بروسک نووری شاوێس:چی تێدایە با پارتیش

ساڵێک ببێتە ئۆپۆزیسیۆن

محەمەد رەئوف:كورد لەبەر ئیهمالی زۆر

شتی نەكرد

166

باڵوکراوه یه کی ئازاده، یه کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده ری ده کات. سێشه ممه 2012/11/13

لەوەتای كورد لە هەرێمی كوردستان مافی خوێندن و ئەلف بووە، دابین بۆ دایك بەزمانی و قسەكردن بێیەكەی مامۆستا ئیبراهیم ئەمین باڵداریش لە پۆلی دەسپێكردنی دەرگ��ای كلیلی سەرەتایی یەكەمی و حوجرە پێشتر بێگومان خوێندنە، قۆناغەكانی فێركاریەی ساكارە و س��ادە رێگا بەو خانەقاكان لە بینی كاریگەریان رۆڵێكی هەبوو، سەردەمە لەو رێنوێنیكاری بوونە دواتر كە خەڵكانێك پێگەیاندنی كۆمەڵ، بەاڵم كتێبەكەی ئەمین باڵدار رێگای بەزانستی بوونی خوێندنی فەراهەمكردو لەو كاتەوەش تا ئێستا وەزارەتی پەروەردە و لیژنەكانی سەرپەرشتی دانانی پڕۆگرام و خوێندن بۆیان نەكراوە تەجاوزی ئەو هەوڵە

جوانەی ناوبراوبكەن. ل7

ئەلف و بێی كوردیو ماستەر و دكتۆراكانی

ئێستا

كاروان عوسمان، لە بەدواداچوونێكی رۆژنامەوانیداهونەرمەند كاروان عوسمان لە تەموزی 1968 لە گەڕەكی مەڵكەندی شاری سلێمانی لە ناوەندیشی قۆناغی و بێخود قوتابخانەی لە سەرەتایی قۆناغی بووە، دایك لە تەمەنی 13ساڵیدا دەچێتە لە كردووە. تەواو پاشا برایم گەڕەكی لە ئازادی ناوەندی بەرێوەبەرایەتی چاالكیی قوتابخانەكان، لە الی موزیكزانی ناسراوی كورد )ولیەم یوحەنا( دەست بە فێربوونی موزیك دەكات. لە تەمەنی 17 ساڵیدا دەست بە فێربوونی ئامێری عود دەكات. ساڵی 1985 هەوڵدەدات بچێتە پەیمانگەی هونەرە جوانەكانی سلێمانی، بۆ هەڵسەنگاندنیان كە لێژنەیەی ئەو نایەتەدی. خەونەی ئەو بەاڵم موزیك، بەشی وەرگرتنی قوتابییان دەكرد كاروانیان وەرنەگرت، سەرەڕای ئەو توانا و بەهرەی كە لە هونەردا هەیبوو. كاروان لەمبارەوە بە هاوڕێكانی وتووە »لە بەر ئەوەی ئیمزام بۆ بەعس

نەكردووە وەرنەگیراوم«. بۆیە بە ناچاری دەچێتە پەیمانگەی كشتوكاڵی بەكرەجۆ.

یەكێتی.. لەبەرامبەر پارتی بۆتە دوو كەرت

ل2

ل5

ل4

ل8

www.lawanikurdistan.com ژماره 166 22012/11/13

سیاسی مەكتەبی و سەركردایەتی ئەنجومەنی نێو لە هەندێك هەیە، جیاواز ب��ەرەی و ئاڕاستە دوو یەكێتیدا، تریش هەندێكی پارتی، لەگەڵ ه��اوڕای��ە بۆچونەكانیان بۆچونەكانیان دژی پارتیە و، بە هەموو شێوەیەك پارتی بە هۆكار دەزانن لەبەرامبەر شكستەكانی یەكێتی، ئەم حاڵەتەش بەشێوەیەكی ئاشكرا زیاتر لە نێو ئەنجومەنی سەركردایەتیدا چەندینجار مەبەستیش هەمان بۆ هەر رەنگیداوەتەوە، داوە روونكردنەوەی حزبە، ئەو سیاسی مەكتەبی وتەبێژی سەركردایەتی ئەندامانی بۆچونی كە كردۆتەوە جەختی و و دەكات بۆچونی خۆیان لە گوزارشت مەكتەبی سیاسی و بەهیچ شێوەیەك هەڵوێستی فەرمی یەكێتی بەرامبەر پارتی هاوكات لێوەكردووە، باسیان ئ��ەوان كە نیە شێوەیە بەو ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی بەڕاشكاوانە دەڵێت »پارتی شكستەكانی و مستەفا نەوشیروان جیابونەوەی هۆكاری یەكێتیە«. ئەگەرچی پارتی تائێستا بەهیچ شێوەیەك پشتی ئامادەنیە لەسەر ئەندامێكیشی نەكردووە و هیچ یەكێتی لە

ئەو بابەتە قسە بكات.

كەرتبوونی یەكێتی بەرامبەر هەڵوێستی پارتیلە ناو یەكێتیدا، لەبەر ئەوەی ئەندامانی مەكتەبی سیاسی لەگەڵ پارتیدا هەیە و بەردەوام پەیوەندییەكی توندوتۆڵیان خەریكی كۆبونەوەن، تائێستا بەشێوەیەكی فەرمی لێدوانێكیان نەداوە دژی پەیوەندی نێوانیان بێت، بەاڵم بۆچونی جیاواز لە نێو ئەندامانی سەركردایەتی بە تایبەتی ئەو ئەندامانەی خەڵكی سلێمانین تاڕادەیەك بێزاری خۆیان لە رێككەوتنی حزبەكەیان لە تر بەشێكی تریشەوە لەالیەكی دەردەبڕن، پارتی لەگەڵ ئەندامانی سەركردایەتی هاوڕان لەگەڵ بۆچونەكانی پارتی و پێیانوایە پەیوەندی توندوتۆڵیان لەگەڵ پارتی لە بەرژەوەندی یەكێتیدایە بە تایبەتی لە رووی دابەشكردنی پۆستە بااڵكان. دژایەتی و پارتی الیەنگری بەرەی دروستبونی لەبارەی پارتی، لە ناو یەكێتیدا، جەمال عەبدوڵاڵ، رۆژنامەنوسی نزیك لە یەكێتی، بۆ پرس دەڵێت »ئەوەندەی ئاگادارم بەشێوەیەكی ناكەم هەبێت«. بڕواش نیە، بوونی ئەو دووبەرەییە فەرمی

بەاڵم دەشڵێت »لە ناو بنكە و هەندێك كادیری خوارەوەی یەكێتیدا هەست بەو دووبەرەییە دەكرێت، هەندێكیان پێیانوایە هاوپەیمانیكردن پێچەوانەوە بە تر بەشەكەی و هەیە پارتی سوودی لەگەڵ بیردەكەنەوە، ئەوەش حاڵەتێكی ئاساییە، بەاڵم بەو مەرجەی

نەگاتە ئاستی تەشهیركردن بە یەكتری«. بەرپرسێكی بااڵی ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی، هەرچەندە ئامادە نەبوو لەوبارەیەوە لێدوان بدات، بەاڵم دەیوت »لە ناو یەكێتی و ئەنجومەنی ناوەندا شتێك نیە بە ناوی دژایەتیكردنی پارتی، بەاڵم لە ئێستادا داواكراوە هەندێك لە كەموكوڕییەكانی

هەردووال بە شێوەیەكی خێرا چارەسەربكرێت«. لەالیەكی دیكەشەوە، ئارێز عەبدوڵاڵ، ئەندامی سەركردایەتی پرس، هەفتەنامەی بۆ پێشووتریدا لێدوانێكی لە یەكێتی، بە پارتی مستەفا، نەوشیروان باڵی جیابونەوەی لەبارەی هۆكار دەزانێت، ئەو دەیوت »ئەگەر رێككەوتنامەی ستراتیژی پیرە سەعدی جیانەدەبۆوە«. مستەفا نەوشیروان نەبوایە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی، تاڕادەیەك هاوڕایە لەگەڵ هەڵوێست و بۆچونەكانی پارتی، ئەو لە دیمانە و لێدوانەكانیشدا ئاماژەی بەوە كردووە كە ئەندامێكی سەركردایەتی لە كاتێكدا قسەی وادەكات لەوانەیە لە سنوری دەسەاڵتی پارتی كاربكات. هاوكات پرس پەیوەندی بە زۆرێك لە ئەندامانی سەركردایەتی

و مەكتەبی سیاسی یەكێتی كرد، بەاڵم ئامادە نەبوون لێدوان بدەن، هاوكات بەرپرسانی پارتیش بە هەمانشێوە ئامادەنین

لەسەر ئەو بابەتە لێدوان بدەن.دكتۆر دانا سەعید سۆفی، پەرلەمانتاری یەكێتی، لەبارەی كەرتبون و بۆچونی جیاوازی یەكێتی دەڵێت »بەداخەوە ئەو هەند بە هەیە، حزبەكاندا ناو لە كە جیاوازانەی ئاڕاستە بۆ حیسابی سەرەوە هەڵوێستی تەنها بەڵكو وەرناگیرێت، دەكرێت«. زیاتر دەشڵێت »لە خۆیەوە ئەو ئاڕاستە جیاوازانە دروست نەبووە، بەڵكو ئاماژەیەكە بۆ بوونی كێشەوگرفت«. ئەو پەرلەمانتارەی یەكێتی جەختیشكردەوە، كە بەشێك لە بەرپرسانی هەردووال، لە دیمانە و چاوپێكەوتنەكان قسەیەك واتە دەكەن، تر قسەیەكی كۆبونەوەكانیشدا لە و دەكەن قسەكانیان جیاوازە، بە جۆرێك قسەی سەر زمانیان قسەی

ناو دڵیان نیە. پەرلەمانی لە پارتی پەرلەمانتاری كەریم، ئاسۆ هەروەها كوردستان، لەگەڵ قسەكانی دكتۆر دانا هاوڕایە، ئەو دەڵێت »هەتا ئەگەر یەكێتی بۆچونی جیاوازی هەبێت، نابێت بە هەند هەڵوێستی لە گوزارشت بۆچونانە ئەو چونكە وەربگیرێت، شەخسی وتەیەكی تەنها بەڵكو ناكات، یەكێتی فەرمی

خۆیەتی و هیچی ترنا«.

تەنازولی یەكێتی بۆ پارتیسەركردایەتی و سیاسی مەكتەبی ئەندامانی لە بەشێك بۆ تەنازول حاڵەتدا هەندێك لە یەكێتی پێیانوایە یەكێتی، ئاستی رووی لە چونكە بیكات، دەبێت و دەك��ات پارتی جەماوەرەوە رێژەی نفوزییان لەگەڵ پارتی یەكسان ناكرێت، لەو رووەشەوە بەشێوەیەكی فەرمی یەكێتی نەیوتووە، تەنازول بۆ پارتی دەكەین، بەاڵم بەپێی وتەی سەرچاوە هەواڵیەكان

بێت وا دەردەكەوێت. بە سیاسیەكان، زانستە مامۆستای عومەر، ساڵح دكتۆر دەڵێت »پارتی ئەو دەكات، تەنازولە لەو باس پێچەوانەوە تەنازولی بۆ یەكێتی كردووە، ئەگەر بەشێوەیەكی راستەقینە رێككەوتنامەی كاتەی ئەو و بكەین رووداوەك���ان سەیری حاڵەتی لەسەر گ��ۆڕان��ەوە بە یەكێتی ك��راوە، ستراتیژی پەنجا بە پەنجا رێككەوتبوون، بەاڵم كاتێك باڵێكی گەورەی وەكو و، قبوڵكرد حاڵەتەی ئەو پارتی جیابۆوە، یەكێتی پێشتر مامەڵەی لەگەڵ یەكێتیدا كردو ئەو پۆستانەی بەریشی كەوتووە پێیداوە، ئەمەیش جۆرە تەنازولێكە، ئەگەر تەنازول نەبێت ئایا یەكێتی ئێستا بەراورد و یەكسان دەكرێت لەگەڵ پارتی؟«. دەشڵێت »خۆیشان ئەو راستیە باش دەزانن، كە

حزبی سێیەمن و دەسەاڵتیان وەك حزبی یەكەمە«.پارتی »ئەگەربێت دەڵێت لەوبارەیەوە عەبدوڵاڵ، جەمال پۆستێكی زیاتربێت لە یەكێتی، ئاساییە چونكە بەڕەزامەندی بۆ تەنازولی یەكێتی كە ناگەیەنێت ئەوە كراوە، ه��ەردووال

پارتی كردووە«.

كەرتبونی ئاشكرای یەكێتیلە پرسی سەندنەوەی متمانە و هێرشكردنە سەر مالیكی، حاڵەتەش لەو بەاڵم بوو، ئاشكرا و دیار پارتی هەڵوێستی هەندێكیان چونكە دیاربوو، ئاشكرا بە یەكێتی كەرتبونی دژی تریشیان هەندێكی و پارتی هەڵوێستی پاڵ چونە پارتی پشتگیری ئامادەنەبوون و بوون پارتی هەڵوێستی »ئەو دەڵێت لەوبارەیەوە سیاسیش چاودێرێكی بكەن، حاڵەتە زۆرئاساییە، چونكە بڵێن و نەڵێین سەركردەكانی ئەو

دوو حزبە رك و كینەیان بەرامبەر یەكتر هەرماوە، بۆیە دەبێت چاوەڕێی شتێكی لەو شێوەیە بكەین«.

كەرتبونی تریش رووداوی و پرس چەندین لە هەروەها لەسەر تایبەتی بە پێدەكرێت، هەستی ب��ەردەوام یەكێتی چەندین و، رۆژئ��اوا و باكور كوردانی بارودۆخی مەسەلەی

بابەتی تر.

یەكێتی.. لەبەرامبەر پارتی بۆتە دوو كەرترۆژنامەنوسێك: هەستدەكرێت، لە ناو یەكێتیدا دوو بۆچونی جیاواز لە بەرامبەر پارتیدا هەیە

راپۆرت: توانا شێخانی

شارەزایەكی زانستە سیاسیەكان:پارتی تەنازولی بۆ یەكێتی كردووە

پەرلەمانتارێكی یەكێتی:بەشێك لە بەرپرسەكانی یەكێتی، لە چاوپێكەوتنەكان قسەیەك دەكەن، لە

كۆبونەوەش قسەیەكی تر

www.lawanikurdistan.com2012/11/13 166 3ژماره

نزیكەی مانگێكە كوردانی باكوری كوردستان، دەستیان بە مانگرتن و خۆپیشاندانی سەرتاسەری كردووە، هاوكات پارتی دەسەاڵتداری توركیاش، تائێستا بەڵێنێكی وای نەداوە بۆ چارەسەركردنی دۆزی كورد لەو واڵتە، بە بڕوای بەشێك لە چاودێران و شارەزایانی كاروباری توركیا ئەگەربێت و كورد بەردەوام بێت و لە مانگرتن و خۆپیشاندان دەرئەنجامی باشی دەبێت و ئەگەری هەیە حكومەتی توركیا دان بە مافەكانی كوردابنێت، هاوكات لە باشوری كوردستانیشەوە بەشێك پشتگیری و هاوسۆز و هەڵوێست سیاسیەكان الیەنە و حزب لە دەكرێت تێبینی بەاڵم دووپاتكردۆتەوە، باكور كوردانی بۆ خۆیان هەندێك حزب لە بارەی چۆنیەتی هەڵوێستەكانیان موزایەدە بەسەر بە موزایەدە ئەو توركیا كاروباری شارەزایەكی دەكەن، یەكترەوە كارێكی ناڕەوا لە قەڵەم دەدات و پێیوایە ئەو موزایەدە خزمەت بە

دۆزی كورد ناكات.

دۆخی باكور بەرەو سەركەوتن هەنگاودەنێت لەبارەی توركیا، كاروباری لە ئەحمەد مستەفا، شارەزا حەسەن راگەیاند پرسی بە كورد دۆزی بۆ ئۆردوگان تێڕوانینی چۆنیەتی »ئۆردوگان لەبەر ئەوەی تازە نەفەسە لە سیاسەت و توانای ئابوری و سیاسی لەگەڵدایە، زۆر بەبێ منەتی جوڵەدەكات و دەیەوێت كات ئازادیەكانی و ماف هەندێك تێبپەڕێنێت دەستورێك و، بكوژێت كوردی بە كورد كە نەهێڵێتەوە دەرفەتێك و تێدابێت ك��وردی بیربكاتەوە، بەاڵم بەگشتی هەندێك ماف دەدات كە هەموو دەوڵەتێك

بەشێوەی شمولی دەیدات«.باكور »دۆخی دەشڵێت زیاتر توركیا كاروباری شارەزایەی ئەو هەرێمی هاوكات هەنگاودەنێت، سەركەوتن بەرەو رۆژ دوای رۆژ

كوردستانیش رۆڵ و هاوكار دەبێت لە نزیكبونەوەی الیەنەكان«.

موزایەدەی حزبەكان لە باشور لەگەڵ ئەوەی بەشێك لە حزبەكان لە رێگەی دەركردنی بەیاننامەوە هەڵوێستی خۆیان بۆ كوردانی باكور ئاشكرا كرد، بەاڵم بەشێك لە

حزبەكان یەكتر تۆمەبتار دەكەن بە جیاوازی هەڵوێستیان و پێیانوایە كامیان زووتر بەیاننامە دەربكات ئەویان خەمخۆرانەترە و چاالكترە،

بۆیە دەبینین حزبەكان موزایەدە بەسەر یەكترەوە دەكەن.

هەڵوێستی گۆڕانلە گ��ۆڕان، بزوتنەوەی هەڵسوڕاوی محەمەد، یوسف دكتۆر ئۆپۆزیسیۆن الیەنی هەرسێ كە ئاماژەیدا پرس بۆ لێدوانێكیدا زیاتر ئەو دەكەن، باكور كوردانی مەدەنی خەباتی لە پشتیوانی كێشەی بەڵكو نیە، ئابوری كورد گەشەسەندنی دەڵێت »كێشەی كات زووترین بە پێویستە كە سیاسیە و نەتەوەیی ناسنامەی چارەیەك رێگە توركیا حكومەتی پێویستیشە چارەسەربكرێت، بگرێتەبەر بۆ چارەسەركردنی پرسی كورد«.ئەوەیشی وت »بەهەموو و دووپاتدەكەینەوە باكور كوردانی بۆ خۆمان هاوكاری شێوەیەك

پشتیوانیان لێدەكەین«.

