قاسم عومەر بندیان، شارەزا لە ئاو:ئەمڕۆ چوار واڵت لەسەر ئاوی

كوردستان دەژین: عێراق، سوریا، ئێران، توركیا

152

باڵوکراوه یه کی ئازاده، یه کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده ری ده کات. سێشه ممه 2012/4/10

شوان قەاڵدزەیی، وتەبێژی بزوتنەوەی ئیسالمی:ئیسالمخوازەکان لە بزوتنەوە كۆ ببوونەوە، ئەو فراوانبینییە لەالیەن هەندێك گروپ و كەسەوە ئیستیغالل كرا و ئەوەی لێكەوتەوە كە بینینمان

وەزی��ری عەلی حاجی كامیل ئەوقاف و كاروباری ئایینی لە دیدارێكی رۆژنامەی پرسدا باسی زۆری فەرمانبەرانی مزگەوتەكان دەكات و رایدەگەیەنێت كە لە چاودێری لێژنەیەكەوە رێگەی ف��ەرم��ان��ب��ەری م��زگ��ەوت��ەك��ان گومانی پێشتر كە دەك��رێ��ت ئەوەیان لێدەكرا دەوام نەكەن. ه���ەروەه���ا دەش��ڵ��ێ��ت »ئ��ەو هەبووە زۆری سودی لێژنەیە لێبكەین وای��ان توانیومانە و بكەن«. جدی دەوامەكانیان لە تەوەرێكی تریشدا سەبارەت هەینی وت��اری یەكگوتاری بە ناكرێت، »یەكگوتاری دەڵێت بەاڵم دەتوانین وتاری هەفتە بۆ

مامۆستایان دیاریبكەین«.

ل3

ل7

ل4

سەردانەكەی سەرۆك بارزانی بۆ ئەمریكا، كاردانەوەی جیای

لێدەكەوێتەوە

وەزیری ئەوقاف و كاروباری ئایینی: مامۆستای ئایینی نابێ حزبی بێت، بەو كارە خۆی بچوك دەكاتەوە و گوناهباریش دەبێت

ل6

پاش هاتنی تارق هاشمی جێگری سەرۆك كۆماری عێراق بۆ هەرێمی بە پاسەوانەكانی بەرپرسی دانپێدانانی پەخشكردنی و كوردستان دەست تێكەڵكردنی ئەو )هاشمی(، بە چەند كارێكی تیرۆرستی، شەری راگەیاندنی نێوان هەرێمی كوردستان و بەغدا جارێكی دیكە دەستی پێكردوە، لەالیەك هاشمی دادگاكانی حكوومەتی ناوەندی بە الیەنگری مالیكی تۆمەتباردەكرد و لە بەرامبەریشدا مالیكی دوایدەكرد ناوبراو لە بەردەم دادگا ئامادەبێ، ئەمەش دیسانەوە گۆرەپانی سیاسی عیراقی وروژاندەوە، تارق هاشمی كە لەسەر كوتلەی سونەكان پۆستی جێگری سەرۆك كۆماری وەرگرتووە، ئەوەش لەسەر بنەمای ئەو تەوافوقەی

كە لە دەستوری هەمیشەی عیراق جێگیركراوە...

كێشەی بەغدا و هەولێر، حەقایەتی مێش

ل٢

www.lawanikurdistan.org ژماره 152 22012/04/10

سەردانە فەرمیەكەی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بۆ واڵتانی ئەوروپا بە تایبەت ئەمریكا و كۆبونەوەی لەگەڵ سەرۆك باراك كوردستان گەلی بۆ تایبەتی دەستكەوتێكی و گرنگی ئۆباما سەرۆكی لە ئۆباما گەرمەی پێشوازییە ئەم هەروەها دەبێت. پاشانیش دایەوە. دەنگی میدیاكانی جیهان لەسەرجەم هەرێم سەرۆك بارزانی ئەوەی راگەیاند كە ئۆباما بایەخدانی بە عێراق و كوردستان و پابەندی بەڵێنەكانی خۆی بەرامبەر گەلی كورد دوپاتكردۆتەوە. لەالیەن خۆشیانەوە چاودێرانی سیاسی و حزب و الیەنەكان ئەم سەردانەی سەرۆك بارزانی بە گرنگی وەسف دەكەن و بە هەنگاوێكی نوێی چارەسەركردنی كێشەكانی كورد

دادەنێن.

راكێشانی هەوڵی پێویستە پارتی بەرپرسێكی رای بە ئەوەی بۆ كوردستان بۆ بدەین ئەمریكی گەورەی كۆمپانیای

لەسەر بەرژەوەندییەكانی خۆیان بێنە وەاڵم.

پارتی سەركردایەتی ئەنجومەنی ئەندامی عەونی عەلی سەرۆكی سەردانەكەی گرنگی لەبارەی كوردستان دیموكراتی هەرێمەوە، وتی »سەردانەكەی سەرۆك بارزانی ئەوە دەردەخات كە خۆی مەركەزی ئیدارەی ستراتیجی و قورسایی جەنابیان لە ئیدارەكردنی عێراق بە تایبەتی لە كاتی روودانی قەیران و كاتە تەنگانەكان بە هانی عێراقەوە هاتەوە و توانیویەتی ببێتە ئەو مەركەزە«. هەروەها لە میانەی سەردانەكەی سەرۆكدا جارێكی تر ئۆباما تەئكیدی لەسەر ئەوە كردەوە كە پشتگیری كورد دەكات ناهێڵێت. ئەندامەكەی سەركردایەتی پارتی و بە تەنیای جێی كۆمپانیای راكێشانی هەوڵی بكەین وا ئەوەیشی وت »دەبێت بەرژەوەندییەكانی لەسەر ئەوەی بۆ بدەین ئەمریكی گەورەی خۆیان بێنە وەاڵم« راشیگەیاند »لەوانەیە لەسەر ئێمە نەیەنە

وەاڵم، بەاڵم لەسەر بەرژەوەندییەكانی خۆیان دێنە وەاڵم«.

رۆژنامەنووسێك پێیوایە ئەو سەردانە گرنگی و تایبەتمەندی و هەرێم نێوان كێشەكانی دەرب��ارەی تایبەت بە هەیە خۆی

بەغدا.بێستون نوری، رۆژنامەنوس و سەرنووسەری گۆڤاری سڤیل، سەڕەڕای بەرز نرخاندنی سەردانەكەی سەرۆك بارزانی، لەوبارەوە بۆ پرس وتی »كاتی سەفەرەكە گرنگە، چونكە كێشەكانی هەرێم »گۆڕانكارییەكانی وتیشی قوڵبۆتەوە«. زیاتر بەغدا لەگەڵ ناوچەكە پێویست بەوە دەكات كە سەركردایەتی كورد پەیوەندی راستەوخۆی هەبێت لەگەڵ ئەمریكا بۆ ئەوەی داهاتووی هەرێم لە كە هەوااڵنەی »ئەو وت ئەوەشی ناوبراو بێت«. روونتر لەسەر تەئكید زیاتر باڵوبۆتەوە سەرۆكدا سەردانەكەی كاتی ئەوە كردۆتەوە كە ئەمریكا بەرپرسیاریەتی ئەخالقی و سیاسی خۆی لێژ ناكات بەرامبەر عێراق و دەبێت عێراقێكی دیموكراسی بێت و نابێت جارێكی تر بەرێوەبردنی یەك حزبی بگەڕێتەوە، كەواتە لەو كاتەدا دوپاتكردنەوەی بارزانی لەسەر پەیامی خۆی كە دەبێت لە عێراقدا دیكتاتۆریەت دروست نەبێتەوە و هاوكات راستەوخۆ ورووژاندنی ئەو مەسەلەیە لەگەڵ سەرۆكی واڵتان بە تایبەت سەرۆك ئۆباما كاریگەری ئیجابی دەبێت لەسەر ئایندەی

سیاسی هەرێمی كوردستان«. رۆژنامەنووسەكە روونیشی دەكاتەوە »سەرۆكی هەرێم پێش لێی ئامانج پێدەچوو پێشكەشكرد، وتارێكی سەردانەكەی بگەیەنێت تێیان و بێت ئەوروپا و ئەمریكا ئاگاداركردنەوەی كە هەرێمی كوردستان لەگەڵ بەغدا لە كێشەیەكی گەورەدان. بۆیە ئەو سەردانە گرنگی و تایبەتمەندی خۆی هەیە بە تایبەت

دەربارەی كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا كە گرژی و ئاڵۆزی بەخۆیەوە بینیوە«. بێستون نوری وتیشی »دەبێ چاوەڕێی ئەو وەفدە بكەین كە هاوسەفەری بوونە، بۆ ئەوەی بزانرێت بەڵێنی

ئەمریكا و دەستكەوتەكانی ئەو سەفەرە چیە«.

بە س��ەرۆك سەردانەكەی ئیسالمی یەكگرتووی وتەبێژی بەرەوپێشڤەچونی سیاسەتی كورد وەسف دەكات

سەاڵحەدین بابەكر وتەبێژی یەكگرتوی ئیسالمی لەم بارەیەوە دەڵێت »سەرۆك بارزانی وەك سەرۆكی هەرێم پێشوازی لێبكرێت ئەوەش تاوەكو سەرۆكی حزبێك، هەیە تایبەتی خۆی گرنگی مانای بەرەوپێشچوونی سیاسەتی كوردە لەو واڵتانە، هەر بۆیەش پێموایە كورد لە ئاستێكی دیپلۆماسی باشدایە، بەاڵم ئەوەش مانای ئەوە نیە كە توانی بێتمان هەنگاوی گەورەمان نابێت«. ناوبراو زیاتر دوواو وتی »لەو سەردانە گرنگیەی سەرۆكدا ئەگەر بە دەبێت، سوودمەند بگەیەندرێت خۆی وەكو كورد دیدگای تایبەت لە دۆسیەی ئەو كێشانەی كە ماوەی چەند ساڵێكە لە

نێوان هەرێم و بەغدا بە هەڵپەسێردراوی ماونەتەوە«.

مامۆستایەكی زانستە سیاسییەكان رایدەگەیەنێت سەردانەكەی سەرۆك بارزانی بۆ پارچەكانی تری كوردستانیش گرنگ بووە.

سیاسیەكان زانستە مامۆستای عومەر مەال ساڵح دكتۆر »ئەو دەڵێت پرس هەمان دەرب��ارەی سەاڵحەدین زانكۆی لە لە تایبەت بە هەردووال بۆ هەیە تایبەتی گرنگیەكی سەردانە هەر تریشەوە لەالیەكی ئەمریكا. هێزەكانی پاشەكشێی دوای و بارزانی سەرۆك بە گرەنتیەی ئەو ئۆباما سەردانەیدا لەو خەڵكی عێراق بە گشتی داوە كە ئەمریكا پاڵپشتی لە پرۆسەی زانستە مامۆستایەی ئەو هەروەها دەك��ات«. دیموكراسی لەگەڵ بارزانی سەرۆك كە روونكردەوە ئەوەیشی سیاسیەكان ئۆبامادا باسی مافی كوردەكانی سوریای كردووە، ئەمەیش زۆر لەسەر زۆری كاریگەری كە ئەمریكا وەك دەوڵەتێكی گرنكە هەیە ناوەڕاستدا رۆژهەاڵتی لە دیموكراسیكردنی پرۆسەی بۆیە بێت. پرسەكە پشتگیری و بێت پرسە ئەو ئاگاداری پارچەكانی بۆ بارزانی سەرۆك سەردانەكەی كە دەردەكەوێت

تری كوردستانیش گرنگ بووە«. دەربارەی پشتگیركردن لە راگەیاندنی دەوڵەتی كوردی بە

ئێستادا دەڵێت »لە دكتۆر ساڵح ئەمریكاوە، لەالیەن تایبەت بەڵكو ناگونجێت، ئەمریكا ستراتیژیەتی لەگەڵ پرسە ئەم بمێنێتەوە، یەكگرتوو شێوەیەكی بە عێراق دەیەوێت ئەمریكا چونكە دەیەوێت مۆدێلێكی دیموكراسی لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست باڵوبكاتەوە، لەو نێوەندەشدا دەوڵەتی عێراق ببێتە نمونەیەك بۆی، بەاڵم پێشبینیش دەكرێت كە گۆڕانكاری لە سیاسەت و

تاكتیكەكانی ئەمریكا بكرێت«.

سەردانەكەی سەرۆك بارزانی بۆ ئەمریكا، كاردانەوەی جیای لێدەكەوێتەوەرۆژنامەنوسێك: ورووژاندنی كێشەكانی هەرێم و بەغدا لەگەڵ ئۆباما كاریگەری ئیجابی

دەبێت لەسەر ئایندەی سیاسی هەرێمی كوردستانراپۆرت: پرس

ئەندامێكی سەركردایەتی پارتی: لە میانەی سەردانەكەی سەرۆكدا جارێكی تر ئۆباما پشتگیری خۆی

بۆ كورد دوپات كردەوە

وتەبێژی یەكگرتوو: ئەو پێشوازییە گەرمەی كە لە سەرۆك كرا، مانای

بەرەوپێشوەچوونی سیاسەتی كوردە لە ئەمریكا

مامۆستایەكی زانستە سیاسییەكان: سەردانەكەی

سەرۆك بارزانی بۆ پارچەكانی تری كوردستانیش گرنگ بوو، چونكە سەرۆك لە خەمی هەموواندا بوو

www.lawanikurdistan.org2012/04/10 152 3ژماره

ئیسالمخوازەکان لە بزوتنەوە كۆ ببوونەوە، ئەو فراوانبینییە لەالیەن هەندێك گروپ و كەسەوە ئیستیغالل كرا و ئەوەی لێكەوتەوە كە بینینمان

و ئیسالمی حزبی یەكەم ئیسالمی ب��زووت��ن��ەوەی پ: راپەڕینی دوای كەچی شاخ، سەردەمی لە بوو بەهێزترین چووە، جەماوەری كەم و الوازی بەرەو بەساڵ ساڵ 1991

لێكدانەوەی ئێوە لەم بارەوەیە چییە؟و: بزوتنەوەی ئیسالمی بەهۆی هەڵوێست رەسەنییەوە كە بەعس لەسەردەی هەیبوو، كورد رەوای دۆزی بە دەرحەق و بەها پڕ خاڵی ئەمە كرد، رژێمە بەو دژ شۆڕی ئێعالنی مێژوویییە هەڵوێستی جوامێرانەیە، كە هەر ئەمەش بوو وای كرد لە دوای راپەڕینیش پێگەی خۆی هەبێت و لەسەرتاسەری كوردستان جەماوەر لە دەوری كۆ ببێتەوە. بزوتنەوە تاوەكو ساڵی 2000 لە بەهێزی و جەماوەریبوون دابووە، لەدوای ئەو بەروارەوە بەهۆی لێكترازانەكان كە لە دوای كۆنگرەی یەكی »بزوتنەوەی یەكبوون«ەوە هاتەئاراوە، بەرەو داكشان رۆیشت

بەشێوەیەكی كاتی.

