Through) คอ มาตรวด

ดานคณภาพ คานคำนวณจากรอยละของหนวยทงหมดทผานสายธารคณคา

ตงแตครงแรก โดยไมตองซอมแซม แกไขหรอทงเปนของเสย บอยครงทคาน

ถกเรยกวา ผลผลตทผานตงแตครงแรก (First Pass Yield) เนองจากวา

เราวดผลคานสำหรบสายธารคณคา มนจงเปนผลลพธจากการวดผลทจด

ประเมนแตละจดในสายธารคณคาตลอดทงสาย

D การจดสงตรงเวลา (On-Time Shipment) จะวดจากจำนวนผลตภณฑท

ถกตองซงไดจดสงในวนทถกตองและตามคำสงซอทถกตอง คานคำนวณ

จากรอยละของปรมาณคำสงซ อของลกคาท ไดจดตารางกำหนดการไว

และจดสงไดตามตารางกำหนดการนนจรงๆ

D พนทโรงงาน (Floor Space) คอ พนทตารางฟตทสายธารคณคาใช รวมถง

สวนของการผลตและพนทซงจดสรรใหกบวตถดบ งานระหวางกระบวนการ

และสนคาคงคลงของสนคาสำเรจรป

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

101ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

ภาพ

ท 4

.1 แ

ผนผง

สถาน

ะปจจ

บน

ของส

ายธา

รคณ

คาขอ

ง C

ontro

llers

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

102 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

กระบวนการดงทเปนอยมขอผดพลาดอยบางจด คอ:

D ยงเปนระบบผลกทมสนคาคงคลงอยมาก

D รอบเวลาของกระบวนการยงไมสมดล

D ยงมการตรวจสอบและแกไขงานอยมาก

D เวลาการจดสงไมมเสถยรภาพและการผลตถกเรง

กลองคะแนนสำหรบสถานะปจจบนสะทอนใหเหนถงปญหา

สถานะอนาคตของ ECI

ภาพท 4.2 แสดงแผนผงสายธารคณคาสำหรบสถานะอนาคตของ Electronic

Components ทไดวางแผนไว

การเปลยนแปลงบางดานจากสถานะปจจบนนนเหนไดชดเจน คอ:

D เวลาการไหลผานสายธารคณคาถกลดลงจาก 20.5 เหลอ 4.5 วน

ระบบ Kanban ถกนำมาใชเพอดงความตองการของลกคาผานทางสายธาร

คณคา แทนทจะจดตารางกำหนดการใหกบศนยงานและผลกงานเขาสแตละศนย

D รอบเวลาในเซลล Hand Load/Wave Post ลดลงเหลอ 6 นาท จาก 12 นาท

โดยการออกแบบเซลลใหมอกครง ซงทำใหงานไหลไดอยางราบรน

D คณภาพปรบปรงดข นมาก โดยลดอตราการปฏเสธในเซลลทดสอบและ

แกไขงานจาก 50% เหลอ 3% โดยการนำวธการตรวจสอบดวยตนเอง

และการปรบปรงอยางตอเนองมาใชในเซลล SMT และ Hand Load/Wave

Post

D มการเจรจาตกลงกบผจดสงวตถดบใหมอกครง ซงชวยใหผจดสงวตถดบ

รายหลกจดสงให “ซเปอรมารเกต” ดานหนาเซลล SMT ทกวน โดยตอบสนอง

คำสง Kanban จากเซลล แทนทจะจดสง 2 ครงตอสปดาหจากใบขอซอ

วตถดบจากระบบ MRP

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

104 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

D เซลล SMT สามารถลดเวลาปฏบตการจาก 2 กะ เหลอ 1 กะ โดยเปนผลมา

จากโครงการรเรม ผลลพธหลงจากนนคอ จำนวนคนในเซลลลดลงจาก 8 คน

เหลอ 4 คน บคลากรทลดลง 4 คนถกถายโอนไปยงสายธารคณคาอนๆ

ผลลพธเชงปฏบตการของโครงการรเรมลนเหลานนาทงมาก:

D จำนวนวนจากทารบถงทาสง ลดลงจาก 20.5 วน เหลอ 4.5 วน

D การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรกดขนจาก 48% เปน 96%

D การจดสงตรงเวลาเพมจาก 90% เปน 99%

D พนทโรงงานทใชลดลงจาก 34,000 ตารางฟต เหลอ 17,000 ตารางฟต

อยางไรกตาม ไมปรากฏผลลพธเชงการเงนเกดขนเลย ตามทแสดงในงบกำไร

ขาดทนของบรษท ทจรงแลว แมวาจะมผลการปรบปรงเชงปฏบตการทนาทง แตตนทน

กลบเพมขนแทนทจะลดลง ซงสงผลใหกำไรขนตนลดลง 1,055 เหรยญสหรฐฯ

ดวยผลเชนนน รองประธานฝายขายของ ECI จงบนวาเขาไมสามารถเพมราคา

เพอใหชดเชยตนทนจากลนทเพมขน รองประธานฝายการเงนไดบนเกยวกบการปนสวน

ตนทนคงทซงนอยเกนไปเนองจากการผลตทลดลง และแสดงความสงสยออกมาดงๆ

วาเขาจะอธบายความสามารถในการทำกำไรทลดลงอยางฉบพลนใหแกธนาคารและ

นกลงทนไดอยางไร CEO ไดสงใหรองประธานฝายปฏบตการแกไขปญหาดวยลนเพอ

ใหกำไรเพมขน ไมใชลดลง

เรองทนาเศราคอ ผลกำไรของ ECI ลดลงเนองจากวธทบรษทใชคำนวณตนทน

ขาย วธน กำหนดโดยหลกการบญชท ยอมรบท วไป (Generally Accepted Ac-

counting Principles : GAAP) เพอจบคตนทนผลตภณฑในชวงเวลาเดยวกนกบ

รายไดจากการขายผลตภณฑเหลานน ตนทนทอยในสนคาคงคลงปลายงวดจะจบคเขา

กบยอดขายในรอบระยะเวลาถดไป ถงแมวาจะมวธอนๆ ในการคำนวณตนทนสนคา

ขายภายใต GAAP กยงคงมหลายๆ บรษททคำนวณตนทนขายดวยวธการน โดยการหา

จากสตรดงตอไปน:

สนคาคงคลงตนงวด + ซอวตถดบ + ตนทนการแปลงสภาพ - สนคาคงคลงปลายงวด

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

106 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

สนคาคงคลงปลายงวดของ ECI ลดลงไป 44,505 เหรยญสหรฐฯ เนองจาก

โครงการรเร มลน (58,502-13,997) และทำใหกระแสเงนสดเพมข นดวย ในขณะ

เดยวกน มนสงผลลบตอกำไร ดงแสดงในตารางท 4.5 น:

ชวงท 1 ชวงท 2 หมายเหต

สนคาคงคลงตนงวด 58,502 58,502 การจดซอลดลง

การจดซอวตถดบ 512,160 477,160 ลดลง 35,000

ตนทนการแปลงสภาพ 189,866 181,416 พนกงาน SMT ในกะท 2

ถกถายโอนไปทำหนาทอน

760,528 717,078

ตนทนการขาย

วตถดบ 512,160 477,160

ตนทนการแปลงสภาพ 189,866 225,921

สนคาคงคลงปลายงวด 58,502 13,997

ตนทนการขายเพมขน 1,055

(58,502+512,160+189,866-58,502) - (58,502+477,160+181,416-13,997)

ตารางท 4.5 ผลกระทบตอตนทนขายจากการลดสนคาคงคลง

เนองจาก ECI ลดการจดซอจากผจดสงวตถดบในชวงระหวางเดอน 35,000

เหรยญสหรฐฯ ผลกระทบทเกดขนกบตนทนการขายจงตำกวายอดทงหมดซงเทากบ 44,505

เหรยญสหรฐฯ ดงทจะเกดขนหากไมไดดำเนนการเชนนน

ดงนน ฝายจดการของ ECI จงลงเลใจ ดเหมอนวา ผลลพธเชงปฏบตการและเชง

การเงนจะรายงานเรองราวทแตกตางกน

เพอจะขจดปญหาของการบญชแบบดงเดม ซงเกดจากวธการทบรษทใชคำนวณ

ตนทนขายตามมาตรฐาน GAAP เพอใหไดงบการเงน เราจะขจดผลจากการเปลยน-

แปลงดานสนคาคงคลงไดโดยการรวมคาใชจายดานวตถดบและตนทนการแปลงสภาพ

ทงหมดเขาดวยกนเพอจดการสายธารคณคา ผลลพธทไดจะขจดผลเชงลบของการลด

สนคาคงคลงทเกดขนกบตนทน ทงหมดนถกแสดงไวในกลองคะแนนของสถานะอนาคต

ในตารางท 4.6

โปรดสงเกตวาภาพเชงการเงนนนปรบปรงดขนจากทแสดงในงบการเงนของ

บรษท การจดซอวตถดบทลดลงเนองจากการลดสนคาคงคลงไป 44,505 เหรยญสหรฐฯ

นนมผลโดยตรงกบกำไรของสายธารคณคา มากยงไปกวานน ผลการลดตนทนการแปลง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

107ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

สภาพไป 8,450 เหรยญสหรฐฯ กถกสะทอนออกมาดวยเชนกน ตนทนปฏบตการทลดลง

เหลาน ถกสะทอนออกมาในผลกระทบดานกระแสเงนสดของลน แทนท จะแสดง

ผลกำไรทลดลงแบบบนทกดวยวธการบญชแบบดงเดม เรากลบแสดงผลทเพมขนมาก

ถง 43,450 เหรยญสหรฐฯ! อยางไรกตาม สงทไมไดสะทอนออกมาคอการปรบปรงดาน

ลนมผลอยางไรตอตนทนการแปลงสภาพนอกเหนอไปจากแคการลดการทำงาน 1

กะในเซลล SMT

เพอจะเขาใจผลกระทบทลกซงมากขน เราตองเขาใจตวเลขตนทนการแปลง

สภาพในสถานะอนาคต ถงแมวาปรมาณทรพยากรทถกใชงานไมไดเปลยนแปลงระหวาง

สถานะปจจบนและสถานะอนาคต แตวธการใชงานนนไดเปลยนไปอยางมาก ดงท

แสดงในภาพท 4.3

ภาพท 4.3 กำลงการผลตทพรอมใชงานเพมมากขนเนองจากลน

การใชงานทรพยากรไดเปลยนจากลกษณะแบบไมมผลตภาพในสถานะปจจบน

มาเปนลกษณะแบบพรอมใชงานในสถานะอนาคต ลนไดทำใหกำลงการผลตของทรพยากร

วางเพมขนมาก ขณะท ECI ยงจายคาใชจายเทาเดม แตระบบบญชถอวารายจายเหลาน

เปนรายจายทจำเปนในการผลตผลตภณฑทไดขายในชวงเวลานน แตในความเปนจรง

รายจายบางสวนเปนคาใชจายทไมจำเปน! มทรพยากรจำนวนมากพอสมควรทพรอม

นำไปใชงาน (ในสถานะอนาคต) ในสวนอ น เพ อขยายงานหรอกำจดออกไป (ถา

ไมมวธการท ดกวาน น) และขอมลท เตมในกลองคะแนนนชวยเช อมโยงระหวาง

ฝายปฏบตการและการเงน ซงทำใหทงบรษทมงหาวธการทจะนำทรพยากรเหลานไปใชงาน

ได เพราะมนไดรบการทำใหวางลงโดยลนแลว และเปลยนปญหาจากประเดนเชงปฏบตการ

ไปเปนประเดนเชงยทธศาสตร อยางไรกตาม ECI จะตองเรยนรเสยกอนวาจะคำนวณหา

กำลงการผลตของทรพยากรทไดรบการทำใหวางโดยลนไดอยางไร

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

111ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

การวเคราะหกำลงการผลตทวางลง

ผลจากการวเคราะหตามแนวทางทระบไวในบทท 21 ทำใหทรพยากรมกำลง

การผลตทวางลง ดงทแสดงในตารางท 4.7

ตารางท 4.7 บทสรปของทรพยากรทวางลงในสถานะอนาคตทไดวางแผนไว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

113ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

ทางเลอกท 1: การกำจดทรพยากร

ผลกระทบทเกดขนกบสายธารคณคาจากทางเลอกนแสดงอยในตารางท 4.8

ตนทนตอเดอนสำหรบพนกงาน 1 คน โดยรวมสทธประโยชนของพนกงานดวย เทากบ 2,135

เหรยญสหรฐฯ ดงนนทมงานจงไดสรางกลองคะแนนในตารางท 4.8 ตามทางเลอกน

โปรดสงเกตวาผลกำไรของสายธารคณคาจะเพมขน 76,633 เหรยญสหรฐฯ ยอด

ขายตอพนกงานจะเพมขน 13,356 เหรยญสหรฐฯ ซงสงมาก โดยเปนผลลพธมาจากการ

ลดเงนเดอนได 19.5 คน คอ 41,633 เหรยญสหรฐฯ และตนทนเฉลยตอหนวยจะลดลงไป

35.21 เหรยญสหรฐฯ โดยเปนผลมาจากการใชทางเลอกน

ทางเลอกท 2: การขยายธรกจ

ในทางเลอกน ทมงานไดพจารณาความเปนไปไดหลายทางดวยกน

ภาพท 4.4 ทางเลอกตางๆ ในการใชกำลงการผลตทวางลงสำหรบสายธารคณคา Electronics

ทมงานรบรวาพวกเขาไมควรประเมนทกทางเลอกจากมมมองดานการผลตเพยง

ดานเดยว พวกเขาจงรวบรวมฝายขายและการตลาด ฝายวศวกรรม การเงน จดหา และ

ทรพยากรบคคล รวมถง CEO ดวย พวกเขาใหเหตผลวาทรพยากรทงหมดนจำเปนสำหรบ

การประเมนปรมาณธรกจทสามารถสรางขนมาเพอใชทรพยากรทวางลง มการประเมน

ความเปนไปไดหลายทางดวยกน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

119ประโยชนเชงการเงนของการผลตแบบลน

หลงจากดำเนนการตามทางเลอกท 2 กำลงการผลตทพรอมทำงานในเซลล

SMT และเซลลทดสอบและแกไขงานกถงขดจำกดไมสามารถเตบโตได ดงทแสดงในตาราง

ท 4.12

บทสรป

บทนไดนำเสนอวธการคดเกยวกบผลกระทบของลนตอผลลพธเชงการเงนของ

ธรกจ เราไดนำเสนอกลองคะแนนทเปนแนวทางพจารณาผลลพธเชงปฏบตการควบค

ไปกบผลลพธเชงการเงน และประเมนแนวทางดำเนนการอนๆ ทเปนทางเลอก เรายง

ไดนำเสนอวธการพจารณากำลงการผลตทวางลงจากโครงการลน เพอใหผ จดการ

ของบรษทสรางแผนการนำไปใชท เหมาะสม และทายท สด บทนไดนำเสนอยทธ-

ศาสตรทวไปจำนวนหนงสำหรบการนำกำลงการผลตทวางลงมาใชงาน แนวทางการ

วเคราะหท ไดนำเสนอไวในสวนน เปนแนวทางท ทมงานลนควรใชเพ อประเมนผล

ประโยชนเชงการเงนของโครงการลนและกจกรรม Kaizen ทงหมด แนวทางนควรได

รบการทบทวนเปนระยะๆ เพอประเมนวาผลลพธเปนไปตามแผนทไดวางไวต งแต

เร มโครงการหรอไม สดทายคอ ควรมการพจารณาทบทวนในชวงระยะหลกๆ ของ

การขยายผลลนทกครง เพอใหแนใจไดวาไดใหความสนใจกบทางเลอกตางๆ ในการใช

กำลงการผลตทจะวางลงอนเปนผลมาจากการปรบปรงของชวงนนๆ

ตารางท 4.11 การเปรยบเทยบทางเลอกในการใชกำลงการผลตทวางลง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

121การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

บทท 5

การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

กระบวนการสำคญกระบวนการหนงในความเปนลนคอการยกเลกธรกรรม

ระบบ และการควบคมทสนบสนนกระบวนการผลตแบบเปนชด (Batch) ของบรษททไมม

ความจำเปนอกตอไป ยกตวอยางเชน ผผลตแบบดงเดมจะจดตารางกำหนดการจายใบ

สงงาน (Work Order) และตดตามแรงงานและวตถดบทจะใชในใบสงงานอยางละเอยด

ดงนน ฝายบรหารจงสามารถประเมนความคบหนาของงานไดทกงาน โดยเทยบกบงบ

ประมาณและกำหนดการ การตดตามอยางละเอยดเชนนนเปนสงทจำเปนสำหรบการ

ควบคมกระบวนการผลตทอาจใชเวลาเปนสปดาหหรอเปนเดอนในการผลตผลตภณฑ

ในทางกลบกน ผผลตแบบลนใชเวลาเพยงไมกวนหรอไมกสปดาหในการผลตผลตภณฑ

และพงพา Kanban และวธการดงรปแบบอนๆ เพอควบคมการไหลของผลตภณฑผาน

โรงงาน ตามอปสงคจากลกคา การใชระบบการตดตามแบบดงเดมตอไป ขณะทเปลยน

การผลตมาเปนรปแบบใหมแลวทำใหเกดความสญเปลา ดงนน บรษททกำลงพฒนาสลน

จำเปนตองมวธการพจารณาชวงเวลาทเหมาะสมในการยกเลกระบบ ธรกรรม และการ

ควบคมทไมจำเปนออกไป

บรษททมงสลนอาจพบดวยวามปรมาณธรกรรมเพมขนมาก บางดานทอาจม

ธรกรรมเพมขน คอ:

D ใบสงซอ รายงานการรบผลตภณฑ และใบแจงหนสำหรบการจดสง “รายวน”

จากผจดสงวตถดบ

D ระบปรมาณใบสงงานและตวสำหรบชดงาน เพอจดการจำนวนชดทมมากขน

เพราะจำนวนชดมขนาดเลกลง และการไหลของชนสวนเปนแบบทละชน

D จำนวนเอกสารการจดสงและใบแจงหนแกลกคาเพอประมวลผลการจดสง

ประจำวนใหลกคา มจำนวนเพมมากขน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

122 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ดงนน บรษทแบบลนตองจดการและควบคมลนดวยวธการทไมใชการสราง

ธรกรรมดวยกระดาษหรอคอมพวเตอรสำหรบทกครงทมการเคลอนยายวตถดบหรอม

การแปรรประหวางกระบวนการผลต ไมเชนนน งานในการสรางและประมวลผลธรกรรม

เพอควบคมการผลตจะกลายเปน “ดอกเหด” แมวาการผลตจะกลายเปนลนแลวกตาม

นคอสาเหตทเรากลาววา สำหรบการบญชแบบลนแลว ธรกรรมทมากนเปรยบเหมอนกบ

สนคาคงคลงในการผลตแบบลน ธรกรรมเปนความสญเปลาแทๆ และโดยสวนใหญแลว

มไวเพอควบคมกระบวนการผลตทไมสามารถควบคมได

ในบทท 2 เราไดกลาวถงเสนทางการพฒนา (Maturity Path) ของการบญชแบบ

ลน โดยไดระบวาเมอลนกาวหนามากขน การควบคมธรกรรมอยางละเอยดซงเปนสง

ทจำเปนสำหรบระบบการผลตแบบดงเดม จะไมมความจำเปนอกตอไป เราไดแนบภาพ

รวมจากบทท 2 ไวดงน:

การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน

เซลลการผลตแบบลนนำรอง - มเซลลแบบลนซงประสบความสำเรจแลว- การฝกอบรมอยางเขมขนเกยวกบ หลกการลน- การไหล การดง Kanban- การปรบเปลยนเครองจกร (Changeover) อยางรวดเรวและ SMED- งานทเปนมาตรฐาน- คณภาพ ณ จดกำเนดและการตรวจสอบ ดวยตนเอง

การเรมตนกบการบญชแบบลน

การผลตแบบลนแพรในวงกวาง - การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงาน ดวยงานทเปนมาตรฐานและการไหล แบบทละชน- การใชระบบการจดการดวยสายตา (Visual System) อยางกวางขวาง- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยาง ตอเนอง- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน และการดงดวย Kanban จากผจดสง วตถดบบางราย- จดการการผลตตามสายธารคณคา- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคา สำเรจรปคอนขางตำและคงท

การจดการตามสายธารคณคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

123การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

บทนเกยวของกบคำถามทวา ควรยกเลกธรกรรมทไมมความจำเปนในชวงใด

เพ อใหไมสญเสยการควบคมธรกจ และกระบวนการพจารณาวาควรยกเลกอะไร

บาง คำถามเหลานจะไดรบคำตอบจากแตละระยะของเสนทางการพฒนา บทน

จะกลาวถงธรกรรมประเภททจะยกเลกไดในระยะการเรมตน (Getting Started Phase)

ขณะทบรษทยงอยในชวงนำรองกบเซลลยอยแบบลนอย แตยงไมมการนำลนมาใชกบ

ทงสายธารคณคาหรอทงโรงงาน ในบทท 12 “การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม”

เราจะไดพจารณาการเปลยนแปลงทสามารถทำไดเมอการผลตแบบลนถกนำมาใชใน

วงกวางแลวและบรษทดำเนนงานตามสายธารคณคา สดทายแลว ในบทท 17 “การ

ขยายสายธารคณคาออกไปภายนอกกำแพงขององคกร” เราจะไดพจารณาหวขอนจาก

มมของบรษททเปนลนแบบเตมตวซงไดเผยแพรลนไปเกนกวาขอบเขตโรงงาน และรวม

ไปถงฝายขายและการตลาด ผจดสงวตถดบ และลกคา

บทนจะกลาวถงประเดนของระยะการเรมตน โดยแบงออกเปน 3 สวน คอ:

D วธแบบ “จะตองมอะไรแลวบาง”

D ธรกรรมของเซลล

D การตดตามแรงงาน ตนทนวตถดบ การตดตามสนคาคงคลง

จะตองมอะไรแลวบาง

บรษทตางๆ มกถามวาจะรไดอยางไรวาไมจำเปนตองใชธรกรรมตางๆ ทสนบสนน

ระบบทพวกเขามอยแลวอกตอไป คำตอบกคอ เมอกระบวนการลนของพวกเขาทำใหธรกรรม

นนหมดความจำเปนสำหรบการควบคมกระบวนการผลต กสามารถยกเลกธรกรรมนน

ออกไปได เพอจะรองรบธรกรรมทกประเภท คำถามทเหมาะสมจงนาจะเปนดงนจาก

การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน

วธคดแบบลนนำไปประยกตใชทวทงองคกรและกบหนสวนขององคกร

- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนอยางกวางขวาง- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถ การดำเนนงานปกต- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทง องคกร

วสาหกจแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

127การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

D การควบคมสนคาคงคลงและการประเมนมลคาสนคาคงคลง ซงตดตามสนคา

คงคลงทงหมดอยางละเอยด ตงแตการรบเขาจนถงการใชงานหรอการทง การ

เคลอนทของวตถดบทกครงจะเกดรายการธรกรรม ธรกรรมทงหมดจะแสดง

อยในรปตนทนมาตรฐาน

D ความถกตองแมนยำของรายการสนคาคงคลง นนคอ การนบสนคาคงคลง

ทงหมดประจำป

กระบวนการเหลานเปนกระบวนการทมธรกรรมมากทสด และเปนธรกรรมทตอง

เนนในแตละขนของลน เพอกำจดธรกรรมทไมจำเปน

การตดตามแรงงาน

กอนหนาทบรษทตางๆ จะไดนำการผลตแบบลนมาใชงาน พวกเขาจะบนทก

แรงงานทงหมดทเกดขนในแตละขนของกระบวนการผลตลงในใบสงงาน (Work Order)

เอกสารนจะเดนทางไปกบงาน ผานกระบวนการผลต และบนทกงานทไดทำตามชวงเวลา

ชวโมงการทำงานสะสมในใบสงงานจะเปนพนฐานในการพจารณาตนทนของผลตภณฑ

ตามสาเหตทไดระบในสถานการณลนแบบ “กอน” และ “หลง” ทไดนำเสนอ

ไปแลวในตอนตน ใบสงงานในฐานะทเปนวธพจารณาสถานะของคำสงซอของลกคา

มต การเรมตนใชลน นำรองดานลนแลว

ระบบทใชสายตา

(Visual System)

- ไมมระบบทใชสายตาเลย

โดยพนฐานแลว ใชเพยงกระดาษ

กระดาษ และกระดาษ

- ใชใบสงงาน MRP และรายงาน

แบบเฉพาะกจ (Ad hoc Report)

- มาตรวดทใชมความสำคญและเหนไดดวย

สายตา

- มกระดานวดผลในเซลล

- แสดงมาตรวดในเวลาจรง

- การแสดงผลเรยบงายและเขาใจไดงาย

ขอมลวศวกรรม - มบญชรายการวสด

(Bills of Material : BOM) หลายระดบ

- การจดเสนทางและบญชรายการวสด

ไมแมนยำ

- บญชรายการวสดและการจดเสนทางเรยบ-

งายและแมนยำ

- ฝายวศวกรรมมหนาทรกษาใหบญชรายการ

วสดและเสนทางงานถกตองแมนยำ

องคกรและ

การควบคม

- องคกรแบงตามหนาทแตละฝาย

- ใชทมปรบปรงอยางตอเนองประจำ

ฝายและไดผลจำกด

- ไดบงชสายธารคณคาแลว

- เรมใหความรเกยวกบสายธารคณคา

- สรางสายธารคณคาบางสาย

- ปรบปรงอยางตอเนองสการเปนองคกรใน

สายธารคณคา คอ มการระบผซอผวางแผน

ในสายธารคณคาแลว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

128 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

จะมความสำคญนอยลงเมอมการนำลนมาใช ดวยสาเหตเดยวกน ใบสงงานในฐานะ

ของเอกสารตนทนจะมความสำคญนอยลงเมอเวลานำของการผลตสนลง สนคาคงคลง

ระหวางกระบวนการจะลดลงจนถงระดบทตำมาก และรอบเวลาในการผลตจะแนนอน

มากขน ภายใตสภาพแวดลอมแบบน ตนทนของผลตภณฑจะพจารณาไดจากการไหลของ

การผลต มากกวาจะพจารณาจากผลรวมทรพยากรทใชเขากบสนคาแตละชน ดงนน เมอ

มการนำลนมาใช เราจะเปลยนจากการตดตามแรงงานตามงานแตละขนตอนในใบสง

งานการผลต มาเปนการยกเลกใบสงงานไปทงหมด ดงนน เปาหมายหนงทสำคญสำหรบ

การบญชแบบลนคอการเลกตดตามชวโมงแรงงาน อยางไรกตาม เราไมสามารถเปลยน

แปลงเรองนไดในขนตอนเดยว โดยเฉพาะเมอเรานำลนมาใชกบเซลลในการนำรองเทานน

ระบบบญชทมอยไมสามารถปรบใหเลกตดตามแรงงานในแตละเซลลไดแบบครงๆ กลางๆ

ผลกคอ ถาไมเปลยนแปลงระบบการบญชของทงโรงงาน กตองไมเปลยนแปลงเลย ม

แนวทางหนงทสมเหตสมผลสำหรบการดำเนนการเรองน และหวใจหลกอยทการตดสนใจใน

สงทตองเตรยมเพอจะดำเนนการขนตอไป ลองพจารณาความกาวหนาในการตดตาม

แรงงานตามรายการดงตอไปน:

หมายเลข การดำเนนการ สงทจะตองมพรอมอยแลว

1 - ยกเลกการตดตามงานในแตละขน เปลยนมา

ตดตามเฉพาะจดเรมและจดสนสด

- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช

รายการวสด (BOM) ทถกตองแมนยำ

2 - ยกเลกการตดตามแรงงานอยางละเอยด

- ทำใหการจดสรรแรงงานเปนแบบอตโนมต โดย

การคดยอนกลบโดยใชตนทนแรงงาน

มาตรฐานและการผลตจรง

- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช

รายการวสดทถกตองแมนยำ

3 - คดคาโสหยแบบยอนกลบหรอปนคาโสหย

ตามสดสวน

- ยกเลกการตดตามอยางละเอยด และ

การรายงานผลความแตกตาง

- ใชมาตรวดสมรรถนะระดบเซลลในเซลล

นำรอง และรายงานแตละชวโมงของวน

4 - คดตนทนแรงงานและโสหยในการสรปตนทน

ทางตรงของสายธารคณคา อยานำตนทน

เหลานไปคดกบผลตภณฑแตละแบบหรอ

งานผลตแตละงาน

- การนำมาใชงานตองรอความเปนลนคบหนา

กอน ตามทกลาวถงในบทท 12

5 - ยกเลกใบสงงานและเอกสารตดตามการผลต

รปแบบอนๆ

- การยกเลกตองรอความเปนลนคบหนากอน

ตามทกลาวถงในบทท 12

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

129การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

โปรดสงเกตความกาวหนา ขนตอนแรกคอการคงใบสงงานไว แตยกเลกการ

ตดตามงานแตละขน กลาวคอ เปลยนมาตดตามการเรมและการสนสดเทานน ความหมาย

คอจะตองสามารถควบคมแตละขนตอนระหวางจดเร มและจดสนสด ขอเรยกรอง

ทจำเปนทสดคอบญชรายการวสด (BOM) และเสนทางสำหรบผลตภณฑทแมนยำและ

ทนสมย ในโลกอดมคต เราคงตองการความแมนยำ 100% แต 80% กนาพอใจแลว

เพราะจะชวยใหแนใจไดวาชวโมงแรงงานในตนทนมาตรฐานเปนคาทถกตองแลว

ขนท 2 คอ การเปลยนแปลงวธการคดตนทนเขาใบสงงาน โปรดสงเกตวาเรายง

มใบสงงานอย แตเราไมไดตดตามตนทนของใบสงงานแตละใบสงอกตอไปแลว เราใช

ระบบตนทนทเรยกวาการคดตนทนแบบยอนกลบ (Backflush) ตรรกะคอ เมอเรารวา

เราไดผลตผลตภณฑตามใบสงงานแลว เรากรเชนกนวาเราใชเวลาเทากบเวลามาตรฐาน

ในการผลตชนสวนตามอตรามาตรฐานตอชวโมง ดงนน เมอรวาใบสงงานไดถกดำเนน-

การเสรจแลว เรากสามารถใชตนทนการคำนวณจากตนทนมาตรฐานได อยางไรกตาม

เรายงตองบนทกตนทนการทำงานลวงเวลาอย

สดทาย เราจะตองรายงานผลความแตกตางในขนตนๆ ของลนใหเรวทสดเทา

ทจะทำได ในบทท 3 เราไดแสดงแลววา การวดผลสมรรถนะของโรงงานตามความ

แตกตางระหวางตนทนจรงและตนทนมาตรฐาน ทำใหจดสนใจอยทการเพมประสทธ-

ภาพการใชงานทรพยากรแตละสวน โดยสละเปาหมายทางดานลนไป ในโรงงานแบบ

ดงเดม การวดประสทธภาพการใชงานของแรงงานและเคร องจกรไมใชเร องแปลก

ความแตกตางของประสทธภาพและปรมาณนจะเปรยบเทยบตนทนของการผลตจาก

ปรมาณจรงเทยบกบปรมาณทไดวางแผนไว เม อปรมาณจรงมคาตำกวา ความ

แตกตางเหลานจะแสดงผลวาสมรรถนะไมนาพงพอใจ ดวยคาความแตกตางเหลาน

ฝายจดการสามารถพจารณาไดวาโรงงานมประสทธภาพมากเพยงใดระหวางชวงเวลา

หนงๆ (ซงโดยปกตเทากบ 1 เดอน) แลวจงสำรวจสาเหตททำใหมสมรรถนะตำกวา

มาตรฐาน และดำเนนการแกไขตามทเหมาะสม คาความแตกตางเหลานมประโยชน

สำหรบการควบคมโรงงานการผลตแบบดงเดมทผลตแบบครงละมากๆ และชวยให

แนใจไดวาเครองจกรราคาแพงถกนำมาใชงานมากทสดแลว อยางไรกตาม เมอนำมา

ใชกบโรงงานแบบลน สงนบนทอนความสำเรจของลนเพราะมนสรางแรงจงใจใหผลต

สนคาคงคลงสวนเกน ซงขดแยงกบเปาหมายของลน ซงกคอ การกำจดสนคาคงคลง

ดงนน สำหรบบรษทแบบลน การเลกวดผลสมรรถนะของโรงงานโดยใชคาความแตกตาง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

132 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

และสนคาสำเรจรป จะมการปอนขอมลธรกรรมของการรบเขา การสงจาย การปรบ

เปลยน และการใชงานวตถดบในรปแบบอนๆ ความสญเปลาทแทจรงเชนนสามารถ

กำจดออกไปไดในระหวางขนแรกๆ ของลน โดยการใชวธการคดตนทนแบบยอนกลบ

(Backflush) ดงทไดอธบายในหวขอเรอง “การตดตามแรงงาน” ขางตน

อยางไรกตาม ยงเหลอปญหาเร องความมนใจในความถกตองแมนยำของ

ยอดคงเหลอในบญชสนคาคงคลง เมอมหลกประกนมากขน เพราะบญชรายการวสด

(BOM) และเสนทางทจะใชคดยอนกลบมความแมนยำด เรากสามารถใช “ตวอยาง”

(Sample) ความแมนยำของกระบวนการน ได แทนท จะนบสนคาคงคลงท งหมด

แนวทางนเปนทร จกในชอของการนบแบบวนรอบ (Cycle Counting) และมวตถ-

ประสงคคอการทดสอบความแมนยำของกระบวนการผลตทกอใหเกดยอดคงเหลอ

สนคาคงคลง เนองจากวา เราเพยงแคใช “ตวอยาง” มาพจารณา จงไมใชวธทดสำหรบ

การแกไขสนคาคงคลงซงเกดขนจากกระบวนการทบกพรอง อยางไรกตามการนบแบบ

วนรอบผสมผสานเขากบโครงการปรบปรงอยางตอเนองทมประสทธผลจะเปนวธท

มประสทธผลในการเผยสาเหตของปญหาเหลาน และทำการแกไข มหลายบรษทท

นบชนสวนชนเดยวกนในรอบแตละรอบ เพอใหสามารถวดความมประสทธผลของ

การปรบปรงทไดกระทำไป

บทสรป

ในบทนเราไดกลาวถงยทธศาสตรการยกเลกธรกรรมทเหมาะสมในชวงระหวาง

ขนแรกๆ ของลน ระหวางทกำลงนำเซลลนำรองมาใชงาน จากการคดแรงงานและวตถดบ

แบบยอนกลบ (Backflush) ทำใหสามารถลดจำนวนธรกรรมไดมาก สงทตองมคอบญช

รายการวสด (BOM) และเสนทางงานทถกตองแมนยำ รวมถงบนทกการทงชนงานเปน

ของเสย การแกไขงาน และการทำงานลวงเวลา ในบทท 12 และ 17 เราจะอธบายเกยวกบ

การยกเลกธรกรรมเพมมากขนอก ซงสามารถทำไดเมอถงลนขนทกาวหนาแลว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

133การบญชการเงนแบบลน

บทท 6

การบญชการเงนแบบลน

ในบทท 5 เราไดอธบายประเดนเรองการยกเลกธรกรรมการปฏบตการเมอนำการ

ผลตแบบลนมาใช บทนจะอธบายเรองนเพมเตม โดยเฉพาะเรองธรกรรมดานการเงน

ในบทนเราจะอธบายหวขอตางๆ ทเปนพนฐานของการบญชการเงนแบบลน

หวขอแรกคอ ทกธรกรรมเปนความสญเปลา และสวนสำคญในการสราง

ประโยชนจากลนคอ การยกเลกธรกรรมและหนาทสนบสนนอยางรตวเมอลนทำใหมน

หมดความจำเปน เรากลาววา “อยางรตว” เพราะวาถาไมมความมงเนนตงใจรวมกน

หนาทและธรกรรมสนบสนนทสญเปลาจะหยดการไหลของผลตภณฑตลอดสายธาร-

คณคา

ดงนน หวขอท 2 จงเปนการทำใหความจำเปนของธรกรรมทควบคมดานการเงน

หมดไปโดยสรางการควบคมโดยตรงจากการปฏบตการ เรากำลงหาระบบการควบคมเดยว

ทมแกนจากการควบคมการปฏบตการ

มมมองใหมเกยวกบการควบคมการบญชภายใน

การควบคมการบญชภายใน หมายถง กรอบโครงสรางดานปฏบตการโดย

รวมของนโยบาย หลกปฏบต ระบบ ปรชญาการจดการ คานยม และกจกรรมททำให

แนใจไดวาองคกรสามารถบรรลวตถประสงคสำคญ ปกปองสนทรพย จดการความเสยง

และสนองขอเรยกรองทางกฎหมาย ดงเดมแลว บรษทตางๆ พงพาการตรวจสอบธรกรรม

อยางละเอยดเพอใหแนใจวามการอนมตทถกตอง มการบนทกอยางแมนยำ และรายงาน

ธรกรรมทงหมดกบผจดสงวตถดบและลกคา ธรกรรมเหลานรวมถง คำสงซอ บญชรายได

บญชลกหนและการรบเงนจากลกคา การจดซอ บญชเจาหนและการชำระเงนคนแก

ผจดสงวตถดบ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

134 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ระบบควบคมดานการเงนสวนใหญจะพงพาการตรวจสอบธรกรรมทมาจาก