هەڵوێستی پارتی لە سیاسیە هێزی گەورەترین كە كوردستان دیموكراتی پارتی دەركردنی و چاالكی رێگەی لە هەوڵیداوە كوردستان باشوری بەیاننامە و لێكتر نزیكبونەوەی الیەنەكان هاوكاری كوردانی باكور بكات. عەبدولوەهاب عەلی، وتەبێژی ئەنجومەنی سەركردایەتی پارتی »بەداخەوە وتی پرس بۆ لێدوانێكیدا لە سلێمانی، پارێزگای لە هەندێك الیەن، لێرە ماندەگرن و واهەست دەكەن كە بەس خۆیان هەڵوێستی هەرێم سەرۆكایەتیەكەی هەرسێ و هەیە هەڵوێستیان نیە، یاخود هەندێك پارت و حزبی دەسەاڵتدار هەڵوێستیان نیە، كە لە كاتێكدا وانیە«. هەروەها دووپاتیشیكردەوە كە پارتی بە هەموو

شێوەیەك پشتگیری و پشتیوانیان دەكات.

هەڵوێستی یەكگرتوو یەكگرتووی سیاسی مەكتەبی ئەندامی ك��اروان��ی، ئەبوبەكر باكور كوردستانی بارودۆخی بۆ هەڵوێستیان لەبارەی ئیسالمی، ئەویش دەردەبڕین، باكور كوردانی بۆ دەڵێت »پشتیوانی خۆمان لە پێناو چارەسەركردنی كێشەی كورد«. هاوكات كاروانی لەبارەی

»ئاساییە دەڵێت پرسە ئەم لەمەڕ حزبەكان هەڵوێستی جیاوازی جیاوازی لە نێوان هەڵوێستی حزبەكان هەبێت، لە كاتێكدا كە پارتی جۆرێك ئۆپۆزیسیۆن چونكە هەبێت، فەرمانڕەوا و ئۆپۆزیسیۆن تەنانەت دروستكردووە فەرمانڕەواكان حزبە سەر بۆ فشاری لە ئەو دەكرێت لێوەردەگرێت، سوودی خۆیشی سیاسی قازانجی بۆ

هەڵوێستانە بە موزایەدە وەری نەگرین«. هەڵوێستی هەندێك حزب و الیەن بەرامبەر دۆخی كوردستانی باكورد جیاوازە، لەبارەی هۆكاری ئەو جیاوازیە حەسەن ئەحمەد مستەفا، هەڵوێستیان الیەن دەڵێت »هەندێك توركیا، كاروباری لە شارەزا لەگەڵ بەرژەوەندیەكیان هیچ مێژوو بەدرێژایی چونكە دووڕوییە، خیتابێكی رێگەی لە تەنها هاتووە ئەمرۆ نەبووە، باكوردا كوردی هەڕەشەی عاتفیەوە دەیەوێت بڵێت: هێزێكی نەتەوەیی و نیشتیمانیم و هێزێك هەیە نایەوێت دەستی منتان پێبگات. واتە هەڵوێستەكان موزایەدە و موزایەدەكارییە، نازانم لەو حاڵەتە چ سوود و قازانجێك هاوكاری نەتوانێت كاتێكدا لە دەگەیەنێنن، باكور ك��وردی بە

نزیكبونەوەی الیەنەكان بكەیت«. لە كۆتایی قسەكانیشدا ئەو شارەزایەی كاروباری توركیا وتیشی »كاتێك گوێم لە هەندێك وتار و چاوپێكەوتن دەبێت شەرم دەكەم، چونكە دەزانم درۆیە و موزایەدەكردنە لەسەر یەكتر و، خزمەت بە

هچ الیەنێك ناكات«. هاوكات هەڵسوڕاوەكەی حزبی گۆڕان تەئكید لەوە دەكاتەوە، كە ئەوان نە موزایەدەیان كردووە و نە دەشی كەن و نە بڕواشیان پێیە.

هاوسۆزی كوردانی باشور بۆ باكور كوردانی بۆ پشتوانیان و هاوسۆزی باشور الیەنەكانی و حزب شێوەیەك هەموو بە راشیدەگەیەنن و دەكەنەوە دووپ��ات باكور ئامادەی هاوكاری كردنیانن، جگە لەوەش كوردانی باشور بە جۆش لە كردن پشتگیری بۆ رێپێوانن و مانگرتن ئامادەی خرۆشەوە و كوردانی باكور، هەربۆیە عەبدولوەهاب عەلی دەڵێت »ئێستا لەسەر ئاستی هەر چوارپارچەكە دەبینین هاوسۆزێكی زۆرباش پەیدابووە، چ لەرووی كۆمەاڵیەتی و پەیوەندی سیاسی و هتد.. هەروەها ئاگاداری

یەكترین، پشتگیری لە هەنگاوەكانی یەكتری دەكەین«.

هەڵوێستی حزبەكان لەبەرامبەر بارودۆخی باكووری كوردستان بۆچوونی جیاوازی لێدەكەوێتەوە

بەدواداچون، پرس

لەبارەی هەڵوێستیان بۆ باكوور، حزبەكان موزایەدە بەسەر یەكترەوە دەكەن

ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو: ئاساییە حزبەكان هەڵوێستی جیاوازیان

هەبێ

بەرپرسێكی پارتی: هەندێك حزب وا هەست دەكەن بەس

خۆیان هەڵوێستیان هەیە

هەڵسوڕاوێكی گۆڕان: پشتیوانی لە خەباتی مەدەنی كوردانی

باكور دەكەین

شارەزایەكی كاروباری توركیا: ئۆردوگان دەیەوێت دەستورێك تێپەڕێنێت، هەندێك ماف و ئازادی بدات بە كورد

www.lawanikurdistan.com ژماره 166 42012/11/13

پرس: ئایا حزبەكانی باشور هاوكاری و دەستوەردان لە حزبەكانی رۆژئاوا دەكەن؟

بۆ دەك��ەن، هاوكارییان بەڵكو نا، دەس��ت��وەردان وەكو محەمەد: بەرەی و ئازاد لەگەڵ سوپای باشیان نێوان و ریزەكانیان پاراستنی كوردە، ئۆپۆزیسیۆن ئەنجومەنی سەرۆكی هاوكات ئۆپۆزیسیۆنی، هەلێكی مێژوویی هاتۆتە پێش، دەبێت بە هەموو شێوەیەك ئەو پیاوە

كوردە هاوكاری بكرێت و رێنیشاندەری بین، بۆ ئەوەی سەركەوتوبێت.

پرس: بارودۆخۆی كوردانی باكور و رۆژئاوا دیارە، پێتوایە لە دوای ئەوانیش كوردانی رۆژهەاڵت داوای چی دەكەن؟

محەمەد: دۆزی كورد لە رۆژهەاڵت، تایبەتمەندی خۆی هەیە، بەاڵم لە بارودۆخیان لە باكور و رۆژئاوا زۆرباشترە، هەروەها ئێران دەوڵەتێكی بە ئیمكانیاتە توانیویەتی لە هەموو شوێنێك دەسەاڵتی خۆی جێگیربكات.

گەر دەڵێ لێدوانێکدا لە حزبێک بااڵی *بەرپرسێکی واڵتمان و دێنێتە سەر ئەوا سوپامان بلوێ بۆی دووژمن

داگیر دەکات، تەلەڤزیۆنێکیش ئەوەی کردبوو بە ماشێت.)تخوا بە راستە، نا بابە گاڵتە دەکەی؟(

پسولەی نەهێشتنی بۆ مالیکی بڕیارەکەی *هێشتا بۆ بازرگانەکان نەکراوە، جێبەجێ خۆراک دابەشکردنی هەرکیلۆیەک برنج و ئارد دوو تا سێ هەزاریان خستە سەر.

)خوا حەجی ئەمساڵتان قبۆڵ بکات!(لە بیری *فەرماندەی ئۆپەراسیۆنی دیجلە لە کەرکووک بکات هەرچی کوردی دەرەوەی کارێک لەمەودوا ئەوەدایە ناو هاتنە مافی تایبەت کارتی بە دەبێ هەیە کەرکووک

شارەکەیان هەبێت.)بروح بدم نفدیک یا سدام(

لە پۆست کوردستان نوسەرانی ستافی *ئەندامێکی ئازادی کوردستان لە دەیگوت تەلەڤزیۆنیدا دیمانەیەکی رۆژنامەنووسی نییە و رۆژنامەنووسان هەڕەشەیان لەسەرە، کەچی بۆخۆشی ئێستا لە کوردستانە و چشی پێ خۆش

بێت ئەوە دەنوسێ و دەیڵێ.)هێشتا ماوە کاولی بکەن(

هەر عەرەبێک گەر خۆمان رۆژنامەکانی و *تەلەڤزیۆن نەفس هەوای بۆ شۆڤێنییەک یا خۆی، گونی زەوقی بۆ هەر گەر یانیش بنوسێ، کورد لەسەر خراپ بۆچونێکی هەواڵ و دەنگوباسەکە راست بێت یەکەسەر باڵوی دەکەنەوە.

)ئاسایشی نەتەوەیی یا توری قوڕاوی(*لە سوریا هێشتا ئاسکەکەیان لە قوڕگی شێر دەرنەهێناوە تا ئێستا ئەسەد رۆژانە قەسابخانەیەکی نوێ دەکاتەوە و

کەچی ئەوان خۆبەخۆ کەوتنە گیانی یەکدی.)بەخوا رۆژهەاڵتییەکان لەوە زیاتریان قابیل نییە(

بێ رووتووش

پرس: باس لەوە دەكرێت، كە هێزە ئیسالمیەكان بە تەمان بەرەیەك دروست بكەن، ئایا ئەو قسانە راستن؟

هێزە هەرچی پێموایە ئێستاش كۆنە، هەوڵە ئ��ەم محەمەد: ئیسالمیەكان لە یەكتر نزیكبن خزمەت بە خۆیان و دۆزی گەلی كورد دەكات، تائێستا باسی دروستبونی بەرەیەكمان نەكردووە، بەاڵم باسی لەسەر تایبەتی بە بینەوە، نزیك یەكتر لە زۆر كە كردووە ئەوەمان ئاستی كوتلە پەرلەمانییەكان، بۆ نمونە بڕیارێك نەدەن تاوەكو ئەوان كۆنەبنەوە و قسەی خۆیان نەكەن، هەروەها ئەگەر مەسەلەكە زۆر گرنگ بوو لەسەر ئاستی مەكتەبی سیاسی كۆببینەوە، هەروەها دروستكردنی ئەو تایبەتی بە نێوان سەرجەم هێزەكان، لە واریدە بەرەش شتێكی

هێزانەی زیاتر لە یەكتر نزیكن، ئێمە تائێستا نەمان كردووە.

پرس: بۆچی دروستكردنی بەرە لە كوردستان، سەركەوتو نەبووە؟محەمەد: كوردستان كەی بوو بە دەوڵەت سەرجەم گەمە سیاسیەكان جێگردەبن، چونكە لێرە دڵەڕاوكێی سیاسی بەردەوام بونی هەیە، هەر حزبێك جۆرەها پەیوەندی لەگەڵ عێراق و واڵتەكانی تر هەیە، لێناگەڕێن كوردستان سەركەوتنی ئەمرۆی بارودۆخی لە بەرەكە سەركەوتوبێت،

بەرە بە زەحمەت دەزانم.

ریزەكانی نێوان لە پ��ەرت��ەوازەی��ی لە جۆرێك ماوەیەكە پ��رس: ئۆپۆزیسیۆندا بەدی دەكرێت، دەوترێت ئۆپۆزیسیۆن درزی تێكەوتووە،

ئێوە چی دەڵێن؟محەمەد: كاتێك باسی درز دەكرێت، تەعبیرەكان باش نەبوونە، بۆ نمونە درز دەكەوێتە یەك دیوار، لە كاتێكدا ئێمە هیچ رێككەوتنێكی ستراتیژیمان لەگەڵ یەكدا نەبووە تاوەكو درزی تێبكەوێت، بەڵكو لەسەر

كۆمەڵێك خاڵ رێككەوتوین پێی دەوترێت پاكێجەكانی ئۆپۆزیسیۆن.

پرس: لە پاش عێراقی 2003ەوە، سااڵنە حكومەتی هەرێم چەندین یەكالكردنەوەی بۆ دەكات بەغدا رەوان��ەی حكومی و حزبی وەفدی

كێشەكان، پێتوایە وەفدەكەی ئەمجارە دەرئەنجامی هەبێت؟بۆ كردنەوەی بەڵكو نەبووە، ئەو وەفدە، وەفدی عەمەل محەمەد: كە فریاكەوتن و بوون كۆتاییدا داخرانی لە كە بوو دەرگایانە ئەو دانەخرێت، بە قەناعەتم هەرێم و بەغدا زۆری ماوە تاوەكو كێشەكانیان

چارەسەربكەن، پێموایە هەروا زوو چارەسەر ناكرێن.

پرس: پێتوایە نۆ ساڵە سەركردایەتی سیاسی كورد لە بەغدا، چیان كردووە؟

بە یاری تاڕادەیەكیش و، هەبووە هەوڵی جدی بێگومان محەمەد: كات كراوە، بڵێن وایانزانیوە فەرامۆش كردن لە مەسڵەحەتە، دوور نییە ئەوەش كرابێت، بەاڵم جدیەت لە كاتدا سەرجەم ئامانجەكان مسۆگەر

دەكات، خەڵكێك هەیە دەڵێت كاتێك ئێمە لە بەغدابوین سەرەتابوین، ئاخر لە دوای 2003 لە بەغدا تاكە هێزی جێگیر و یەكگرتوو كوردبوو، سوننە وجودی نەبوو و شیعەش دانەمەزرابوو، ئەوكات كورد دەیتوانی

زۆر شت لە دەستور جێگر بكات، بەاڵم لەبەر ئیهمالی نەیكرد.

پرس: پێتوایە هێزەكانی ئۆپەراسیۆنی دیجلە لە كەركوك مەترسی بۆ كورد دروست بكەن؟

محەمەد: بەپێی زانیارییەكان هەموو پێكهاتەكانی عێراق ناڕازین لە هێنانی ئەو هێزە بۆ كەركوك و لێشی دەترسن، هێنانی هێز بۆ ناوچەی بەغدا دیكەوە لەالیەكی ن��ادات، باش ئاماژەیەكی هیچ 140 م��اددەی خوێندنەوەی ئیجابی بۆ دەكات، پێیوایە هێز بۆ ئەوەدەهێنێتە كەركوك، خزمەتگوزاری زیاتر بتوانێت ئەوەی بۆ و ببرێت تیرۆر دەستی كە پێشكەش بكات، ئەوەش تەنها بۆ ئەوەیە كە هیچ الیەنێك نەتوانێت بڵێت نابێت بێیت، بەاڵم لە ئێستاوە وابێت پێكهەڵپڕژان دروست دەبێت، چونكە ئەو ناوچانە پێشمەرگەی لێیە، پرسیارەكە لە مالیكی ئەوەیە، تۆ جارێ رەوشی بەغدا جێگیر بكە و بیهێنەوە سەرخۆ و خزمەتگوزاری ئەوەی وەك بۆ تر پارێزگاكانی بۆ بنێرە هێز ئینجا بكە، پێشكەش

بەغدای لێبێت.

پرس: رەوشی كوردانی باكور چۆن هەڵدەسەنگێنی، كە تاوەكو ئێستا بەشێك لە چاالكوانە كوردەكان گیران و مانیان گرتووە؟

محەمەد: ئەو چاالكیانەی كە لە كوردستانی توركیا دەكرێت، ئەگەر درێژەی پێبدرێت، دەرئەنجامی باشی دەبێت، بەاڵم بە مەرجێك، ئەویش كار هەبێت، دوایدا لە دیبلۆماسیی و بەهێز سیاسی ستراتیژیەتێكی ناو بچێتە و، زیندان لە دەرەوە بێتە ئۆجەالن دەكرێت ئەوە لەسەر گفتوگۆیەكی سیاسی بەهێز و هەردووال قەناعەت بە یەكتر بهێنن، نە ئەو بە سەرباز كێشەی كورد چارەسەربكات و نە كوردیش بە چەكدار هەوڵی چارەسەركردن بدات، بۆیە پێموایە ئەگەر وابێت دەستكەوتی دەبێت و

هەتا لە رووی زەمەنەوە درێژەی بكێشێت بەرهەمدارتر دەبێت.

پرس: پێتوایە بارودۆخی كوردانی رۆژئاوا درێژەی كێشابێت، چونكە تاوەكو ئێستا لە ژێژ ئازار و ئەشكەنجەدانی رژێمی سوریادابن؟

لە پێشتر ئەوان چونكە تایبەتە، زۆر ئەوان بارودۆخی محەمەد: ناوخۆی خۆیاندا كیانێكی سەربەخۆ و بەهێزیان نەبووە، كە لە ئێستادا پشتی پێببەستن، لەالیەكی تریشەوە لەوێ هێزێكی روونی ژمارە یەك و دوو نیە كە كۆدەنگیەكی لەسەربێت، هاوكات ئەزمونی سیاسیشان نەبووە، چونكە لە هەموو شتێك بێ بەشبوونە، ئەو هەواڵنەی ئێستا هەیە زۆرباشن، بەاڵم بە مەرجێك دابەش نەبن لە نێوان دەسەاڵت و

ئۆپۆزیسیۆن.