لەو حزبە ئیسالمیانەی بزووتنەوەی ئیسالمی یەكێكە پ: كە زۆرترین ئینشیقاق و جیابوونەوە تێیدا روویداوە، بۆچی؟

بزوتنەوە ریزەكانی لە تەنیا جیابوونەوە لێكترازان و: رووی نەداوە، لە پارتی و یەكێتی و شیوعی و سۆسیالیست و ع��ەرەب ئیسالمییەكانی و نەتەوەیی حزبە تەنانەت و بەسروشتی نییە ئەوە مانای ئەمە رووی��داوە. ناوچەكەش مەال مامۆستا بكەین. بزوتنەوە ناو لێكترازانەكانی سەیری عوسمان عەبدولعەزیز، رابەری كۆچكردوو پێیوابوو كە هەرچی ئیسالمخواز لە كوردستان هەیە لەدەوری بزوتنەوە كۆببێتەوە، و گ��روپ هەندێك لەالیەن فراوانبینییە ئەو دوات��ر ب��ەاڵم كەسەكانەوە ئەو ئازادییە ئیستیغالل كرا و ئەوەی لێكەوتەوە

كە بینینمان.ئێعالن تیادا بزوتنەوەی كە بارودۆخەی ئەو تر لەیەكی كرا، ئەوە بوو كە هەر كەسێك روحییەتی بەرەنگاری دژ بە وەكو ئیسالمی و هەبوایە جیهادی فكرەی و تیابوایە رژێم چوارچیوەی لە بزوتنەوە بكردبایە، سەیر ژیان بەرنامەی خۆیدا كۆی دەكردەوە، بەاڵم ئەو ئەفكار و بیرورایانە گەشەی كرد بەئاراستەیەك كە پێچەوانەی فراوانبینی بزوتنەوە بوو. تەنانەت و ناوچەكە هەواڵگرییەكانی دەزگا رۆڵی هەڵبەتە

ناوخۆش رۆڵیان هەبووە.

پ: دەوترێت بەهۆی بڕوابوونی بە جیهاد و چەك و هەڵگری لە تیرۆریستی گروپێكی »كەچەند توندوتیژی، بیروباوەڕی دابەزینی و ئینشیقاق هۆكاری جیابووبەنەوە« بزووتنەوە ئاستی جەماوەری بزووتنەوی ئیسالمییە و نەیتوانیوە خۆی

لەگەڵ سەردەم بگونجێنێ؟و: بزوتنەوە سەردەمیترین حزبی ئیسالمی كوردستانە، بۆ هەموو قۆناغێك ئاراستەی تایبەتی خۆی هەبووە. بەرامبەر بە بەعس چەكی هەڵگرتووە و خەباتی چەكداری و سەربازی و

دیپلۆماسی و راگەیاندنی لە دژی ئەنجام داوە.لەكاتی راپەڕین باشترین رۆڵی لە ئازاد كردنی شارەكانی 1992\5\19 لە شاهیدە جەماوەر و هەبووە كوردستان بەشداری پرۆسەی هەڵبژاردنی یەكەمی پەرلەمانی كوردستانی

كردووە بە لیستی ئیسالمی.بە سیاسییەكانی الیەنە نێوان هەماهەنگی و هاوكاری هەرێمی حكومەتی كابینەكانی بەشداری دان��اوە. ستراتیژ حكومەت ئ��ەدای لە گرتووە رەخنەی هەروەها ك��ردووە. بەسەر حزب هەیمەنەی و حكومەت و حزب تێكەاڵوی و

حكومەتدا.بەعس ل��ەدژی جیهاد و جەنگ و چەك بە بڕوابوونمان لێی و رژێمەكەی مایەی شانازی و سەربەرزیمانە و هەرگیز بنچینەی لەسەر ئەندامەكانمان هەمیشە نین. پەشیمان ئایا دەكەین. پ��ەروەردە راستگۆیی و ئازایەتی و دڵسۆزی و گەل و ئایین لە بەرگریكردن یان توندوتیژین ئەمانە نیشتمان؟ ئەو گرووپانەشی كە جیابوونەوە لە وەاڵمی پێشوو

بە كورتی ئاماژەم پێدا كە چۆن بووە.

ئیسالمیش بزووتنەوەی كە دەكرێت ئ��ەوە تێبینی پ: مامۆستا بنەماڵەی لەالیەن عەلمانییەكان، حزبە وەك��و »ع��ب��دال��ع��زی��ز«ەوە دەس��ت��ی ب��ەس��ەردا گ��ی��راوە و قۆرخی

دەسەاڵتیان كردووە؟بزوتنەوەی لەناو »عبدالعزیز« مامۆستا بنەماڵەی و: ئیسالمیدا رۆڵیان هەبووە و خاوەن وجوود بوون. كارەكانیش زیاتر بە شورایی ئەنجام دەدرێت. هەر كەسێك لە بنەماڵەی مامۆستابێت یان هەر دەستە و دەزگایەكی تر لەناو بزوتنەوە یان دەرەوەی بزووتنەوە، ئەگەر بیەوێ دەسەاڵتەكانی پاوان بكات بۆ بەرژەوەندی كەسی، زەرەرمەند دەبێت ئێستابێ یان

داهاتوو .

پ: لەم ماوەیەدا جێگری رابەر و هەندێك لە سەركردایەتی ناشەفافییەت بە ئاماژەیان دەركردو بەیانێكیان بزووتنەوە ئامادەكاری سەرۆكی و حزبدا ناوخۆیی گرفتی و كێشە و كۆنگرەش دەستی لەكار كێشایەوە، خوێندنەوەی ئێوە لەسەر

بەیانەكە و هەڵوێستی ئەو برادەرانە چییە؟و بەیاننامەكان لەسەر تێبینی و سەرنجمان و: سەرەرای فراوانی ئازادی و نیشانەی ئەمە تێڕوانیەكانیان، بۆ رێزمان پانتایی رادەربڕینە لەناو بزوتنەوەدا و بوونی یەكتر خوێندنەوە و خۆ نەخواردنەوەیە. جەنابی مامۆستا مەال محەمەد عومەر، و هەموومان الی رێ��زە جێگەی گشتی راب���ەری جێگری داواكارییەكان لە بەشێك ئەوە لەبەر هەیە، خۆی پێگەیی كۆبوونەوە چەندین و گیراوە هەند بە پێشنیارەكانیان و لەوبارەوە ئەنجام دراوە و لیژنەی بۆ پێكهێنراوە بەمەبەستی

چارەسەر و نەمانی گرفت و لەمپەرەكان.

و رابەر جێگری كۆنگرە لە هەیە ئەگەری دەوترێت پ: نوێ بزووتنەوە جیاببنەوە و حزبێكی لە كۆمەڵێك كەسیتر پێشبینی كۆنگرە لە ئەگەرە ئەم تاچەند بكەن. دروست

كراوە؟رێژەیەكی باش بە ئەو گرفت و كێشانەی كە هەبووە و: چارەسەر كراوە و هێور بۆتەوە و دڵنیاش بن لە كۆنگرە و

دوای كۆنگرە هیچ جیابوونەوە و جوداخوازییەك روونادات.

كوردستان پەرلەمانی لە بزووتنەوە فراكسیۆنی پ: ئایا راب��ەر، جێگری جەماعەتی لەگەڵ بوون هاوهەڵوێست ئەوە پێوەندی بە قۆرخكاری و كێشەناوخۆییەكانی بزووتنەوە هەیە، یان گومان دەكەن دەستێكی رێكخراوی لەپشتە، ئەگەر

دەستێك هەیە ئەو الیەنە كێیە؟و: وا باش بوو برایانمان لە پەرلەمان بەتایبەتی مامۆستا ئەحمەد وەرتی رۆڵی زیاتر لەیەكتر نزیكبوونەوە و چارەسەر كێشەكان و بێالیەنی نیشان دابایە، چونكە ئەوان نوێنەرایەتی

جەماوەری فراوانتر لە بزوتنەوەش دەكەن.بە هەر حاڵ ئێستا بارودۆخەكە ئارام بۆتەوە و بەردەوام ببێتە نەكەین كارێك كە الیەكمانە هەموو ئەركی بوونیشی

مایەی درز بەڵكو دەرمان بین بۆ كێشەكان.

لە كۆنگرە كێشەی ئایا بەر پ: كەی كۆنگرە دەبەستن؟ یان دەك��ەن؟ چارەسەر راب��ەر و جێگر جەماعەتی نێوان

لەكۆنگرەدا یەكااڵ دەبێتەوە؟و: بڕیاری كۆنگرە دراوە و لیژنەی بااڵی ئامادەكاری كۆنگرە داهاتووی كۆبوونەوەی لە كردووە. تەواو كۆنفرانسیەكانی

شوورا ئەو دۆسیەیە بە درێژی قسەی لەبارەوە دەكرێت.ئێستا هەندێك لە كێشەكان چارسەر بوونە و هەندێكش لە بااڵی دەسەاڵتی كۆنگرە دەكرێن. چونكە چارەسەر كۆنگرە لەسەرجەم بكات گۆڕانكارییەكان دەتوانێ سەرجەم و هەیە

ئاستەكان.

دیمانە: پرس

شوان قەاڵدزەیی، وتەبێژی بزوتنەوەی ئیسالمی:

www.lawanikurdistan.org ژماره 152 42012/04/10

سەرۆكی وتەیەكی لە باسی یەكگرتوو *تەلەڤزیۆنی هەرێم كرد، دەربارەی مالیكی كە گوتوویەتی گەر دەسەاڵتی دەكات)بێژەری داگیر مەسیفیش و هەولێر تا هەبێ بارەگاکانی مەسیف، لە مەبەست دەیگوت یەكگرتووی

خۆیەتی، واتا پارتی( )بۆ ناپیاو خۆت بەكوشت بدە، دەڵێت بە مردنی خۆی

مرد(*لە سلێمانی بە بۆنەی سەعاتێک بۆ زەوی، بۆ ماوەیەک

كارەبای چەند شەقام و شوێنێكی گشتی كوژێندرایەوە.)الی ئێمە بەتایبەتی زستانان رۆژی سێ تا چوار جار

ئەو یادە دەكرێتەوە(سیستەمی ئێستا دەڵ��ێ و دەنێری نامە *ك��ۆڕەك ماوەی بۆ بێری بالك جۆری هاندەكانی بۆ ئینتەرنێت ئەو بۆ نامەیەك مەرجەی بەو بەاڵم بەالشە، مانگێك

ژمارەیە بنێری كە تێچوەكەی 19 هەزار دینارە.)باشی بۆ چۆتە سەر(

*چەند قوتابییەكی كۆلێژی هونەری زانكۆی سلێمانی ماتەمینیان گێڕا و رێوڕەسمێكی بۆ كوشتنی دوو سەگ باڵو بایەخەوە بە هەواڵەكەیان راگەیاندنیش دەزگاكانی

كردەوە.دیکەی پارچەکانی لە جوانە گەنجە هەموو )ئ��ەو چی ئ��ەوان بۆ دەدرێ��ن، سێدارە لە رۆژان��ە کوردستان

دەکەن(.*وەزارەتی ئەوقاف دەڵێ بەهیچ شێوەیەك تەداخولی حزبی لە وەزارەت نەكراوە و هیچ ناوێكیش بە واستە بۆ

حەج و عەمرە زیاد نەكراوە.)کێ بە کێیە بەڵكو وا بێ؟؟؟!!(

بێ رووتووشپاش هاتنی تارق هاشمی جێگری سەرۆك كۆماری عێراق بەرپرسی دانپێدانانی پەخشكردنی و كوردستان هەرێمی بۆ بە )هاشمی(، ئەو تێكەڵكردنی دەست بە پاسەوانەكانی هەرێمی نێوان راگەیاندنی شەری تیرۆرستی، كارێكی چەند كوردستان و بەغدا جارێكی دیكە دەستی پێكردوە، لەالیەك مالیكی الیەنگری بە ناوەندی حكوومەتی دادگاكانی هاشمی تۆمەتباردەكرد و لە بەرامبەریشدا مالیكی دوایدەكرد ناو براو لەبەر دەم دادگا ئامادەبێ، ئەمەش دیسانەوە گۆرەپانی سیاسی عیراقی وروژاندەوە، تارق هاشمی كە لەسەر كوتلەی سونەكان پۆستی جێگری سەرۆك كۆماری وەرگرتووە، ئەوەش لەسەر عیراق هەمیشەی دەستوری لە كە تەوافوقەی ئەو بنەمای جێگیركراوە، كاتێك ئەو واڵتەی لەرووی پێكهاتەی نەتەوەیی و مەزهەبییەوە دابەشی سەر سێ ئاستی، سونە عەرەب، شیعە پاراستنی پێناو لە كردەوە سونە، موسڵمان كورد عەرەب، رەوشی سیاسی ئەو واڵتە، گەر ئەو سیستەمەش بەو بنەمایە سەقامگیری وەرگرێ و الیەن و جەمسەر و تەوژمە سیاسیەكان لە چوارچێوەی وەها بۆتەیەكی سیاسی بگیرسێنەوە، دەكرێ بەو چارەسەرە بناسرێ كە بۆ دەربازكردنی عێراق لە تەنگژەكان

پاش سەدام بژمێردرێ.