กระบวนการเชงปฏบตการเพอใหแนใจไดวามนมความถกตองแมนยำและสอดคลอง

กบนโยบายของบรษท หลกการขอหนงในการควบคมดานการบญช คอ ตนทนของการ

ควบคมควรจะเปนสดสวนกบความเสยงทกำลงควบคม ความเสยงทมความหมายคอ

ความเปนไปไดรวมทจะเกดขอผดพลาดทสำคญและโอกาสทขอผดพลาดนนจะหลด

รอดการตรวจจบไปไดเพอจะรบมอกบความเสยงน บรษทตางๆ จงไดจดวางระบบการ

รบรองและตรวจสอบธรกรรมทงหมดททำกบบรษทภายนอก ไมวาธรกรรมจะใหญหรอ

เลก หรอมความเสยงจากขอผดพลาดมากนอยเพยงใด

การทลนเนนการปรบงานใหเปนมาตรฐาน เนนทการลดจำนวนผจดสงวตถดบ

และการเนนทความสมบรณแบบ การไหลของงาน และการมอบอำนาจใหบคลากรแกไข

ปญหา ไดเปลยนแปลงกระบวนทศนทเกยวของกบการควบคม การเปลยนแปลงนแสดง

อยในภาพตอไปน

ควบคมโดยการตรวจสอบ ควบคมโดยการปองกน

ปรมาณธรกรรมตำ

ปรมาณธรกรรมสง แบบดงเดม

ลน

ภาพท 6.1 การเปลยนการควบคมธรกรรมในหนาทการเงนแบบลน

ในทำนองเดยวกบทโครงสรางการควบคมดวยสายตาชวยทำใหความจำเปนของ

ธรกรรมในการควบคมงานระดบพนทปฏบตงานหมดไป การเนนทการจดสงใหแกพนท

ปฏบตงานทกวนจำเปนตองใหผจดสงวตถดบจดสงตามคำสงอยางเชอถอไดและดวย

คณภาพ 100% การรบรองผจดสงวตถดบรายหลกไมกรายซงจดสงตามคำสงซอทครอบคลม

ชวงเวลาระยะหนง (Blanket Order) จะชวยลดความเสยงของการเกดขอผดพลาดในการ

สงมอบ และชวยลดความเสยงจากจำนวนผจดสงวตถดบดวยเชนกน การลดปรมาณ

ใบแจงหนอยางมากโดยการให “บตรเครดต” แกพนกงานระดบพนทปฏบตงานซอสนคา

ช นเลกๆ แทนทจะออกคำสงซ อและใบแจงหนสำหรบการจดซอแตละครง สภาพ

แวดลอมแบบลนจง “ผลก” การควบคมออกมาจากฝายบญชลงมาทระดบพนปฏบตงานท

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

135การบญชการเงนแบบลน

มธรกรรมเกดขน และสรางใหการควบคมอย “ใน” ตวกระบวนการเอง แทนทจะพยายาม

ตรวจสอบการควบคมหลงจาก “ผาน” กระบวนการมาแลว

การกำจดความสญเปลาออกจากกระบวนการบญชการเงน

อยางไรกตาม เราสนใจความสญเปลาทสามารถกำจดออกไปไดในระหวาง

ขนแรกของการพฒนาลน กอนการรบรองผจดสงวตถดบ และกอนทจะมการควบคม

สนคาคงคลงและการจดหาในวงกวางจาก Kanban เราตองกำจดความสญเปลาเพอ

“ปลอย” นกบญชใหเปนอสระจากการตรวจสอบธรกรรมและงานธรการทเปนกจวตร

เพอใหสามารถมสวนรวมกบการปรบปรงจากลนซงจะเรมตนเมอจดการเปนสายธาร

คณคาแลว เน องจากวา การควบคมจรงในสายธารคณคาแบบลนเกดขนทระดบ

พนทปฏบตงาน นกบญชควรสนบสนนบคลากรระดบพนทปฏบตงานในการนำการ

ควบคมเหลานมาใชงาน และควรมสวนรวมในการทำใหมนใจวาการควบคมถกนำมาใช

และทำงานไดตามทวางแผนไว แผนภมตอไปนจะแสดงการเปลยนแปลงทตองการจาก

การใชบคลากรฝายบญชซงมหนาทลงบญชเปนหลก ใหมามสวนในการควบคมกระบวน-

การควบคมลน ดงทไดอธบายไวขางตน

การลงบญช 70%

การลงบญช 30%

งานธรการ 20%

งานธรการ 10%

การปรบปรงดวยลน

ภาพท 6.2 การเปลยนบทบาทของบคลากรฝายบญช

- บคลากรฝายบญชและการเงนมบทบาทสำคญในองคกรแบบลน

- พวกเขาจะกลายเปนผกระตนใหเกดการเปลยนแปลงในทมงานลน

- เพอใหทำหนาทเหลานได พวกเขาตองมเวลามากขน

- การยกเลกการลงบญชทสญเปลาทำใหมเวลาเพม

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

142 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บทสรป

บทนไดใหภาพรวมของการเปลยนแปลงทจะเกดขนกบองคกรในสวนการเงน

ขณะทบรษทกาวสลน เราสามารถยกเลกงานในปจจบนของฝายนไดมาก โดยถอวาเปน

ความสญเปลา อยางไรกตาม มนจะเปลยนแปลงวธคดของฝายการเงนเกยวกบงาน

ของฝายตนเองไปมากและยงเปลยนลกษณะธรรมชาตของตวงานดวย นนคอ จากผ-

ตรวจสอบและผประเมนงานของฝายปฏบตการมาเปนหนสวนเตมรปแบบในฐานะสมาชก

ของทมงานลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

143การจดการตามสายธารคณคา

บทท 7

การจดการตามสายธารคณคา

สายธารคณคาคออะไร

สายธารคณคา (Value Stream) เปนตวแทนของทกอยางทเราทำเพอสราง

คณคาใหลกคา หลกการขอแรกของแนวคดแบบลนเกยวของกบคณคาในมมมองของ

ลกคา1 เรามงเนนสรางคณคาปรมาณมหาศาลใหแกลกคา หลกการขอท 2 ของแนวคด

แบบลนคอ เราทำงานตามสายธารคณคาเสมอ

สายธารคณคาทวๆ ไปจะเตมเตมคำสงซอของลกคาโดยผานกระบวนการดงท

แสดงในภาพท 7.1

สายธารคณคานนมเกยวของกบสงอนๆ ทมากกวาแคกระบวนการผลต ใน

แผนภาพ การผลตเปนเพยงขนตอนหนงในกระบวนการทงหมดของการบรการลกคา

และการสรางคณคา อยางไรกตาม มหลายกระบวนการทสนบสนนขนตอนของการ

ผลต บางบรษทพลาดโดยการนยามสายธารคณคาของตนเองไวแคบเกนไป กลาวคอ

รวมเอาแตขนตอนการผลต การรวมทกสงทจำเปนตอการสรางคณคาใหกบลกคาไวใน

สายธารคณคาเปนเรองทสำคญ

อกเร องทสำคญคอ ควรรวมกระบวนการอนๆ ทมากกวาแคสงทเกดขนใน

โรงงานผลตดวย องคกรทมคลงสนคาสำเรจรปมกรวมคลงสนคาเขาไปในสายธาร

คณคาดวย คลงสนคาอาจอยนอกเหนอการควบคมของพนกงานโรงงาน แตมนม

สวนสงเสรมทงคณคาลกคาและความสญเปลา ในทำนองเดยวกน ถามปฏบตการ

ดงวตถดบจากโรงงานอกแหงในองคกรเดยวกน ผ จดสงวตถดบจากภายในบรษท

1Womack, James P. และ Jones, Daniel T., Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth in Your Corporation, New

York: Simon & Schuster 1996 หนา 16-19 (ฉบบภาษาไทย โดย อ. ไอ. สแควร สำนกพมพ)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

144 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

รายนกจะรวมเปนสวนหนงของสายธารคณคาดวยถาคณทำงานผานผกระจายสนคา

อาจจำเปนตองรวมผกระจายสนคาไวเปนสวนหนงของสายธารคณคาดวย เพอใหมอง

เหนการไหลผานไปจนถงลกคารายสดทาย

องคกรทมการผลตแบบลนและแนวคดแบบลนทพฒนามวฒภาวะแลว จะ

ขยายความเขาใจของตนเองเกยวกบสายธารคณคาไปไกลกวาแคขอบเขต “กำแพง”

ขององคกร พวกเขาจะรวมผจดสงวตถดบและลกคาเขาในสายธารคณคาของตนเองดวย

การทำเชนนชวยใหพวกเขาเขาใจเรองตางๆ ตวอยางเชน ลกคาของพวกเขาใชผลตภณฑ

อยางไรเพอสรางคณคาใหแกลกคาของเขาอกตอหนง การเขาใจการไหลของสายธาร

คณคาทมขอบเขตกวางกวานน (ซงพวกเขาเปนเพยงสวนเดยวเทานน) จะชวยใหพวกเขา

ทำงานกบลกคา ผจดสงวตถดบ และองคกรภายนอกประเภทอนๆ ได เพอกำจดความ

สญเปลาและปรบปรงการไหลตลอดทงสายธารคณคา

องคกรทเปนลนจำเปนตองจดการสายธารคณคา บรษทอาจถกแบงยอยเปน

หลายฝาย และสายธารคณคาจะไหลผานฝายตางๆ เหลาน องคกรทแบงเปนฝายมกเปน

อปสรรคของการปรบปรงดวยลน เราจำเปนตองบงชสายธารคณคาและมงทำงานเพอ

ปรบปรงและปรบแตงสายธารคณคาสความสมบรณแบบมากขน

ขาย

ทำใบแจงหน

เกบเงนสด

การสนบสนนหลงการขาย

ปอนคำสงซอ

จดสงผลตภณฑใหลกคา

ปรบแตงผลตภณฑ

ผลตผลตภณฑ

จดตารางกำหนดการ

จดซอวตถดบ

วางแผนการผลตขนถายวตถดบ

บำรงรกษา

วศวกรรมการผลต

บญชตนทน

ประกนคณภาพ

บรการลกคา

ภาพท 7.1 โครงสรางสายธารคณคาแบบทวไป

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

145การจดการตามสายธารคณคา

สายธารคณคาแตละประเภท

ในบรษทททำการผลต สายธารคณคาสวนใหญจะเปนสายธารคณคาของการ

เตมเตมคำสงซอ (Order Fulfillment) สายธารคณคาเหลานรบคำสงซอมาจากลกคาและ

จดสงผลตภณฑเพอเตมคำสงซอเหลาน อยางไรกตาม ยงมสายธารคณคาประเภทอนๆ

อกดวย ภาพท 7.2 เปนขนตอนแรกทดในการบงชประเภทของสายธารคณคา

สายธารคณคาแบบเตมเตมคำสงซอจะจดหาผลตภณฑปจจบนใหลกคา

ปจจบนบอยครงทไมจำเปนตองใชฝายขายและการตลาดในกระบวนการเตมเตมคำสงซอน

เพราะสายธารคณคาจะไหลจากการปอนคำสงไปจนถงการรบเงน และอาจมการบรการ

หลงการขายดวย

สายธารคณคาทเกยวของกบผลตภณฑใหมใหลกคารายใหม เปนสายธาร

คณคาของการพฒนาผลตภณฑใหม สายธารคณคานจะรวมกระบวนการดานการตลาด

วศวกรรมการออกแบบ วศวกรรมการผลต การกำหนดตนทนเปาหมาย ฯลฯ ถงแมวา

สายธารคณคานจะไมไดเปนสายธารคณคาดานการผลต แตกนำประเดนดานลนมาใช

ไดเชนเดยวกน กลาวคอ คณคา การไหล ความสญเปลา การทำงานเปนทม ความรบผดชอบ

ทอธบายไดและการมงสความสมบรณแบบ

หาลกคาใหม พฒนาผลตภณฑใหม

เตมเตมคำสงซอ พฒนาลกคา

ผลตภณฑปจจบน ผลตภณฑใหม

ลกคาใหม

ลกคาปจจบน

ภาพท 7.2 ประเภทของสายธารคณคา

สายธารคณคาทเกยวของกบการหาลกคาใหมๆ สำหรบผลตภณฑปจจบน

และผลตภณฑใหมสำหรบลกคาปจจบนจะโยงใยสมพนธกบการขายและการตลาด

กระบวนการเหลานแตกตางไปจากการเตมเตมคำสงซอ และในบางองคกรอาจถอวาเปน

สายธารคณคาคนละสาย

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

146 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

แผนภาพนถกปรบใหเรยบงายเกนจรง แตเปนจดเรมตนทดสำหรบการบงช

ประเภทสายธารคณคาในองคกรของคณ แผนภาพนยงสามารถขยายใหรวมสายธาร

คณคาของการบรการสำหรบบรษททใหบรการดวย นอกเหนอไปจากผลตภณฑทางกาย-

ภาพ

เพราะเหตใดจงตองเนนทสายธารคณคา

เราเนนทสายธารคณคาเพราะวานคอจดททำใหเกดรายได เราสรางคณคาให

ลกคาผานสายธารคณคา จงสรางรายไดใหกบบรษทของเราโดยผานทางสายธารคณคา

เราสรางคณคาและสรางรายไดดวยความพยายามของบคคลากรจากหลายๆ ฝาย จด-

ประสงคเบองตนสำหรบนกคดแบบลน คอ การเนนทกระบวนการสายธารคณคาอยางไม

หยดหยอน เมอเราไดปรบกระบวนการสายธารคณคาใหสมบรณแบบ เราจะสรางคณคา

ใหลกคาไดมากขนและหารายไดไดมากขน

คณคานนถกสรางขนมาในกระบวนการตางๆ ของสายธารคณคา ซงกเปนจด

ทมความสญเปลาดวยเชนกน เราเนนทสายธารคณคา เพราะวาเราจะไดบงชความ

สญเปลาและสรางแผนปฏบตการเพอกำจดมนได มเวลาทสญเปลาไปมากเมอบรษท

ปรบปรงฝายเดยวหรอกระบวนการเดยวซงไมมผลกระทบโดยรวมตอธรกจ เพยงเรา

จดการกบความสญเปลาตลอดทงสายธารคณคาเทานน เราจงสามารถกำกบความพยา-

ยามในการปรบปรงของเราไดอยางถกตอง เราจะตองวาดแผนผงสายธารคณคา บงช

ความสญเปลาและอปสรรคของการไหล2 และเรมตนการปรบปรงเพอกำจดความสญเปลา

และเพมการไหลในสายธารคณคา นเปนแนวทางเดยวทเราจะสรางคณคาและรายรบ

ไดมากขน

สวนหนงในเรองนคอเรองของสงทเรามองเหน ถาเราไมมภาพทชดเจนวาวตถ-

ดบ ขอมล และกระแสเงนสดไหลผานองคกรอยางไร เรากคงบงชสวนทจำเปนตองทมเท

เพอปรบปรงไดยาก เราเนนทสายธารคณคาและวาดแผนผงสายธารคณคาเพอให

สามารถเหนการไหลและบงชอปสรรคของการไหลในสายธารคณคา3

2การไหลในสายธารคณคาม 3 ประเภท คอ การไหลของวตถดบในทางกายภาพ การไหลของขอมลสารสนเทศ และการไหลของเงน

การปรบปรงดานลนจะตองปรบปรงการไหลทง 3 แบบ3นคอสาเหตทหนงสอ Learning to See หรอ “เรยนรเพอใหมองเหน” มชอน หนงสอเลมนเกยวกบการวาดแผนผงสายธารคณคาและ

ปรบปรงดวยลน เพอทจะทำเชนนได เราจะตอง “มองเหน” ประเดนปญหาใหไดอยางถกตองกอน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

153การจดการตามสายธารคณคา

ปญหาและประเดนตางๆ

วธการสรางสายธารคณคาไมใชการตดสนใจทเหนไดชดเจนเสมอในชวงแรก

เรมกบการผลตแบบลน มกมประเดนและปญหาจำนวนหนงเกดขนบอย บางขอกสามารถ

จดการและแกไขได บางขอกไมสามารถจดการไดจนกวาจะหาวธการแกไขในระยะ

ยาวได

เราไมจำเปนตองแกไขปญหาทงหมดเพอจะกาวไปขางหนา กฎของลนขอ

หนงคอเราตองเดนไปขางหนาทละกาว ถาคณรอจนกระทงไดถกเถยงและแกไขทกแนวทาง

คณคงไมมวนไดเรม! สายธารคณคากเปนเชนน การสรางสายธารคณคาทดสมบรณ

แบบเปนสงทเกดขนไดยาก แตนนกไมควรทำใหคณเลกลมการสรางสายธารคณคาทด

บคลากรทอยในสายธารคณคามากกวา 1 สาย

ในบางคร ง เราไมสามารถจดบคลากรทกคนตามสายธารคณคาท แบงได

เหมอนเชนในโรงงานแบบลนทการจดเครองจกรเฉพาะใหสายธารคณคาแตละสายคง

เปนไปไมไดจรง บอยครงทสายธารคณคาจำเปนตองแบงกนใชอปกรณขนาดใหญ เชน

แทนพมพทมราคาแพงและเคลอนยายไดยาก ในคำเรยกของการผลตแบบลน เครองจกร

ขนาดใหญเชนน ถกเรยกวา “อนสาวรย” ภายนอกโรงงานกม “อนสาวรย” ดวย

เชนกน ยกตวอยางเชน เปนเรองปกตทจะจดองคกรฝายขายและการตลาดตามภม-

ศาสตรหรอตามตลาด แทนทจะจดตามตระกลผลตภณฑของสายธารคณคา จำเปน

ตองจดการ “อนสาวรย” ของฝายบรการเหมอนกบ “อนสาวรย” ทางกายภาพในโรงงาน

กฎทวไปคอการรบรวาคณไมสามารถสรางแนวทางลนทสมบรณแบบไดตงแตชวงแรก

แตกสามารถหาวธเพอจำกดปญหาตางๆ ได

ถาบคลากรฝายขายไมสามารถรวมอยในสายธารคณคา บางทอาจรวมฝายการ

ตลาดได ฝายการตลาดอาจรบบทบาทการพฒนาผลตภณฑไดโดยการใชตระกลผลต-

ภณฑของสายธารคณคา บางทบคลากรฝายขายและการตลาดบางคนอาจถกมอบหมาย

ใหทมเทความสนใจกบตระกลผลตภณฑของสายธารคณคาได

เราจำเปนตองมการประสานงานอยางใกลชดมากขนระหวางบคลากรฝายขาย

และการตลาด กบบคลากรฝายผลตและพฒนาผลตภณฑ เราสามารถทำเชนนได

โดยการใชวธการวางแผนการขายและปฏบตการ (Sales and Operation Planning)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

165การจดการตามสายธารคณคา

ภาพท 7.5 ตารางการตดสนใจของบรษทแหงหนงสำหรบองคกรสายธารคณคา

องคกรทแบงเปนฝาย

แบงเปนฝายจดเปน

เมทรกซเขากบสายธารคณคา คดตนทนและ

มาตรวดแบบดงเดม

แบงเปนฝาย จดเปน

เมทรกซเขากบสายธารคณคา คดตนทนและ

มาตรวดของสายธารคณคา

จดองคกรตามสายธารคณคา จด

เปนเมทรกซโดยมผจดการแตละฝาย คด

ตนทนของสายธารคณคา

จดองคกรตามสายธารคณคา พรอม

ม “โคช” ผเชยวชาญ

จดองคกรตามสายธาร

คณคา

วตถประสงคคว

ามสำ

คญ

บคลากรทำงานรวมกนเพอเพมคณคาในมมมองของลกคา

บงชความสญเปลาและปรบปรงการไหลผานทางสายธารคณคา

ปรบปรงอยางตอเนองเพอขยายธรกจและเพมความสามารถในการทำกำไร

คดตนทนแบบเรยบงาย มความหมาย ความสญเปลาตำ และเขาใจได

มาตรวดสมรรถนะเนนทการปรบปรงอยางตอเนอง

ใหความรผเชยวชาญในแตละดานของสายธารคณคา

รบผดชอบการบรรลเปาหมายของบรษทแบบลนอยางชดเจน

นำไปใชไดงาย

5

5

5

3

5

3

5

1

5

5

20 0

1

1

3

3

22

3

3

1

1

1

1

1

47

5

5

3

3

3

89

5

5

5

65

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

166 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

พฒนาแผน

เมอคณบรรลขนตอนเหลานแลว ทมงานของคณควรมภาพทชดเจนเกยวกบ

สายธารคณคา คณอาจไดนยามสายธารคณคาหลกเพยงสายเดยว ซงกไมเปนไร

เพราะคณพรอมพอสำหรบการเรมกระบวนการแลว ขนตอนสดทายคอการพฒนาแผน

เพอเปลยนแปลงจากวธการจดการแบบปจจบนมาสการจดการดวยสายธารคณคาแบบ

ลน การทำเชนนหมายถงการนำมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคามาใชงานและย

กเลกโครงสรางองคกรทแบงเปนฝายใหหมดไป มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา

และเครองมออนๆ ในการจดการสายธารคณคาจะอธบายอยในบทท 8, 9 และ 10

บทสรป

องคกรแบบลนจะจดการธรกจของตนเองตามสายธารคณคา สายธารคณคาคอ

จดทมการสรางคณคาและรายได และสายธารคณคาเปนจดทสามารถบงชและกำจด

ความสญเปลาและความลาชาไดดวยเชนกน มการมอบหมายทมงานปรบปรงอยาง

ตอเนองตามสายธารคณคา เพราะการปรบปรงดวยความเขาใจเรองคณคาและการไหล

เปนสงทสำคญ เราจะตองมทมบคลากรภายในสายธารคณคาแตละสายทมความตงใจ

เดยวคอการขยายขอบเขตของสายธารคณคา เพมคณคาในมมมองของลกคากำจด

ความสญเปลา และผลลพธทไดคอ สรางรายไดเพมขนอก

เมอการผลตแบบลนของบรษทเร มพฒนามวฒภาวะมากขนภายในบรษท

การจดการตามสายธารคณคากจะมความสำคญเพมขนเรอยๆ มาตรวดสมรรถนะจะ

รายงานตามสายธารคณคา จะมการแตงตงผจดการสายธารคณคา ผจดการเหลาน

ตองรบผดชอบผลกำไรและขาดทนของสายธารคณคา ยทธศาสตรการเตบโตและการ

ปรบปรงจะมศนยกลางอยทสายธารคณคา สายธารคณคาจะทำใหฝายบรหารเหนองคกร

ไดอยางกระจางชดมากขน

การเปลยนแปลงสการจดการตามสายธารคณคาเปนอกสวนหนงบนเสนทาง

การพฒนาวฒภาวะความเปนลน ระหวางทการปรบปรงลนยงจำกดอยทเซลลนำรอง

กยงไมตองเปลยนแปลงดานการจดการ อยางไรกตาม เมอการผลตแบบลนและโครง-

การรเรมลนอนๆ แพรหลายมากขนในโรงงาน เราจะเรมจดการตามสายธารคณคา เรา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

167การจดการตามสายธารคณคา

ไมจำเปนตองสลายฝายตางๆ ของบรษท เพราะสามารถใชการจดการแบบเมทรกซทให

บคลากรทำงานในสายธารคณคาแตยงรายงานขนตรงกบผจดการฝาย อยางไรกตาม

เมอเวลาผานไป ทกฝายจะเหนไดชดวาการจดองคกรใหมตามสายธารคณคาเปนวธทด

ทสดสำหรบปฏบตการแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

169มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา

บทท 8

มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา

เราไดกลาวถงมาตรวดสมรรถนะทจำเปนสำหรบเซลลการผลตแบบลนแลวใน

บทท 3 ในบทนเราจะกลาวถงมาตรวดสมรรถนะทจำเปนสำหรบสายธารคณคาทงสาย

โดยปกตแลว มาตรวดสมรรถนะในระดบเซลลจะรายงานทกชวโมงและทกวน มาตรวด

สมรรถนะสายธารคณคามกรายงานผลเปนรายสปดาหและจะแสดงใหเหนวาสายธาร

คณคาบรรลถงเปาหมายดานสมรรถนะหรอไม

จดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาคออะไร

จดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของเซลลคอการสนบสนนทมของเซลลใน

การบรการลกคาในวนน สวนจดประสงคของมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาคอ

การรเรมการปรบปรงอยางตอเนองในสายธารคณคา

การปรบปรงอยางตอเนองและการมงส ความสมบรณแบบเปนเร องจำเปน

สำหรบแนวคดแบบลน บรษทลนทกบรษทใชวธการตางๆ ในการกระตนการปรบปรง

กระบวนการของบรษท การปรบปรงอยางตอเนองนทำไดดทสดเมอปรบปรงผานทาง

สายธารคณคา ผจดการสายธารคณคาและทมสายธารคณคามหนาทรบผดชอบการ

ปรบปรงสมรรถนะของสายธารคณคา ความสญเปลาภายในกระบวนการของสายธาร

คณคาจะเหนไดอยางชดเจนในแผนผงสายธารคณคา ทมสายธารคณคาจะตองเพม

คณคาใหลกคา กำจดความสญเปลาภายในสายธารคณคา และเพมรายไดใหกบสายธาร

คณคา

การเลอกมาตรวดสมรรถนะสำหรบสายธารคณคาควรเนนไปทการปรบปรง

มาตรวดจะตองแสดงความสามารถของสายธารคณคาในการสรางคณคาใหแกลกคา

อยางมประสทธผล มาตรวดจะตองกระตนทมสายธารคณคาใหปรบปรงสมรรถนะ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

171มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา

ระยะสน (นอยกวา 2 หรอ 3 เดอน) โครงการเหลานจะจดการกบประเดนทเฉพาะ

เจาะจงของสายธารคณคาซงจะอยภายในอำนาจหนาทของทมสายธารคณคา และ

มนกมประเดนตางๆ อยมาก แมวาแตละโครงการอาจมจดประสงคในการปรบปรงทเลก

นอย แตผลรวมของโครงการเหลานชวยปรบปรงสายธารคณคาอยางตอเนองและอยาง

มนยสำคญ

ประเภทของการปรบปรงอยางตอเนอง

ทมของเซลลถกเรยกรองใหทำการปรบปรงอยางตอเนองในเซลลของ

ตนเอง โดยทวไปแลว การปรบปรงเหลานถกจำกดอยท เซลลและไดรบการ

กระตนจากความจำเปนทตองปรบปรงมาตรวดสมรรถนะของเซลล การปรบ-

ปรงเหลานอาจออกแบบมาเพอแกไขปญหาทเกดขนในการผลต หรอเพอเพม

ความมประสทธผลโดยรวมของเซลล

ทม CI ของสายธารคณคาจะทำงานรวมกนในโครงการตางๆ ทออกแบบ

มาเพอปรบปรงความมประสทธผลและการไหลของสายธารคณคาทงสาย โครง-

การเหลานเปนโครงการแบบขามสายงาน ซงโดยปกตแลวจะอยภายใตอำนาจ

ของทมสายธารคณคา การปรบปรงเหลานจะนำโดยคนในกระบวนการหรอใน

เซลลเองและทม CI จะเปนทมปรบปรงถาวร โดยปกตแลว มนจะสงผลใหเกด

การเปลยนแปลงเลกๆ นอยๆ เปนจำนวนมาก ทเมอมาประกอบกนแลวจะเปนการ

ปรบปรงครงใหญ

โครงการปรบปรงอนๆ จะรเรมโดยฝายบรหารระดบสงหรอโดยทมลนท

อยภายนอกสายธารคณคา โดยปกตแลว โครงการแบบนจะเปนการปรบปรงแบบ

กาวกระโดดครงใหญทใชวธปรบปรงดวย Kaizen-blitzและจะทำจนสำเรจโดย

ทมเฉพาะกจ แมวา “Kaizen-blitz” จะนำมาใชอยางแพรหลายในแวดวงการ

ผลตแบบลน แตมนดเหมอนเปนคำทขดแยงกนเอง เพราะ “Kaizen” ในภาษาญปน

สอถงการปรบปรงอยางตอเนองทละนอยและ “Blitz” หมายถงโครงการมงเนนท

เขมขน ดงนน Kaizen-blitz จงเปนโครงการเรงดวนทเขมขน โดยปกตแลวจะกน

เวลานอยกวา 1 สปดาห และมจดประสงคอยทการบรรลเปาหมายของโครงการ

Kaizen ทมระยะไกลกวานนแตนำมาทำใหสำเรจในชวงเวลาทสนกวามากๆ ผ

ประสานงานดานลนหรอผเชยวชาญคนอนมกเปนผนำทมททำ Kaizen-blitz

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

172 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาถกออกแบบเพอนำทางทม CI ของสายธาร

คณคาในความพยายามทจะปรบปรงอยางตอเนอง

การวดผลสายธารคณคาและ

การควบคมกระบวนการของสายธารคณคา

มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาเปนกลไกควบคมเบองตนภายในบรษท

มนไมเพยงแตขบเคลอนกระบวนการปรบปรงอยางตอเนองเทานน แตยงชวยใหแนใจ

ไดวาสามารถแกไขสถานการณทอยนอกเหนอการควบคมได ทมของผเชยวชาญจาก

ทม CI จะพจารณาผลลพธของมาตรวดสมรรถนะอยางใกลชดและรเรมแผนปฏบตการ

เพอแกไขปญหาและปรบปรงกระบวนการตางๆ สปดาหละ 1 ครง

กลไกควบคมเปนดงน: ผลลพธจรงถกนำมาเปรยบเทยบกบผลลพธทตองการ

และมการดำเนนการเพอใหไดผลลพธสอดคลองกบความคาดหวงทมตอกระบวนการ

ถามปญหารายแรงเกดขนทเกนอำนาจหรอความสามารถของทม CI ปญหาเหลานจะ

ถกยกระดบขนสผบรหารระดบสง บคลากรฝายบญชและการเงนจะสนใจเรองระดบการ

ควบคมภายในกระบวนการธรกจเปนอยางมาก มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาและ

กระบวนการปรบปรงอยางตอเนองเปนกญแจสำคญตอการตดตามและรกษาการควบคม

มาตรวดของสายธารคณคา

แตกตางจากมาตรวดแบบดงเดมอยางไร

บางมาตรวดทใชกบสายธารคณคาแบบลนจะคลายกบทใชในองคกรการผลต

แบบดงเดม ความแตกตางอยทวธการใชมาตรวดเหลาน บรษทผผลตแบบดงเดมโดย

สวนใหญจะวดผลทงโรงงานผลต (แทนทจะวดตามสายธารคณคา) และมกรายงาน

ผลลพธเปนรายเดอน (แทนทจะเปนรายสปดาห) บรษทผผลตแบบดงเดมโดยสวนใหญ

จะใชมาตรวดเหลานประเมนขดความสามารถและทกษะของทมบรหารโรงงาน มาตรวด

แบบเดยวกนนจะถกใชกบทกโรงงาน เพอใหเปรยบเทยบผจดการโรงงาน และสรางการ

แขงขนระหวางโรงงาน

มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคาแบบลนถกออกแบบเพอรเรมการปรบปรง

อยางตอเนอง ไมใชเพอตดสนความมประสทธผลของผจดการ มาตรวดเหลานมกรายงาน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

186 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ภาพท 8.2 ตนทนโดยตรงของสายธารคณคาโดยสรป

แรงงานการผลต วสดการผลต สนบสนนการผลต ตนทนเครองจกร

สนบสนนการปฏบตการ

สงอำนวยความสะดวกและการบำรงรกษา

ตนทนอนๆ ของสายธารคณคา

สายธารคณคา

แรงงานทงหมด วสด เครองจกร บรการสนบสนน และสงอำนวยความสะดวกอนๆ ทเกยวของกบสายธารคณคาโดยตรง มการปนสวนนอยมากหรอไมมเลย

ตนทนพนกงาน

ตนทนเครองจกร

การดำเนนการภายนอก

ตนทนอนๆ

ตนทนวสด

ตนทนสายธารคณคา

ตนทนการแปลงสภาพ

จำนวนหนวยทไดจดสง

ตนทนเฉลยของผลตภณฑ

ตนทนเฉลยของการแปลงสภาพ

$34,130

$3,230

$3,441

$6,713

$60,125

$107,639

$47,514

3,000

$35.88

$15,84

ภาพท 8.3 การคำนวณตนทนเฉลยของสายธารคณคา

มบรษทแบบลนจำนวนมากทใชวธการปรบเรยบตารางกำหนดการ (Level

Scheduling) เพอใหการไหลของการผลตผานสายธารคณคาราบเรยบขน เมอใชแนวทาง

น การไหลของสายธารคณคาจะถกบงคบใหมสวนผสมของการผลตทคงเสนคงวา และ

ตนทนเฉลยของผลตภณฑกจะใชการได

ถาสายธารคณคามสวนผสมของผลตทหลากหลาย และ/หรอ ผลตภณฑถก

ออกแบบมาโดยเฉพาะและผลตในจำนวนนอยๆ กอาจมความจำเปนทจะปรบเรยบคา

ตนทนเฉลยเปนปกตโดยนำสวนผสมของผลตภณฑมารวมพจารณา คณสมบตและ

คณลกษณะตามทไดอธบายในบทท 11 ในการคำนวณตนทนผลตภณฑจะถกนำมา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

194 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บทสรป

ในบทน เราไดนำเสนอชดมาตรวดสมรรถนะเรมตนของสายธารคณคาจาก

BMA Inc. เราไมไดกลาวไดวามาตรวดเหลานเปนมาตรวดสมรรถนะทดทสดสำหรบ

สายธารคณคา แตมาตรวดชดนผานการพสจนใชงานในองคกรลนหลายองคกรแลว

เราไดสรปเกยวกบชดมาตรวดเรมตนไวดงน:

มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา

วดผลอะไร หลกการลน

ยอดขายตอคน ผลตภาพของสายธารคณคา โดยแสดงในรป

ของปรมาณยอดขายททำไดตอคน ยอดขาย

ทงหมดจะถกหารดวยจำนวนคนในสายธาร

คณคา

เพมคณคาทสรางขนดวยทรพยากร

เทาเดมหรอนอยลง

การจดสงตรงเวลา ความสามารถของสายธารคณคาในการจด

สงผลตภณฑใหลกคาไดในวน (หรอเวลา) ท

ลกคารองขอ เปนรอยละของบรรทดคำสง

ซอทจดสงไดในวนทถกตอง

ทำใหทกกระบวนการในสายธาร

คณคาอยภายใตการควบคม

เวลาจากทารบถงทาสง ปรมาณสนคาคงคลงทงหมดในสายธาร

คณคา โดยแสดงดวยจำนวนวนหรอชวโมงท

ตองใช มคาเทากบปรมาณสนคาคงคลง

ทงหมดหารดวยอตราการจดสงผลตภณฑ

เพมอตราการไหลของวสดผาน

สายธารคณคา

การผลตไดตามคณภาพ

ตงแตครงแรก

ความสามารถของสายธารคณคาในการผลต

ผลตภณฑและใหบรการไดอยางสมบรณ

แบบทกๆ ครง มคาเทากบผลลพธของ FTT

ทงหมดทคำนวณในแตละขนตอนของ

กระบวนการสายธารคณคา

ผลตตามมาตรฐานงานทกครง ในทก

กระบวนการของสายธารคณคา

ตนทนเฉลยของผลตภณฑ ตนทนรวมของสายธารคณคา หารดวย

จำนวนผลตภณฑทไดจดสงใหลกคา

ลดปรมาณทรพยากรทจำเปนตอง

ใชในการผลตและขายผลตภณฑ

อยางตอเนอง

จำนวนวนของ

ลกหนคงคาง

ยอดหนทลกคาตองชำระ โดยแสดงในหนวย

วนของการจดสง มคาเทากบยอดหนทงหมด

ทลกคาตองชำระสำหรบผลตภณฑทจดสง

จากสายธารคณคา หารดวยมลคายอดขาย

ทจดสงเฉลย

เพมอตราของกระแสเงนสดทไหล

ผานสายธารคณคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

195การคดตนทนสายธารคณคา

บทท 9

การคดตนทนสายธารคณคา

การคดตนทนสายธารคณคานำมาใชเมอการผลตแบบลนของบรษทเรมพฒนา

มวฒภาวะ ซงชวยลดความสญเปลาไดเพราะวามนยกเลกธรกรรมสวนใหญในการ

ทำบญชตนทน การคดตนทนของสายธารคณคาชวยใหไดขอมลทเปนประโยชนและ

ทนเวลาใหกบสมาชกทมสายธารคณคา การคดตนทนของสายธารคณคาเปนสงทเรยบ-

งาย ทกคนสามารถเขาใจไดวาขอมลการเงนมาจากไหนและมความหมายวาอยางไร การ

คดตนทนสายธารคณคาไมจำเปนตองตดตามธรกรรมใหเกดความสญเปลา เนองจาก

วาขอมลการเงนถกเกบและรายงานในแบบฟอรมสรปของสายธารคณคาแตละสาย เรา

จงไมพยายามทจะรายงานตนทนจรงของงานผลตแตละงานเหมอนระบบตนทนมาตรฐาน

ตนทนสายธารคณคาจะถกรายงานทกสปดาหโดยใชขอมลตนทนทลาสด

เราไมมความจำเปนตองใชรายงานหรอคดตนทนแรงงานหรอโสหยการผลต

แบบยอนกลบ (Backflush) อกตอไป เราคงจำไดจากบทท 5 วาการคดตนทนยอนกลบ

ใชเพอปลอยสนคาคงคลงและคดตนทนในใบสงผลตโดยไมจำเปนตองตดตามแรงงาน

วสด เครองจกร และทรพยากรโสหยดวยมอและนำมาเทยบกบใบสงงาน ขณะททรพยากร

ผานกระบวนการผลต การคดตนทนยอนกลบทำไดโดยการคณจำนวนผลตภณฑทผลต

ดวยตนทนมาตรฐานของทรพยากรทตองใชในการผลตเมอผลตเสรจแลว แทนทจะ

ตดตามขณะทปนสวนตนทนเหลานน การทำเชนนชวยลดจำนวนธรกรรมทตองใชในการ

เกบขอมลตนทนมาตรฐาน ในขนตนๆ ของการผลตแบบลน บรษทสวนใหญจะคดตนทน

งานการผลตแบบยอนกลบ เพอใหบนทกขอมลสนคาคงคลงลาสด และเพอคดตนทนให

กบงานการผลต ตนทนเหลานจะรวมถงตนทนวสด แรงงาน และโสหย ถาตนทนมาตร-

ฐานเทยงตรงการคดตนทนยอนกลบจะประมาณตนทนของผลตภณฑทผลตไดคอน

ขางสมเหตผล อยางไรกตาม เมอบรษทกาวหนาไปกบการผลตแบบลนมากขน พวกเขาจะ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

196 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ใช Kanban และระบบแบบดงแบบอนๆ แทนใบสงงาน เพออนมตและควบคมการผลต

ณ จดน การคดตนทนเนนผลตภณฑทใชการคดตนทนมาตรฐานสามารถทดแทนไดดวย

การคดตนทนเนนกระบวนการ ซงเรยกวาการคดตนทนของสายธารคณคา เมอเรมคด

ตนทนของสายธารคณคาแลว เรากเลกคดตนทนแรงงานและโสหยการผลตแบบยอน

กลบได เราไมจำเปนตองใชมนอกตอไปเพราะไมไดเกบตนทนตามงานการผลตอกตอไป

แตเกบตนทนสำหรบสายธารคณคาทงสายแทน ดงนน เราจงใชธรกรรมจำนวนไมมากใน

การสนบสนนการคดตนทนของสายธารคณคา (หวขอนยงกลาวถงในบทท 5 และ 12 ดวย)

การคดตนทนของสายธารคณคายงชวยใหขอมลดวาตนทนมาตรฐานแบบ

ดงเดม ขอมลตนทนของสายธารคณคาจะแสดงตนทนจรงของสายธารคณคา ขอมลน

ไมไดผดเพยนหรอยงยากจากการปนสวนคาโสหยการผลตเลย ขอมลตนทนเฉลยจากการ

คดตนทนประจำสปดาหของสายธารคณคาชวยใหเรามมาตรวดสมรรถนะการปฏบตงาน

หลกของสายธารคณคา และยงนำมาใชผลกดนการปรบปรงในสายธารคณคาไดอกดวย

ขอมลตนทนของสายธารคณคาสามารถนำมาใชในการตดสนใจวนตอวนไดดวย

ความพรอมและความนาเชอถอ ขอมลนจะถกโยงเขากบประเดนตางๆ อยางเชน ความ

สามารถในการทำกำไรของคำสงซอหรอสญญา การตดสนใจระหวางจะผลตเองหรอ

ซอ เหตผลสนบสนนผลตภณฑ ฯลฯ

ใครๆ กสามารถเขาใจการคดตนทนของสายธารคณคาได ปญหาหนงของการ

คดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมคอมเพยงไมก คนในบรษททเขาใจตนทนและเขาใจ

วธการคำนวณจรงๆ การคดคาโสหยการผลตเขางานเปนสงทมคนเขาใจนอยมาก แมวาจะ

เปนสงทผลกดนพตกรรมของหลายๆ คนกตาม การคดตนทนของสายธารคณคาไมม

ปรศนาหรอความซบซอนใดๆ เลย มนเปนสงทเขาใจไดงาย และจงเปนประโยชนสำหรบ

บคลากรทวทงสายธารคณคาและทวบรษท

การคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมมปญหาอยางไร

วธหนงทจะตอบคำถามนไดคอการตอบวา การคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดม

ไมไดมปญหาอะไร มนถกออกแบบเพอสนบสนนวธการผลตแบบครงละมากๆ ซงเปน

วธทผผลตสญชาตอเมรกนและประเทศอนๆ ใชงานดวยความสำเรจมาตลอดศตวรรษ

ท 20 การคดตนทนมาตรฐานเปนวธทใชการไดดภายในบรบทนน ปญหาจะเกดขน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

204 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

สาเหตททำใหการคดตนทนของสายธารคณคาเรยบงาย

การคดตนทนของสายธารคณคาเปนสงทเรยบงายเพราะเราไมไดเกบขอมล

ตนทนจรงตามงานการผลตหรอผลตภณฑโดยละเอยด เราจะเกบขอมลตนทนสำหรบ

สายธารคณคาทงสายและสรปขอมลตนทนนเปนรายสปดาห เราไมไดเกบขอมลตนทน

แรงงานทางตรงโดยการตดตามหรอคำนวณชวโมงการทำงานแบบยอนกลบ หรอคด

ชวโมงแรงงานทใชไปในการผลตผลตภณฑ เราแครวมคาจางและผลประโยชนทางตรงท

ไดจายใหคนททำงานในสายธารคณคา ซงขอมลสวนนมาจากระบบเงนเดอน

นอกจากนน ตนทนวสดยงสรปเปนรายสปดาหดวยเชนกน เมอสนคาคงคลง

ของบรษทอยในระดบตำและอยภายใตการควบคมแลว ตนทนวสดของสายธารคณคา

จะเทากบตนทนวสดทไดจดซอเพอสายธารคณคานน การจดซอทงหมดจะถกจดสรรไป

ทศนยตนทนของสายธารคณคา เชนเดยวกบ คาใชจายสำหรบครภณฑ เครองมอ และตนทน

อนๆ ตนทนเหลานจะถกจดสรรใหกบศนยตนทนของสายธารคณคา หรอหามาจาก

กระบวนการบญชเจาหน

ความเรยบงายอกดานหนงของการคดตนทนสายธารคณคาคอการลดศนย

ตนทน เราไมจำเปนตองมศนยตนทนระดบฝายจำนวนมากๆ ทแตกยอยตามตนทน

แตละสวนอก เพราะเราจะเกบขอมลตนทนสำหรบสายธารคณคาแตละสายแทน และ

แตละสายธารคณคากมศนยตนทนเพยงไมกศนย

ขอมลบนงบการเงนของสายธารคณคาเปนขอมลจรงซงประกอบไปดวยสงท

เกดขนจรงๆ ภายในสปดาหนน (หรอเดอนนน) รายไดกเปนจำนวนจรงตามใบแจงหน

สำหรบผลตภณฑทผลตในสายธารคณคานน ตนทนแรงงานคอสงทถกใชไปกบแรงงาน

จรงๆ เชนเดยวกบตนทนวสดและตนทนอนๆ

การยกเลกการปนสวนคาโสหยการผลตหมายความวาขอมลทไดไมไดซบซอน

เพมขนจากการทมตนทนทอยนอกเหนอการควบคมของผจดการสายธารคณคาไปปนสวน

โดยไมจำเปน ขอมลแบบนชวยใหไดตนทนและกำไรทแทจรงซงเปนทเขาใจไดสำหรบ

บคลากรททำงานในสายธารคณคาและผจดการของพวกเขา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