ئەو چاالكیانەی كە لە كوردستانی توركیا دەكرێت، ئەگەر درێژەی پێبدرێت،

دەرئەنجامی باشی دەبێت

كورد لەبەر ئیهمالی زۆر شتی نەكردمحەمەد رەئوف، ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو بۆ پرس:

سیاسی مەكتەبی ئەندامی رەئوف، محەمەد یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان، پێیوایە ئەگەر ئەو چاالكیانەی كوردانی باكور ئەنجامی دەدەن درێژە بكێشێت، دەرئەنجامی باش و بەرهەمداری دەبێت. دەربارەی بارودۆخی كوردانی رۆژئاواش ئۆپۆزیسیۆن ئەنجومەنی »سەرۆكی دەڵێت هاوكاری شێوەیەك هەموو بە دەبێت كوردە، كورد چونكە ئەوەی سەركەوتوبێت، بۆ بكەین هاوكات پێش. هاتۆتە بۆ مێژوویی هەلێكی پرس، هەفتەنامەی لەگەڵ دیدارەیەدا لەو هەر تیشكدەخاتە سەر ئەو وەفدەی حكومەتی هەرێم بەغدا، چۆتە كێشەكان چارەسەركردنی بۆ كە ئەو دانەخستنی بۆ وەفدە »ئەو دەڵێت ئەو دادەخ���ران«. خەریكبوو كە چوو دەرگایانە هەروەها دەشڵێت »كورد لەبەر ئیهمالی زۆرشتی

نەكرد«.دیدار: پرس

هەرێم و بەغدا زۆریان ماوە كێشەكانیان چارەسەربكەن

www.lawanikurdistan.com2012/11/13 166 5ژماره

پ: تێروانینی ئێوە سەبارەت بەدواین گۆڕانکارییە سیاسیەکانی هەرێم و بەغداد چۆنە؟

بروسک نوری:ئەو کێشانەی لەنێوان هەرێم وبەغداد هەیە پەیوەندی هەیە بە خودی دەستوری عێراق و کوردەوە، کە کورد چۆن لەناو عێراقدا ژیان بەسەر بەرێت. کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغداد بریتین لەسێ شت، ئەوانیش: یاسای نەوت و سامانە سروشتیەکان و بودجەی پێشمەرگەو مادەی سەدو چل کە تایبەتە بەگەڕانەوەی ناوچە دابڕێنراوەکان. زۆر الیەن دەیانەوێت بانگەشەی ئەوە بکەن کە کێشەکانی هەرێم و بەغداد کێشەی نێوان پارتی و هاوپەیمانی و دەوڵەتی نییە، بنەمایەکی هیچ ئەوەش کە مالکیە، و هەرێم سەرۆکی یاخود یاسایە، بەڵکو مەسەلەکە دەستورییەو پەیوەندی هەیە بە داهاتووی میللەتی کوردەوە لەناو خودی عێراق،بۆیەش ئەوانەی دەڵێن کێشەکان شەخسین لەپێناو مەرامێکی بە نییە پەیوەندی هیچ چونکە خەڵکە، چەواشەکردنی سیاسیەو و حیزبی مەسەلەی شەخسی. چارەسەر کردنی کێشەکانیش گەڕانەوەیە بۆ ڕێکەوتنامەی هەولێر. جگە لەو ڕێکەوتنامەیەش موبادەرەی دیکەو هەوڵدانی دیکە سەرناگرێت، نابێت پابەند هەولێرەوە بەڕێکەوتنامەی نەبێت پابەند الیەنەی ئەو چونکە

بەڕێکەوتنامەی دیکەوە.شتە، سێ لەسەر بەغداد و هەرێم نێوان کێشەکانی کرد لەوە پرس:باست دەگوترێت دیکەش بەجۆرێکی کراوەتەوەو لەنەوت جەخت زیاتر بۆچی بەاڵم ئەولەویەت نەدراوە بەمادەی سەدو چل هێندەی بایەخ دراوە بە مەسەلەی نەوت و

گرێبەستەکان و پێدانی پارە لەالیەن بەغدادەوە؟بروسک نوری:ئێمە جەخت لەسەر هەموو کێشەکانی خۆمان دەکەینەوە، بەاڵم مەسەلەی نەوت پەیوەندی هەیە بەژیانی ڕۆژانە،کاتێک کۆمپانیاکان لەهەرێم نەوت بەرهەم دەهێنن وئیستحقاقاتێکیان هەیە لەتەتویری کێڵگە و نەوتیەکان و دەبێت حکومەتی مەرکەزی بیانداتێ،ئەوەشی کراوە ئیستحقاقی ئەو کۆمپانیایانەیەو هیچ پەیوەندیەکی بەحکومەتی هەرێمەوە نییەو هیچ پارەیەکیش وەرنەگیراوە بۆ هەرێم.پرس:پێشتر بەرپرسێکی بزووتنەوەی گۆڕان ڕایگەیاندوە کەئێمە ئاگاداری پارەی نەوت نین و نازانین بۆ کوێ دەچێت،ئایا پارەی ئەو نەوتەی هەرێم کەلەالیەن

کۆمپانیاکانەوە دەردەهێنرێت و ڕەوانە دەکرێت بۆ کوێ دەچێت؟بروسک نوری:پارەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەچێتە میزانیەی عێراقەوەو سەدا حەڤدەی دێت بۆ هەرێمی کوردستان، بۆیە زۆر ڕوون و ئاشکرایە. کاتێک دەشگوترێت پارەی نەوت دیار نییەو نازانین بۆ کوێ دەچێت ئەوا ڕاست نییەو

بۆ چەواشەکردنی خەڵکە.ماددەی کردنی بەجێبەجێ پەیوەستە دابڕێنراوەکان ناوچە پرس:گەڕانەوەی بۆ کردوە پێشکەش پڕۆژەیەکی عێراق کۆماری سەرۆک سەدوچل،لەئێستادا

ئاسایکردنەوەی سنوری ئیداری ئەو ناوچانە، ئێوە چۆن لەم پڕۆژەیە دەڕوانن؟بۆ سوودی تەنها سەدوچل ماددەی کە بڵێم ئەوە نوری:دەمەوێت بروسک بەبڕیارێک بەڵکو زۆر پارێزگای دیکە دەگرێتەوە کە نییەو هەرێمی کوردستان بەشێكی لێ دابڕێنراوەو خراوەتە سەر شوێنێکی دیکە، بڕیارەکەش بۆ گۆڕینی دیمۆگرافیایە،دەستوریش دەڵێت دەبێت ئەو شوێنانە بگەڕێتەوە شوێنی خۆی،

لەمادەی سەدوچل زۆر بەڕوونی باس کراوە.پڕۆژەکەی سەرۆک کۆماریش کە بۆ گەڕانەوەی وەزعی ئیدارەکانە ئێمە پێمان باشەو پشتگیری دەکەین و دوای ئەوەی دەبێت بەیاساش نیوەی کێشەکانی ئەو

ناوچانە چارەسەر دەکات.پرس:ئەگەرچی لەڕابردوودا کوردو شیعە لەزۆر شتدا هاوبەش بوون، بەاڵم ئێستا کورد کێشەی دەسەاڵتی لەگەڵ شیعەدا هەیە،لەهەمان کاتیشدا کێشەی خاکی لەگەڵ سونەدا، بۆچی بەردەوام باسی کێشەکانی نێوان شیعەو کورد دەکرێت و

باسی سوننە ناکرێت؟بروسک نوری:کورد کێشەی نە لەگەڵ سونەو شیعەدا هەبووەو نەهەیەتی، بەڵکو کورد کێشەی لەگەڵ دەسەاڵت هەبووە لەعێراق و پارتی دەسەاڵتدار هەبووە، ئینجا ئەگەر نەتەوەیی بووبن یان بەعسی بێت. کورد هیچ ڕۆژێک خۆی نەکردووە بە

تەڕەف لەبەینی ملمالنێیەک کە سوننە بێت یان شیعە بێت،خودی کورد سوننە هەیەو شیعەشی هەیە، بەاڵم ئێمە قەومێکین بەهۆی ڕژێمێکەوە مافەکانمان زەوت بەدەست مافانەشمان لەو هەندێک کردۆتەوە. داوا خۆمان مافەکانی و کراوە

هێناوەو ئەوەشی ماوەتەوە هەربەدەستی دەهێنین.هەرکەسێکیش لەبەغداد حاکم بێت وبیەوێت بەتاکڕەوی فەرزی ئیرادەی خۆی بکات بەسەرمانەوە ئێمە قبوڵی ناکەین. هەندێک زەوی ئێمە داگیر کراوەو ئێمەش داوای دەکەینەوە،ڕاستە خەڵکی سوننە لەسەر ئەو زەویانە دانیشتوون لە موسڵ و هەندێک شوێنی دیکە، بەاڵم خۆ زۆرینەی ئەوانەی لەکەرکوک هێناویانن بۆ تەعریب عەرەبی شیعە بوون و سووننە نەبوون. ئەوانەشی هێنایەنن بۆ مەندەلی و خانەقین بەهەمان شێوە شیعەبوون،بۆیە ئەو نەزەڕیە الی من ڕاست نییە کە ئێمە کێشەمان لەگەڵ عەرەبی سوننە لەسەر خاکەو لەگەڵ شیعەش لەسەر دەسەاڵتە،بەدەسەاڵتی ئەو بیەوێت الیەنێکیش هەر کراوەو داگیر لەئێمە زەویانە ئەو بەعس حیزبی

دەسەاڵتە بچەسپێنێت لەالی ئێمە جیاوازی نییە لەگەڵ حیزبی بەعسدا.پرس:تاکو ئێستا لەبەغداد کورد خاوەنی یەک گوتاری خۆی نەبووە،بزووتنەوەی پاکێجانەی ئەو کردنی جێبەجێ بە دەبەستنەوە گوتاری یەک گۆڕانیش پێشکەشیان کردوە،بەبڕوای تۆ نەبوونی یەک گوتاری کورد بەشێکی پەیوەندی بە

دەسەاڵتی هەرێمەوە نییە؟بروسک نوری:بەدڵنیایەوە بەشێکی دەکەوێتە ئەستۆی دەسەاڵت،بزووتنەوەی گۆڕان هەوڵدەدات بەو شێوازانە خەڵک چەواشە بکات وپیشانی بدات کە ڕەئی ڕووی دیموکراتیەتێک لەهیچ کەئەمەش زۆرینە، بەسەر بکات فەڕز کەمینە نەداوە،بەردەوام کەمینە تابعی زۆرینە بووە نەوەک بەپێچەوانەوە،کەمینەش مافی خۆیانە هەوڵبدەن ببن بە زۆینەو هەرکاتێکیش بوون بەزۆینە دەتوانێت فەرزی

شتەکانی خۆیان بکەن.شەش خاڵی ناو پاکێجەکانیش ئەگەر بێیتە سەر ڕاستی بەشێکی زۆری جێبەجێ کراوە،هەندێک شت داوا لەتۆ دەکات کە تۆ دەسەاڵتیت و زۆرینەیت لەناو پەرلەمان

وهەموو جێگەیەک، بەاڵم دەبێت بەقسەی ئەو بکەیت، ئەمەش شتی وانیە.پرس: تۆ دەتەوێت بڵێیت ئۆپۆزیسیۆن دەیانەوێت هەموو پڕۆژەیاساکانی ناو

پەرلەمان بەخواستی ئەوان تێپەڕێت یاخود داوای چی دەکەن؟بروسک نوری: داوای ئەوە دەکەن پڕۆژە یاساکان بەڕێکەوتن تێپەڕێندرێت بەو پێیەی ئەوان لەئۆپۆزیسیۆندان، بەاڵم ئەوەی بەدڵی ئەوان نەبێت دەیکەن بەهەراو نابێت بڕوات، ئەوەشی بەدڵی ئێمە بێت نابێت بڕوا، بەشێوەیەکی دیکە ڕێکەوتن حیزبێک،ئەگەریش وەکو تێدەگەن گۆڕان بزووتنەوەی و خۆیان بەبەرژەوەندی

بەدڵی ئەوان نەبێت ڕێکەوتن نییەو دژی دەوەستنەوە.زۆری کاردانەوەی ئاسایش ئەنجومەنی یاسای پڕۆژە کردنی پرس:پەسەند بەدوای خۆی هێنا بەوپێیەی ڕێکەوتنی تەواوی لەسەر نەکرابوو،ئێستاش هەندێک پڕۆژە یاسا هەیە لەپەرلەمانی کوردستانی ڕەهەندی نیشتیمانیان هەیە بەبڕوای پەرلەمانی ناو سیاسیەکانی الیەنە ڕێکەوتنی پڕۆژانە ئەم گرنگە تاچەند تۆ

کوردستانی لەسەربێت؟بروسک نوری:بەبڕوای من یاسا دانان لەهەموو پەرلەمانێکی تەندروستدا لەهەموو بووە، بەدەنگدان بەردەوام بەڵکو دانەنراوە، ڕێکەوتن بە کاتێک هیچ جیهاندا ئەمەش بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانەکەیە. زۆرینەش دیکتاتۆریەت نییەو هەموو کاتێکدا دیموکراتیەتە،بۆیە ئەگەر زۆرینە زیانی بۆ کۆمەڵگە هەبێت ئەوا کۆمەڵگە دەنگی پێنادات و دەبێت بەکەمینە،ئەمەش بەو ئامانجە نییە کە کەمینە بچەوسێننەوە، بەڵکو زۆرێک لە بۆچوونەکانی کەمینە وەردەگیرێت و دەگونجێت لەگەڵ ڕای زۆرینەش بێت. هەندێکی دیکەشی کە لەبەرژەوەندی خۆی پێشکەشی

دەکات ناتوانێت بیسەپێنێت بەسەر زۆرینەدا.پرس:سەرجەم الیەنەکانی ئۆپۆزیسیۆن و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لەگەڵ گەڕاندنەوەی دەستوری هەرێمن بۆ پەرلەمانی کوردستان،لەو نێوەندەدا ئەوەی دەمێنێتەوە تەنها پارتی دیموکراتی کوردستانە کە وادەبینرێت لەگەڵ گەڕانەوەی

نەبێت بۆ پەرلەمانی کوردستان، بۆچی؟

دەیزانم ئەوەی نیم،بەاڵم لەپەرلەماندا من یاساییەوە نوری:لەڕووی بروسک ئەوەیە ئەگەر بێت و شتێک دەنگی لەسەر بدرێت و بچێتە دەرەوە ئەوا تەنها دەستور پەرلەمان. بۆ بیگەڕێنێتەوە دەتوانێت کوردستان هەرێمی سەرۆکی بێت، دیکە بەجۆرێکی ئۆپۆزیسیۆن ڕای بە بێت تێدا خاڵی هەندێک ڕەنگە گفتوگۆ مایەی خااڵنەش بێت،ئەم دیکە جۆرێکی دەس��ەاڵت بەبڕوای یاخود ئەوا و پەرلەمان نەیگەڕێنێتەوە کوردستان هەرێمی سەرۆکی کردنە،ئەگەریش ئەوانەی بکرێت. لەسەر گفتوگۆی کوردستان پەرلەمانی ل��ەدەرەوەی دەکرێت داوای هەمواری دەستور دەکەن با بێن دابنیشن و خاڵەکانیان بخەنەڕوو، تەنانەت ئەوانەشی لەدەرەوەی پەرلەمانن دەتوانن گفتوگۆی تێدا بکەن،ئەوکاتیش ڕەنگە ئەم بڵێت و کوردستان پەرلەمانی بیگەڕێنێتەوە کوردستان هەرێمی سەرۆکی بیگۆڕێت و دابنیشێت پەرلەمان ئەوکاتیش بگۆڕدرێت،با شێوازانە بەم خااڵنە دواتریش بخرێتە ڕیفراندۆمەوە،ئەوکات کە ڕیفراندۆمی لەسەر کرا جارێکی دیکەش پەرلەمانی کوردستان بۆی هەیە موڕاجەعەی بکاتەوە، ئینجا ساڵێکی دیکە بێت یان دوانی دیکە بێت. زۆر واڵتیش دەستورەکانیان لەگۆڕاندایەو شتێک نییە بڵێیت

نابێت بگۆڕدرێت چونکە قورئان نییە.پرس:لەماوەی ڕابردوودا هەریەک لە یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و بزووتنەوەی گۆڕان کۆبونەوەوە ئەم کۆبونەوەیە تاچەند لەسەر حسابی ڕێکەوتنامەی ستراتیژی

نێوان پارتی و یەکێتی بوو؟بروسک نوری:من وەکو ڕای خۆم هەست ناکەم لەسەر حسابی ڕێکەوتنامەی پەیوەندی کۆدەبێتەوەو کێدا لەگەڵ ئ��ازادە حیزبێک بێت،هەموو ستراتیژی دروست بکات،پارتیش ئاگادار بووەو خودی گۆڕانیش بەپارتی گووتوە،ئاساییەو پارتی لەنێوان ڕێکەوتنامەی ستراتیژی کۆببنەوە. دەتوانن ئەحزابەکان هەموو خەڵکی لەگەڵ کەپەیوەندی بەوەی نەکردوە پابەند کەسی هیچ ویەکێتیدایەو دیکەدا دروست نەکات، بەپێچەوانەوە بەبڕوای من ئەمڕۆ من بەگرنگی دەزانم ئەو جۆرە کۆبونەوانە، چونکە پێویستیمان بەیەک ڕیزی ماڵی کوردەو بە بەرژەوەندی

کوردی دەزانین و بەزیانی نازانین،بەرژەوەندی کوردیش بەرژەوەندی پارتییە.نیشتیمانی یەکێتی لەگەڵ گۆڕان بزووتنەوەی یەکگرتنەوەی پرس:لەئەگەری

کوردستان پارتی هەڵوێستی چۆن دەبێت؟بروسک نوری:هەڵوێستمان زۆر ئاساییەو هیچ کێشەیەکمان نییەو کاتی خۆشی

یەک بوون و مونافەسەی یەکتریشمان دەکرد.پرس:دوای یەکگرتنەوەی پارتی ترسی لە وەنابێت یەکێتی و گۆڕان لەپەرلەماندا

دەبنە زۆرینە؟بروسک نوری: ساڵێکی دیکە هەڵبژاردن دەکرێت،قەیدی چییە با پارتی ساڵێک

ببێت بە ئۆپۆزیسیۆن چی تێدایە؟دەکرێت بەدی شارەکاندا لەنێو دووئ��ی��دارەی گرفتی ئێستاش پرس:تاکو بەشێوەیەک نەپارتی دەسەاڵتی ئەو تۆی هەیە لەسنوری سەوز، نە یەکێتیش

دەسەاڵتی هەیە لەسنوری زەرد، ئەمە تاکو کەی بەردەوام دەبێت؟لەو یەکێک بەڵکو نییە، دووئیدارەی ئاسەواری هەیە نوری:ئەوەی بروسک ڕەخنانەی بەردەوام ئێمە دەیگرین ئەوەیە کە ئەو ڕێکەوتنامە ستراتیژیەی نێوان نەچۆتە بەاڵم هەیە، بەرزەکان کادرە قیادەو ئاستی لەسەر یەکێتی و پارتی خوارەوە بۆ پڕکردنەوەی بۆشایی ئیداری. منیش بەڕەخنەی دەزانم لەهەردووالیان وپێویست نییە لەهەولێر ڕێگر بین لە بەردەم یەکێتی، ئەگەر ڕێگر بووبین،بەهەمان شێوەش لەسلێمانی پێویست نییە یەکێتی ڕێگر بێت لەبەردەم پارتی،ئەگەریش برینە کۆنەکان کارێکی واهەبێت پێویستە زوو چارەسەر بکرێت، چونکە ئەمە

دەکولێنێتەوە.دوای ئاستێکدایە،بەتایبەتیش لەچ یەکگرتوو و پارتی پرس:پەیوەندی

لێدوانەکەی ئەم دوایەی یەکگرتوو کەباسی گرنگی دانوستاندن کرد؟بروسک نوری: لەهەموو کاتێکدا هەزار کاتژمێر گفتوگۆ لەسەر خاڵێک باشترە لە یەک خولەک شەڕ،ئێمە وەکو پارتی دەمانەوێت پەیوەندیمان لەگەڵ هەموو حیزبە

کوردستانیەکان هەبێت بەوانەی هاوپەیمانن و ئۆپۆزیسیۆنن.