گەرچی وا كەوتەوە كە جارێكی دیكە نوێبوونەوەی جەنگی ساردی نێوان هەولێر و بەغدا بەهۆی پەناهێنانی هاشمی بووە بۆ هەرێمی كوردستان، بەاڵم گەر بگەڕێنەوە بۆ رابردوو هۆكاری حكوومەتی نەوتیەكانی گرێبەستە بۆ ناكۆكیەكە سەرەكی هەرێم بەتایبەتی كە بەغدا بە ناشەرعیان دەزانێ و كێشەكانی دیكەی وەكو مادەی 140 و مەسەلەی پێشمەرگەیە بە گشتی لە كوردستان هەرێمی سەرۆكی هاوكات كێشەكانن، بنەمای لێدوانەكانی دوایدا جیا لە تاوانباركردنی مالیكی بە تاك رەویی سەرەكی هۆكار كە كرد تۆمەتباری بەوەش دكتاتۆریەت، و نوێی سوپای لە ك��وردە بەشداری رێ��ژەی پاشەكشەكردنی

عیراق.حكوومەتی هەرێمی كوردستان كە بەپێی دەستوری عێراق پارێزراوە، سیاسیەكانی مافە هەموو و فیدراڵە هەرێمێكی و ج��ۆرا كێشەی ن��اوەن��دەوە حكوومەتی لەالیەن ب��ەردەوام جۆری بۆ دروستدەكرێ، گەرچی سااڵنە چەندین شاندی بااڵی لەو كامێك هیچ بەاڵم دەك��ەن، بەغدا سەردانی كوردستان هەواڵنە ئاكامی ئیجابی نەبووە، پاش پاشەكشەی ئەمریكاش بەشێوەیەكی فەرمی لە عیراق و رادەستكردنەوی دەسەاڵت بە یاسا كە نوری مالیكی ناوەندی كتلەی دەوڵەتی حكوومەتی سەرۆكایەتی دەكات، كەوتە فشار هێنان و دروستكردنی گوشار لەسەر سونەكان بەتایبەتی و حكوومەتی هەرێمی كوردستان بەگشتی، كە ناوەندە سیاسی و راگەیاندەكان هەاڵیسانی ئەو بارگاویە بە هەرەشە و گەفكردن بە دەستی رەوشە توند و

راستەوخۆی حكوومەتی ئێرانی دەزانن.لێدوانی جارێك لە زیاتر لە كوردستان هەرێمی سەرۆكی سەردەمی بۆ عیراق گەرانەوەی لە هۆشداری داو ئاگرینی دیكتاتۆری دا، لە دواین لێدوانیشی لە ئەمریكا بۆ رۆژنامەی حەیات و كەناڵی ئەلحورە، گوتی« لە كۆبوونەوەیەك لەگەڵ هێزی پێشنیاركراوە واڵتەكەی سەربازی بەرپرسانی گەورە هیچ مالیكی بێنن، بەكار كوردستان هەرێمی دژی سەربازی مالیكی فشارەكانی چوارچێوەی لە هەر نەبوو، هەڵوێستی كتلەی سەربازی بەرپرسێكی كوردستان هەرێمی بۆسەر دەوڵەتی یاسا راگەێندراوێكی باڵوكردوە و تێیدا داوایكرد بە زووترین كات كوردەكانی بەغدا شارەكە جێ بێڵن، ئەگەرنا بە

زەبری هێز دەردەكرێن.لەمیانی ئەو ئاریشەیەدا نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی كابینەی حەوتەمی حكوومەتی هەرێم بە سەردانێكی نارەسمی و دوور لە

چاوی كامێراكان بە كتوپڕی گەیشتە تارانی پایتەختی ئێران، بەپێی سەرچاوە رۆژنامەوانیەكان ناوبراو بەمەبەستی دیداری موقتەدا سەدر و بەرپرسانی بااڵی ئێران ئەو گەشتەی كردووە، تاكو فشار بخەنە سەر مالیكی لە كۆتایی هێنان بە كێشەكان، نوێی سەرۆكی لەالیەن یاسایش سوێندی خواردنی لەگەڵ نێچیرڤان ئاراستەی نامەیەكی پیرۆزبایی حكوومەت، مالیكی بارزانی كرد و هیوای خواست ئەو پۆستە بۆ ئاسایی كردنەوەی

پەیوەندیەكانی نێوان هەرێم و بەغدا سود لێ وەرگرێ.ماونەتەوە، هەڵپەسێردراوی بە هەر گرفتەكان ئێستاش لەو هەر ئەمریكا بۆ هەرێمیش سەرۆكی سەردانی پێدەچێ كاتێك تایبەتیش بە بێت، مەبەستە ئەو بۆ و چوارچێوەیە ئیسكۆن كۆمپانیای گشتی بەرێوەبەری لەگەڵ س��ەرۆك نەوت كۆبۆوە و كۆمپانیاكە بواری لە بۆ وەبەرهێنان مۆبیل دیسانەوە پابەندی تەواوی خۆی بە گرێبەستیەكانی پرۆژەكان لە هەرێمی كوردستان دەربڕی، ئەوەش وەكو وەاڵمدانەویەك بۆ مالیك و حسێن شەهرستانی كاتێك بەردەوام هەرەشە لەو كوردستان هەرێمی گرێبەستەكانی ئەگەر دەكەن كۆمپانیایە هەڵنەوەشێنێتەوە لە لیستی پێشبڕكێی وەرگرتنی تەندەرەكانی

عێراق بەگشتی دەریدەكەن.ئەو ئاراستەكانی كە ئایندەن چاوەڕێی هەمووان ئێستا بە بەتایبەتی كە ئێستا ئەمریكا بەرو كوێ دەچێ، كێشەیە فەرمی لە عیراق نەماوە و ئەوەش دەرفەتی بۆ شیعەكان و خەونەی ئەو كە خۆشكردوە مالیكی لیستەكەی بەتایبەتی لەسەردەمی بوونی ئەمریكا دەیبینی لە پاوانكردن و قۆرغكاری دەسەاڵت لە پاش نەمانی ئەمریكا دەستی بكرێتەوە و بكەوێ�تە چونكە بەگشتی، كوردەكان و بەتایبەتی سونەكان وێزەی هاشمی ئەگەر سونەیە، و شیعە زەقی دیوێكی گرفتەكەش تاونباریش بێت توانیویەتی ئەو دەرفەتە بقۆزێتەوە و ئێستا لە قەتەر پەناهەندەیە، قەتەریش وەكو واڵتێكی سونی رایگەیاند كە تا مالیكی لەسەر دەسەاڵت بێت هاشمی ناگەرێتەوە عێراق.ئەوەی ماوەتەوە لێكەوتەكانی سەردانەكەی سەرۆكی هەرێمن بۆ ئەمریكا، ئایا لە وروژاندنی ئەو پرسە الی بەر پرسانی بااڵی ئەو واڵتە ئەوان چ هەڵوێتسێكیان هەبووە، و تاچەند ئەوان بازنەی كێشەكان و بە ناو جارێكی دیكە راستەوخۆ دێنەوە فشار و گوشار دورستكردن كێشەكە بە شێوەیەكی كاتی بەالدا چارەسەری وایە پێیان چاودێران زۆربەی چونكە دەخەن، سەرۆكی یەكالبوونەوەی كێشەی عیراق� دابەشبوونیەتی بەسەر

سێ هەرێمی فیدارڵدا.

كێشەی بەغدا و هەولێر، حەقایەتی مێشئا: پرس

www.lawanikurdistan.org2012/04/10 152 5ژماره

پ: سەرەتا دەمانەوێت بزانین كار و چاالكیەكانی 2012تان چیە؟

هەولێر پارێزگای پەرەپێدانی بودجەی وەك ئەمساڵ و: ئێستاوە لە تەرخانكراوە، بۆ بودجەیەكمان پرۆژەكان كردنی بەجی جێ بە دەستمان بایەخی پرۆژەكان بەپێی گرنگی و كردووە و جیاجیاكان، ب��وارە لە دەكرێت بەجی جێ و خ��زم��ەت��گ��وزاری ل��ە بریتین هەموشیان

پێدوایستی رۆژنەی هاواڵتیان.یەكە ل��ەگ��ەڵ ك��ۆب��ون��ەوە چەندین دوای لەسەر بودجەكە قایمقامەكان و ئیداریەكان دابەش هەولێر ناوشاری و ناحیەكان ق��ەزاو »290« بریتیە ئەمساڵمان بودجەی ك��را. بودجەی كە دینار، ملیار نەود و سەد دوو )804( لە خ��ۆی و پارێزگایە پەرەپێدانی پرۆژە دەنوێنێت، كە دابەش كراوە بۆ زۆربەی سێكتەركان. زۆربەی شوێنەكان بەپێی رێژەی بانگەشەی لەئێستادا دابەشكراوە. دانیشتوان بۆ دەكرێت لە رێگەی كۆمپانیاكان لە رێگەی

بەرێوەبەرایەتی تەندەراتی هەولێرەوە.

رێ��ژەی هەولێر ل��ە دەك��رێ��ت هەست پ: سااڵنی چاو لە كردووە كەمی خزمەتگوزاری

پێشوو؟ئەوەستێتە سەر ئەوە نەكردووە، و: كەمی دیاری بودجەیەك ساڵێك هەر لە بودجە، ئەكرێت، بە تایبەت بودجەی پەرەپێدان ساڵ پرۆژەكان دادێت. بەسەر گۆڕانكاری ساڵ بۆ و هێشتان ژێر جێبەجێكردندان لە بەشێكیان

كۆتایان پێ نەهاتووە.بۆ ئەمساڵیش ژمارەیەكی زۆر لە پرۆژەمان هەموو ب��ەش��ی تەئكید ب��ە ب���ەاڵم ه��ەی��ە، تریشمان بەرنامەی ناكات. پێداوسیتیەكان ساڵی دوو بۆ ئەكەین، لەسەر ك��اری هەیە

جێبەجێ هەولێر ماستەرپالنی تری قۆناغەكانی داهاتوو لە خزمەتگوزاری لەسەر جەخت ئێمە الیەك لە دەكرێت. گەڕەكە تازەكان ئەكەینەوە و بەشی زۆری كراوە و بەشێكی ئەكرێت. لەسەر ك��اری وا ماویشە ئەوانەی م��اوە. كەمی بەرنامەیەكی ترمان ئەوەیە كە چۆن بتوانین قۆناغەكانی تری ئێستا شار، سەنتەری وەك بكەین جێبەجێ پالن ماستەر سەرقاڵی ئەوەین كە باڵەخانەكانی پارێزگای هەولێر و دادگای هەولێر و رەگەزنامە و دەوروبەری قەاڵی هەولێر هەڵبگیرێت. دەكرێت بە گۆرەپانێكی سەوزایی بۆ بەدیار خستنی سیمای قەاڵ، هەروەها نۆژەن كردنەوەی قەیسەری كە ئێستا كاری

لێدەكرێت.كاری كۆمپانیا دراوەت��ە هەولێر نەوتی كۆگای هەروەها نۆژەن كرنەوەی بۆ دەكرێت و چاك كردنی رێگاكانی دەرەوەی هەولێر ئەمانە و دەیان پرۆژەی تر لە بواری جێبەجێكردندان. كاریی سەرەكیمان دابین كردنی كارەبایە بۆ گوندەكان، كە لە سەدا 85%گوندەكان هەمووی كارەبای نشتیمانیان هەیە.

ناو شاری زیاتر گرنگی خزمەتگوزارییەكان بۆ پ: بۆچی هەولێرە نەك بۆ دەوروبەری شار؟

و: من لەگەڵ ئەو رایەدا نیمە، چونكە ئێمە بودجەمان هەیە كە لەسەر بنەمای رێژەی دانیشتوان بۆ هەر قەزایەك دابەش ژمارەی هەیە، قەزامان دە هەولێر پارێزگای لە ئەكرێت.

قایمقامەكان، لەگەل كردن راوێژ بە دیارە، دانیشتوانیان رێژەی دانیشتوانی هەولێریش چەندبێت لەسەر ئەو بنەمایە پێی بە پرۆەكان لە هەندێك رەنگە دان��راوە. بۆ بودجەی پرۆژە هەندێك هەبێت، جیاوازی شوێنەكەی تایبەتمەندی

هەیە لەوانەیە بۆ ناو شار وەك پایتەخت زیاتر لە ئەولەویات دایدەنێین، لەوانەیە لە قەزایەكی تر شتی تر هەبێت. ئێمەش زیاتر جەخت لەسەر گەڕەكە هەژارنیشینەكان ئەكەینەوە بۆ

ئەوەی بتوانین ئەو پارسەنگە رابگرین.

بارزانی نێچرڤان گ��ەڕان��ەوەی لەگەڵ پ: پەرەپێدانی بودجەی حكومەت سەرۆكی بۆ خۆی وەك ی��ان ئ��ەك��ات زی��اد پارێزگاكان

ئەمێنێتەوە؟چونكە نیە، مەسەلەوە بەو پەیوەندی و: هەموو ب��ۆ لەعێراق پ��ەرەپ��ێ��دان ب��ودج��ەی هەر دانیشتوانی بنەمای لەسەر پارێزگاكان بودجەی بەاڵم ئەكرێت. دیاری پارێزگایەك وەبەرهێنان كە بۆ وەزارتەكان دیاری ئەكرێت لەالیەن پەرلەمان و ئەنجومەنی وەزیرانەوە ئەوا پەیوەندی بە حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە بودجەی بە گرنگی زیاتر هیوادارین هەیە،

وەبەرهێنان بدرێت.زەبەالحەی بودجە لەو ئەبینین داخەوە بە بۆ كوردستان دیاری ئەكرێت كە ئەمساڵ زیاتر دینارە، ملیار شەشسەد و تریلۆن دوانزە لە تەرخان پرۆژەكان بۆ بچوكی زۆر بەشێكی ئاستی لەسەر كاریگەری ئەمەش ئەكرێت، ئەو وای��ە پێم دەبێت. خزمەتگوزارییەكان داواكاریانەی كە هاواڵتیان رۆژانە داوای ئەكەن بایەخی دەبێت و لێبكرێت پەلەی دەبێت پرۆژەی تایبەت بە بدرێت، پێ تایبەتیشی ئاوی خواردنەوە و كارەبا و چەندین پرۆژەی

تری وەك رێگا و قوتابخانەو هتد.

پ: پرۆژەی خانوی كۆرییەكان كە بڕیار بوو بۆ كرێچیەكان بكرێت بە كوێ گەیشتووە؟

و: ئەم پرۆژەیە ئێستا لە ژێر جێبەجێكردندایە، بەاڵم تائێستا رێ و شوێنە ئیدارییەكانی تەواو نەبووە، تا ئێستاش هیچ شتێك نەكراوە، وەك دیعایەی ئەوە ئەكەن ئەڵێن ناو ئەنوسرێت و فۆرم دابەش ئەكرێت و پارە لە خەڵكانێك وەرئەگرن، ئەمە هیچ ئەسڵ و بنەمایەكی نیە. ئەم پرۆژەیە بۆ خەڵكی كەم دەرامەتە، كە لە رێگەی دەستەی وەبەر هێنانەوە ئەم كارە

ئەكرێت.

پ: خوێندنەوەی ئێوە بۆ یاسای پارێزگاكان چییە؟ئەنجومەنی دەب��ێ باشە. یاسایەكی ئێمە ب��ەرای و: پارێزگاكان رۆڵی خۆی ببینێت و دەورێكی سەرەكی هەبێت. ئیداریی المەركەزیەتی بە تەنیا واڵت��ە ئەم وای��ە پێمان پارێزگاكان دەتوانین باشتر پرۆسەی ئاوەدانكرنەوە جێبەجێ

بكەین و رۆتین كەم بكەینەوە.

دیوانی سەرۆكی دەبێتە هەولێر پارێزگاری دەڵێن پ: ئەنجومەنی وەزیران و تۆیش دەبیتە پارێزگاری هەولێر؟

و: ئەمە تا ئێستا قسەی خەڵكە، لێرە و لەوەی گوێمان لێیدەبێت، بەاڵم تا ئێستا هیچ شتێكی فەرمی لە ئارا دا نییە.

دیمانە: تریفە

بە داخەوە لەو بودجە زەبەالحەی كوردستان،بەشێكی زۆر کەمی بۆ پرۆژەكان تەرخان کراوە

تاهیر عەبدواڵ، جێگری پارێزگاری هەولێر

ئێستا سەرقاڵی ئەوەین كە “باڵەخانەكانی پارێزگای هەولێر و دادگای هەولێر و رەگەزنامە و دەوروبەری قەاڵی هەولێر

هەڵبگیرێت

www.lawanikurdistan.org ژماره 152 62012/04/10

كامیل حاجی عەلی وەزیری ئەوقاف و كاروباری ئایینی لە دیدارێكی و دەكات مزگەوتەكان فەرمانبەرانی زۆری باسی پرسدا رۆژنامەی فەرمانبەرانی چاودێری لێژنەیەكەوە رێگەی لە كە رایدەگەیەنێت دەوام لێدەكرا ئەوەیان گومانی پێشتر كە دەكرێت مزگەوتەكان و هەبووە زۆری سودی لێژنەیە »ئەو دەشڵێت هەروەها نەكەن. توانیومانە وایان لێبكەین دەوامەكانیان جدی بكەن«. لە تەوەرێكی تریشدا سەبارەت بە یەكگوتاری وتاری هەینی دەڵێت »یەكگوتاری

ناكرێت، بەاڵم دەتوانین وتاری هەفتە بۆ مامۆستایان دیاریبكەین«.