207การคดตนทนสายธารคณคา

เราจะจดการกบตนทนภายนอกสายธารคณคาไดอยางไร

ในบทท 7 ซงเกยวกบการจดการสายธารคณคา เราไดอธบายไปวา มบางคนใน

โรงงานหรอองคกรทไมไดทำงานในสายธารคณคา บคคลเหลานเปนผททำหนาทซงไม

เกยวของกบบสายธารคณคา (ยกตวอยางเชน บญชการเงน เปนตน) หรองานของพวก

เขาครอบคลมขามสายธารคณคาทกสาย (ยกตวอยางเชน การสนบสนน ISO9000 หรอ

ISO14000) ตนทนและคาใชจายทเกยวของกบงานเหลานทอยนอกเหนอสายธารคณคา

จะไมไดปนสวนเขากบสายธารคณคา โดยถอวาเปนตนทนในการรกษาธรกจ ตนทน

เหลานถกนำมาจดทำงบประมาณและควบคม แตไมไดนำมาปนสวน

เราไมจำเปนตองใชระบบตนทนเตมททงหมด จดประสงคของการคดตนทน

สายธารคณคาคอการใหขอมลตนทนในสวนทเกยวของ แมนยำ และเขาใจไดแกผท

กำลงจดการสายธารคณคา การแบกรบตนทนทงหมดทเกดขนภายนอกสายธารคณคา

ไมไดชวยใหขอมลทเปนประโยชนตอการจดการหรอปรบปรงกระบวนการของสายธาร

คณคาเลย

ตนทนนอกสายธารคณคาจะมคานอยอยางหลกเลยงไมได เพราะงานสวนใหญ

ขององคกรจะเกยวของกบสายธารคณคา ตนทนเหลานจะรายงานอยในงบกำไรขาด-

ทนของโรงงานหรอของบรษทในรปของตนทนรองรบ (Sustaining Cost หรอตนทนอนๆ

ทคลายกน) และบคลากรในสวนเหลานจะรบผดชอบการกำจดตนทนและการปรบปรง

กระบวนการ

เราจะรตนทนของผลตภณฑไดอยางไร

ถาตนทนถกเกบและรายงานตามสายธารคณคา และมการคำนวณตนทนเฉลย

ของผลตภณฑ เราจะไมรตนทนของผลตภณฑแตละชนด สงทตองถามคอ “ทำไมจง

จำเปนตองใชตนทนผลตภณฑ”

โดยปกตแลว เหตผลในการใชตนทนมาตรฐานมดง:

D การตดสนใจเกยวกบการกำหนดราคา

D สวนตางกำไรของสายผลตภณฑ (Product Line) และคำสงซอของลกคา

D มาตรวดสมรรถนะของโรงงาน (โดยใชมาตรวดประสทธภาพ การวดอตรา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

213การคดตนทนสายธารคณคา

บทสรป

เมอบรษทมการผลตแบบลนทพฒนามวฒภาวะแลว บรษทนนจะเปลยนจาก

การทนำแนวคดแบบลนมาใชกบแตละเซลลการผลต มาเปนการพจารณาการไหล

ทงหมดในสายธารคณคา เมอบรษทเปลยนมาสการจดการสายธารคณคา วธการคด

ตนทนสายธารคณคาทเรยบงายกจะเปนประโยชนมากกวาระบบมาตรฐานหรอการคด

ตนทนจรงโดยละเอยดแบบดงเดม

การคดตนทนของสายธารคณคาเปนสงทเรยบงาย เพราะขอมลตนทนถกรวบ

รวมในรปของขอมลสรปจากทงสายธารคณคาและเกบรวบรวมเปนรายสปดาห (หรอ

รายเดอน) ตนทนของสายธารคณคาแทบจะไมมการปนสวนตนทนเลยเพราะตนทน

ทงหมดของสายธารคณคาถกนำมาคดโดยตรงการคดตนทนสายธารคณคาชวยใหขอมล

ดกวาเพราะขอมลนนเปนขอมลโดยตรงและขอมลจรงจากสายธารคณคา ตนทนของ

สายธารคณคาเปนสงทเขาใจไดงายเพราะวธการเกบขอมลและการคำนวณตนทนเปนแบบ

เรยบงายทใครๆ กสามารถเขาใจได

การคดตนทนสายธารคณคาชวยใหเรามมาตรวดสมรรถนะทดเยยม และชวย

ใหเรามงบกำไรขาดทนสำหรบแตละสายธารคณคา งบกำไรขาดทนของสายธารคณคา

จะถกนำมารวมกนเพอใหไดงบกำไรขาดทนรวมของทงโรงงานหรอทงบรษท

เราสามารถยกเลกการใชตนทนมาตรฐานเพอเปล ยนมาใชตนทนสายธาร

คณคาได เพราะเราไมจำเปนตองใชตนทนมาตรฐานสำหรบการตดสนใจเรองตางๆ

เชน ความสามารถในการทำกำไรจากคำสงซอ การตดสนใจวาจะผลตหรอซอ หรอการ

ประเมนมลคาของสนคาคงคลง การตดสนใจเหลานจะตดสนใจโดยอางองความสามารถ

ในการทำกำไรโดยรวมของสายธารคณคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

215การใชกลองคะแนน

บทท 10

การใชกลองคะแนน

ตลอดหนงสอทงเลมน เราไดนำเสนอขอมลของสายธารคณคาในรปของกลอง

คะแนน แนวคดนนาดงดดแกลกคาของเรา เพราะมนนำเสนอเปาหมายของลนและ

ขอมลหลกทชวยทกคนรวาสายธารคณคากำลงเคลอนไปสเปาหมายเหลานหรอไม ใน

รปแบบทกระชบ การนำเสนอจดมงหมาย (Goal) และเปาหมาย (Target) ในรปแบบ

เดยวกนชวยใหองคกรแบบลนในทกระดบเขาใจความมประสทธผลของลนและสงท

จำเปนตองทำเพอปรบปรง

ในบรษทแบบลน เกอบทกคนในสายธารคณคาใชกลองคะแนน ซงทำใหทก

คนมองเหนภาพเดยวกนและมภาษาเดยวกนในการคยกนเรองสมรรถนะของลน

D ผจดการสายธารคณคาใชกลองคะแนนเพอวางแผนและประเมนการปรบปรง

จากลน

D ทมปรบปรงสายธารคณคาแบบตอเนองจะใชกลองคะแนนเพอออกแบบ

โครงการปรบปรงและกจกรรม Kaizen ซงจะเกดผลลพธสงสดในดานการ

เงนและปฏบตการ

D ผจดการโรงงานและผจดการฝายจะใชกลองคะแนนเพอทำความเขาใจเกยว

กบแผนการปรบปรงสายธารคณคาและประเมนสมรรถนะ

D ผบรหารคนอนๆ ใชกลองคะแนนเปนพนฐานในการกระตนผลกระทบทอาจ

เกดขนจากแผนการวางตลาดผลตภณฑและแผนการลงทน

กลองคะแนนนนมจดประสงคอยหลายขอดวยกน รวมถง:

D การรายงานสมรรถนะของสายธารคณคาประจำสปดาห

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

218 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ตารา

งท 1

0.2

ตวอย

างขอ

งกลอ

งคะแ

นน

ทใช

เพอต

ดตาม

สมรร

ถนะป

ระจำ

สปดา

หขอ

งสาย

ธารค

ณคา

ผลลพ

ธเชง

การเ

งน

สปดา

หกอ

น4

ตลาค

ม

หน

วยตอ

คน

36.1

6 42

.05

51.3

9

กา

รจดส

งตรง

เวลา

98

.00%

94

.00%

98

.00%

จำ

นวนว

นจาก

ทารบ

ถงทา

สง

23.5

8 20

.50

16.5

0

กา

รผลต

ไดตา

มคณ

ภาพต

งแตค

รงแร

ก 46

%

42%

50

%

ตน

ทนเฉ

ลยขอ

งผลต

ภณฑ

$3

88.4

6 $3

48.6

6

$3

16.9

1

จำ

นวนว

นของ

ลกหน

คงคา

ง 34

.5

37.0

35

.0

มผ

ลตภา

พ 10

.8%

10

.8%

24

.7%

ไม

มผลต

ภาพ

54.8

%

54.8

%

23.4

%

กำ

ลงกา

รผลต

ทพรอ

มใชง

าน

34.4

%

34.4

%

51.9

%

รา

ยได

$1,1

01,1

44

$1,2

80,4

00

$1,4

08,4

40

ตน

ทนวส

ด $4

62,4

80

$512

,160

$5

35,2

07

ตน

ทนกา

รแปล

งสภา

พ $2

50,4

35

$231

,884

$2

08,6

96

กำ

ไรขน

ตนขอ

งสาย

ธารค

ณคา

$3

88,2

28

$536

,356

$6

64,5

37

สปดา

หน

11

ตลา

คมสป

ดาห

ถดไป

18 ต

ลาคม

23 ต

ลาคม

สถาน

ะอน

าคตท

ได

วางแ

ผนไว

31

ธน

วาคม

เชงปฏบตการ กำลงการผลต เชงการเงน

การใ

ชกำล

งกา

รผลต

แสดง

ประ

วตขอ

งสม

รรถน

ะให

นาน

หลา

ยสป

ดาห

ม

ากท

สดเท

าทจะ

ทำไ

ดแส

ดงสถ

านะอ

นาค

ตทได

วางแ

ผนไว

ตา

มแผ

นเช

งยท

ธศาส

ตรขอ

งสาย

ธารค

ณคา

การว

ดผลเ

ชงป

ฏบ

ตการ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

222 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บทสรป

บทนไดอธบายเครองมอรายงานผลสายธารคณคาซงชวยใหม “ภาษากลาง”

สำหรบพนกงานทกคนทมสวนเกยวของกบลน กลองคะแนนนนพสจนตวเองแลววาม

ความยดหยนสงมากในการรายงานผลเกยวกบปฏบตการในสายธารคณคา ผลกระทบ

ของการปรบปรงจากลนทไดวางแผนไว และผลกระทบของการเปลยนแปลงเชงยทธ-

ศาสตรของธรกจ บรษทแบบลนจะพบวาขอบเขตทครอบคลมของกลองคะแนนชวยเปน

โครงสรางเชอมโยงทดในการประเมนความมประสทธผลของลนจากหลากหลายมมมอง

ตารางท 10.6 การใชกลองคะแนนในการหาเหตผลสนบสนนผลตภณฑ

สายธารคณคาปจจบน

ยกเลกผลตภณฑ“สวนตางกำไรตำ”

เปดตวผลตภณฑใหม

ม.ค. 03 ม.ย. 03 ก.ย. 03

หนวยตอคน 466 395 505

การจดสงตรงเวลา 92 99 99

เวลาจากทารบถงทาสง – จำนวนวน 15 7 9

การผลตไดตามคณภาพตงแตครงแรก 65 75 75

ตนทนเฉลยตอหนวย $112.75 $120.94 $109.23

จำนวนวนของลกหนคงคาง 42 35 35

มผลตภาพ 24% 18% 28%

ไมมผลตภาพ 63% 35% 42%

กำลงการผลตทพรอมใชงาน 13% 47% 30%

รายไดประจำเดอน $10,667 $9,866 $12,800

ตนทนวสด $3,758 $3,185 $4,073

ตนทนการแปลงสภาพ $2,547 $2,547 $2,547

กำไรขนตนของสายธารคณคา $4,362 $4,124 $6,180

กำลง

การผ

ลตเช

งการ

เงน

เชงป

ฏบ

ตการ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

223การใชกลองคะแนน

เชงปฏบตการ กำลงการผลต เชงการเงน

ตารา

งท 1

0.7

การใ

ชกลอ

งคะแ

นน

เพอป

ระเม

นกา

รเป

ดตวผ

ลตภ

ณฑ

ใหม

จำน

วนคน

เพม

เตม

จำน

วนเค

รองจ

กรเพ

มเต

ม

ตนท

นวส

ดตอห

นวย

หน

วยตอ

คน

1.52

1.

54

1.63

1.

80

1.98

2.

16

2.59

กา

รจดส

งตรง

เวลา

10

0%

100%

10

0%

100%

10

0%

100%

10

0%

จำ

นวนว

นจาก

ทารบ

ถงทา

สง

6.00

6.

00

6.00

5.

00

5.00

4.

50

4.50

กา

รผลต

ไดตา

มคณ

ภาพต

งแตค

รงแร

ก 80

%

80%

85

%

85%

85

%

85%

85

%

ตน

ทนเฉ

ลยขอ

งผลต

ภณฑ

$3

,481

$3

,480

$3

,278

$2

,985

$2

,831

$2

,497

$2

,092

จำ

นวนว

นของ

ลกหน

คงคา

ง 42

42

42

42

37

37

37

มผ

ลตภา

พ 29

%

33%

38

%

34%

36

%

41%

50

%

ไม

มผลต

ภาพ

54%

52

%

55%

35

%

33%

33

%

33%

กำ

ลงกา

รผลต

ทพรอ

มใชง

าน

17%

15

%

7%

31%

31

%

26%

17

%

รา

ยได

$466

,670

$4

72,6

70

$502

,568

$5

62,4

61

$630

,170

$7

14,1

32

$834

,172

ตน

ทนวส

ด $1

72,0

85

$175

,385

$1

78,6

85

$181

,935

$1

84,6

86

$187

,101

$1

89,1

60

ตน

ทนกา

รแปล

งสภา

พ $1

19,5

84

$119

,584

$1

19,5

84

$142

,584

$1

42,5

84

$152

,593

$1

58,0

84

กำ

ไรขน

ตนขอ

งสาย

ธารค

ณคา

$1

75,0

01

$177

,701

$2

04,2

99

$237

,942

$3

02,9

00

$374

,438

$4

86,9

28

RO

S ขอ

งสาย

ธารค

ณคา

37

.50%

37

.60%

40

.65%

42

.30%

48

.07%

52

.43%

58

.37%

5

2

1

3

2

1

$3

,300

$3

,330

$3

,250

$2

,750

$2

,325

$2

,150

ปจจ

บน

6 เด

อน1

ป

18 เ

ดอน

2 ป

30

เดอ

น3

ป

01

510

1520

30จำ

นวน

ทเพ

มเต

มตอ

เดอน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

225การคำนวณตนทนผลตภณฑ –

คณสมบตและคณลกษณะ

บทท 11

การคำนวณตนทนผลตภณฑ –

คณสมบตและคณลกษณะ

ในบทท 9 เราไดแสดงใหเหนแลววาจะคำนวณตนทนเฉลยของสายธารคณคา

และตดสนใจในเรองการจดการโดยใชตนทนนนไดอยางไร แนวทางนพจารณาผล

กระทบของการตดสนใจดานการจดการทเกยวกบการกำหนดราคาของคำสงซอ การ

ตดสนใจผลตหรอซอ และการตดสนใจอนๆ ทเก ยวของกบความสามารถในการทำ

กำไรของผลตภณฑ การตดสนใจเหลานมพ นฐานอยท ผลกระทบของทางเลอกตอ

กระแสเงนสดกำไรของสายธารคณคา กอนและหลงการเปลยนแปลงในการตดสนใจ

นน วธการตดสนใจแบบน (ทมพนฐานอยบนผลกระทบโดยรวมตอกำไรของสายธาร

คณคา) แตกตางจากวธการแบบดงเดมทมพนฐานอยทความสามารถในการทำกำไรของ

ผลตภณฑแตละแบบ เพราะจะพจารณาผลกระทบจากตนทนจรงของสายธารคณคา

ตอความสามารถในการทำกำไรของการตดสนใจธรกจใดกตาม วธการแบบดงเดมจะเนน

ไปทผลตภณฑตามสมมตฐานของการคดตนทนมาตรฐาน สมมตฐานเหลาน (โดย

เฉพาะวธการปนสวนคาโสหยการผลต) ทำใหไดตนทนทชนำไปในทางทผดและไมแมนยำ

ซงนำไปสการตดสนใจธรกจทผดพลาด สำหรบการตดสนใจธรกจสวนใหญ การเนนไป

ทตนทนของผลตภณฑแตละแบบทไดผลตจะนำไปในทางทผดและไมเปนประโยชน

การตดสนใจเหลานจะตดสนใจไดอยางดทสดเมอพจารณาความสามารถในการทำกำไร

ของสายธารคณคาทงสาย ไมใชแตละคำสงซอ หรอแตละรายการธรกรรม

อยางไรกตาม มบางคร งท การร ขอมลบางอยางเก ยวกบตนทนของแตละ

ผลตภณฑเปนสงทมประโยชน ยกตวอยางเชน การโอนผลตภณฑจากฝายหนงหรอ

สถานทแหงหนงไปยงอกฝายหนงหรออกแหงหนง จำเปนตองใชราคาโอน (Transfer

Price) โดยปกตแลว การสงออกจำเปนตองใชตนทนผลตภณฑในการสำแดงราคา

ของผลตภณฑบนเอกสารการสงออก

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

226 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

การมองไปไกลกวาเพยงแครายงานตนทนของผลตภณฑ เราจำเปนตองตอบ

ประเดนคำถามดงตอไปนดวย:

D มคณสมบตของผลตภณฑขอใดบางทกอใหเกดตนทน

D คณสมบตแตละขอเพมตนทนของผลตภณฑมากนอยเพยงใด

D คณสมบตเหลานเก ยวของกบการตดสนใจดานการออกแบบผลตภณฑ

อยางไรบาง

D คณสมบตเหลานมสวนเกยวของกบคณคาทลกคาเหนในผลตภณฑของ

เราอยางไรบาง

D มคณสมบตขอใดบางทเราตองดดแปลงหรอปรบปรงเพอเพมคณคาใหแก

ลกคาของเรา

เปนไปไดนอยมากทบรษทตองหาคำตอบใหกบคำถามเหลานในทกๆ วน หรอ

ในทกๆ เดอน ประเดนเบองหลงคำถามเหลานเปนประเดนเชงยทธศาสตร และโดย

สวนใหญแลวจะนำมาพจารณาเพยงปละครง กระนนกตาม ในการตอบคำถามเชง

ยทธศาสตรเหลาน เราจำเปนตองใชขอมลทละเอยดมากกวาทตนทนเฉลยของผลต-

ภณฑทกแบบทสายธารคณคาจะใหได เราจำเปนตองเขาใจสงทกอใหเกดตนทนในสาย

ธารคณคา

บางบรษทจดการกบปญหาเหลานโดยการใชระบบการคดตนทนมาตรฐาน

วธนมปญหาแฝงอย ซงไดอธบายไวอยางละเอยดแลวในบทท 9 บรษทอนๆ ไดพฒนา

ระบบการคดตนทนตามฐานกจกรรม (Activity-based Costing) เพอชดเชยปญหา

ในการปนสวนคาโสหยการผลตใหกบผลตภณฑตางๆ ซงใชกจกรรมสวนทเปนโสหยการ

ผลตแตกตางกน ยกตวอยางเชน ผลตภณฑทจำเปนตองมการออกแบบสรางเพมเตมกจะ

มกจกรรมวศวกรรม ในขณะทผลตภณฑทไมมกจะไมตองมกจกรรมเพมเตม แมวาวธการ

นจะเปนประโยชนในบางบรบท แตมนเรยกรองใหเกบและรกษาขอมลเกยวกบผลตภณฑ

ทกแบบทบรษทไดผลต กจกรรมททำ และปรมาณของแตละกจกรรม วธนตองใชขอมล

ธรกรรมและระบบสนบสนนเปนอยางมาก เนองจากวาวตถประสงคขอหนงของการบญช

แบบลนคอการยกเลกธรกรรม เราจงสงเสรมวธทใหผลลพธไดเหมอนกนโดยไมจำเปน

ตองเกดธรกรรมเพมเตม

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

227การคำนวณตนทนผลตภณฑ –

คณสมบตและคณลกษณะ

เราใชตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะเพอคำนวณตนทนของผลตภณฑ

เม อตองการ การคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะรบร วาสายธารคณคา

ถกออกแบบมาตามกระบวนการทใชรวมกนในการผลตผลตภณฑทคลายคลงกน ดงนน

สงเดยวทจำเปนคอการนยามวาผลตภณฑแตละแบบแตกตางจากปกตอยางไรบาง

และทำความเขาใจวามนแตกตางจากคาเฉลยอยางมนยสำคญมากเพยงใด

ในบทนเราจะอธบายการคำนวณตนทนผลตภณฑในสายธารคณคาซงมบาง

ผลตภณฑตองทำมากกวาผลตภณฑอนๆ เราจะอธบายการนยาม “คณสมบต” และ

“คณลกษณะ” ซงกอใหเกดตนทน และวธการใชคณสมบตและคณลกษณะเพอดดแปลง

ตนทนเฉลยของสายธารคณคา

สงทขบเคลอนตนทนในสายธารคณคาแบบลน

สายธารคณคาแบบลนแตกตางจากการผลตแบบดงเดมอยางเหนไดชด เพราะ

มนเปนกระบวนการชดหนงตามทไดนยามไวซงผลตภณฑทคลายคลงกนไหลผาน ใน

การผลตแบบดงเดม ผลตภณฑแตละแบบจะมเสนทางเฉพาะผลตภณฑ สำหรบลน

ผลตภณฑทมเสนทางการผลตทคลายคลงกนจะจบกลมเขาดวยกนเปนสายธารคณคา

การจบกลมนทำใหกระบวนการคดตนทนเรยบงายขนมาก เพราะวาแทนทจะคดตนทน

ของผลตภณฑแตละแบบในหลายๆ เสนทาง เราสนใจเพยงแคตนทนของสายธารคณคา

ทงสายธาร

ปจจยเบองตนทผลกดนตนทนของผลตภณฑในสายธารคณคาคออตราการ

ไหลของผลตภณฑแตละแบบ ยกตวอยางเชน ผลตภณฑทผลตในอตรา 10 หนวย/

ชวโมง จะมตนทนการแปลงสภาพของผลตภณฑเปน 2 เทาของผลตภณฑทผลตใน

อตรา 20 หนวย/ชวโมง โดยปกตแลว อตราการไหลผานสายธารคณคาจะกำหนดจาก

อตราการไหลของผลตภณฑผานปฏบตการทเปนคอขวด (Bottleneck) ภายในเสนทาง

การไหลของสายธารคณคา

ดงทไดอธบายไวในบทท 9 ตนทนเฉลยของผลตภณฑจะเทากบตนทนรวมของ

สายธารคณคาหารดวยจำนวนหนวยทไดจดสงในระหวางชวงเวลานน ซงจะถกจำกด

ดวยจำนวนหนวยทสามารถผลตผานปฏบตการทเปนคอขวด ภาพท 11.1 แสดงตวอยาง

หนง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

228 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ภาพท 11.1 รอบเวลาในสายธารคณคา

เมอพจารณารอบเวลาของแตละกระบวนการ เราจะเหนไดวากระบวนการท

เปนคอขวดคอปฏบตการเจาะ ซงใชเวลา 12 นาท ดงนน โดยการหารรอบเวลานนจาก

60 นาท เราจะเหนไดวาเซลลนผลตผลตภณฑได 5 หนวย/ชวโมง (60 นาท หารจาก

12 นาท/หนวย) โดยทวไปแลว จำนวนหนวยสงสด (Y) ท ผลตไดในแตละเซลล

(หรอสายธารคณคา) ในชวงเวลาหนงๆ (X) เมอกำหนดปฏบตการคอขวดนนผลตไดท

อตรา Z หนวยตอชวงเวลา (Z) สามารถคำนวณไดดวยสมการน: Y=X/Z การทปฏบตการ

อนๆ ใชเวลานอยกวา ไมไดมความสำคญใดๆ เลย เพราะเซลลหรอสายธารคณคา จะ

ทำงานไดเรวทสดเทากบปฏบตการทชาทสด (หรอทเปนคอขวด)

แตถาผลตภณฑทกแบบใชเวลาทคอขวดเทากบ 12 นาทพอด เวลาเฉลยท

เทากบ 12 กจะถกตองสำหรบผลตภณฑแตละแบบและทกๆ แบบ อยางไรกตาม

ในกรณสวนใหญ ผลตภณฑในสายธารคณคาไมไดมรอบเวลาทปฏบตการคอขวด

เทากน ผลตภณฑตางๆ จะใชเวลาทปฏบตการคอขวดมากหรอนอยกวาคาเฉลยขนอย

กบคณสมบตของมน ในตวอยางของเรา มบางผลตภณฑทกนเวลานอยแค 9 นาท และ

บางผลตภณฑกนเวลานานถง 15 นาท เปาหมายหลกของการคดตนทนตามคณสมบต

และคณลกษณะคอการทำความเขาใจวาคณสมบตแตละแบบของผลตภณฑใชทรพยากร

ทเปนคอขวดแตกตางกนอยางไร

วธการใชคณสมบตและคณลกษณะ

ทมบญชแบบลนท ECI ตองการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะเพอ

พจารณาตนทนของผลตภณฑ พวกเขาเชอวาตนทนเฉลยของสายธารคณคาไมสามารถ

สะทอนความจรงทวาบางสวนประกอบตองใชเวลาผลตมากกวาแบบอนๆ มขนตอน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

241การคำนวณตนทนผลตภณฑ –

คณสมบตและคณลกษณะ

ประโยชนของการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะ

บรษทแบบลนพบวา หลงจากทพวกเขาทำใหความจำเปนในการใชตนทนมาตร-

ฐานเพอวดสมรรถนะและวดมลคาของสนคาคงคลงหมดไป พวกเขาไดพบวาวธการ

คดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะเปนแนวทางทเรยบงายและทำไดงายกวา

การใชระบบการคดตนทนมาตรฐานแบบดงเดมมาก ดงนนคำถามจงอยทวา พวกเขา

จำเปนตองคงรกษาและใชงานระบบราคาแพงเพอคำนวณตนทนผลตภณฑหรอไม

โดยเฉพาะเมอไมไดใชตนทนผลตภณฑในกระบวนการตดสนใจแลว หลายๆ บรษทกำลง

พบวาพวกเขาไมตองการทำเชนนถามทางเลอกอน การคดตนทนตามคณสมบตและ

คณลกษณะเปนทางเลอกอนทนำไปใชได

เหตผลสำคญอกขอในการใชวธการคดตนทนผลตภณฑแบบน คอ หลกการคด

ตนทนเชอมโยงใกลชดกบคณคาในตลาดไดมากกวา กลาวคอ เชอมโยงกบคณสมบต

ทลกคาเหนวามคณคา เชนเดยวกบคณสมบตทลกคาเหนวาไมมคณคา การเชอมโยง

ทงตนทนและคณคาเขากบคณสมบตและคณลกษณะทำใหเครองมอนมสวนชวยบรษท

ในการพฒนาแบบผลตภณฑทปรบปรงคณคาในสวนทมคณคาตอลกคาสง และลด

ตนทนในสวนทมคณคาตอลกคาตำกวา ทายทสดแลว ตารางความสมพนธระหวางตนทน

ผลตภณฑกบคณสมบตและคณลกษณะของผลตภณฑแสดงใหเขาใจวาคณสมบต

ของผลตภณฑเชอมโยงกบตนทนของผลตภณฑอยางไร และทำไมกำลงการผลตจงม

ประโยชนตอพนกงานขายในการเจรจาตอรองราคาผลตภณฑ

บทสรป

ในบทน เราไดอธบายวาการคดตนทนตามคณสมบตและคณลกษณะสามารถ

ใชเพอปรบแตงตนทนเฉลยของสายธารคณคาตามคณสมบตและคณลกษณะของผลต-

ภณฑทผลตในสายธารคณคาไดอยางไร ปจจยเบองตนทเปนตวกำหนดตนทนของ

ผลตภณฑคอการใชทรพยากรคอขวดในสายธารคณคาโดยผลตภณฑทมคณสมบตและ

คณลกษณะตางๆ ซงเปนตนเหตในการใชเวลาของทรพยากรคอขวดมากกวาหรอนอย

กวาปกต การทำความเขาใจวาคณสมบตแตละแบบใชงานคอขวดอยางไรชวยใหเราคด

ตนทนกบกลมผลตภณฑทใชทรพยากรคอขวดมากกวาใหสงขน และคดตนทนตำลง

สำหรบผลตภณฑทใชทรพยากรคอขวดนอยกวา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

243การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม

บทท 12

การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม

ในบทท 5 เราไดกลาวถงความสำคญของการยกเลกกระบวนการและธรกรรมท

ถกสรางขนเพอสนบสนนกระบวนการผลตแบบเปนชดเมอกลไกควบคมของการผลต

แบบลนใชการไดแลว บทนนไดอธบายกรอบโครงสรางการประเมนสงทสามารถยกเลก

ได และไดใหรายการของสงทบรษทเปลยนแปลงไดขณะกำลงเรมตนบนเสนทางลน

การนำเซลลนำรองมาใชและการทดลองกบกระบวนการตามแนวคดแบบลน

ในบทน เราจะพจารณาสงทสามารถขจดออกไปไดในขนตอไปบนเสนทางการ

พฒนาการบญชแบบลน โดยทเนนไปทการจดการสายธารคณคา ดงทเราไดกลาวถงใน

บทท 7 แลววา สายธารคณคานนรวมทกอยางทเราทำเพอสรางคณคาใหกบลกคา ใน

ทางปฏบต สายธารคณคานยามจากการทผลตภณฑเคลอนผานกระบวนการผลตท

คลายคลงกน เราจะวดความมประสทธผลของสายธารคณคาในการไหล การดง ความ

สมบรณแบบ และการสรางคณคา ดวยมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา แลวใช

ขอมลนนขบเคลอนการปรบปรงอยางตอเนอง การเปลยนมาสการจดการสายธารคณคา

จากตนชนปลายเปนหมดหมาย (Milestone) สำคญในการแปลงสภาพไปสลน และมน

ชวยใหเปลยนแปลงกระบวนการบญชและการควบคมไดอยางมนยสำคญ ตารางท

12.1 แสดงใหเหนสงทไดเปลยนแปลงในขนนเมอเทยบกบขนแรก

เราจะเหนไดจากภาพนวา สายธารคณคาแบบลนกลายเปนคณลกษณะหลกไป

แลว ในสายธารคณคาแตละสายมการผลตแบบเซลลในวงกวาง นหมายความวา

แตละเซลลเชอมตอกนจากตนชนปลายในสายธารคณคาเพอใหเกดเสนทางการไหลของ

การผลต มการใชระบบการควบคมดวยสายตาอยางกวางขวาง และสำหรบจดประสงค

ของเรา ระบบทโดดเดนคอระบบการดงทมประสทธผลทควบคมการไหล ในขนน ไมม

ความจำเปนตองใชใบสงงานในการเรมและควบคมการผลตอกตอไป ดงนนระบบ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

244 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

วางแผนและจดตารางกำหนดการในระดบพนทปฏบตงานของ MRP ทงระบบ จงไมไดม

ประโยชนอกตอไป การใชงานระบบเหลานนตอไปในขณะทมระบบการควบคมดวย

สายตาพรอมอยแลวจะบนทอนความคบหนาของลน กระบวนการตางๆ อยภายใตการ

ตารางท 12.1 แตละขนในเสนทางการพฒนาของการผลตแบบลน

การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน

เซลลการผลตแบบลนนำรอง - มเซลลแบบลนซงประสบความสำเรจแลว

- การฝกอบรมอยางเขมขนเกยวกบ

หลกการลน

- การไหล การดง Kanban

- การปรบเปลยนเครองจกร

(Changeover) อยางรวดเรวและ SMED

- งานทเปนมาตรฐาน

- คณภาพ ณ จดกำเนดและการตรวจสอบ

ดวยตนเอง

การเรมตนกบการบญช

แบบลน

การผลตแบบลนแพร

ในวงกวาง

- การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงาน

ดวยงานทเปนมาตรฐานและการไหล

แบบทละชน

- การใชระบบการจดการดวยสายตา

(Visual System) อยางกวางขวาง

- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยาง

ตอเนอง

- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน

และการดงดวย Kanban จากผจดสง

วตถดบบางราย

- จดการการผลตตามสายธารคณคา

- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม

โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน

- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคา

สำเรจรปคอนขางตำและคงท

การจดการตาม

สายธารคณคา

วธคดแบบลนนำไปประยกต

ใชทวทงองคกรและกบ

หนสวนขององคกร

- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา

- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ

และหนสวนอยางกวางขวาง

- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถ

การดำเนนงานปกต

- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทง

องคกร

วสาหกจแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

245การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม

ควบคมแลว อตราการผลต การไหล คณภาพ และอปสงคทวทงสายธารคณคาลวนม

ความแปรผนนอยทสด สนคาคงคลงทเปนงานระหวางกระบวนการและสนคาสำเรจรป

อยภายใตการควบคม และอยในระดบตำและคงท ทายทสดแลว เราจะเหนวามความ

พยายามทจะขยายลนกลบไปในสายธารคณคาเพอใหรวมถงผจดสงวตถดบ มการ

รบรองผจดสงวตถดบและการดงวสดและสวนประกอบดวย Kanban บางสวน ในขนน

เราสามารถทำการเปลยนแปลงครงใหญและปรบใหระบบควบคมการผลตเรยบงายมาก

ขนได เราสามารถตดตามการเปลยนแปลงเหลานไดโดยการใชรปแบบเดยวกบทได

แนะนำในบทท 5

บทนถกแบงออกเปนหวขอ ดงน:

การตดตามแรงงาน

ตนทนวสด

การตดตามสนคาคงคลง

การตดตามแรงงาน

เปาหมายของขนนคอการยกเลกการใชใบสงงาน (Work Order) บรษทแบบ

ดงเดมจะใชใบสงงานเพอเปาหมายหลายดานดวยกน รวมถงการเรมการผลต การ

ตดตามการผลต การรายงานเมอผลตเสรจ การรายงานของเสย การใหขอมลเชงเทคนค

แกพนกงานปฏบตงาน การรายงานสมรรถนะ และการเกบขอมลตนทน ขอมลตนทนนน

จะรวมตนทนวสด ตนทนแรงงาน และตนทนทางตรงสวนอนๆ ตนทนทางตรงเหลาน

(โดยเฉพาะตนทนแรงงาน) ยงเปนปจจยผลกดนการคดคาโสหยกบงานการผลตดวย

เชนกน งานทงหมดนเปนงานทสญเปลาและไมจำเปนสำหรบกระบวนการผลตแบบลน

สวนใหญ

นอกเหนอจากการเปนสงทสญเปลาแลว ใบสงงานยงเปนแงมมทเหนไดชด

ทสดของการผลตแบบผลก ระบบ MRP (หรอระบบทคลายกน) จะใชใบสงงานเพอจด

ตารางกำหนดการผลต และผลกงานเหลานนผานโรงงาน องคกรแบบลนจะเรมการผลต

โดยการดงจากความตองการของลกคาในทนท ไมวาจะโดยทางคำสงซอของลกคา บตร

Kanban หรอวธการดงแบบอนๆ ทเหนไดดวยสายตา เมอมระบบดงพรอมใชงาน

และกระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคมอยางพอประมาณแลว กไมมความจำเปน

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

246 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ตองใชใบสงงานเพอตดตามและควบคมในระดบพนทปฏบตงานอกตอไป ภาพท 12.1

แสดงการใชใบสงงานในระบบการผลตแบบผลกดงเดม

เราเหนไดวา ใบสงงานเปนเอกสารทควบคมทกๆ แงมมของการผลตในระบบ

การผลตแบบดงเดม เปนเอกสารทถกใชเพอเรมการผลตจากฝายวางแผนและจดตาราง

กำหนดการ ใบสงงานจะเคลอนทไปพรอมกบงานทเปนชด (Batch) บนพนทปฏบตงาน

และจะเกบขอมลเกยวกบเวลาและวสดทใชไปกบงานการผลต ตนทนแรงงานจะถกนำ

มาจดสรรใหกบงานตามรหสพนกงานในใบสงงาน เมองานสำเรจ จะมการคดตนทน

วสดและแรงงานดวยวธการคดตนทนมาตรฐาน (Standard Costing) จากนน ตนทน

มาตรฐานจะถกนำไปเทยบกบตนทนจรงทคดกบใบสงงานเพอจะพจารณาวาไดทำงาน

นนโดยมผลกำไรหรอไม เมองานสำเรจ ใบสงงานจะถกปดไปพรอมตนทนและจำนวน

ผลตภณฑจะบนทกเปนสนคาคงคลงของสนคาสำเรจรป ในระหวางนน บรษทสามารถ

เหนใบสงงานขณะทมนดำเนนผานกระบวนการผลตได จงสามารถตอบการสอบถาม

ของลกคาและคนอนๆ เกยวกบความคบหนาได จากมมของกระบวนการผลต (ซงอาจ

ใชเวลาหลายสปดาหหรอหลายเดอนกวาจะสำเรจได) การทสามารถตดตามงานไดโดย

ภาพท 12.1 การใชใบสงงานในการผลตแบบดงเดม

กอนทำลน

การกระจาย สนคา

การคดบญชตนทน (การคดตนทนผลตภณฑ)

การวางแผน (MRP) (S&OP)

การประเมน มลคาสนคาคงคลง

เทคโนโลยสารสนเทศ

การตดตาม แรงงาน

การบรการลกคา

ระดบพนทปฏบตงาน

ใบสงงาน

ปดใบสงงานเพอนำผลตภณฑ เขาสผลตภณฑสำเรจรป

จำนวนหนวย ทเดนทางไปพรอมกบชด

การผลต

มลคา WIP และการพยายาม

ควบคมสนคาคงคลง

ไมใชงาน

คณคาเพมตาม รหสพนกงานปฏบตงาน

เรองยงยาก

เรมตนการผลต

ขอมลทงหมดปอนเขา บญชแยกประเภททวไป

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

250 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

งานระหวางกระบวนการทโอนไปเปนตนทนการขาย ดงนน ระบบ Kanban ทใชการไดด และการผลตทไหลอยางปรบเรยบแลวเปนปจจยสำคญสำหรบการคดตนทนโดยตรงกบสายธารคณคา

เนองจากวาการคดตนทนโดยตรงกบสายธารคณคา จะคดตนทนทงหมดกบสายธารคณคาแบบโดยตรง การจดสรรพนกงานและเครองจกรกบสายธารคณคาอยางเฉพาะเจาะจงจงเปนเรองทมความสำคญมาก ไมเชนนน จะตองปนสวนตนทนระหวางสายธารคณคาหลายสาย เราไดพบวา เปนเรองยากสำหรบบางบรษททจะจดสรร พนกงานสนบสนนกบสายธารคณคา ขณะทเพงเรมตนสายธารคณคาแบบลน ดงทเรา

ไดอธบายในบทท 9 วา มพนกงานหลายคนททำงานในสายธารคณคามากกวา 1 สาย

ตารางท 12.2 การยกเลกใบสงงานเพอตดตามแรงงาน

หมายเลข การดำเนนการ สงทจะตองมอยพรอมแลว

1 - ยกเลกการตดตามงานในแตละขน เปลยนมา

ตดตามเฉพาะการเรมและการสนสด

- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช

รายการวสด (BOM) ทถกตองแมนยำ

2 - ยกเลกการตดตามแรงงานอยางละเอยด

- ทำใหการจดสรรแรงงานเปนแบบอตโนมต โดย

การคดยอนกลบโดยใชตนทนแรงงาน

มาตรฐานและการผลตจรง

- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช

รายการวสดทถกตองแมนยำ

3 - คดคาโสหยแบบยอนกลบหรอปนคาโสหย

ตามสดสวน

- ยกเลกการตดตามอยางละเอยด และ

การรายงานผลความแตกตาง

- ใชมาตรวดสมรรถนะระดบเซลลในเซลล

นำรอง และรายงานแตละชวโมงของวน

4 - คดตนทนแรงงานและโสหยในการสรปตนทน

ทางตรงของสายธารคณคา อยานำตนทน

เหลานไปคดกบผลตภณฑแตละแบบหรอ

งานผลตแตละงาน

- นยามสายธารคณคา

- มองคกรสายธารคณคาพรอมแลวหรออย

ระหวางการวางแผน

- สนคาคงคลงอยในระดบตำและคงเสนคงวา

มากกวา 12 รอบ

- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม

- ควบคมดวย Kanban ไดด

- ปรบเรยบความตองการในการผลต

5 - ยกเลกใบสงงานและเอกสารตดตามการผลต

รปแบบอนๆ

- ใช Kanban และระบบการความคมดวย

สายตาอยางกวางขวาง

- งานมาตรฐาน

- การควบคมกระบวนการเชงสถต (SPC)

กลาวถงในบทท 5

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

256 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

การตดตามสนคาคงคลง

หวขอสวนนจะอธบายเรองการยกเลกการใชระบบบญชสนคาคงคลงทบนทก

แบบตอเนอง (Perpetual Inventory) บรษทผผลตสวนใหญจะเกบบนทกอยางละเอยด

เกยวกบสนคาคงคลงทจดซอ งานระหวางกระบวนการ และผลตภณฑสำเรจรปทพวก

เขาผลต และทจรงแลว กระบวนการวางแผนการผลตและวสดแบบ MRP จำเปนตองใช

ขอมลสนคาคงคลงทแมนยำ

ในบทท 5 เราไดอธบายเรองการยกเลกงานบางสวนทเกยวของกบบนทกบญช

สนคาคงคลงทบนทกแบบตอเนองเหลาน โดยการคดสนคาคงคลงแบบยอนกลบ ธรกรรม

ทจำเปนตองทำเพอเบกวสดใหกบงานการผลตจะไมทำโดยมอและทำทละงานอกตอ

ไป แตระบบจะทำโดยอตโนมตเมอชดงานถกจดสรรไปสพนทปฏบตงาน หรอตอนทผลต

ผลตภณฑเสรจแลว ถาบญชรายการวสด (BOM) มความแมนยำและรายงานเกยวกบ

ของเสยไดอยางมประสทธผล การคำนวณสนคาคงคลงแบบยอนกลบกสามารถระบยอด

ของบญชสนคาคงคลงทบนทกแบบตอเนองได

เมอเรมใชวธการผลตและการจดซอแบบลนกบสายธารคณคา ระดบสนคา

คงคลงกจะลดลงเปนอยางมาก และวธการตางๆ (อยางเชน ระบบแบบดงและ Kanban)