بروسک نوری شاوێس، ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارێزگای سلێمانی پارتی:

لەدیمانەیەکی هەفتەنامەی پرسدا »بروسک نوری شاوێس« ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارتی و بەرپرسی دەستەی رێكخراوە پیشەیی و جەماوەرییەكانی پارتی، لە ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارێزگای سلێمانی، باس لە هۆکار و چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغداد دەکات و پێی وایە کە بە بەشێک الیەنەکانی عێراق ڕێکەوتنامەی هەولێریان جێبەجێ نەکردووە و هیچ گەرەنتییەک نییە بۆئەوەی بڕیارەکانی کۆنگرەیەکی دیکە جێبەجێ بکەن. سەبارەت بەیەکگرتنەوەی گۆڕان و یەکێتیش بەشتێکی ئاسایی دەزانێت و دەڵێت: با پارتی ساڵێك

ببێت بە ئۆپۆزیسیۆن.

دیمانە:زیرەک عەبدولڕەحمان، سلێمانی

ساڵێکی دیکە هەڵبژاردن دەکرێت، قەیدی چییە با پارتی ساڵێک ببێت بە ئۆپۆزیسیۆن

مق نا

یار بڕ

تۆ:فۆ

www.lawanikurdistan.com ژماره 166 62012/11/13

دیموكراسی و دین دەستەواژەی دوو سەرهەڵدانی ساتی كاتێك پێش دین كە هەڵنەگرە حاشا ڕاستیە بەو دەگەین لێكدەدەینەوە، تەمەنی لە گەورەترە زۆر دین وتەمەنی بووە دایك لە دیموكراسی خانەی دەخەینە دی��ن ناوئاخنی و وت��ار كاتێك دیموكراسی، بەراوردكارییەوە لەو بابەتە تێدەگەین كە لە هیچ ئایینێك و بەتایبەت ئایینە یەك خوداییەكان )یەهوود،مەسێح و ئیسالم ( باسی دیموكراسی و بنەماكانی دیموكراسی نەكراوە.هیچ ئایینێك نەیگووتووە كە رۆڵی لە ژیانیدا پەرە پێدانی دیموكراسیە.ژێرخانی فیكری دین باوەڕمەندی و ئیمانە بە خودا، كە چی ژێرخانی دیموكراسی پەیمان و رێككەوتنە،

ئەویش پەیمان لە نێوان مرۆڤەكان.شێوازی پەیوەندی لە گۆرەپانی دیندا ستوونیە، خودا لە سەرەوەی ئەم ستوونەدایە و هەموو ئیماندارەكانی ئەو دینە دەبێت بێ سێ ودوو كەئاست لەكاتێكدایە ئەمە بكەن. جێبەجێ فەرموودەی و فەرمان وشێوازی پەیوەندی لە مەیدانی دیموكراسیدا ئاسۆییە، واتا تاكەكان پەێوەندیان لەگەڵ یەكدی هەیە. مرۆڤ لە گەڵ مرۆڤ. لە دیندا خودا لە بازنەی دیندا باس لە گەڵ یەكدی پەیوەندیان هەیە.لە و مرۆڤ

ئیماندار دەكرێت و لە دیموكراسیدا باس لە هاوواڵتی.لە دیندا یاسادانەر خودایە كە چی لە دیموكراسیدا مرۆڤ داڕێژەری ئەم دوو نێوان لە ئاسمان هەتا زەوی جیاوازی هەیە بۆیە یاسایە. پێكەوە بناغەی ئەگەر واڵتێكدا جوگرافیای چوارچێوە چەمكەدا.لە ژیانی مرۆڤەكان لە رێگای مافی هاوواڵتی بوونەوە دابمەزرێت ئاسانتر دەتوانرێت بناغەی ئازادیە سەرەتاییەكان و لەوانەش ئازادی ئایینی و بیر و باوەڕی ئایینی بپارێزرێت.پەیمانی دیمۆكراتیك ئەگەر بە باشی وگونجاوی جێبەجێ بكرێت بەو ئەندازەیە و بە باشی رێز دەگیردرێت لە دین و ئایینەكان، لەم هەل ومەرجەدا مرۆڤەكان دەتوانن بە پێی و پەسند دینێك خۆیان ب��ەرژەوەن��دی و هەڵبژاردن و تێگەیشتن پەیرەوی لە رێو رەسم وفەرمانەكانی بكەن.ئەمە لە كاتێكدایە ئەگەر دیاریكراو ئایینێكی بناغەی سەر لە كۆمەڵگا تاكەكانی پەێوەندی و ببن زەرەرمەند دیكە ئایینێكی ئیماندارانی هەیە بۆی دابرێژرێت نەتوانن بە ئاسانی بیرو باوەڕی ئایینی خۆیان پەیڕەوی بكەن.! هەموو مرۆڤێك بە ئاسانی دەتوانێت لە كۆمەڵگایەكی دیمۆكراتدا بژیت، بەاڵم پەیوەندیەكی چوارچێوەی ولە ئایینیدا كۆمەڵگایەكی لە ناتوانێت ئایینی دیاریكراودا بژیت كە بیروبۆچوونی غەیری ئایینەكەی ئەویان تێیدا زاڵە. هەاڵتنی دەیان و سەدان رۆشنبیری موسڵمانی شیعە و سوننە لە واڵتە ئیسالمیەكانەوە بۆ ئەورووپا وپەنابردنیان بۆ ئەو واڵتە

دیمۆكراتیان پشتڕاستكەرەوەی بابەتەكەی ئێمەیە. دیمۆكراتیك پەیمانی لەسەر یاساكانی بناغەی كە واڵتێك لە بە نەبێت كە ئیماندارێك وهەموو ئایینێك هەموو دامەزرابێت ئ��ازادی بە دەتوانێت دیكە هاوواڵتیانی ئ��ازاری و ئەزیەت هۆی ئایینیەكانی پیرۆزە بەها و ئایین لە رێز و بژیت بەسەربەستی و خۆی بگرێت، بەاڵم لە واڵتێك كە بناغەی یاسا و پەیوەندیەكان لە سەر ئەساسی دینێكی دیاریكراو دامەزرابێت بێگومان ئەو كەسانەی كەباوەڕیان بەو دینە نیە دەكەونە بەر ستمكاری و زوڵم و زۆرەوە.ژمارەی سەرنجی ئەگەر زۆرە بابەتە ئەم سەلماندنی بۆ نموونەش كوژراو وبریندار وئاوارە و پەنابەرانی هێندێك لە واڵتان بدەین كە بە هۆكاری ستەمی ئایینی تووشی ستم بوونەتەوە بۆمان دەردەكەوێت كە داڕشتنی یاساكان بۆ بەرێوەبردنی كۆمەڵگا و پەیوەندی تاكەكان پەیوەندی رێكخەری و باشترە بن »دیمۆكراتیك« یەكدی لەگەڵ خودا و ئیماندارەكانیشی با دین بێت گونجاوترە، بەاڵم بەو مەرجەی ئیماندارەكان ئەزیەتی یەكدی نەدەن و سووكایەتی بە بیر وبۆچوونی ئایینی یەكدی نەكەن و یەكتر نەكوژن بەو چەشنەی وا لە پاكستان و

پێموایە وەرگێڕان و دۆبالژ كردن جۆرێكە لە هونەر و موتوربە كردنی دوو كولتورە پێكەوە، بەو مەرجەی بەرهەم یان بابەتە وەرگێڕ، یان

دۆبالژكراوەكە بەسوود بێ بۆ كۆمەڵگە.ئێستا لە هەر یەكێك لە كەناڵەكانی كوردستات و كوردستان تیڤی و زاگرۆس تیڤی درامای كۆری پەخش دەكەن. ئەمە سەرەڕای ئەوەی چەند كەناڵی تری ناوخۆیی لە هەولێر، ئەوانیش درامای كۆری پەخش

دەكەن.و خوێنڕشتن و كوشتن و توندوتیژی لە پڕن دراماكان هەموو خیانەتی سیاسی و مەرامی سیاسی و پاوانخوازی دەسەاڵت و دیمەنی

تۆقێنەر. وەك بڵێی كۆریا چیتری نییە جگە لەم درامایانە.ئەمە سەرەڕای ئەوەی ئەم كەناڵە كوردییانە مێژوو و كولتوری واڵتی بێگانەمان دەرخوارد دەدەن و منااڵنمان فێرە توندوتیژی و دیمەكانی

خوێنڕشتن دەكەن.هەروەها هەندێكی تر لە بەناو كەناڵی كوردی خەریكی پەخشكردنی كۆمەاڵیەتی. الدانی و زەوجی لە خیانەتی پڕە كە توركین، درامای هەروەها زۆرێك لە كەناڵە ناوخۆییەكان و چەند كەناڵێكی ئاسمانیش

ئەم جۆرە دراما توركیانە پەخش دەكەن.بازنەی لە و ناكەن تێر بینەر حەزی كە كوردییەكانیش درام��ا مێژوودا دەخولێنەوە و وەدوای مێژوو كەوتوون، نەیانتوانیوە باس لە كێشەكانی سەردەم و قۆناغی ئێستا و دۆخی سیاسی هەرێم بكەن، هەروەها نەیانتوانیوە تاوانەكانی وەك كیمیابارانكردنی هەڵەبجە و دۆڵی جافایەتی و پرسەكانی ئەنفال و وێرانكردنی گوندەكان و كۆڕەو و شەڕی براكوژی و ناعەدالەتی كۆمەاڵیەتی و گەندەڵییەكانی حكومەت و حزب، بەرجەستە بكەن و هەر بە دەوری ئاغا و كوێخایا دەخولێنەوە و لە رابردوودا دەژین، واتە نەیانتانیوە روئیایەكیان بۆ داهاتوو و یان ئێستاكە هەبێ. هەر ئەمەشە كە بینەری نائومێد كردووە. ئەمە سەرەڕای كەم و

كورتی لە چۆنییەتی بەرهەمهێنانی و تەكنیكەكانی دراما.دەستی لەسەر كوردییە كولتوری سڕینەوەی ئەوە پێموایە من تەواوم هەیە، كە بەناو كوردیانە، هەر چەندە قەناعەتی ئەو كەناڵە سیاسەت و ئامانج و ئەجێندایەی گەورە لە پشت ئەو كەنااڵنەوە هەیە

بۆ پەخشكردنی ئەو جۆرە درامانە.و رۆژن��ام��ەن��ووس��ان سەندیكای و رۆشنبیری وەزارەت���ی دەب��ێ هونەرمەندان و توێژەرانی كۆمەاڵیەتی و دەروونی لە ئاست ئەم كەنااڵنە

بێدەنگ نەبن. چونكە بەراستی بێ تام یان كردووە.F_bewar@yahoo.com

دین و دیموكراسی ئاویان بە جۆگەیەكدا ناڕوات

هەژار هەورامی

بێتامتان كرد...!!!فەرەیدون بێوار

ئومێد خۆشناو

تادێت کێشە کانی عێراقی بەزۆر دروستکراو زێدەدەبن وپەل و پۆ داوێن،ئەو عێراقەی ئارەزوی عێراقیەکانی لە مەڕ دروست و ئیقلیمیەکان معادەلە ناوچەکەو کانی نیە!گۆڕانکاریە بوونی سیاسەتی کۆمەڵی نێودەوڵەتی هەر یەکە هەژمونی خۆی بەسەر کوردستان سەرۆکی هەیە،دەمێکە عێراق ی ئاڵۆزەکە ڕەوشە وەزی��ران س��ەرۆک سیاسەتەکانی و عێراقە و لە خۆی ترسی بۆیە سوارە تاکە گوتراوە جارانیش گەلێ نەشاردۆتەوە،بەاڵم و مالیکی خوازیەکانی پ��اوان سیاسەتە بەسەر نەتوانراوە

ئەجێندای دەرەکی عێراق زاڵ بێت.ئەو ڕۆژانە دور نین کە دەگوترا سەرۆکی کوردستان لەگەڵ گەیشتە هەیە، شەخسی کێشەی عێراقی وەزیرانی س��ەرۆک ئەو حاڵەی خەریک بوو لە نێوخۆی کوردستان ڕای شەقامیش لەهەمبەر ئەو پرسە چەواشە بکرێت و پێدا گیریەکانی سەرۆک لەمەڕ مافە دەستوری و نەتەوەیەکانی کوردستانیان چەوشەکاری

دەربارەوە بکرێت.حەقیقەتێکیش هەیە لە ماوەی ڕابردوو لەگەڵ بەغدا و کێشەکانی عەرەبی شۆڤینی عەقڵیەتی و کاربەدەستان و کوردستان نێوان ،کورد یەکگرتوو نەبوو هەروەها نەیتوانی کێشەکان بەسودی خۆی هیچ کورد عێراقیش ئازادی پڕۆسەی لەدوای بکاتەوە، یەکالی لە عێراق و کێشەکان و دەمێک بەقەد ئەو چەند مانگەی دوایی

گفتو گۆکان الواز نەبووە.چڕ هەوڵەکانی مالیکی ئاغای وەزی��ران سەرۆک ئێستا بۆیە کێشەکان، بنەڕەتی چارەسەری لەجیاتی نیازیەتی و کردۆتەوە

گرفتەکان فرەجەمسەر بکات و کێشە بەکێشە پەردەپۆش بکات.داگیرکردنەوەی تر جارێکی و دیجلە هێزی کردنی دروس��ت کەرکوک و خستە ژێری باری نائاسای ڕانەگەێنراو نمونەی زیندووی فروان کردنی کێشەکانن، خۆ ئەگەر مالیکی ئەمەی بۆ بچێتە سەر

بەدڵنیایەوە هێزی دیجلە فوڕاتیشی بەدواوەیە!بەڕیز عێراق کۆماری جەنابی سەرۆک باڵوە و دەگوترێ وەک هاتۆتەوە و جێهێشتوە بەنیگەرانیەوەبەغدای تاڵەبانی جەالل و کێشەکانە قوڵبونەوەی زێتر دەالل��ەت��ی ئەمەش سلێمانی، ملێیە،ماوەی زۆرە عێراقی کاربەدەستانی نائومێدی دەرخستنی بێنە گفتوگۆ مێزی لەسەر بەنیازن الیەنەکان مانگێکە چەند دانیشتن بەاڵم خۆش بەختانە نەیانتوانیوە خۆگەر بشیان توانیبا

بەدڵنیایەوە نەدەگەیشتنە ئەنجام.تا ئ��ەوەن ی بەئاراستە مالیکی دوای��ەی ئەم هەوڵەکانی لە عێراقی شەقامی ئەوەیە بەئامانجی ئەمەش شەڕن، حەدی بەرژەوەندی خۆی بجوڵێنێ و بڵێ ئەوا کوردە عێراق تێک دەدات، مالیکی چی لەشوشەیە، چونکە کوردە ماڵی تەنها دا لەمەش نییە لەدەستی بدات شارەکانی دیکەی ناوەڕاست و باشووریش چیان نیە لەدەستی بدەن تەنها هەرێمی کوردستانە ئەزمونێکی

هەیەو دەبێتە جێگای مەترسی.تاکە شتێک ئەوەیە هەمیشە وەک پرسیار خۆدەردەخات ئایە بۆ چی کورد لە پۆستەکانی بااڵی عێراقی و پەرلەمان بۆ جارێکیش وەک کارتی فشار خۆکشاندنەوەی تەرح نەکردوە!؟ بینیمان شیعە

و سونەکانی لەزەرەرەکانی خۆیان چیان کرد و دەیکەن.و پۆست لە ک��ورد بااڵکانی بەرپرسە دەسبەردارنەبوونی یەکگرتوونەبوونی الیەنە کوردستانییەکان بەغدا و ئیمتیازاتەکانی ئەو هەڵوێستی یەک و یەکگوتاری نەبوونی و پرسەکان لەمەڕ پرسگەالنەن کە لە ماوەی ڕابردوو تێدا زەرەرمەند بوینە بە هیوای ئەوەی چارەسەر بن تا چیتر ئەو ماڵە شوشەی هەمانە لەو عێراقەی

باوەڕمان پێی نییە بەردی تێنەگرن.