بزوتنەوەی بە ئەوقاف وەزارەت��ی پێدانەوەی دەگوترێت پرس: ئیسالمی، لەسەر حیساب و دژایەتی كردنی كۆمەڵ و یەكگرتووە لە

الیەن پارتی و یەكێتیەوە؟بە دەبم وابێت من چۆن ئەگەر وانیە، نەخێر ئەوقاف: وەزیری

وەزیر لە دژی كەسانی تر.

هەرێمدا،ناوی سەرۆكی چاكسازییەكەی پ��رۆژە لە ئایا پرس: وەزارەتەكەی تۆی تێدا بوو، وەك زەوی موساتەحە یاخود گەندەڵی

تر؟ئەم مەبەستەش سەرۆكایەتی بۆ نەخێر، هەر ئەوقاف: وەزیری بانگیان كردین بە خۆشحاڵیەوە هیچ هەرێم و ئەنجومەنی وەزیران

شتێكمان نەبوو و بۆیە دەستخۆشیان لێكردین.

تێدایە، گەندەڵی زۆرترین ئەوقاف وەزارەت��ی دەگوترێت پرس: دامەزراون، مزگەوتەكان لە زۆر فەرمانبەرێكی زانیارییەكان بەپێی بەاڵم بە كەمی دەوام دەكەم، یاخود هەر دەوام ناكەن، ئایا زانیاریتان

لەسەر هەیە؟بارودۆخێكەوە هەر بەهۆی رابردوو لە سااڵنی ئەوقاف: وەزیری هەولێر تەكیەكانی و مزگەوت لە تایبەت بە خەڵكێك چەند بێت دامەزراون لە سەاڵحیەتی وەزارەت نەبووە. ماوەیەكیشە لێژنەیەكمان پێكهێناوە لەسەر ئەو فەرمانبەرانەی كە لە مزگەوتەكانن بۆ ئەوەی لێژنەش ئەو زیادەن، یاخود فەرمانبەری ئایا دەوام دەكەن بزانین دەوامی وەك رۆژان��ە كە وایكردووە و هەبووە زۆرباشی ئەنجامی

فەرمانگە غیابات هەبێت لە مزگەوتەكان.لە كە كێشانەی ئەو بەسەر زاڵبونە تاڕادەیەك بڵێم دەتوانم

رابردوودا هەبووە.

پرس: لە ماوەی رابردوو چەندین مامۆستای ئایینی گۆڕدراوە لەالیەن وەزارەتەوە، دەگوترێت بەهۆی حزبایەتیەوە مامۆستا گۆڕدراوە؟

وەزیری ئەوقاف: نزیكەی 500 مامۆستا ئاڵوگۆڕكراوە، بەاڵم ئەوەش بە ویستی خۆیان بووە نەوەك حزبایەتی.

پرس: خەڵك زۆر باس لەوەدەكات بۆچی وەزارەتی ئەوقاف، ناوی سێ ساڵی حاجیان بەجارێك رادەگەیەنێت، ئامانجتان چیە لەو كارە؟چەند بنوسرێت، ناو ساڵێك هەموو ناكرێت ئەوقاف: وەزی��ری ساڵێكە بۆ ماوەی سێ ساڵ ناو رادەگەیەنین لە رێگەی تیروپشكەوە، هەڵبەتە ئەوەش شتێكی گوناح نیە و شەرعییە. ئەمساڵیش چانسی زیاترماندا بەو كەسانەی كە بە تەمەنن بۆ ئەوەی ئەوان رێژەیەكی

زیاتریان بەربكەوێت.

لە رێگەی پرس: وا باسدەكرێت كە واسیتە هەبووە و هەروەها شەخسیشەوە ناو دەرچووە، ئایا راستە؟

وەها شتی و نیە ئەساسی و ئەسڵ نەخێر ئەوقاف: وەزی��ری نەكراوە، چونكە لە پێش چاوی راگەیاندن و ئامادەبوان تیروپشەكەكە راكێشراوە. هەروەها سوێندنی ئەو كەسەشمانداوە كە تیروپشكەكە رادەكێشێت، هەر كەسێكیش ئەو قسەیە دەكات با بە بەڵگەوە بۆمان

بسەلمێنێت.

پرس: ئەی لە رێگەی پلەی تایبەتەوە، هیچ كەسێك هاتووە بۆ ئەوەی بچێتە حەج؟

كەسیان 200 بەغداوە رێگەی لە پار ساڵی ئەوقاف: وەزی��ری هەر برۆن، هەموویان نابێت گوتی هەرێمیش ناردین، سەرۆكی بۆ بۆیەش ئەویشمان كردە تیروپشك. ئەمساڵیش هێشتا كەسمان بۆمان

نەهاتووە.

پرس: بۆچی ساڵ بە ساڵ نرخی سەفەری حەج روو لە گرانییە، واتە ساڵی پار هەرزانتر بوو لەم ساڵ؟

وەزیری ئەوقاف: نرخ لە دەستی ئێمە نیە، بەڵكو لە سعودییەوە دادەنرێت، هەر بۆ ئەم مەبەستەش ئەمساڵ لێژنەیەكمان ناردووە بۆ ئەوەی خۆمان سەربەخۆ شوێنی نیشتەجێبونی حاجیان دابین بكەین. چەند شوێنێكیان دۆزیوەتەوە بە نرخێكی هەرزان، هەروەها نرخی

هاتوچۆش پەیوەندی بە ئێمەوە نیە، بەڵكو پەیوەندی بە كۆمپانیاوە هەیە.

پرس: كێشەی ئەو كەسانە چی بەسەرهاتەوە كە نیازی سەفەری بچنە ئینجا برۆن واڵتدا دوو بە دەبێت بۆچی هەبوو، عەمەریان

سعودییە، تا كەی ئەم كێشانە بەردەوام دەبێت؟بۆیە ن��ەب��ووە، چ��ارەس��ەر كێشەیە ئ��ەو ئ��ەوق��اف: وەزی���ری كۆمپانیاكانیشمان ئازداكردووە كە لە رێگەی واڵتی سێیەمەوە خەڵك

دەبن بۆ عەمرە.

پرس: لە ماوەی رابردودا، مزگەوتەكان بۆ كاری سیاسی حزبەكان پیرۆزیش مینبەری لەسەر مامۆستایان زۆربەی دەكرا، ئیستغالل

حزبایەتی دەكەن، هەڵوێستی بەرێزتان چی بووە؟وەزیری ئەوقاف: لە پەرلەمانیش رام گەیاند كە مامۆستای ئایینی نابێت حزبی بێت و چێنشینی پیغەمبەرە )د.خ(، موڵكی هەمووانە و ئەو مامۆستایەی ئەو كارەش بكات خۆی بچوك دەكاتەوە و خۆیشی

گوناهبار دەبێت.

پرس: وەزارەتی ئەوقاف چ هەوڵێكیداوە بۆ یەكخستنەوەی وتاری هەینیان وتاری ناوەرۆكی مەالكان زۆربەی ئێستادا لە كە هەینی،

جیاوازە؟وەزیری ئەوقاف: یەكگوتاری ناكرێت، بەاڵم دەتوانین بە مامۆستایان بڵێین لە وتاری ئەم هەفتەیەی هەینیدا لەسەر ژینگە یاخود مافی بەاڵم هەموو بكەن، پاكوخاوێنی قسە توندڕەوی و یاخود ئافرەت چونكە ناكرێت، ئەوەش بڵێن، دەق یەك ناتوانن مامۆستایانیش دایدەرێژێت جوان بەشێوازێكی پێدەڵێی بابەتێكی هەیە مامۆستا دایدەڕێژێت. خۆی بیروبۆچونی پێی بە هەیە مامۆستاش هاوكات

هەروەها پێشمان گوتون تەجاوز مەكەن.

پرس: واباسدەكرێت بەشێك لەو دەوڵەمەندانەی مزگەوت دروست دەكەن، زیاتر بۆ ئەوەیە كە حكومەت لە زەریبەی ئەو موڵكانە خۆش

دەبێت كە بە ناویەتی، بۆچونی بەرێزتان چیە؟نیە، ئەساسی و ئەسڵ قسەیە ئەو نەخێر، ئەوقاف: وەزی��ری بكرێت، مزگەوت دروست ناخۆشە پێیان دەڵێن وا ئەو كەسانەش ئەی ئەگەر حكومەت و خێرخوازان نەیكەن كێ بیكات، ئێمە دەبێت مەمنون و پاڵپشتیان بین نمونەیان باسبكەین، كە ئەو پارەیە لە

دروستكردنی مزگەوت سەرف دەكات.

ئەگەر لە دژی كۆمەڵ و یەكگرتوو ئەو پۆستەم پێدرابێت، نابم بە

وەزیر

ماوەیەكە لیژنەیەكمان پێكهێناوە لەسەر ئەو فەرمانبەرانەی لە

مزگەوتەكانن بۆ ئەوەی بزانین ئایا دەوام دەكەن یاخود فەرمانبەری

زیادەن

دیمانە: توانا شێخانی

مامۆستای ئایینی نابێ حزبی بێت،بەو كارە خۆی بچوك دەكاتەوە و گوناهباریش دەبێت

كامیل حاجی عەلی، وەزیری ئەوقاف و كاروباری ئایینی:

www.lawanikurdistan.org2012/04/10 152 7ژماره

چەندین ئ��او، سامانی لە ش��ارەزا بندیان، عومەر قاسم داهێنانی كردووە لە بوارەكانی هایدرۆ پاوەر لە ئاو و كارەبا و نەوت و ئۆتۆمبێل، چەند ساڵێك لەمەوبەر توێژینەوەیەكی بەنداوی كرد ئەوەی پێشنیاری كرد، بێخمە بەنداوی لەسەر بێخمە بە چەند بەشێك دروست بكرێت. هەروەها ئەوەش بۆ پرس ئاشكرا دەكات كە بۆ یەكەمجار داوای كردووە مونتەدای نێودەوڵەتی ئاو لە كوردستان ببەسترێت. لەم دیمانەدا باس لە

بەنداوی بێخمە و بەكارهێنانی ئاو وەكو فشار دەكات.

چ كوردە نەتەوەیی ئاسایشی بنەمایەكی ئاو سامانی پ: كۆمێنتێكتان هەیە بۆ ئاوی كوردستان؟

و: چۆن نەوت گرنگە لە جیهاندا ئاو زیاتر گرنگە، پلەی هەر ئ��او. بە بەستراوە ژی��ان ن��ەوت، بۆ تا ئ��اوە بۆ ی��ەك چوارپارچەی كوردستان دەوڵەمەندترین جێگایە لە رۆژهەاڵتی لەئاودا، ئەمڕۆ چوار واڵت لەسەر ئاوی كوردستان ناوەراست دەژین: عێراق، سوریا، ئێران، توركیا. ئەو واڵتانەی دراوسێی ئێمەن دەبێت چاك بزانن كە ئێمە ناتوانین هەر بێدەنگ بین، بیانەوێت ئێمە بخنكێنن، دەبێت وریا بین بزانین پالنی ساڵی

داهاتوویان چی دەبێت.حكومەتی هەرێمی كوردستان هەنگاوی باشی ناوە، بەراستی من ئاگام لێیە وەزارەتی سەرچاوەكانی ئاو بەردەوام بەشداری كۆنفراسی نێودەوڵەتی دەكەن. وەزیری سەرچاوەكانی ئاو دوو لە ئاو لە گەورەترین مونتەدای لەمەوپێش بەشداربوو هەفتە پاریس، بەم پێیەش هەنگاوی چاكمان ناوە، واڵتانی ئەوروپی چاك دەزانن كوردستان چ سامانێكی ئاوی هەیە. ئەمەش لە و رووبار و بەفر جێگایەك كەوتوینەتە ئێمە سروشتەوەیە.

كانیمان هەیە.

لە ئاو سەرچاوەكانی ئێران و توركیا ئێستادا لە پ: سیاسی فشارێكی وەكو دەكەنەوە كەم عێراق و كوردستان

بەكاری دەهێنن؟

ئاودا، لە بخكنێ كورد نییە دەسەاڵتەی ئەو توركیا و: هەڕەشە لە كورد بكات دەیخنكێنم، چونكە سەرچاوەی دیجلە و فوڕات لەناو دڵی كوردستاندایە، ئێستا ئێمە كێشەمان هەیە لە عێراق حكومەتی عێراق، حكومەتی لەگەڵ نەوت لەسەر توونیان دەمرێ، بەاڵم ئێمە لە توونیان نامرین، زۆر بە بیابان بوونی باشوری عێراق ڕەنگدانەوەی زۆر خراپی دەبێت، ژینگەی ئاوی وەزارەتی سەرچاوەكانی بۆیە تێكدەدات، كوردستانیش عێراق بەرپرسی یەكەم دەبێت لەوەی كەوا نەهێڵن توركیا ئەوە سەرچاوەی واتە كردووە دایڤێدری ئێرانیش هەروەها بكات. هەیە چاالكوان هەندێك ب��ردووە. تردا الیەكی بە ئاوەكانی بەاڵم ب��وارە، لەو ئەكتیڤن كوردستان دەرەوەی و لەناوە بەرژەوەندی لەبەر نەك عێراقە حكومەتی یەكەم بەرپرسی خۆی لەگەڵ ئێران و توركیادا چاوپۆشی بكات. وابزانن تەنیا زەرەری كوردە، بەڵكو زەرەری عێراقە پێش ئەوەی زەرەری كوردستان بێت. دەبێت كورد زیاتر لەسەر ئاو رۆشنبیرتر بێت، قوتابخانە و میدیا بەڵكو ناكرێت بە حكومەت تەنیا ئەویش رۆڵ دەبێ زانكۆكانیش و تر ناوەندەكانی و سەرەتاییەكان

ببینن.لە ئاو نێودەوڵەتی من پێشنیار دەكەم كەوا مونتەدایەكی كوردستاندا بكرێتەوە، ئەو مونتەدایە زۆر گرنگە بۆ كوردستان. ئەگەر عێراق گرنگی نەدا بە وشك بوونی سەرچاوەكانی ئاو، ئێمە پەنا بەرینە بەر یاسای نێودەوڵەتی، چونكە لە یاسای نێودەوڵەتی بۆت نییە رووبارێك وشك كەی و رێگای بگری.

ناتواندرێ دەچێت بەفیڕۆ ماڵەكان لە ئاوانەی ئەو پ: جارێكی تر سودی لێوەربگرینەوە؟

و: بەداخەوە، ئەو ئاوەی لەهەولێر حكومەت دابینی كردووە ئاوێكی یەكجار زۆرە، دانیشتوان دەبێت وریای ئاو

بن، بەهەمان شێوە پەیوەندی بە كارەباوە هەیە، حكومەت دەبێت زاڵ بێت بەسەر ئەوەی ئاو بە فیڕۆ نەچێت.