จะทำใหระดบสนคาคงคลงอยภายใตการควบคมทเหนไดดวยสายตาเปนอยางด เมอ

สนคาคงคลงอยในระดบตำและอยภายใตการควบคม กไมมความจำเปนอกตอไปทจะ

ตดตามสนคาคงคลงสวนนบนระบบคอมพวเตอร เราสามารถยกเลกการบนทกบญช

สนคาคงคลงแบบตอเนอง และเลกใชวธการพจารณาสนคาคงคลงแบบยอนกลบซงเปน

สงทจำเปนในการรกษายอดสนคาคงคลงใหถกตองแมนยำ เพราะสนคาคงคลงอยภาย

ใตการควบคมทเหนไดดวยสายตาแลว

บรษทแบบดงเดมโดยสวนใหญจะใชระบบการบนทกบญชสนคาคงคลงแบบ

ตอเนองและวธการคดตนทนมาตรฐานเพอวดมลคาสนคาคงคลงในงบดล เมอสนคา

คงคลงอยในระดบตำและควบคมได วธการนจะถกทดแทนดวยวธการวดมลคาสนคา

คงคลงทเรยบงายกวานน ความสำคญของมลคาสนคาคงคลงจะหายไปเพราะมนมคา

นอยกวาเดมมาก ซงทำใหเรามความยดหยนมากขนในเรองของการพจารณามลคาของ

สนคาคงคลง เปนเรองปกตสำหรบบรษทแบบลนทจะคดตนทนวสดเปนคาใชจายเมอรบ

เขาและปรบยอดตอนปลายเดอนแบบงายๆ เพอนำมลคาสนคาคงคลงมาแสดงในงบดล

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

257การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม

มลคาสนคาคงคลงนนคำนวณไดจากมลคาจำนวนวนของสนคาคงคลงภายในสายธาร

คณคา มาตรวดน (จำนวนวนจากทารบถงทาสง หรอ Dock-to-dock) เปนมาตรวดทมก

นำมาใชเปนมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา และมลคาของสนคาคงคลงสามารถ

คำนวณไดจากจำนวนวนของวตถดบ จำนวนวนของ WIP และจำนวนวนของสนคา

สำเรจรป

การยกเลกการบนทกบญชสนคาคงคลงแบบตอเนองนนทำใหการนบแบบวน

รอบ (Cycle Counting) หมดความจำเปนไป หลายๆ บรษทจะเปลยนจากการนบสนคา

คงคลงทงหมดประจำปมาเปนการนบแบบวนรอบททำเปนปกต จดประสงคของการนบ

แบบวนรอบคอการรกษาความถกตองแมนยำของขอมลสนคาคงคลง เมอเปลยนมาใช

วธการคดตนทนตามสายธารคณคา ระบบแบบดง และเสนทางการไหลผานสายธาร

คณคา สนคาคงคลงจะลดตำลงและอยภายใตการควบคม เราจะสามารถยกเลกการ

บนทกบญชสนคาคงคลงแบบตอเนองของสนคาสวนใหญได และยกเลกการนบแบบวน

รอบไดดวยเชนกน

บทสรป

ในบทน เราไดอธบายเกยวกบการยกเลกการใชใบสงงานและการตดตาม

แรงงาน วสด และสนคาคงคลงในสายธารคณคาลน โดยทวไปแลว สงทจำเปนคอการ

นยามสายธารคณคาและบรษทจะตองกำลงเปลยนแปลงสการจดองคกรตามสายธาร

คณคา และมระบบแบบดงทควบคมการผลต เมอถงจดน บรษทสามารถเปลยนจากการ

ควบคมการผลต และการคดตนทนตามใบสงงานไปสการใชระบบแบบดงอยางสมบรณ

แบบ การคดบญชตนทนจะเรยบงายขนไดมากเมอคดตนทนโดยตรงกบสายธารคณคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

259การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

บทท 13

การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

ปฏบตการการผลตแบบลนเปนปฏบตการทมการวางแผนเปนอยางด มบางคน

เขาใจผดวากระบวนการทรวดเรวและตอบสนองไดดจะทำงานกนแบบเฉพาะกจเพอ

ตอบสนองความตองการของลกคาในระยะสน ความเขาใจนไมมสวนใดทถกตองเลย

ความยดหยนทแทจรงมพนฐานอยบนการวางแผนทเปนเลศ

อกสาเหตหนงททำใหบางคนรสกวาปฏบตการแบบลนเปนปฏบตการทไมมการ

วางแผนลวงหนา คอ พวกเขาไมเหนฝายวางแผนขนาดใหญทมระบบสารสนเทศท

ซบซอน บรษทแบบลนไมจำเปนตองใชระบบวางแผนและจดตารางกำหนดการทำงานท

ซบซอนเพราะวาโครงสรางของสายธารคณคาถกสรางขนมาเพอรองรบการไหลของ

งานทไดวางแผนไวแลวกอนทจะรบคำสงซอ เมอคำสงซอมาถง การจดตารางกำหนด

การตามทไดสรางไวในระบบแบบดงกจะเขามาจดการแทน ไมมความจำเปนทจะจด

ตารางกำหนดการอยางละเอยดหรอวางแผนคำสงอยางละเอยดเพราะตวปฏบตการเอง

ถกวางแผนไวอยางดแลว

กระบวนการวางแผน (ทมกเปนกจกรรมททำทกเดอน) ชวยใหสายธารคณคา

แบบลนทำงานไดอยางมระเบยบและยดหยน เมอถงเวลาทจำเปนตองใชตาราง

กำหนดการอยางละเอยดของระดบพนทปฏบตงาน สายธารคณคากถกวางแผนและ

จดการไวแลว แนวทางทมการวางแผน การไหลทมการออกแบบเปนอยางด และระบบ

แบบดงจะชวยใหไดปฏบตการผลตทมความยดหยนสงมากและสามารถทำการผลตได

เปนอยางด

สงนหมายความวาปฏบตการแบบลนจะไมเกดเรองประหลาดใจหรอวกฤตเลย

หรอ แนนอนวาจะมเรองประหลาดใจและมวกฤตเกดขนได แตปญหาตางๆ ทเกดขน

ในปฏบตการทมการวางแผนเปนอยางดจะสามารถแกไขไดอยางรวดเรวกวามาก

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

260 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

กระบวนการวางแผนปฏบตการประจำเดอนเปนสงทขาดไมไดสำหรบโรงงานแบบลนทม

ประสทธผล

จดประสงคของการวางแผนการขาย

ปฏบตการ และการเงนแบบลน

จดประสงคของการวางแผนลนคอการคาดการณความตองการในอนาคตของ

ลกคา และพจารณากำลงการผลตทจำเปนในการตอบสนองความตองการเหลานและ

สรางความยดหยนเพอจะรองรบสงทไมไดคาดการณไว องคกรแบบลนจะวางแผน

สำหรบชวงเวลาระยะปานกลาง โดยปกตแลวจะวางแผนลวงหนา 9, 12 หรอ 18 เดอน

แผนเหลานจะถกนำมาใชในระยะสนเพอพจารณารอบเวลาการผลตทจำเปน เพอให

ตารางกำหนดการราบเรยบ และเพอวางแผนพนกงานและอปกรณทตองใช

ในชวงเวลาระยะกลาง การวางแผนนถกใชเพอบงชเวลาทตองใชทรพยากรเพม

เตมและจดหาทรพยากรเหลานดวยวธทดทสด โดยปกตแลว องคกรแบบลนจะเพม

ทรพยากรทละนอย แทนทจะซออปกรณขนาดใหญซงออกแบบมาเพอรองรบความ

ตองการในระยะยาว (ซงไมแนนอน)

สงทอยเบองหลงการวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงนแบบลน (Lean

Sales, Operations, and Financial Planning : SOFP) คอ การทำงานเปนทม เปน

เวลาหลายปแลวทบรษทผผลตแบบดงเดมตองแบกรบผลเสยจากการขาดความรวมมอ

ระหวางพนกงานทจำเปนตอความสำเรจขององคกร ตวอยางเชน ไมใชเรองแปลกเลยท

จะเหนความรวมมอเพยงนอยนดระหวางฝายขายและการตลาดกบปฏบตการการผลต

โดยปกตแลว สงทจะพบคอความเปนปรปกษกนมากกวาจะเปนความรวมมอ ทกคนเลง

เหนวาฝายขายและการตลาด ฝายวศวกรรมผลตภณฑ ปฏบตการการผลต และฝาย

อนๆ ในองคกรจำเปนตองทำงานรวมกนอยางใกลชดและประสานงานกนเพอใหบรษท

ประสบความสำเรจ แตความรวมมอนกเกดขนไดยาก

บรษทแบบลนจะเลงเหนความสำคญของสายธารคณคา สายธารคณคาทเตม

เตมคำสงซอจะเรมตนดวยกระบวนการขายเสมอ ซงนำไปสการตอบรบคำสงซอ การ

ผลตผลตภณฑ การจดสงและการออกใบแจงหนสนคา และการรบเงนสดจากลกคา

การวางแผนและประสานงานทกแงมมของสายธารคณคาเปนสงทสำคญอยางยงเพอให

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

263การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

ปจจยนำเขาและผลลพธเบองตนของกระบวนการ SOFP แสดงอยในภาพท

13.1 บคลากรฝายขายและการตลาดจะพยากรณยอดขายทคาดการณไว สำหรบชวง

12 เดอนถดไป1 บคลากรฝายพฒนาผลตภณฑจะใหขอมลเกยวกบผลตภณฑใหมและ

การเปลยนแปลงในการออกแบบ บคลากรฝายผลตจะนำเสนอขอมลเกยวกบกำลงการ

ผลตทพรอมใชงานจากสวนของการผลตและลอจสตกสทงหมดในสายธารคณคา และ

บคลากรฝายการเงนจะนำเสนอขอมลการเงนโดยละเอยด ผลลพธของกระบวนการ

SOFP คอ แผนการดำเนนการแบบบรณาการสำหรบสายธารคณคาแตละสาย และ

สำหรบองคกรในวงกวาง แผนการดำเนนการฉบบนทไดตกลงกนแลวนจะสะทอนใหเหน

ยทธศาสตรธรกจของบรษท และชวยใหบคลากรฝายขาย บคลากรฝายผลตภณฑใหม

บคลากรฝายปฏบตการ และพนกงานสนบสนน มคำสงการทำงานในระยะสนและระยะ

ยาว

SOFP เปนกระบวนการทเปนแบบแผนซงดำเนนการตามตารางกำหนดการท

เขมงวดในทกๆ เดอน แมวางานโดยละเอยดสวนใหญจะทำโดยผจดการระดบกลาง

ภายในสายธารคณคา ผบรหารระดบสงขององคกรกมสวนรวมอยางตนตวกบการตดสน

ใจและการอนมตแผนการ กระบวนการ SOFP แบบทวไปแสดงอยในภาพท 13.2

1ขอบเขตของระยะเวลาในการวางแผนจะอธบายในภายหลง แตสำหรบตวอยางน เราจะใชระยะเวลา 12 เดอน

ภาพท 13.1 การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

267การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

2. SOFP จะตองเปนกระบวนการทจดขนอยางเปนแบบแผนเพอใหกลายเปน

สวนหนงทเปนธรรมชาตในการจดการสายธารคณคา

การวางแผนอปสงคของสายธารคณคา

การวางแผนอปสงคจะทำโดยบคลากรฝายขายและการตลาดทรบผดชอบ

ตระกลผลตภณฑ (Product Family) ภายในสายธารคณคา จะตองมยอดพยากรณ

สำหรบแตละตระกลผลตภณฑสำหรบแตละเดอนในกรอบเวลาการวางแผน ตระกล

ผลตภณฑทใชในการวางแผนอปสงคคอกลมของผลตภณฑทมคณลกษณะในการผลต

ทคลายคลงกน สายธารคณคาถกนยามไววาเปนกลมของผลตภณฑทมเสนทางการไหล

ในการผลตคลายกน หลายๆ สายธารคณคาจะมตระกลผลตภณฑเพยงตระกลเดยว

ขณะทบางสายธารคณคาจะม 2-3 ตระกล การนยามตระกลผลตภณฑในสายธาร

คณคาและการหายอดพยากรณของแตละตระกลผลตภณฑเปนเรองทสำคญมาก

เพอจดประสงคของ SOFP การมจำนวนตระกลผลตภณฑเพยงไมกตระกลเปน

เรองสำคญ ยอดพยากรณของตระกลผลตภณฑคออปสงคประจำเดอนทคาดการณไว

สำหรบทกผลตภณฑภายในตระกลผลตภณฑ ซงแสดงในรปของจำนวนหนวยหรอ

รายการ ยอดพยากรณอปสงคของตระกลผลตภณฑจะแมนยำมากกวายอดพยากรณ

ของแตละผลตภณฑภายในตระกลเสมอๆ

สำหรบการพยากรณยอดขาย บคลากรฝายขายและการตลาดจะพบความยาก

ลำบากในการพยากรณอปสงคของผลตภณฑแตละแบบ การคำนวณเพอพยากรณ

ผลตภณฑทงตระกลเปนแนวทางทแมนยำและทำไดงายกวามาก SOFP ไมจำเปนตอง

ใชยอดพยากรณของแตละผลตภณฑ ยอดพยากรณทใชเปนยอดพยากรณของตระกล

ผลตภณฑ ยอดพยากรณคอจำนวนหนวยทคาดการณวาจะขายไดในเดอนนนสำหรบ

ตระกลผลตภณฑนน

กรอบเวลาการวางแผน

คำถามขอนไมมคำตอบทถกตองทสด: “กรอบเวลาการวางแผนควรครอบคลม

อนาคตไกลเพยงใด” อยางไรกตาม กฎทวไปคอการกำหนดกรอบเวลาการวางแผนให

ไกลทสดเทาทจำเปน ถาจะตองลงทนเงนทนครงใหญ หรอกลาวไดวา ถาตองใชเวลา 9

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

268 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

เดอนในการเปลยนแปลงผลผลตจากการผลตซงจำเปนตองใชอปกรณใหมและบคลากร

ใหมอกมาก กรอบเวลาการวางแผนกจะตองไมนอยกวา 9 เดอน

จดประสงคของ SOFP คอการคาดการณความตองการทางธรกจในอนาคต

และสรางแผนแบบขามสายงานทมระเบยบเพอสนองความตองการเหลาน ดงนน เรา

ตองมองไปในอนาคตใหไกลมากพอทจะสรางและดำเนนการตามแผนเหลานไดอยางม

ประสทธผล ในบรษทสวนใหญ เวลา 12 เดอนเปนกรอบเวลาการวางแผนทด บาง

บรษทจำเปนตองใชกรอบเวลาการวางแผนทไกลกวานน บางบรษทกสามารถวางแผน

ในกรอบเวลาทสนกวานนไดถากระบวนการของพวกเขามความยดหยนมากกวา

ยงเรามองอนาคตไกลมากเพยงใด ยอดพยากรณทไดจะแมนยำนอยลงเทานน

เปนเรองปกตทบรษทจะพยากรณเปนรายเดอนสำหรบอนาคตอนใกล และพยากรณเปน

รายไตรมาสสำหรบชวงระยะยาว ยกตวอยางเชน พวกเขาอาจมยอดพยากรณรายเดอน

สำหรบชวง 6 เดอนขางหนาและยอดพยากรณรายไตรมาสสำหรบอก 12 เดอน กรอบ

เวลาทงหมดจะเทากบ 18 เดอน แตชวงเวลาการพยากรณจะเปลยนแปลงไปตามกรอบ

เวลา

ใครเปนผรบผดชอบการคำนวณยอดพยากรณ

คำตอบทชดเจนสำหรบคำถามขอน คอ บคลากรทรอปสงคในอนาคตของ

ลกคาเปนอยางดทสดควรเปนผทคำนวณยอดพยากรณ ในความเปนจรง คนกลมน

มกเปนบคลากรฝายขายและการตลาดเสมอ พวกเขาเปนกลมคนในสายธารคณคาท

ปฏสมพนธกบลกคามากทสด และเปนกลมทศกษาคณคาทไดสรางใหลกคาผานทาง

ผลตภณฑและการบรการของบรษทมากทสด พวกเขารจงหวะของตลาดและกำลงนำ

แผนการตลาดมาใชงานเพอเพมยอดขายและความสามารถในการทำกำไร บคลากร

ฝายขายและการตลาดเปนกลมทพรอมสำหรบการคำนวณยอดพยากรณเหลานมาก

ทสดแลว

สาเหตอกขอทสนบสนนใหบคลากรฝายขายและการตลาดเปนผรบผดชอบ

การพยากรณ คอ พวกเขาจะเปนผรบผดชอบการขายใหบรรลระดบเหลาน ผลลพธหนง

จาก SOFP คอ แผนการขายและการตลาดทดำเนนการโดยบคลากรฝายขายและ

การตลาด เปนการสมเหตสมผลดทจะใหบคลากรทตองรบผดชอบผลลพธเปนผทมสวน

ในการเตรยมขอมลสำหรบการทำแผนดวย

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

296 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

การไดลวงหนากอนสนเดอน อาจมเรองประหลาดใจอยบาง เพราะในทกเดอนจะม

การนำผลลพธทคาดหวงสำหรบแตละเดอนของ 12 เดอนถดไปมาดำเนนการและ

พจารณา

ในระยะยาว รายงานการเงนรวมจะถกนำมาใชในรปของงบประมาณของบรษท

งบประมาณนไดรบการอนมตจากผจดการระดบสงและจะมการปรบตอเนองใหทนสมย

ทกๆ เดอน การทำเชนนจะแกไขปญหาจากการจดทำงบประมาณประจำปแบบดงเดม

ขอมลทไดมาเปนขอมลปจจบนและใชการได ไมมกระบวนการทซบซอนและกนเวลา

นาน เพราะงบประมาณใหมเปนผลลพธของกระบวนการวางแผนประจำเดอน กระบวน-

การคดงบประมาณไมใชกระบวนการเชงการเงนเพยงอยางเดยว มนพฒนาขนมาจาก

แผนการดำเนนการในเชงปฏบตการทเปนไปไดจรงทบรษทหรอโรงงานกำลงนำมาใช

บรษทสวนใหญยงคงทำงบประมาณรายปตามทจำเปนตอการรายงานตอนาย

ธนาคาร ผถอหน และคนอนๆ อยางไรกตาม กระบวนการทกนเวลาและสญเปลาทใชใน

การทำงบประมาณเหลานจะถกขจดออกไป เนองจากมขอมลงบประมาณทใชการได

แลวในทกๆ เดอน ผลลพธของการประชมวางแผน SOFP จะรวมถง:

สเปรดชต SOFP ฉบบปรบใหมสำหรบสายธารคณคาแตละสาย

คำแนะนำสำหรบการดำเนนการในระยะสนสำหรบสายธารคณคาแตละ

สาย

กำหนดตารางกำหนดการการเปดตวผลตภณฑใหม และคำอธบายวาจะ

สอดคลองกบแผนการอยางไร

โครงการปรบปรงแบบตอเนองดวยลนในระยะสน

รายงานการเงนและงบประมาณแบบปรบตอเนอง (Rolling Budget)

สำหรบสายธารคณคาแตละสายและของบรษท

ประเดนและคำแนะนำทรอการตดสนใจของทมผบรหาร

วาระการประชม SOFP ของผบรหาร

✤

✤

✤

✤

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

297การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

การประชม SOFP ของผบรหาร

จดประสงคของการประชม SOFP ของผบรหารคอเพอใหผจดการระดบสง

ของบรษทไดพจารณาแผนและงบประมาณ เพอทำการตดสนใจในสวนทอยนอกเหนอ

ขอบเขตการตดสนใจของทมสายธารคณคา และเพออนมตใหผจดการสายธารคณคา

(และคนอนๆ) ดำเนนการตามแผน

กจกรรมดงตอไปนเปนกจกรรมปกตในการประชม SOFP ของผบรหาร:

พจารณาธรกจโดยภาพรวม

พจารณากลองคะแนนประจำสปดาหของสายธารคณคา โดยเฉพาะมาตร-

วดสมรรถนะเชงปฏบตการ

พจารณาการเปดตวผลตภณฑใหม และโครงการรเรมทางดานการขาย

และการตลาด

พจารณาสเปรดชต SOFP ของสายธารคณคาแตละสาย ยอมรบขอแนะนำ

ของทมสายธารคณคาหรอแกไขขอแนะนำเหลานน

พจารณายอดพยากรณการเงนและงบประมาณของบรษท

อนมตหรอเปลยนแนวทางการตดสนใจในการวางแผนระยะยาว

กญแจสำคญของการประชม SOFP ของผบรหารคอการประชมใหสนๆ ถาการ

ประชมกนเวลามากกวา 90 นาทหรอถง 2 ชวโมง แสดงวากระบวนการ SOFP กำลง

ทำงานไดไมด งานจรงๆ และการตดสนใจหลกๆ จะเสรจสนในชวง 2 สปดาหทผานมา

แลวในการประชมวางแผน SOFP การประชม SOFP ของผบรหารควรกระชบ และ

เปนการประชมเพอตดสนใจ

ใครควรเขารวมการประชม SOFP ของผบรหารบาง

ประธานการประชมจะเปนประธานบรษท หรอผมตำแหนงอาวโสทสดในทนน

บคลากรทเขารวมจะรวมถง ทมผบรหารของบรษท ผจดการสายธารคณคา บคลากร

ฝายขายและการตลาดระดบอาวโส บคลากรฝายพฒนาผลตภณฑใหมระดบอาวโส

บคลากรทเปนตวแทนของฝายสนบสนน ซงอาจรวมถงฝายจดซอ ทรพยากรบคคล การ

เงน และสวนอนๆ

✤

✤

✤

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

298 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

ในบางครง ประธานบรษทจะปฏเสธการรบหนาทเปนประธานการประชม

วางแผน สาเหตกคอ ในอดตกลมคนททำการวางแผน (เชน ผวางแผนตารางกำหนดการ

ผลต) จะเปนพนกงานระดบตำกวานน ประธานบรษทเชอวาเวลาของเขาจะไมเกด

ประโยชนสงสดเมอตองทำงานทตำตอยเชนนน SOFP ไมใชการวางแผนการผลต

แตเปนการวางแผนและจดสรรงบประมาณใหปฏบตการธรกจทงหมด ถาประธานไม

รสกวาจำเปนตองจดการประชม 2 ชวโมงทจดขนเดอนละครงเพอพดคยกนเกยวกบ

สงทบรษทจะขาย สงทบรษทจะผลต ผลตภณฑและโครงการดานการตลาดใหมๆ ทจะ

นำมาใช และเงนทบรษทจะหาได ประธานบรษทคนนนคงเขาใจผด SOFP เปนสวนท

ขาดไมไดในวสาหกจแบบลน และการมสวนรวมอยางตนตวของประธานบรษทเปนสงท

จำเปนตอความสำเรจของ SOFP

ผลของการประชม SOFP ของผบรหาร

โดยเบองตนแลว การประชม SOFP ของผบรหารเปนการประชมเพอตดสนใจ

ผลลพธคอแผนการดำเนนงานสำหรบบรษททไดตกลงกนแลว และการมอบอำนาจให

ผจดการสายธารคณคา ทมฝายขายและการตลาด ทมพฒนาผลตภณฑใหม และกลม

อนๆ ในการดำเนนการตามแผน การตดสนใจบางเรองจะเปนกจกรรมเชงยทธวธใน

ระยะสนเพอสนองความตองการของลกคา บางเรองจะเปนการตดสนใจเชงยทธศาสตร

ในระยะยาว การตดสนใจระยะยาวบางเรองจะไมไดตดสนใจอยางเดดขาดในการ

ประชมนน จดประสงคขอหนงของ SOFP คอ การชใหเหนประเดนปญหาเรองตางๆ ลวง

หนาเปนเวลานาน เพอใหสามารถใชความคดพจารณาและวางแผนในเรองเหลานได

ผลลพธเชงกายภาพของการประชม คอ บนทกการประชมทบนทกผลการตด-

สนใจในเรองตางๆ ขอมลสวนน (หรอสวนใหญ) จะถกถายทอดไปไวบนกระดาน

วางแผนทเหนไดดวยสายตาในโรงงานหรอสำนกงาน เพอใหทกคนเหนแผนการดำเนน

งานฉบบปจจบนของบรษทได

รปแบบอนๆ ในเรองเดยวกน

บรษททมขนาดเลกอาจไมตองจดการประชม SOFP ของผบรหารแยกออกมา

เปนอกประชมหนง ผบรหารสามารถมสวนรวมในการประชมวางแผน SOFP หรอสวน

หลงๆ ของการประชมได ไมมความจำเปนทจะจดการประชมเพมเตมอก ถาบคคลหลกๆ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

299การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

มสวนรวมในการประชมวางแผน SOFP แลว

องคกรขนาดใหญกวานนมกมผประสานงาน SOFP ซงมหนาทอำนวยการ

กระบวนการ SOFP ตำแหนงนไมไดเปนงานเตมเวลา แตสำหรบบรษททมขนาดใหญ

และซบซอน คงไมสามารถขาดบคลากรทจะดงทมตางๆ เขามารวมกน ยำใหแนใจวาม

ขอมลตางๆ พรอมใชงานแลว ควบคมสเปรดชต ฝกอบรมบคลากร กำหนดวาระการ

ประชม และแสดงผลขอมลผลลพธได

องคกรขนาดใหญมกจะใชอนทราเนตของบรษทถายทอดขอมลระหวางทม

บคลากรแตละทม สเปรดชตทงหมดจะนำไปแสดงบนอนทราเนต และนจะเปนวธหลก

ในการสอสาร แนนอนวาแนวทางแบบนเปนประโยชน แตเรองสำคญทตองระลกไวคอ

วสาหกจแบบลนจะรกคบไดดวยการจดการดวยสายตา (Visual Management) การ

ประชม SOFP ครงหลกไมควรจะแสดงขอมลบนจอคอมพวเตอร แตแสดงดวยขอมล

ทเหนไดดวยสายตา แนวทางในอดมคตคอการตดสเปรดชตทถายเอกสารขยายขนาด

ใหญทกำแพงหองประชม เพอใหบคลากรสามารถยนอยขางหนาบอรดนและถกเถยงกน

ได สงทนาจะเปนประโยชนคอการใหบางคนใชคอมพวเตอรบนทกการเปลยนแปลงและ

หาคำตอบจากการสมมตสถานการณ (What-if) แบบทนท แตแนวทางการสอสารหลก

ควรเปนการสอดวยสายตา

บรษทผผลตหลายๆ รายยงมสายธารคณคา (หรอสวนของสายธารคณคา) ท

เปนปฏบตการบรการเพยงอยางเดยวดวย บรการเหลานอาจรวมถงการบำรงรกษาและ

ซอมบำรง การฝกอบรม การใหคำปรกษา หรอปฏบตการอนๆ ทไมใชการผลต เรา

สามารถเพมกระบวนการเหลานเขาในกระบวนการ SOFP ไดอยางงาย หนวยการวดผล

จะไมใชหนวยหรอชน แตจะเปน (ตวอยางเชน) งานการบำรงรกษา กำลงการผลตจะ

เปนเวลาของพนกงาน แทนทจะเปนปรมาณผลผลตจากเครองจกร แตโดยหลกแลว

กระบวนการจะเหมอนเดม และสามารถรวมเขากบกระบวนการ SOFP ไดคอนขางงาย

การทำใหเกดจรง

การนำ SOFP มาใชงานใหประสบความสำเรจไมใชเรองงาย สำหรบบรษท

สวนใหญ มนเปนกระบวนการใหมทแตกตางจากเดม ซงเรยกรองใหพวกเขา

เปลยนแปลงวธการทำงานของตวเอง ในความเปนจรง ทกบรษทจะทำ SOFP ในรป-

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

300 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

แบบใดรปแบบหนงอยแลว คำถามกคอ บรษททำกระบวนการนไดดเพยงใด โดยปกต

แลว กระบวนการทเทยบเทากบ SOFP จะดำเนนการไดคอนขางแย การวางแผนระยะ

สนจะวางแผนแยกกนในแตละฝาย ซงกมกเปนทสงสยจากฝายอนๆ การวางแผนระยะ

ยาวมาจากงบประมาณรายปและการประชมเฉพาะกจ มโอกาสนอยมากทบรษทแบบ

ดงเดมจะมแผนระยะสนและระยะยาวทเปนทเขาใจกนด สอสารกนในวงกวาง และได

ตกลงรวมกนแลว

นอกจากนน SOFP ยงเรยกรองใหบคลากรวางแผนและผกพนตวเองกบแผน

นนอยางทไมเคยทำมากอนดวย การทำเชนนเรยกรองใหพนกงานพยากรณยอดขาย

พยากรณยอดการผลต การเปดตวผลตภณฑใหม และเตรยมขอมลตางๆ ทจะนำมา

พจารณาในทกเดอน บคลากรบางคนจะไมสบายใจกบการผกพนตวเองและการตรวจ

สอบโดยละเอยดแบบน

SOFP เรยกรองใหบคลากรทำงานรวมกนโดยการประสานงานกนขามขอบเขต

ของฝายหรอแผนก แนนอนวานเปนองคประกอบทสำคญของวสาหกจแบบลน ความ

สามารถในการทำงานขามสายงานในทงสายธารคณคาเปนหลกการขอหนงในแนวคด

ของลน อยางไรกตาม กลบมหลายบรษทและแมแตองคกรลนทประสบความสำเรจ

หลายองคกรทไมสามารถสรางสายธารคณคาทสมบรณแบบได เราจำเปนตองสรางความ

รวมมอในสายธารคณคานนโดยผานทางกระบวนการ SOFP บรษททอยในขนแรกๆ

ของการผลตแบบลนมกพบวาการสรางความรวมมอในสายธารคณคาในรปแบบนเปน

สงททำไดยาก และบางคนจะตอตานความเขมงวดของกระบวนการ SOFP ดวย

เมอไดกลาวเชนนไปแลว เรามวธในการนำ SOFP มาใชงานทผานการพสจน

ใชงานมาแลว และเมอนำมาใชจะมโอกาสความสำเรจเกอบ 100% นอกเหนอจากการ

วางแผน ความมงมน และความทมเทแลว กญแจสความสำเรจขออนๆ มดงน:

โครงการรเรมของผบรหารระดบสง ผบรหารระดบสงจะตองผกพนทมเท

กบกระบวนการ SOFP เนองจากการวางแผนนจะไมประสบความสำเรจถา

ประธานบรษทและทมผบรหารไมไดทมเทเตมท เชนเดยวกบวธการอนๆ

ของวสาหกจแบบลน

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

302 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวยLean Accounting

พยายามสรางองคกรของสายธารคณคา ไมวาจะโดยการจดการแบบ

เมทรกซ (Matrix Management) หรอการจดองคกรใหม ในหลายกรณ

(แมแตในระยะยาวกตาม) จะมแงมมบางดานของสายธารคณคา (เชน

ฝายขาย) ทไมไดบรณาการเขากบสายธารคณคาหลกอยางสมบรณแบบ

กระบวนการ SOFP จะตองอยเหนอปญหาเหลาน และการวางแผนทงหมด

จะตองวางแผนตามสายธารคณคา โดยเฉพาะในกรณทยงไมไดนยาม

สายธารคณคาในองคกรไวอยางดนก การวางแผนจะตองยดตามสายธาร

คณคาอยางเขมงวด

การปรบปรงแบบตอเนอง บรษทสวนใหญจะประหลาดใจเมอนำ SOFP

มาใชและพบวาพวกเขามขอมลและการประสานงานดมากเพยงใดภายใน

ปฏบตการ การขาย การพฒนาผลตภณฑใหม และปฏบตการดานการเงน

การเปลยนแปลงสงเหลานไมสามารถเกดขนไดอยางรวดเรว เราตองมอง

SOFP วาเปนวธการปรบปรงอยางตอเนอง (CI) และเปนกระบวนการ

วางแผนแบบขามสายงาน แตละขนตอนและการประชมทกครงจะตองม

องคประกอบของ CI แมแตการประชม SOFP ของผบรหารกควรมวาระ

สดทายเปนชวงททมไดวจารณกระบวนการเพอปรบปรง

บทสรป

การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน (Sales, Operations and

Financial Planning : SOFP) เปนสวนทสำคญของการผลตแบบลนและวสาหกจ

แบบลน ความยดหยนและการเนนทคณคาของลกคา ซงเปนเรองจำเปนสำหรบองคกร

แบบลนทประสบความสำเรจ ไมสามารถเกดขนไดแบบบงเอญ แตตองมาจากการ

วางแผนและประสานงานทรอบคอบในทงสายธารคณคา

SOFP เปนกระบวนการวางแผนประจำเดอนทมแบบแผนซงออกแบบมาเพอ

ประสานงานปฏบตการขายและการตลาดใหเขากบปฏบตการผลตและลอจสตกส

กระบวนการพฒนาผลตภณฑใหม และปฏบตการเพมคณคาหรอปฏบตการสนบสนน

ในบรษท โดยปกตแลว กรอบเวลาการวางแผนจะเทากบ 9, 12 หรอ 18 เดอน และออก

แบบมาสำหรบทงการวางแผนระยะสนและระยะยาวเพอใหสนองอปสงคของลกคาได

อยางเตมทและเพอใหบรรลจดประสงคเชงยทธศาสตรและการเงนของบรษทได

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

303การวางแผนการขาย ปฏบตการ และการเงน

กระบวนการ SOFP จะทำใหการทำงบประมาณประจำปทวนวายหมดความจำเปน และ

ทดแทนดวยงบประมาณประจำเดอนทปรบตอเนอง (Rolling Budget)

ผลลพธจากกระบวนการ SOFP (ซงไดรบการสนบสนนและนำโดยประธาน

บรษท) เปนแผนการดำเนนงานแบบขามสายงานระหวางฝายขาย ฝายปฏบตการ และ

ฝายการเงนทดำเนนการโดยผจดการสายธารคณคาและคนอนๆ ในบรษท แผนการ

ดำเนนงานจะปรบปรงใหมและปรบแตงทกเดอนเพอใหบรษทตอบสนองความตองการ

ทเปลยนแปลงของลกคาและการเปลยนแปลงในตลาดได รายงานการเงนจากกระบวน-

การ SOFP จะชวยใหขอมลสนเดอนทใชการไดและทำใหการปดงบสนเดอนเปนเรอง

ทมความสำคญนอยลง

SOFP เปนกระบวนการวางแผนประจำเดอนทเนนใหเกดการดำเนนการ ซงนำ

ทกคนมาทำงานรวมกนในแผนทมการประสานงานกนเพอสรางคณคาอยางมากมาย

หแกลกคา ปรบปรงใหกระบวนการของบรษทมความเปน “ลนมากขน” อยางตอเนอง

และนำยทธศาสตรของบรษทมาปฏบตจรงในทกๆ เดอน SOFP ทเปนแนวทางทพบ

ทวไปในโครงการลนสวนใหญ เปนสงทนำไปใชไดยากเพราะตองมการเปลยนแปลง

ระดบพนฐานคอนขางมาก มวธการทผานการพสจนใชงานมาแลวในการนำ SOFP มา

ใชงาน ถาเราทำตามวธการนำไปใชงานอยางมแบบแผนในชวง 6 ถง 12 เดอนเรากจะ

ประสบความสำเรจ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

305บญชการเงนแบบลน 2

บทท 14

บญชการเงนแบบลน 2

ในบทท 6 เราไดกำหนดโครงสรางในการจดการการเงนตามสายธารคณคา

นอกจากนน เรายงไดพจารณากระบวนการบญชแบบทมธรกรรมเปนจำนวนมาก ตง

คำถามพนฐานเกยวกบสาเหตทตองใชกระบวนการเหลานน และไดถามวาเปาหมาย

เหลานควรจะไดมาโดยหนทางทไมตองใชแรงงานมากนกหรอไม อยางเชน:

การอนมตและตกลงใหดำเนนการตอ ความเสยงจากความผดพลาดจะ

เปนอยางไร ถาไมจำเปนตองอนมตอกตอไป

บญชเจาหน (Accounts Payable) เราจะสามารถทำใหความจำเปนของการ

ดำเนนการใบแจงหนของผจดสงวตถดบหมดไปไดอยางไร หรอจะ

สามารถเลกใชใบแจงหนนไดอยางไร ในสถานการณแบบน การชำระคา

วสดทใชในการผลตจะทำโดยอตโนมตเมอการผลตวนนนเสรจสน วสดท

ตองใชในการผลตผลตภณฑทไดจดตารางกำหนดการไวสำหรบวนนนจะ

จดสงโดยตรงไปทสายการผลต โดยผจดสงวตถดบทนาเชอถอกอนทจะเรม

ตนการทำงานวนนน เมอสนสดวน ผจดสงวตถดบแตละรายจะไดรบชำระ

เงนโดยอตโนมต (ทางระบบอเลกทรอนกสหรอดวยเชค) ตามบญชรายการ

วสด (BOM) ของผลตภณฑทกำลงผลต จากมมมองของหนาทดานการ

บญช แนวทางแบบนจะทำใหความจำเปนในการจบเทยบใบรบสนคา คำสง

ซอ และใบแจงหนของผจดสงวตถดบในบญชเจาหนใหตรงกนหมดไป

แนวทางเพอจะใหเปาหมายนบรรลผลทไดนำเสนอแลวในบทท 6 สามารถ

สำเรจไดในไมกขนตอนดงตอไปน:

- ขนท 1: ลดจำนวนผจดสงวตถดบโดยการยกเลกผจดสงวตถดบหลาย

รายทนำสงโภคภณฑชนดเดยวกน ผจดสงวตถดบรายทเหลอจะกลาย

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

306 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

เปนผจดสงวตถดบรายหลกทไดรบมอบหมายใหนำสงโภคภณฑประเภท

นน ขนตอนนโดยตวของมนเอง มผลทำใหจำนวนใบแจงหนทไดรบม

จำนวนนอยลงมาก ขนตอนนสามารถทำไดในระหวางชวงการนำรอง

ของการนำการผลตแบบลนมาใชงาน

- ขนท 2: ทำสญญาหลกในการสงซอ (Master Purchase Agreement)

กบผจดสงวตถดบรายหลกๆ ทกราย สญญาหลกในการสงซอจะระบ

จำนวนโดยประมาณของโภคภณฑทตองการในปหนา ราคา และเงอนไข

ทผจดสงวตถดบจะไดรบแจงเกยวกบความตองการในการจดสงตาม

คำสงซอหลกฉบบน ขนตอนนจะทำใหความจำเปนในการตองออกใบ

สงซอในทกๆ ครงทตองการใหจดสงหมดไป ซงจะชวยลดปรมาณงานใน

ฝายจดซอ นอกจากนน มนยงชวยใหสามารถแนบราคาในคำสงซอหลก

ไวในแฟมหลกของผคา เพอใหการเทยบกนได 3 ทางระหวางคำสงซอ

ผรบ และใบแจงหน ลดลงเปนแคการเทยบกน 2 ทางระหวางใบรบและ

ใบแจงหน ขนตอนนกสามารถดำเนนการใหสำเรจไดในระหวางชวงการ

นำรอง

- ขนท 3: รบรองผจดสงวตถดบรายหลกทกรายตามความสามารถใน

การทำตามมาตรฐานโดยวดตามคณภาพ ซงจะชวยใหแนใจไดวาผจดสง

วตถดบเหลานสามารถจดสงไดตรงตามสเปค จดสงไดตรงเวลา และตาม

ปรมาณทตองการ การรบรองไมสามารถเรมตนไดจนกวาจะแตงตงผจด-

สงวตถดบรายหลก เราตงสมมตฐานไววากระบวนการรบรองผจดสง-

วตถดบเสรจสนไปแลวในระหวางชวงนำรอง

ผงบญชสามารถปรบใหเรยบงายมากขนได การยกเลกบญชแยกประเภททวไป

ซงตองวเคราะหและกระทบยอด จะทำใหการปดงบสนเดอนมประสทธภาพมากขนได

การปรบปรงเพอเพมประสทธภาพจะดำเนนการในระหวางชวงการนำรองลน

เนอหาบทนจะดำเนนตอมาจากตอนจบของบทท 6 ซงไดกลาวถงโครงการท

สามารถดำเนนการใหเสรจสนไดในระหวางชวงแรกของลน โครงการรเรมตางๆ ในบทน

เปนโครงการทตองจำเปนตองรอใหกระบวนการลนพฒนามากขนกอน บทนตงสมมต-

ฐานไววาโครงการรเรมลนดงตอไปนอยในระหวางการดำเนนการหรอไดเสรจสนไปแลว:

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

313บญชการเงนแบบลน 2

รายการนยงมตอไดอก ในตวอยางขางตนจะมบญชแยกประเภทอาจมากถง

670 บญชสำหรบหนาทของการผลต ในบางบรษท ตนทนของแตละฝายจะถกจดการ

โดยฝายนนเอง ในบางบรษท ตนทนสวนทไมเกยวของกบการผลตจะถกปนสวนไปท

ฝายผลต เพอจดประสงคดานงบการเงน ตนทนของแตละฝายจะนำมารวมกน สำหรบ

ตนทนทางตรง (คอ ฝายททำการผลต) และตนทนทางออมหรอฝายสนบสนนสวนอนๆ

ทงหมด จะมการพจารณายอดของวตถดบ งานระหวางกระบวนการ และสนคาคงคลง

ของสนคาสำเรจรป ณ ปลายงวด ตนทนสนคาขาย (Cost of Goods Sold) จะคำนวณ

โดยการเพมหรอลดยอดแตกตางระหวางสนคาคงคลงตนงวดและสนคาคงคลงปลาย

งวดไปจนถง (หรอจาก) ยอดตนทนทางตรงและทางออมของฝายในชวงเวลานน ถายอด

สนคาคงคลงปลายงวดตำกวายอดตนงวดของป จะมการบวกผลตางเขาไป แตถามาก

กวากจะหกลบผลตางนน

เพอแสดงใหเหนภาพ:

ตนทนสนคาขาย = (ตนทนทางตรงของฝาย + ตนทนทางออมของฝาย)

+ (สนคาคงคลงตนงวด - สนคาคงคลงปลายงวด)

สดทายแลว จะมการบนทกตงยอดคาสนคาซงอยในระหวางการจดสง (In

Transit) เพมเตมตอนปลายปเขากบสนคาคงคลงและ/หรอบญชเจาหนตามความ

เหมาะสม จะมการจดเตรยมงบการเงนและนำเสนอใหทงโรงงานหรอแตละฝายไดเหน

โดยเปรยบเทยบคาจรงกบงบประมาณในสวนประกอบตางๆ ของตนทนการขาย

ระบบทไดอธบายไปขางตนเปนระบบทเหมาะสมสำหรบบรษททมเวลานำ

(Lead Time) ยาวนาน มงานระหวางกระบวนการ และสนคาคงคลงของสนคาสำเรจรป

ทผนผวน ยอดเหลานมคานอยลงมากสำหรบระบบทมเวลานำในการผลตนอยกวา 1

สปดาหและมยอดสนคาคงคลงอยในระดบตำและมเสถยรภาพ จากทเราไดเหนมาแลว

วาบรษทแบบลนรายน ควรจดองคกรและจดการตามสายธารคณคาภายในโรงงานหรอ

ฝาย

การสะสมตนทนจะดำเนนการตามสายธารคณคา ดงทแสดงในตารางท 14.1

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

315บญชการเงนแบบลน 2

งบกำไรขาดทนตามสายธารคณคาทถกสรางขนมาสำหรบแตละฝายหรอ

โรงงานจะมหนาตาคลายดงตารางท 14.2 น

เราเหนไดวาไมมการแบงระหวางตนทนทางตรงและทางออม ตนทนทงหมดท

ไมใชการจดซอวสด (วตถดบ) จะรวมอยในหวขอ “ตนทนการแปลงสภาพ” ตนทนเหลาน

จะบงชตามสายธารคณคา

บรษทแบบลนบางบรษทเลอกทจะแสดงรายละเอยดมากกวานในงบกำไร

ขาดทนและอาจแบงตนทนออกเปน ตนทนการจดหา ตนทนการผลต ตนทนการกระจาย

สนคา และตนทนการบรหาร เปนตน การจดกลมตนทนเหลานอาจชวยใหเขาใจโครง-

สรางตนทนขององคกรทกำลงเปลยนแปลงขณะทองคกรพฒนามากขนบนเสนทาง

การพฒนาของวสาหกจแบบลน

ตารางท 14.2 การนำเสนองบการเงนของฝาย/โรงงานตามสายธารคณคา

รายได $1,280,400 $2,048,640 $0 $3,329,040

ตนทนวสด $512,160 $614,592 $12,766 $1,139,518

ตนทนการแปลงสภาพ $184,380 $313,445 $678,574 $1,176,399

กำไรของสายธารคณคา $583,860 $1,120,603 ($691,340) $1,013,123

ROS ของสายธารคณคา 45.60% 54.70%

สนคาคงคลงของงวดกอน

สนคาคงคลงงวดปจจบน

การเปลยนแปลงของสนคาคงคลง

$44,355 $44,355

$27,943 $27,943

$1,788,549

$1,252,432

-$536,117

$438,287

13%

ตนทนพนกงาน

คาใชจาย

กำไรขนตนของฝาย

ROS ของฝาย

Electronic Components, Inc.