لە عێراقی فیدڕال تەنها ماڵی کورد لە

شوشەیە

چەند واڵتی دیكە دەبینرێت. كورت و پوخت دین بە رێگایەكدا دەڕوات و دیموكراسیش بە رێگایەكی دیكەدا، و ئامانجیان یەكناگرێتەوە. لە ئایینی ئیمانی خاوەن مرۆڤی دیموكراسی، ژێردەسەاڵتی حكوومەتی و دیندار دەتوانێت بژیت، بەاڵم لە ژێر دەسەاڵتی حكوومەتی ئایینیدا و ئاسانی بە ناتوانێت دیموكراسی بنەماكانی بە باوەڕمەند مرۆڤی دوو بەراوردكردنی ڕاستیەش ئەم سەلماندنی بژیت.بۆ بەسەربەستی واڵتی سعوودیە و ئێران وەك حكوومەتی دینی و دوو واڵتی ئەڵمانیا و بریتانیا وەك حكوومەتی دیموكراسی دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ

تێگەیشتن لەم راستییە تاڵە.

www.lawanikurdistan.com2012/11/13 166 7ژماره

و خوێندن مافی كوردستان هەرێمی لە ك��ورد لەوەتای یەكەی بێ و ئەلف دابینبوە، بۆ دایك بەزمانی قسەكردن مامۆستا ئیبراهیم ئەمین باڵداریش لە پۆلی یەكەمی سەرەتایی بێگومان خوێندنە، قۆناغەكانی دەسپێكردنی دەرگای كلیلی پێشتر حوجرە و خانەقاكان بەو رێگا سادە و ساكارە فێركاریەی لەو سەردەمە هەبوو، رۆڵێكی كاریگەریان بینی لە پێگەیاندنی بەاڵم كۆمەڵ، رێنوێنیكاری بوونە دوات��ر كە خەڵكانێك

بوونی بەزانستی رێگای باڵدار ئەمین كتێبەكەی ئێستا تا كاتەوەش لەو فەراهەمكردو خوێندنی سەرپەرشتی لیژنەكانی و پ��ەروەردە وەزارەت��ی دانانی پڕۆگرام و خوێندن بۆیان نەكراوە تەجاوزی كە كتێبە ئەو ناوبراوبكەن، جوانەی هەوڵە ئەو تا ئێستا ساڵ لەدوای ساڵ بەكەمێكی زۆربچوك بەو بابەتەكانی هەمواركردنی و دەسكاریكردن شێوازە كورت و مەوداو خێرا و كارتێكەرە )دارا دوو داری دی، دۆی دادە ڕژاوە، زریزەی ئازاد(، هێندە بە وریایی و هەستیاری و ژیریەكی لێزانانە قۆناغی قوتابی و ئامادەكراوە، و نوسراوەتەوە یەكەم كە تەمەنی شەش ساڵە زۆر بە بێ كێشە لێی تێدەگات و لە ماوەیەكی كەمیشدا بەهۆیەوە پیتەكوردیەكان بەنوسین و خوێندەوە فێردەبێت.

سیتەمی سویدی و گۆڕانكاری بێ هودەپاش ساڵی 2003 و ئەو گۆڕانە خێرا و كتوپڕانەی گرتەوە، ژیانی سوچەكانی و الی��ەن هەموو سەرنجی و گلەیی و رەخنە زۆربوونی ئەوساش زۆر لەسەر سیستەمی پەروەردەیی باو کاریگەری دانا، حكوومەتی هەرێمی كوردستان دەستیكرد بە بەرپاكردنی هەڵمەتێكی فراوان و گەورە بۆ گۆڕینی سیستەمی خوێندن و پێشخستنی تا ئاستی واڵتە گەشەكردو و پێگەیوەكان و هاوتابوونەوەی لەگەڵ شێوازی زۆر لە پێشی ئەوان، كاتێكیش كۆنفرانسی پەروەردەیی بەست و شارەزا و پسپۆر و كەسانی و پ��رۆژە و بیرۆكە بە ئ��ەوب��وارە تایبەتمەندی سەرئەنجام بەشداریانكرد، خۆیان هەوڵەكانی كە بەرهەمهات لێ ئێستای سیستەمەی ئ��ەو لە ئێستا و ن��اس��راوە سویدی سیستەمی بە دوای ئەویش دەخوێندرێ، خوێندن ناوەندەكانی سەرئێشە مایەی بووە دیسانەوە پەیڕەوكردنی مەنهەجەكە ئاڵۆزكردنی زیاتر و قورسكردن و بیركاری وانەكانی بەتایبەتیش قوتابیان، بۆ ئاستێك تا سەرەتایی قۆناغی زانستەكانی و بابەتەكانی وشك و ناساز و نا باون زۆر سەختە قوتابی بەو تەمەنە بچوكەی و بەو ئاستە نزمەی كەشی لەناو كە رۆشنبیریەی پاشخانەی و لە بكات هەزمیان بووە پەروەردە لێی خێزانەكەی

و مێشكی بابەتەكان وەرگرێت، چونكە جیا لەوەی پێشوتر و ئێستاش رەخنەگران و شارەزایانی بواری پەروەردە و فێركردن بەردەوامن لە دەستنیشانكردنی كەم و كوڕی و كێماسیەكانی سیستەمەكە، هاوكات كەسێكی زۆر ئاسایی و سادەش هەست بەوە دەكات، گەر دوو نمونەی زۆر بچوك بهێنینەوە، لە وانەی زانستەكانی پۆلی پێنجەمی بنەڕتی چەندین جار دەستەواژەی سیستەم بەكارهاتوە، الپەڕەی كتێبەكانیش بە پانی و درێژی تا شوێنی بەتاڵ و سپیەتی تێدامابێ بەنووسین رەشكراوەتەوە، سااڵنی سەرەتایی پێنجەمی و چوارەم پۆلی لە كاتێكدا لە نموونەكان وردی و كورتی و پوختی بە هێندە هەشتاكان، بكات ئەزبەری دەیتوانی قوتابی رونكرابۆوە كتێب لە هەمان

و سودی تەواو پێویستی لێ وەرگرێ، بۆیەش بە بەراورد بە ئێستا دەرچوی قوناغەكانی سەرەتایی و ناوەندی لە دەرچو و

ئامادەیی و كۆلێژەكانی ئێستا ئاستی تێگەیشتنیان بەرزترە.

مافی بەلێشاوی بەخشینی و كولێژ دەی���ان ك��ردن��ەوەی وەرگرتنی ماستەر

سیاسەتێكی و بەرنامە بە پێویستی فێركردن و خوێندن بە دەبێت بەجۆرێك هەیە، درێژخایەن پالنی و داڕێ���ژرا

و بەرهەمهێنان بوارەكانی بە خوێندن رایەڵەكانەوە هەموو حكوومەت كاتێك لەوەش جودا ببەسترێتەوە، پیشەسازی بڕیاردەدات تەنەنات گەر یەك بینایەی قوتابخانەی سەرەتایش هەموو ئەو كە كردبێت حیسابی پێشتر دەبێت ئاوابكاتەوە، لە تاكو هەیە، خوێندن درێژەپێدانی بە پێویستیان قوتابیە كۆتاییدا هێزی كاریان بە قازانجی كۆمەڵ بشكێننەوە، لەالیەكی دیكەشەوە مەرج نییە هەموو دەرچوێكی ئامادەیی لە كۆلێژ و ئەو جارەیان حكوومەتی لە كوردستان بخوێنن، پەیمانگاكان هەرێم و وەزارەتی خوێندنی بااڵ كەوتە ژێر كاریگەی رای شەقام و قۆستیانەوە ئۆپۆزسیۆن هێزەكانی كە شەوپۆلەی ئەو و

دەرچووی قوتابیانی تاوێكی نا تاو شەقامی سەر هاتنە بە ئامادەیی، لە دەرئەنجامی ملمالنێی حزبەكەی ئەو بەر و ئەم بەر جگە لە زانكۆی سەالحەدین و زانكۆی سلێمانی و كردنەوەی ئێواران، دەیان زانكۆ و پەیمانگا بەیانیان و هەردوو دەوامی و كولێژی دیكەش بەناوی ئەهلی بوونەوە كرانەوە، كە هێشتا ئەو ژمارەیە زۆرەش نەیتوانیوە ئەو هەموو دەرچوانە وەرگرێت.خوێندن هەلەی هەموو ئەو بوونی تریشدا دیوەكەی بە وایكرد ئاستی بەرزی خوێندنی بااڵ دابەزێت و دەرچوی كۆلێژ لەگەڵ وەرگرتنی بڕوانامە و ئەو سیفەتە گرنگەی رێنوسی تەنانەت نەبێت باریدا لە پێیگەیوە، بەتەواوی ئینگلیزی و عەرەبی نەك كوردیش كردنەوەی حكوومەت ئەوەشدا لەگەڵ بنوسێت، بۆ بێكاری رێگاچارەسەی بە كۆلێژی لێشاوی

گەنجان و قوتابیان بە پێویست زانی.

خوێندنی بااڵ بۆ هەمووان بیركردنەوە لە خوێندنی زیاتر یەكێكی دیكەیە لە تموحە زیندوەكانی قوتابی و تەنانەت مرۆڤیش و ژی��ان بە وشیار كەسێكی هەموو بەگشتی، پێشخستنی تەقەالی لە خۆی ئایندەی و بون دەیان كردنەوە لەگەڵ روەوەش لەو خۆیدایە، لە بااڵ خوێندنی هەلی دابینكردنی نووسینگەی واڵتانی دەوروبەر و ئاسیا و ئەوروپا و حكومەتی لە رێگای بااڵش ناوەندیش، وەزارەتی خوێندنی خوێندن هەلی س��ەدان تواناسازی بەرنامەی وااڵك��رد، قوتابیان ل��ەب��ەردەم سەفەركردنی و ئەوەشیان وایكرد هەرچی هەیە و نییە پێشكەشی خوێندن بە درێژە دەرەوە لە و بكات وەزارەت لە بتوانن داه��ات��وودا لە هیوایەی بەو ب��دەن، حكوومەت پلەیەك وەرگرن و ئایندەیان مسۆگەر

بكەن.

ئایندەیەكی تەمومژاویبااڵ خوێندنی پلەی و بەرز بڕوانامەی بوونی هێمای راستە نەتەوەیەك و گەل هەر ناو لە پێشكەوتویی و شارستانیەنی ئەدات، بەاڵم گەر بەگەڕخستنی بواری لە نەتوانن بڕوانامانە ئەو هێزی كاری وەبەرهێنان رۆڵ ببین، چ ئیجابیاتێكی دەبێ، كێشەی حكوومەتی ئێمە و كۆمەڵگاكەی لە هەبوونی زۆری رێژەی نەخوێندەواری نییە، گەرچی ئاستی رێگایەك بەهەموو بكرێت تا پێویستە گرفتەكە بەڵكو بكرێ، سنوردار نەخوێندەواری لەوەدایە حكوومەت نەیتوانیوە دەرچوی كولێژ و پەیمانگاكان لە كەرتەكانی تایبەت و كۆمپانیاكان چونكە بەكاربهێنێ، بەرهەمهێنان كارگەكانی و ه��ەزاران بە سااڵنە نەكرێ وا كارێكی گ��ەر دەرچوی كۆلێژمان دەبێت ئەوانیش هەر لەماڵەوە دادەنیشن یا كارێك دەكەن كە داهاتەكەی بڕی و پالندانان وەزارەتی ئەركی بۆیە ناكات، رۆژانەشیان قوتی داهاتوویەكی لە دابڕێژن وزەیە پالن و پیشەسازی وەزارەتی كارگەی نەكارن بەرهەمهێنانیش كۆمپانیاكانی ئەگەر نزیكدا پیشەسازی گەورەی بەرهەمهێنان دابمەزرێنن، دەسەاڵت خۆی سااڵنە لە بودجەی گشتی واڵت پارەیەك تەرخانبكات بۆ ئەوەی چیتر دەرچوانی كۆلێژ و زانكۆكان چاوەڕێی حكوومەت نەكەن تاكو دامەزرێن و مانگانە وەكو واڵتانی رۆژئاوا پارەی سۆسیال وەرگرن، بەداخەوە هێشتاش هیچ رێگا چارەیەكی وا بەدیناكرێ كە بەر بەو نەزیفەبگرێ كە لەبەر جەستەی نیشتیمان دەڕوات

و بێ هێزمان دەكات.

ئا: پرس

ئەلف و بێی كوردی و ماستەر و دكتۆراكانی ئێستا

بوونی ئەو هەموو هەلەی خوێندن وای كرد ئاستی بەرزی خوێندنی بااڵ دابەزێت و دەرچوی كۆلێژ لەگەڵ وەرگرتنی

بڕوانامە، نەتوانێت تەنانەت رێنوسی كوردیش بنوسێت

www.lawanikurdistan.com ژماره 166 82012/11/13

عوسمان كاروان گۆرانیبێژ دوایی كۆچی بەسەر ساڵ 21 ماوەی تێدەپەڕێت، بەاڵم كۆمەڵێك نهێنی لە دوای جێماوە، لەم بەدواداچوونەی هەفتەنامەی )پرس(دا بۆ یەكەمجار كۆمەڵێك نهێنی ئاشكرا دەبەن، لە كاسێتێكی ڤیدیۆیی كەسوكاری كوژراوەكەی دەستی كاروان باس

كاروان دەكەن.كاروان قەزیەكەی پای لە شارچێتی گیانی بەدواداچوونەدا لەم بەڵگەنامەیەكی و )كوژراوەكە( وێنەی پرس بۆیەكەمجار هەروەها و

دادگایی كردنەكەی كاروان عوسمان باڵو دەكاتەوە.

كاروان عوسمان كێیە؟هونەرمەند كاروان عوسمان لە تەموزی 1968 لە گەڕەكی مەڵكەندی قوتابخانەی لە سەرەتایی قۆناغی بووە، دایك لە سلێمانی شاری بێخود و قۆناغی ناوەندیشی لە ناوەندی ئازادی لە گەڕەكی برایم پاشا تەواو كردووە. لە تەمەنی 13ساڵیدا دەچێتە بەرێوەبەرایەتی چاالكیی قوتابخانەكان، لە الی موزیكزانی ناسراوی كورد )ولیەم یوحەنا( دەست بە فێربوونی موزیك دەكات. لە تەمەنی 17 ساڵیدا دەست بە فێربوونی ئامێری عود دەكات. ساڵی 1985 هەوڵدەدات بچێتە پەیمانگەی هونەرە جوانەكانی سلێمانی، بەشی موزیك، بەاڵم ئەو خەونەی نایەتەدی. ئەو لێژنەیەی كە هەڵسەنگاندنیان بۆ وەرگرتنی قوتابییان دەكرد كاروانیان هەیبوو. هونەردا لە كە بەهرەی و توانا ئەو س��ەرەڕای وەرنەگرت، كاروان لەمبارەوە بە هاوڕێكانی وتووە »لە بەر ئەوەی ئیمزام بۆ بەعس نەكردووە وەرنەگیراوم«. بۆیە بە ناچاری دەچێتە پەیمانگەی كشتوكاڵی

بەكرەجۆ.لە دەكات گەورە فێستیڤاڵێكی بەشداری كاروان لە ساڵی 1986 بەغدا، كە سااڵنە بۆ سەرجەم الوانی پارێزگاكانی عێراق ساز دەكرا، لەو فیستیڤاڵەدا كاروان بە ئامێری عود بەشدار دەبێت، بەجۆرێك ئامادە بووان سەرسام دەكات، تەنانەت عودژەنی ناسراوی عێراقی )منیر بشیر( بە دەست دواتر ساڵی دەكات. كاروان پێشكەشی خۆی عودەكەی فێربوونی ئامێری گیتار دەكات، دواتر ئەو ئامێرە دەبێتە بەشێك لە ژیانی. لە هەمان ساڵدا دەبێتە فیتەر ودوكانێكی فیتەری دادەنێت بۆ بوو، ئەستۆ لە بژێوی خێزانەكەی ژیانی خێزانەكەی، چونكە بژێوی ساڵی 1988 لەگەڵ هونەرمەند كەمال محەمەد كاسێتێك باڵو دەكەنەوە، لە هەمان ساڵدا ئەو كاتەی بەعس هەڵەبجەی كیمیا باران كرد، كاروان چەند گۆرانییەكی بۆ هەڵەبجە تۆمار كرد، بەاڵم پاش مردنی خۆی باڵو

دەكرێتەوە، چونكە باڵو كردنەوەی لەو سەردەمەدا ئەستەم بووە.بوونی رەگەزی بەرامبەر كچ لە ژیانی كارواندا بە نادیاری ماوەتەوە، ئەوەی دەوترێت كە كاروان عاشقی كچە شاعیرێك بووە، هەندێكی تر دەڵێن ئەو كچەی خۆشەویستی كاروان بووە شاعیر نەبووە، بەڵكو كچە

موزیكژەنێك بووە، ئێستا شووی كردووە و هەر لە سلێمانی دەژی.ساڵی 1989 كاروان بە تۆمەتی كوشتن دەستگیر دەكرێت، دوای

دادگایی كردن سەرەنجام لە 1991/9/30 لە سێدارە دەدرێت.

كاروان عوسمان لە نێوان ڕەتكردنەوە و بەرگری كردندادایە، بۆچوونی جیاواز دوو نێوان لە كاروان عوسمان ئێستادا لە بۆچوونێكی مرۆڤێكە، بكوژی ب��ەوەی دەكاتەوە ڕەتی بۆچوونێك ڕەحمان، ئەرسەالن لەمبارەوە دەك��ات. هونەرەكەی لە بەرگری تر بۆچوونی بە پێویستیمان مەسەالنەدا »لەو دەڵێت رۆژنامەنووس سێیەم هەیە، نە ئەوەیە ئێمە بە تەواوی كاری ئەو مرۆڤە زەڕبی سفر بكەین، نەئەوەیە بیكەینە كاریزما و وەكو سمبۆلێك دایبتاشین،پێویستە هونەرەكەی هەڵبسەنگێنین و رەخنەگرتن و بایەخپێدانی هونەرەكەی شتێك نییە قەدەغە و كوفر بێت، بەڵكو خزمەت بەكاروان و رەوتی هونەری گۆرانی و موزیكی كوردی دەكات، ناكرێت كاروان لەبەر تاوانێك بسڕینەوە، چونكە ئەوە ئیشی ئێمە نییە یان ئیشی رۆشنبیرانی شاری

سلێمانی نییە بێن ئەو كارە بكەن و بیكەنە ناسنامەی شارێك«.هەر لەم بارەوە، رەحمان غەریبی رۆژنامەنووس بۆ پرس وتی »ئێمە تەمەشای كاروان عوسمان دەكەین وەكو داهێنانەكەی و هونەرەكەی، ئەوەی كە پەیوەندی بەوە هەیە كە تاوانێكی كردووە، ئەوە دادگا ڕای خۆی داوە ناكرێت جارێكی تر دادگایی بكەینەوە، بەتاوانبار كردنی ئەو كابرایە قسەكردن لەسەر ئەوەی نابێت خەڵك گوێ لە گۆرانییەكانی لە و هەزاران كەس گوێ نییە، سەدان راست ئەوە شتێكی بگرێت، بەراستی هەڵە دەكات، ئەمە دەوروژێنێت رادەگرن، خەڵكێك كاروان

پێویستە بە خۆیدابچێتەوە«.

كاروان عوسمان و شارچێتیهەرێمی كوردستان بە شاری كەركوكەوە لە چوار پارێزگا پێكدێت هەریەك لەو پارێزگایانە تایبەتمەندی خۆیان هەیە لە ڕووی سیاسی، كۆمەاڵیەتی، ئابوری، فەرهەنگی، مێژوویی، شێوەزارەوە، بۆیە جۆرێك لەهەستی شارچێتی هەبووە، لەگەڵ وروژاندنی كەیسی هونەرمەند كاروان عوسمان جارێكی تر گیانی شارچێتی بە دیار كەوتەوە. چونكە وا رێككەوتووە بكوژەكە سلێمانی بێت و كوژراوەكەش كەركوكی بێت. لەمبارەوە رۆژنامەنووس، شوان داودی دەڵێت »بەداخەوە شارچێتی هەیە، ژینگە لەگەڵ ژینگە دەگۆڕێت، ئەمە بۆی، پارێزەر ببێتە بكات لە شارەكەت هەڵەیەك لێناكات كەسێك وات تاوان هەر تاوان. هەموو شتێك دەبێت لە سیاقی خۆیدا مامەڵەی لەگەڵ بكەین، قسە كردن لەسەر هەڵەی خەڵكانێك لە سلێمانی بۆ دەبێ وەكو كوفر سەیر بكرێت! بۆ دەبێ ئەمانە لەسەروی هەڵەوە بن و نابێت قسەیان لەسەر بكرێت! الی من نە كەس پیرۆزە نە شوێن پیرۆزە بۆ قسە لەسەر كردن. لەم واڵتەی ئێمەدا لە بەیانی تا ئێوارە قسەی زۆر ناشرین لەسەر رەمزە نیشتیمانیەكان دەكرێت، كەسێك كە تاوانی كردووە بۆ كوفر بێت

قسەی لەسەر بكرێت!«.داودی لە درێژەی قسەكانیدا وتیشی »من لە كەركوك دەژیم و رۆژنامەكە لە كەركوك دەردەچێت، بنەماڵەی قوربانییەكەش لە كەركوكە، حەتمەن لە كەركوكەوە قسەی لەسەر دەكرێت، كە لە كەركوكەوە قسەی لەسەر دەكرێت

مانای ئەوە نییە من شارچێتیم كردووە ». لەمڕووەوە رەحەمان غەریب رەخنە لە شوان داودی دەگرێت و پێیوایە بابەتیانە هێندە كردووە، قەزیەكە لەسەر قسەی شارچیانە هێندەی كە

قسەی نەكردووە.بەاڵم بەپێچەوانەی رای رەحمان غەریبەوە، ئەرسەالن رەحمان پێیوایە كاروان زیاد لە سنووری خۆی گەورە كراوەو چۆنە قاڵبی شارچێتییەوە، ئەو بۆ پرس وتی »ئەوەی بۆ بەرێز خوالێخۆشبوو كاروان عوسمان كراوە، ئێوارە كۆڕ و گەورەكردنی بەو جۆرە، دروست كردنی پەیكەرێكی تایبەت بۆی، ئەمە ئەوەندەی خزمەتی بە هزری شارچێتی لە هەرێمی كوردستان كرد، ئەوەندە خزمەتی بە هونەرەكەی كاروان عوسمان نەكرد!«. راشیگەیاندئەمە لە خودی خۆیدا شوێنكەوتن و پەیرەو كردنی هەمان سیاسەتی بەعسە كە

بە درێژایی دەسەاڵتی ئیشی لەسەر دەكرد ب هزری شارچێتی.ئەو درێژەی بە قسەكانیدا و زێتر لە بارەی هزری شارچێتییەوە دووا

مۆرك بیكەیە »كەسایەتیەك دەڵێت و لەخۆ جگە ئەمە ش��ارێ��ك، سمبۆلی و سلێمانی شارگەرایی عەقڵی بەكەمزانی هیچی ترنییە.گرێی خۆ بەبچوكزانی خۆیان وای كردووە بێن ئەفسانە دابتاشن، لەسەر بكەن، دروست سمبول بۆش بنەمایەكی سلێمانی ش��اری لە هەیە ك��ەس دەی��ان ئ��ەوەن شایەنی و بكرێت بۆ پەیكەری رێزیان لێبگیرێت، بە شێوەیەكی گەورە و تۆ بۆچی بەاڵم بكرێتەوە، یادیان بەرباڵو دێیت كارئەكتەرێك هەڵدەبژێری كە الیەنە

كۆمەاڵیەتیەكەی كێشەی لەسەرە؟«.)حەمە پ��وری ك��وڕی عومەر، ش��وان كاروان دەوترێ كە كوژراوە، خورشید(ی بۆ ئەو لەمبارەوە كوشتویەتی، عوسمان پەیكەری رۆژێك »هەر وتی و دوا پرس بۆ بكرێت، وا دەزانین لەبان دڵمان كراوە، نەك هەر خەڵكی سلێمانی، بەڵكو خەڵكی هەمان هەر بیكات كەركوكیش و هەولێر هەڵوێستمان هەیە، ئەمەش پەیوەندی بە خەڵكی بۆ رێزمان و نییە شارچێتییەوە

شارەكان هەیە«.

بۆ بوو پەیكەری وێنەكێش هیتلەریش بكەن

رەنجە كوڕی خوشكی )حەمە خورشید(ی كوژراوی دەستی كاروان عوسمانە، ئەو لە رێگەی هەفتەنامەی پرسەوە بۆ یەكەمجار چەندین نهێنی لەبارەی كوشتنی )حەمە(ی خاڵیەوە ئاشكرا دەكات. ئەو لە سەرەتادا نەشاردەوە بنەماڵەكە نیگەرانییەكانی هونەرمەند بۆ پەیكەر دروستكردنی لە

كاروان عوسمان، وەك خۆی وتی »لەگەڵ ئەو رایەدانیم كە دەڵێن تەنیا بۆ هونەرەكەیەتی و بۆ خۆی نییە، ئێ ئەگەر وابێ سەدام حوسێن نووسەر بوو، هیتلەر وێنەكێش بوو، با بۆ ئەوانیش پەییكەر دروست بكرێت. لە كاتێكدا ئەوانیش وەك ئەو تاوانبارن، كوا لە هیچ واڵتێكی دیموكراتی پەیكەریان بۆ

دروست كراوە؟ شتی وانییە!«.زۆر كات ئەو كردبایە دروست گیتارەكەیان تەنیا وتیشی«دەیانتوانی ئاسایی بوو، نەك پەیكەری خۆی،كەبەمانای زیندوو كردنەوەی خۆیەتی«.

دوای كوژرانی )حەمە( بنەماڵەكە چی بەسەرهات؟بنەماڵەكەیان دەكات دوای كوژرانی لە كوڕی خوشكی )حەمە( باس واتە باوكی )حەمە( ئەوە دوای دەڵێت »هەر ساڵێك و حەمەی خاڵی )خورشید ( تووشی نەخۆشی شێرپەنجە بوو، ساڵی 1996 كۆچی دوایی دوایی كرد«. لە ساڵی 2000 كۆچی تا لێدا، دایكی حەمە جەڵتە كرد، هەروەها ئەوەشی وت »حەمە 5 خوشك و دوو برای هەبوو، برا گەورەكەی بەناوی قاسم ساڵی 2004 بە هۆی پەستانی خوێنەوە مرد. خاڵەكەی ترم

لێپرسراوی ئەندازیاران بوو تیرۆر كرا«. هەروەها بۆ یەكەمین جار ئەوە بۆ پرس ئاشكرا دەكات كە تاوانباری كەسی سێیەم )سەركەوت( بە غیابی سزای لە سێدارەدانی بۆ دەرچوو بوو كە ڕای كردبوو، لە دوای پرۆسەی ئازادی عێراق لە ساڵی 2003 لە حەویجە

كوژراوە.زۆر هاوڕێیەكی خاڵی حەمەی و عوسمان »ك��اروان دەڵێت رەنجە خۆشەویست بوونە، چەندین وێنەیان پێكەوە هەیە، لە ڕووی مادییەوە زۆر

زۆر هاوكاری بووە«.

هەڕەشەی باڵوكردنەوەی كاسێتێكی ڤیدیۆیی لە برای كاروان عوسمان دەكات

كاسێتێكی ب��اڵوك��ردن��ەوەی ه��ەڕەش��ەی حەمە، خوشكەكەی ك��وڕە ڤیدیۆیی لە كامەرانی برای كاروان عوسمان دەكات، هەروەك خۆی دەڵێت »لەسەردەمی بەعس دا فیلمیان بەو كەسانە دەردەكرد كە بكوژ بوون، كە چۆن ئەو كەسانەیان كوشتووە؟ چۆن تاوانەكەیان ئەنجام داوە؟ ئێمە دوو لەبەر نەكرۆدتەوە باڵومان پاراستووە، خۆمان الی ڤیدیۆیەمان ئەو هۆكار،یەكەم ناتوانین بەبێ رەزامەندی دادگا باڵوی بكەینەوە، دووەم ئێمە

كاروان عوسمان، لە بەدواداچوونێكی رۆژنامەوانیدابەدواداچوون: پرس

مانوس

ن عاروا

ی کەدان

دارسێ

لەری

ڕیاب

www.lawanikurdistan.com2012/11/13 166 9ژمارهلەبەر لەكەدار نەكردنی بنەماڵەكەی ئەو ڤیدیۆیەمان باڵونەكردۆتەوە، بەاڵم ئەگەر بێتوو كامەرانی برای بەردەوام بێت لەسەر ئەم كارانەی كە ڕەتی دەكاتەوە حكومی ئیعدامەكەی شیاوی بووبێت، ئەوا ئێمە ئەو كاتە ناچار

دەبین ئەو ڤیدیۆیە باڵو بكەینەوە، با هەر نایاساییش بێت«.

بنەماڵەی حەمە گلەییان لە یەكێتی هەیەخوشكەزای حەمە گلەیی لە یەكێتی دەكات و دەڵێت »بەداخەوە زۆر گلەییمان لە مەڵبەندی یەكی یەكێتییە، بنەماڵەكەی ئێمە زیاتر الیەنگری ئەو حزبە بوون، بۆ ئێمە زۆر ناخۆشبوو الیەنگری حزبێكی بی پەیكەری

بۆ بكات«.

شوان داودی بۆ وای كرد؟تاوان )سپۆنسەرەكانی ناونیشانی ژێر لە وتارێك نووسینی دوای كەیسەكە دوادییەوە الیەن شوان لە بكوژێك( بۆ جوانكردنی ئێوارەیەك جارێكی تر جواڵیەوە و كاردانەوە و دەنگدانەوەی زۆری هەبوو، لەمبارەوە شوان داودی ئەوا بۆ پرس دوا »ساڵی پار بنەماڵەی قوربانیەكە سەردانیان كردوین ویستیان ئێمە ئەو بابەتە بجوڵێنین، وتیان لە سلێمانی یادی بۆ

كراوەتەوە، ئێمە ڕەتمان كردەوە و وتمان یادێكی هونەرییە ئاساییە، بەاڵم ئەو ساڵ یادكردنەوەكە ئاراستەیەكی تری وەرگرت، ئێوارەیەكی گەورەی هونەری لە ئەمنە سورەكە بۆ رێكخرا، لە دوای ئەوە پەیكەرێكی لە پاركی لە كرابوو، برایەكەی دیمانەی نەوا رایۆدی لە كرا، دروست بۆ ئازادی كەناڵەكان نیشان درا، ئەو پیاوە وا نیشان درا كە پاڵەوانێكی نیشتیمانییە و بەعس لێی ترساوە، بۆیە لە سێدارە دراوە.گوایە بەعس ئەو كارەی لە دژی كورد كردووە، كرایە پاڵەوانی نیشتمانی، نەوەی نوێ هەڵخەڵتێندرا. مێژوویی ئەمانەتێكی وەكو الیە راستیەكانمان كە ئێمە وەك كەسێكی بكرێت چەواشە تازە نەوەیەكی چاومان لەبەر ناكات، قبوڵ ویژدانمان و بێدەنگ بین، بۆیە من هاتم ئەو بابەتم نووسی و رەخنەی بابەتەكەم ئاراستەی سپۆنسەرەكان كرد، ئەوەی كە یارمەتی ئەو یادەیان داوە، كە ئاسیاسێڵ و مەڵبەندی 1ی سلێمانی و تەلەفیزیۆنی گەلی كوردستان بوو، داوامان لێیان كردووە كە داوای لێبوردن بكەن، هەم لە بنەماڵەكە و هەم لە كەركوكیەكان و هەم لە گەنجانی سلێمانی، لەبەر ئەوەی گەنجانی سلێمانیان بە هەڵەدا بردووە، ئێمە جیلی كاروانین، ئێمە هەموومان لە ژێر كاریگەری كاروان بووین، كاروان بەو تاوانەی ئەو جیلەی ئێمەی تووشی شۆك كرد،بۆ

جیلێكی تر چەواشە بكرێت«.

كاردانەوە و دەنگدانەوەی هەبوولەبارەی كاردانەوەكانی دوای وتارەكەی دوادی وتی »پێش ئەوەی دەست ببەم بۆ ئەو بابەتە حیسابی ئەوەم كرد كە لەم بابەتەدا تووشی ڕووبەڕووبونەوە دەبم، پێموابوو كە قەزیەكی حەقە، چونكە زۆر قورسە تۆ قسە لەسەر كەسێك بكەی جەماوەرێكی زۆری هەبێت، هەموو كەس ئەو جورئەتەی نییە قسە لەسەر ژیاندا لە كەسەكەش دەوێت، خۆشی زۆر خەڵكێكی بزانێت بكات كەسێك بۆ پاڵنەر دەبێتە كە هەیە بەڵگەنامە كۆمەڵێك بابەتە ئەم بۆ نەمابێت، ئەوەی لەسەر ئەو بابەتە بڕۆی، دڵنیام لە كۆتاییدا ڕای گشتی بە الی حەقەدا

دەشكێتەوە«.دەڵێت و دەگرێت نووسەران و رۆشنبیران لە هەندێ لە رەخنە دوای بە قەزیەكە ویستیان سلێمانی شاری لە نوخبەیەك الیەن لە »بەداخەوە ئاراستەیەكی تر ببەن، چونكە هەڵوێستیان الواز بوو لە بەرگری كردن، بۆیە

پەنایان بردە بەرئەوەی ئیتیهامی من بكەن بە شارچێتی«.ئەرسەالن رەحمان لەبارەی وتارەكەی شوان داودییەوە دەڵێت »ئەو وتارە زۆر لە جێی خۆی دابوو، كەسێك دێت الپەڕەی كەسایەتیەك هەڵدەداتەوە، چونكە ناكرێت هەر كەسێك بەبێ رەچاو كردنی مێژوو و ژیانی تۆ بێی پەیكەرێكی بۆ

دابتاشی و بیكەیتە سمبول و كاریزما، ئەمە شتێكی هەڵەیە«.

»كاروان عوسمان و حەمەی خاڵی هاوڕێیەكی زۆر خۆشەویست بوونە، چەندین وێنەیان پێكەوە هەیە، لە ڕووی مادییەوە زۆر

زۆر هاوكاری بووە«.

ئەگەر وابێ سەدام حوسێن نووسەر بوو، هیتلەر وێنەكێش بوو، با بۆ ئەوانیش پەییكەر دروست بكرێت

ساڵی 1989 كاروان بە تۆمەتی كوشتن دەستگیر دەكرێت، دوای دادگایی كردن سەرەنجام لە 1991/9/30 لە سێدارە دەدرێت.

تاوانباری كەسی سێیەم )سەركەوت( بە غیابی سزای لە سێدارەدانی بۆ دەرچوو بوو كە ڕای كردبوو، لە دوای پرۆسەی

ئازادی عێراق لە ساڵی 2003 لە حەویجە كوژراوە.

تیوش

ن کاروا

ی کوڕە

و ک ئە

مە،حە

ی ێنە

و

www.lawanikurdistan.com ژماره 166 102012/11/13

»ن��ەوزاد پرس هەفتەنامەی تایبەتی دیمانەیەکی لەمیانەی كرێكاری كۆمۆنیستی حیزبی سیاسی مەكتەبی ئەندامی بابان« كوردستان ڕەخنە لەشاندەکانی نێوان هەرێم وبەغداد دەگرێت وپێی وایە ئەوان لەسەرو ئیرادەی خەڵکەوە سەردانی بەغداد دەکەن و کە ڕوو دەخاتە ئەوەش نییە، ئەوسەردانانە ئاگاداری خەڵکیش

شتێک لەهەرێمی کوردستان نییە بەناوی ئۆپۆزیسیۆن.

لەهەرێمی ئۆپۆزیسیۆن و دەس��ەاڵت ئێستاش تاکو پ��رس: نین، بەگشتی هەماهەنگی لەسەر چەندان پرس کۆک کوردستان

نێوان هەردووال چۆن دەبینیت؟سەرا لەبەردەرکی و شوبات حەڤدەی لە من بابان: ن��ەوزاد هەردووکیان ئۆپۆزیسیۆن و دەسەاڵت کە کردەوە لەوە جەختم دوو دیوی یەک دراون و هەمان بۆچونیان هەیە، دیاریشە سوود لێی کوردستان خەڵکی کەتیایدا مەرجێک و لەهەل وەرگرتن لەهەموو ئەمەش لە کەمی خزمەتگوزاری هەبوو گلەیی ناڕازییەو بۆ ئۆپۆزیسیۆنیش بەاڵم هەبوو، کوردستان شارۆچەکانی شارو خەڵک ناڕەزایەتیەی لەو و هات مەسەلەیە لەم وەرگرتن سوود گۆڕان کە شوباتدا لەحەڤدەی سەرئەنجامیش وەرگرت، سوودی بااڵدەسترین ئۆپۆزیسیۆن بوو لەوکاتەدا خەڵکی ناڕازی سلێمانی و دەوروپشتی بە ئاژاوەگێڕ دانا، بۆیە بەبڕوای من شتێک نییە ناوی ئۆپۆزیسیۆن بێت، ئەگەر هەشبووبێت ئەوا ئاشکرایە لەم دەورانە

گۆڕەپانی کوردستان چۆڵ بووە لێی و شتێک نەماوە بەو ناوە.هێزێکن لەکوردستان ئیسالمیەکان حیزبە و گۆڕان لەئێستادا وەکو حیزبن نەوەک وەکو ئۆپۆزیسیۆن، بۆ دەسەاڵت کاردەکەن، ئینجا ئەگەر حیزبەکە توانای ئەوەی هەبێت کەبەیانی وەکو پارتی و یەکێتی دەسەاڵت بگرێتە دەست و ناوچەیەک داببڕێت ئەوا ڕێی نەماوەو لەناوخەڵکدا ئۆپۆزیسیۆن بوونی وەکو بەاڵم تێدەچێت، هیچ ئومێدیکیان پێی نەماوە، بۆیە دەبێت خەڵکی کوردستان خۆی

سیستەمی دەسەاڵت بگۆڕێ نەوەکو ئۆپۆزیسیۆن.

تەندروستە شتێکی واڵتێک لەهەر ئۆپۆزیسیۆن بوونی پرس: لەم ئۆپۆزیسیۆنێکی کوردستان لەهەرێمی بۆچی تۆ بەبڕوای

شێوەیە نییەو دروست نەبووە؟

نەوزاد بابان: ئۆپۆزیسیۆن لەتەواوی دونیا لەبەشێک لە ناڕەزایی دێت دەس��ەاڵت یان سیستەمێک لەبەرامبەر کە هەیە خ��وارەوە شۆڕشگێرانە ئاڵوگۆڕی یان مەدەنی لەخەباتەکانی بەشێوەیەک لەکوردستان بینیمان ئێمە ئەوەی بەاڵم بکرێت، دروست تێدا ئەو تەنانەت بوو لەدەسەاڵتدا بوو کەگۆڕان ئۆپۆزیسیۆنێک کەسانەن ئەو گۆڕان بڕیاربەدەستەکانی و ناوەندەکان برادەرانی تادوێنێ لەدەسەاڵت بوون، بۆیە قسە لەسەر ئەوەیە کە سیستەمی لەچوارچێوەی کە سیستەمێکە لەکوردستاندا ئۆپۆزسیۆنی و ئیمکانیات پەرلەماندا لەناو حیزبێکیت تۆ بووە، دەسەاڵتێکدا بویتەتەوە، شۆڕ ناوەندەکانیشدا لەزۆربەی و وەردەگریت پارە هەیە! مانایەکی چ ئۆپۆزیسیۆن ئیدی ئیسالمیەکانیش، تەنانەت شۆڕشگێڕانە هەلومەرجێکی یاخود ڕاستەقینە ئۆپۆزیسیۆنی ئەوە بەاڵم هەبێت، تێیدا دەستیان خەڵک دەبێت کە ئەوەیە لەکوردستان نابینم،بەڵکو حیزب دەبینم بۆ دەسەاڵت،ئەگەر خەڵک زەحمەت کێش و کرێکار وچینێک لەچینەکانی کۆمەڵگە بەشداری

ئەم دەسەاڵتە نەبن، واتە ئەو دەسەاڵتە هی خەڵک نییە.

پرس: دەسەاڵتی کورد دەڵێت کێشەکانی کورد لەگەڵ بەغداد کێشەکان دەک��ەن ل��ەوە ب��اس کەسیش هەندێک نەتەوەیین، بەشەخسی کراون، تێڕوانینی تۆ لەسەر کێشەکانی هەرێم و ناوەند

چییە؟نەوزاد بابان: من دووفاقیەک دەبینم لەنێوان کێشەکانی هەرێم و ناوەند، ئەگەر سەیری دەسەاڵتی کوردی بکەیت ئەوا لەمێژووی و ئەرکان سەرۆک و دەرەوە وەزی��ری و بووە لەبەغدا خۆیەوە س��ەرۆک و س��ەرۆك��وەزی��ران جێگری و پۆستەسیادی ت��ەواوی کۆمارەکەی کوردە، جگە لەوەش پەرلەمانتاریان هەیە، من ناڵێم کوردستان خەڵکی بێگومان نییە، کوردستان خەڵکی کێشەی دەبێتەوە، ڕووی بەرەو مەترسیش مەترسیدایەو لەژێر بەردەوام تێیدا بێت قسەکەر خۆی خەڵک کە مەدەنی حکومەتێکی بۆیە مەرجە و هەل ئەو دەک��ات، گوزەرانی و ژی��ان گەرەنتی ئ��ەوە شۆڕشگێڕانەشی کە خەڵک لە نەوەدەکاندا لەبەرامبەر حیزبی بەعس هەیبوو لەئێستادا هیچ ڕووحێکی شۆڕشگێڕانە بەقازانجی کرێکار و لەبەرامبەر ڕاپەڕی نییە. دوێنێ خەڵکی کوردستان زەحمەتکێش حیزبی ئەویش کە سیستەم ترین وەحشیگەری و دڕەندەترین ئیمکانیات بۆ مراندیان کوردی دەسەاڵتی دواتریش بوو، بەعس

نەیان بۆیەش هەر سامانیان، و سەروەت و گیرفان پڕکردنی و توانی وەاڵمی خواستەکانی خەڵک بدەنەوە، بۆیەش خەڵک بێزارەو کوردی ناسیۆنالیستی ئەحزابی چەتری لەژێر دیاریشە توڕەیە، ئەمڕۆ ناجوڵێت، ئەگەر سەیری بکەین مووچەی فەرمانبەرانی نێوان هەرێم و بەغدادیش وەکو یەک نییە، ئیدی چۆن دڵ بەم دەسەاڵتە

خۆش بکات و ئەو بابەتە

دیمانە: پرس، سلێمانی

دەسەاڵت و ئۆپۆزیسیۆن هەردووکیان دوو دیوی یەک دراونو هەمان بۆچونیان هەیە

لەئێستادا گۆڕان و حیزبە ئیسالمیەکان لەکوردستان هێزێکن وەکو حیزبن نەوەک

وەکو ئۆپۆزیسیۆن

www.lawanikurdistan.com2012/11/13 166 11ژماره

خاوەنی ئیمتیاز:ئومێد خۆشناوسەرنووسەر:

ئاڤان حه مه ساڵح0750-446 1301

جێگری سه رنووسه ر: شاخه وان عومه ر سلێمان0750-448 0225

به ڕێوه به ری نووسین: فەرەیدون بێوار0750-414 1910

f_bewar@yahoo.com

ستافی پەیامنێران:توانا شێخانیشااڵو حەبیبە

زیرەک عەبدولڕەحماننه خشه ساز: شێرکۆ

ناونیشان: هەولێر- بارەگای مه کته بی سکرتارییه تی یەكێتی الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه نجومه نی وه زیران

یان له رێگه ی ئه م ئیمه یله وه بابه ته کانتان بنێرن:shaxawanjournalist@yahoo.com

پرس: لە ئێستادا رەوشی گەنجان چۆن دەبینی؟هێرش: بەشێوەیەكی گشتی رەوشی گەنجان لە كوردستان لە ئاستێكی باشدایە، بەاڵم دەكرێت چ لە الیەن دەسەاڵت یان رێكخراوەكانی الوان و

گەنجان ئەو رەوشە بۆ ئاستێكی بااڵتر هەڵبكشێت. پرس: ئایا بۆچی لە واڵتی ئێمە تاوەكو ئێستا گرنگیەكی ئەوتۆ بە

تواناكانی گەنجان نەدراوە و نادرێت؟ هاوكات دەگێرمەوە، پالن نەبوونی بۆ سەرەكی هۆكاری هێرش: چەند الیەنێكیش بەرپرسن لەو بایەخ پێنەدا، هەروەها لە واڵتی ئێمەدا بۆ تایبەت بواری هەندێك لە كورتكراوەتەوە گەنجان پێنەدانی بایەخ نمونە وەرزش، هەر بۆیەش الیەنەكانی دیكە فەرامۆشكراوە كە خۆی لە پەرەپێدانی فیكری و هزریدا دەبینێتەوە، هەروەها نابێت لە بیریشی بكەین بابەتەكانی لە ملمالنێی سیاسی و شەڕی دەسەاڵت زۆرێك تاڕادەیەك

دیكەی فەرامۆشكردووە. پرس: زۆرجار دەوترێت، گەنجانی ئێمە یاخین، ئایا لە چی یاخین، لە

حزب یان حكومەت؟هێرش: پێموانیە گەنجانی ئێمە یاخی بن، یاخی بوون بەو مانایەی هەندێكجار رەنگە بەاڵم نەبێت، نەتەوەكەیان و نیشتیمان بە باكیان بۆ هۆكاربێت و دی نایەتە دەیانەوێت ئ��ەوان وەك��و خواستەكانیان كاریگەرە توێژێكی توندیان هەبێت، هەورەها گەنج كاردانەوەی ئەوەی بۆیە پێویستە بە هێمنی مامەڵەی لەگەڵ بكرێت، زۆر باشترە ئەوەی بە قسە و نوسین لە الیەن سیاسیەكان و دەسەاڵتداران سەبارەت بە گەنج

دەنوسیرێت بە شێوازی كردارەكی جێبەجێبكرێت.پرس: لە ناو زۆرێك لە حزبەكان، كەمترین رێژەی پۆستەكان بە گەنج لە كاتێكیشدا زۆربەی سیاسیەكان باسی گرنگی و رۆڵی گەنج دراوە،

دەكەن، بۆچی لێناگەڕێن گەنجانیش بێنە پێش؟هێرش: هەروەك پێشتر باسم كرد ئەوەی بە قسە و نوسین دەگوترێ، بەشێوەیەكی بارودۆخەكە ئێستا جێبەجێبكرایە واقیعیش ئەرزی لە نەیانتوانیوە خۆیان تائێستا پارتە سیاسیەكان لە هەندێك دەبوو، تر لەگەڵ ئەمرۆدا بگونجێنن، بۆیە بێگومان رێنادەن گەنجان بێنە پێشەوە، چونكە لە ڕاستیدا پالن و تێڕوانینی ئەوا زۆر ئەستەمە بە سەركردەیەكی گەنج جێبەجێبكرێت، بۆیە ئەوانیش رێگری لە چوونە پێشەوەی گەنج دەكەن، هەركاتێك ئەوان توانیان جورئەتی ئەوەبكەن ئەوەی لە پرۆگرام و پەیڕەوەكانیان دایە وەكو خۆی كاری لەسەربكەن، ئەوكاتە رێگا بە

پێشكەوتنی گەنج دەدەن لە رێزەكانیاندا.لە گەنجاندابونە، خەمی لە رادەیەك تاچ حزبەكان پێتوایە پرس:

نێویشیاندا پارتی؟بەشێوەیەگی حزبی ه��ێ��رش: پێموانیە گشتی

پرسی سیاسی كوردی پالنێكی بۆ تەندروستی هەبوبێت، ئەو پالن و گ������ەن������ج

هەشیان بەرنامەیەی بووە، وەكو پێویست جێبەجێنەكراوە، بڕوای بە من لە نێو ح��زب��ی

كوردیدا پارتی زیاتر لەوانی دیكە سەبارەت بە پرسی گەنج قسەی هەبووە لەوەشدا هەبێت گەنجی داوە كە سەركردەیەكی هەوڵێكیشی هەموو و گەنج پێموایە حزبە ئەو كادیرێكی وەكو سەركەوتوبووە، تاڕادەیەك

شایەنی بایەخ پێدانی زیاترە. پرس: بۆچی پێتوایە حزبی كوردی گرنگی بە گەنج نەداوە؟

هێرش: هەروەك باسم كرد گەنج توێژێكی كاریگەرە و هەركاتێك بیەوێ كاریگەری زۆر بەهێزی لەسەر رەوشی سیاسی و مەعریفی و كۆمەاڵیەتی پێویستە دەگێڕێت، گەروە رۆڵێكی تائێستاش كە حزب دەبێت، و.. پالنی دووری بۆ ئایندەی گەنج پێبێت، ئەو رێكخراو و یەكێتیانەی كە سەركردایەتی توێژی الوان دەكەن پێویستە بە شێوازێكی باشتر لەوەی هەیە رێنمایی بكرێن و ئیمكانیاتی باشتیرین لەبەردەست دابێت، خاڵی هەرە گەورەشیان ئەوەبێت هەوڵی بەرزكردنەوەی ئینتمای گەنجان بدەن

بۆ خاك و نەتەوە، ئەگەرنا ئەوە لە دواجاردا كارەساتی لێدەكەوێتەوە. بۆچی ئایا كرد، گەنجانت ئینتمای بەرزكردنەوەی باسی پرس: گەنجانی ئێستا ئینتمای نەتەوەییان الوازە، بە بەراود لەگەڵ گەنجانی

پێش ڕاپەڕین؟توندی ملمالنێی بۆ دەگەڕێتەوە هۆكارەكەی بۆچونم بە هێرش: سیاسی لە نێوان پارتە كوردییەكان و، هەمیشە تێبینی لەسەر شێوازی بە ئابوری خراپی باری هەروەها و، هەبووە كوردستان حوكمڕانیەتی تایبەتی لە ساڵەكانی سەرەتای ڕاپەڕین كە بووە هۆكاری سەرەكی كۆچی گەنجان بۆ دەرەوە، هەروەها فەرامۆشكردنی خودی گەنج و ئاوڕ نەدانەوە لە خواستەكانیان، هەموو ئەوانە بەڕێژەی جیا هۆكاری الوازی ئینتمای

گەنجانە.پرس: دامەزراندنی گەنجان لەالیەن حكومەتەوە، ئایا وای نەكردووە

گەنجان تەمبەڵ بكات و هەوڵ بۆ داهێان نەدەن؟هەمیش و گەنجە خەمی هەم ئەوەیان گرنگە، پرسیارێكی هێرش: كێشەی دەسەاڵتە، لە هیچ سیستەمێكی حوكمڕانیەتی جیهاندا نیە ئەوەی بێگومان دابمەزرێت، گشتیدا كەرتی لە ساڵ 18 گەیشتبێتە تەمەنی چارەسەری ئەو كێشەیەش الی حكومەتە نەگ گەنج، ئەگەر حكومەت بتوانێت بایەخ بە كەرتی تایبەت بدات و بە یاسا نێوانی كرێكار و كۆمپانیا ئێمەش ئاریشەیە كۆتایی دێت و گەنجانی ئەو رێكبخات، تایبەتیەكان لە بڕی ئەوەی لە خەمی ئەوەدابن لە كەرتی گشتیدا كەسێكی تەمبەڵ و بێبەرهەمبن، هەوڵدەدەن لە كەرتی تایبەتیدا كاربكەن، بەاڵم كاتێك بۆ رێگایەك ناچارن هەموو نەبێت تایبەتدا لە كەرتی هیچ زەمانەتێك دامەزراندن لە كەرتی حكومیدا بگرنە بەر، ئەو كاتەش هەموو تواناكانی پێناو لە هەرێم حكومەتی پێویستە بۆیە دەدەن، دەست لە خۆیان

چارەسەركردنی ئەو دۆخە هەموو هەوڵێكی خۆی بخاتە گەر.بۆ كاریان ڕادەی��ەك تاچ الوان، و گەنجان رێكخراوەكانی پ��رس: گەنجان رۆشنبیری ئاستی بەرزكردنەوەی و كێشەكان چارەسەركردنی

كردووە؟هەوڵی ئەوانیش چونكە نەكردووە، خزمەتیان بڵێم ناتوانم هێرش: خۆیانداوە، بەاڵم كێشەكە ئەوەیە ئەوان تائێستاش نەیانتوانیوە قەناعەت تێبینی لەسەر ئەو بۆیە زۆرترین رەخنە و بۆ گەنجان دروست بكەن، زۆری بەشی هەروەها گەنجەكانەوە، لەالیەن خودی هەیە رێكخراوانەدا یەكێتی و رێكخراوەكانی گەنجان و الوان موعاناتانی تایبەتی خۆیان هەیە، پێویستە دەسەاڵت بایەخی زیاتر بەو رێكخراوانە بدات و گوێ لە داواكانیان بگرێت، پێموایە دەبێت ئەوان زیاتر گوشار لەسەر حكومەت دروست بكەن

لە پێناو خزمەتی زیاتری الوان.

هێرش مەال جەوهەر، بەرپرسی ناوچەی دەشتی هەولێر:

پرۆفایل: هێرش مەال جەوهەر

لە دایكبووی 1975ە دەرچووی كۆلێژی یاسای زانكۆی سەاڵحەدینەچەندین وتاری لە رۆژنامەكان باڵوكردۆتەوە

دیمانە: پرس

ئەوەی بە قسە و نوسین دەگوترێ، لە ئەرزی واقیعیش جێبەجێبكرایە، ئێستا بارودۆخی گەنجان زۆرباشتر دەبوو

هەموو جارێک خۆمان بەخۆمان دەڵێین کورد هەرهێندە بەشتێکەوەگرتی ئیدی وازی لێ ناهێنێت، ئەمەڕاستە، ئەواتا چەند ساڵێکە بەفیلمی دووبالج کراو گرتوومانە بەخاوی و بەکواڵوی کەوتینە تەسەری، سەرەڕای هاتوهاواری هونەرمەندو و شارەزایانی بواری درماو و فلم، کە دەڵێین بائەوندەی بە وەرگێڕانی هەندێک درامای بیانی خەریکین و پارەی لەپێناودا خەرج دەکەین، هەندێک خەریکی بەرهەمهێنانی کاری هونەری خۆشمان بین، وابزانم لە ڕۆژانی ئەم جەژنی قوربانە بەهۆی نمایشکردنی فلمی شیرین لە شاری سلێمانی ئەوڕاستیە زیاتر دەرکەوت، کە چەندە خەڵکی کوردستان تامەزرۆی کاری هونەری کوردیە رێژەیەکی زۆر چون بۆ تەماشاکردنی ئەو فلمە، ئەمەش ئەم راستیە دەردەخات لە کوردستان هونەرمەندی باشمان هەیە و خەڵکیش زۆر حەزبە بەرهەمی خۆماڵی کوردی دەکات، بەاڵم هەتاکو فیلمێک یان درامایەکی کوردی لەتیڤیەکانی ئاسمانی ناوخۆی پیشاندەرێت و بەرهەم دێت، چەندین فیلمی بیانی بە ژێرنووس و بە دەنگی نمایش دەکرێت کە هەندێکیان تەنها مندااڵنی فێری تیرو شیرکردووە و هیچی تر، چونکە سەرەڕای حساب نەکردن بۆ خێزان و منداڵ و هەرزەکان بەگشتی کە لەکاتی وا پەخشی دەکەن خێزان گشت لەدیار شاشەی تیڤین، دەبوا هەرهیچ نەبێت دوای سعات 10لێ بدرێت، ئەم کارە حساب نەکردنە بۆ بینەر، من نازانم چۆن دەزگایەکی ڕاگەیاندنی بینراو کە بەحساب چەندین خەڵکی شارەزاو ئەکادیمی تیایە، دەستیان لە بەرێوەبەردنی ئەم دەزگا راگەیاندنە بینراوەدا هەیە، بەاڵم خۆدەبێت کادرێکی کۆمەڵناسی یان دەرونناسیان هەبیت بۆ ئەوەی لەکاتی داڕشتنی پالنی سااڵنە یان مانگانەی ڕاگەیاندن ئەو کەسەش لەڕوی دەرونی و کۆمەڵناسی فلتەرێک لە کارە کانیان بدات بۆ ئەوەی بابەتەکانی ئەو دەزگایە لەبری کاری ئەرێنی کاری نەرێنی لێ نەکەوێتەوە، وەک دەبینی لێ کەوتوەتەوە وەختە ناو و نازناوەکانمان بەرەبەرە بکەینە کۆری و تورکی ئەوانی دیکە ؟. ئەوەتا لەتۆڕی کۆمەاڵیەتی فەیسبوک گشت ئەو پاڵەوانانەی دراما دۆبالج کراوەکانی کەناڵەکانی خۆمان دەبینین، چونکە لەکاتژمێر )7 ( فلیمە کۆریەکان دەست پێ دەکات کەکاتی ئەوەیە ماوەی مندااڵن لێ بدرێت کەچی یەک پارچە خوێن رشتن و مل پەڕاندن و کێشمەکێشی شازادە و خاون شکۆ و سەربازەکانیانە، ئەوە تا هەموومان دەزانین مێژووی کۆریا چۆن بوە، بەاڵم وەختە لەبیرمان بچێت ئەنفال و کیمیاباران کێ کردوویەتی و مالیکی چی دەوێت لەکورد، ئەم قسەیە لە خۆمەوە ناکەم دوو حاڵەتی نەخوازراوم دیت کە هەریەکەیان زەنگێکی ترسناکە، لەکاتی سەرهەڵدانی هەرەشەکانی مالیکی و هێنانی سەرباز بۆ تێپەڕاندنی سنوورەکان، منیش وەک ئەرکێکی پیشەوەی نەتەوانەیە چەند بەرنامەیەکەم لە رادیۆی پێشکەوتن پێشکەش کرد لەسەر ئەو بارو دۆخە ئاڵۆزە، لەیەکێک لەبەرنامەکان کەسێک بەناوی حزبێکی سیاسیەوە پەیوەندی کردوو هاتنی هێزە چەک داریەکانی مالیکی بە ئیمتیازو پاڵ پشتی بۆ کورد لەیەک دایەوە، ئەو بەرێزە دەی گوت ئێمە بۆ بترسین لە سەربازی عیراقی، ئەوان مەترسی نین بۆ کورد بەڵکو ئەوان لەمەوپاش گەر بێنە سنووری کوردستان دەمان پارێزن لە هەڕەشەکانی ئیران و تورکیا، کە هەموو جارێک تۆپ بارانمان دەکەن؟ ! چەند هەفتەیەک بەرلە ئێستاکە دەعەوتی بەرنامەیەکی راستەوخۆی کەناڵێکی ئاسمانی کوردی بوم، بەرێزێک تەلەفۆنی کرد بێ ئەوەی بزانێ باسی چی دەکرێت دیاربو ئەومیوانەی بەرابەر من بۆ قسەکردن هاتوبوو برادەری بوو، پاش دەستخۆش لە ئەو گوتی )جابراکەم ئەوەی ئەنفالی کرد کورد خۆی بو ؟! . گوتی چونکە کورد کاتی خۆی دەستی ئیرانی راکێشا بۆ لێدانی بیرە نەوتەکانی کەرکوک(. ئەمە کارەساتە هەق وایە دەزگاکانی ڕاگەیاندن بەشێکی کاریان بەس ئەوە نەبێت فەراغی کاتەکانیان پربکەنەوە لەسەرحسابی ئێمەی بینەر، دەکرا ئێستاکە دەیان دراماو کاری هونەریمان هەبوایە لە سەر کارەسات و مەینەتیەکانی گەلەکەمان، چونکە ئەوندەی دیمەنێکی فلمێک کاریگەری دروست دەکات لەسەر هزری بینەر سەدان مێزگەرد دروستی ناکات ، چونکە هەمووکەس تەماشای کاری سیاسی و هەواڵ ناکات، بەاڵم فیلم و دراما زۆرترین خەڵک تەماشایی دەکات ئەمەش لەخۆە نەهاتووە دیسان بەهۆی خراپ بەکارهێنانی راگەیاندنە لەالی کورد، برادەرێکێم دەڵێت لە دوای 17شوباتەوە من تەماشای مشک و پیشلە دەکەم تەماشای یەک هەواڵ و مێزگەرد ناکەم، چونکە لەوکاتەوە وەزعی بازار و کارو کاسبی ئاڵوزبوە . ئەمە نموونەیەکی زەقە کەوا پیشاندەدات جۆرێک لە تۆرەبونی بینەری کورد لە تیڤیەکان هەیە بەهۆی نەزانین و حسباب نەکردن بۆ هەست و نەستی بینەری کورد، کە هەق وایە پێداچونەوە بەخۆیانەوە بکەن و وەزارتە پەیوەنددارەکان و رێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەندەنی مشورێک لە محاڵە تەبخۆن... سەرەڕای ئەمەش باشتروایە سااڵنە دەیان دراماو فلیمی مێژووی و واقعیتی کوردستان بەرهەم بێنین و بیگەیەنێنە هۆلێ سینەماکانی جیهان و پێشبڕکێ پێ بکەین هەرچەندە ئەم کارە لەالیەن هەندێک لەهونەرمەندانەوە کراوە، بەاڵم زۆر کەمە بەراورد لەگەڵ هێزی

تواناو مەوزوعی کەکاری لەسەربکرێت ..

لە کاتژمێر حەوت تاکو

درەنگانی شەوە ئێمە کۆریین؟ نەوزاد فواد رەشید

مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی لە ئاست قسەكانی كاك دڵشاد گەرمیانی دا هەڵوێستی توندیان هەبوو

بگه ڕێنه وه ئه گه ر كورته .. درۆ په تی وتوتیانه له مێژه كورد ئه مساڵ له نه ورۆزی بارزانی سه رۆك كه جه نابی كاته ی ئه و بۆ وتاره كه ی پێشكه ش كرد و په نجه ی خسته سه ر كۆمه ڵێك برینی پێوه ی كۆماری و پاشایه تی مێژوی به درێژای عێراق كه گه وره

ده ناڵێنی و به رده وامیش ئه و مێژووه خۆی دووباره ده كاته وه .سه ده ی دیكتاتۆری گه وره ترین ڕوخانی ل��ه دوای ئه وه تانێ كه ناوه ڕاست ڕۆژهه اڵتی گه النی ڕاپه ڕینی شه پۆلی و بیسته م و ده كرێت ناوزه د عه ره بی(( كه س به ))به هاری هه ندێك له الی ئه وپیاوه ی دروست و له عێراق تر دیكتاتۆره كانی چونی له ناو نیشته جێ و ئاواره و جه نگی سەدام حسین دیكتاتۆر دژی كه ی كوردستان بوو هه مان سیناریۆ و خه ونه كانی سەدامی كردوه و )مأپورات(ئه یخۆێنی دوعای له جیاتی و گیرفانی به نامیللكه

هه وڵی به جێ هینانی ئه دات.ئاله وكاته دا سه رۆك بارزانی به وه تاوانباركراو هێرشی كرایه سه ر كه گوایه سه رۆك كێشه ی تایبه تی و كه سی له گه ڵ مالكی دا هه یه

و كێشه ی ئه وپاره و نه وته .هه ره پیاوه لە بارزانی كه سه رۆك له بیركرد ئه وه یان هه رزوو بیرفراوان و چاو تیژه كانی مێژووه وهه رئه و سه ركرده مه زنه بوو ئاینده ی ڕه وشی توانی له ساڵی 1988 خواكوڕه ك كه له داستانی عێراق وه ك فلیمێك پیشانی پێشمه رگه كان بدات،كه ئه مه دروست پێش به سه دان ساڵ كاتێك مه زنه كانه بیرمه نده سینایۆی وه ك بیركردنه وه ی خه ڵك كه وتوون و چه ندین جار گرفتی تێگه یشتن و پێشبینی كردن الی خه ڵكانی ئاسایی وه ك سیحر و وه حی و هه تا

دێوانه ی لێك دراوه ته وه ..له گه ڵ گۆڕانی سه رده مه كه دا له م واڵته خۆمان تۆمه ته كانیش به عه الگه ی جله كانی كه سیه وه هه ڵده واسرێن له بری به دێوانه وساحر

و چواندن. كات و تێپه ڕینی ڕوداوه كان ته پڵه كانی ئۆپۆزسیۆن و به شێكی و ئاشكراكرد وته كانی جه نابی سه رۆك تربۆ هێزه كانی ناو تری

ده كات كه سه رچاوه كه ی له كۆیوه یه وه شینه كه شیان بۆچی یه ؟له گه ڵ شكستی هه وڵه كانیان و به هێزبوونی شه پۆلی پاڵپشتی سه رۆك ئه وانیش تاڕاده یه ك ناچار بوون هه ڵوه سته یه ك بكه ن،چونكه به شێكی زۆر له گه لی كوردستان باش له هه ڵۆیسته كانی سه رۆك زه نگه كانه ی و ومه ترسی له باشیش زۆر و ئاشنانن بارزانی

كه ئاماژه ی پێكرد گه یشتون.به وه ش جگه له ڕاستگۆی سه رۆك و كورتی په تی درۆی ئێوه هیچی تر به ده ست ناهێنن مێژوش باش ئه و ڕاستیه تۆمارده كات

و ڕه حمیشتان پێ ناكات. ئه گه رنا ده پرسم ئه گه ربارزانی كێشه ی له گه ڵ مالكی دا هه یه ئه ی ئێوه په یوندیتان به م بابه ته وه چی یه و بۆ خۆتانی لێ هه ڵ كێشه كردنی كه سی به بڕواتان له له ناخه وه كاتێك ئه قورتێنن

میژوویه كان هه یه ؟؟كه به ته پڵه كانتان ده ده نه وه خه ڵكه تان ئه و وه اڵمی چی ئه ی

هه ڵپه ڕیون؟؟ ئایا ئه وه نده ئازانین؟؟!!

شه پۆلی له گه ڵ یان هه ڵه مانكردوه ئێمه بڵێن پێیان كه گه وجاندن و ده رزی سڕكه ردا ئاراسته یان ده كه ن؟؟

یان به ناچاری ده بنه كه وچك له چێشته كه !!!ataqajri@yahoo.com

ئه گه ركێشه ی بارزانی كه سیه ئه ی ئیۆه كه وچكی كام

چێشتن؟؟!!

ئاڤان ئەحمەد، سكرتێری كۆمەڵی خوشكان:

لە كایەی ئافرەت پ: خوێندنەوەی ئێوە بۆ بەشداری سیاسی و راگەیاندن چییە و چۆنە؟

زۆرانەی پێشكەوتنە و گۆڕانكاری ئەو گەڵ لە و: هێشتا هاتووە، كۆمەڵگەكاندا و دەوڵەتان بەسەر نزمدایە ئاستێكی لە دنیادا لە بەگشتی ژنان ڕەوشی تەنها نەك ئافرەتان، بەردەم قەیرانەكانی و كێشە و لەواڵتانی دواكەوتوو، بەڵكوو لە وواڵتانی پێشكەوتووشدا هەربەردەوام ئافرەت وەك ڕەگەزێكی تەواوكار و هاوتای پیاو لە كۆمەڵگەكاندا ڕۆڵ و بەشداری خۆی پێ نەداوە، ڕێگرییەكانی بەردەم ژنان لە بوارەكانی ژیاندا بەردەوامە.

بە ڕای من ئەو بەشدارییە كە ئێستا هەیە لە 85%ی ژنان هەمیشە و هەیە كۆتا سیستمی ڕەحمەتی بەر و جیاكاریانەی بەرامبەری نا ئەو بە دەست نااڵندوویانە لە كۆمەڵگەكاندا هەیە، كە یارمەتی دەر بووە بۆ نزمی و

پەراوێزی بەشداری كردنی ژنان لە ژیانی گشتیدا.

سیاسی حزبێكی وەك ئیسالمی كۆمەڵی تاچەند پ: ئیسالمی بڕوای بە ئازادی و یەكسانی رەگەزی و مافەكانی

ژنان هەیە؟و: بەڕای من كۆمەڵی ئیسالمی كە هەڵگری ئایدیایەكی و ڕێكخستووە دیدەوە لەو كارەكانی خۆی و ئیسالمییە ڕێكدەخات، واتە بە مانایەكی تر كۆمەڵی ئیسالمی بڕوای بە ئازادی و مافەكانی ژنان هەیە و كاریشی بۆ دەكات، ڕێگرییەك هیچ پەروەردگاردا خوای لەشەریعەتی چونكە هەوڵی ژنان. ڕەواكانی مافە و ئازادی لەبەردەم نییە بەجێ جێ ئیسالمی شەریعەتی بەندەكانی و دەق داوە بكات، لەگەڵ ئەوەی ڕاجیاییش هەیە لەمەسەلەی ئازادی تاك ئاست لە كەم ڕێژەیەكی بە ژنان. ڕەواكانی ومافە بۆ ناواقیعی خوێندنەوەیەكی دا كۆمەڵ ئەندامانی تاكی مەسەلەی ئازادی و مافەكانی ژنان دەكرێ. كە هەوڵی بەر تەسك كردنەوەی ئازادی و مافەرەواكانی ژنان دەدەن، كە

خوای گەورە بەمافی ئافرەتانی داناوە.

پاشەكشێ كۆمەڵ سەركردایەتی دەكرێ هەست پ: دەكات لە ئاست بایەخدانی بە پرسی ژنان، رای تۆ چییە؟و: بە پێچەوانەوە، بەڵكو كۆمەڵی ئیسالمی هەوڵی جدی دەدات بۆ بەرەو پێشبردنی ڕەوشی ژنان لە حیزبەكەیدا، كۆمەڵی سەركردایەتی لەالی واقیع بۆتە ئەوە چونكە لە ئیسالمی كۆمەڵی دەنگی زۆرینەی كە ئیسالمی،

هەڵبژاردنەكان دا ئافرەتن، لە ڕاپرسییەكدا كە ڕێكخراوێكی بە ئیسالمی كۆمەڵی لەسەردەنگدەری كردبووی بیانی بەوە كراوە كە دەنگدەری كۆمەڵی ئیسالمی ئاماژە داتا

بەڕێزەی 54% دەنگی ئافرەتن و 46%پیاون.جگە لەوەی لە كۆنفرانسی حیزب دا لە بەر گرنگی دان بەكاروچاالكی خوشكان بەكۆی دەنگی كۆنفڕانس بڕیاری دامەزراوەیەكی سەربەخۆ درا كە سەر بەمەكتەبی سیاسی بێت، بڕیاری لەسەر دراوەو 20% ئۆرگانەكانی تری كۆمەڵی

ئیسالمی ئافرەتان بن.

ئەندامی مەكتەبی لەم ماوەیەدا دڵشاد گەرمیانی، پ: لە ژن ناكات پێویست كە گەیاند رای كۆمەڵ سیاسی بێتە پیاوان هاوشانی تەنانەت و دەركەوێت راگەیاندن كایەی سیاسی و كۆمەاڵیەتی، ئەم رایەی دڵشاد گەرمیانی

لە چییەوە سەرچاوەی گرتووە؟ئاست لە ئیسالمی كۆمەڵی سیاسی مەكتەبی و: توندیان هەڵوێستی دا گەرمیانی دڵشاد كاك قسەكانی هەبوو، لەهەموو كەناڵەكانی ڕاگەیاندنەوە مەكتەبی سیاسی وەاڵمی دایەوە كەئەو ڕایە ڕای شەخسی كاك دڵشادە نەك

ڕای سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی كۆمەڵ.

پ: ئێوە وەاڵمی وتەكانی دڵشاد گەرمیانیتان دایەوە، هەڵویستی حزب لەم رووەوە چی بووە؟

و: لەئاست قیادە و قەواعیدەوە بەدوو شێوە وەاڵمەكەی خۆشیان دەست زۆر ڕێژەیەكی هەڵدەسەنگاند. ئێمەیان لێدەكردین بە هەڵوێستی جەریئانەیان دەزانی، هەندێكی خوشكان بەوەاڵمی پێویستی كە وابوو پێیان تریان

نەدەكرد، مادام مەكتەبی سیاسی وەاڵمی داوەتەوە.

دەركەوتنی وایە پێان سیاسی الیەنی هەندێك پ: ئافرەت لە راگەیاندن حەرامە؟

و كەس هیچ مافی كردن حەاڵڵ و كردن حەرام و: ئەو پەروەردگارە مافی خوای ئەوە بەڵكو نیە، الیەنێك خوای فەرموودەكانیەوە، ڕێگەی لە جیادەكاتەوە بۆمان لە جگە ئافرەت لە كردووە نە ڕێگرییەكی هیچ گەورە و ماڵ كردنی پەروەردە لە خۆی سەرەكیەكەی ئەركە منداڵەكانی، لە هەمان كاتدا ئافرەت دەتوانێت بە پاراستنی بە بكات، كارێك هەموو ئیسالم شەرعیەكانی سنوورە سنوورەكانی و ئافرەت سرووشتی پێچەوانەی مەرجێك

شەرع نەبێت.

دیمانە: تریفە ئازاد

ریقاج

تا عە

بۆ تیشك خستە سەر كێشەكانی ئافرەتان و تواناكانیان و رۆڵی ئافرەتان لە نێو رێكخستەنەكانی كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان، بۆ ئەمجارە پرس دیمانەی لەگەڵ )ئاڤان ئەحمەد سكرتێری كۆمەڵی خوشكان( كرد.