پ: ئاوی خواردنەوەی هەرێم تا چەند مەرجە تەندروستیەكانی تێدایە؟

كراوە. بۆ پشكنینی خاوێنە، و باش زۆر هەرێم ئاوی و: ئەوەش بەاڵم ك��ردووە، كاری هەرێم حكومەتی ل��ەوب��وارەدا ساڵی لەچەند كوردستان. ئابوری ژێرخانی سەر كەوتۆتە ئاو پرۆژەی گەلێك پێنجدا كابینەی لە بەتایبەتی رابردوودا

چاككراو و تا ئێستاش بەردەوامە.

كوێ بە بێخمە ب��ەن��داوی كردنی دروس��ت پ���رۆژەی پ: گەیشتووە؟

و: توێژینەوەم لەسەری كردووە و چەند ساڵێك لەمەوپێش لەو كردووە، كوردستانمان حكومەتی پێشكەشی بوو، تەواو

نەكرێتە بێخمە كەوا كردووە ئەوەم پێشنیاری توێژینەوەدا بەنداوێكی زەبەالحی زۆر گەورە، مەترسی هەیە بۆ بومەلەرزە و بۆ دروست كردنی گازی میسان، ئەو گازە زۆر زۆر لە دووكەڵی ئەمنیەتی بۆ هەروەها تێكدەدات. ژینگە ئۆتۆمبێل خراپترە، كوردستان جێی مەترسییە، زۆر ناوچەی گرنگی مێژوویی لەناو بارزان و شانەدەر و هامڵتۆن و ناوچەی ئەویش دەبات، كە تاڤگەی گەلی عەلی بەگە. ئێمە دەتوانین بە چەند قۆناغێك بەنداو دروست بكرێن، واتە هیوادارم حكومەت ئەو پێشنیارەم بەاڵم بكرێت، گرنگە گەلێك بێخمە بەنداوی بكات. جێبەجێ لە ئاستێكی وا نا، ئەگەر بەشێوەیەكی زەبەالح كرا هیچ باشی واڵتی رووبارێكی لەسەر نمونە بۆ نەبێت، كارەبا تەنیا نییە سوید 11 بەنداو هەیە، واتە ئەو تەكنەلۆژیای ئەوان هەیانە ئێمە نیمانە دەیانتوانی یەك بەنداو دروست بكەن، بەاڵم نەهاتن یەك بەنداوی گەورە دروست بكەن، واڵتێكی گەورەیان هەیە، هاتن

11 بەنداویان دروست كرد.

فشارێك وەكو بێخمە بەنداوی دەتواندرێت دەوترێت پ: بەرامبەر بەغدا بەكاری بهێندرێت؟

و: ئێمە نامانەوێت هیچ فشارێك بكەینە سەر هیچ كەسێك، وەكو ئێمە چەك. وەكو بەكاربهێنین ئاو نامانەوێت ئێمە شێوازی بە نەك دەهێنین بەكاری نێودەوڵەتیەكان پەیڕەوە

فشار.

پ: باس لە دروست كردنی بەنداوێك دەكرێت لەسەر زێی بچوك؟

و: بەنداوێك لەسەر زێی بچوك لە نێوان پردێ و تەق تەق زیاد زۆر زەمین ژێر ئاوی زۆرە، سودی دەكرێت، دروست دەكات، فراوانتری دەكات، دەبێتە هۆی ئەوەی الفاو لە پردێ

و دوبز كەم بكاتەوە، كارەباش بەرهەمدەهێنێت.

چەندە نەوت گرنگە لە جیهاندا ئاو “زیاتر گرنگە، پلەی یەك بۆ ئاوە تا بۆ نەوت، ژیان بەستراوە بە

ئاو. هەر چوارپارچەی كوردستان دەوڵەمەندترین جێگایە لە

رۆژهەاڵتی ناوەراست لەئاودا

دیمانە: پرس

بەنداوی بێخمە گەلێك گرنگە بكرێت، بەاڵم لە ئاستێكی وا نا، ئەگەر بەشێوەیەكی زەبەالح كرا هیچ باشی نییە تەنیا كارەبا نەبێت

قاسم عومەر بندیان، شارەزا لە ئاو:

www.lawanikurdistan.org ژماره 152 82012/04/10

پارێزگای بە سەر كارگێڕییەوە ڕووی لە دوب��ز شارۆچكەی لە كەركوكە، دەكەوێتە سەر رووباری زێی بچووك، 45 كیلۆمەتر سەنتەری كەركوكەوە دوورە، ژمارەی دانیشتوانی 54 هەزار كەسە، دانیشتوانی دوبزن. بە سەر سەرگەڕان و پردێ ناحیەی هەردوو وێستگەیەكی چەند و پێکهاتووە جیا پێكهاتەیەكی چەند لە بەرهەمهێنانی كارەبا و بیرە نەوت و بەنداوی لێیە، لەگەڵ چەندین

ناوچەی گەشتیاری و كشتوكاڵی.لەم دیمانەدا عەبدوڵاڵ نوری بەهادین، قایمقامی قەزای دوبز باس و حزبی دەستوەردانی و ئاسایشی دوو و موڵكداری كێشەی لە

منداڵە ئەنفاڵ كراوەكانی دوبز دەكات.

پ: شوێنی گەشتوگوزاری لە دوبز تاچەند گرنگیتان پێی داوە؟و: لە ڕووی گەشت و گوزارییەوە شوێنی گەشتوگوزاری زۆرە، وەكو نمرە هەشت و خەباتی شەناغە، لە بەهار و نەورۆزدا خەڵكێكی سروشتییە. شوێنی هەشت نمرە ب��ەاڵم تێدەكات، ڕووی زۆر ڕووی لە بەاڵم دام���ەزراوە، 1964ەوە لەساڵی خەباتیش خۆی گەشتوگوزارییەوە حكومەتی بەغدا هیچ گرنگیەكی پێنەداوە، ئێمە لەوێوە پارێزگار بۆ جەنابی بنێرین دیراسەتێك بەرنامەماندایە لە

ئیشی لەسەر بكات.

پ: زۆرینەی دانیشتوانی ئەم شارۆچكەیە كوردن، بەاڵم زۆرینەی فەرمانبەرانی دەزگا كارگێڕییەكان لە عەرەبەكانن، بۆچی؟

زۆری بەشێكی ئێستا دامودەزگاكان ئیدارییەوە ڕووی لە و: كوردن، بەرپرسی دامودەزگاكان كوردن، بەاڵم فەرمانبەری كوردمان كەمە لە دامودەزگاكان بەتایبەتی لە وێستگەی كارەبا و لە كۆمپانیای نەوتدا بەهۆی ئەوەی رژێمی بەعس كوردی دانەدەمەزراند. ئێستاش دانامەزرێ، بۆ كەسمان بەغداوە مەركەزی حكومەتی رێی لە ئەوە هۆیەكەیەتی كە فەرمانبەری كورد كەمترە لە چاو عەرەب و

الیەنەكانی تر.

پ: ئایا دەستێوەردانی حزبی هەیە لە كاروباری ئیداریدا؟خزمەتی بۆ دەك��ات كار سەربەخۆ لێرە ئیدارە نەخێر، و:

شارۆچكەكە.

پ: ئایا ملمالنێی سیاسیەكان كاریگەری هەیە لەسەر كاری ئێوە؟

نەبووە، و نییە كاریگەری هیچ كۆتایی ساڵەی چەند لەو و: لەبەر ئەوەی تەداخولی ئیش و كاری كارگێڕی ناكەن و بەگشتی

ئەو دیاردەیە نییە.

پ: لە ڕووی نەتەوە دوبز چەند نەتەوەیەكی جیای تێدایە، ئایا پێكەوە ژیانی ئاشتیانە هەیە لە دوبز؟

و: لێرە زێتر كورد و عەرەبە، نزیك بە 35ماڵی توركمانی تێدایە، بەاڵم نەتەوە سەرەكیەكانی دوبز كورد و عەرەبن و بەڵێ، لە ساڵی

2003 ەوە تاوەكو ئێستاش كێشەیەكی ئەتۆ رووی نەداوە.

پ: ئایا لە ڕووی ئەمنییەوە دوبز چۆنە و ئایا كردەی تیرۆریستی لێ ئەنجام دەدرێت؟

ئێستا، پێش سێ ساڵ هەبوو ئۆتۆمبێل بە تەقینەوەیەكی و: بەهۆیەوە چەند تیرۆریستێك دەستگیركران و درانە دادگا.

دوبزیش هەبێت، تیرۆر عێراق لە كە هەیە، تیرۆر عێراق لە بەشێكە لە عێراق، حەتمەن لە دوبزیش دەبێت، بەاڵم هەماهەنگی دەزگا ئەمنییەكانی دوبز سنوورێكی بۆ ئەو شتانە داناوە كە دووبارە

نابێتەوە.

سەر نەكردۆتە ك��اری ئایا هەیە، دوب��ز لە ئاسایش دوو پ: ئەمنییەتی دوبز؟

ئێستا بەاڵم باشترە، ئاسایش دوو لە بێت ئاسایش یەك و: باش هەماهەنگییەكی ئیدارەین ناو لە ئێمە ئەوەی حكومی بە هەیە لە نێوان هەردوو ئاسایشەكە. دەتوانین بڵێین یەك ئاسایشە خۆم كە دەكەم شارۆچكەكە باسی من بەرەدا. دوو لەناو بەاڵم لێی بەرپرسم هەماهەنگی هەیە لەگەڵ هەموو دەزگا ئەمنییەكان و جیاوازی نییە، هەروەها ئێمە بە چاوی ئەمنی سەیریان دەكەین بۆ

پاراستنی شارۆچكەكە.

پ: پێش چەند ساڵێك گۆڕێكی بە كۆمەڵ لێرە دۆزایەوە، ئێسك ئەم گۆڕانە لەسەر زانیاریتان ئایا بوو، تێدا و پروسكی مندااڵنی

هەیە؟و: لە كاتی ئەنفالەكەدا لێرە ژن و منداڵێكی زۆر گیرابوون، هی ئەو ناوچانەی كە ئەنفال كرابوون لێرە لە زیندان دابوون. خەڵكی دوبز زۆر هاوكارییان كردن، ئەو منااڵنەی كە دەمردن دەیانبردن بۆ ناوی دوبز ئەوكاتەی موختارەكەی بە سەرپەرشتی گۆڕستانەكە،

)ئەحمەد موختار( بوو، ئیتر ئەو مندااڵنەی كە دەمردن ژمارەیان زۆر بوو، پێرار لە رێگای دەزگای ئەنفالەوە هاتن ئەو ڕووفاتانەیان

دەركرد و بردیانەوە بۆ شوێنی خۆیان.

چی دەیگرێتەوە، 140 مادەی ناوچانەی لەو یەكێكە دوبز پ: كراوە بۆ مادەی 140؟

و: كوردە ئاوارەكان قەرەبوو كرانەتەوە و خەڵكەكە گەڕاوەتەوە هەڵوەشاندنەوەی بڕیار دوایین ئێستا خۆی. زاری و زەوی سەر بڕیاری شومی شیمال بوو كە ناو قەزای دوبزی نەگرتەوە، كەچی ناحیەی پردێ و سەرگەڕانی گرتەوە، بۆ نمونە لەناحیەی سەرگەڕان خاوەنەكانیان، بۆ گەڕاوەتەوە بڕیارە بەو زەوی دۆنم هەزار 108بەاڵم لە شارۆچكەی دوبز پێویستی بەدوو بڕیارە، ئەو بریارانەش بڕیاری مەجلیسی قیادەی سەورەی پێدەرچووە، كە هەڵبوەشێتەوە، دوو كە دەوێت بەغدای پارلەمانی بڕیاری هەڵوەشاندنەوەش ئەو بۆ دەگەڕێتەوە زارەك��ان و زەوی ئینجا هەڵوەشایەوە بڕیارەكە خاوەنەكانیان، بەاڵم كوردەكە گەڕاوەتەوە سەر زەوی خۆی، هەموو گرێبەستەكان بەپێی یاسا بۆ عەرەبەكان كرابوو، ژمارەی لە دوبز

1500 گرێبەستە، هەر هەمووی هەڵوەشایەوە. لێرە كێشەی موڵكداری كێشەی زۆری بۆ دروست كردوین، لەبەر ئەوەی گوندەكانیش ئاوەدان دەبێتەوە و خەڵكەكە گەڕاوەتەوە سەر ناكرێ. بۆ هیچی یاساوە رووی لە بەاڵم خۆی، زاری و زەوی بۆنموونە قەرزی كشتوكاڵی نایگرێتەوە، ئەمە كێشەیەكی گەورەی بۆمان دروست كردووە. لێرەوە داوا لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان و سەرۆكی كۆمار دەكەین هەرچی زووە كێشەی زەوی و زارمان بۆ چارەسەر بكەن، كە خەڵكەكە بتوانن بگەڕێنەوە سەر زێدی باب و ئەوەی لەبەر بكرێت برا جوتیارەكان هاوكاری زیاتر و باپیرانیان

زەوییەكان بەناو نەكراوەتەوە.

فەرمانبەری كوردمان كەمە بەتایبەتی لە وێستگەی كارەبا و كۆمپانیای نەوت چونکە

رژێمی بەعس كوردی دانەدەمەزرانددیمانە: محەمەد عومەر

عەبدوڵاڵ نوری بەهادین، قایمقامی قەزای دوبز:

www.lawanikurdistan.org2012/04/10 152 9ژماره

لە و دەكەیت تەمەنی ماندوویی بە درك ڕوخساریدا بە دەستەكانییەوە هەست بە بوونی مرۆڤێكی مەزن دەكەی.