สายธารคณคา

ผลตภณฑController

ผลตภณฑ Vertical

การพฒนาผลตภณฑ

ใหม

งานธรการและโสหย

งบกำไรขาดทนของฝาย

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

316 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

การใชเกณฑเงนสดในการบนทกคาใชจาย

กญแจสวนท 2 ในการปดบญชอยางรวดเรว คอ การยกเลกการใชเกณฑคงคาง

หรอเกณฑสทธ (Accrual Basis) ณ สนงวดและเปลยนมาใชเกณฑเงนสด (Cash

Basis) ผลในทางปฏบตของการทำเชนน คอ การตดคาโสหยทงหมดเปนคาใชจาย

สำหรบงวด ซงกคอชวงเวลาทเกดตนทนนน การบญชแบบดงเดมจะคดตนทนแรงงาน

และโสหยกบผลตภณฑทผลตและแบกรบตนทนไวในสนคาคงคลงจนกวาจะขาย

ผลตภณฑได ซงเปนเวลาทจะนำตนทนมาจบคกบรายไดทเกยวของ วธการบญชแบบน

เปนสงทกำหนดโดยหลกการบญชทยอมรบทวไป (GAAP) เพอการจบคระหวางรายได

และคาใชจายทเกยวของ ผลของหลกการนคอมธรกรรมจำนวนมากทมความซบซอน

เพอตดตามการเคลอนไหวของสนคาคงคลงในโรงงานตามทเราไดกลาวถงมาโดย

ตลอดหนงสอเลมน ทงยงสงผลใหตองทำใหมนใจวาสนคาคงคลงในชวงสนงวดบญช

มความถกตองดวย เพอจะไดออกงบการเงนไดอยางถกตองแมนยำ โดยปกตแลว การ

ทำเชนนจะทำใหตองปรบปรงงบการเงนเนองจากไดพบความแตกตางระหวางยอดสนคา

คงคลงในคลงสนคาของบรษทและทปรากฏอยบนบญชของบรษท การลดเวลาทตองใช

ในการปดบญชสนงวดจะตองพจารณาวธการลดความซบซอนของระบบบญชสนคา

คงคลงแบบทใชกนอยในปจจบน

แนวทางของเราคอการขจดการบญชสนคาคงคลงไปทงหมดและปรบยอดใน

ชวงปลายงวดเพอรองรบการเปลยนแปลงของสนคาคงคลงจากงวดหนงไปอกงวดหนง

การปรบยอดนจะปรบในระดบของงบกำไรขาดทนของฝาย ดงทแสดงในตารางท 14.2

งบกำไรขาดทนทไดแสดงไวคำนวณโดยใชเกณฑเงนสด นหมายความวาตนทนทงหมด

ของการผลตถกคดเปนคาใชจายเมอเกดขน และไมมสวนใดทบนทกเปนสนคาคงคลง

ยอดทแสดงวาเปนตนทนวสดและตนทนการแปลงสภาพจะเทากบเงนสดจรงทไดใชจาย

ไปสำหรบวสดและแรงงานในการผลตระหวางชวงเวลานน โดยอาจยกเวนคาเสอมราคา

ของเครองจกร ซงมกรวมอยในตนทนการแปลงสภาพ รายงานการเงนนแสดงใหเหนวา

ในระหวางงวดน สนคาคงคลงลดลงไป 536,117 เหรยญสหรฐฯ ดงนน จงมการปรบคา

เทากบจำนวนนเพอลดกำไรจากเกณฑเงนสดใหเปนกำไรจากเกณฑคงคาง 438,287

เหรยญสหรฐฯ ยอดทปรบจากเกณฑเงนสดเปนเกณฑคงคางถกคำนวณโดยใชจำนวน

หนวยของสนคาคงคลงทลดลงจากตนงวดจนถงตอนสนงวดในสายธารคณคาแตละสาย

นำคานนมาคณดวยตนทนเฉลยตอหนวยทไดผลตในสายธารคณคาแตละสาย แลวจง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

319บญชการเงนแบบลน 2

เพอลดโอกาสทจะเกดขอผดพลาดนน ยกตวอยางเชน ขอผดพลาดและความสญเปลา

นนมโอกาสเกดขนมากกวาในกระบวนการผลตซงพนกงานไมสามารถหาเครองมอได

เพราะมพนทการทำงานทรก แนวทางแบบลนเพอแกไขปญหาน เปนทรจกกนในชอ 5ส.

และเปนการทำความสะอาดพนททำงานและมจดจดเกบทแนนอนสำหรบเครองมอ

ทกชน เพอจะไดไมวางผดทผดทาง แนวทางแบบลนมงทจะขจดสาเหตรากเหงาของ

เงอนไขปญหา ในขณะทแนวทางการควบคมดานการบญชแบบดงเดม คอ การเพม

ระดบของการตรวจสอบเพอตรวจจบขอผดพลาดใหไดมากขน

ภาพท 14.1 การกำจดความสญเปลาออกจากกระบวนการบญชการเงน

บญชแบบดงเดม ตรวจสอบปจจยนำเขา

แกไขขอผดพลาด

ลน ปองกนกระบวนการจากขอผดพลาด

แกไขสาเหตรากเหงาของปญหา

ภาพท 14.2 แบบจำลองในการควบคม 2 แบบ

ผลลพธของแนวทางในการควบคมกระบวนการแบบดงเดมแสดงอยในภาพ

ท 14.3

กระบวนการทไดแสดงไวคองบประมาณประจำเดอนและรายงานการเงนทถก

ใชในการจดการวาองคกรจะบรรลผลลพธทตองการไดอยางไรในบรษทแบบดงเดม

ผลลพธจะถกวดผลโดยหนวยองคกร (Organization Unit) แตละหนวย ผลทเบยงเบน

จากงบประมาณจะถกแสดงเปนผลแตกตางในรายงานงบประมาณ/ผลลพธจรง โดย

ปกตแลว นยสำคญตองมคำอธบาย และการเปลยนแปลงทจำเปนตอการแกไขปญหา

ตองมการเตรยมการและรองขอเปลยนแปลงระบบ และรอการอนมตของฝายบรหาร

ควบคมโดยการตรวจสอบ ควบคมโดยการปองกน

ปรมาณธรกรรมตำ

ปรมาณธรกรรมสง แบบดงเดม

ลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

320 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

กอน เมอไดรบการอนมตแลว การเปลยนแปลงเหลานนจงจะะถกนำมาใชงาน

แนวทางนมปญหาอย 4 ขอดวยกน คอ:

1. วงจรปอนกลบจากจดทเกดปญหาและจดททำการแกไขยาวเกนไป ลอง

พจารณาความลาชาในภาพท 14.3 เราจะตงสมมตฐานไววาปญหานเกดขนในวนท 15

ของเดอน และรายงานถกจดทำขนในวนท 15 ของเดอนถดไป นหมายความวามความ

ลาชา 30 วนระหวางการเกดปญหาและการตรวจจบผลของมน โดยปกตแลว การ

วเคราะหสาเหตทกอใหเกดความเบยงเบนนจะใชเวลาตงแต 2 สปดาหจนถง 1 เดอน

โดยตงสมมตฐานไววาทกคนสามารถพจารณาไดวาตนเหตคออะไรหลงจากผานไป 45

วน การเตรยมผลการวเคราะหและกรณตวอยางทางธรกจเพอแกไขปญหาอาจใชเวลา

อก 60 วน หรอนานกวานนถาตองรอฝายบรหารระดบอาวโสอนมตเงนทน และการ

แกไขปญหาอาจใชเวลาอก 60 วน ดงนนสำหรบตวอยางน วงรอบทงหมดตงแตการ

เกดปญหาจนถงจดทแกไขปญหานนได คอ 6 เดอน รอบการควบคมทางบญชทไดแสดง

ไวในตวอยางนนานเกนไปสำหรบบรษททมงหวงจะเปนลน

งบประมาณ ผลลพธประจำเดอน

2 เดอน 2 เดอน 1 เดอน

หนวยองคกร

แกไขปญหา ขอการอนมตเพอ การเปลยนแปลง

อธบายความ เบยงเบน

ภาพท 14.3 กระบวนการควบคมแบบดงเดม

2. พนฐานในการประเมนสมรรถนะการปฏบตงานตามหนวยองคกรเปนสงทจะ

ชวยบงชปญหาทมผลตอสมรรถนะของหนวยนน แตไมใชสำหรบระบบโดยรวม ยก

ตวอยางเชน ถาหนวยทใชวดผลของฝายประกอบขนสดทายคอการทำไดตามงบ

ประมาณ สาเหตททำใหมตนทนเกนงบประมาณอาจเกดขนจากฝายอนทไมไดอยในการ

ควบคมของผจดการฝายการประกอบขนสดทาย การแกไขปญหาในฝายประกอบขน

สดทายจะไมชวยปรบปรงสมรรถนะการปฏบตงานของระบบโดยรวมเลย เราจำเปน

ตองพจารณาจากมมของระบบโดยรวม เพอปรบปรงสมรรถนะการปฏบตงานของระบบ

โดยรวม

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

322 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ทจรงแลว หวใจของกระบวนการควบคมในการจดการสำหรบบรษทแบบลน

กคอการวดผลเชงปฏบตการและกระบวนการปรบปรง ถาทำกระบวนการนไดด ผลลพธ

เชงการเงนกจะแสดงผลออกมาเอง เพราะความสนใจถกเพงไปทสาเหตตนตอของ

สมรรถนะเชงการเงน

การเปลยนแปลงจากการมงควบคมผลลพธหรอผลผลต มาเปนสาเหตของ

สมรรถนะในเชงโครงสรางถกนำมาแสดงไวในตวอยางในตารางท 14.3

ตวอยางสวนใหญไดอธบายแลวในบทกอนๆ ของหนงสอเลมน ดงนนจงไม

จำเปนตองอธบายแตละตวอยางใหละเอยด ณ ทน คณสามารถอานบทท 5 และ 11 ท

เกยวของกบการยกเลกธรกรรมเพอจะทำความเขาใจเพมเตมเกยวกบแนวทางทการควบ-

คมปฏบตการลนแตกตางจากการควบคมในสภาพแวดลอมของการผลตแบบครงละ

มากๆ แบบดงเดม อยางไรกตาม จดประสงคของตวอยางเหลานคอการชใหเหนผลทยง

ใหญของการเปลยนแปลงจดทตองมงสนใจตามทไดแนะนำไว ระบบบญชแบบดงเดมท

พงพากลไกควบคมแบบเกา ไมมประสทธผลพอสำหรบบรษทแบบลน

มาตรฐาน/เปาหมาย ผลลพธประจำชวโมง/วน เซลล/สายธารคณคา

ทำใหเปนมาตรฐาน

วดผล

นำไปใชงาน

การดำเนนการในทนท/ การดำเนนการประจำสปดาห

เลอก

รวบรวมขอมล

สาเหตรากเหงา

วดผล

ภาพท 14.4 กระบวนการควบคมแบบลน

วธแกไข

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

323บญชการเงนแบบลน 2

บทบาทของนกบญช

บทบาทของนกบญชในบรษทแบบลนตองเปลยนแปลงจากเดม ถานกบญชยง

คงมความสำคญตอไป เมอการควบคมถกฝงเขาไปในการปฏบตการของเซลลแบบลน

และสายธารคณคาโดยไมตองทบทวนรายการธรกรรมและรายงานของฝายบญชแลว

นกบญชทสนใจความมประสทธผลของกระบวนการควบคมตองเขามามสวนรวมในการ

ปฏบตการดวย ดงทเราไดระบแลววา กระบวนการควบคมหลกๆ ในบรษทแบบลนจะ

ตองจดการกบประเดนดงตอไปน:

มาตรวดระดบเซลลมประสทธผลหรอไมในการยำใหแนใจไดวาสงทจะตอง

ทำภายใน 1 ชวโมงเพอสนอง Takt ของลกคาเสรจตามนนจรง

- มการทำรายงานแตละชวโมงของวนหรอไม

- มการตดตามผลลพธหรอไม ในแงของโครงการรเรมระดบเซลล เพอทำ

ใหสมรรถนะของเซลลสอดคลองกบ Takt

- มาตรวดระดบเซลลมสวนเชอมโยงกบปจจยวกฤตสความสำเรจ (Critical

Success Factors : CSF) ในการบรรลเปาหมายของสายธารคณคา

หรอไม ปจจยวกฤตสความสำเรจของเซลลมสวนเกยวของกบมาตรวด

สนบสนนทมการตดตามเปนประจำหรอไม

✤

ระบบ/ประเดน การบญชแบบดงเดม ลน

ความถกตองแมนยำ

ของการผลต/

สนคาคงคลง

- ใบสงงาน

- การตดตามการผลต

- การนบสนคาคงคลงแบบวนรอบ

- Kanban

- สญญาณภาพทเหนดวยตา

- 5 ส.

การจดหา - การอนมตคำสงซอ

- การเปรยบเทยบ 3 ดานในบญชเจาหน

- ผจดสงวตถดบรายหลก

- คำสงซอหลก

- การรบรองผจดสงวตถดบ

คณภาพของ

ผลตภณฑ

- การตรวจสอบโดยละเอยด

- การแกไขงานหรอของเสย

- งานทเปนมาตรฐาน

- การไหลแบบไหลทละชน

การควบคมตนทน

การผลต

- ตนทนมาตรฐาน

- รายงานผลความแตกตาง

- การวเคราะหความแตกตาง

- CSF และมาตรวดของเซลล/

สายธารคณคา

- การวเคราะหหาสาเหตรากเหงา

ตารางท 14.3 ตวอยางของการควบคมการบญชแบบดงเดมและแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

325บญชการเงนแบบลน 2

โดยเสรมความเชยวชาญดานการเงนและการบญชใหกบทกษะดานอนๆ ของทมปฏบต

การ

ทจรงแลว นกบญชจำเปนตองมสวนรวมในทกดานของการบญชแบบลน กลาว

คอ ในการคดตนทน การนำการพจารณาคณสมบตและคณลกษณะมาใชงาน การ

กำหนดตนทนเปาหมาย รวมถงเขามามสวนรวมในกระบวนการควบคม อยางไรกตาม

นกบญชจะตองมสวนรวมในระดบของสายธารคณคาดวย ไมใชเฉพาะทระดบโรงงาน

ฝาย หรอบรษทเทานน นกบญชจะตองใกลชดกบการปฏบตการมากกวาทเปนอย

บทสรป

ในบทนเราไดกลาวถงการเปลยนแปลงทอาจเกดขนในหนาทดานการเงนการ

บญชระหวางระยะการจดการสายธารคณคาของการนำการผลตแบบลนมาใชงาน การ

เปลยนแปลงเหลานเปนการเปลยนแปลงทแพรหลายและเหนชด โดยมขอบเขตตงแต

หนาทฝายบญชเจาหน การปรบผงบญช การเปลยนแปลงแบบจำลองการควบคมของ

บรษท และการเปลยนแปลงบทบาทของนกบญชอยางขนานใหญ

การเปลยนแปลงทงหมดนเปนสงคกคามตอโครงสรางของฝายบญชแบดงเดม

รวมถงเปนภยตอนกบญชผทไมสามารถหรอไมยนยอมปรบตวเขากบขอเรยกรองใหมๆ

เปนหนาทของผอำนวยการฝายบญชทมวสยทศนทจะเตรยมองคกรใหพรอมสำหรบ

การเปลยนแปลงอยางรนแรงทจำเปนตองเกดขน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

327วสาหกจแบบลน

บทท 15

วสาหกจแบบลน

วสาหกจแบบลนคออะไร

เมอเวลาผานไป องคกรทนำลนมาใชจะกลายเปนวสาหกจแบบลน วสาหกจ

แบบลนนนไมมนยามทเฉพาะเจาะจง แตมคณลกษณะเฉพาะอยอยางนอย 3 ขอดวย

กน:

วธการแบบลน

วฒนธรรมแบบลน

ความสมพนธแบบลน

วสาหกจแบบลนไมใชสงทสรางไดอยางรวดเรว ตองมการเปลยนแปลงใน

ระดบพนฐานเกดขนภายในองคกรนน และระหวางองคกรกบหนสวนธรกจ การเปลยน-

แปลงเหลานใชเวลานานและตองใสใจอยางรอบคอบ

เวลาทบรษทหนงๆ เรมตนนำการผลตแบบลนมาใชงาน บรษทนนจะสราง

เซลลการผลตแบบลนและมการปรบปรงเชงปฏบตการ นเปนผลของการนำวธการแบบ

ลนมาใชในระดบพนทปฏบตงาน เมอบรษทนนปรบปรงมากขนและวธการแบบลนถกใช

อยางแพรหลายทวองคกร กจะเกดความจำเปนทจะตองปรบเปลยนวฒนธรรมของธรกจ

ในระดบพนฐานมากขน วธการแบบลนไมใชสงทยนอยไดโดยตวของมนเอง แตถก

พฒนาขนมาภายในวฒนธรรมแบบลน วฒนธรรมแบบลนจะตองไดรบการยอมรบ หาก

จะใหแนวคดแบบลนเฟองฟ

บรษททกาวหนาในดานวธการแบบลนและกำลงนำวฒนธรรมแหงแนวคดแบบ

ลนมาใชงาน จะตองกาวเขาสความสมพนธแบบรวมมอกนและพงพาอาศยซงกนและกน

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

328 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

กบผจดสงวตถดบ ลกคา และหนสวนธรกจ การเปลยนแปลงทางดานวฒนธรรมเหลาน

จะชวยใหองคกรเปดกวางตอการพฒนาวสาหกจแบบลน ซงเลงเหนความจำเปนสำหรบ

การไหลแบบลนและการประหยดจากลนทขยายไปไกลกวากำแพง 4 ดานของบรษท

และครอบคลมทงสายธารคณคาระดบมหภาคทประกอบไปดวยลกคาและผจดสง

วตถดบ ความเขาใจแบบครอบคลมเกยวกบวธการกำจดความสญเปลาและการเพม

คณคา คอสงทจะแยกระหวางบรษททประสบความสำเรจในการผลตแบบลนกบ

วสาหกจแบบลน วสาหกจแบบลนจะนำแนวคด วฒนธรรม และวธการของลนมาใชทว

ทงองคกรและขยายออกไปไกลยงสายธารคณคาซงใหญกวาซงบรษทเปนเพยงแคสวน

หนงในสายธารคณคานน

สภาษตเรองคนหวานลน

มบางคนทเปรยบเทยบแนวคดแบบลนในแงมมเหลานกบสภาษตเรอง

คนหวานเมลดพช (จากพระคมภรภาคพนธสญญาใหม พระธรรมมทธว บท

ท 13) ในบรษทสวนใหญ หลกการและความคดในแนวคดแบบลนจะตกลง

บนพนทเตมไปดวยหนและจะไมเกดการเปลยนแปลงใดๆ บางบรษทพยายามนำ

วธการของลนมาใช แตไมตองการเปลยนแปลงวฒนธรรมของบรษทในระดบ

พนฐาน เมอมการเปลยนแปลงจากลนเกดขน มนกจะขดแยงกบวฒนธรรมของ

ธรกจ และการเปลยนแปลงจากลนกจะเหยวเฉาและตายไป ในองคกรอนๆ

เมลดพนธของแนวคดแบบลนไดรบการยอมรบดมาก มนถกนำมาใชงานอยาง

รอบคอบและระมดระวง แลวกจะเกดผลลพธทนาทง แตการปรบปรงจากลนก

ลมเหลว เมอพวพนโยงใยอยในความวนวายจากความสมพนธกบผจดสงวตถดบ

และลกคา

บรษททเจรญรงเรองจากลน คอ บรษททมเมลดพนธของลนตกอยบน

ดนทด พวกเขาเปลยนวธการของตนเอง เปลยนวฒนธรรมของตนเอง และ

เปลยนแปลงความสมพนธกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนธรกจรายอนๆ

บรษทเหลานจะกลายเปนยกษใหญในเรองความเปนเลศ การเจรญเตบโต และ

ความสามารถในการทำกำไร

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

329วสาหกจแบบลน

วธการแบบลน

งานเขยนสวนใหญเกยวกบลนจะเนนทวธการแบบลน เปนเรองสำคญมากท

บคลากรในบรษทจะใชวธการเพอสรางการไหลของวสด ขอมลสารสนเทศ และเงน ใน

แบบทเปนลน วธการอยางเชน การปรบเปลยนเครองจกรอยางรวดเรว (Quick

Changeover) เซลลการผลต (Production Cell) ซเปอรมารเกตระดบพนทปฏบตงาน

(Shop Floor Supermarkets) Kanban, TPM และการไหลทละชน ลวนเปนสงทมความ

สำคญในการสรางการไหลทเปนลนในระดบพนทปฏบตงาน วธการอยางเชน การจดการ

ดวยสายตา(Visual Management) การออกแบบผลตภณฑแบบลน การปอนคำสงซอ

แบบลน และวศวกรรมแบบลน ลวนเปนเรองสำคญตอการทำใหขอมลสารสนเทศไหล

อยางรวดเรว มประสทธผล โดยตรง และแมนยำ1 วธการของการบญชแบบลน การ

ยกเลกธรกรรมตางๆ ลอจสตกสแบบลน และการจดซอแบบลน เมอมาประกอบกบรอบ

เวลาทสนมากๆ จงเปนสงสำคญททำใหกระแสเงนสดไหลไดอยางรวดเรว

แมวาวธการของการผลตแบบลนและแนวคดแบบลนจะเปนองคประกอบท

ขาดไมไดของความสำเรจ แตมนไมใชเรองราวทงหมด มอยหลายองคกรทเหนความม

ประสทธผลของวธการแบบลนและพยายามนำมาใชงาน แตไมยนยอมเปลยนแปลง

วฒนธรรมตามทจำเปนในการทำใหวธการเหลานประสบความสำเรจ องคกรเหลานอาจ

พบความสำเรจในระยะสน แตกจะเปนแคชวงสนๆ องคกรเหลานจะบอกวาพวกเขาลอง

การผลตแบบลนแลว แตมนไมเหมาะกบธรกจประเภทของเขา ในดานหนง คำพดนกม

สวนทเปนความจรง วธการแบบลนไมเหมาะสมสำหรบบรษททใชแบบจำลองธรกจของ

การผลตครงละมากๆ แบบดงเดมของโลกตะวนตก วธการแบบลนไมใชสงทอยโดยตว

ของมนเองได แตเปนสงทสรางอยบนวฒนธรรมแบบลน

1 มหนงสอเกยวกบเครองมอการผลตแบบลนทดเยยมอยมากมาย รายการดงตอไปนเปนเพยงตวอยางของหนงสอทแนะนำ Lean Thinking Jim Womack และ Dan Jones, Simon & Schuster, NY; พมพครงท 1, 1996, Value Stream Management Don Tapping และ Tom Shuker, Productivity Press, NY; 2002), Quick Changeover Productivity Development Team, Productivity Press, NY; 1996, OEE for Operators Productivity Development Team, Productivity Press, NY; 1999, Kaizen for the Shopfloor Productivity Development Team, Productivity Press, NY: 2002 (ทงหมดทกลาวถงขางตน มฉบบภาษาไทยโดย อ.ไอ.สแควร สำนกพมพ) และยงขอแนะนำหนงสอตอไปนดวย Learning to See John Shook และ Mike Rother, The Lean Enterprise Institute, MA; 1999, Lean Machines Richard McCormack, Publishers & Producers; 2002, Creating Continuous Flow Mike Rother และ Ed Harris, The Lean Enterprise Institute, MA; 2001, Implementing World Class Manufacturing Larry Rubich และ Madelyn Watson, WCM Associates, 1998, Creating Mixed Model Value Streams Kevin Duggan, Productivity Press, NY; 2002, 5S for Operators Hiroyuki Hirano และ Productivity Development Team, Productivity Press, NY; 1996

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

330 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

วฒนธรรมแบบลน

แนวคดแบบลนจะเปลยนองคประกอบหลายๆ สวนของการผลตแบบดงเดม

กลบไปในทางตรงขาม องคประกอบเหลานรวมถงประเดนเชงปฏบตการ อยางเชน

ขนาดชดการผลต ประสทธภาพของการใชทรพยากร การจดตารางกำหนดการ

ผลต การจดผงโรงงาน การจดซอ และเรองอนๆ แนวคดแบบลนยงเปลยนการจดการ

ของบรษทดวย การบรการลกคาและปรบปรงกระบวนการจะถกมอบหมายอำนาจให

บคลากรในระดบลางขององคกร จดทเนนคอการเพมคณคาใหลกคา การกำจดความ

สญเปลา และการปรบปรงการไหล แทนทจะลดตนทนเพยงอยางเดยว การปรบปรง

จะเปนการปรบปรงทผลกดนดวยเรองเวลา เพอใหการเปลยนแปลงทกเรองมผลทำให

กระบวนการเรวขน บรษทแบบลนจะจดการตามสายธารคณคาแทนการจดการตาม

ฝาย ดงนนสวนทเนนคอการไหลทมประสทธผลไปถงลกคา

มการเนนไปทความตองการของลกคาทแผไปถงการออกแบบผลตภณฑ การ

ออกแบบกระบวนการ การผลต บรการตางๆ และการสนบสนน คำถามเกยวกบคณคา

ในมมมองของลกคา ความสญเปลา และการไหลเกดขนเสมอๆ หนาทรบผดชอบในการ

ปรบปรงกระบวนการและการสรางคณคาใหลกคามากขนเปนของทกคนในบรษท และ

การปรบปรงอยางตอเนองนเปนทรบรกนวาเปนการบากบนสความสมบรณแบบอยาง

ไมรจบ การเปลยนแปลงเหลานมขอบเขตไกลกวาการนำวธการแบบลนหรอเครองมอ

ของลนมาใช เพราะมนคอการเปลยนแปลงวฒนธรรมของธรกจ

การเปลยนแปลงวฒนธรรมไมใชสงทเกดขนไดอยางรวดเรว การเปลยนแปลง

เหลานมผลตอวธคดของผจดการและพนกงานทกคนในบรษท การเปลยนแปลงเหลาน

เรยกรองใหทกคนทำสงทแตกตางจากเดมในทกๆ วน การเปลยนแปลงวฒนธรรม

จำเปนตองใชวธการวดผลความสำเรจในรปแบบใหมๆ เพราะปจจยผลกดนความสำเรจ

ในเรองทสำคญแตกตางไปจากเดม

การเปลยนแปลงวฒนธรรมจะเรมตนเมอผจดการขององคกรเรมทำสงทแตก-

ตางไปจากเดม มนไมใชสงททำไดโดยการพดเพยงอยางเดยว แตเปนสงทตองทำทกวน

โดยการตดสนใจและกจกรรมของพวกเขา เมอบคลากรในองคกรเหนผจดการของตวเอง

ทำอยางทพดเทานน พวกเขาจงจะรบรถงการเปลยนแปลงภายในบรษทได ยกตวอยาง

เชน การจดการดวยสายตาจะใชไดผลเมอผจดการอยนอกสำนกงานของตนเองและ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

334 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ความสมพนธแบบหนสวนทถกสรางขนมาโดยองคกรแบบลนกบลกคาและ ผจดสงวตถดบของพวกเขา ไมไดหยดอยแคทการไหลของผลตภณฑในปฏบตการเทานน องคกรแบบลนจะออกแบบผลตภณฑและบรการรวมกบลกคาและผจดสงวตถดบของพวกเขา ความรวมมอในการออกแบบผลตภณฑจะชวยใหไดผลตภณฑทออกแบบด ขนและบรการลกคาปลายทางไดดขน และยงชวยใหไดกระบวนการทมประสทธผลสงมาก ชวยสรางคณคาใหลกคามากขน และมตนทนตำลงอยางมนยสำคญ ความรวมมอและความเปนหนสวนกบลกคาและผจดสงวตถดบเปนสญลกษณสำคญของวสาหกจแบบลน

ความสมพนธแบบหนสวนเหลานมกมขอบเขตไกลกวาผจดสงวตถดบและลกคาทางตรง องคกรแบบลนมกเปนหนสวนกบบรษทอนๆ เพอจะสรางคณคาใหลกคาของตวเอง หนสวนเหลานไมจำเปนตองเปนการรวมทนกนตามกฎหมายทซบซอน บรษทตางๆ มกเรมตนอยางไมเปนทางการและรกษาความสมพนธนตอไปเรอยๆ ขณะทยงสามารถบรการลกคาหรอตลาดทตนไดรบมอบหมายไดอย บรษทเสมอนเหลานเปนตวอยางของความยดหยนทวสาหกจแบบลนตองใชเพอบรการความตองการของลกคาและสรางคณคามากขนและมากขนเรอยๆ

วธการลนแบบใด

ทสนบสนนวสาหกจแบบลนในวงกวาง

แนนอนวาวสาหกจแบบลนกใชวธการแบบลนทคลาสสคดวยเชนกนในการผลต การออกแบบผลตภณฑ ลอจสตกส การบญช และการบรหาร นอกจากนน ผ-จดการภายในวสาหกจแบบลนยงไดทำงานอยางหนกเพอใหบรรลถงการเปลยนแปลงวฒนธรรมทสนบสนนความสำเรจในระยะยาวของวธการแบบลนเหลาน การปรบปรงอยางตอเนองโดยการมระดบของการมสวนรวมสงเปนสวนหนงทขาดไมไดในวฒน- ธรรมแบบลน ผนำของวสาหกจแบบลนพยายามอยางหนกในอนทจะสรางความสมพนธในรปแบบทถกตองกบลกคา ผจดสงวถดบ และหนสวนของตน

ยงมวธอนๆ อก 3 วธทวสาหกจแบบลนนำมาใช คอ:

การยกเลกธรกรรมแบบลนระหวางหนสวน

การวาดแผนผงในระดบมหภาค (Macromapping)

การกำหนดตนทนเปาหมาย

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

339วสาหกจแบบลน

ทำนองทวาเมอแกไขปญหาหนงไดแลวและฉลองกบปญหานนแลว ยงมปญหาเพมอก

3 ขอทจะปรากฏออกมา

บางคนจะรสกวาองคกรเหลานถอมตนแบบไมนาจะเปน เมอไดไปเยยมวสาห-

กจแบบลน พวกเขาคดผด ความถอมตนในทนมาจากการรบรวา แมจะกาวมาไดไกล

เพยงใดแลว แตยงมหนทางทตองกาวไปอกไกลกวานนกอนทจะบรรลความสมบรณ

แบบ การมงแสวงหาความสมบรณแบบกลายเปนความหลงไหลทบรษทแบบดงเดม

หรอแมบรษททเพงเรมตนบนเสนทางลนไมเขาใจ การมงแสวงหาความสมบรณแบบคอ

สงททำใหวสาหกจแบบลนดนรนอยเปนประจำเพอปรบปรงเพมเตม

บทสรป

เพอจะใหบรษทไดชอวาเปนวสาหกจแบบลน บรษทนนจะตองกาวไปไกล

กวาการนำวธการของลนมาใชงาน และจะตองกาวไปไกลกวาการสรางวฒนธรรมของ

การคดแบบลน แตละบรษทจะตองสรางแนวคดแบบวสาหกจแบบลน คณลกษณะของ

แนวคดแบบวสาหกจแบบลนรวมไปถง:

การใชวธการของลนอยางแพรหลายในทกแงมมของธรกจ

วฒนธรรมแบบลนทฝงรากลกและสนบสนนเครองมอของลนและผทใชงาน

เครองมอเหลานน

ความเขาใจเกยวกบสายธารคณคาในวงกวาง ซงนำไปสความสมพนธแบบ

หนสวนทใกลชดกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนธรกจรายอนๆ

ความหลงไหลกบความสมบรณแบบ ซงนำไปสแนวทางทดเหมอนเปนการ

วพากษตนเองเพอมงไปสการปรบปรงอยางตอเนองอยางไมรจบ

✤

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

341การกำหนดตนทนเปาหมาย

บทท 16

การกำหนดตนทนเปาหมาย

จดประสงคของการกำหนดตนทนเปาหมายคอการขบเคลอนวสาหกจดวย

คณคาทสรางขนเพอลกคา คณคาในมมมองของลกคาคอหลกการขอแรกในแนวคด

แบบลน บรษทแบบลนจำเปนตองเขาใจคณคาทพวกเขาสรางใหลกคาอยางลกซง และ

เขาใจวามนมผลตอความสามารถในการทำกำไรของสายธารคณคาอยางไร ขณะท

บรษทแบบดงเดมขบเคลอนธรกจของตนองตามตนทนและสวนตางกำไร องคกรแบบลน

เนนทคณคาทสรางเพอลกคาและความสามารถในการทำกำไรของสายธารคณคา

การกำหนดตนทนเปาหมายมกระบวนการตอเนองขามสายงานอยชดหนงซง

ออกแบบเพอใหบรรลจดประสงคดงตอไปน:

กำหนดคณคาทบรษทสรางใหลกคา

พจารณาตนทนสงสดของผลตภณฑภายในสายธารคณคา องตามคณคาท

ไดสรางสำหรบลกคาและความคาดหวงของบรษทเกยวกบความสามารถใน

การทำกำไรของสายธารคณคา

สรางแผนการดำเนนการแบบขามสายงานซงใชงานไดจรง เพอเพมคณคาท

ไดสรางใหลกคา และเพอใหบรรลความสามารถในการทำกำไรของสายธาร

คณคาตามระดบทตองการ

บรษททเรมตนใชวธการกำหนดตนทนเปาหมายเปนครงแรกมกจะเหนวา

กระบวนการนเปนการวเคราะหและขนตอนตางๆ ทตอเนองกน อยางไรกตาม เมอ

เวลาผานไป จะเหนไดชดวาสงททรงพลงทสดของการกำหนดตนทนเปาหมายคอ

แนวทางแบบขามสายงานในองคกรซงเนนในเรองลน เพอการกำหนดราคา การทำการ

ตลาด การออกแบบ และปฏบตการ เมอการกำหนดตนทนเปาหมายทำงานไดอยางม

ประสทธผลแลว สายธารคณคาของบรษท ตงแตการขายและการตลาดไปจนถงการ

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

342 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

เกบเงนและขนตอนหลงจากนนมงทการสรางคณคาในมมมองของลกคาและการสราง

ความสามารถในการทำกำไร การกำหนดตนทนเปาหมายเปนเครองมอททรงพลงใน

การบรณาการกจกรรมการปรบปรงตลอดทวทงสายธารคณคา

การกำหนดตนทนเปาหมายไมใชกจกรรมททำครงเดยวจบ กระบวนการจะถก

ทำซำและปรบปรงใหมตลอดอายขยของผลตภณฑและสายธารคณคา ในแนวทางน

ความสนใจของทกคนจะอยทคณคาในมมมองของลกคาและความสามารถในการทำ

กำไรของสายธารคณคา จะมการสรางแผนการดำเนนการเพอการปรบปรงแบบลน

ตลอดทวทงสายธารคณคา

การกำหนดตนทนเปาหมายทำงานอยางไร

การกำหนดตนทนเปาหมายเรมตนทลกคา เราตองทำความเขาใจสงทสราง

คณคาใหกบลกคาทเราตองการบรการ คณคานไมไดเกดขนมาดวยตวผลตภณฑเพยง

อยางเดยว แตยงเกดขนโดยบรการทเราจดหาใหและแงมมอนๆ ของธรกจเราทเปนการ

เพมคณคา เมอเรารคณคาทเราไดสรางใหแกลกคาแลว เราสามารถคำนวณตนทนท

ยนยอมใหเกดได (Allowable Cost) ซงกคอราคาขายหกลบดวยรอยละของกำไรท

ตองการจากผลตภณฑนน รอยละของกำไรทตองการจะถกกำหนดตามแผนธรกจโดย

รวมของบรษท เพอใหประสบความสำเรจ เราตองขายผลตภณฑในราคาซงตอบสนอง

ความตองการของลกคาในดานคณคา และไดสวนตางกำไรทสนองความตองการของ

บรษทในการทำกำไร

เมอกำหนดตนทนทยนยอมไดแลว เราสามารถเปรยบเทยบตนทนนกบตนทน

เฉลยในปจจบนของสายธารคณคาและประเมนความแตกตางได ความแตกตางน

ถกเรยกวา ความแตกตางของตนทน (Cost Gap) ถาตนทนเฉลยของสายธารคณคา

สงกวาตนทนทยนยอมได เราตองพฒนาการปรบปรงดวยลนเพอใหตนทนจรงสอดคลอง

กบตนทนทยนยอมได และใหราคาสอดคลองกบคณคาทเรากำลงสรางใหลกคา

ผลลพธของกระบวนการกำหนดตนทนเปาหมายคอแผนปฏบตการทใชงานได

จรง แผนปฏบตการมกรวมถงการเปลยนแปลงรปแบบการทำการตลาดและขาย

ผลตภณฑ เปลยนแปลงตนทนวสดของผลตภณฑ เปลยนแปลงการออกแบบผลตภณฑ

และเปลยนแปลงในการปฏบตการและลอจสตกสทเราใชนำผลตภณฑไปสตลาด ผล

กระทบทางปฏบตของการกำหนดตนทนเปาหมายจะแพรกระจายไปทวทงสายธารคณคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

343การกำหนดตนทนเปาหมาย

การกำหนดตนทนเปาหมายนำไปใชทใด

การกำหนดตนทนเปาหมายถกนำมาใชเมอเปดตวสายธารคณคาใหมๆ เมอ

เปดตวผลตภณฑใหมในสายธารคณคาเดม และสำหรบผลตภณฑปจจบนในสายธาร

คณคาปจจบน

การเปดตวสายธารคณคาใหม

เมอบรษทคาดหวงทจะเพมผลตภณฑใหมและ/หรอสนองตลาดใหมๆ บรษท

จะแนะนำสายธารคณคาใหมตลาดเหลานอาจเปนตลาดทแบงตามภมภาคหรอตาม

เซกเมนตของตลาด ชวงเวลานเปนชวงเวลาในอดมคตทจะใชการกำหนดตนทนเปา-

หมาย เพราะวาการออกแบบผลตภณฑและการออกแบบกระบวนการผลตทำไปได

พรอมกน เราออกแบบเพอใหรองรบคณคาในมมมองของลกคาและตนทนเปาหมาย

สำหรบกระบวนการทมประสทธผลสงในการสรางคณคา

ภาพท 16.1 ภาพรวมของการกำหนดตนทนเปาหมาย

ตนทนทยนยอมได

ตนทนสายธารคณคาปจจบน

วศวกรรมคณคา

ตนทนเปาหมาย

การปรบปรงอยางตอเนอง

คณคาในมมมองของลกคา

คณสมบตและคณลกษณะของผลตภณฑ, บรการ และประเดนอนๆ ทเพมคณคา

ยทธศาสตรของบรษท และคณคาของผถอหน

ตามกระบวนการและกระบวนการยอย

การถมชวงความแตกตาง

ความสามารถในการทำกำไรทตองการ

ความแตกตางของตนทน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

353การกำหนดตนทนเปาหมาย

เราจะเหนไดวา ลกคาไมไดพงพอใจกบผลตภณฑอยางเตมท มนมขนาดใหญ

เกนไป ใชงานไมงาย และตดตงไมงาย จากหวขอดานซายของแผนภาพ เราจะเหนไดวา

มประเดนท ECI ถอวามความสำคญแตไมสอดคลองกบความตองการของลกคา ยก-

ตวอยางเชน ความยดหยน ความเหนของทมเกยวกบประเดนเหลานอยทดานลางของ

แผนภาพ

ประเดนเหลานทำใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนกนอยางมากในทมกำหนด

ตนทนเปาหมาย ความเหนของบคลากรจากฝายขายและการตลาด คอ พวกวศวกร

ออกแบบไดออกแบบผลตภณฑไวยากเกนไป ผลตภณฑมขนาดใหญกวาทตองการและ

ใชงานไดยากกวาทตองการ เพราะวศวกรออกแบบไดเพมความยดหยนมากกวาทลกคา

ตองการ วศวกรออกแบบยงไดสรางผลตภณฑใหมความนาเชอถอมากกวาทผเชยวชาญ

ฝายขายเหนวาจำเปน

การทำความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมองของลกคา

3 ขนตอนแรก (ภาพท 16.6) ของการกำหนดตนทนเปาหมาย ถกออกแบบมา

เพอการทำความเขาใจเกยวกบความตองการของลกคา 3 ขนตอนตอไปถกออกแบบ

มาเพอระบความตองการเหลานน เราจะตองกำหนดตวเลขทแนชดใหกบขอมลเชง

คณภาพทไดมาจากขนท 1, 2 และ 3 ผลลพธของ 3 ขนตอนตอไปคอการพจารณา

คณคาทไดสรางโดยผลตภณฑและบรการทเรากำลงทำงานอย

เขาใจความตองการของลกคา

- ลกคาคอใคร- จบคความตองของลกคาเขากบคณสมบตของผลตภณฑ- ความพงพอใจของลกคา

เขาใจคณคาในมมมองของลกคา

- รายละเอยดขอกำหนดทสนองความตองการของลกคา- การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา- คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ

ตนทนเปาหมาย- คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ- ตนทนเปาหมายของผลตภณฑ/บรการ- ตนทนเปาหมายของสวนประกอบหลก

ขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา

- คณคา vs. ตนทนในสายธารคณคา- ทำกระบวนการใหสอดคลองกบ ตนทนเปาหมาย- การปรบปรงแบบตอเนอง

ภาพท 16.6 การทำความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมองของลกคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

357การกำหนดตนทนเปาหมาย

ภาพ

ท 1

6.7

การร

ะบคว

ามตอ

งการ

ของล

กคา

ความ

ตองก

ารขอ

งลกค

า จะ

วดผล

อยาง

ไร

รายล

ะเอย

ด ขอ

กำห

นดข

องลก

คา

ความ

สำเร

จ ใน

ปจจ

บน

ห

มาย

เหต

แนวค

ดใน

การเ

พม

คณคา

ใหลก

คา

ขนาด

เลก

ขนา

ดทาง

กายภ

าพ

ลก 2

.50”

กว

าง 1

.84”

สง

5.2

5”

ลก 4

.10”

กว

าง 1

.89”

สง

5.2

5”

ตองต

ดสน

ใจเล

อกอ

ยางใ

ดอยา

งหน

งระ

หวาง

ขนาด

และฟ

งกชน

หรอไ

ม สา

มารถ

ลดขน

าดได

โดยเ

อามอ

เตอร

ระบา

ยควา

มรอ

นออก

ไป

การ

ทำเช

นนจะ

ตองเ

ปลยน

ประเ

ภทชป

และร

ะบบร

ะบาย

ความ

รอนท

ดขน

งายต

อ กา

รใชง

าน

การร

บรขอ

งลกค

า เส

ยบแล

วใชง

าน

ปรบ

Dip

-sw

itch

ยกเล

กการ

ใช D

ip-s

witc

h เพ

อการ

ปรบ

แตง

การไ

มใช

D

ip-s

witc

h จะ

ชวยล

ดขน

าดขอ

งผล

ตภณ

ฑแล

ะทำใ

หมนเ

รยบง

ายมา

กขน

เร

าจะต

องสร

างคว

ามยด

หยนใ

นรปแ

บบอน

แทน

เชอถ

อได

เวลา

เฉลย

กอนล

มเหล

ว (M

TBF)

50

,000

ชวโ

มง

400,

000

ชวโม

ง ถา

เราล

ดระด

บควา

มนาเ

ชอถอ

ทไดอ

อก-

แบบ

ไวใน

ปจจ

บน

เราจ

ะลดร

าคาห

รอขน

าดได

หรอไ

ม

การถ

อดมอ

เตอร

ระบา

ยควา

มรอน

จะทำ

ให M

TBF

ลดลง

แตก

ยงสง

กวาค

วามต

องกา

รของ

ลกคา

มควา

มยดห

ยน

ความ

สามา

รถใน

การต

อ ปร

ะสาน

กบผล

ตภณ

ฑ

Hom

e Au

tom

atio

n

หลาก

หลาย

ประเ

ภท

ทำงา

นกบ

step

mot

or,

cont

rolle

r หรอ

เค

รองใ

ชไฟ

ฟาใ

นบาน

ไดทก

แบบ

ทำตา

มเกณ

ฑทต

องกา

รได

แลว

เราจ

ะมคว

ามยด

หยนแ

ละคว

ามสา

มารถ

ในกา

รตอป

ระสา

นไดเ

ทาเด

มโด

ยไมใ

ช D

ip-s

witc

h ได

หรอไ

ม

เราส

ามาร

ถมคว

ามยด

หยนแ

ละคว

ามสา

มารถ

ในกา

รตอป

ระสา

นไดเ

ทาเด

มโด

ยการ

ปรบ

แตงด

วยซอ

ฟตแว

ร แต

จะปร

บแตง

ดวยซ

อฟตแ

วรได

อยาง

ไร

ในเม

อไมม

หนาจ

อหรอ

แปนพ

มพ

ตดตง

ไดงา

ย เว

ลาใน

การต

ดตงโ

ดย

วศวก

รตดต

ง 10

นาท

โดยว

ศวกร

ทว

ไป

20 น

าทโด

ยวศว

กร

ผเชย

วชาญ

กา

รตดต

งทาง

กายภ

าพทำ

ไดอย

างรว

ดเรว

แต

จำเป

นตอง

ใชเว

ลาปร

บแตง

ผลตภ

ณฑ

เข

ากบร

ะบบ

สวตช

ซอฟต

แวรแ

บบเร

ยบงา

ยจะล

ดเวล

าการ

ตดตง

และท

ำใหง

ายขน

ช

างเท

คนคท

วไปส

ามาร

ถทำไ

ดใน

10

นาท

แบตเ

ตอรแ

บบ

ประจ

ใหมไ

ด อา

ยของ

แบตเ

ตอรแ

ละ

เวลา

ในกา

รอดป

ระจใ

หม

อายก

ารทำ

งาน

4

ชวโม

งและ

เวลา

การ

อดปร

ะจให

ม 1

ชวโม

ง

อายก

ารทำ

งาน

6 ชว

โมงแ

ละเว

ลา

อดปร

ะจให

ม 1

ชวโม

ง

จะทำ

ใหแบ

ตเตอ

รมขน

าดเล

กลงไ

ดหรอ

ไม จ

ะมตน

ทนเพ

มเตม

หรอไ

ม เว

ลากา

รอด

ประ

จให

มม

ความ

สำคญ

ตอลก

คามา

กเพย

งใด

จำเป

นตอ

งทดล

องชป

แบบป

ระหย

ดพลง

งานแ

ละทด

ลองไ

มใชม

อเตอ

รระบ

ายคว

ามรอ

น

ทง 2

เรอง

นมผล

ตออา

ยการ

ทำงา

นของ

แบตเ

ตอร

มเวล

านำส

น จำ

นวนว

น 5

วน

10 ว

น เว

ลานำ

ทนาน

กวาท

ลกคา

ตองก

าร

ทำให

เสยค

ณคา

ไปมา

กเทา

ใด?

เราจ

ะ ลด

เวลา

นำให

เหลอ

5 ว

นไดอ

ยางไ

รและ

เมอใ

ด

โครง

การล

นของ

เราจ

ะทำใ

หเวล

านำล

ดลงเ

หลอต

ำกว

า 5

วนภา

ยใน

12

เดอน

เว

ลานำ

ทสนก

วา 5

วน

มสวน

เพมค

ณคา

หรอไ

ม

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

358 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ขอเสนอแนะทประนประนอม คอ การสรางความยดหยนโดยการใชซอฟตแวร

แทนทจะใช Dip-switch จะชวยแกไขปญหาเหลาน แตจะกอใหเกดปญหาใหม กลาว-

คอทำอยางไรใหมสวนตอประสาน (Interface) กบซอฟตแวรทเรยบงายโดยไมทำให

ผลตภณฑมขนาดใหญและซบซอนมากขน

ประเดนสำคญอกประเดน คอ เวลานำ (Lead Time) ลกคาไดนยามไววาชวง

เวลานำทสน คอ นอยกวา 5 วน กระบวนการปจจบนสามารถตอบสนองไดภายในเวลา

นำ 10 วน ผเชยวชาญดานปฏบตการในทมรสกมนใจวาจะสามารถนำการปรบปรงจาก

การผลตแบบลนมาใชกบสายธารคณคาเพอลดเวลานำใหเหลอนอยกวา 5 วนได

ขนท 5: การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา

ราคาปจจบนของผลตภณฑถกกำหนดไวท 425 เหรยญสหรฐฯ ลกคากำลง

มองหาราคาสงสดท 350 เหรยญสหรฐฯ อยางไรกตาม ทมกำหนดตนทนเปาหมายเชอ

วาหากทำการเปลยนแปลงตามทพวกเขาเสนอ คณคาในมมมองของลกคาจะอยท 400

เหรยญสหรฐฯ ตอหนวย

เราจะเหนไดจากภาพท 16.8 วา ทมไดตดสนใจเพมความยดหยนดวยซอฟต-

แวรแทน Dip-switch และฮารดแวรอนๆ ความงายตอการใชงานจะเกดจากการปรบ

แตงซอฟตแวรใหเขากบการใชงานมาตรฐาน และการยอมใหตงโปรแกรมใหมไดโดยการ

ใชรโมตโทรทศน ซงหาไดทวไปในครวเรอนสวนใหญ

ทมงานตางตนเตนกบการเปลยนแปลงแบบและแนวทางนวตกรรมในการทำให

ความงายตอการใชงานและมความยดหยน บคลากรฝายขายและการตลาดในทมตาง

มนใจวาจะวางขายผลตภณฑนไดทราคา 400 เหรยญสหรฐฯ

ขนท 6: คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ

ทมกำหนดตนทนเปาหมายไดใหคณคาของผลตภณฑใหกบแตละขนของสาย-

ธารคณคาโดยการเตมตารางทแสดงในภาพท 16.9 ใหเตม แถวดานลางแสดงใหเหน

ปรมาณคณคาทไดสรางในแตละขนของสายธารคณคา เราจะเหนไดวาคณคาสวนใหญ

เกดขนในการสนบสนนของฝายวศวกรรมการผลต วศวกรรมการออกแบบ สนบสนนเชง

เทคนค ฯลฯ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

361การกำหนดตนทนเปาหมาย

ภาพท 16.10 การเปรยบเทยบระหวางตนทนและคณคาในสายธารคณคา

ในตอนน ทมมความเขาใจเกยวกบคณคาและตนทนทแตละขนของสายธาร

คณคาแลว ภาพท 16.10 แสดงใหเหนความแตกตาง เราจะพจารณาเรองนอยาง

ละเอยดมากขนในขนท 10

การคำนวณตนทนเปาหมาย

เมอรคณคาของผลตภณฑในมมมองของลกคาแลว เราสามารถคำนวณตนทน

ตอไปได ในหลกการแลวเรองนไมใชเรองยาก ตนทนของผลตภณฑคอคณคาหรอมลคา

หกลบดวยกำไรทตองการ

แนวคดแบบลนจะพลกเกอบทกอยางใหกลบตาลปตรเมอเทยบกบแนวคดแบบ

ดงเดม บรษทแบบดงเดมจะคำนวณตนทนจากลางขนบน ตนทนจะรวมจากบญช

รายการวสด (BOM) และรวมตนทนของวสดทงหมด บรษทแบบดงเดมจะพจารณาตาม

เสนทางการผลตเพอคำนวณตนทนแรงงานและตนทนเครองจกร และจะบวกคาโสหย

การผลตเผอไวเปนรอยละของตนทน และกจะไดตนทนของผลตภณฑ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

362 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

เขาใจความตองการของลกคา

- ลกคาคอใคร- จบคความตองของลกคาเขากบคณสมบตของผลตภณฑ- ความพงพอใจของลกคา

เขาใจคณคาในมมมองของลกคา

- รายละเอยดขอกำหนดทสนองความตองการของลกคา- การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา- คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ

ตนทนเปาหมาย- คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ- ตนทนเปาหมายของผลตภณฑ/บรการ- ตนทนเปาหมายของสวนประกอบหลก

ขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา

- คณคา vs. ตนทนในสายธารคณคา- ทำกระบวนการใหสอดคลองกบ ตนทนเปาหมาย- การปรบปรงแบบตอเนอง

ในแนวคดแบบลน เราจะนำมลคาของผลตภณฑมาหกลบดวยกำไรทเรา

ตองการ แนวทางนเปนแนวทางทเรยบงาย ตรงไปตรงมา และเนนทลน คำถามตอไป

คอ เราจะผลตผลตภณฑดวยตนทนเทานไดหรอไม ขนท 7, 8 และ 9 จะกลาวถง

ประเดนเหลาน

ขนท 7: คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ

เมอเรากาวจากขนท 6 มาสขนท 7 เรากำลงกาวจากคณคามาสเรองของตนทน

6 ขนแรกถกออกแบบมาเพอใหเราไดเขาใจอยางลกซงเกยวกบคณคาทผลตภณฑและ

บรการของเราไดสรางใหลกคาทเราไดระบไว เมอเรากาวถงขนท 7-9 เราจะสนใจตว

ตนทนเปาหมายเอง นนคอ เราสามารถมตนทนเทาใดในสายธารคณคา เพอจะสนบ-

สนนกลมผลตภณฑหรอผลตภณฑน

ขนท 7 เปนขนตอนสำหรบเฉพาะกรณการเพมผลตภณฑในสายธารคณคาทม

อยแลว เราจำเปนตองพจารณาคณสมบตและคณลกษณะของผลตภณฑเพอจะ

พจารณาวาผลตภณฑนมความเกยวของอยางไรกบผลตภณฑอนๆ ภายในสายธาร

คณคา เราตองทำความเขาใจวาการเพมผลตภณฑใหมนจะมผลอยางไรตอตนทนเฉลย

ของทกผลตภณฑทผลตโดยสายธารคณคานน และออกแบบผลตภณฑในรปแบบท

จะทำใหการเพมผลตภณฑใหมนชวยเพมความสามารถในการทำกำไรของสายธาร

คณคา ถาผลตภณฑใหมใชกำลงการผลตในทรพยากรทเปนคอขวดอยแลวสงมาก การ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

367การกำหนดตนทนเปาหมาย

การขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา

ขนตอนทายๆ ของกระบวนการกำหนดตนทนเปาหมายคอขนตอนทสำคญ

ทสดและสรางสรรคทสด นคอชวงทยทธศาสตรทใชการไดจรงถกนำมาใชงานเพอทำ

ใหตนทนสายธารคณคาสอดคลองกบตนทนเปาหมาย ผลลพธคอแผนโดยละเอยดทม

กจกรรมสำหรบทกคนในสายธารคณคา ตงแตฝายขายและการตลาด ไปจนถงฝาย

วศวกรรม และผานทกการปฏบตการ สวนผสมของกจกรรมเหลานคอยทธศาสตรทจะ

สรางคณคาเพมมากขนสำหรบลกคา และสรางกำไรในระดบทเหมาะสมแกบรษท

3 ขนตอนสดทายจะเปนกระบวนการทตองทำซำๆ (ภาพท 16.13) จะมการ

ทบทวนตนทนปจจบน สรางแผนเพอลดตนทน ปรบขอมลตนทนใหม และพจารณา

ทบทวนตนทนอกครง กระบวนการทสรางสรรคนจะดำเนนตอไปจนกวาชวงความแตก-

ตางของตนทนจะหมดไป

การดำเนนงานตามแผนการดำเนนการนอาจใชเวลาหลายเดอน เปนเรอง

ปกตถาจะวาดแผนผงสถานะอนาคต (Future State) ของสายธารคณคา ซงแสดงให

เหนสายธารคณคาอยางทจะเปนเมอไดทำการเปลยนแปลงแลว และกระบวนการใหมๆ

พรอมใชงาน กระบวนการกำหนดตนทนเปาหมายจะกลายเปนหนงในตวขบเคลอน

หลกการทผลกดนการปรบปรงสำหรบสายธารคณคาทงสาย

ภาพท 16.13 การขบเคลอนดวยคณคาในมมมองของลกคา

เขาใจความตองการของลกคา

- ลกคาคอใคร- จบคความตองของลกคาเขากบคณสมบตของผลตภณฑ- ความพงพอใจของลกคา

เขาใจคณคาในมมมองของลกคา

- รายละเอยดขอกำหนดทสนองความตองการของลกคา- การใหนำหนกแกคณคาในมมมองของลกคา- คณคาในมมมองของลกคาสำหรบผลตภณฑและบรการ

ตนทนเปาหมาย- คณคาและคณสมบต/คณลกษณะ- ตนทนเปาหมายของผลตภณฑ/บรการ- ตนทนเปาหมายของสวนประกอบหลก

ขบเคลอนไปสคณคาในมมมองของลกคา

- คณคาvs.ตนทนในสายธารคณคา- ทำกระบวนการใหสอดคลองกบ ตนทนเปาหมาย- การปรบปรงแบบตอเนอง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

373การกำหนดตนทนเปาหมาย

โครงการรเรมปรบปรง กระบวนการ ในสายธารคณคา

ผลประโยชน

เพมกระบวนการขายผานเวบเปนอกหนง กระบวนการปอนคำสงซอ โดยชวยใหลกคาสงสนคาทางอนเทอรเนตได

ฝายบรการลกคา ระบบสารสนเทศ

ทำใหตนทนของกระบวนการบรการลกคาลดลง ทำใหกระบวนการปอนคำสงซอ ทงหมดเรยบงายขน และเหนไดชดขนสำหรบลกคา

ออกแบบผลตภณฑใหมอกครงเพอไมตอง ปรบแตงฮารดแวรทซบซอน และแนะนำการ ปรบแตงดวยซอฟตแวร

วศวกรรมการออกแบบ จดซอ เซลลการผลต (SMT และ Hand Load) ประกนคณภาพ

เพมคณคาสำหรบลกคา ลดตนทนวสด ปรบใหการผลตเรยบงายขน ผลตภณฑ มคณภาพดขน ของเสยลดลง การตรวจสอบ/ทดสอบงายขน

ทำงานกบผจดสงวตถดบในปจจบนเพอ ลดตนทนของวสดขาเขาโดยการใชวธการ ของลน เวลานำทสนลง และระบบแบบดง ยกเลกการจดซอแบบผลกจาก MRP ทำให ภาชนะบรรจเปนมาตรฐาน

จดซอ ตนทนวสดลดลง สนคาคงคลงลดลง การบรการจากผจดสงวตถดบดขน สนคาลาสมยและของเสยลดลง และมกระบวนการทเรยบงายมากขน

ทำการปรบปรงภายในเซลล SMT เพอ ลดความสญเปลา จดตารางเวลาใหสมดล และขจดตนทนการทำงานลวงเวลา

เซลล SMT ตนทนลดลง เวลานำลดลง สนคาคงคลง ลดลง งานทเปนมาตรฐาน และการใช กำลงการผลตไดอยางสมดล

ทำการปรบปรงกระบวนการภายในเซลล ประกอบเพอลดความสญเปลาและจดตารางเวลาใหสมดล จดการฝกอบรมขามสายงานภายในเซลล

ประกอบและ Burn-in ตนทนลดลง เวลานำลดลง สนคาคงคลงลดลง งานทเปนมาตรฐาน การใชกำลง การผลตทสมดล และมความยดหยน เพมขน

ยกเลกธรกรรมตางๆ (โดยใชแนวทางของ เสนทางการพฒนา) ในการจดซอ วางแผน การผลต ควบคมระดบพนทปฏบตงาน จดสง รบเขา จดทำใบแจงหน และควบคม สนคาคงคลง

จดซอ เซลลการผลต จดสง บญช และระบบ สารสนเทศ

ลดตนทน ทำใหพนกงานมเวลามากขน ยกเลกรายงาน ลดการประชมทสญเปลา ขจดขอมลชนำทผด

เรมแนะนำการคดตนทนสายธารคณคา สมาชกทมสายธารคณคาทกคน โดยเฉพาะ ฝาย บญช ระบบสารสนเทศ และฝายจดการ

ยกเลกธรกรรม ปรบใหกระบวนการ เรยบงายมากขน ใหขอมลเกยวกบตนทน ทแมนยำ ทำใหนกบญชมเวลามากขน

ขยายขอบเขตของการสนบสนนเชงเทคนค เพอสนบสนนผลตภณฑ ZX12 และใชซอฟตแวรปรบแตง เพมชวโมงการทำงาน และขยายความลกของกระบวนการสนบสนนเชงเทคนคเพอเพมคณคาในมมมองลกคา เรมโครงการดานการผลตทมพนฐานอยท ความยดหยนและความงายของการใชงาน ของตระกล ZX12 เนนไปทการสนบสนน เชงเทคนคของบรษทและนวตกรรมของ ผลตภณฑ

สนบสนนเชงเทคนค ขายและการตลาด บรการลกคา สนบสนนเชงเทคนค

ใหคณคาเพมเตมแกลกคาในรปแบบทเปนเอกลกษณสำหรบ BMA Inc. เพมยอดขาย เพมสวนแบงตลาด เพม ชอเสยงของบรษท และเพมคณคาใน มมมองของลกคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

378 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บทสรป

การกำหนดตนทนเปาหมายเปนเครองมอททรงพลงสำหรบการปรบปรงดวย

ลน กระบวนการของการกำหนดตนทนเปาหมายจะบรณาการสายธารคณคาทงสาย

เขาดวยกนและมงความสนใจของทงทมใหอยทความจำเปนของการขบเคลอนธรกจ

จากคณคาในมมมองของลกคา แมวาการกำหนดตนทนเปาหมายจะเปนเครองมอทม

แบบแผนซงออกแบบมาเพอนำสมาชกทมจากความเขาใจเกยวกบคณคาในมมมอง

ของลกคาไปสการสรางแผนการดำเนนการทใชงานไดจรง จดประสงคเบองตนของการ

กำหนดตนทนเปาหมายกคอการกระตนใหเกดการปรบปรงแบบขามสายงานภายใน

สายธารคณคา

การกำหนดตนทนเปาหมายจะเปนตว “ปดวงจร” ของการจดการตามสายธาร

คณคา โดยเรมทคณคาในมมมองของลกคาและจดการกบสายธารคณคาทงสาย รบร

ถงความจำเปนของการขยายธรกจและการสรางผลกำไรทสงเปนพเศษ นำไปสการ

ปรบปรงแบบขามสายงานในรปแบบททำไดจรง นบเปนกระบวนการทไมรจบในการมง

สความสมบรณแบบ บรษทลนจะกาวไปไกลกวาการปรบปรงแบบสมๆ และใชวธการ

กำหนดตนทนเปาหมายเพอกระตนการเปลยนแปลงแบบถอนรากถอนโคนและตอเนอง

ซงมงเปาหมายทการเพมคณคาในมมมองของลกคาและสรางรายไดใหเปนจำนวนมาก

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

379การขยายสายธารคณคา

ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร

บทท 17

การขยายสายธารคณคา

ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร

เนอหาจนถงตอนนไดกลาวถงสายธารคณคาเหมอนกบวาประกอบดวยเพยง

กจกรรมททำภายในกำแพง 4 ดานของโรงงานเราเทานน แตในมมกวางทสด สายธาร

คณคาประกอบไปดวยกจกรรมทงหมดตงแตการขดสนแรในดน การถลงแรวตถดบทจะ

ใชผลตผลตภณฑ ไปจนถงการจดสงผลตภณฑใหกบผบรโภคปลายทางทรานทองถน

ของเขา และอาจรวมถงการรไซเคลผลตภณฑหรอวสดอกดวย บรษทของเรามตำแหนง

อยจดใดจดหนงในสายธารคณคาทมขอบเขตกวางขวางน ในบทน เราจะขยายนยาม

ของเราใหครอบคลมถงผจดสงวตถดบทางตนนำและลกคาทางปลายนำของบรษท

จดประสงคจะเหมอนกบบทกอนๆ คอ ทำอยางไรทจะปรบรปรางและใหนยามความ

หมายกบการวดผล การจดการและการควบคมการสรางคณคาแบบลน ผจดสงวตถดบ

ของเรา ลกคาของเรา และองคกรของเราเอง ลวนมสวนชวยสรางคณคาใหกบประโยชน

ของลกคารายสดทาย

ทบทวนเกยวกบสายธารคณคาแบบลน

ตามทเราไดอธบายไวในชวงตนของหนงสอเลมน แนวคดแบบลนมหลกการ

พนฐานอย 5 ขอ ดงทแสดงไวในภาพท 17.1

คณคา: ลนนนเกยวกบการสรางคณคาใหลกคา การสรางคณคาหมายถงการ

ทำความเขาใจวาลกคาตองการอะไร ซงอาจแตกตางไปจากผลตภณฑทเรานำเสนออย

มาก การพจารณาคณคาจากมมมองของลกคาอยางจรงจง จะชวยเปนพนฐานใหกบ

การออกแบบผลตภณฑและการออกแบบกระบวนการทมประสทธผลมากขน

สายธารคณคา: คณคาจะจดสงโดยผานทางสายธารคณคา ซงจนถงจดน เรา

ไดนยามไววาเปนกจกรรมทงหมดทบรษทลนไดทำเพอสรางและจดสงผลตภณฑหรอ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

380 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บรการ นบจากการรบคำสงซอ จนถงการจดสงไปถงมอของลกคารายถดไป บางกจกรรม

ทดเหมอนวาจะสรางคณคาจากมมมองของแตละบคคล อาจไมไดสรางคณคาในมมมอง

ของสายธารคณคาทมขอบเขตกวางกวานน ยกตวอยางเชน ความพยายามของเราในการ

ปรบปรงการไหลและลดสนคาคงคลงภายในบรษทของเรา อาจสงผลใหสนคาคงคลงของ

ลกคาและผจดสงวตถดบของเราสงขน ซงโดยสทธแลว ทำใหคณคาของสายธารคณคา

ในวงกวางลดลง การพจารณาสายธารคณคาในวงกวางขนและพจารณาตลอดเสน

ทางการไหลทงหมดจะนำไปสการประหยดทมากขน การไหลทดขน และคณคาทเพมขน

การไหลและการดง: แนวคดแบบลนเรยกรองใหงานไหลอยางราบรนจากการ

รเรมโดยการดงดวยอปสงคของลกคา การผลตทางดานตนนำไมควรจะเกดขนจนกวา

จะมการรองขอจากปฏบตการทางดานปลายนำ แนวคดแบบนขดแยงกบแนวคดแบบ

ดงเดมของการผลตครงละมากๆ ซงมงทจะผลตเปนชดขนาดใหญ เพอใหไดตนทน

ชนสวนตอหนวยตำทสด หลกการนยงนำไปใชกบสายธารคณคาทกวางกวานนไดดวย

เชนกน กลาวคอ ทจดเชอมตอระหวางผจดสงวตถดบและลกคาของเรา ซงการไหล

ภายในบรษทมกไดรบการขดจงหวะจากศนยกระจายสนคาและคลงรบสนคาขนาดใหญ

ความสมบรณแบบ: เราสามารถนยามความสญเปลาไดวาเปนทกสงทกอยาง

ทขดขวางการไหลของคณคาทราบรนผานสายธารคณคา นรวมถงวธการทลกคาใช

ผลตภณฑในสายธารคณคาของลกคาเองดวย กลาวคอ ผลตภณฑใชงานไดดเพยงใดใน

สายธารคณคาของเขา และมการไหลของการจดสงผลตภณฑสกระบวนการผลตของเขา

อยางราบรนเพยงใด นอกจากนนยงรวมไปถงความราบรนของผจดสงวตถดบในการ

ตอบสนองตออปสงคอกดวย เปาหมายของลนคอการสรางการไหลทตอเนองและ

สมบรณแบบตลอดทงสายธารคณคาตามการดงของลกคา ในตอนนเราจะขยาย

ขอบเขตใหครอบคลมถงผจดสงวตถดบและลกคาของบรษทแบบลนดวย

ภาพท 17.1 หลกการของลน

สายธารคณคา

คณคา การไหลและการดง

บคลากรทไดรบมอบอำนาจ ความสมบรณแบบ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

381การขยายสายธารคณคา

ออกไปภายนอกกำแพงขององคกร

การมอบอำนาจให: ลนเรยกรองใหบคลากรทกคนในสายธารคณคามง

ความสนใจไปทการรกษาระดบการไหลและกำจดความสญเปลา เพอใหบรรลเปาหมาย

น บคลากรจะตองไดรบขอมลทถกตองเกยวกบการไหลและความสญเปลาอยางทนเวลา

พวกเขาตองรวธการแกไขปญหาทขดขวางการไหลและกอใหเกดความสญเปลา พวก

เขาจะตองไดรบมอบอำนาจใหจดการแกไขปญหาเหลานและทำงานอยางตอเนองเพอ

ปรบปรงการไหลและกำจดความสญเปลา ความสามารถของลนในการทำใหมเวลาวาง

พรอมใชงานมากขนในรปแบบของการผลตหลก วศวกรรม ระบบบญช และทรพยากร

อนๆ ชวยสรางโอกาสในการนำทรพยากรเหลานไปใชเพอสรางคณคาของลกคาให

มากขนและมากขนอก การมงสความสมบรณแบบไมสามารถจะสำเรจไดโดยการ

ทำงานของผจดการเพยงอยางเดยว พนกงานทกคนตองมสวนรวมและไดรบมอบอำนาจ

ทจะบรการลกคา สรางคณคาเพมขน กำจดความสญเปลา และเพมความสามารถใน

การทำกำไร เมอพนกงานทไดรบมอบอำนาจเหลานทำงานรวมกนกบเพอนรวมงานทว

ทงสายธารคณคาในวงกวางจะกอใหเกดศกยภาพใหมททรงพลงสำหรบการปรบปรง

แบบถอนรากถอนโคน บทบาทของลนนอกกำแพง 4 ดานของโรงงานเกยวของกบการ

ทำใหบทบาททโดยปกตแลวเปนตวกำหนดขอบเขตระหวางองคกรของแตละบรษทไมม

เสนแบงทชดเจน

ภาพของสายธารคณคาแบบขยาย

เสนทางการไหลแบบดงเดมของสายธารคณคาประกอบไปดวยกระบวนการ

ของหนาทตางๆ ทตอเนองกน คอ

ฝายการตลาดพจารณาความตองการของลกคา

ฝายขายทำงานรวมกบฝายจดซอของลกคาเพอรบคำสงซอ

ฝายวศวกรรมออกแบบผลตภณฑและกระบวนการตามขอเรยกรองทไดรบ

จากฝายขาย

ฝายจดซอทำการจดหาวสดทจำเปนในการผลตผลตภณฑใหไดตามราย-

ละเอยดขอกำหนดทางวศวกรรม

ฝายการผลตทำการผลตผลตภณฑตามรายละเอยดขอกำหนดทไดรบจาก

ฝายวศวกรรม

✤

✤

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

382 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ฝายลอจสตกสรบวตถดบจากผจดสงวตถดบและจดเกบและจดสงผลตภณฑ

ฝายบรการสนบสนน เชน ฝายทรพยากรมนษย ฝายบญช และฝายระบบ

สารสนเทศทชวยจดหาการไหลของขอมลและการบรหารเพอการดำเนนการ

สายธารคณคา

แตเดม จดเชอมโยงหลกระหวางลกคาและผจดสงวตถดบจะเปนระหวางฝาย

ขายของบรษทผจดสงวตถดบและฝายจดซอของบรษทลกคา ดงทแสดงในภาพท 17.2

ซงแสดงตวอยางของบรษททเปนกรณศกษาของเรา (ECI) จดตดตอทมเพยงจดเดยวน

กอใหเกดปญหากบการไหลของขอมลระหวางบรษทลกคาและบรษทผจดสงวตถดบ

ปญหานจะรายแรงมากเปนพเศษในเสนทางการไหลของขอมลเกยวกบความตองการ

ของลกคาทถก “กรอง” โดยจดตดตอของฝายขาย กอนสงตอไปถงวศวกรซงจำเปนตอง

รอยางเฉพาะเจาะจงวาความตองการเหลานนเปนอยางไร สงทซบซอนกวานนอก คอ

กรณซงมเทคโนโลยหลกอยทผจดสงวตถดบซงอยทางตนนำของจดตดตอโดยตรง

เพอให ECI แกไขปญหาเกยวกบการไหลของขอมลเหลานได ECI จะตอง

มองบทบาทของตนภายในสายธารคณคาโดยรวมในรปแบบทแตกตางจากเดม แทนท

จะกรองขอมลโดยผานทางฝายขาย จะตองมเครอขายความสมพนธระหวางผจด-

สงวตถดบและลกคา เพอชวยใหเกดการแลกเปลยนขอมลอยางรวดเรวและโดยไมเกด

ตนทน ไมวาบคลากรอยทใดในลำดบชนของสายธารคณคา ดงนน วศวกรททำงานกบ

ผจดสงวงจรของ ECI อาจตองทำบทบาทหลกในการออกแบบผลตภณฑใหมของ

✤

✤

ภาพท 17.2 จดเชอมตอระหวางลกคา-ผจดสงวตถดบท ECI แบบดงเดม

วงจร/แผนวงจร สวนประกอบ อเลกทรอนกส ผลตภณฑไฟฟา

หนาทอนๆ หนาทอนๆ หนาทอนๆ

วศวกรรม ฝายขาย ฝายจดซอ วศวกรรม ฝายขาย ฝายจดซอ วศวกรรม

ฝายขาย ฝายจ

ดซอ ฝายขาย ฝา

ยจดซ

อ

ความตองการของลกคา

มการสงตอมากเกนไป

เทคโนโลยหลก

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

384 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ภาพท 17.3 สายธารคณคาแบบขยาย - หนาทซงผสมผสานเขาดวยกน

ตวอยางของการรวมมอมดงน:

ขจดสงทซำซอน

- สนคาคงคลงของสนคาสำเรจรปและวตถดบทบรษทผจดสงวตถดบและ

บรษทลกคา

- บญชเจาหนและลกหนทบรษทผจดสงวตถดบและบรษทลกคา โดย

เปลยนมาใชรปแบบการชำระเงนผานอเลกทรอนกสแทน

- ความสามารถในการออกแบบผลตภณฑ

- ระบบสารสนเทศทซำซอน โดยเปลยนมาบรณาการขามบรษท

- เจาหนาทฝายขายและจดซอทซำซอนกนในการดำเนนการคำสงซอ โดย

เปลยนมาใชบทบาทของการจดการความสมพนธสำหรบหนาทเหลาน

- ปรบใหลอจสตกสเรยบงายขนโดยการจดใหมการประกอบชนสวนของ

ผจดสงวตถดบรายหลกทศนยการผลตของลกคาเพมมากขนจากเดม

ปรบปรงการไหลของขอมลสารสนเทศโดยการจดเรยงหนาทใหสอดคลอง

กน นบจากลกคาของบรษทเราไปจนถงผจดสงวตถดบ

✤

✤

วงจร/แผนวงจรสวนประกอบอเลกทรอนกส

ผลตภณฑอเลกทรอนกส

- สนคาคงคลง- ลอจสตกส- ระบบสารสนเทศ- การดำเนนการคำสงซอ/ การจดหา- บญชลกหน/เจาหน- เทคโนโลย- ความสามารถหลก- การออกแบบผลตภณฑ- การสรางสวนประกอบ

- สนคาคงคลง- ลอจสตกส- ระบบสารสนเทศ- การดำเนนการคำสงซอ/ การจดหา- บญชลกหน/เจาหน- เทคโนโลย- ความสามารถหลก- การออกแบบผลตภณฑ- การสรางสวนประกอบ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

388 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ตนทนสง คณคาตำ หนาทนมคณคาตำและมตนทนแพง ควรจะ