شاری ساڵی )22( تەمەن گەنجێگی س��ادق، شاهۆ ناوەندی یەكی پۆلی تا گەنجە ئەم ئەگەرچی هەڵەبجەیە، موچەیەك هیچ بوونی بەبێ ئێستادا لە بەاڵم خوێندووە، تەنها ژیانی لەسەر پیشەكەیەتی كە پیشەی ئاسنگەرییە و

دووكانەكەی دەكەوێتە فلكەی عومەری خاوەر لەو شارەدا.ئەو گەنجە بەهرەمەندە بەهۆی بوونی شارەزایی و بە هەوڵ و ماندوو بوونی خۆی ئامێرێكی دروستكردووە كە )8( هەشت ئەمپێر كارەبا دەدات، ئەوەش دەنگۆیەكی زۆری لە زۆرێك لە

شارەكانی كوردستاندا دروستكردووە.كە دەك��ات ئامێرە ئەو بیرۆكەی لە باس سادق شاهۆ لە خۆمە، هی تەنها »بیرۆكەی دەڵێت و دروستیكردووە ساڵی )2006( تائێستا ئیشم تێدا كردووە،، ئەو مەوادانەشی كە بەكارم هێناوە، هەر لە شاری هەڵەبجەدا هەبوون و لە

دەرەوە هیچ شتێكم نەهێناوە«.ئەو ئامێرەی كە گەنجەكە دروستیكردووە هیچ مەترسیەكی ئەمپێر هەشت مۆلیدە وەك ئەوەشدا لەگەڵ و ناكرێت لێ كارەبا دەدات، جگە لەوەش دەتوانرێت مەكینەی ئۆتۆمۆبێلی بەڵكو دەرن��اك��ا، گازەكەی نەك كە بكرێت، دروس��ت لێ

دەنگیشی نیە. ئەمە سەڕەرای ئەوەی كە خەرجی نییە.شاهۆ سادق لە بارەی ئەو وزەیەی كە ئەو كامێرەی پێ كە هەیە وزەیەك ئامێرەدا ئەم ناو وتی »لە دەكات ئیش ئیشی پێ دەكات، ئەم وزەیە لە سەر ئاستی جیهاندا هەر ئیش بۆ نەبینیوە لێ سودی كەس ئێستا تا بەاڵم هەیە،

پێكردن«.شاهۆی تەمەن 22 ساڵ كە لە نزیك ئامێرە دروستكراوەكەی خ��ۆی ب��ۆ پ��رس قسەی دەك���رد، ب��اس ل��ەوە دەك���ات كە

داهێنانەكەی نوێیە و لە جیهاندا بەوجۆرە كار نەكراوە، وەك خۆی دەڵێت »ئەم ئامێرەی من لە جوڵەی مێكانیكییەكەیەوە مێكانیكی جوڵەی وزە عالەمدا لە ئێستا ئەكات، دەر وزە دەرئەكات، بەاڵم من پێچەوانەم كردۆتەوە، جوڵەی مێكانیكی

وزە دەرئەكات«.كۆمپانیا گوتەی خۆی بە ئامێرەكەی دروستكردنی دوای بیانیەكان پەیوەندیان بە شاهۆ سادقەوە كردووە. »كۆمپانیا بیانییەكان بەڕێگای برادەر و كەسی ناسیاوەوە دەیان ویست فكرەی شتەكانیان پێ بفرۆشم، بەاڵم من ڕازی نەبووم كارێكی باڵو و كوردستانەوە هەڵەبجە ڕێی لە باشبوو پێم وابكەم،

ببێتەوە، هەر بۆیە دەمەوێت ناوی هەڵەبجەی لێ بنێم«.ل��ە ب����ارەی ه��اوك��اری��ك��ردن��ی ل���ەالی���ەن ح��ك��وم��ەت و بەوە كرد كە ئاماژەی ئەو گەنجە الیەنەپەیوەندیدارەكانەوە و لەگەڵیدا هەبووە باشی هەڵوێستی هەڵەبجە قایمقامی سادق شاهۆ وەزیران. ئەنجومەنی بۆ كردووە بۆ نوسراوی ئەندامی ن��وری( مەال )عەبدوڵاڵی »تەنها گوت ئەوەشی پێم دا ئەوەی بەڵێنی و بۆالم هات كوردستان پەرلەمانی كە بابەتەكەم بیگەیەنێتە پەرلەمان و كاری لە سەر بكات«.

زۆر رێگری و بەربەرست ئەوەی س��ەرەڕای سادق شاهۆ بە »بەرپرسێك وتی خۆی وەك چونكە دروستبووە، بۆ سێویان بۆنی ئێستاش هەڵەبجەیی وتم: پێی تەعلیقەوە لەسەر نایەوێت شاهۆ بەاڵم چیت؟«. خەریكی تۆ لێدێت، زانی پێویستیشی بە و ببێتەوە س��ارد خۆی پرۆژەكەی

حكومەتی هەرێم هاوكاری بكات.قائیمقامی ئەدهەم گ��ۆران شاهۆوە، كارەكەی لەبارەی گەنجە ئەو ڕایگەیاند »حەقە پرسی بە هەڵەبجەی شەهید روونیشی بكرێت«. پاداشت داهێنانەكەی و بیرۆكە لەسەر كردەوە »من راستەوخۆ چەند ڕۆژێك لەمەوپێش پەیوەندیم

كرد، حكومەتەوە سەرۆكی بەرهەم« »دكتۆر بەڕێز بە بە پەیوەندی و پێئەدەین ت��ەواوی گرنگی وتی: بەڕێزیان نوسینگەكەمەوە بكەن. منیش بانگی شاهۆم كرد و لە گەڵیدا دانیشتم و نوسراوێكی خۆیشم دایە بۆ نوسینگەی بەڕێزیان بەڕێوەبەری كە لەتیف، شێخ بەڕێز الی بۆ سلێمانی لە

نوسینگەكەیەتی«.حكومەتی هاوكارییەكەی دواكەوتنی هۆكاری ناوبراو

گەڕاندەوە بۆ ئاڵوگۆڕی كابینەی حكومەت.عەبدواڵ مەال نوری ئەندامی پەڕلەمانی كوردستان، ئاماژە بەوە دەكات كە سەردانی شاهۆی كردووە و راپۆرتێكی لەو پیشەسازی. ولیژنەی پەرلەمان داوەتە سەرۆكایەتی بارەوە ئەو داهێنانەكەی لەسەر ڕاپۆرتێكم »من وتی خۆی وەك لە كورتەیەك كە ل��ەوەی جگە ڕاپۆرتەكەدا لە نوسیوە، تیا ئەو كوڕەم ئابووری بارودۆخی و ژیانی و داهێنانەكەی لە و كردووە داهێنانەكەییم باسی هەروەها پێداوە، ئاماژە گەڵ ئەوەشدا ئەو بۆ خۆی كۆمەڵێك داواكاری هەبوو لەوانە هەروەها و داهێنانەكەی پاراستنی و سەالمەتی )پاراستی تر(، داواكاری كۆمەڵێ لەگەڵ تر گەنجی كردنی پشتیوانی سەرۆكایەتی ڕەوانەی ڕاپۆرتێكدا چوارچێوەی لە هەمووییم ئەوەم پشتیوانی ڕاپۆرتەكەدا ناو لە و كردووە پەڕلەمانم كردووە كە لیژنەیەكی پسپۆڕ بەدوادا چوون و هەڵسەنگاندن بۆ ئەو داهێنانە بكات. هەروەها كۆپیییەكی تری ڕاپۆرتەكەشم ڕەوانەی لیژنەی پیشەسازی وزە و سەرچاوە سروشتییەكان

كردووە«.هەوڵێك هەموو دەرفەت و توانا پێی »بە وت ئەوەشی لیژنەیەك یەكەمدا قۆناغی لە كە ئەوەی پێناو لە ئەدەین پەرەی بوو سەركەوتوو ئەگەر دواتر و ببینێت ئیشە ئەو

پێبدرێت«.

ئا: عومەر عەزیز، هەڵەبجە

گەنجێكی هەڵەبجەیی، ئامێرێكی نوێی كارەبایی دروست دەكات»ئامێرەكە لەرێگەی جوڵەی مێكانیكییەوە وزە دروست دەكات«

www.lawanikurdistan.org ژماره 152 102012/04/10

رۆژئ��اوای پارتێكی »پ��ەی��ەدە« دیموكراتیك یەكێتی پارتی كوردستانە، لەساڵی 2003 دامەزراوە و بە پارتێكی سەر بە »پەكەكە« سوریا« كوردیی نیشتمانی »ئەنجوومەنی لە پارتە ئەم ناسراوە. كشایەوە و بۆخۆی«ئەنجوومەنی گەل«ی دروست كردووە. هەروەها سوری«یان هەماهەنگی »لیژنەی عەرەبی حزبێكی چەند لەگەڵ پێكهێناوە و سكرتێری »پەیەدە« ساڵح موسلیم، جێگری سەرۆكی پارتی نوێنەری كۆچەر، حوسێن دكتۆر دیمانەیەدا لەم لیژنەكە. یەكێتی دیموكراتیك لە هەرێمی كوردستان، باس لە رەوشی سوریا و

كشانەوەیان لە ئەنجوومەنەكە و كۆمەڵێك پرسی تر دەكات.

دەكەن پێشبینی دەبینن؟ چۆن سوریا رەوشی لەئێستادا پ: حكومەتەكەی بەشار بروخێت یان دەمێنێتەوە و چاكسازی دەكات؟

و: لەسەرتاوە كە شۆڕشی سوریا دەستی پێكرد لەسەر بنەمایەكی مەدەنی و دیموكراسی بوو، داخوازی گەل گۆڕانكاری دیموكراتی بوو،

واتە ئەم سیستمە داگیركار و ستمكارە بگۆڕێت و لەجێی ئەو جڤاكی دیموكراتیك بێتە دامەزراندن.

شۆڕشەكە لەسەر دەرەوە دەستێوەردانی بەهۆی لەدواتر بەالم ئاراستەی قەتر، سعودیە و توركیا دەستێوەردانی بەتایبەتی شۆڕشەكەیان گۆڕی. دەستیان كرد بە پڕ چەك كردنی شۆڕشگێڕان و هەندێك پارت و الیەن كە نوێنەرایەتی تەواوی گەلی سوریا ناكات، ئەمەش ئاراستەی شۆڕشەكەی گۆڕی و بەرەو توندوتیژی و كوشتنی برد و بەشار ئەسەدیش توندوتیژی و هێزی بەرامبەر بە خۆپیشاندەران و جەماوەر بە كار هێنا و دەهێنێ. لەبەر ئەمانە ئێستا رەوشی سوریا

نادیارە.چەكدار كردنی »سوپای ئازاد« لەالیەن توركیا و واڵتی كۆمەڵگەی سوریا رەوشی سوریا ئۆپۆزسیۆنی كردنی چەك پڕ نێونەتەوەیی، و توندوتیژی لەگەڵ ئێمە بۆیە دەب��ات. نادیار رەوشێكی ب��ەرەو ئێمە بەرنامەی نین. درەوە دەستێوەردانی لەگەڵ دانین، كوشتن سیاسەتی دیموكراتیكە، جێگرەوەی سیستمی بەشار ئەسەد سیستمی

دیموكراتیكە.

پ: ئایا ئێوە لەگەڵ رووخانی رژێمەكەی بەشار ئەسەددان؟رووخانی هەوڵی كوردستان رۆژئ���اوای لە كە هێزەی ئەو و: لە دەخوازین ئێمەیە، بزووتنەوەكەی دەدات، بەشار رژێمەكەی رۆژئاوای كوردستان وەك بەدیلی بەشار مۆدیلی خۆسەری دیموكراتیك

بێتە دامەزراندن.

پ: بەاڵم ئەو رەخنەیە لە »پەیەدە« دەگیرێت كە گوایە الیەنگری بەرامبەر كاردانەوەیەك وەك ئەسەدە بەشار رژێمەكەی مانەوەی

دەستێوەردانەكانی توركیا لە سوریا؟دژی ك��ە توركیایە دەوڵ��ەت��ی پ��روپ��اگ��ەن��دەی قسەیە ئ��ەو و: ئەمڕۆ تاوەكو لەسەرەتاوە هەر ئێمە بزووتنەوەكەی كوردە، چونكە پێشدەخات. و رێكدەخات دیموكراتی و مەدەنی خۆپیشاندانی گەل، ئەنجوومەنی پێشخستنی دیموكراتیك، جڤاكی دامەزراندنی زمانی بە قوتابخانە كردنەوەی گوندەكان، ئەنجوومەنی كردنەوەی كوردی لە گوندەكان، كردنەوەی ناوەندی رۆشنبیری بۆ پێشخستنی

كولتوری كوردی، ئەمانە پالن و بەرنامەی ئێمەن.

پ: گوایە لەبەرامبەر پشگیری كردنی »پەیەدە« لە بەشار ئەسەد، رژێمەكەی بەشار لە ناوچەكانی عەفرین و كوبان و ..رێگەی بە ئێوە

داوە كە هەندێك چاالكی سیاسی و كولتوری ئەنجام بدەن و قوتابخانە بە زمانی كوردی بكەنەوە؟

و: ئێستا بەشار ئەو هێزەی نەماوە لە سوریادا بەگشتی حكومڕانی ناتوانێ و ب��ووە الواز بەشار ئ��ەوە لەبەر بكات، فرمانڕەوایی و نەماوە هێزەی ئەو بەشار سیاسەتی بكات، كوردان بەربەرەكانێی ئێمە ئەوە لەبەر بێنێت. بەكار توندتیژی شارەكان هەموو لە كە ئەو دەرفەتەمان قۆستۆتەوە و خزمەتی گەل دەكەین و میللەتەمان

رێكخستووە.

پ: كە »ئەنجوومەنی نیشتمانی كوردی سوریا« هاتە دامەزراندن بۆخۆتان و لێی كشانەوە دواتر كەچی تێیدا، بوون ئەندام ئێوەش

»ئەنجوومەنی گەل« تان دروست كرد، بۆچی؟و: ئێمە لەو ئەنجوومەنە نەكشاینەوە، بەڵكو هەندێك پێشنیارمان هەڵبژاردن كرد پارتەكان لە داوام��ان ئەنجوومەنەكە، بۆ هەبوو رۆژئاوای راستەقینەی نوێنەرایەتی ئەنجوومەنەكە ئەوەی بۆ بكەین كوردستان بكات، بەاڵم حزبەكان وتیان ئێستا كاتی هەڵبژاردن نییە، بەڵكو با بەشار ئەسەد بروخێت، دواتر هەڵبژاردن دەكەین، ئێستا بە رێكەوتن هەر حزبێك نوێنەری خۆی دیاری بكات، بەاڵم ئێمە وەك »پەیەدە« بەو بیرۆكە و پێشنیارە رازی نەبووین، بۆیە بەشداریمان شارەكانمان و گوندەكان ئەنجوومەنی عەمەلی بە ئێمە نەكرد، لەرێگەی هەڵبژاردنەوە پێكهێنا. بەاڵم هەتا ئێستاش كار و بەرنامەی

ئەو ئەنجوومەنە دیار نییە كە تۆ باسی دەكەی.

خۆتان دەست ژێر ناوچەكانی لە ئێوە كە دەكرێت باس وا پ: رێگە بە كوردەكان نادەن خۆپیشاندان دژی رژێمەكەی بەشار ئەنجدام

بدەن، بۆچی؟دەكەن خۆپیشانان كە كوردنیشین ناوچەی قەڵەباڵغترین و: عەفرین و كوبانن، كە زێتر لە 40 هەزار كەس رۆژانە بەشدار دەبن، لە ناوچە عەرەبەكانیش بەو رێژەیە بەشدار نین. سیاسەتی رەشكردەنەوە توركیایە ناوەندەی ئێمە بزووتنەكەوەی سەر خستنە تەشویش و

لەگەڵ هەندێك حزبی بچوكی كوردی.

لە و ناكەن كوردستان ئ��ااڵی بە ئێعراف ئێوە دەوترێت پ: خۆیشاندانەكاندا ئااڵی كوردستان بەرز ناكەنەوە، بەڵكو ئااڵیەكی تر بەرز دەكەنەوە كە لە رەنگی »كەسك و زەرد و سوور« پێكهاتووە؟

هەر دەوڵەتدا، چوار بەسەر دابەشكردووە ئێمەیان واڵت��ان و: كە هەیە، خۆی تایبەتمەندی و خاسییەت كوردستان پارەچەیەكی كۆمەڵێك پارت و رێكخراوی تێدایە، هەر یەك لەو پارتانەش رەنگی كوردستان، رۆژئ��اوای لە پارتێك وەك ئێمەش هەیە، خۆی ئااڵی رەنگی كەسك و سوور و زەرد، وەكو ئااڵی تەڤگەرا چڤاكا دیموكراتیك

دەیبینین لە رۆژئاوای كوردستاندا.هەندێك الیەن دەیانەوێ كێشەی ئااڵ دروست بكەن، بەاڵم كۆنگرەی ئااڵی وەكو ئااڵیەكی هەر ببەسترێت، بڕیارە كە كورد نەتەوەیی نەتەوەیی كورد پەسەند كرد، ئێمەش رێزی لێدەگرین و لەگەڵیداین.