พจารณากำจดออกไป ถาจำเปนตองคงไวกควรจะพจารณาการจดจาง

จากภายนอกสายธารคณคา

ตนทนสง คณคาสง ตำแหนงนสอถงแนวทางการดำเนนการทแตกตางกน

ขนอยกบวาอยดานบนหรอดานลางของเสนทแยงมม ถาอยดานบนของ

เสนทแยงมมกควรถอวากระบวนการนเปนความสามารถหลกของบรษทท

กำลงประเมน ถาอยดานลาง หมายความวาตนทนของการใหบรษททกำลง

ประเมนอยดำเนนการกระบวนการทมคณคาสงน มตนทนสงเกนไป สงท

ทำไดคอการใหสมาชกพนธมตรในสายธารคณคาทมความสามารถหลก

ดานนชวยจดการกระบวนการนแทน

ตนทนตำ คณคาตำ ตำแหนงนกสอถงแนวทางการดำเนนการทแตกตาง

กน ขนกบวาอยดานลางหรอดานบนของเสนทแยงมม เมออยดานบน

สมาชกของสายธารคณคาทมความสามารถหลกควรจะทำกระบวนการน

ถาอยดานลาง กควรขจดกระบวนการนหรอซอจากผจดสงวตถดบภายนอก

สายธารคณคา

เมอไดอธบายวธการไปแลว เรากพรอมทจะพจารณาวาจะนำไปใชงานอยางไร

ในบรษทหนงในสายธารคณคา เราจะใชตวอยางของ ECI เพอแสดงวธการขางตน

สำหรบ ECI ยทธศาสตรทตองใชนนชดเจนมาก ECI ควรทมกำลงในการ

สรางความเปนพนธมตรกบลกคา โดยมงไปทจดแขงของตนทเพมคณคา การออกแบบ

ผลตภณฑและกระบวนการ และในการประกอบขนสดทายและการสนบสนนเชงเทคนค

ECI ควรแสวงหาหนทางสรางโอกาสในการออกแบบผลตภณฑทเพมคณคารวมกน

ซงรวมเอาความสามารถเชงเทคนคทเปนเลศในการออกแบบสวนประกอบอเลกทรอนกส

และการประกอบของบรษท ในเรองน ECI ควรหาโอกาสทำหนาทการออกแบบหลกๆ

ใหกบพนธมตรและรวมสวนประกอบจากผจดสงวตถดบรายอนๆ เขากบสวนประกอบ

ของ ECI เพอทำใหกระบวนการประกอบของลกคาลดลง นเปนการใชประโยชนจาก

จดแขงดานการประกอบชนสวนอเลกทรอนกสของ ECI

ECI ควรหาแนวทางทจะจางผลตหรอจดซอแผนวงจรทมาพรอมวงจรบรรลแลว

ซงผลตโดยผจดสงวตถดบทมความสามารถหลกในเรองการบรรจแผนวงจร เพราะ 40%

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

394 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

บทสรป

ในบทนเราไดสำรวจกระบวนการสรางคณคาภายนอกบรษทลนโดยการขยาย

นยามของสายธารคณคา เมอองคกรพฒนาสวสาหกจแบบลน มมมองของพวกเขาตอ

สายธารคณคากจะขยายไปไกลกวากำแพง 4 ดานของตนเอง พวกเขาจะสรางความ

สมพนธทใกลชดกนและรวมมอกนกบผจดสงวตถดบ ลกคา และหนสวนอนๆ ทเปน

บคคลท 3 ความสมพนธเหลานนำไปสการสอสารระหวางเพอนรวมงานทใกลชดกน

มากขนในทวทงสายธารคณคา ซงนำไปสการกำจดความสญเปลา การไหลทปรบปรง

ดขน และคณคาของลกคาทเพมขน

เราไดแสดงใหเหนแลววาการวาดแผนผงสายธารคณคาในระดบมหภาคจะ

สามารถชวยในการระบจดทมการสรางคณคาภายในบรษท ผจดสงวตถดบ และลกคา

ดวยการทำงานรวมกน การปรบปรงและการประหยดอยางมนยสำคญเกดขนในสายธาร

คณคาทงสายและการไหลของผลตภณฑ ซงขจดความซำซอนของสนคาคงคลงและ

หนาท งานตางๆ ขจดอปสรรคทขวางเสนทางการไหลของขอมลระหวางบรษท และนำ

ทรพยากรของสายธารคณคามาใชงานใหเกดคณคาสงสดในกระบวนการผลต ออกแบบ

ลอจสตกสและบรหาร

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

395การวนจฉยการบญชแบบลน

บทท 18

การวนจฉยการบญชแบบลน

ในบทท 2 เราไดกลาวถงแนวคดของเสนทางการพฒนาการบญชแบบลน บท

ทเหลอของหนงสอเลมนจะนำเสนอวธการของการบญชแบบลนซงไดแนะนำไปแลว

เรองทเหลอทตองอธบายคอวธการเรมตนบนเสนทางการบญชแบบลน ซงหมายถงการ

ประเมนวากระบวนการบญชและกระบวนการควบคมของบรษทอยทจดใดบนเสน-

ทางการพฒนา และพฒนาขนตอนในการกาวตอไปจากจดน สงทจำเปนคอเครองมอ

การวนจฉย บทนจะกลาวถงเครองมอนซงถกสรางขนมาตามความตองการของบรษทท

ตองการรสถานะของตนเองบนเสนทางการพฒนาสการบญชแบบลน

ทบทวนเสนทางการพฒนา

เสนทางสการบญชแบบลนจะคขนานไปกบเสนทางของการผลตแบบลน ภาพ

ท 18.1 แสดงใหเหนความกาวหนาเปนขนสำหรบการผลตแบบลน

ภาพท 18.1 เสนทางการพฒนาการบญชแบบลน

เราไดอธบายขนตอนเหลานอยางละเอยดในบทท 2 และรายละเอยดของทง 3

ชวงเปนหวขอของบทกอนๆ แลว คำถามสำคญคอ:

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

396 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

1. สำหรบการเงนและการบญชแตละดาน เราอยทจดใด

2. จากจดนทเราอย เราตองการไปทจดใด

3. ขนตอนทตองดำเนนการเพอกาวจากจดทเราอยไปยงจดทเราตองการจะไป

มอะไรบาง

รปแบบดงกลาวชวยใหเรามแนวทางการวนจฉยทมแบบแผนในการพจารณา

คำถามเหลาน โดยวดวาแตละสวนของการบญชและการเงนอยทจดใดระหวางการ

จดการธรกจแบบดงเดมและการจดการธรกจแบบลน

ภาพรวมของเครองมอการวนจฉย

สงแรกทตองทำเมอจะเรมตนบนเสนทางของการบญชแบบลนคอการจดทำ

แผน เราตองการเขยนผงเสนทางทงหมดทจะกาวตามเสนทางการพฒนาสการจดการ

ธรกจแบบลน

การวเคราะหพนฐาน

การวนจฉย

การนำรองดวยเซลลลน

จดการตามสายธารคณคา

วสาหกจแบบลน

ภาพท 18.2 จดทำแผนดำเนนการสำหรบการบญชแบบลน

ดงทเราแสดงในภาพท 18.2 ขนแรกในการจดทำแผนการนคอการวเคราะห

พนฐานของจดทเราอย วธทดทสดในการหาขอมลนคอการใชเครองมอวนจฉยทครอบ

คลมทกดาน จากผลลพธของการวนจฉย เราอาจพบวาบรษทพรอมทจะกระโดดไปขาง

หนาแลวในบางดาน ขณะทจะตองเรมตงแตจดเรมตนในบางดาน แบบวนจฉยจะแบง

เสนทางการพฒนาออกเปน 4 ขน คอ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

399การวนจฉยการบญชแบบลน

ผานรายการบญชแรงงานและวสดหลายๆ ครงตามกระบวนการผลต มา

เปนการพงพากลไกควบคมดวยสายตา การมสนคาคงคลงคงทอยในระดบ

ตำ และมชวงเวลานำสนโดยการควบคมดวยการผลตแบบลน

การบญชการจดการ (Management Accounting) เปลยนจากการอง

ผลลพธ/ขอมลในอดตเพอวดผลและควบคมสมรรถนะ มาเปนการใชมาตร-

วดแบบคาดการณและองเหตและผล จากฝายมาสสายธารคณคา และจาก

ทองตนทนมาสการองคณคา

สนบสนนการแปลงสภาพสลน เปลยนจากมออาชพดานการเงนและ

รายงานการเงนจากการองทผลลพธ มาสผสนบสนนภายในของโครงการ

รเรมลนทนำทางโครงการปรบปรง ใหความรเรองความสญเปลาและ

ประโยชนของลน และใหขอมลในเวลาจรงททมปฏบตการนำไปดำเนนการได

✤

✤

ตารางท 18.4 การวนจฉยแตละดานของการบญชแบบลน

บญชเจาหนและการจดหา

บญชลกหน

การอนมตและการตกลงใหดำเนนการตอ

การปดบญชสนเดอน

ตนทนวสด

ตนทนแรงงานและโสหยการผลต

การตดตามสนคาคงคลง

การคดตนทนผลตภณฑ

การจดเรยงยทธศาสตรของบรษทใหสอดคลองกบเปาหมายของลน

มาตรวดสมรรถนะการปฏบตงาน

การจดทำงบประมาณและการวางแผน

การจดการความสามารถในการทำกำไรของผลตภณฑ

บทบาทของบคลากรการเงน

การปรบปรงอยางตอเนอง

การมอบอำนาจใหและการเรยนร

ประโยชนเชงการเงนของการเปลยนแปลงลน

องคกรสายธารคณคา

คณคาในมมมองของลกคาและการกำหนดตนทนเปาหมาย

การใหรางวลและการใหการยอมรบ

การบญชการเงน

การบญชการปฏบตการ

การบญชการจดการ

สนบสนนการแปลงสภาพสลน

การจดการธรกจ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

401การวนจฉยการบญชแบบลน

ภาพท 18.3 ภาพของผลลพธการวนจฉยโดยรวม

ตารางท 18.5 การกรอกแบบสอบถามวนจฉย

แบบสอบถามดานการบญชการควบคมและการวดผล

ขอแนะนำ1. อานสภาพองคกรทง 4 ลกษณะใหรอบคอบ ประโยคดานซายมอคอระดบ 1-2 ประโยคท 2 จะครอบคลมระดบ 3-4 ประโยคท 3 ครอบคลมระดบท 5-6 และประโยคดานขวามอคอระดบ 7-8 2. ประเมนลกษณะองคกรในสถานะปจจบนของคณเองอยางซอสตยตามประโยคทง 4 โดยทำเครองหมาย X (ทชอง 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8) บนตวเลขทสอถงสถานะปจจบนของคณไดอยางดทสด

ถาคณใชคอมพวเตอร เปลยนตวเลขทคณเลอกใหกลายเปน X ในแถว “ปจจบน” ถาคณทำการวเคราะหดวยมอ ใหเขยนตวเลขทสอดคลองกบตวเลอกของคณในชอง “ปจจบน” ทางดานขวามอ

3. เลอกวาคณตองการใหองคกรกาวไปถงจดใดในอนาคตทคาดการณไวอยางสมเหตสมผล โดยการทำ เครองหมาย O บนเกณฑ (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8) เปาหมายนควรจะนาทาทาย แตกสามารถเปนไปไดจรง

ถาคณใชคอมพวเตอร เปลยนตวเลขทคณเลอกใหกลายเปน O ในแถว “อนาคต” ถาคณทำการวเคราะหดวยมอ ใหเขยนตวเลขทสอดคลองกบตวเลอกของคณในชอง “อนาคต” ทางดานขวามอ

เพอใหเหนภาพ แผนผงดงตอไปนแสดงตวอยางการตอบโดยทวไปทใชได:

ปจจบน 1 2 X 4 5 6 7 8

อนาคต 1 2 3 4 O 6 7 8

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

403ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ

บทท 19

ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ

ในบทท 3 และ 8 เราไดอธบายถงมาตรวดหรอการวดผลชดหนงเพอใชเปน

ชดเรมตนสำหรบผผลตแบบลน เราไดนำเสนอมาตรวดเหลานในระดบเซลล สายธาร

คณคา และระดบโรงงานในรปของตวอยางมาตรวดประเภททสนบสนนเปาหมายลน

และทบรษทแบบลนเปนจำนวนมากพบวามาตรวดเหลานเปนประโยชนในการรกษา

โครงการลนของตน เราไมอาจกลาวอางไดวามาตรวดเหลานเปนมาตรวดทดทสด หรอ

เปนมาตรวดประเภทเดยวทใชได ชอวา “ชดเรมตน” สอวาบรษทจะดดแปลงมาตรวด

เพอเหมาะสมกบสถานการณเฉพาะของตน ในบทนเราจะพฒนาวธการและเหตผลใน

การปรบแตงมาตรวดเหลาน

บทนจะเนนไปทหวขอทวๆ ไปดงตอไปน:

โครงสรางของการวดผลสมรรถนะ

การสรางมาตรวดสมรรถนะชดเรมตน

ขนตอนการพฒนามาตรวดสมรรถนะในบรษทของคณ

โครงสรางของมาตรวดสมรรถนะ

ดงทเราไดยำหลายครงแลววา กระบวนการวดผลและควบคมแบบดงเดมไม

สามารถใชการในสภาพแวดลอมแบบลนได เพอจะคนหาวาควรวดผลอะไร เราตองคด

พจารณาเกยวกบกระบวนการวดผลและควบคม โดยนยามคณลกษณะของมาตรวดทด

และพฒนาหลกการชดหนงทสามารถแปลงมาเปนโครงสรางได จากนนจงสามารถนำ

โครงสรางนไปใชไดกบทกสถานการณ หวขอสวนนจะวางโครงสรางนออกมา

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

404 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

คำถามสำคญเกยวกบการวดผลและการควบคม

เพอจะใหเปนประโยชน โครงสรางของเราตองสนบสนนการตอบคำถาม

ดงตอไปน ทไดเขยนเปนรายการไวในภาพท 19.1

คำถามมดงน:

จะวดผลอะไร

จะวดผลถเพยงใด

จะควบคมอยางไร

✤

✤

✤

คำถามหลก

จะวดผลอะไร

จะวดผลถเพยงใด

จะควบคมอยางไร

- เปาหมายเชงยทธศาสตร เปาหมายของสายธารคณคา และของเซลล

- ปจจยขบเคลอนสมรรถนะ

- ความเรวของการเปลยนแปลง

- เวลาการตอบสนองของระบบตอการเปลยนแปลง

- ความจำเปนของการตอบสนองอยางรวดเรว

- เวลาการตอบสนองของระบบตอการเปลยนแปลง

ภาพท 19.1 คำถามหลกเกยวกบการวดผลและการควบคม

จะวดผลอะไร

จำเปนตองใชมาตรวดตดตามสมรรถนะของระบบทสมพนธกบสงทคาดหวง

ดงนน เราสามารถระบกฎทวไปไดวาจดประสงคของมาตรวดคอการตดตามสมรรถนะ

โดยเปรยบเทยบกบเปาหมายทไดกำหนดไวอยางเฉพาะเจาะจงสำหรบระบบนน เปา-

หมายควรจะระบผลลพธทเฉพาะเจาะจงและกรอบเวลาทตองการ ตวอยางของเปา-

หมายแบบดงกลาว คอ “ฉนวางแผนจะลดนำหนก 10 ปอนดภายใน 2 เดอน” นเปนเปา-

หมายทดเพราะมนระบอยางเฉพาะเจาะจงวาจะตองบรรลสงใดและเมอใด นอกจากนน

เรายงสามารถระบเปาหมายรอง เชน “ลด 5 ปอนดใน 1 เดอน” หรอ “ลด 1.25 ปอนด

กอนสนสปดาห” และอนๆ มาตรวดจะแสดงขอบเขตของเปาหมายทไดบรรลแลว คอ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

405ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ

ถาบอกวาจะตองทำอะไร และทำใหเสรจภายในเวลาใด เรากสามารถสรางมาตรวดเพอ

พจารณาวาเราไดบรรลเปาหมายนนหรอไม

องคกรแบบลนจะดำเนนการในรปของทม และจะไมดำเนนการเปนรายบคคล

มาตรวดของเราควรเนนไปทความสำเรจของทมในการบรรลเปาหมายเหลาน ทมท

เกยวของกนซงประกอบกนเปนองคกรแบบลนคอสายธารคณคาและเซลล อยางไร

กตาม เรายงไมไดนยามสงทควรจะวดผลอยางเตมท เพราะเรายงไมไดนยามสงทองคกร

พยายามจะบรรล เปาหมายเหลานจะถกกำหนดในยทธศาสตรของวสาหกจทโครงสราง

แบบลนกำลงทำงานอย ยทธศาสตรจะกำกบทศทางขององคกร มนจะนยามเปาหมาย

และมาตรวดระดบรองทงหมด ยกตวอยางเชน ยทธศาสตรอาจนยามการเตบโตของ

ยอดขายและสวนแบงตลาดในปทกำลงจะมาถงจากการขายผลตภณฑใหมใหลกคา

กลมเดม จากนน ยทธศาสตรนกจะนยามเปาหมายของสายธารคณคาแตละสายและ

เซลลแตละเซลลในบรษทนน

อยางไรกตาม เพอจะใหบรรลเปาหมาย การทำเพยงแคตดตามผลลพธทบรรล

เพยงอยางเดยวคงไมพอเพยง ทกทมจะตองประสบความสำเรจตามเปาหมายของ

ตนเอง ถาจะใหบรรลยทธศาสตรโดยรวม เหมอนเชนในกองทพ ทกๆ หนวยรบจะตอง

บรรลเปาหมายของตนเพอจะใหภารกจโดยรวมประสบความสำเรจ เมอยกตวอยางตอ

จากกรณการลดนำหนก ถาเราอยากใหแนใจไดวาจะลดนำหนกได 10 ปอนดภายใน 2

เดอนจรงๆ เรากจำเปนตองนยามสงทจะตองเกดขนเพอทำใหสามารถลดนำหนกไดจรงๆ

ผลลพธทไดคอสงทเราเรยกวาปจจยขบเคลอนสมรรถนะ ในกรณนปจจยทขบเคลอน

การลดนำหนกคอจำนวนแคลลอรทรบเขา หกลบกบปรมาณแคลลอรทเผาผลาญได

ผลลพธความแตกตางทไดจะกำหนดปรมาณและความรวดเรวของการลดนำหนก และ

ปจจยวกฤตสความสำเรจ คอ การลดอาหารและการออกกำลงกาย ถาผมตองการจะ

ลด 10 ปอนด ผมจะตองบงคบวนยในตารางเวลาประจำวนของผมใหเพยงพอทจะบรรล

เปาหมายการลดนำหนกได ยกตวอยางเชน ผมอาจตดสนใจวาโครงการลดนำหนกนน

หมายถงการวง 3 ไมลตอวนบนเครองวง และจำกดอาหารท 1,500 แคลลอรตอวน สง

เหลานถกเรยกวาปจจยวกฤตสความสำเรจ ซงเปนสงทขบเคลอนความสำเรจตามเปา-

หมายการลดนำหนกของผม และตองวดผลนเปนประจำ ซงสำหรบกรณตวอยางนคอ

วดผลทกวน เพอใหแนใจไดวาเปาหมายโดยรวมจะบรรลผล ดงนน เราจะตองวดทง

ผลลพธ (การลดนำหนก) และปจจยทขบเคลอนผลลพธนน หรอสาเหตททำใหนำหนก

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

406 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ลดลงได ถาเราตองการยำใหแนใจไดวาบรรลเปาหมายแลว ในกรณน เราสามารถ

ตรวจสอบนำหนกของเราไดทกสปดาหเพอตอบคำถามวา ความคบหนาของเราเปน

อยางไร เราวดผลการออกกำลงกายและปรมาณแคลลอรทกๆ วน คอ วนนเราไดวง 3

กโลเมตรหรอไม เราบรโภคมากกวา 1,500 แคลลอรหรอไม จากนน ถาเราเหนวาเรา

ไมไดอยบนเสนทางทจะบรรลเปาหมายของเรา เราสามารถเปลยนแปลงโครงการของ

เราได กลาวคอ อาจออกกำลงกายเพมขน บรโภคแคลลอรลดลง หรอทงค

ภาพท 19.2 แสดงสงทเราไดอธบายไวขางตนใหเหนอยางชดเจน นนคอ กระบวน-

การวดผลทเปนเหตและผลทนยามทงมาตรวดของผลลพธทตองการ และสาเหตหรอตวช

วดของผลลพธเหลานน

ปจจยนำเขา ผลลพธกระบวนการ

การควบคม/สาเหต

ภาพท 19.2 การวดผลและการควบคมทเปนเหตและผล

ตอนนเราจะหนมาพจารณาคำถามสำคญขอท 2 คอ จะวดผลถเพยงใด

จะวดผลถเพยงใด

เพอจะจดการกบประเดนน เราตองกลบไปอางองรปท 19.2 ความถของการ

วดผลจะพจารณาไดจากคณลกษณะของกระบวนการทเราตองการควบคมและเปา-

หมายตามคณลกษณะเหลานน ยกตวอยางเชน ถาเราตองการควบคมคณภาพของ

หนวยผลตภณฑทผลตจากกระบวนการผลตโดยมคาเผออยในกรอบทแคบมาก เราก

ตองตดตามหนวยทผลตใหมมาตรฐานตามเปาหมายบอยมากๆ อาจเปนทกๆ วนาท

และจากนนกปรบการควมคมการผลตเพอรกษาคณภาพไวภายในขอกำหนดนนๆ ใน

ทางกลบกน ถาเปาหมายของเราคอการบงชความมประสทธผลของระบบโดยรวมเพอ

เปนพนฐานในการบงชสาเหตรากเหงาของปญหาและเรมตนการเปลยนแปลงโครงสราง

การตดตามวดผลในชวงระยะเวลาทยาวนานกวานนอาจเหมาะสมกวา เชน ทก 1

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

412 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ภาพ

ท 1

9.6

การพ

ฒน

าชดม

าตรว

ดเรม

ตนสำ

หรบ

สายธ

ารคณ

คากา

รผลต

ทวๆ

ไป

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

413ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ

ทจรงแลว แผนผงนถกสรางขนมาในบรษทจรงๆ โปรดสงเกตวา ไมใชเรอง

แปลกทมาตรวดและปจจยวกฤตสความสำเรจจะเชอมโยงกบมากกวา 1 เปาหมาย/

มาตรวด ผงการเชอมโยงทคณสรางขนมาสำหรบบรษทของคณนาจะมลกษณะคลาย

กบภาพท 19.6 ในเรองน

ชดของมาตรวดทเปนผลลพธ

ผงการเชอมโยงมผลลพธเปนชดมาตรวดเรมตนซงแสดงในภาพท 19.7 เพอ

การอธบายเรองน ในภาพท 19.7 เราจะแสดงเฉพาะมาตรวดหลก รายการของมาตรวด

หลกและมาตรวดรองทครบถวนถกอธบายไวอยางครบถวนแลวในบทท 3 และ 8

ภาพท 19.7 ชดมาตรวดเบองตนสำหรบการผลตแบบลน

ขนตอนการสรางมาตรวดสมรรถนะในบรษทของคณเอง

หวขอสวนนจะแสดงขนตอนการสรางชดมาตรวดเบองตนสำหรบบรษทของคณ

วธการนใชไดกบทกบรษทในทกอตสาหกรรม ทง 11 ขนตอนแสดงอยในตารางท 19.1

เราจะอธบายแตละขนตอนในหวขอสวนทเหลอของบทน

ประเดนเชงยทธศาสตร

มาตรวดเชงยทธศาสตร

มาตรวดสายธารคณคามาตรวดเซลล/กระบวนการ

- เพมกระแสเงนสด

- เพมยอดขายและ

สวนแบงตลาด

- วฒนธรรมแหงการ

ปรบปรงอยาง

ตอเนอง

- การเตบโตของยอดขาย

- EBITDA

- จำนวนวนของสนคา

คงคลง

- การจดสงตรงเวลา

- ความพงพอใจของ

ลกคา

- ยอดขายตอพนกงาน

- ยอดขายตอคน

- การจดสงตรงเวลา

- เวลาจากทารบถงทาสง

- การผลตไดตามคณภาพ

ตงแตครงแรก

- ตนทนเฉลยตอหนวย

- จำนวนวนของลกหน

คงคาง

- การผลตในแตละ

ชวโมงของวน

- WIP ตอ SWIP

- การผลตไดตามคณภาพ

ตงแตครงแรก

- ความมประสทธผลของ

อปกรณปฏบตการ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

414 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

แมแบบซงแสดงในตารางท 19.2 ใชการไดดมากกบบรษทแบบลน คณสามารถ

นำไปขยายเพอตดฝาผนงเพอเปนเอกสารใชงานสำหรบทมงานได

เราจะมาพจารณาแตละขนตอน เราไดแบงขนตอนออกเปน 3 สวน ตามท

จดการกบยทธศาสตร กบสายธารคณคา และกบเซลล

ตารางท 19.1 ขนตอนการพฒนาชดมาตรวดสมรรถนะสำหรบบรษทของคณ

1. นยามยทธศาสตรธรกจ

2. นยามเปาหมายและวตถประสงคเชงยทธศาสตรของบรษท

3. นยามสายธารคณคา

4. นยามเปาหมายเชงยทธศาสตรทเกยวของกบสายธารคณคา

5. สงทเราตองทำไดดเพอจะบรรลเปาหมายสายธารคณคาเหลาน

6. นยามเปาหมายของสายธารคณคา

7. นยามมาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา

8. พจารณามาตรวดสมรรถนะเหลานเทยบกบมาตรวดทใชงานอยในปจจบน

9. ปจจยวกฤตสความสำเรจ (CSF) ในระดบเซลลและกระบวนการ

10. เปาหมายและจดมงหมายของเซลลและกระบวนการ

11. มาตรวดของเซลลและกระบวนการ

12. พจารณามาตรวดสมรรถนะเหลานเทยบกบมาตรวดทใชงานอยในปจจบน

ตารางท 19.2 แมแบบของผงการเชอมโยง

สายธารคณคา

เปาหมายเชง

ยทธศาสตร

CSF ของ

สายธารคณคา

เปาหมายของ

สายธารคณคา

มาตรวดของ

สายธารคณคา

CSF ของเซลล/

กระบวนการ

เปาหมายของเซลล/

กระบวนการ

มาตรวดของเซลล/

กระบวนการ

ยทธศาสตรทชดเจน

ขนแรกคอการทำใหยทธศาสตรของบรษทชดเจน บางบรษทมยทธศาสตรธรกจ

ทนยามไวอยางชดเจนและสอดคลองเปนอยางด บางบรษทสอเปาหมายของตวเองได

แยมาก โดยตอบคำถามอยางเชน:

พวกเขาวางแผนทจะเตบโตอยางไร - ผลตภณฑใด ตลาดใด

เปาหมายเชงการเงนทเฉพาะเจาะจงสำหรบการขาย กระแสเงนสด และ

รายไดเปนอยางไร

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

419ผงเชอมโยงการวดผลสมรรถนะ

ใครจะเปนผรบผดชอบการรวบรวมขอมลและรายงานผลลพธ

สดทาย ควรจะพจารณาและปรบปรงแผนผงการเชอมโยงเปนระยะๆ โดย

เฉพาะเมอยทธศาสตรธรกจมการเปลยนแปลง

บทสรป

บทนไดนำเสนอโครงสรางการวดผลสมรรถนะทแสดงถงการเปลยนจดสนใจ

จากมาตรวดแบบดงเดม (คอ จากผลลพธในอดต) มาเปนแนวทางทเปนเหตเปนผลท

องผลในอนาคต จากนน เราไดนำเสนอโครงสรางนโดยการแสดงใหเหนวาจะใชงาน

อยางไรในการพฒนาชดมาตรวดเบองตนดงทไดอธบายไวในบทท 3 และ 8 ของหนงสอ

เลมน ทายทสด เราไดนำเสนอกระบวนการแบบทละขนตอนสำหรบการพฒนามาตรวด

ชดหนงขนมาสำหรบบรษทของคณโดยเฉพาะ

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

421ตารางเสนทางการพฒนา

ในการยกเลกธรกรรม

บทท 20

ตารางเสนทางการพฒนา

ในการยกเลกธรกรรม

ในบทท 5, 6, 11 และ 13 เราไดอธบายวาจะยกเลกธรกรรมออกจากกระบวน-

การธรกจของบรษทแบบลนไดอยางไร ธรกรรมทกประเภทลวนเปนความสญเปลา

กนเวลา และการกำจดมนไปอยางไมผอนปรนเปนสงทสำคญมากสำหรบการบญชแบบ

ลน โดยเฉพาะอยางยงในตอนตน อยางไรกตาม ธรกรรมนนมประโยชนเมอนำมาใชใน

การบญชแบบลน เราใชระบบตดตามทตดตามจากธรกรรมเพอรกษาการควบคมเชง

ปฏบตการและการเงนขององคกร เมอกระบวนการเหลานไมมเสถยรภาพและมแนวโนม

วาจะอยนอกเหนอการควบคม

เราไมไดสงเสรมใหยกเลกธรกรรมดวยความบาบนเพยงเพราะวามนเปนความ

สญเปลาแตอยางเดยว ธรกรรมควรจะถกยกเลกออกไปเมอหมดความจำเปนแลว

เทานน การเปลยนแปลงและการปรบปรงหลงจากทไดนำการผลตแบบลนมาใชงานจะ

ทำใหกระบวนการของบรษทอยภายใตการควบคม วธการ เชน รอบเวลาสนๆ การดง

ดวย Kanban มาตรวดสมรรถนะของเซลล มาตรวดสมรรถนะของสายธารคณคา และ

การจดการดวยสายตา ลวนทำงานรวมกนเพอทำใหกระบวนการอยภายใตการควบคม

เมอกระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม ความจำเปนของธรกรรมกหมดไป เมอถง

จดนจงยกเลกธรกรรมออกไปได

ในบทท 5 เราไดกลาวถงสถานการณทสามารถกำจดธรกรรมได โดยการนำ

แนวทางทตงคำถามวาจะตองคงอะไรไวเพอใหแนใจไดวาจะควบคมกระบวนการเหลาน

ไดเปนอยางด หรอควบคมไดดขน เพอจะยกเลกธรกรรมตางๆ ออกไป เราตองตดสนใจ

วาจะคงเหลออะไรไวในกระบวนการปจจบนของเราบางเพอแสดงใหเหนวาธรกรรม

เหลานนหมดความจำเปนไปแลว ตารางเสนทางการพฒนาในการยกเลกธรกรรมถก

ออกแบบมาเพอตอบคำถามเหลานลวงหนากอนทจะทำการเปลยนแปลง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

424 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ภาพ

ท 2

0.1

ตาร

างเส

นท

างกา

รพฒ

นาใ

นกา

รยกเ

ลกธร

กรรม

หน

าท 1

ประ

เภท

การเ

รมตน

กบลน

มกา

รนำร

องลน

การผ

ลตแบ

บลน

การจ

ดการ

สายธ

ารคณ

คาแบ

บลน

วสาห

กจลน

รอบ

เวลา

- 6-

12 เด

อน-

เพงเ

รมตน

เขาใ

จเกย

วกบแ

นวคด

เร

องลน

- ขน

าดชด

มขนา

ดเลก

ลง

- 4-

6 เด

อน-

มการ

วาดแ

ผนผง

สายธ

ารคณ

คา

แลว

- เร

มสรา

งการ

ไหลใ

นเซล

ลนำร

อง-

คอขว

ดลดล

ง

- 2-

3 เด

อน-

การผ

ลตทง

หมดเ

ชอมโ

ยงกน

เปน

ก

ารไห

ลทสม

ดล-

มระบ

บดงพ

รอมใ

ชงาน

- ผล

ตตาม

Tak

t Tim

e ขอ

งลกค

า

- 1-

2 เด

อน-

เซลล

ยงคง

ลดรอ

บเวล

าตอไ

ปอก

- กา

รผลต

ทงหม

ดเชอ

มโยง

กบ

Ta

kt T

ime

ของล

กคา

- 2

สปดา

ห-

ผจดส

งวตถ

ดบเช

อมโย

งเขา

กบ

Ta

kt T

ime

ของล

กคา

- กา

รบรก

ารลก

คาอย

ทระด

บ 10

0%

ระดบ

สนคา

คงคล

ง-

5 รอ

บ –

48 ว

น-

มสนค

าคงค

ลงขอ

งวถด

บ W

IP แ

ละ

สนค

าสำเ

รจรป

อยใน

ระดบ

สง-

แมวา

สนคา

คงคล

งจะส

ง แต

กไมใ

ช

สนค

าทลก

คาตอ

งการ

- 15

รอบ

– 1

6 วน

- ใช

Kan

ban

- ใช

ซเปอ

รมาร

เกตแ

ละชอ

ง FI

FO

- ใช

Kan

ban

ดงจา

กสวน

ภายใ

น

ทกส

วน-

ระบบ

ควบค

มดวย

สายต

า-

ไมใช

ซเปอ

รมาร

เกต

- มร

ะดบส

นคาค

งคลง

ณ จ

ด

ใชงา

นสมำ

เสมอ

- 24

รอบ

– 1

0 วน

- ดง

ตาม

Kanb

an จ

ากลก

คา-

48 ร

อบ -

5 ว

น-

ผจดส

งวตถ

ดบใช

การข

นสงแ

บบ

วงว

น (M

ilk-ru

n) แ

ละตด

ตามร

ะดบ

ส

นคาค

งคลง

- สน

คาคง

คลงท

งหมด

อยทจ

ดใชง

าน

Kanb

an

และก

ารดง

- M

RP-

ระบบ

ผลก

- ไม

มหรอ

มการ

ดงดว

ย Ka

nban

นอ

ยมาก

- เร

มตนใ

ช Ka

nban

ในเ

ซลล

- ใช

Kan

ban

กบผจ

ดสงว

ตถดบ

บ

างรา

ย-

ใชระ

บบดง

ในเซ

ลลนำ

รอง

- คอ

ขวดใ

นการ

ดงลด

ลง

- ระ

บบดง

ในทก

สวนข

ององ

คกร

- ใช

ระบบ

ดงกบ

ผจดส

งวตถ

ดบ

ทกร

าย-

ไมมก

ารผล

ตงาน

เปนช

ดอกต

อไป

- กา

รไหล

แบบท

ละชน

หรอร

ะบบ

ทเ

ทยบเ

ทา-

ดงดว

ย Ka

nban

จาก

ลกคา

- ม

Kanb

an ท

วองค

กร-

มระด

บการ

ผลตค

งท

- ใช

Kan

ban

กบผจ

ดสงว

ตถดบ

- ลก

คาดง

ไปจา

กเรา

- กา

รไหล

แบบท

ละชน

หรอร

ะบบท

เทยบ

เทา

- กา

รจดส

งถงโ

ดยตร

งถงเ

ซลลข

อง

ลกคา

- Ka

nban

จาก

ลกคา

ไปจน

ถงผจ

ดสง

วต

ถดบ

งาน

ทเป

นม

าตรฐ

าน-

ใชใบ

สงงา

น (W

I) แล

ะเสน

ทางก

าร

ทำง

านเพ

อคดต

นทนม

าตรฐ

าน-

ใชงา

นทเป

นมาต

รฐาน

- เร

มตน

5ส-

สายก

ารผล

ตสมด

ลกน

- เร

มกำจ

ดการ

ประก

อบยอ

ย

- คำ

สงงา

นแบบ

ภาพ

- งา

นมาต

รฐาน

ในทก

เซลล

-

พนกง

านได

รบกา

รฝกอ

บรมข

าม

สาย

งาน

- ไร

กระด

าษ-

งานม

าตรฐ

านทว

สายธ

ารคณ

คา

โดยร

วมถง

สวนท

ไมเก

ยวขอ

งกบ

กา

รผลต

ดวย

- ทม

ลนเป

นผตด

ตามส

มรรถ

นะ

- ระ

บบจด

การด

วยสา

ยตา

- กา

รปรบ

ปรงแ

บบตอ

เนอง

- สม

ดลสา

ยการ

ผลตต

าม T

akt T

ime

ขอ

งลกค

า

คณภ

าพขอ

งผจ

ดสงว

ตถดบ

- มผ

จดสง

วตถด

บหลา

ยราย

แตไ

ด

รบกา

รรบร

องเพ

ยงไม

กราย

- ไม

มระบ

บวดผ

ล-

การจ

ดสงข

องผจ

ดสงว

ตถดบ

เกด

ปญ

หาอย

บอยๆ

- ฝา

ยรบเ

ขาตร

วจสอ

บวสด

เกอบ

ทง

หมดท

เขาม

า-

ฝายต

รวจส

อบพบ

วาคณ

ภาพข

อง

ผจดส

งวตถ

ดบไม

แนนอ

น

- ได

ระบผ

จดสง

วตถด

บราย

หลกแ

ลว-

ลดจำ

นวนผ

จดสง

วตถด

บแลว

- ได

มโคร

งการ

รบรอ

งผจด

สงวต

ถดบ

- มผ

จดสง

วตถด

บบาง

รายท

ไดรบ

ก

ารรบ

รอง

- ไม

ตรวจ

สอบก

ารรบ

เขาจ

ากผจ

ดสง

วต

ถดบท

ผานก

ารรบ

รองอ

กตอไ

ป

- ผจ

ดสงว

ตถดบ

รายห

ลกทก

ราย

ได

รบกา

รรบร

อง-

ผจดส

งวตถ

ดบทผ

านกา

รรบร

องจด

ส

งโดย

ตรงไ

ปทจด

ใชงา

นได

99.5

%-

จดสง

บอยๆ

โดยใ

ช Ka

nban

- วด

ผลวา

ผจดส

งวตถ

ดบมห

นาท

ร

บผดช

อบคณ

ภาพ

- ผจ

ดสงว

ตถดบ

ทกรา

ยทผา

นการ

รบ

รอง

จดกา

รกบป

ระเด

นดาน

คณภา

พ-

จดกา

รสนค

าคงค

ลงโด

ยสาย

ธาร

ค

ณคา

- เป

ลยนแ

ปลงส

Six

Sig

ma

- จด

สงวส

ดโดย

ตรงไ

ปทจด

ใชงา

น-

ผจดส

งวตถ

ดบทไ

ดรบร

องเป

นบรษ

ท

ลนด

วยเช

นกน

- ผจ

ดสงว

ตถดบ

สวนใ

หญ ห

รอ

ทงห

มดผา

นการ

รบรอ

ง

- Si

x Si

gma

- ลก

คามส

วนรว

มในเ

รองค

ณภา

พ

ของ

ผจดส

งวตถ

ดบ-

ผจดส

งวตถ

ดบทก

รายเ

ปนลน

- ผจ

ดสงว

ตถดบ

ทกรา

ยผาน

การ

รบ

รอง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

427ตารางเสนทางการพฒนา

ในการยกเลกธรกรรม

ภาพ

ท 2

0.3

ตาร

างเส

นท

างกา

รพฒ

นาใ

นกา

รกำจ

ดธรก

รรม

หน

าท 3

ประ

เภท

การเ

รมตน

กบลน

มกา

รนำร

องลน

การผ

ลตแบ

บลน

การจ

ดการ

สายธ

ารคณ

คาแบ

บลน

วสาห

กจลน

กำจด

การ

รายง

านแร

งงาน

- เน

องจา

กแรง

งานเ

ปน %

สวน

เล

กนอย

ของต

นทนผ

ลตภณ

ฑทง

หมด

จง

มการ

พจาร

ณาแ

บบยอ

นกลบ

อยบา

ง

สวน

และ/

หรอก

ารกำ

จดกา

รราย

งาน

ด

านแร

งงาน

- หล

ายๆ

หนวย

ยงใช

การร

ายงา

น

แรง

งานโ

ดยละ

เอยด

- มก

ารพจ

ารณ

าแรง

งานแ

บบยอ

น

กลบอ

ยบาง

สวน

- เร

มเลก

ใชบน

ทกแร

งงาน

โด

ยละเ

อยดไ

ปบาง

แลว

- เพ

อวตถ

ประส

งคใน

การช

ำระเ

งน

ใหใ

ชแรง

งานท

เปนเ

งนเด

อนหร

อ

ใชร

ายงา

นการ

ยกเว

นการ

ไมทำ

งาน

แ

ทนกา

รบนท

กการ

ทำงา

นเปน

ร

ายชว

โมง

- เพ

อวตถ

ประส

งคดา

นตนท

น ตน

ทน

แรง

งานท

งหมด

(ทาง

ตรงแ

ละ

ทาง

ออม)

จะถ

กนำไ

ปคดก

บเซล

ล

- รา

ยงาน

ขอยก

เวนล

ดลงน

อยทส

ด

เหลอ

เพยง

ทำตา

มกฎห

มายแ

รงงา

น-

แรงง

านทร

บเงน

เดอน

แบบไ

มม

ข

อยกเ

วน

กำจด

การ

ตดตา

มกา

รผลต

และ

สนคา

คงคล

ง

- ยง

คดตน

ทนวส

ดบาง

สวนแ

บบยอ

น

กลบ

- ยง

ดำเน

นการ

MRP

- ยง

นบแบ

บวนร

อบสำ

หรบป

ญหา

สน

คาคง

คลง

- ยก

เลกก

ารรบ

ตวเบ

กสนค

าคงค

ลง

และก

ารเค

ลอนท

ทเกย

วของ

โดย

กา

รสแก

นชนส

วนเม

อรบเ

ขา

(ผ

จดสง

วตถด

บจะใ

ชบาร

โคด)

- สร

างแผ

นการ

สำหร

บกระ

บวนก

าร

K

anba

n

- ระ

บบดง

เตมร

ะบบ

- รา

ยงาน

เฉพา

ะการ

ทงเป

นของ

เสย

- ให

ผจดส

งวตถ

ดบจด

การส

นคาค

งคลง

- สน

คาคง

คลงท

ใชงา

นไดห

ลากห

ลาย

แล

ะมมล

คาตำ

ถกคด

เปนค

าใชจ

าย

เมอจ

ดซอ

- สน

คาคง

คลงล

ดตำส

ด-

ยกเล

กการ

นบแบ

บวนร

อบ-

ไมมธ

รกรร

มในห

องจด

เกบส

นคาค

งคลง

- สน

คาคง

คลงถ

กจดส

งไปย

งจดท

ใชงา

น

- ระ

บบดง

ทสมบ

รณแบ

บจาก

ลกคา

ไป

จนถง

ผจดส

งวตถ

ดบ-

ทกอย

างเป

นตนท

นประ

จำงว

ด

กำจด

การ

รองข

อ คำ

สงซอ

กา

รรบ

เขา

และ

บญ

ชเจา

หน

- มค

ำสงซ

อแบบ

ครอบ

คลมช

วงเว

ลา

โดยม

กำหน

ดตาร

างเว

ลา-

นำ E

RS ม

าใชง

านเพ

อกำจ

ดใบแ

จง

หนแ

ละกา

รเปร

ยบเท

ยบกน

3 ท

าง-

นำ P

Car

d มา

ใชกบ

การจ

ดซอส

วนท

ไม

ใชสน

คาคง

คลงท

มมลค

าตำ

- นำ

การจ

ดซอแ

บบ E

DI ม

าใชง

าน-

สราง

ขอตก

ลงใน

ระยะ

ยาว

- ยก

เลกค

ำสงซ

อบาง

สวนด

วยระ

บบ

ดง

- ชำ

ระเง

นโดย

อตโน

มต ไม

มการ

ทำ

ใบแ

จงหน

และเ

ปรยบ

เทยบ

กน

3

ทาง

- ยก

เลกก

ารออ

กใบส

งซอบ

างสว

น

โดยก

ารใช

ระบบ

Kan

ban

- ไม

ใชใบ

แจงห

นรบเ

ขาอก

ตอไป

- กา

รจดซ

อผาน

ทางอ

นเทอ

รเนต

- กา

รรบร

องโด

ยอตโ

นมตเ

พมขน

ใน

ฐาน

ะของ

ผจดส

งวตถ

ดบแล

ะมกา

ร

ปลอ

ยงาน

ประจ

ำเดอ

นลดล

ง-

ขยาย

ผลกา

รจดซ

อผาน

อนเท

อรเน

ต

- คด

สนคา

คงคล

งแบบ

ยอนก

ลบแล

ะ

ชำร

ะเงน

ตามก

ารพจ

ารณ

าแบบ

ย

อนกล

บ-

ยกเล

กหนา

ทฝาย

รบเข

า-

ไมมค

ำสงซ

อเพร

าะใช

ระบบ

ดงอย

าง

สมบ

รณแบ

บ-

เพมก

ารใช

P C

ard

กบชน

สวนใ

น

สนค

าคงค

ลง (ม

ลคาต

ำ)-

ใหผจ

ดสงว

ตถดบ

เปนผ

จดกา

ร

สนค

าคงค

ลง-

เรมใ

ชคำส

งซอแ

บบคร

อบคล

มชวง

เว

ลา...