هەولێر لە جار دوو سوریا، كوردیی نیشتمانی ئەنجوومەنی پ: كۆنفرانسی بەست، لەگەڵ ئەوەی ئێوە بەفەرمی بانگهێشت كرابوون

كەچی بەشداریتان نەكرد، بۆژی؟و: ئەو پارتانەی كە ئەندامن لە ئەنجووومەنی نیشتمانی كوردیی سوریا، ماوەیەكی زۆر لە هەرێمی كوردستان بارەگا و نوێنەریان هەیە و لەالیەن حكومەتی هەرێمەوە هاوكاری ماددیان دەكرێت و خانوویان بۆ گیراوە و موچەیانە هەیە و پێوەندی قوڵ و پتەوەیان هەیە، بەاڵم ئێمە یەكەمجارە بێینە ئێرە، بۆیە ئەو كۆبوونەوەیەی كە لە هەرێمی كوردستان سازدرا، تەنیا ئەو پارتانە بە هەند وەرگیرابوون، هەرێمی كوردستانیش ئەنجوومەنی نیشتمانی وەكو نوێنەری شەرعی رۆژئاوای كوردستان دەناسێنێت، بەاڵم لە روانگەی ئێمە ئەو پارتانە تەمسیلی هەموو كوردانی رۆژئاوا ناكەن. بەڵكو بەشی هەرە گرنگ لە رۆژئاوای

كوردستان لەگەڵ بزوتنەوەكەی ئێمەدایە.دوو رۆژ بەر لە بەستنی كۆنگرەی نیشتمانی لەالیەن دكتۆر فوئاد لیژنەی لە ئێمە كە بەاڵم كراین، بانگهێشت فەرمی بە حوسێنەوە ئامادەكاریدا نەبووبین و نەزانین بەرنامە و پالنی ئێوە چییە و ئامانجی ئێمە بۆچوونی تێڕوانین و و ئەو كۆنگرەیە چییە بەستنی لە ئێوە لەدارشتنی نەبین بەشدار و وەرنەگیرێت بەهەند مەسەلەیەدا لەو كۆنگرەكە بەشداری بەشداربوویەك وەكو تەنیا ئێمە كارنامەكەی، كرابوونەوە ئاگادار پێشتر هەفتە دوو تر پارتەكانی بەاڵم ناكەین. هەموو بوون، ئامادەكاری لەلیژنەی و كارنامەكەبوون ئاگارداری و بەشداربن، وەرن وت ئێمەیان بە ئینجا بوو، كرد تەواو شتێكیان را و هەبوون بەبێ بۆیە نەكرد. بەشداریمان شێوەیە بەو ئێمەش وەرگرتنی ئێمە هەر بڕیارێك لەسەر رۆژئاوای كوردستان بدرێت ئێمە

نەپشتگری لێدەكەین و نە قبوڵی دەكەین.

پ: ئەو هەواڵنەی كە مەسعود بارزانی دەیدات وەكو سەرۆكی هەرێم بۆ رێكسختن و یەكگرتنی پارتە سیاسییەكانی رۆژئاوای كوردستان و

هاوكاری كردنیان، چۆنی دەبینی؟و: ئەو هەوڵەی كە بەڕێز مەسعود بارزانی دەیدات بۆ لێكنزیكبوونەوە و یەكخستنی پارتە سیاسیەكانی رۆژئاوای كوردستان، ئێمە بە ئیجابی دەیبینین. بەاڵم كە پشتگیری لەالیەنێك دەكات و الیەنێكی تر پەراوێز هیواخوازین ئێمە ب��وون. دروس��ت رەخنە و گلەیی بۆیە دەخ��ات، نزیكایەتی و هەماهەنگی و رێكخستن لە رۆژئاوای كوردستان بێتەدی

بە بەشداری هەموو پارتەكانی رۆژئاوای كوردستان.

دیمانە: پرس

بەبێ هەبوون و را وەرگرتنی ئێمە هەر بڕیارێك لەسەر رۆژئاوای كوردستان بدرێت ئێمە پشتگری لێ ناکەین

دكتۆر حوسێن كۆچەر، نوێنەری پارتی یەكێتی دیموكراتی رۆژئاوای كوردستان لە هەرێمی كوردستان:

www.lawanikurdistan.org2012/04/10 152 11ژماره

پرس: : سەرەتا خۆت بناسێنە؟راز: من »راز نەرۆز« تەمەنم 18 ساڵە، لە شاری سڵیمانی ساڵی لە كردووە. ئیشم شیعرا بواری لە بوومە. دایك لە 2010دا یەكەم كچ بووم لە شاری سلێمانی »سی دی« شیعرم بە دەنگ و رەنگ باڵوكردوە. هەروەها لەبواری رۆژنامەوانیش

ئیشم كردووە. ئێستاش بەڕێوبەری ناوەندی ئاوێزەم.

پرس: : كەی هەستت كرد بوویت بەشاعیر؟هیچ لە ب��ەاڵم ئەنووسم، شیعر مێژە لە زۆر من راز: بەرواری تا دەرمنەخستووە، و نەكردۆتەوە باڵوم شوێنێك چوار 6ی كۆمیتەی لەالیەن كۆڕ یەكەم ،2009.12.26باخەوە بۆم گیرا، لەگەڵ كۆمەڵێك هاورێی خۆشەویستم، ئەم

كۆڕە بووە سەرەتایەك بۆ ناساندنی من بە راگەیاندنەكان.

پرس: : ئیلهامی شیعرەكانت لە چییەوە وەردەگریت؟راز: شیعرەكانم لەناخ و هە ست و چاوەروانی خۆمەوە، یان دەنووسم، ئەم شیعرانە ئاواتەكانم و بەحەزەكانم نەگەشتن

بیتەكانیان بۆ رێكدەخەم.

نابیتە نەبیت عاشق تا ئەڵێ: هەیە قسەیەك : پرس: شاعیر. تاچەند بڕوات بەم قسەیە هەیە؟

هەموو لە وای��ە، بەتەئكید بەڵێ )بەپێكەنینەوە( راز: راگەیاندنەكانیشدا راشكاوانە ووتومە: هیچ كاتێك حاشا لەمە

ناكەم، بەڵێ بەراستی عاشق بوومە، بۆیە دەستم بە شیعر كردووە، بەاڵم نەگەیشتن بەو كەسەی خۆم ئەمویست، ئەوە

وای لێكردم تائێستا بەردەوام بم.

پرس: : چ كاتێك شیعر ئەنووسیت؟راز: ئەو كاتانەی كە بەرۆژ لەگەڵ ئەوكەسەی خۆم ئەمەوێت و ئارام لەكەشێكی تەنهام كە شەوانە یان ببەم، بەسەری رۆمانسی بیر لەم كاتانەوە دەكەیتەوە كە بەسەری دەبەیت،

دوور لەخەم و ئاژاوە و ئەم جۆرە شتانە، شیعر دەنووسم.

لەنێوان كەسی شاعیر و كەسی پرس: : جیاوازی چییە ئاسایی؟

راز: شاعیر رەگەزێكی شێت بوون و مەستبوونی و دونیایەكی جیاواز بەدەر لەدونیایی ئاسایی تیایە )بەكوردیەكەی خۆمان لەكاتی بۆیە جیاوازە، چونكە كەسی شاعیر شاعیر شێتە( جیایە تەعبیری و قسەكردن شێوازی وات��ا قسەكردندا،

لەكەسی ئاسایی.

پرس: : راز نەورۆز شیعر بۆ كێ دەنووسیت ؟راز: تائێستا شیعر بۆ ونبوون ئەنووسم، شیعرم بۆ شتێك نووسی بێت نەمدۆزێوەتەوە، بەاڵم ئێستا بۆ شیعر ئەنووسم،

كە دۆزیمەتەوە.

خاوەنی ئیمتیاز:ئومێد خۆشناوسەرنووسەر:

ئاڤان حه مه ساڵح0750-446 1301

جێگری سه رنووسه ر: شاخه وان عومه ر سلێمان0750-448 0225

به ڕێوه به ری نووسین: فەرەیدون بێوار0750-414 1910

f_bewar@yahoo.com

ستافی پەیامنێران:توانا شێخانی

محەمەد عومەرشاخەوان شێخانینه خشه ساز: شێرکۆ

ناونیشان: هەولێر- بارەگای مه کته بی سکرتارییه تی یەكێتی الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه نجومه نی وه زیران

یان له رێگه ی ئه م ئیمه یله وه بابه ته کانتان بنێرن:shaxawanjournalist@yahoo.com

بەراستی عاشق بوومە، بۆیە دەستم بە شیعر كردووە، بەاڵم نەگەیشتن بەو كەسەی خۆم ئەمویست، ئەوە وای لێكردم تائێستا بەردەوام بم

نەوزاد فوئادا

یەكێك لەو میكانیزمانەی كە خەڵك لەدەوری خۆیدا كۆدەكاتەوە، و چارەنووسیان بەیەكەوە گرێدەدا، و خەمی هاوبەوش و هیوای هاوبەشیان بەرجەستەدەكات، )ئااڵ(یە، )ئااڵ( گەرچی لەرەنگێك یان چەندرەنگێك، لە مەتریك یان زیاتری پارچە قوماشێك دروست دەكریت، بەاڵم لەواقیع دا چەترێكە و لەسێبەریدا هەزاران كەس و لەسەرسەدان كیلۆمەتری چوارگۆشەش لەخەڵك و ئەرز، هاو ئومێد

و هاو خەم پێكەودەژین . بەاڵم هەبوە، ئااڵ لەدێرزەمانەوە ئەوەی لەگەڵ مێژووشدا لە تەنیا لەكاتی جەنگەكاندا بەكارهاتوە وەك نیشانەیەك بۆ شوێنی داهێنانی دروستكراو پ��ەرۆ لە ئ��ااڵی یەكەمین سەركردەكان، كاتێك . ئااڵیەكی چوار گۆشە لە بوە كەبریتی بوە رۆمانیەكان ویالیەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا ئااڵی تایبەت بە خۆی دروست كرد، زۆربەی واڵتانی ئەمەریكا لەكاتی جەنگدا ئااڵی پاشاكانیان ئااڵی نیشتیمانی ئااڵی دوو كۆنترین رەنگە . ب��ەرزدەك��ردەوە

دانیمارك )1219 و ئااڵی سویسرا1339 (بوبێت. .ئااڵی كوردستانیش لە ڕۆژهەاڵتی كوردستان لەكۆماری مهابات لە ساڵی 1946 بەدەستی پێشەوای قارەمان و بەرێز) قازی محمد( دەگات ئەمرۆ تابە كاتەوە و لە كوردستان ئااڵی بۆە هەڵدراو و دەكات قوربانی پێناویدا لە و دەزانێ نەتەوەی بەئااڵی كورد بە بەشێكی دانەبڕاوی جەستەی خۆی زانی وە سەدان الوی كورد

خوێنی لەپێناودا رشتوە، لەم پارچەی كوردستانی باشور یاسای بۆدەرچوە و بەفەرمی هەڵدراوە . گەرچی ماوەیەك دەنگۆی ئەوە هەبو ئایە ئەم ئااڵیە ئااڵی هەریمی كوردستانە یان ئااڵی نەتەوەی نەتەوەی ئااڵی تاكە ئااڵیە ئەم حازر حاڵی بەاڵم كورد، گشت كوردە و تاكو ئێستا كە كەس بەم شێوازەی برایانی الوی باكوری كۆنفرانسی لە بینیمان كە تەوە نەكردووە رەتیان كوردستان

نەتەوایەتی الوانی هەرچوارپارچەی كوردستان كەبەكوردستان پارچەی هەرچوار الوان��ی كۆنفرانسی دووهەمین ناسرا كەلە 15ئاداری ئەم ساڵ لە هەولێری پایتەختی كوردستان

ئەنجامدرا الوان��ی رێكخراوەكانی س��ەرج��ەم نوێنەرانی بەئامادەبونی ئامانجی لە كارەكانی خۆی كە كوردستان، كە3 ڕۆژبەردەوام بو ئەم كۆنفرانسە لەدوو تەوەری سەركی دا خۆی دەنواند تەوەریی

یەكەم :1(یەك خستنی تواناكانی الوانی كورد، بۆ یەك گوتاری و یەك و گەلەكەمان پرسەنەتەوایەتیەكانی گشت ئاست لە هەڵوێستی كورد، الوان��ی ل��ەالی نەتەوایەتی ئاستی پێشەوەبردنی ب��ەرەو كەلەالیەن دووژمنانی كورد لەدێرزەمانەوە هەوڵی لەناوبردنی زمان گشت ئیدانەكردنی وە دەدرێت. كوردی فەرهەنگی و كەلتور و ئەو پیشێلكاری و كوشتن و بڕینەی لە سەرگەلەكەمان لە باكور و رۆژهەاڵت و رۆژئاوای كوردستان دەرهەق بە گەلی كورد ئەنجام

دەدرێت .

لەسەر بو جەختكردنەوە كۆنفرانسە ئەم دووهەمی 2(الیەنی و ب��ەالوان تایبەتن ئەوانەی چ گەلەكەمان پرسەنێوخۆیەكانی پێشهاتەكانی رووداو لەمەر هەیە گشتیان رەهەندی ئەوانەی چ نێوخۆی كوردستان . بۆزەمینە سازكردن تاكو الوانی كوردستان یەك بریاری گفتوگۆ مێزی لەسەریەك بتوانن دەنگی بەیەك بەسەرگەلەكەماندا كارەساتانەی رووداو ئەو گشت و الیەنەبدەن دێت، الوان وەك توێژێكی هەستیارو گرنگ رێگە چارەو پێشناری بەسود بخەنە بەردەستی هێزە سیاسیەكانی كوردستان و چاودێری نەتەوایەتی بواری پێشكەوتنەكانی بەرەوپێشەوەچونی بارودۆخی و هەرپێشلكاری ئاست لە بێن بەدەنگ و بكەن نیشتیمانی و رووداوێكی نێوی خۆی . شایەنی باسە لەم كۆنفرانسە جەخت لەسەر ئەوە كرایەوە :ئااڵی كوردستان ئااڵی نەتەوە یی كوردە و پێویستە هەمووالیەك رێزی لێبگرێت و لەسەروی ئااڵی حزبەوەبێت. بەاڵم بەداخەو نوێنەرانی الوانی باكوری كوردستان كە ژمارەیان )45( الو بون بەئااڵی كوردستان رازی نەبون و هۆڵەكەیان بەجێ هێشت ؟ پاش )15(خولەكە هاتنەو ە داوایان كرد ئەم خاڵە وەك پێشنیار بكرێت نەك بڕیار!. لێرەدا پرسیارێكی گرنگ سەرهەڵدەدات ئاخۆ نوێنەرانی الوانی باكوری كوردستانی بەشداربوی دووەم كۆنفرانسی نەتەوایەتی الوان ئەم سڵكردنەوەیان لە ئااڵی پیرۆزی كوردستان بۆچونی خۆیان بێت وەك رێكخراوەكانی الوان یان هی ئەو حزبە

سیاسیانەیان بێت كە ئەوان دروستیان كردوون .؟Newzad1978@yahoo.com

الوانی پەکەکە ئااڵی كوردستانیان پێ قەبوڵ نەبوو!

راز نەورۆز، شاعیر:

دیمانە: كۆسرەتی مام چەتۆ

فەیسەڵ فریاڵ كوردستان، گەلی ئاسمانی كەناڵی بێژەری كچە نزیكەی چواردە ساڵە لە بواری راگەیاندن كاردەكات، هەروەكو خۆی لەو دیمانەیەیدا لەگەڵ »پرس« باسی لێوەدەكات كە راگەیاندن حەز و خولیای منداڵی بووە. هەروەها بێژەرەكەی گەلی كوردستان راشكاوانە دەشڵێت »ئێستا لە نێو میدیاكاران كێبڕكێ بەدی دەكرێت و هەریەكە

بۆخۆی هەوڵدەدات پلەی باشترینی بەربكەوێت«.

لە ئێستادا بەشێك لەو بێژە ئافرەتانەی كە لە شاشەی راگەیاندنەكان دەردەكەون، لە خۆبایی دەبن و بە خۆیانەوە دەنازن. فریاڵ كە بەردەوام لە شاشە دەردەكەوێت لەو بڕوایەدایە كە ئەم لە خۆبایی بونە دەگەڕێتەوە بۆ سەر كەسایەتی بێژەرەكە، ئەو دەڵێت » ئەم رەفتارانە پەیوەستە بە خودی بێژەرەكەوە، واتا هەر بێژەرێك تایبەتمەندی خۆی هەیە لە چۆنیەتی هەڵسوكەوتیدا، پێویست ناكات لە هیچ كار و پلە و پایەكدا

مرۆڤ لە خۆیایی ببێت، چونكە پلە و پایە تا سەر بۆ كەس نابێت«.فریاڵ بەهۆی ئەو ئەزمونەی كە لە بواری راگەیاندندا هەیەتی پێیوایە رابردوو ساڵی چەند لەگەڵ ب��ەراورد بە كوردستان لە میدیا رەوشی گۆڕانكاری و بەرەوپێشچونی باشی بەخۆیەوە بینیوە، ئەو هۆكارەكەی بۆ كێبڕكێ لە ناو خودی میدیاكاران دەگەڕێنێتەوە، هەروەك خۆی دەڵێت »میدیاكاران بەردەوام لە هەوڵی بەدەستهێنانی زانیاری نوێن بۆ ئەوەی پەرە بە كارەكانیان بدەن، هەروەها تاڕادەیەكیش كێبڕكێ بەدی دەكرێت

و هەر كەسە و هەوڵدەدات پلەی باشترینی بەربكەوێت«.وەك گرنگی پرۆسەیەكی پێشەوەی هاتنە كاتی لە زۆرج���اران راگەیاندنی هتد...، دەستكەوتێك، دەستهێنانی بە یاخود هەڵبژاردن ئۆپۆزیسیۆن و دەسەاڵت هێرش دەكەن سەر یەكتر و هەریەكە و لە كاری ئەوی تریان نزمدەكاتەوە، بێژەرەكە هۆكارەكەی بۆ سیاسیەتی حزبەكان بۆ دەگەڕێتەوە حاڵەتانە »ئەم دەڵێت خۆی هەروەك دەگەڕێنێتەوە پێی بە الیەنێك و حیزب هەر كاتەدا لەو كە حزبەكان سیاسەتی سیاسەت و بەرژەوەندی خۆی پەیرەوی دەكات، ئەمەش كارێكی زۆر ئاساییە بە تایبەتی لە كاتی هەڵبژاردنەكان، چونكە حیزبەكان بەپێی

پەیڕەوی خۆی دەبێت ئەم كارە ئەنجام بدات.«فریاڵ لە بەشێكی تری قسەكانیدا ئەوەشی وت »ئەگەرچی هێشتا لەگەڵ بەاڵم بدات، ئەنجامی راگەیاندن كە ماوە گەورەتر زۆر كاری لە هەبووە بااڵشی دەستێكی و بینیوە باشی دەورێكی ئەوەشدا بەردەوامیش هەروەها كۆمەڵگا، هۆشیاریكردنەوەی و بەرەوپێشبردن

هەوڵدراوە كار و پرۆگرامی سوودمەند پێشكەش بكرێت«. زۆرجار هەندێك لە ئافرەتە راگەیاندنكارەكان گازندەی ئەوە دەكەن كە لە الیەن كەسانی ترەوە ئیستغاللی جەستەیی دەكرێن، ئەو بێژەرەی گەلی كوردستان لەم بارەیەوە دەڵێت »ئیستغاللكردنی ئافرەت تەنها رووی بە رووی ئافرەتانی راگەیاندنكار نابێتەوە، بەڵكو لە چەندین بواری جیاجیای واڵتی لە تەنها وەنەبێت ئەمەش دەبێتەوە، بەروویان روو كاركردندا

خودی بڕوایەدام لەو باوبێت، ئ��اف��رەت��ان��ی ئێمەدا ئ����������ەو راگەیاندنكار دەتوانن رووبەرووی

ئیستغاللكردنە بوەستنەوە«. ئەو بێژەرە لە رێگەی خۆشەویستییەوە هاوسەرگیری كردووە و كچێكی هەیە، بەاڵم ئێستادا لە هاوسەرەكەی جیابۆتەوە، دەربارەی كەسی تر لە ژیانیدا و شووكردنەوەی پرسیارمان ئاڕاستەكرد، بەاڵم ئەو وتی »بۆ وەاڵم دانەوەی زنجیرە پرسیارەكەت پێویستم بە چەند ساڵێك هەیە«. بە واڵت��ان، بۆ گەشتكردنە لە خولیای و حەز ب���ەردەوام فریاڵ پێكەنینەوە وتی »بەردەوام بە گەرمی پێشوازی لە گەشت و سەیران

دەكەم«. قورس بە ئامادەكردنی كوبە( سەروپێ، )كفتە، چێشتی فریاڵ ئەوا بكەم ئامادە چێشت خۆم »ئەگەر دەشڵێت ب��ەاڵم دەزانێت،

چێشتەكەم بە تەمام دەبێت، بەاڵم كاتم نیە«. كەناڵی »بیژەرێكی دەڵێت دیمانەكانیدا لە یەكێك لە فاڵچیەك ئەو قسەكانی بارەی لە ناوبراو دەكات«. سەردانم مانگانە ئاسمانی فاڵچیەوە دەڵێت »مرۆڤ كاتێك هەست بە نا ئومێدی و ون بون دەكات كاتێك كە سەرجەم داخوازی و ئومێدەكانی لە قاڵب دراوە و ئیتر لەو كاتە لە ئاست هەموو گرفتەكاندا چەند بچوكیش بێت چۆك دائەنێت و پەنا بۆ هەموو كارێك دەبات. من وەك خۆم باوەڕم پێی نیە، ئەم فاڵیچیە بەریزەش كە ئەوە كارەكەیەتی پێویستە نهێنی هەموو كەسێك بپارێزێت نەوەك لە دیمانەیەكدا باسی بكات كە كێ سەردانی دەكات

یان نا«.فریاڵ لەگەڵ ئاینیش نێوانی باشە و دەڵێ »رێز لە ئاینەكەم دەگرم، تائێستاش بیرم لەوە نەكردۆتەوە كە لەچك بكەم، بۆ داهاتووش نازانم

چۆن بڕیاردەدەم«. دەربارەی پەیوەندیشی لەگەڵ وەرزش بە پێكەنینەوە وتی »وەاڵهی لە بواری وەرزشیدا زۆر خراپم، وە هیچ كاتێكیش سەیری یارییەكانم

نەكردوە و هاندەری هیچ هەڵبژاردەیەكیش نیم«.ناوبراو دەربارەی پارەوپولیش دەڵێ »پارە و سامان پێویستیەكی چارەسەردەكات، گرفتەكان لە زۆرێ��ك و مرۆڤدا ژیانی لە زەروری��ن

گرفتەكەی منیش لەوەدایە كە زۆر دەست باڵوم«.خوێنەران بۆ خۆی بەسەرهاتێكی فریال دیمانەكەش كۆتایی لە دەگێڕێتەوە كە لە سااڵنی نەوەدەكان روویداوە، ئەو دەڵێت »ئەو كاتەی كە لە تی ڤی زەحمەتكێشان بوم رۆژێكیان من و رێزانی هاوڕێم كە ئێستا بێژەری هەواڵی ئابورییە، پێكەوە چوینە ستۆدیۆ، ئەو هەواڵی سەعات نۆی شەوی دەخوێندەوە، ئەو رۆژە من تازە لە ریپۆرتاژێك گەڕابومەوە، لەگەڵ رێزان چوینە ستۆدیۆ بەاڵم لە ماندویەتیدا من لە دیوی ناوەوەی مێزی هەواڵ پاڵم دابۆوە، لە نیوەی هەواڵەكاندا كە رێزان دەیخوێندەوە دەستم بە لیمۆ خواردن كرد، ئێستاش كە وێنەی ئەو كاتە دێنمە پێش لەگەڵ هاتبێت بەسەر كاتە چی ئەو فەقیرە ئەو دەبێت دەڵێم چاو

رووداوی پژمەیەك...«.

جارێ شوو ناكەمەوە

لە هات، كابینەكەی بە كۆتایی كاتێك ساڵح بەرهەم ئەو كرا، وەسف سەرنەكەوتوو كابینەیەكی بە الوە دەیان ئیرادەی كامیل بە بەرهەم ئاستێك گەیشتە باسانە قسەو خۆیەوە بەگاتە ئەو قەناعەتەی كە ئەویش كابینەكەی خۆی بە سەرنەكەوتوو بزانێت، بەاڵم ئەوەی بۆچوونەكەی بەرهەم جیادەكاتەوە، تر بۆچوونەكانی لە كابینەكەی خۆی لەسەر

ئەوەیە كە بەرهەم پاساوی هەیە و دەڵێت گەمارۆ درابووم.بەر لەوەی دابنرێت و بەرلەوەی سوێندی یاسایی بخوات، هەزارەها كەس پاڵپشتە بۆ نێچیرڤان بارزانی، دەیان كەس خۆرایی بە خواردن رێستۆرانت چەندین و دەكات مەولود دەبەشێتەوە هەموو پێیانوایە سەركەوتوو دەبێت و بێ ئەوەی

دەستی بەكاركردبێت، خەڵك بە هاتنی دڵخۆشە.تۆ ئەگەر دیقەت بدەیتە ئەو دوو وێنەیە، بۆ دەردەكەوێت كە چەند لە یەكتر جیاوازن، ئەوە نییە ئەو وێنانە دروست كرابن، نێوان لە جیاوازیییەك سەرەتاوە لە هەر راست بە بەڵكو ئەو دووانە بە دی دەكرا، كە ئەمەش لە زۆربەی كاتەكاندا دەپرسێت، بكاتەوە بیر پیاو لێرەدا چونكە نییە، لۆژیكی بزانێت و پێیوابێت گەمارۆ ئەگەر بەرهەم خۆی بە مەغدور درابێت، لە بەرامبەریشدا پرۆپاگەندەیەكی زۆر بۆ سەركەوتنی نێچیرڤان بارزانی بكرێت و ناراستەوخۆ و راستەوخۆ دكتۆر ستراتیژی رێكەوتنی ئەی بكرێت، وەسف بە سەرنەكەوتوو لە كوێیە؟ ئایا پارتی ویەكێتی شەریكی حوكم نین؟ بۆچی بەرهەم ئەوە روون ناكاتەوە كە گەمارۆكان لە كام الیەنەوە بوو؟ ئەی بۆ یەكێتییەكان بە هاتنەوەی نێچیرڤان نیگەرانن؟

من پێموایە ئەگەر قسەی جددی دوور لە تێڕوانینی حزبایەتی لەسەر كابینەكەی بەرهەم بكرێت، ئەوا دەبێت بەر لە هەموو بەبیرخۆمان بارزانی نێچیرڤان پێشووتری ئەزمونی شتێك بێهێنینەوە، كابینەكەی پێشووتری نێچرڤان بارزانی خزمەتی كرد و گەندەڵیش لە كابینەكەی هەبوو، لە كابینەكەی بەرهەم و گەندەڵی سلێمانی لە پێشووتری حكومرانی ئەزمونی و خزمەتیش هەبوو، دووەم: ئەو دوو پیاوە سیاسیە دەیانەوێت یەك لە لەوەشیان كاربهێنن بە خۆیان سیاسی ئیرادەی كە بێت لەبیر ئەوەمان بەرامبەردا لە دەبێت بەاڵم دەچن، بەو مەحكومن و دەكەن كار سیاسی سیاقێكی لە ئەوان سیاقەوە، ئەوەش حزبەكانیانە و رێكەوتنی نێوانیانە، واتە ئەو بارودۆخەكەی لەبەردەم بەرهەم دابوو،دەكرێت لە كابینەكەی نیچیرڤان بارزانیش دووبارەبێتەوە؟ ئەی ئەو گەشبینەی پارتی

و ئەو رەشبینیەی الیەنگرانی یەكێتی چییە؟بۆچی لە ئێستاوە پێمانوابێت، كە ئەو كابینەی نێچیرڤان بارزانی سەداسەد سەركەوتوو دەبێت، ئەگەر بلێین سەداسەد ئەوا بدرێت، وەها حوكمی سیاسەت لە نابێت و رەهایە لەبەر بەرهەممان چاكانەی كارە ئەو بۆ ئەی دەپرسین، چاو نەگرت، لێرەدا گرنگ ئەو قسانە نییە، كە لە هەر دوو بەرهەم بەرژوەندی لە پرۆوپاگەندەیەك هەر دەكرێن، الوە ئەوەی بەقەد نییە، گرنگ هێندە دەكرێت، نێچرڤان یان گرنگ ئەوەیە كە نێچیرڤان بارزانی لە چەند رۆژی داهاتوودا دەیسەلمێنێت كە ئەو جیاوازترە لە بەرهەم، دەبێت لەوەیان

حوكمی خێرا نەدەین و چاوەروان بین.

بۆچی كاك بەرهەم مەغدور و كاك نێچیرڤان

مەسڕورە؟

فریاڵ فەیسەڵ بێژەری گەلی كوردستان:

لیلخە

ەڵ ەیس

فدیمانە: پرس

پرۆفایل: فریاڵ فەیسەڵ حوسێن

لە ساڵی 1977 لە شاری سلێمانی لە دایكبووە.پۆلی شەشەمی ئامادەیی بەشی زانستی تەواوكردووە.

لە ساڵی 1998 ەوە لە بواری راگەیاندن كاردەكات.