.

- เร

มใชค

ำสงซ

อแบบ

ครอบ

คลมช

วง

เวลา

กบชน

สวนแ

ตละห

มายเ

ลขโด

ย

มกา

รพจา

รณาร

าคาเ

ปนรา

ยป

- กล

มจดซ

อ กล

มวศว

กรรม

และ

กลม

บ

ญชล

วนเป

นสวน

หนงข

อง

สาย

ธารค

ณคา

- ชำ

ระเง

นตาม

การร

บเขา

(ไมม

ใบแ

จงหน

)

- กำ

จดหน

าทฝา

ยบญ

ชเจา

หนเพ

ราะ

จ

ำนวน

เชคท

ตองต

ดมจำ

กด-

กำจด

การร

บเขา

โดยใ

หผจด

สง

วตถ

ดบจด

สงโด

ยตรง

ถงจด

ใชงา

น-

ฝากส

นคาค

งคลง

ทจดใ

ชงาน

- ไม

มการ

คดตน

ทนยอ

นกลบ

“มงส

การจ

ดการ

สายธ

ารคณ

คาแบ

บลน

”

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

429ตารางเสนทางการพฒนา

ในการยกเลกธรกรรม

ภาพ

ท 2

0.4

แผน

ผงกร

ะบวน

การเ

พอแ

สดงร

ายกา

รธรก

รรม

แผน

ผงธร

กรรม

ของก

ารบ

ญชส

ายธา

รคณ

คา P

ro-B

o

จดซอ

ผจดส

ง

วตถด

บรบ

เขา

บญ

ชเจา

หน

วต

ถดบ

ขนท

1

ผลต

ขนท

2

แกไข

งาน

ขนท

3

ประ

กอบ

สนคา

คงคล

งขอ

งสน

คาสำ

เรจร

ป

ควบ

คม

การผ

ลตลก

คา

ประ

มาณ

ๆ 3

0 ธร

กรรม

ตองา

นแต

ละชด

คำสง

ซอแบ

บคร

อบคล

มชว

งเวล

า

สงไป

คำสง

ซอจด

สง

รบเข

า“ไ

มมกา

รตร

วจสอ

บ”

ยอมร

บ

ปฏเส

ธชำ

ระเง

น

รบเข

าเปน

วตถด

บ

ปลอย

ใบสง

งาน

1 ใบ

(ชด)

2 ใบ

(เครอ

งจกร

)

5 ใบ

(ตรว

จสอบ

)

ปรบป

รงใบ

สงงา

น

ปลอย

pr

o-bo

ใบสง

งาน

1 ใบ

(ชด)

2 ใบ

(ประ

กอบ)

3 ใบ

(ปรบ

แตง)

4 ใบ

(ตรว

จสอบ

)

5 ใบ

(บรร

จ)

ชดกา

รจด

สง

จดสง

Y

N

คลง

อปสง

ค

N

Y

N

Y

พจาร

ณาเ

ทยบ

3 ทา

งระห

วาง

ใบรบ

สนคา

ใบสง

ซอ แ

ละใบ

แจงห

น

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

431ตารางเสนทางการพฒนา

ในการยกเลกธรกรรม

ธรกรรมทจำเปนตองใชเพอใหกระบวนการของพวกเขาเองบรรลผลและตองตกใจเมอ

เหนความสญเปลานปรากฏตอหนาตอตาตนเอง

แผนผงกระบวนการเหลานสามารถแสดงวธการกำจดธรกรรมเหลานดวยภาพ

ภาพท 20.5 แสดงถงขนแรกของการยกเลกธรกรรมสำหรบผลตภณฑ Pro-Bo

บทสรป

ตารางเสนทางการพฒนาในการยกเลกธรกรรมชวยใหทมการบญชแบบลน

พฒนาแผนการดำเนนการในการกำจดธรกรรมได ทมงานจะเขยนตารางทแสดงขนตอน

ทงหมดในเสนทางการพฒนาการผลตแบบลน จากนน พวกเขาจะเพมวธการยกเลก

ธรกรรมหลกๆ ซงสามารถนำมาใชไดกบแตละขนของเสนทางการพฒนาลงไปในตารางน

จากนน ทมงานสามารถสรางแผนการดำเนนการโดยละเอยดทแสดงวาการเปลยนแปลง

ตางๆ เกดขนไดอยางไร และยกเลกธรกรรมไปไดอยางไร

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

433การวเคราะหตนทนสายธารคณคา

บทท 21

การวเคราะหตนทนสายธารคณคา

การวเคราะหตนทนสายธารคณคา (Value Stream Cost Analysis : VSCA)

เปนเครองมอสำคญของการบญชแบบลน VSCA แสดงใหเหนวาทรพยากรในสายธาร

คณคาถกใชไปอยางไร สำหรบแตละขนในสายธารคณคา มกำลงการผลตมากเทาใดท

ใชอยางมผลตภาพ ไมมผลตภาพ และขนตอนของสายธารคณคาขนนมกำลงการผลตท

พรอมใชงานมากเทาใด

แนวคดแบบลนเนนเรองการไหลของวสด ขอมล และเงนสดในสายธารคณคา

การไหลนจะขนอยกบปรมาณกำลงการผลตทมภายในสายธารคณคาและวธการใช

กำลงการผลตนน VSCA ชวยใหมวธทเรยบงายและใชไดจรงในการประเมนประเดน

เรองกำลงการผลตเหลานและใชขอมลนเพอขยายผลประโยชนของการผลตแบบลนและ

โครงการรเรมลนอนๆ ใหไดผลสงสด ผจดการสายธารคณคาจำเปนตองเขาใจวธการท

นำกำลงการผลตมาใชงานอยเสมอ รจดทเปนคอขวดในเสนทางการไหล และวธการใช

กำลงการผลตทจะสรางผลประโยชนเชงการเงนใหแกองคกรใหไดมากทสด VSCA ชวย

ใหมขอมลทจำเปนเหลาน

ตารางท 21.1 แสดงวธการทสามารถนำ VSCA มาใชงานไดบางวธ

การผลตแบบลนจะทำใหมทรพยากรจำนวนมากวางลงเพอสามารถนำมาใชใน

กจกรรมสรางคณคาได ความทาทายสำหรบฝายบรหารในบรษทแบบลนคอการมความ

สามารถคาดการณปรมาณทรพยากรทจะพรอมใชงานลวงหนามากพอทจะวางแผนการ

ใชงานเพอใหเกดผลตภาพได บอยครงทแนวทางเดยวทฝายบรหารทำคอการกำจด

ทรพยากรทวางเหลานน โดยทำใหบรษทสญเสยประโยชนมหาศาล หากสามารถนำ

ทรพยากรเหลานนมาใชงานในวธทสรางสรรคและมกำไร VSCA เปนเครองมอการ

วางแผนทสำคญ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

434 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

กลองคะแนนสำหรบ

การรายงานรายสปดาห

แสดงขอมลสรปของการใชกำลงการผลตของทงสายธารคณคา

กลองคะแนนสำหรบผลกระทบ

เชงการเงนของการปรบปรงลน

แสดงใหเหนวาการใชกำลงการผลตมการเปลยนแปลงอยางไรจากสถานะ

ปจจบนมาเปนสถานะอนาคต จากขอมลนจะไดยทธศาสตรทจะขยาย

ผลประโยชนเชงการเงนของการเปลยนแปลงเหลาน

กลองคะแนนของ

การเปลยนแปลงและการลงทน

เชงยทธศาสตร

(ตวอยาง) ขณะทกำลงวางแผนการลงทนเงนทนครงใหม กลองคะแนนจะแสดง

ใหเหนวากำลงการผลต ปฏบตการ และผลลพธเชงการเงนของสายธารคณคาจะ

เปลยนแปลงไปอยางไร

การคดตนทนตามคณสมบตและ

คณลกษณะ

ใช VSCA เพอพจารณาคอขวดในสายธารคณคา คอขวดจะเปนสงทจำกด

การไหลในสายธารคณคา และตนทนของผลตภณฑ

การกำหนดตนทนเปาหมาย ใช VSCA เพอระบจดในสายธารคณคาทการเปลยนแปลงจะมผลกระทบตอ

ตนทนรวมของสายธารคณคา

ผจดการสายธารคณคา (VSM) VSM จะตองเขาใจเกยวกบการไหลของวสด ขอมล และเงนสดในสายธารคณคา

ยกตวอยางเชน VSCA ถกใชเพอประเมนผลกระทบเชงการเงนและ

กำลงการผลตในการตดสนใจวาจะผลตหรอซอ

ทมปรบปรงอยางตอเนอง เราจำเปนตองใชขอมลกำลงการผลตเมอกำลงเลอกโครงการปรบปรง เพอจะ

เพมการไหล ทมจะตองทำงานเพอเพมกำลงการผลตในเซลลทเปนคอขวด

ผอำนวยการบญช แสดงการใชกำลงการผลตเชงการเงนลงในงบกำไรขาดทน

ลนแชมเปยน ใช VSCA เพอเลอกกจกรรมลนและพจารณาผลประโยชนเชงการเงนของ

การเปลยนแปลงทนำเสนอ

ฝายการตลาด ใชการวเคราะหกำลงการผลตเพอวเคราะห “กรณสมมต” และเพอปรบแตง

ยกตวอยางเชน การพจารณาสวนประสมผลตภณฑทเพมความสามารถ

ในการทำกำไรของสายธารคณคาใหมคาสงสดซงจะนำไปสการเปลยนแปลง

ในแผนการตลาด

การวางแผนการขาย ปฏบตการ

และการเงน

ใชขอมลกำลงการผลตเพอจบคผลผลตจากการผลตเขากบยอดขายทลกคา

ตองการ

ตารางท 21.1 หลากหลายวธการใช VSCA

จดประสงคของบทนคอการแสดงใหเหนอยางละเอยดวาจะคำนวณการวเคราะห

ตนทนสายธารคณคาอยางไร เราจะใชตวอยางของ ECI จากบทท 4 ประโยชนเชงการ

เงนของการผลตแบบลน เพออธบายแตละขนของกระบวนการน ตวอยางในบทท 4 ถก

นำมาใชเพอแสดงใหเหนวาจะใช VSCA ประเมนประโยชนเชงการเงนของการปรบปรง

ดวยลนไดอยางไร โดยการเปรยบเทยบการใชกำลงการผลตทแสดงอยในแผนผง

สถานะปจจบนของสายธารคณคาเทยบกบการใชกำลงการผลตในแผนผงอนาคตของ

สายธารคณคา ตวอยางทละเอยดนและการทดลองใชไฟลสเปรดชตสามารถดาวนโหลด

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

435การวเคราะหตนทนสายธารคณคา

ได จะชวยใหผอานเขาใจโดยกระจางวาการคำนวณ VSCA เปนอยางไร

การวเคราะหตนทนสายธารคณคาคออะไร

การวเคราะหตนทนสายธารคณคา (VSCA) เปนเครองมอทใชในการคำนวณ

ปรมาณการใชทรพยากรตามแผนผงสายธารคณคาทวาดขนมาโดยทมทกำลงนำการ

ผลตแบบลนมาใชงาน แผนผงสายธารคณคาจะแสดงการไหลของการผลตผานสายธาร

คณคาทกำลงศกษาอยและปจจยตางๆ ทมผลตออตราการไหล ปจจยเชน รอบเวลา

เวลาปรบเปลยนเครองจกร รอยละของของเสยและการแกไขงาน การผลตมากเกนพอด

และเวลาทหยดการทำงาน1 ฯลฯ จะเปนสงทกำหนดวากระบวนการผลตตองใชเวลา

เทาใดกวาจะเสรจสนกระบวนการกบผลตภณฑหนงๆ ปจจยเหลาน (ประกอบกบอป-

สงคประจำเดอน) จะเปนตวกำหนดปรมาณเวลารวมทบคลากรและเครองจกรตองใช

ไปกบกระบวนการ และขยายไปถงเวลาทตองใชในการดำเนนการผลตประจำเดอนของ

สายธารคณคา หนาทสำคญขอหนงของการผลตแบบลนคอทำใหบคลากรและเครอง-

จกรวางมากขนโดยการกำจดความสญเปลาทขดขวางการไหลของผลตภณฑ ขอมล

และเงนสด เปาหมายของ VSCA คอ การเปนเครองมอทเรยบงายสำหรบการแปลง

ขอมลในแผนผงสายธารคณคามาเปนขอมลปรมาณการใชงานทรพยากร การให VSCA

มพนฐานอยบนแผนผงสายธารคณคาจะชวยใหสมาชกฝายปฏบตการในทมงานลน

1คำบางคำอาจไมคนสำหรบผทไมใชผเชยวชาญดานการผลต นยามยอๆ มดงน:

- รอบเวลา (Cycle Time) คอ เวลาในหนวยวนาทในการดำเนนการกบผลตภณฑ 1 หนวยทศนยการทำงาน สำหรบศนยการ

ทำงานใดๆ กตาม บางผลตภณฑอาจผลตไดงายและบางผลตภณฑอาจยากกวานน ถาผลตภณฑมความซบซอนมากกวา

รอบเวลากจะยาวนานกวา

- เวลาปรบเปลยนเครองจกร (Changeover Time) คอ เวลาทตองใชในการเตรยมการผลตผลตภณฑอกแบบหนงในศนยการ

ทำงาน บอยครงทเวลาปรบเปลยนเครองจกรเปนสงทกำหนดขนาดชดทคมคา (Economic Batch Size) ถาเวลาปรบเปลยน

เครองจกรนานเกนไป กจำเปนตองใชขนาดชดขนาดใหญ ดงนน บรษทแบบลนสวนใหญจะผลกดนเพอลดเวลาปรบเปลยน

เครองจกรใหสนทสดเทาทจะทำได

- รอยละของของเสยและการแกไขงาน (Scrap and Rework Percentage) รอยละของของเสยคอสดสวนของชนสวนทงหมด

ทไดผลตทศนยการทำงานทมตำหนและตองทงไป รอยละของการแกไขงานจะเทากบสดสวนของชนสวนทงหมดทผลตทศนย

การทำงานทมตำหนแตสามารถซอมแซมแกไขเพอใหบรรลรายละเอยดมาตรฐานดานคณภาพได

- การผลตมากเกนพอด (Overproduction) คอ จำนวนชนสวนทไดผลตทศนยการทำงานในระหวางกะซงเกนกวาจำนวนทได

จดตารางเวลาไวสำหรบกะนน ในบรษทแบบลน ปรมาณทไดจดตารางกำหนดการผลตไวสำหรบศนยการทำงานจะเทากบ

ปรมาณทลกคาตองการ

- เวลาหยดทำงาน (Downtime) คอ เวลาทศนยการทำงานไมสามารถผลตไดเนองจากความผดพลาดของเครองจกรทตองรอ

การซอมแซมหรอเนองจากการขาดบคลากร

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

451การวเคราะหตนทนสายธารคณคา

นอกจากนน ยงเหนไดชดวามเรองอนๆ นอกเหนอจากการผลตผลตภณฑ และเรองอนๆ

เหลานจะกนเวลาของบคลากรสวนใหญในกระบวนการน

พจารณาตอไปยงกจกรรมอนๆ ของทมกระบวนการ

เรารจากประสบการณวายงมกจกรรมอนๆ อกนอกเหนอจากทแสดงในกลอง

ขอมลซงโดยปกตแลวจะดำเนนการโดยทมกระบวนการ การสอบถามของเราทำใหรวา

ทมงานใชเวลาบางสวนในการเคลอนยายวสดเขาและออกจากศนยการทำงาน ในกรณ

น บนทกการเบกจากสนคาคงคลงเปดเผยใหเรารวามการเบกทงหมด 60 ครงสำหรบ

ปฏบตการ Hand Post/Wave Post และโดยเฉลยแลวจะใชเวลา 1 ชวโมงทำหนาทน

การเคลอนยายจากปฏบตการกลบเขาสสนคาคงคลงของงานระหวางกระบวนการใช

เวลา 20 นาทและจะเคลอนยาย 1 ครงหลงจากดำเนนการงานชดไดครบ 100 ชดแลวใน

เดอนนน

นอกจากนน เราพบจากการสอบถามวาทมกระบวนการแตละทมใชเวลา 53

ชวโมงในระหวางเดอนเพอเขาประชม เขารวมการฝกอบรม และทำโครงการการปรบปรง

ซงถกนำมาพจารณาดวยทงหมดเพอใหไดภาพคราวๆ ของเวลาการทำงานในระหวาง

เดอน

ดงนน เมอมองจากบทสรปเกยวกบการใชเวลา (ตารางท 21.7) ทขอมลสวน

สดทายของคอลมน จะมเวลาทพรอมทำงานอย 1,650 ชวโมงในเดอนนน หรอ แตละคน

จาก 11 คนนนมเวลาทพรอมทำงานอย 150 ชวโมงในแตละเดอน จาก 1,650 ชวโมงนน

เวลา 1,693.8 ชวโมงถกใชไปกบงานทมผลตภาพและไมมผลตภาพ ขอมลนสอวาม

เวลา 43.8 ชวโมงมาจากการทำงานลวงเวลาหรอการทำงานของพนกงานชวคราว เพราะ

มเวลาทำงานมากกวาเวลาทพรอมทำงาน ดงนนจงไมมเวลาทไมไดถกใชในปฏบตการ

Hand Load/Wave Post ทจรงแลว ชวโมงการทำงานเพมเตมไดมาจากพนกงานทฝก

อบรมขามสายงานจากปฏบตการ SMT

ถายงจำได สงทเราตงใจจะทำ คอ การนยามจำนวนชวโมงทจะวางลงเมอโครง-

การลนเสรจสมบรณ ดงนน สงทเราสนใจมากๆ คอ การเปลยนแปลงของกำลงการผลต

ทพรอมใชงาน คอ จำนวนชวโมงทเปลยนจาก “ใชงาน” มาเปน “ไมมการใชงาน” โดย

เปนผลมาจากโครงการลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

461การวเคราะหตนทนสายธารคณคา

ตารางท 21.11

ขนสดทายในการคำนวณกำลงการผลตทพรอมใชงาน คอ การเตรยมขอมล

สรปเกยวกบจำนวนชวโมงทวางลงและพรอมใชงานจาก VSCA แตละชดตาม

กระบวนการ ตารางท 21.12 แสดงขอมลสรปน โดยสรปวาจะทำใหบคลากรวางลงได

เทยบเทากบ 19 คนจากผลของกจกรรมลน

ถาคณตดตามการวเคราะหนอยางรอบคอบ คณกพรอมทจะทดลองทงหมดน

กบบรษทของคณแลว โดยใชสายธารคณคาของคณเองทคณตองการทำใหเปนลน คณ

ควรเตรยมไววาการวเคราะหนจะใชเวลาของคณและทมของคณ 2-3 วนกอนทจะทำ

กจกรรมนสำเรจ เพราะวธการเหลานไมใชสงทคนเคยสำหรบคณ แตเมอคณไดฝกฝน

และมประสบการณมากขน คณและทมของคณควรวเคราะหไดภายในชวงครงวนเทานน

หลงจากวเคราะหสถานะปจจบนและสถานะอนาคตเสรจแลว คณกพรอมทจะ

ดำเนนตอไปยงขนท 3 ของ VSCA คอ การจำลองสถานการณการใชกำลงการผลต

ขนท 3: จำลองสถานการณการใชกำลงการผลต

นคอสวนทสนกในกระบวนการ VSCA ตอนนคณสามารถใชขอมลทคณรวบ-

รวมมาในตารางท 21.11 เพอประเมนผลกระทบตอสายธารคณคาและความสามารถใน

การทำกำไรของบรษทตามทางเลอกหลายๆ แบบ จงใชจนตนาการของคณและดง

บคลากรจากทกฝายใหมสวนเกยวของ เพราะนเปนงานในเชงยทธศาสตร วธการ

ประเมนเรองนอยเกนขอบเขตของบทน เราไดใหโครงรางไวในบทท 4 แลว ภายใตหวขอ

ชอ การสรางรายไดจากการผลตแบบลน

บทสรป

เราไดมาถงชวงปลายของการอธบายเกยวกบการวเคราะหตนทนของสายธาร

คณคาซงเปนเครองมอในการประเมนปรมาณกำลงการผลตของทรพยากรทวางลงและ

พรอมใชงานโดยโครงการลน เราหวงวาเทคนคนจะเปนประโยชนสำหรบคณดงทไดเปน

ประโยชนมาแลวสำหรบบรษทแบบลนจำนวนนบไมถวนทไดใชประเมนผลประโยชน

เชงการเงนของโครงการลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

463การวาดแผนผงสายธารคณคา

บทท 22

การวาดแผนผงสายธารคณคา

การวาดแผนผงสายธารคณคาเปนเครองมอพนฐานของการผลตแบบลนและ

วสาหกจลน เปาหมายของแผนผงสายธารคณคาคอการชวยใหเราเหนการไหลของวสด

ขอมลสารสนเทศ (และในบางกรณกการไหลของเงนสดดวย)ทไหลผานสายธารคณคา

บรษทแบบดงเดมมกมความเขาใจนอยเกยวกบการไหลของวสดหรอขอมลผานกระบวน-

การของตนเอง เพราะเสนทางทผลตภณฑและกระบวนการตางๆ ใชงานมความซบซอน

และแยกแยะไดยาก การวาดแผนผงสายธารคณคาเปนจดเรมตนของการผลตแบบลน

และเปนจดเรมตนของการบญชแบบลนดวยเชนกน

เปาหมายของบทนไมใชการอธบายวาจะวาดแผนผงสายธารคณคาอยางไร

มหนงสอดๆ อยหลายเลมแลวในเรองน1 เปาหมายของบทนคอการแสดงการใชแผนผง

สายธารคณคาภายในการบญชแบบลน และขอมลเพมเตมทจำเปนตองอยในแผนผงน

เพอใหภาพรวมของการบญชแบบลนครบถวน

เกอบทกแงมมของการบญชแบบลนจะเรมตนทแผนผงสายธารคณคา มาตรวด

สมรรถนะจะถกวดตลอดสายธารคณคาและเซลลการผลตในสายธารคณคา รวมถง

ขนตอนทไมเกยวของกบการผลตผลลพธเชงการเงนของการปรบปรงดวยลนถกคำนวณ

ขนจากแผนผงสถานะปจจบนและสถานะอนาคตของสายธารคณคา การคดตนทน

สายธารคณคาถกขบเคลอนตามสายธารคณคาตามทไดนยามไว การวเคราะหตนทน

และกำลงการผลตของสายธารคณคาจะใชขอมลทไดจากกลองขอมลในแผนผงสายธาร

คณคา การวางแผนการขายปฏบตการและการเงน (SOFP) จะทำโดยผานทางสาย-

1JohnShookและMikeRother,Learning to See,Publisher,LEI,MA,1999;KevinDuggan,Creating Mixed Model Value

Streams,ProductivityPress,NY,2002;DonTapping,Value Stream Management,ProductivityPress,NY,2002(ฉบบ

ภาษาไทยโดยอ.ไอ.สแควรสำนกพมพ)

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

464 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ธารคณคาและแผนผงทเกยวขององคกรแบบลนจะใชแผนผงสายธารคณคาเปนเหมอน

เอกสารท“มชวต”(คอทนสมยอยเสมอ)ซงชวยใหปรบปรงไดอยางตอเนองและชวยการ

บญชแบบลนดวย

ตวอยางแบบงายของแผนผงสายธารคณคาแสดงอยในภาพท 4.1 แผนผงน

แสดงการไหลของการผลตสำหรบ ECI แผนผงนแสดงการไหลของผลตภณฑ สนคา

คงคลงและความสญเปลาอนๆทขดขวางการไหลนน นอกจากนนแผนผงนยงชวยใน

การรวบรวมขอมลเกยวกบแตละขนในสายธารคณคาโดยละเอยด ขอมลนจะรวมถง

สงตางๆ อยางเชน รอบเวลาของการผลต เวลาการปรบเปลยน (หรอตดตง) เครอง-

จกรอตราของเสย เวลาการหยดทำงานฯลฯ ขอมลเหลานมความสำคญมากเมอกำลง

ออกแบบการไหลทปรบปรงดขนในสายธารคณคา ภาพท 4.2 แสดงผลการออกแบบ

สายธารคณคาทปรบปรงใหมสำหรบสายธารคณคาของ ECI นไมใชการไหลแบบลน

ทสมบรณแบบ แตกแสดงผลการปรบปรงมากพอประมาณเมอเทยบกบแนวทางเดม

(สถานะปจจบน) การไหลของการผลตใชเวลาลดลงจาก 20 วนเหลอเพยง 4 วน การ

ปรบปรงนเหนไดจากเสนเวลา (TimeLine)ทดานลางของผงสถานะปจจบนและสถานะ

อนาคต กลองขอมลสรปดานขวามอของแผนผงสถานะปจจบนแสดงใหเหนวาตองใช

เวลา 20 วนในการใหวสดไหลผานสายธารคณคา แผนผงสถานะอนาคตแสดงใหเหน

วาการไหลใชเวลาลดลงเหลอ4วน

แผนผงสายธารคณคากบการบญชแบบลน

ความตองการเบองตน 3 ขอทสามารถสนองไดดวยการวาดแผนผงสายธาร

คณคาภายในการบญชแบบลนคอ

การรบรสายธารคณคา

การเพมขนตอนในสายธารคณคา

สารสนเทศในกลองขอมลทตองใชในการบญชแบบลน

มหลายบรษททไมสามารถรบรสายธารคณคาไดกระบวนการผลตของพวกเขา

ฝงแนนกบบคลากรททำงานในบรษทมากจนพวกเขาไมสามารถมองเหนอะไรทแตกตาง

ไปจากเดมไดแผนผงสายธารคณคาชวยใหคนเหนและเขาใจการไหลของการผลตและ

เหนวาผลตภณฑและกระบวนการของตวเองมการไหลอยางไร ความเขาใจทชดเจน

✤

✤

✤

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

465การวาดแผนผงสายธารคณคา

เกยวกบสายธารคณคาของบรษทเปนเรองสำคญสำหรบวสาหกจแบบลน และธรกจ

แบบลนทประสบความสำเรจจะถกจดการตามสายธารคณคา

ขณะทกำลงพจารณาเรองการบญชแบบลนจดเรมตนคอแผนผงสายธารคณคา

ของบรษท แผนผงเหลานแสดงระดบของขอมลเชงการเงนและปฏบตการทจำเปนตอง

ใชแผนผงนจะระบตำแหนงทตงของกระบวนการทเปนความสญเปลาสวนหลกๆแผนผง

ชวยอธบายเกยวกบขนาดและความซบซอนขององคกรและวธการไหลของขอมลจาก

หนวยหนงไปยงอกหนวยหนง ในการบญชแบบลน ตนทนทงหมดจะถกรวบรวมและ

รายงานตามสายธารคณคา การมแผนผงสายธารคณคาทนยามไวอยางดเปนสงทขาด

ไมได

แผนผงสถานะปจจบนของสายธารคณคาจะแสดงขอมลสายธารคณคาตาม

ทกระบวนการถกออกแบบไวในปจจบน แผนผงสถานะอนาคตของสายธารคณคาจะ

แสดงการไหลของกระบวนการดงทจะเปนในอนาคต เมอมการปรบปรงจากลนเพมขน

แลว แผนผงสถานะอนาคตของสายธารคณคาคอวสยทศนของบรษทเกยวกบอนาคต

เปาหมายหลกของการบญชแบบลนคอการสรางการปรบปรงอยางตอเนองไมรจบ

แผนผงสถานะอนาคตคอเปาหมายในทนทของการปรบปรงอยางตอเนองนน เราใช

แผนผงสถานะปจจบนและแผนผงสถานะอนาคตเพอระบวากำลงการผลตทพรอมใช

งานมการเปลยนแปลงอยางไรเมอมการปรบปรงดานลนและใชเพอพฒนายทธศาสตร

ในการใชกำลงการผลตทเพงจะพรอมใชงาน เพอใหเกดประโยชนเชงการเงนสำหรบ

องคกร

เพมขนตอนของสายธารคณคาในแผนผงสายธารคณคา

สายธารคณคาของบรษทสวนใหญจะจำกดตวเองอยทกระบวนการผลตเพยง

อยางเดยวหนงสอทเขยนเกยวกบการสรางแผนผงสายธารคณคากมกเปนเชนนน ใน

ความเปนจรงแลว ยงมหนาทอนๆ ทตองทำในการไหลของสายธารคณคาดวยเชนกน

หนาทเหลานรวมถงกระบวนการอยางเชนการบรการลกคาการแจงราคาการจดทำใบ

แจงหน การจดซอ การวางแผนการผลต ฯลฯ หนาทเหลานยงรวมถงปฏบตการสนบ-

สนนอยางเชนการบำรงรกษาการขนถายวสด งานวศวกรรมบญชลกหนบญชเจาหน

และการทำบญชตนทน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

470 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

อยางไรกตาม เมอมหนาทเหลาน การบญชแบบลนกจำเปนตองรวมมนเขาไปดวย โดย

แสดงใหเหนวาเปนความสญเปลาทกำลงใชกำลงการผลตทมคาอย ซงนาจะนำกำลง

ผลตสวนนไปใชเพมคณคาขยายธรกจและเพมผลกำไรได

จะเปนประโยชน ถาเรารวมขอมลเหลานใหมากทสดเทาทจะทำไดไวในแผนผง

สายธารคณคา รวมกบขอมลรอบเวลาอตราการแกไขงานและขอมลอนๆทเกยวของ

เราไมตองการทำใหแผนผงนยงยากและซบซอนเกนไปแตเราตองการจะแสดงขอมลท

จำเปนใหมากทสดเทาทจะทำได

บทสรป

แผนผงสายธารคณคาเปนจดเรมตนของการบญชแบบลน เชนเดยวกบเปน

จดเรมตนของแงมมอนๆ ของลน มนชวยใหเราเหนการไหลของกระบวนการ เราใช

แผนผงสายธารคณคาเพอบงชสายธารคณคาทจะใชในการคดตนทนสายธารคณคาเรา

ใชขอมลทอยบนแผนผงสายธารคณคาในการคำนวณการวเคราะหสายธารคณคาท

จำเปนตอการทำความเขาใจเกยวกบตนทนของกระบวนการ การไหลของกระบวนการ

และการใชประโยชนจากสนทรพยของเรา

เพอจะใหแผนผงสายธารคณคาเปนประโยชนตอการบญชแบบลน แผนผงนน

จะตองสมบรณตองรวมขนตอนทไมเกยวของกบการผลตดวยและตองมขอมลกระบวน-

การทเหมาะสมแสดงอยในกลองขอมล

เกยวกบผเขยน

Brian H. Maskell มประสบการณมากกวา 25 ป ในอตสาหกรรมการผลต

การกระจายสนคา ในตำแหนงผบรหารหลากหลายบทบาท ตงแตการผลต สนคาคงคลง

บรการลกคา และพฒนาผลตภณฑ ในชวง 10 กวาปทผานมา เขาไดใหคำปรกษาแก

องคกรการผลตและการกระจายสนคาในหลากหลายประเทศ ทงในสหรฐอเมรกา

องกฤษ เมกซโก ออสเตรเลย อฟรกาใต และแถบยโรป โดยชวยบรษทตางๆ นำเทคนค

การผลตททนสมย ดวยแนวทางแบบลน การจดการลอจสตกสและโซอปทาน การบญช

แบบลน การจดการและการคดตนทนสายธารคณคา มาตรวดสมรรถนะในมมมองใหม

การปรบรอกระบวนการธรกจ ระบบสารสนเทศวสาหกจ และการบรหารคณภาพทวทง

องคกร (TQM)

เขามผลงานการเขยนหนงสอหลายเลม ไดแก “Performance Measurement

for World Class Manufacturing”, “Software and the Agile Manufacturer”, “New

Performance Measures”, “Making the Numbers Count”, “Putting Performance

Measurement to Work”, “Life’s Little Lean Accounting Instruction Book”, “The

Lean Business Management System” และ “Practical Lean Accounting”

ปจจบน เขาเปน President ของบรษททปรกษา BMA Inc. สหรฐอเมรกา และ

ยงเปน CPA, CIMA และ Fellow ของ The American Production & Inventory

Control Society ดวย

Bruce Baggaley เชยวชาญในการพฒนาระบบการวดสมรรถนะแบบลนและ

การบญชแบบลน รวมถง การพฒนาระบบสารสนเทศเชงปฏบตการและเชงการเงน

สำหรบการวางแผนและควบคม ประยกตใชหลกการจดการตามฐานกจกรรม (ABM) กบ

การปรบรอกระบวนการธรกจ เขามประสบการณในอตสาหกรรมอากาศยานและทหาร

สาธารณปโภค โทรคมนาคม เซมคอนดกเตอร และอตสาหกรรมบรการ และเคยรวม

งานเปนพารทเนอรในบรษททปรกษา KPMG โดยรบผดชอบการวางแผนเชงกลยทธ

และใหคำปรกษาการควบคมการบรหารกบบรษททปรกษา Coopers & Lybrand ทงยง

เคยเปน Professional Accounting Fellow ท The Securities & Exchange

Commission (กลต.) ของสหรฐอเมรกา

ปจจบน เขาเปน Senior Partner ของบรษททปรกษา BMA Inc. สหรฐอเมรกา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

เกยวกบผแปล

อาจารย สมชาย ศภธาดา สำเรจการศกษาบญชบณฑต (เกยรตนยมอนดบหนง) มหาวทยาลยธรรมศาสตร และ Master in Professional Accounting (MPA) จาก University of Texas at Austin ประเทศสหรฐอเมรกา ปจจบนเปน รองคณบดฝายการเงนและวางแผน ผชวยศาสตราจารย ประจำภาควชาการบญช คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร กรรมการของคณะกรรมการกำหนดมาตรฐานการบญช สภาวชาชพบญช และบรรณาธการวารสารวชาชพบญช

อาจารย สมชาย เปนทปรกษา นกวจย และวทยากรเกยวกบการบรหารตนทน แนวคดตนทนเพอการบรหาร การใชขอมลทางการบญชเพอการบรหารกลยทธ การบญชเกยวกบการรวมกจการและการจดทำงบการเงนรวม การบญชระหวางประเทศ จรยธรรมทางธรกจ Corporate Governance การพฒนาธรกจอยางยงยน และการบญชแบบลน

นอกจากน อาจารย สมชาย ยงเขยนบทความและหนงสอในหลากหลายหวขอ อาท “ตนทนคณภาพ : มมมองสำหรบผบรหาร” “ความคดสรางสรรค : กรณศกษา ประเทศญปน” “การบญชบรหารเชงกลยทธ” “ระบบบญชและการสอบบญชหนวย ท 5-6” (ตำราของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช) “การบญชชนสง” “การบรหารตนทนเชงกลยทธ” ฯลฯ

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

ผมเชอวากลยทธทกอยางในโลกน ไมวาจะเปนเรองใดหรอดานใดนน ลวนสนบ- สนนกระบวนการธรกจ (Business Process) และกลยทธเหลานนยอมมความสมพนธ กนในรปแบบองครวม (Holistic) มใชแยกกนดำเนนงานหรอจดการแบบแยกระบบ

(Separated System) ซงในความเปนจรงแลว ใชแกปญหาไมได

ผมจงไดสรางกรอบความคดในการดำเนนงาน (Framework) ขนมา คอ Holistic Operational Strategy (HOS) โดยผมมองวา กจกรรมตางๆ ในองคกร นน เรมมาจาก วสยทศน (Vision) ของผนำองคกร หรอ CEO ทจะตองสราง กลยทธ (Strategy) หรอยทธศาสตรขององคกร และนำเสนอตอทกคนทมสวนไดสวนเสยใน องคกรดวย พนธกจขององคกร (Mission Statement)

Holistic operational strategy (Hos)

จากนนยทธศาสตรขององคกรจะถกนำมาแปรไปสการปฏบต (Deployment) เปนระดบการจดการในองคกร ซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ

1) ระดบกลยทธหรอยทธศาสตร (Strategic Level)

2) ระดบกลวธหรอยทธวธ (Tactical Level)

3) ระดบการปฏบตการ (Operational Level)

จากการทผมไดสงเกตขอปฏบตทดทสด (Best Practice) ของบรษทชนนำ ระดบโลก ผมไดจดเอากลยทธทางการจดการทมอยในปจจบนใสเขาไปใน Frame- work ของผมดงน

สำหรบระดบยทธศาสตร (Strategic) ผมมองวา Logistics และ Supply Chain Management จะตองเปนพนฐานทสำคญขององคกรทจะตองบงชใหได เพราะ กระบวนการลอจสตกสและโซอปทานถอไดวาเปนสวนสำคญของกระบวนการสราง- สรรคคณคาสำหรบลกคา จงตองนำมาพจารณาในระดบกลยทธน เนองจากเปนเรอง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

ท เกยวกบโครงสรางขององคกรและผลตอบแทนในการลงทนคอนขางในระยะยาว (Long Term Planning)

สวนในระดบกลวธ (Tactical Level) ผมมองวา เรอง Lean Manufacturing และ Lean Enterprise จะถกนำมาใช เพราะเปนการวางแผนในระยะกลาง สวน ในระดบการปฏบตการ (Operational Level) นน Six Sigma และ Process Improvement จะถกนำมาใชในการลดความแปรปรวนและเพมความแมนยำของ

กระบวนการธรกจ

กจกรรมตางๆ ภายในองคกรจะถกเชอมโยงกนดวยขอมลสารสนเทศ (Infor- mation) ดงนน ERP (Enterprise Resource Planning) จงถกนำมาเพอใหทก กจกรรมประสานงานกนดวยขอมลขาวสารทถกตองและอยางรวดเรว (Real Time) เมอดำเนนงานแลวกจะตองมการวดสมรรถนะขององคกร ทงทางดานการเงนและ ดานทไมใชการเงนดวยแนวคดของ Balanced Scorecard เพอนำมาใชเพอประเมน- ผลแนวทางในการปรบปรงแผนกลยทธในรปแบบของแผนผงกลยทธ (Strategy Map) กจกรรมทกลาวมาทงหมดจะดำเนนการไดโดยการทำงานรวมกน (Collaboration) ของทกคนในองคกร ซงเปนการแบงปน (Sharing) ทงทรพยากร ความรผลประโยชน และความเสยหาย ทงน กจกรรมและผลลพธทกอยางท เกดภายในองคกรกจะตอง มการเชอมตอกนไปยงองคประกอบอนๆ ในโซอปทานดวย E - Business

กจกรรมขององคกรทงหมดจะตองผานเขาสกระบวนการจดการความร และการวศวกรรม (การสรางสรรค) ความร (Knowledge Management and Engineering) กระบวนการจดการตรงนมความสำคญมาก เพราะกจกรรมทงหมด จะตองถกนำไปปฏบตใชบนโครงสรางหลกขององคกร คอ คน (People) กระบวน- การ (Process) และเทคโนโลย (Technology) ทจะตองรองรบความตองการ ของลกคาทเปลยนแปลงไป การจดการความรจงเปนกลไกหนงทผลกดนใหเกดการ พฒนาปรบปรงอยตลอดเวลา

ทจรงแลว สวนตางๆ ใน Framework น เปนกจกรรมตางๆ ทมอยแลวใน องคกร ผมเพยงแตนำมาจดเรยงและสรางความสมพนธเบองตนเพอใหเหนภาพ ใหญ

แลวคณจะพบวา “ลน” นนเปนแคสวนหนงของ HOS ทผมนำเสนอเทานนเอง!!

ดร.วทยา สหฤทดำรง vithaya@vithaya.com

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING