pirs 151 web

وسەر:یز، نو سەردار عەزمییه پارته ئیس ئامانجی ئامانجیهمانكان هیه کوردیبییهکانهرهمییه عه پارته ئیس151 2012/3/27 مهکات. سێشهم دوو جار دهری ده مانگیی کوردستان دیموکراتوانی هکێتیزاده، یهکی ئاوکراوهی ب مەی بەغدای هەژاند ئەو پەیادارەیساڵە ئی4 زیاترلەو���وك ب��ەه��ەم��و ك���ەركایبەت بەتوەكانەوە نەتە پۆلیسپ��رس��ان��ی ب��ەریەكان ئەمن لێژنەی وەوام�دان ب�ەرد لەهەوڵیغدا و وەزارەتی لەگەڵ بە ن��اوخ��ۆ ب�ەم�ەب�ەس�ت�ییە ئەو بۆشایوەی پڕكردنە ت�وش�ی��ەی��ەی ئ��ەم��ن��یوە،وك بوی كەرك ئیدارەپرسانم بەوتەی بەر بە ناگرێتیان لێ بەغدا گوێە مەلەفی نی و مەبەستیسەر بكات،منی چارە ئە پارێزگاكانیتێكدا لەكا�وكوروب�����ەری ك�ەرك دە پۆلیسیانن ڕێژەیتری زۆر هەیە.3 ل٦ ل9 ل گانی بۆ پرس:شەسازی و بازر پیری وەزییمانارگەی حكوم ك29 لەان زیاترەە خەرجیی هەییان هاتەكان داگەری لەسەر كاریوك پۆلیس لەكەركی هێزەكانی كەمیكە هەیەمنی شارەوشی ئە ڕە8 لك�او هەندێ جاریرت دەكەیت، سەاری لێ دە كە پرسیوە، دوایداتەم ناڕە دەبێت، وەنێ، جار جارەش توكە پێدەوەكا و دێتەكان دەنەزاڕ و كۆ، پشت لە باونیشابو رۆژئاو قادرمەی مزگەوتەكە. بۆ ژێر دوای و باوكی كۆچی دایكوەیڵح، دوای ئە محەمەد سای شوێنیون نەبو دەروونی و باری خراپیكەن، بەهۆی دەگرنە ئەستۆی دەیان، خەڵكی هەڵەبجەكەی شارە لەوە حەوانەكەن. چاودێری دەن و لە مزگەوتێكدا خۆیاك، لەژێر گەنجێژیت و لە دە قادرمە دەیشۆن دووشۆرخانە مر٢ ل

Upload: jargo-xoshnaw

Post on 25-Mar-2016

246 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

8‫ل‬ ٦‫ل‬ :‫نووسەر‬ ،‫عەزیز‬ ‫سەردار‬ ‫ئیسالمییه‬ ‫پارته‬ ‫ئامانجی‬ ‫ئامانجی‬ ‫ههمان‬ ‫کوردییهكان‬ ‫عهرهبییهکانه‬ ‫ئیسالمییه‬ ‫پارته‬ 9‫ل‬ 3‫ل‬ ٢‫ل‬ :‫پرس‬ ‫بۆ‬ ‫بازرگانی‬ ‫و‬ ‫پیشەسازی‬ ‫وەزیری‬ 2012/03/27 151 ‫ژماره‬ ‫پرس‬ :‫دیمانە‬ ‫بەتایبەت‬ ‫كوردستان‬ ‫لە‬ ‫بازرگانی‬ ‫پێشانگایەكی‬ ‫چەند‬ ‫سااڵنە‬ :‫پرس‬ ‫چ‬ ‫پێشەنگایانە‬ ‫ئەو‬ ‫كردنەوەی‬ ،‫دەكرێتەوە‬ ‫پایتەخت‬ ‫هەولێری‬ ‫لە‬ ‫هەبووە؟‬ ‫كوردستان‬ ‫لەسەر‬ ‫بازرگانیان‬ ‫كاریگەیەكی‬ ‫پرس‬ :‫ئا‬

TRANSCRIPT

Page 1: pirs 151 web

سەردار عەزیز، نووسەر:ئامانجی پارته ئیسالمییه

کوردییه كان هه مان ئامانجی پارته ئیسالمییه عه ره بییه کانه

151

باڵوکراوه یه کی ئازاده، یه کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده ری ده کات. سێشه ممه 2012/3/27ئەو پەیامەی بەغدای هەژاند

ئیدارەی 4ساڵە زیاترلە ك���ەرك���وك ب��ەه��ەم��وو بەتایبەت نەتەوەكانەوە پۆلیس ب��ەرپ��رس��ان��ی ئەمنیەكان لێژنەی و ب��ەردەوام��دان لەهەوڵی لەگەڵ بەغدا و وەزارەتی ن���اوخ���ۆ ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییە ئ��ەم��ن��ی��ەی��ەی ت��وش��ی بووە، كەركوك ئیدارەی بەرپرسان بەوتەی بەاڵم بەغدا گوێیان لێ ناگرێت و مەبەستی نیە مەلەفی بكات، چارەسەر ئەمنی پارێزگاكانی لەكاتێكدا دەوروب�����ەری ك��ەرك��وك زۆرترین ڕێژەی پۆلیسیان

هەیە.

ل3

ل٦

ل9

وەزیری پیشەسازی و بازرگانی بۆ پرس:29 كارگەی حكومیمان

هەیە خەرجییان زیاترە لە داهاتەكانیان

كەمیی هێزەكانی پۆلیس لەكەركوك كاریگەری لەسەر ڕەوشی ئەمنی شارەكە هەیە

ل8

جار هەندێ دەك��او دەكەیت، سەیرت لێ پرسیاری كە پێدەكەنێ، جار جارەش توڕە دەبێت، وەاڵم ناداتەوە، دوای رۆژئاوابوونیش، پشت لە بازاڕ و كۆاڵنەكان دەكا و دێتەوە

بۆ ژێر قادرمەی مزگەوتەكە.محەمەد ساڵح، دوای ئەوەی دایك و باوكی كۆچی دوای دەكەن، بەهۆی خراپی باری دەروونی و نەبوونی شوێنی حەوانەوە لە شارەكەیان، خەڵكی هەڵەبجە دەیگرنە ئەستۆی

خۆیان و لە مزگەوتێكدا چاودێری دەكەن.

گەنجێك، لەژێر قادرمە دەژیت و لە

مردووشۆرخانە دەیشۆن

ل٢

Page 2: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org ژماره 151 22012/03/27

كوردستان هەرێمی حكومەتی بازرگانی و پیشەسازی وەزیری لەگەڵ تایبەت دیدارێكیدا لە چەلەبی« عەبدولخالق »سینان كوردستان هەرێمی لە كارگە 4044« رایگەیاند پرس رۆژنامەی هەیە و زیاتر لە 25000 هەزار كرێكاریش لەم كارگانە كار دەكەن«. هەروەها ئاشكراشی كرد كە 29 كارگەی حكومی هەیە كە زۆربەیان كارگانەش ئەم تایبەت. كەرتی دراوەتە یان كاركەوتوون لە یان زیاترە خەرجیەكانیان و حكومەت بەسەر بارگرانی بونەتە

لەداهاتیان.لە تەوەرێكی تردا باسی بازاڕی ئازاد دەكات و ئاماژە بەوەدەكات هەبێت، رۆڵی ناتوانێت حكومەت ئازاد بازاڕی سیستەمی لە كە

لەگەڵ ئەوەشدا هەوڵدەدەین چاودێری كااڵ سەرەكیەكان بكەین.

پرس: دوو ساڵی كاركردنت لە وەزارەتی پیشەسازی و بازرگانی چۆن هەڵدەسەنگێنی، ئەو كارە گرنگە چین لە ماوەی كاركردنتدا

ئەنجامت داوە؟سینان: ئێمە وەك وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی كۆمەڵێك دەستكەوتی باشمان بە دەست هێنا، بە جێ بە جێ كردنی كۆمەڵێك سلێمانی، سایلۆی پڕۆژەی كردنی جێ بە )جێ لەوانە پرۆژە، نوێی سایلۆی پرۆژەی كردنی بەجێ لەسەر جێ بوون ب��ەردەوام

الوازی لەبەر یاسایی كێشەی چەندین بوونی سەرەڕای هەولێر(، ئەو گرێبەستەی واژوو كرابوو لە نێوان كۆمپانیا و وەزارەت، جگە لەوە وەزارەتمان نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێمی كوردستانی كرد لە كۆبونەوەكانی عێراق و توركیا تایبەت بە دروست كردنی دەروازە سنورییە نوێیەكان لەگەڵ دروست كردنی پردێكی نوێ لە كۆمەڵگای ناوچەیەكی پیشەسازی و ئیبراهیم خەلیل. وەزارەتمان هەوڵی دا

بازرگانی ئازاد لە زاخۆ دروست بكات.

بۆچی چۆنە؟ كوردستان لەهەرێمی پیشەسازی بواری پرس: هەرێمی لە ن��ەدراوە؟ بەپیشەسازی ئەوتۆ گرنگیەتی ئێستا تا

كوردستان چەند كارگە هەیە؟ پیشەسازی( گەشەپێدانی گشتی )ب. ئاماری بەپێی سینان: رۆڵێكی كارگانە ئەو هەیە، كارگە )4044( كوردستان لەهەرێمی هەرێمی لە ئابووری ب��واری لەبووژاندنەوەی هەیە بەرچاویان كوردستان، بەپێی ئاماری بەرێوەبەرایەتی ناوبراو زیاتر لە )25000( كرێكار لەم كارگانە كاردەكەن، بەاڵم الوازی ئەزموونی پیشەسازی بۆیە بوارە، ئەم دواكەوتنی بۆ هۆكارێكە كوردستان لەهەرێمی پێوستە خاوەن سەرمایەكان هانبدرێن و ئاسانكاریان بۆ بكرێت تا سەرمایەی خۆیان بخەنەگەر، بەمەش بواری پیشەسازی لەهەرێمی

كوردستان گەشە دەكات.

پرس: ئەوەی لە كوردستان دەبینرێ الوازی بواری پیشەسازییە، چەند ن��ەداوە هەوڵی پیشەسازی و بازرگانی وەزارەت��ی بۆچی كارگەیەكی پیشەسازی دروست بكات ؟ بۆ ئەوەی هەر هیچ نەبێت

لەچەند كەل و پەلێك پشت بەخۆمان ببەستین؟سینان: سیاسەتی حكومەتی هەرێمی كوردستان بریتیە لەهاندان بۆ پێشخستنی بواری پیشەسازی كەرتی تایبەت، ئەزموونی پێشوو كەڵكی حكومی كارگەی كردنی دروست كەوا دەردەخ��ات ئەوە كە هەیە كارگەی حكومیمان نزیكەی )29( ئێستا نیە، ئابووری زۆربەیان یان لەكار كەوتوون یان دراوەتە كەرتی تایبەت، شایانی وەزارەتی و وەزارەتمان بۆ بارگرانی بوونەتە كارگانە ئەم باسە دارایی و ئابووری حكومەتی هەرێمی كوردستان، چونكە ژمارەیەكی زۆر كرێكار لەسەر میالكی ئەم كارگانەن كە خەرجیەكانیان زیاترە كارگەیەكی چەند باشە پێمان ئێمە ئەوەشدا لەگەڵ لەداهاتیان، حكومی هەبێت لە بوارە ستراتیژیەكان و ئێمە وەك وەزارەت كاری

بۆ دەكەین.

پتەو بۆ پێوستە تری ساڵی چەند كوردستان پێتوایە پرس: دراوسێی واڵتانی وەك كە جۆریك بە پیشەسازی بواری كردنی

لێ بێت؟وواڵتانی لەئەزموونی سوود بدەین هەوڵ ئێمە ئەگەر سینان: پیشەسازی ب��واری لە جیهان پێشكەوتووی واڵتانی و دراوس��ێ تا دەكات گەشە كەم ماوەیەكی بە هەرێمەكەمان ئەوا وەرگرین، ئاستیكی باش. ئێمە وەك وەزارەت هەوڵ دەدەین بۆ ئەم مەبەستە، لەم چوارچێوەیە وەزارەتمان بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی دارایی قەرزی پیشەسازی دا بەو كەسانەی كە دەیانەوێ كارگە دابمەزرێنن، تاوەكو بڕی )500( ملیۆن دیناری عێراقی، جگە لەمەش وەزارەتمان گەورە پیشەسازی ناوچەی چوار كردنی دروست پرۆژەی چوار كوردستان، هەرێمی پارێزگاكانی لە دادەمەزرێنێ پێشكەوتوو و بودجەی ساڵی )2012( پەسندكردنی چاوەڕێی مەبەستە ئەم بۆ بەنیازە وەزارەتمان لەمەش جگە كوردستان، پەرلەمانی لە ین چەندین پرۆژە یاسا ئامادە بكات كە تایبەتن بە پێشخستنی بواری ناوچەی )یاسای نموونە بۆ كوردستان هەرێمی لە پیشەسازی

پیشەسازییەكان( و )یاسای پاراستنی كااڵ خۆماڵیەكان(.

پرس: سااڵنە چەند پێشانگایەكی بازرگانی لە كوردستان بەتایبەت پێشەنگایانە چ ئەو كردنەوەی دەكرێتەوە، پایتەخت هەولێری لە

كاریگەیەكی بازرگانیان لەسەر كوردستان هەبووە؟

بواری لە بەتایبەتی پێشانگا، كردنەوەی بێگومان سینان: لەهەرێمی ئابووری ب��واری گەشەسەندنی هۆی بۆتە بازرگانی بیانیەكان، كۆمپانیا لەگەڵ بكەن پەیدا ئاشنایەتی تا كوردستان هەروەها ناسینی بەرهەمەكانیان و هەڵسەنگاندنی لەرووی كوالێتی و نرخ، جگە لەوەی كە كردنەوەی پێشانگای نێودەوڵەتی دەبێتە هۆی بەهێز بوونی پەیوەندی ئابووری و بازرگانی لەنێوان هەرێمی كوردستان و واڵتانی جیهان، جگە لەمەش دەرفەتێك دەرەخسێنێ بۆ بینینی نوێترین تەكنەلۆجیای وەبەرهێنانی پیشەسازی لە گشت

بوارەكان.

شوێنێكی بۆتە كوردستان هەرێمی دەزان��ن ه��ەروەك پ��رس: بازرگانی و گەشت و گوزاری، پێتانوایە ئەمەش نەبۆتە هۆكاریك بۆ بەرزبوونەوەی نرخی كااڵكان، یاخود ئەم ئارامیەی كوردستان چ

كارێگەرییەكی هەبووە بەسەر الیەنی بازرگانی؟ هۆی بۆتە هەیە كوردستان هەرێمی لە ئارامیەی ئەم سینان: بازرگانی و گەشت و ببێتە مەڵبەندێكی ئەوەی كە هەرێمەكەمان بازرگانی بواری پێشكەوتنی من بەرای لەعێراق. گرنگ گوزاری نابێتە هۆی بەرز بوونی نرخی كااڵكان، بە پێچەوانەوە دەبێتە هۆی دابەزینی نرخ، چونكە بەرز بوونەوەی نرخی كااڵكان پەیوەندی هەیە لەگەڵ كێشەی ئابووری نیودەوڵەتی كە كاریگەری لەسەر سەرجەم

وواڵتانی جیهان دروست كردووە.

پرس: بۆچی وەزارەتی بازرگانی هەوڵ نادات خۆی كەل و پەل بەنرخێكی بەتایبەت خواردەمەنیەكان كوردستان هەرێمی بهێنێتە هەرزانتر بە خەڵكی بفرۆشێتەوە، بۆ ئەوەی كەل و پەلەكان لەالیەن

بازرگانەكانەوە قۆرخ نەكرێت؟سینان: عێراق و هەرێمی كوردستان بەرەو سیاسەتی بازرگانی كەم لە بریتییە ئازاد ب��ازاری فەلسەفەی دەنێت، هەنگاو ئازاد كردنەوەی رۆڵی دەوڵەت لەبواری دەست وەردان لە بارودۆخی بازار.

هۆكاری دەكەن، پەلەكان و كەل نرخی چاودێری ئێوە پرس: بەرزبونەوەی نرخەكان بۆ نەبوونی چاودێرییەكی بەهێز دەگەڕێتەوە

یاخود بەناو بازاری ئازادەوە هەر كەسێ بۆ خۆی نرخ دادەنێت؟سینان: شایانی باسە لەناو هەیكەلی )ب. گشتی بازركانی( سەر بە وەزارەتمان )بەرێوەبەرایەتی چاودێری هەیە(، كە چاودێری بازار دەكات لەرووی نرخ و كوالیتی كااڵكان، بۆ ئەوەی بەرێوەبەرایەتی ناوبراو بتوانێ بە ئەركی خۆی هەڵستێ پێوستی بە كادیری شارەزا چاالكی بەگەڕخستنی بۆ ئێمەش هەیە، تایبەتمەند ڕاهاتووی و ئەم بەرێوەبەرایەتیە هەڵساوین بە ئامادەكردنی پرۆژە یاسایەك بە گۆڕینی )ب. چاودێری بازرگانی( بۆ )ب. گشتی چاودێری بازرگانی ( و دابین كردنی كۆمەڵێك كادیری شارەزاو لێهاتوو بۆ كاركردن لەو

بەرێوەبەرایەتیە و بەگەڕخستنی.

رێكخستنەوەی هەوڵی لە كوردستان هەرێمی پرس: حكومەتی بازاڕدایە بۆ پاراستنی مافی كڕیار، بەاڵم كەی دەست پێدەكات؟

)یاسای فیدرال عێراقی حكومەتی زان��راوە ه��ەروەك سینان: داواك��اری لەسەر بوو، كرد بەكاربەری(پەسند مافی پاراستنی بە هەڵسا كوردستان پەرلەمانی كوردستان هەرێمی حكومەتی داخستن و پەسندكردنی پرۆژە یاسای پاراستنی مافی بەكاربەر بۆ پەیرەوكردنی لە هەرێمی كوردستان، پێویستبوو لەسەر ئەنجومەنی پاراستنی )ئەنجومەنی یاسایە، ئەم تەنفیزكردنی دوای وەزیران مافی بەكاربەر( لە سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران ئەنجومەنێكی پەیوەندیدارەكان، وەزارەت��ە نوێنەرانی بەشداری بە پێكهێنابا نووسراوی بەچەندین وەزارەت��م��ان ئاگاداركردنەوەی س��ەرەرای فەرمی، بەاڵم تاوەكو ئێستا سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیران، ئەم ئەنجومەنەی پێك نەهێناوە، كە پێكهێنانی ئەم ئەنجومەنە دەبێتە

هۆیەك بۆ پاراستنی مافی ركابەر لە هەرێمی كوردستان.

29 كارگەی حكومیمان هەیە خەرجیەكانیان زیاترە لە داهاتەكانیان

دیمانە: پرس

وەزیری پیشەسازی و بازرگانی بۆ پرس:

لەسیستەمی بازاری ئازاد حكومەت ناتوانێ نرخ بۆكااڵكان

دیاری بكات

ئەم ئارامیەی هەیە بۆتە هۆی ئەوەی كە هەرێمەكەمان ببێتە مەڵبەندێكی بازرگانی و

گەشتوگوزاری

Page 3: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org2012/03/27 151 3ژماره

سەرۆكی بارزانی مەسعود ن��ەورۆزەوە نەتەوەیی جەژنی بۆنەی بە ئاراستەی هاواڵتیانی هەرێمی كوردستان پەیامێكی هەرێمی كوردستان پەیامەدا لەو بارزانی كە دابوون بڕوایە لەو چاودێران ئەگەرچی كرد، بدات، سەربەخۆی جاڕی رابگەینێت هاواڵتیانی بە گەورەكە موژدە ڕەخنەی كرد ئاشكرا بەغدا بە بەرامبەر نیگەرانیەكانی بارزانی بەاڵم و جومگە هەموو قۆرخی كە گرت بەغدا كەسی چەند دەسەاڵتی لە دەسەاڵتەكانیان كردووە، داوی پەیامەكەش كاردانەوەیەكی زۆری بەدوادا هات، ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان پێیوایە تا ئێستا ئەوەی بڕوای بە عێراقی نوێ و داخوازییەكانی گەلی كورد هەبێت

شیعەكانن بەتایبەتی هاوپەیمانی نیشتیمانی دەوڵەتی یاسا.

چیرۆكی كێشەكانی هەرێم و بەغدا بە چەقبەستوویی بەغدا و هەرێم نێوان ماوەی 8 ساڵە كێشەكانی لە دەستور نەكراوە، ئەگەرچی و هەڵپەسێردراویی ماوەتەوە چارەسەر و رێكەوتنەكانی نێوان الیەنەكان چارەسەری یاسایی بۆ داندراوە، بەاڵم كێشەكە لە جێبەجێ كردنیدایە بە تێپەڕبوونی كاتیش كێشەكان زیاتر كەڵەكە دەبوون، لەسەردەمی كابینەی عەالوی دا ئەولەویەتی كێشەكانی بەغدا و هەرێم ناوچە دابڕاوەكان بووە دواتر لە كابینەی جەعفەریدا كە زۆر دژی خواستەكانی كورد بوو بەو هۆیەوە ئایندەی سیاسی خۆی لەسەر دەستوری لە بوو مافەكانی چەسپاندنی خەریكی كورد لەوكاتەدا دانا كێشەكانی سەر هاتە پێشمەرگەش و بودجە مەسەلەی و هەمیشەیی تر، لەهەردوو خولی كابینەی مالكی دا كێشەكان زیاتر كەڵەكە دەبوون بەتایبەت دوای مۆر كردنی گرێبەستە نەوتیەكانی هەرێم و كێشەی ئااڵ و بردنی سوپای عێراق بۆ خانەقین و جەوالو و كێشەی لیستی حەدبا و دروست كردنی ئەنجومەنەكانی ئیسناد، دوایین كێشەی نێوان بەغدا و هەرێم كەیسەكەی تاریق هاشمی بوو هەموو ئەو كێشانە لە ئێستادا كەڵەكە بوونە كورد بێ ئومێدبووە لە كۆتای هاتنی ئەم كێشانە، چونكە بەرەو هەرێمەوە لە و حكومی حزبی شاندی جار چەندین ماوەدا لەو بەغدا چووە بێ ئەوەی بگەنە ئەنجامێكی كۆتایی لەگەڵ ئەوەشدا چەندین رێكەوتننامە مۆر كراوە چەندین لێژنە و كۆمیتەی تایبەت پێكهاتووە بێ

ئەوەی هیچی لێ سەوز بێت.دكتۆر عێراقی پارلەمانتاری و ك��ورد ناسراوی سیاسەتمەداری هەرێم سەرۆكی پەیامەكەی و كێشانە ئەو لەبارەی عوسمان مەحمود وتی »كێشەی زۆر كۆبۆتەوە چارەسەر نەكراوە دیارە سەرۆكی هەرێم بە ئیعتیبار شتی زیاتری زانیوە لەو بارەوە ئیتر لەو كاتە دەریبڕیوە زۆر شت

لە عێراق ڕوودەدات گونجاو نییە ئیتر وەزعی عێراق ئاوایە«

كەیسەكەی هاشمیكوردەواری ئەخالقی چونكە ناكەین، تەسلیمی شێوەیەك »بەهیچ ئەمە بكاتەوە«. تەسلیمی كورد الی بێتە یەكێك نادات ئەمە رێگای هاشمی تاریق هاشمیەوە، تاریق لەبارەی هەرێمە سەرۆكی وتەیەكی هەرێمی لە ئەمساڵەوە لەسەرەتای عێراق كۆماری س��ەرۆك جێگری ئالۆزتر هەرێمی و بەغدا نێوانی هۆیەوە بەو دراوە داڵدە كوردستان كرد سەركردایەتی كورد و خودی بارزانی ئامادەنییە رادەستی بەغدای راكێشاوە كورد الی بۆ سونی عەرەبی سۆزی هۆیەوە بەو بكاتەوە، لەبەرامبەردا عەرەبی شیعەی نیگەران كردووە زۆرجار دەوترێت سیاسەت لە بەدەر كورد نەیارانی جاریش گەلێك سۆز، و ئەخالق لە بەدەرە دەستی كردووە كورد لەگەڵ سیاسییان مامەڵەی سۆزەوە و ئەخالق ژێر بكەوێتە كورد سەركردایەتی دەبێت چۆن كردووە، پێ دەستیان رەتی لەمبارەوە سیاسەتمەدارەكە و سۆزەوە نەریت و داب كاریگەری دەكاتەوە كە سیاسەت ئەخالقی تێدانەبێت هەروەك خۆی دەلێ »ئەگەر ئەخالقی دەبێت سیاسەت هیچ یانی تێدانەبوو ئەخالقی سیاسەت تێدابێت مرۆڤایەتی تێدابێت ئەگەر ئەمانەی تێدا نەبێت سیاسەت هەموو

فێڵە ئەمە راست نییە«الی خۆیەوە دكتۆرە ئەشواق جاف پارلەمانتاری عێراقی لە هاوپەیمانی كوردستانی وتی »ئێمە وەكو كورد داوەتی تاریق هاشمیمان نەكردووە بۆ هەرێمی كوردستان، بەڵكو خۆی هاتوە بۆ كۆبونەوە لەگەڵ سەرۆك مەوزعە، ئەو لەسەر هەبووە زانیارییمان ئێمە دەڵێن ئەوان كۆمار، بۆ تاوانبارە ئەو كە دەزان��ن ئ��ەوان ئەگەر پێشەوە دێتە پرسیارێك هێشتیان لە فڕۆكەخانەی بەغدا بڕوات هەموو كەس دەزانێت ئەخالقی

كورد وایە هەر كە میوانێكی دێت دەری ناكات«.ئارێز عەبدوڵاڵ، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان

نەریتی و داب بە پەیوەندی هاشمی كەیسەكەی ڕەتدەكاتەوە ئەوە یاسایی، مەسەلەیەكی رایدەگەینێت بەڵكو هەبێت كوردەوارییەوە سیاسیە جیهەتێك لە ڕوانگەی یاساییەوە داوای دەكەنەوە جیهەتێكی تر

لە ڕوانگەی سیاسیەوە بابەتەكە گەورە دەكات. ئاشكرا پرس بۆ ئەوە كوردستانی هاوپەیمانی پارلەمانتارەی ئەو عێراق لەشارەكانی هەبووە دادگایی گواستنەوەی حالەتی كە دەكات هاشمی كەیسەكەی دوای لە هەروەها هاشمی كەیسەكەی لەپێش

حالەتێكی تر هەبووە لە پارێزگای ئەنبار گواستیانەوە بۆ بەغدا.هاوكات ئەو پارلەمانتارە ئەندامی لێژنەی مافی مرۆڤە لە پارلەمانی عێراق ئەو لەبارەی دوایین وردەكاری مردنی پاسەوانەكەی تاریق هاشمی بە پاسەوانە ئەو نازانین مرۆڤ مافی لێژنەی وەكو ئێستا »تا وتی ئەشكەنجە مردووە یان مردنێكی ئاسایی، دیارنییە هیومان رایچ داوای پاسەوانە ئەو ئیسپاتبوو ئەگەر حالەتێك لە ك��ردووە لێكۆلینەوەی لەسەر دەبێت زۆری كاریگەریەكی كاتە ئەو م��ردووە ئەشكەنجە بە

كەیسەكە«.

بارزانی بە بەستنی كۆنگرەی نەتەوەیی لە هەولێر وەاڵمی كۆنگرەی لوتكەی عەرەبی لە بەغدا دەداتەوە

تورك ئەحمەد داوەتنامەی وەاڵمی لە كوردستان هەرێمی سەرۆكی هاوسەرۆكی دەتەپە لە باكوری كوردستان بۆ بەشداری كردن لە ئاهەنگی نەورۆز لە ئامەد داوای لێبوردن دەكات كە ناتوانێت ئامادەی ئەو ئاهەنگە نەتەوەیی كورد لە بەستنی كۆنگرەی نامەیەدا باس لەو بارزانی بێت. عەرەبی لوتكەی دوای نەتەوەیی كۆنگرەی بەستنی لەم ساڵدا دەكات نەتەوەی ئەگەر كە عێراق سیاسیەكانی الیەنە بۆ وەاڵمێكە بەغدا لە عەرەب بەشێك بێت لە ئومەی عەرەبی ئەوا كوردیش بەشێكی دانەبڕاوی نەتەوەی كوردە لەمبارەوە مەحمود عوسمان دەلێ »تاڵەبانی سەرۆكی عەرەبیە لوتكەی كۆبونەوەكانی داینەمۆی زێباری هۆشیار لوتكەیە نەتەوەیی كۆنگرەی كە كردووە باسی دەمێكە كورد تێدایە، كوردی دەبەستێت پێش ئەوەی لوتكەی عەرەبی هەبێت هیچ پەیوەندییەكی بە لوتكەی عەرەبیەوە نییە كوردیش وەكو نەتەوەیەك حەقی هەیە خەباتی

نەتەوەیی خۆی بكات هاوكاری لەنێوان پارچەكاندا هەبێت«.الی خۆیەوە ئەشواق جاف وتی »لە راگەیاندنی عەرەبی و ئەندامانی لیستی هاوپەیمانی نیشتیمانی كە دەڵێ جەنابی سەرۆك بۆ ئەو شتانەی وتوە، چونكە نەیتوانیوە لوتكەی عەرەبی بباتە هەولێر، ئەمە زۆر زۆر لەگەڵ دیپلۆماسیمان ئێمە وەك هەرێمی كوردستان پەیوەندی هەڵەیە

واڵتانی عەرەبی و نێودەوڵەتی هەیە«

ملمالنێیەكان لە راگەیاندنەكانەوە ئیدارە دەكرێندوای پەیامەكەی سەرۆكی هەرێم كاردانەوەی زۆری لەناوەندە سیاسیە

و میدیاكانەوە لێكەوتەوە لە ئێستادا شەڕی راگەیاندنی نێوان هاوپەیمانی كوردستانی و دەوڵەتی یاسای مالكی بەردەوامی هەیە تا ئێستا نوری مالكی بێ دەنگی هەڵبژاردووە بەرامبەر بە پەیامەكەی سەرۆكی هەرێمی توندوتیژی كە »كاتێك وتی عوسمان مەحمود لەمبارەوە كوردستان، دەبێت ئەمە هەر دەبێت ئەمان قسە دەكەن وەاڵمیان دەدەینەوە، بەاڵم بە نەتیجە هەر دەبێت گفتوگۆ بكرێت، سەرۆكی هەرێم هەر داوای ئەمەی

كردووە«.بەكارێكی راگەیاندنە شەرە ئەو یەكێتی سەركردایەتی ئەندامەكەی خراپی دادەنێت جەخت لەسەر بڕوابوونی شیعەكان دەكاتەوە بە مافەكانی كورد هەروەك خۆی دەڵێ »تا ئێستا ئەوەی بڕوای بە عێراقی نوێ هەیە جگە لە خەڵكی كوردستان الیەنە شیعەكانن لەگەڵ داخوازییەكانی گەلی تر الیەنەكانی و یاسا دەوڵەتی ئەوەی هاوپەیمانی بەتایبەتی كوردن كورد داخوازییەكانی لەگەڵ عێراقیە لیستی پێیوایە ناوبراو شیعە«. تەرا و تاك عێراقیە لیستی »الیەنەكانی دەڵێ خۆی ه��ەروەك نییە بڕوایان نە بە دیموكراتیە نە بە مادەی 140ە بۆیە شەڕی راگەیاندن لە بۆ سەر هەرێم لە دوا رۆژدا كاریگەری زۆری دەبێت ئەو الیەنە نێوان ئامانجەكانی گەلی كوردستان لە بەرژەوەندی ئێمە و ئەوان نییە، لەگەڵ

الیەنە شیعەكان زۆر شتی هاوبەشمان هەبووە«.الی خۆیەوە ئەشواق جاف ئەمەشی وت »بە تەوەقعی ئەوان كورد پشتگیری بارزانییە حزبەكەی لەگەڵ كە بەشەی ئەو بەس نین یەك لە جەنابی سەرۆك دەكات، بەاڵم وەكو نوێنەرانی كورد لەبەغدا پێیان مەسەلەی بۆ حەمرین دیو لە ئێمە چونكە هەڵەن، زۆر زۆر دەلێین نەتەوەیی یەكین، چونكە ئەوان بەرامبەر بە كوردستان هەموویان دەبن بە یەك، ئێمە بەرامبەر بە بەغدا هەموو دەبین بە یەك لەو دیو حەمرین جەنابی سەرۆك وتەكەی لە پشتگیری دەكەین كوردستان لە بەرگری

دەكەین«.

بارزانی هەرەشەی راگەیاندنی دەوڵەت دەكاتلە كۆتایی پەیامەكەیدا بارزانی رایگەیاند كە ئەگەر بێتوو ئەو داوایانە كورد جێبەجێ نەكرێن ئەوا دەگەرێتەوە بۆ ڕای هاواڵتیانی، مەبەستی ئەوە پێیوایە كورد سیاسەتمەدارەكەی كوردییە دەوڵەتی راگەیاندنی هەرەشە نەبووە هەروەك خۆی دەڵێ »هیچ هەرەشەیەكی تێدا نییە دەڵێ من لە عێراقدا كێشەكانم چارەسەر نەبوو لەگەڵ الیەنەكان نەگەیشتینە

ئەنجامێك پرسی میللەتی خۆم دەكەم بزانم چی بكەم چی نەكەم«.پارلەمانتارەكەی هاوپەیمانی جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە ئەگەر ئەوان بەردەوام بن لە دواخستنی چارەسەری كێشەكان وەزارەتی نەوتی عێراق بەردەوام بوو لە هەرەشە كردن لە هەرێم سەركردایەتی كورد و نوێنەرانی كورد لە بەغدا هەڵوێستێكی تریان دەبێت، بەاڵم ئەو هەڵوێستە

چی دەبێت لە كاتی خۆی باس دەكرێت.

ئەو پەیامەی بەغدای هەژاند

ئا: پرس

Page 4: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org ژماره 151 42012/03/27

ئەندام س��ێ ماڵی س��ەر چ��وب��وون��ە دزان���ەی *ئ��ەو پەرلەمانەكە، پێشتر دەفتەرێک دوالریان لە کۆمپانیایەک دزیبوو، لەسەر حیسابی ئەو پارەیەی كە دزیویانە كۆمەكی

مزگەوت و رێكخراوی فریاگوزاریان كردووە.)خوا لە خێریان كەم نەكات(

پێشەشكاری مندااڵن بەرنامەكانی لە یەكێك *لە بەرنامە پرسیاری كرد »ئەو ئەندامانەی مرۆڤ كە جووتن چی و چین؟« منداڵێك گوتی »گوێ و چاو و دەست و

قاچ«.)كێ دەزانی كامەی تریش.....(

*رۆژی نەورۆز هەر كەناڵەو سروودێكی كردبووە تایتڵی ئەو یادە لەو رۆژەدا، هیچان لەو رووەوە هاوبەشییەكیان

نەبوو.لەوەشی ت��ەف��رەق��ەن، بن ی��ەك پێویستە )ل���ەوەی

پێویستە...(*لە كۆمپانیایەك نوسراوە بۆ فرۆشتنی پێداویستییەکانی

ئاراسش)گان(ی ئافرەتان و سەرتاشینی پیاوان.)ئەوەی تەعلیق بێ نایەوێ(

كوردستان پارچەی هەرچوار الوانی كۆنفرانسی *لە الوانیان یەكێتی pkk رێكخراوەكانی الوانی نوێنەرانی تاوانبار دەكرد كە بە ئیعاز ئیش دەكەن، سكرتێری الوان بەردەوام ئەوێ هەڤااڵنی كەچی داخستبوو، تەلەفۆنی

لەگەڵ قەندیل لەسەر خەت بوون.)تا دز خاوەن ماڵی گرت(

بێ رووتووش

سەركردایەتی ئەنجوومەنی ئەندامی ئامێدی شیرین لەگەڵ كراوەدا دیدارێكی لە كوردستان، دیموكراتی پارتی لە كە دەكات بارزانی سەرۆك پەیامەكەی باسی »پرس« ئاڕاستەی خەڵكی كوردستانی كرد، دەڵێت شەوی نەورۆزدا »پەیامەكەی سەرۆك ئەوەی گەیاند كە ئەو نەورۆزە نەبێت نەورۆزێكی تر گۆڕانكارییەكی گەورە روودەدات و گەلی كورد دەستكەوتێكی گرنگ بە دەست دێنێت«. ئەوەشی راگەیاند لقەكان دەست پێدەكات و كە لە مانگی چواردا كۆنفرانسی دوا بەدوای ئەوەش ئەنجومەنی ڕاوێژكاری دادەمەزرێندرێت.

و ئادار یانزەی بۆنەكانی یادكردنەوەی كاتی لە پرس: نەورۆزدا سەرۆكی هەرێم وتارێكی پێشكەشكرد و مژدەی دا بە الوان و گوتی: خۆتان بۆ گۆڕانكاری گەورە ئامادە بكەن، بەرای بەگشتی وتارەكانی سەرۆك گەشبینی پێوە دیاربوو،

تۆ ئەم گۆڕانكارییە گەورانە چی دەبن؟شیرین: مانای ئەوەیە گۆڕانكاری گەورە روودەدات، هەروەها دەبێت الوی كوردیش خۆی ئامادە بكات بۆ شتی گەورەتر، ئێمە وەك خەڵكی كوردستان شەوی نەورۆز كاتژمێر هەشتی بڕیاری چۆن كە بوین س��ەرۆك پەیامی چاوەڕێی ئێوارە دەوڵەتی كوردی دەدات، ئەگەر بڕیاریش نەدا ئەوە لە فیكری بەاڵم هەستیارە، بارودۆخەكەمان چەندە هەر بوو، ئێمەدا نەبێت نەورۆزە ئەو كە گەیاند ئەوەی سەرۆك پەیامەكەی نەورۆزێكی تر گۆڕانكارییەكی گەورە روودەدات و گەلی كورد

دەستكەوتێكی تری گرنگ بە دەست دێنێت.

لێدوانێكیدا، بارزانی سەرۆك ن��ەورۆزدا شەوی لە پرس: مالیكیش وەاڵمی دایەوە، ئایا لەو لێدوانانە جۆرە گرژییەك لە

نێوان كورد و عەرەبدا دروست ناكات؟خەاڵتی هەموو ئەو بەخۆڕایی بارزانی سەرۆك شیرین: ئاشتیەی وەرنەگرتووە، لە شەرقوڵ ئەوسەت هیچ سەرۆكێك وەك سەرۆكی هەرێم ئاشتی خوازانە نەبووە، كە ئەمرۆ ئەو

رێكخراوە جیهانیانە خەاڵتی ئاشتی پێدەبەخشن، بۆیە دەبێت فەخری پێوە بكەین. تائێستاش نەمانبیستووە هیچ رێكخراوێك خەاڵتی ئاشتی بە نوری مالیكی بدات، ئەوە خۆی پەیامێكە و

درێژەی پێنادەم و بە كورتی وەاڵمی پرسیارەكەتە.

پرس: پێتوایە تاكەی ئەو گرژیانە بەردەوام دەبێت؟140 جێبەجێ ماددەی و كاتەی دەستور ئەو تا شیرین: دەكرێت ئەو گرژی و ئاڵۆزیانە بەردەوام دەبن، بەاڵم ئەوان

تائێستا باوەڕییان پێی نیە و ئیعترافیشی پێناكەن.

پرس: دوای ئەو گرژی و ئاڵۆزییانەی لە بادینان روویاندا، لە ئێستادا پارتی پەیوەندی لەگەڵ یەكگرتودا چۆنە؟

شیرین: وتەكەم با نەبێتە بەرگری كردن لە حزبەكەم، بەاڵم ئەوەندە دەڵێم لە كوردستان هیچ حزبێك هێندەی پارتی بە سەركردایەتی كە ئارامیەی و سەبر ئەو نەبووە، تەعامول پارتی ئێستاشدا لە نەیبووە، حزبێك هیچ هەیبووە پارتی پەیوەندی لەگەڵ سەرجەم حزبەكان زۆر باشە و پەیوەندی

لەگەڵ یەكگرتوش ئاساییە هەروەك حزبەكانی تر.

پرس: هۆكاری بەشداری نەكردنی ئۆپۆزیسیۆن لە كابینەی حەوتدا بۆچی دەگەڕێنیتەوە؟

هەوڵی دەبێت ئۆپۆزیسیۆن دونیادا هەموو لە شیرین: بەاڵم بكات، خۆی نەتەوەی خزمەتی زیاتر كە ئەوەبدات پێم باشە هۆكارەكان بۆ جەماوەری كوردستان جێبهێڵین لە

هەڵبژاردنی داهاتوو.

پرس: ئەنجامی راگەیاندنی پرۆژە چاكسازییەكەی سەرۆكی نەیتوانیوە كە دەردەخات شەشەم كابینەی الوازی هەرێم، پێتوایە بچێتەوە، تردا كێشەی چەندین و گەندەڵی گژ بە نێچیرڤان بارزانی بتوانێت ئەو بەرنامە و بڕیاڕانەی سەرۆكی

هەرێم لە بارەی چاكسازییەوە جێبەجێبكات؟شیرین: گەندەڵی تەنها بە دكتۆر بەرهەم و كاك نێچیرڤان هاوكاربن، الیەك هەموو دەبێت بەڵكو نابێت، چارەسەر باش چاكسازییەكی كە لەوەی بەرپرسیارین هەمووشمان بین حەوت كابینەی هاوكاری الیەك هەموو دەبێت بكرێت، هەرێم سەرۆكی جەنابی ڕاسپاردەكانی و بڕیار ئەوەی بۆ

جێبەجێبكرێت.

مانگە چوار و ساڵێك نزیكەی دەزانین ه��ەروەك پرس: لقەكانی كۆنفرانسی تائێستاش بەستووە، كۆنگرەی پارتی نەبەستووە، ئایا كەی كۆنفرانسی لقەكان دەبەسترێت، هەست

ناكەی زۆر لەماوەی خۆی الیداوە؟ شیرین: هۆكاری دواكەوتنی، هاتنە پێشەوەی رووداوەكان رووداو چەندین ڕابروودا ماوەی لە دەزانین هەروەك بووە، تەواو خەریكە ئامادەكارییەكان ئێستادا لە بەاڵم روویاندا، دەست لقەكان كۆنفرانسی نزیكدا ماوەیەكی لە دەبێت،

پێدەكات.بەرژەوەندی لە بیری زیاتر پارتی سەیربكەین ئەگەر كە وایكردووە ئەوەش هەر حزب، نەوەك كردۆتەوە خەڵك

ڕاسپاردەكانی كۆنگرە دوابكەوێت.

دامەزراندنی كۆنگرە بڕیارەكانی لە تر یەكێكی پرس: ئەنجومەنە ئ��ەو تائێستا ب��وو، راوێ��ژك��اری ئەنجومەنی

گەندەڵی بە دكتۆر بەرهەم و كاك نێچیرڤان چارەسەر نابێت

دانەمەزراوە، ئایا ئەمە پێشلی ڕاسپاردەكانی كۆنگرە نیە؟رووداوەك���ان پێدا ئ��ام��اژەم پێشتر ه���ەروەك شیرین: بڕیارەكانی جێبەجێكردنی بەسەر هەبووە كاریگەرییان كۆنگرەوە، بۆ نمونە نزیكەی چەند مانگێكە چاوەڕێی ئەوەین كە كابینەی حەوتەم بێتە دەست نیشانكردن، بێگومان ئەوانە بەستنی دوای لە بڕیاریشە وا هەبووە، كاریگەرییان هەموو

كۆنفرانسی لقەكان ئەو لێژنەیەش دابمەزرێندرێت.

پرس: نەبوونی ئافرەت لە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یان بەرپرسی لق بۆچی دەگەڕێنیتەوە؟

شیرین: دەتوانی ئەم پرسیارە لە خودی ئەندامانی مەكتەبی سیاسی بكەیت.

دیمانە: توانا شێخانی

““لە مانگی چواردا كۆنفرانسی لقەكان دەبەسترێت، دوا بە دوای ئەوەش ئەنجومەنی راوێژكاری دادەمەزرێت

هیچ حزبێك هێندەی پارتی بە تەعامول نەبووە

شیرین ئامێدی ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارتی:

Page 5: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org2012/03/27 151 5ژماره

بۆ ماوەی سێ رۆژ لە هەولێری پایتەختی هەرێمی كوردستان، بەبەشداری الوانی هەر چوار پارچەی كوردستان و الوانی كوردی كازاحستان، دووەمین كۆنفرانسی نەتەوەیی الوانی كوردستان لە ژێر ناوی »لەپێناو یەكگوووتاریی نەتەوەیی الوانی كوردستان« بەرێوەچوو، لە كۆتاییشدا ئەنجامنامەیەكی 22 خاڵی راگەیاندرا. بەشداربووان و ئامادەسازانی كۆنفرانسەكە ئاماژە بەسەركەوتوویی كۆنفرانسەكە دەكەن و ئەوەش دەخەنەروو كە تێگەیشتنی هاوبەش لە نێوانیاندا هەبووە و یەكهەڵوێست و كۆكبوونە لەسەر پرسە نەتەوییەكان. راشیدەگەیەنن كە ئەمجۆرە كۆنفرانسانە هەنگاوێكی پۆزەتیڤە بۆ سەركەوتنی كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان و زێتر بەدەستهێنانی مافە دەكەنە روونیشی كوردستان. دەوڵەتی دروستبوونی و كورد رەواكانی ئەمە پەیامێكە بۆ جیهان و دوژمنانی كورد، كە كورد یەك نەتەوەیە و

سنوورەكانی دەستكردن.لە ئەنجامنامە 22 خاڵەكەدا، ئاماژە بە یەك هەڵوێستی و یەكریزی نەتەوەی كورد كراوە، هەروەها پشتگیری لە شۆڕشی كوردانی رۆژئاوا و بە مەدەنیانە چارەسەری پرسی كورد دەكەن لە هەر چوارپارچەی كوردستان و ئیدانەی كوشتن و گرتن و زیندانی كردنی كوردانی رۆژهەاڵت و رۆژئاوا و باكوری كوردستان لەالیەن دەوڵەتە داگیركەرەكانەوە. لە ئەنجامنامەكەشدا ئااڵی داواشكراوە ك��راوە. الوان فیدراسیۆنی كردنی دروس��ت لە باس كۆنفرانس لێبگیرێت. رێزی نەتەوەیی كوزرد رەمزێكی كوردستان وەك بڕیاریداوە ئەگەر بارودۆخ لەبار بێت كۆنفرانسی سێیەمی الوان لە رۆژئاوی كوردستان ببەسترێت. ئەوەش خراوەتەروو كە سەرجەم خاڵەكان وەك بڕیارە كەوا دەكرێ، كوردستان نەتەویی كۆنگرەی ئاراستەی پێشنیار

ئەمساڵ لەنێوان هەرچوار پارچەی كوردستان ببەسترێت.كۆنفرانسەكە، ئەندامی كوردستان، رۆژئاوی لە مەال بەشیر دڵشاد بۆ ك��رد وەس��ف پۆزەنتیڤ و گرنگ ب��ە كۆنفرانسانەی ئەمجۆرە لێكنزیكبوونەوە و تێگەیشتنی هاوبەشی زێتری الوانی هەر چوار پارچەی بیرورای ئازادانە ئەندامان كۆنفراسەدا »لەم وتی وەكخۆی كوردستان. خۆیان خستەروو و تاوتوێی چەندین پرسی گرنگی نەتەوەیی كرا، لەوانە رەوشی رۆژئاوای كوردستان«. وتیشی »تێگەیشتنێك باش لە نێوان الوانی هەر چوارپارچەی كوردستان هەبوو، ئەمەش پەیامێكە باشە بۆ دوژمنانی

كورد، كە كورد یەك نەتەوەیە و یەكهەڵوێستە لەمەڕ پرسە نەتەوەییەكانی، ئەگەرچی دابەشكراوە«. ناوبراو خاڵەكانی ناو ئەنجامنامەكەی بە گرنگ وەسف كرد و داوای كرد هەموویان بكەونە واری جێبەجێكردنەوە. هیواشی خواست لەئێستاوە زەمینەسازی بكرێ بۆ بەستنی سێیەمین كۆنفرانس لە

رۆژئاوای كوردستان.سمكۆ رەشید لەباشووری كوردستان، ئەندامی لیژنەی بااڵی كۆنفرانس، لە چاو بووە رێكخراوتر و باشتر ئەمساڵ كۆنفرانسی كە روونیكردەوە كۆنفرانسی یەكەم كە لە شاری ئامەدی باكووری كوردستان بەسترابوو. وەك ئاشكرای كرد »پارساڵ الوانی كوردی رۆژهەاڵتی كوردستان بەشدار كاریگەریان رۆڵی و بەشداربوون ئەمجارە خۆشبەختانە بەس نەبوون، الوانی رێكخراوەكانی سەرجەم كە كردەوە روونیشی سمكۆ هەبوو«. باشووری كوردستان بە حزبی و نا حزبییەوە بەشدار بوونە و بانگهێشتی كۆنفرانسەكە كرابوون. نابراو رەتیشی كردەوە كە دەسەاڵتدارانی هەرێم یان حزبەكان هەژموون و كاریگەریان بەسەر كۆنفرانسەكەوە هەبووبێ، وەك هەندێك ناوەندی میدیایی بە كۆنفرانسی حزبی ناوزەدیان كردبوو. ئەو لەمبارەوە وتی »راستە هەندێك لە رێكخراوەكان سەر بە حزبن، بەاڵم ئێمە نوێنەری الوانی كوردستان بووینە نەك حزبەكان، لە كۆنفرانسەكەدا چاوگرتنی لەبەر بەبێ ك��راوە، نیشتمانی و نەتەویی پرسی تاوتوێی ئینتیمای حزبایەتی تاكەكان«. ئەندامی لیژنەكە ئەوەی ئاشكرا كرد كە ئێستا خەریكی پێكهاتەی فیدراسیۆنەكەن و تەنیا ئەندامانی رۆژهەاڵتی گرنگ بە فیدراسیۆنەكەی ئەو بكرێت. نیشان دەست ماوە كوردستان وەسف كرد بۆ كاری پێكەوەیی و یەكهەڵوێستی الوانی هەر چوار پارچەی

كوردستان.ئارام ئیبراهیم خان، لە رۆهەاڵتی كوردستان، ئەندامی كۆنفرانسەكە، وای لێكدایەوە كە لەرووی زانستی كۆمەاڵیەتییەوە ئەمجۆرە كۆنفرانس و گردبونەوانە، دەچنە خانەی گروپی كۆمەاڵیەتییەوە كە دواجار پەیامێك، روئیایەك دەدەنە كۆمەڵگە و جیهان. وەك ئەو وتی »پەیامی ئێمە یەك كوردستان پارچەی چوار هەر الوانی یەكهەڵوێستی و كورد نەتەوەیی بوو«. ئارام ئەوەشی پۆزەتیڤانە وەسف كرد كە هەندێك بۆنە و رەمزی نەتەوەیی كۆدەنگیان لەسەر بووە و كۆنفرانس دەنگی لەسەر داون، وەك بەجینۆساید ناساندنی كیمیابارانی هەڵەبجە و پرۆسەی ئەنفال و ئااڵی

كوردستان و رۆژی 2ی رێبەندان كە رۆژی دامەزراندنی كۆماری كوردستانە لە مەهاباد بە رۆژێكی نەتەوەیی كورد دابنرێت.

سمكۆ رەشید، ئەوەشی خستەروو سەرجەم خاڵەكان وەك پێنشیار بڕیاردان و كردن پەسەند بۆ كوردستان نەتەوەیی كۆنگرەی دەدرێتە

لەسەریان.ئەمجۆرە بەستنی خانیش ئ��ارام سیاسی رەوش��ی سازانی وێ��رای و بەستن بۆ دەزانێ بەگرنگ كۆمەاڵیەتی سازانی لەرووی كۆنفراسانە زووتر هەرچی خواست هیواشی نەتەوەیی. كۆنگرەی سەرخستنی كۆنگرەكە ببەسترێت و سوود لە هەڵ و مەرج و گۆڕانكارییەكانی ناوچەكە وەربگرن و نەخشەرێگەیەك بۆ پۆنییەتی چارەسەری پرسی كورد گەاڵڵە

بكرێت.و یەكریزی بە پێویستی زێتر كورد ئێستا پێیوایە مەال، دڵشاد یەكگوتاریی نەتەوەیی هەیە، بۆ بەدەستهێنانی مافەكانی و چارەسەری دۆزەكەی. ناوبراو بڕوای وابوو كە گۆڕانكارییەكانی ناوچەكە بە قازانجی كوردە و پێویستە الوانی كورد و سەركردایەتی سیاسی كورد خۆیانی بۆ

ئامادە بكەن.لە كۆتاییدا سیروان گەردی، چاالكوانی كۆمەڵی مەدەنی پێیوایە جگە لەیەكتر بۆ هەبوو هەنوكەییشی گرنگێكی باشبوو زۆر كارێكی لەوەی تیگەیشتنی الیەنە سیاسەكانی پارچەكانی تری كوردستان بۆ بەستنی

كۆنگرەی نەتەوەیی كورد كە بەنیازە ئەمساڵ ببەسترێت.ئەو رەخنە لە مێكانیزمی بەڕێوەچوونی كۆنفراسەكە دەگرێت و دەڵێت دانانی وەك برەخسابا باشتر میكانیزمێكی كۆنفراسە ئەو بۆ »دەكرا تەئكید كرد بۆی كارمان كۆنفراسە لەو ئێمە ئەوەی چونكە بەرنامە، كردنەوە بوو لەسەر دروست بونی دەوڵەتی كوردی، بۆیە دەكرا لەسەر بنەماكانی دەوڵەتبوون لەسەر بابەتێك بوون چەند بنەماكانی دەوڵەت لە الیەن پسپۆرانەوە ئامادە بكرابا. بۆیە بە هیوام لە كۆنفراسی سێیەم

ئامادەكاری باشتری بۆبكرێت«.حیزبەكانی تایبەتی بە گرت كوردستانییەكان حزبە لە رەخنەشی رۆژهەاڵت و باكور كە بۆشاییەكی زۆر لەنێواندا هەیە، بەتایبەتی لەسەر

بەفەرمی ناساندنی ئااڵی كوردستان وەك ئااڵی نەتەوەیی كورد.

ئا: پرس

كۆنفرانسی الوانی كوردپەیامێك بۆ جیهان و فاكتەرێك بۆ سەركەوتنی كۆنگرەی نەتەوەیی

Page 6: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org ژماره 151 62012/03/27

لەم دیمانەدا نووسەر سەدار عەزیز باس لە ئیسالمی و كاریگەرەكانی بەهاری عەرەبی و دەستوری عەلمانی و ئیسالمی دەكات.

پرس: هاتنە پێشەوەی الیەنە ئیسالمیەكان لەو واڵتانەی بەهاری عەرەبی گرتییەوە، ئایا كاریگەری لەسەر الیەنە ئیسالمیەكانی هەریمی كوردستان

دەبێت؟سەردار عەزیز: به دڵنیاییه وه، هه میشه پارته ئیسالمیه كان له په یوه ندیدا بوون له رێگای جیاوازه وه به وواڵتانی عه ره بی، چ وه ك سه رچاوه ی ئایده لۆژی چ وه ک سه رچاوه ی داهات. ئامانجی پارته ئیسالمییه کوردییه كان هه مان ئامانجی پارته ئیسالمییه عه ره بییه کانه، که دووباره به ئیسالمکردنه وه ی کۆمه ڵگای کوردییە، که به پێی ئایده لۆژیای ئیسالمی سیاسی کۆمه ڵگایه كی نا ئیسالمییه، به تایبه ت ئه گه ر دیدی ئایده لۆژیستێکی وه ك سه ید قوتب زۆر کوردییه کاندا ئیسالمییه پارته ناو له دڵنییاییه وه به که وه ربگرین کاریگه ره. بۆیه هاتنی ئیسالمی سیاسی بۆ ده سه اڵت باوه ڕ و گووڕ ئه داته پارته ئیسالمییه کورده کان. ئه وه ی له سوریا ده گوزه رێت بۆ کوردستان پاش له ده س��ه اڵت بۆ سوریا له ئیخوان هاتنی کاریگه ره. و ترسناک هه رێم حکومه تی بۆیه کوردستان. بۆ باش هۆکارێکی نابێته ئه سه د، ده بێت پێگه ی کورد قایمکات له سوریا بۆئه وه ی رێگرێک له به رده م ئه و شه پۆله دا دروستکات، به اڵم ملمالنێی په که که و حکومه تی هه رێم له ناو کوردی سوریا مژده ی باشما ناداتێ. ئه و هه ڵوێسته جیاوازه ی که یه کگرتوو ده ینوێنێ له ژێر کاریگه ری هاتنی ئیسالمی سیاسیدایه. پارتی زۆر به هه ڵه و هه ڵچوونه وه مامه ڵه ی له گه ڵ ئه م هێزه دا کردووه، به جۆرێک هه تا بێت

زیاتر و زیاتر دروستی ئه كات. دیاره هه ڵه کان زۆر و درێژخایه ن و قووڵن.پرس: ئیستای ئیسالمی سیاسی لە كوردستان چۆن دەبینی؟

له قسه دیارده یه كی کوردستان له ئیسالمی سیاسی عەزیز: سەردار سه ر نه كراوه. دیاره ئێمه له به رئه وه ی زانکۆ و ئه نستیتۆی لێکۆڵینه وه مان کورده کان سیاسییه الیه نه و ئه کته ر زۆری زۆربه ی کوردستان له نییه نازانرێت چۆن گه شه ئه که ن، چۆن دیدیان ده گۆڕن، چۆن رووبه رووی واقیع ده بنه وه. نه بوونی زانکۆ له کوردستان قه یرانێکی گه وره یه بۆ حکومکردن. دیاره له م دواییانه دا زانکۆ وه ک قارچک له هه موو شوێنێک هه ڵئه قڵۆپێ، به اڵم هیچ بایه خ و سودێکییان نیه. له به ر نه بوونی لێکۆڵینه وه ی زانستی له سه ر ئه م حیزبانه، به ئاسانی ناتوانرێت بریار بدرێت له سه ر چۆنێتییان، به اڵم ئیسالمی سیاسی کوردی به شێکه له و شه پۆلی گه ڕانه وه ی ئیسالم بۆ

سیاسه ت، که چه ند سه ره تایه كی هه یه له ناوچه که دا.سه ر ه تای بۆ ده گه ڕێته وه سیاسی ئیسالمی گشتی به کوردستان له راپه رین، دیاره ئه و ساته وه خته حیزبی په راوێزی و که م جه ماوه ر بوون، بڕی له کوردستان، حکومکردنی له پارتی و یه كێتی شکستی به اڵم دروستکردنی حکومه ت و به رێوه بردنی کاروباری خه ڵکی، به شه ڕ و کوشتار و دووبه ره کی و گه نده ڵی و وواڵتفرۆشی و بێتوانایی ئیدارییه وه، بووه هۆی ئه وه که هه تا بێت الیه نگرانی پارته ئیسالمییه کان له زیاد بووندا بێت. ئێستا ده بینین که هه ڵبژاردن دوای هه ڵبژاردن ژماره یان له هه ڵکشاندایه و ژماره ی پارتی و یه کێتی و حیزبه به ناو عه لمانیه کان له داکشاندایه. به جۆرێک هه ندێک حیزب ته نها بۆ مووچه خواردن و به فیرۆدانی سامانی گه ل هه ن. ئیسالمییه کان زیر ه کانه دێن نه خشه ی سیاسی کوردستان دابه ش ئه که ن بۆ عه لمانی و ئیسالمی، عه لمانی ئه وانه ن که یان له ده سه اڵتدا توشی

قه یران بوون یان له دونیادا هیچ ئه رزشێکیان نه ماوه. پرس: رۆژنامەنووسێك دەڵێ »دەسەاڵتی عەلمانی فاشستی، ئیسالمی

سیاسی توندڕەو بەرهەم دەهێنێ » رای جەنابتان چییە؟سەردار عەزیز: قسه كردن له سه ر قسه زای وه ها بێمانایه، من که نازانم وه های بۆچی هه یه، دونیابینییه کی چ کێیه، ووتووه ئه مه ی که ئه وه ی ووتووه، که ی ووتوویه تی، به ئاسانی ناتوانرێت کۆمێنتی له سه ر بدرێت. به تایبه ت له کوردستان ژماره ی رۆژنامه نووس له ژماره ی هه موو شتێک زیاتره، به بێ ئه وه ی رۆژنامه یه كی باش هه بێت، به اڵم به هه رحاڵ ئه گه ر یه كترن؟ ره نگدانه وه ی دوانه ئه م ئایا که ین، سه یری تێکستێک وه ک بێت و نییه عه لمانی له کوردستان حیزبێک راسته؟ بۆ کوردستان ئایا حیزبێک نییه عه لمانی نه بێت. له راستیا ئیسالمییه کان له عه لمانییه کان

بۆ به کاردێنن ئیسالم ئیسالمییه کان عه لمانین. زیاتر گە ییشتن به ده سه اڵت، وه ک مێژوو پێمان ده ڵێت هه رگیز به رژه وه ندی بۆ خزمه تی به ڵکو نییه، ئایین بۆ خزمه تی دونیاییه. به م پێیه ئیسالم هیچ نییه الی ئیسالمییه كان جگه له ئامرازێک به گەیی شتنه ده سه اڵت. کردنی ئایین به ئامرازی ده ستکه وتی دونیایی ئه وپه ڕی عه لمانییه ته. به اڵم خه ڵکی کوردستان له که نییه پرۆسه یه ک عه لمانییه ت الیه نه سیاسیه کان لێی تێگه شتبن. پرۆسه یه کی ئاڵۆزه، که ره گ و شێواز و پراکتیز و مێژووی تایبه تی خۆی هه یه. له کوردستان عه لمانی فاشتی بوونی نییه، ئه وه له واڵتێکی له به اڵم بوونی هه یه، تورکیایه، که هێزێکی وه ها وه ك به رامبه ردا ئیسالمێکی فاشتی به رهه م هێناوه، به مانای ئه وه ی ئیسالمێکی نه ته وه یی، که خۆی به پاک و بێگه رد و بااڵ ده زانێت به بێ ئه وه ی هیچ نوێیه ک یان جودایه کی پێبێت، به تایبه ت ئه گه ر ئه ردۆغان و عه بدواڵ گوڵ وه رگرین

و له ئارمی پارته که یان که گڵۆپێکه.پرس: ئەمینداری گشتی یەكگرتووی ئیسالمی بریاریدا بۆ كۆنگرەی ئایندەی حزبەكەی خۆی كاندید نەكاتەوە، رای

جەنابتان لەو بارەوە چییە؟سەردار عەزیز: له ستونه که م له ئاوێنه دا باسی ئه مه م کردووه، ئه گەر له ئێمه ئه وا هه تیوانه، رووداوێکی نه ک نه رێتێک، بێته ئه مه بێتوو قۆناخەی ده ره به گایه تییه وه هه نگاو ده نێین به ره و قۆناخی مۆدێرنه. ئه گه ر ده سه اڵتدار، له هه ر پله و پێگه و مه قامێکا بێت به ده نگ و بۆماوه یه كی دیاریکراو له الیه ن خه ڵكه وه به پێی یاسا و رێسایه کی دیاریکراو هه ڵبژێرێت

ئه وا مانای وایه خه ڵك له دایک ده بێت.ئه م رۆژانه من خه رێکی نوسینی چاپته ری کتێبێکم به زمانی ئینگلیزی ده رباره ی نه مانی کوردستان، یان له دایک نه بوونی کوردستان وه ک واڵتێک له مێژوودا، به شی هه ره زۆری ده گه ڕێته وه بۆ ئه وه ی که ئێمه نه مانتوانیوه وه ک خه ڵکێک سه رده مییانه شێوازی سیاسه تمان نوێ که ینه وه. کورد وه کو خه ڵکێک هه تا ئێستا له سیاسه تی کوردیا ته نها بۆ کوشت و کوشتار و ئازارچه شتن بوونی هه یه، نه ک بۆ ماف و خزمه ت و سه روه ری. مرۆڤی کورد وه ك بوونه وه رێکی سیاسی گه رچی 500 ساڵ دواکه وتووە، به اڵم کاتییه تی

له دایک بێت.پرس: لە ئێستادا زۆر باس لە رەشنووسی دەستوری هەرێمی كوردستان دەكرێ، ئایا دەستورەكە پشت بە بنەماكانی ئاینی ئیسالم ببەستێ یاخود

دەستورێكی عەلمانی بێت؟یان عه لمانی ته واو دونیادا له نییه ده ستورێک هیچ عەزیز: سەردار ته واو ئایینی بێت. نه عه لمانی ده توانێت به ته نها ده ستورێک دارێژێ و

نه ئیسالمی.ده ستور بۆخۆی به هایه كی عه لمانییه. ده ستورێکی ئیسالمی یانی هێنانی ئیسالم بۆ ناو چوارچێوه یه کی عه لمانی. عه لمانیترین ده ستور له ناوچه که دا ده ستوری تورکییه. ده ستوری تورکی پڕیه تی له به ها عوسمانییە کان به زمانێکی رۆژئاواییانه. گه ر ئایین شێوازێک بوو بۆ بااڵده ستی عوسمانییه کان ئه وا له سه رده می ئه تاتورکدا ئایین ده بێته ئامرازێک بۆ خزمه تی ده وڵه ت ده توانین ئایین. به کاربردنی یانی عه لمانییه ته ئه م تورک. نه ته وه ی و به ئاییندا، گه ڵ له ده وڵ��ه ت بوونی بێالیه ن به هه بێت عه لمانییه تمان ئازادی ئایینه کان، به هێنانی ئایین بۆ ناو چوارچێوه ی حوکم له شێوازێکی دیموکراسییانه دا. ئه فسانه یه باس له عه لمانییه ت بکه ی وه ک دوور له ئایین له کۆمه ڵگایه کدا که هه تا بێت ئایین تیایدا زیاتر و زیاتر گه شه ئه کات. ئه گه ر له روانگه یه كی تره وه قسه بکه ین. هه رگیز ده وڵه ت به بێ ئایین ناژی. هه میشه ده سه اڵت ئایندار بووه. لێره دا ئایین به مانا ئیپستمۆلۆژیه که ی. بۆ نموونه جارێکی تر تورکیا، که واز له ئایینی ئیسالمی دێنێت عه لمانییه تی فه ره نسی ده کاته ئایین. ده ستور ده بێت ئه و چوارچێوه یه بێت که پانتاییه ك بخولقێنێ که مرۆڤی کورد وه ك خۆی تیایدا ئاماده بێت، ئیتر گرنگ نییه چ باوه رێکی هه یه. مۆدێرنه بۆخۆی هیچ نییه جگه له جۆرێک له ئایین، که له زۆر رووه وه له ئایین زۆر دۆگماتره. به تایبه ت به بڕوابوون به عه قڵ.

پرس: ترسی دەسەاڵتی كوردی لە ئیسالمی سیاسی لە چی دایە، بۆ دەڵێن ئیسالمی سیاسی خزمەت بە پرسی نەتەوەیی ناكات؟

سەردار عەزیز: ده سه اڵتی کوردی دژ به هه موو گروپ و الیه نێکه، چونکه هه موو پارتێکی کوردی ئایینییانه بڕوای وایه که ده بێ ته نیا خۆی هه بێت و ئە وانی تر هه موو رێگرن. دژایه تیکردنی ئیسالمی له سه ر هه ر بنه مایه ک ته نها به هانه یه. مێژووی کورد مێژووی دژایه تیکردنی یه کتره، به اڵم هه رگیز له پێناوی نه ته وه دا نه بووه، یان له پێناوی گشتدا نه بووه، به ڵکو هه میشه له پێناوی بڕه و پێدانی ده سه اڵتی کەسی یه که مدا بووه. هیچ حیزبێک یان الیه نێکی کوردی نییه خاوه نی هیچ به هایه کی نه ته وه یی یان نیشتمانی بێت. ئه گه ر که مترین به های نه ته وه یی بوونی هه بوایه ئێستا له کوردستانی باشور خه ڵكی زۆرینەی که ده بوو، بوونی دیموکرات سه رانسه ری حکومه تێکی کوردی له ده ووری خۆی کۆئه کرده وه. ئه مرۆ ئه وه ی هه یه ده زگایه که که

دڵی زۆرینه ی خه لكی کوردستانی لێ ره نجاوه. پرس: بۆچی حزبە ئیسالمیەكانیش هاوشێوەی حزبەكانی تر تووشی

ئینشیقاقات و باڵبااڵنێ دەبنەوە؟سەردار عەزیز: گرێیه کی گه وره له هه ناوی حیزبی کوردیا هه یه، ئه ویش گرێی که سی یه که مه. ئه م ده رده ستالینیه یانی ئه و که سه ی که که سی یه که مه هه تا ئە مرێت کورسی به رنادات و هه وڵئه دات پاش خۆی که سانی خۆی دابنێت، بۆیه ئه گه ر هه ر که سێکی تر نیازی به سه رکرده بوونی هه بێت یان حیزبێک بۆخۆی بڕوات ناچاربێت ده بێت ئه وا حیزبێکا هه ر ناو له الیه نێک دروست بکات. ئه م ده ردی کەسی یه که مه هه میشه له بونیادی ناوخۆی حیزبدا باڵ و ملمالنێی باڵ دروستده کات بۆئه وه ی خۆی بمێنێته وه، ببێته راگڕی هاوسه نگی هێز. کە واته دوو هۆکاری گشتی هه یه، بێهیوابوون له گه ییشتن به جێگای بڕیار له الیه ن ئه ندامانه وه و هه وڵی که سی یه ک بۆ پێکهێنانی باڵ بۆ راگرتنی هاوسه نگی. ئیسالمیه کان له مه به ده ر نین.

پرس: لەبارەی دۆخی ئێستای رۆژنامەگەری كوردییەوە چی دەڵێی؟سەردار عەزیز: رۆژنامه ی کوردی به گشتی له ئاست و سنورێکی ته سکدا له هه واڵ ده وترێت پێی ئه وه ی جۆرێک به ده خولێته ته وه، بیرئه کاته وه بۆخۆی ئه مه چاالکیه کانیان. که سه کان، هه واڵی له بریتییه کوردستان یانی نه بوونی ده زگا، نه بوونی سیسته م. نه بوونی توانا بۆ خوێندنه وه یه كی فراوانتر بۆ پێگه و رۆڵی کورد له ناوچه که دا. به جۆرێک رۆژنامه ی کوردی جگه له کۆمه ڵێک زانیاری فزولی هیچت ده رباره ی یه كێک له هه ره ئاڵۆزترین

کێشه کانی ئه مرۆی مرۆڤایه تیت پێناڵێت که کێشه ی کورده.

ئیسالمییه کان له عه لمانییه کان زیاتر عه لمانین. ئیسالمییه کان

ئیسالم به کاردێنن بۆ گەیشتن به ده سه اڵت

دیمانە: پرس

ئامانجی پارته ئیسالمییه کوردییه كان هه مان ئامانجی پارته ئیسالمییه

عه ره بییه کانه

سەردار عەزیز، نووسەر:

Page 7: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org2012/03/27 151 7ژماره

لە مادەی 15ی یاسای بنەڕەتی ئێران ئاماژە بە خوێندن بە چەندین و مادە ئەو ئێستا تا بەاڵم کراوە، نەتەوەکان زمانی بە ه��ەروا بن سوودمەند کورد بۆ دەتوانن کە تریش م��ادەی

هەڵسپێراوی ماونەتەوە

پرس: زۆرجاران دەوترێت حكومڕانی سەردەمی سەید محەمەد ئێران حكومڕانی سیستمی لە بوو نوێ قۆناغێكی خاتەمی، لەرووی ماف و ئازادی و دیموكراسییەوە، دەشوترێت كوردستانی رۆژهەاڵت سوودمەند بووە لەو سیستمە. دەمەوێ بپرسم: ئێستا لە كورد مرۆییەكانی و نەتەوەیی مافە و سیاسی بارودۆخی حكومڕانی سیستمی چوارچێوەی لە رۆژه��ەاڵت كوردستانی

كۆماری ئیسالمی چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟خالید تەوەكەلی: ئەوەی کە دەوترێت حکومڕانی رێفۆڕمخوازان دروستی و راستی شتێکی بە کوردستان، بۆ بووە سوودمەند ئەبێ وەزعی کورد چۆنە، ئێستا بزانین ئەوەی بۆ ئەزانم. جا ئاوڕێک لەو سەردەمە بدەینەوە. لەوانەیە گرنگترین و دیارترین کارێک کە لەو حکومەتەدا کرا ئەوە بوو کە لە دەوڵەتی خاتەمیدا هەوڵێکی زۆر درا بۆ سڕینەوەی بۆچوونی ئەمنیەتی و میلیتاری لە سەر کوردستان. من ئەوە بە هەنگاوێکی گرنگ و بنەڕەتی ئەزانم. پێکهاتنی فراکسیۆنی نوێنەرانی کورد لە پاڕڵمانی شەشەم و هەروەها بەرپابوونی سەدان کۆڕ و کۆبوونەوەی خوێندکاری و .. لەو سەردەمەدا نیشانەی خوێندنەوەی نوێی حکومەت بوو لە سەر مەسەلەی کورد. بەاڵم ئێستا تا رادەیەکی زۆر وا نەماوە و

دیسان کورد وەکو نەیار و مەترسی سەیری ئەکرێت.

تاچەند یاساییەوە و لەرووی پەروەردە و دەستووری پرس: تاچەند تر بەواتایەكی كراوە، رەچاو كورد مافەنەتەوییەكانی

ئازادی چاپەمەنی بۆ كوردان دەستبەر كراوە؟خالید تەوەكەلی: لەو بوارەدا هیچ کارێک نەکراوە. ئەگەرچی بە خوێندن بە ئاماژە ئێران بنەڕەتی یاسای 15ی مادەی لە چەندین و مادە ئەو ئێستا تا بەاڵم کراوە، نەتەوەکان زمانی بە ه��ەروا بن سوودمەند کورد بۆ دەتوانن کە تریش م��ادەی هەڵسپێراوی ماونەتەوە. لە بواری چاپەمەنی بە زمانی کوردی، بەرژەوەندیەکانی بە دژ و سیاسی کتێبەکە ناوەرۆکی ئەگەر

حکومەت نەبێ، ئیجازەی چاپ و باڵوکردنەوەی پی ئەدرێت. بە کوردی و بە کورتی کتێبەکان ئەبێ بۆ پەزەکان زەرەریان نەبێ.

كۆمەڵی چاالكوانانی و رۆشنبیران لە رەخنەیە ئەو پرس: مەدەنی كوردانی رۆژهەاڵت دەگیرێت، كە نەیانتوانیوە بەرە یان لە رێكخراوێكی یەكگرتووی كوردی پێكبهێنن و رۆڵیان هەبێت وەك مەدەنی و پەرلەمانی گروپی و كوردی رۆشنبیری بزاڤی ئەوەی لە باكوور هەیە، بەتایبەت لەمەسەلەی پرۆسەی سیاسی خۆجێیەكان. ئەنجومەنە و پەرلەمان لە ك��ردن بەشداری و

هەڵسەنگاندن و رای ئێوە لەمبارەوە چییە؟بەشێکی نیە. قەبووڵ زۆر رەخنەیەم ئەو تەوەكەلی: خالید بەرچاو لە رۆشنبیرانی کوردی رۆژهەاڵت، هەر زەمانێک هەلیان بۆ رەخسا بێ، ئەوە دەستیان داوەتە چاالکی مەدەنی. بۆ نموونە لە دەورانی دەسەاڵتی رێفۆڕمخوازەکان و لە پاڕڵمانی شەشەمدا، فراکسیۆنی کورد دەورێکی بەرچاو و دیاری هەبوو لە سیاسەتی ناو پاڕڵمان و هەڵوێستی حکومەت سەبارەت بە کەمایەتییەکانی

ئێران.بانە، سەقز، سنە، وەکو کوردستان شارەکانی لە هەروەها لە کە پێکهاتبوو مەدەنی رێکخراوەی دەیان بە .. و مەهاباد شەقام و کۆاڵنەکانی ئەو شارانە چاالکانە کاریان دەکرد بۆ کەم

کردنەوەی ئێش و ئازارەکانی خەڵک. جیا لە مانە چەندین گۆڤاری سەربەخۆ و بە دەیان گۆڤاری گشتیان ئەمانە دەکرد. تاووتوێ کوردیان کێشەی خوێندکاری دوای بەاڵم سیاسی. پرۆسەی لە بەشداریکردنن نیشاندەری ئەوەی کە دەسەاڵتی رێفۆڕمخوازەکان کۆتایی پێهات، نەک تەنیا چاالکی و کار مەجالی ئێران تەواوی لە بەڵکو کوردستان لە

سیاسی زۆر نەما.

پرس: »راپەڕین، یان بزوتنەوەی سەوز« لە تاران، رووداوێكی مێژوویی بوو، كەچی كوردستانی رۆژهەاڵت بەتایبەتی روناكبیران

پشتیوان و بەشێك نەبوون لەو شۆڕشە، بۆچی؟پڕۆسەیەک وەکو بزوتنەوەی سەوز ئەگەر تەوەكەلی: خالید تماشا کەین کە لە ساڵێک بەر لە هەڵبژاردنی سەرەککۆمارییەوە روناکبیرانی کورد لە ئەبینین بەشێکی زۆر دەستی پێکردووە، لەو پرۆسەیەدا دەورێکی دیاریان هەبوو. بەرنامەکانی کەڕووبی و مووسەوی تەئکیدی زۆریان لە سەر حەلی کێشەی کورد و لە

بەرچاوگرتنی مافی سیاسی و فەرهەنگی کەمایەتییەکان ئەکرد. ئەمەیش دەگەڕێتەوە بۆ حوزووری روناکبیرانی کورد لە ستادی هەڵبژاردن و تەبلیغاتی ئەو دوو کەسایەتییە سیاسییە. هەروەها بۆ بەاڵم هێنا. بەرچاوی دەنگێکی کوردستان لە مووسەوی چی خەڵک نەهاتنە سەر شەقامەکان؟ بەشێکی ئەگەڕێتەوە بۆ هەڵوێستی حیزبە سیاسییەکان و سیاسەتی گشتی بزووتنەوەی توندوتیژی بەرەو بزاڤە ئەم لەوەی ئەپارێزێ خۆی کە سەوز

بچێ.

»شۆڕشی پێموایە كە عەرەبی، بەهاری شۆڕشی پ��رس: ئەم دەكرێ تاچەند راستترە، و جوانتر رۆژه��ەاڵت« بەهاری و بكشێننەوە ك��ورد س��وودی بە ناوچەكە گۆڕانكارییانەی پارچەكانی تری كوردستان بە رۆژهەاڵتیشەوە، بەشێك بن لەو

شۆڕشە و گۆڕانكاریانە؟دیموکڕاسی شۆڕشە ئەو ئاکامی ئەگەر تەوەكەلی: خالید بێ، وا دیارە هەروایشە، ئەوە بە دڵنیاییەوە ئەتوانم بڵێم تەواو بە سورییە ئۆپۆزیسیۆنی ئەوە ئەبێ. تەواو کورد سوودی بە ئاشکرایی باس لە ئۆتۆنۆمی کورد ئەکات. لە بەشەکانیتریش، حکومەتەکان ناچارن بنەماکانی دیموکڕاسی رەچاو بکەن و مافی

تاکی کورد بپارێزن.

بەستنی لە باس گەرمی بە دەبێ ساڵ دوو ماوەی پرس: پارتە نێوان لە دەكرێ كوردستان« نەوەتەوەیی »كۆنگرەی چوارپارچەی ه��ەر كەسایەتییەكانی و رێكخراو و سیاسی كوردستان بۆ بڕیاردان لەسەر چارەنووسی كورد و گەاڵڵە كردنی تاچەند تۆ كورد. پرسی چارەسەری چۆنییەتی بۆ پرۆژەیەك ئەم كۆنگرەیە بە گرنگ دەبینی، یاخود پێتوایە دەبێ كارنامە و

ئەجێندای كۆنگرەكە چی بێت و دەرنجامەكانی چۆن بێت؟خالید تەوەكەلی: پێم وانیە لەم ساتەوەختەدا بەستنی وەها گۆنگرەیەک بتوانێ دەسکەوتێکی بەرچاوی ببێ بۆ کورد. کورد لە باری رۆشنبیری و سترۆکتۆرییەوە هێشتا ئامادەی بەستنی وەها گۆنگرەیەک نیە. کەشوهەوای نێونەتەوییش هەروایە. بەر لە هەموو شتێک ئەشێ ئەزموونێکی سەرکەوتووی دیموکڕاتیک لە هەرێمی کوردستان دابمەزرێت، جا ئەمجار لەوانەیە کورد بتوانێ

باس لە چۆنییەتی چارەسەری پرسی خۆی بکات.

رۆژهەاڵتی سیاسەتوانی و كۆمەڵناس تەوەكەلی، خالید لە دایک بووە. لە شاری سەردەشت كوردستان، ساڵی 1967 مامۆستایەتییە. پیشەی و نیشتەجێیە سەقز شاری لە ئێستا دکتۆرای لە کۆمەڵناسی هەیە. بۆ مەجلیسی شەشەم هەڵبژێردرا،

بەاڵم شورای نیگەهبان نەیانهێشت بچێتە پەرلەمان.

حکومەتەکان ناچارن بنەماکانی “دیموکڕاسی رەچاو بکەن و مافی

تاکی کورد بپارێزن

بەرنامەکانی کەڕووبی و “مووسەوی تەئکیدی زۆریان

لەسەر حەلی کێشەی کورد و لە بەرچاوگرتنی مافی سیاسی و فەرهەنگی کەمایەتییەکان ئەکرد

دیمانە: پرس

پێم وانیە لەم ساتەوەختەدا بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان بتوانێ دەسکەوتێکی بەرچاوی ببێ بۆ کورد

دكتۆر خالید تەوەكەلی، كۆمەڵناس و سیاسەتوانی رۆژهەاڵتی كوردستان:

Page 8: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org ژماره 151 82012/03/27

نەتەوەكانەوە بەهەموو كەركوك ئیدارەی 4ساڵە زیاترلە لەهەوڵی ئەمنیەكان لێژنەی و پۆلیس بەرپرسانی بەتایبەت بەمەبەستی ناوخۆ وەزارەت��ی و بەغدا لەگەڵ ب��ەردەوام��دان پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییە ئەمنیەیەی توشی ئیدارەی كەركوك و ناگرێت لێ گوێیان بەغدا بەرپرسان بەوتەی بەاڵم بووە، لەكاتێكدا بكات، چارەسەر ئەمنی مەلەفی نیە مەبەستی پۆلیسیان ڕێژەی زۆرترین كەركوك دەوروبەری پارێزگاكانی

هەیە.سەبارەت بە كەمی هێزەكانی پۆلیس و هەبوونی بۆشایەكی زەبەالح لەنێو ڕێژەو پێگەی هێزەكانی پۆلیس، محەمەد خەلیل ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لەلیستی گردبوونەوەی كۆماری )عەرەبی( بۆ پرس وتی »ئێمە دانی پێدا دەنێین كە لەڕووی هەیە گەورەیان بۆشایی كەركوك پۆلیسی هێزەكانی كێشەی بەتەنگ پێویست وەك بەغدا بۆیە ڕێژەوە، قەبارەو كەمی پۆلیسەوە نەهاتوە و نایات. لەڕابردوودا زۆر داواكاریمان خستوەتەڕوو، بەاڵم وەك پێویست گوێمان لێ نەگیراوە، بۆیە جیاوازیەكی زۆر هەیە لەنێوان پارێزگای كەركوك و پارێزگاكانی تر، ئەوەش نیگەرانی الدروست كردوین. بەغدا تائێستا ژمارەی تەواوی پێ نەداوین، بۆیە %100 هاودەنگم لەگەڵ داواكاریەكانی

پۆلیسی كەركوك«.پۆلیس هێزەكانی كەمی »پرسی خستەروو ئەوەشی بەڵكو بەغدا، و ئێمە لەنێوان نیە كێشە تاكە لەكەركوك كردنی بەجێ جێ لەبواری بەتایبەت بوارەكاندا لەسەرجەم پڕۆژەكان كێشەمان بۆ دروست دەكەن و هاوكارمان نین، كاری داواكاریەكانمان پڕۆژەو هەموو دەكەن، لەگەڵ زۆر ڕۆتینمان ڕێگاكانمان س��ەرج��ەم دەنوسرێت، وەرەق���ە لەسەر ب��ەس بەرجەستە كرد، بەاڵم بێ سود بوو، بۆیە بەو خاڵە گەیشتوین بەغدا گوێ لەئێمە ناگرێت و جیاوازی هەیە لەنێوان پارێزگای

كەركوك بەراورد بەپارێزگاكانی تر«.كردنی دەستەبەر »بۆ ئەوەشیكرد پێشنیاری ناوبراو مافەكانمان پێویستە لێژنەی محەلی پێكبهێنین و فشار بخەینە مافەكانمان دەتوانین ئەوكات الیەنەپەیوەندارەكان، سەر

دەستەبەر بكەین«.ئەمنیەكان ڕوداوە ئایا كە پرسیارەی ئ��ەو ل��ەواڵم��ی ئەندامەكەی هەیە؟ پۆلیسەوە هێزەكانی بەكەمی پەیوەندیان

ئەنجومەنی پارێزگای كەركوكوتی »پێم وانیە هۆكاری بنەڕەتی كەمی هێزەكانی پۆلیس بێت، هەقیش نیە ئەو بیانوە بدەینە دەست هێزەكانی پۆلیس، بەدی پۆلیسدا هێزەكانی لەئەركی كەمتەرخەمی لەڕاستیدا دەكرێت، هۆكارەكەشی ئەوەیە دەزگایەكی هەواڵگری چڕوپڕمان دروست و ورد زانیاری وەدەستخستنی بۆ بكات كار تا نیە بۆ هۆكارێك ببێتە و ڕووداوەك��ان و ئەمنی مەلەفی لەسەر پێشگرتن لەڕووداوەكان. بەتەنیا زیاد كردنی هێزەكانی پۆلیس بەس نیە بۆكۆنتڕۆڵ كردنی بارودۆخی ئەمنی لەشارەكە، بەڵكو پێویستە هاوشان لەگەڵ زیادكردنی هێزەكانی پۆلیس دەزگای هەواڵگری ئەكتیڤتر بكرێت و فراوانتر بكرێت، بەم هەنگاوانە

دەتوانین بۆشایی ئەمنی پڕ بكەینەوە لەشاری كەركوك«.پۆلیسی هێزەكانی بەڕێوەبەری مژارە، بەم سەبارەت هەر قەزا و ناحیەكانی كەركوك، عەمید سەرحەد قادر لە لێدوانێكی كەمن ئێمە هێزەكانی »بەئەندازەیەك وتی پرس بە تایبەت تری پارێزگاكانی بەهەموو ب��ەراورد هەیە هێزمان كەمترین فریاكەوتن فەوجی 10 لە زیاتر پارێزگاكان زۆربەی ئێراق، )تەواری(یان هەیە، بەاڵم ئێمە تەنیا 3 فەوجی )تەواریمان( هەیە، لەنێو ئەوسێ فەوجەش لەكەمترین ژمارەی پۆلیس پێك

هاتوون«. كەمە، ژمارەمان ئ��ەوەی »س��ەرەڕای ك��ردەوە روونیشی

خەڵكانێكی زۆرمان لێ شەهید و كەم ئەندام بووە، یان بەهۆی جێگاكانیان تائێستا بەاڵم ك��راون، فەسڵ كەمتەرخەمیەوە نوێ بەشی نزیك لەئایندەیەكی بڕیاریشە نەكراوەتەوە، پڕ ژمارەی كەمی بەهۆی بەاڵم بكەینەوە، پۆلیس لەهێزەكانی

هێزەكانمان نەمانتوانیوەو ناتوانین بەشی نوێ بكەینەوە«.وەزیر نەبوونی بۆ دانەمەزراندنی هۆكاری قادر سەرحەد لەوەزارەتی ناوخۆ و كەمی بوودجە گەڕاندەوە و وتی »نزیكەی بااڵ بەسەرۆكایەتی فەرماندەی لێژنەیەكی 2ساڵ پێش ئێستا و پارێزگا ئەنجومەنی ئەمنی لێژنەی و پۆلیس هێزەكانی پارێزگار سەردانی بەغدا و وەزارەتی ناوخۆیان كرد بەمەبەستی دامەزراندنی پۆلیس و هاوتاكردنی ژمارەی هێزەكانمان لەگەڵ بوودجەی كەمی لەبەر سەرەتا بەاڵم ئێراق، تری شارەكانی گشتی واڵت و ئێستاش لەبەر نەبوونی وەزیر لەوەزارەتی ناوخۆ داواكاریەكەمان جێ بەجێ نەكراوە، بۆیە ئێمەش چاوەڕوانین

لەنزیكترین كاتدا ڕێژەی پێویستمان بۆ زیاد بكرێت«.ئەگەر بەوەدا هێمای ناحیەكان قەزاو پۆلیس بەڕێوەبەری ژمارەی هێزەكانی پۆلیس زیاد بكرێت كۆنتڕۆڵی ئەمنی لەشاری كەركوك زۆر بەرەو پێشەوە دەچێت و دەتوانین بازگە و خاڵە چەند و بكەین زیاتر گەرۆك هێزی و شار ناو الوەكیەكانی زانیاری بەدواداچوونی بۆ بهێنین پێك تایبەت مەفرەزەیەكی نهینیەكانی چاالكیە و هاواڵتیان ڕفاندنی مەلەفی لەسەر پۆلیس، پاش ئەنجامدانی ئەم هەنگاوانە بارودۆخی ئەمنی زۆر

لەئێستا باشتر دەبێت.ئەحمد عەسكەری، ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لەلیستی برایەتی )كوردی( پێیوایە بۆشایی لەهێزەكانی پۆلیس پۆلیس، هێزەكانی لەنێو نیە كەلێن تەنیا ژمارەوە لەڕووی بەڵكو وەكخۆی دەڵێت »لەڕووی كەلوپەلی پێداویستی پۆلیسی وەك شاری ئێمە تر بەپارێزگاكانی بەراورد نێودەوڵەتیشەوە چەندینجاریش هەیە، كێشەمان و لێكراوە غەدرمان كەركوك بەغدامان سەردانی لێژنەوە پێكهێنانی لەڕێگای و بەنوسراو

كردووە، بەاڵم هەر جارێ بەبیانویەك بەرێمان دەكەن«.كەمی كە ڕەت��ك��ردەوە بیانوانەی ئەو هەموو عەسكەری

بودجەو نەبوونی وەزیر هۆكار بێت بۆ زیاد نەكردنی هێزەكانی بۆ دەبێت »بۆ وتی پرس بۆ ب��ارەوە لەم ناوبراو پۆلیس. زیاد بۆ پۆلیسیان هەبێت بودجە ئێراق تری پارێزگاكانی نەبوونی و بوودجە پرسی كەركوك بۆ شاری بەاڵم بكرێت؟ وەزیر و هەڵەی تەكنیكی بكرێتە بیانوو؟ بەبڕوای من جۆرێك لە پەراوێزخستنی پرسی ئەمنی كەركوك بەدی دەكەم لەالیەن

بەغداەوە«.ئەمنی پرسی چارەسەركردنی بۆ عەسكەری، بەبڕوای و شارەكان ئیدارەی بدرێتە دامەزراندن دەسەاڵتی پێویستە ئیدارە ئازاد بكرێت لەچۆنێتی پێكهێنانی پێكهاتەی پۆلیس و بوودجە بدرێت بە ئیدارە، ئەگینا كێشەكان بەم جۆرە بڕوات

چارەسەر كردنیان ئەستەم دەبێت.ئەم لەمەڕ سیاسی چاودێری جەباری، عیزەدین سەید ب��ەراورد كەركوك ش��اری چەندە »ه��ەر رایگەیاند پرسەوە باشی ئاسایشێكی ئێراق خوارووی و ناوەڕاست بەشارەكانی هەیە، بەاڵم ناوبەناو كاری تیرۆرستی و تەقاندنەوەی ئۆتۆمبێل و ڕەفاندنی هاواڵتیان بوونی هەیەو %100 ژیانی ئێمەی هاواڵتی پارێزراو نیە، بۆیە دەبێت بەرپرسانی ئەمنی شارەكە هەوڵی جدی بدەن و ڕێوشوێنی توند و تۆڵ بگرەنەبەر، ئەمەش تەنیا هاواڵتیانیش پێویستە بەڵكو نیە، ئەمنیەكان الیەنە ئەركی پۆلیس پێگەی ژم��ارەو دەزانین ئێمە بگێڕن. خۆیان ڕۆڵی لەشارەكەماندا كەمەو وەك پێویست نیە، بۆیە ئەگەر بەپێی پالن مامەڵە لەگەڵ واقعی كەركوكدا نەكرێت بارودۆخی ئەمنی

شارەكە خراپتر دەبێت و كاری تیرۆرستی بنەبڕ ناكرێت«.چاودێرەكە ئەوەشی ئاشكرا كرد »بەداخەوە زۆر تیرۆرست چیە هۆكار نازانین هاواڵتی ئێمەی بەاڵم دەستگیركراون، تیرۆرستان كەدادگا ڕایدەگەیەنن بەرپرسەئەمنیەكان خودی ئازاد دەكات. بەدەر لەمانەش گوێ بیستی بەرپرسە ئەمنی و ئیدارەییەكانی كەركوك دەبین باس لەكەمی هێزەكانی پۆلیس شاری لەهەمبەر دەكەن ناوەندی حكومەتی نەدانی بایەخ و ڕەوشی ئاڵۆزبوونی بۆ دیكەیە هۆكارێكی ئەمەش كەركوك،

ئەمنی شارەكە«.

بەغدا هاوكاری هێزەكانی پۆلیسی شاری كەركوك ناكات

كەمیی هێزەكانی پۆلیس لەكەركوك كاریگەری لەسەر ڕەوشی ئەمنی شارەكە هەیە

ئا: ئازاد قایتەوەنی، كەركوك

Page 9: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org2012/03/27 151 9ژماره

گەنجێك، لەژێر قادرمە دەژیت و لە مردووشۆرخانە

دەیشۆن

كە پرسیاری لێ دەكەیت، سەیرت دەكاو هەندێ جار پێدەكەنێ، جار جارەش توڕە دەبێت، وەاڵم ناداتەوە، دوای رۆژئاوابوونیش، قادرمەی ژێر بۆ دێتەوە و دەكا كۆاڵنەكان و ب��ازاڕ لە پشت

مزگەوتەكە.محەمەد ساڵح، دوای ئەوەی دایك و باوكی كۆچی دوای دەكەن، لە حەوانەوە شوێنی نەبوونی و دەروون��ی باری خراپی بەهۆی لە و خۆیان ئەستۆی دەیگرنە هەڵەبجە خەڵكی شارەكەیان،

مزگەوتێكدا چاودێری دەكەن.ئەو گەنجە تەمەنی )26(ساڵە، ئێستا بێ دایك و باوك و خوشك و برایە، شەوان بە تەنها لە ژوورێكی سارد لە ناو مزگەوتی »بیاللی و دەباتەسەر كاتەكانی مەرگەساتییەوە ژیانێكی بە حەبەشی« ڕۆژانیش لە بازاڕ و سەر شەقام و كۆاڵنەكاندا دەسوڕێتەوە، بۆ

ئەوەی خەڵك هاوكاری بكەن.ئەگەرچی باسكردن لە چیرۆكی ژیانی ئەو گەنجە 26 سااڵنە زەحمەتە، چونكە توانای بیركردنەوە و قسەكردنێكی تەواوی نییە. )عەدنان بورهان( وتار خوێنی مزگەوتی بیاللی حەبەشی لە شاری لە داوا بكات، گەنجە ئەو ژیانی لە باس بەرلەوەی هەڵەبجە، بدۆزنەوە، بۆ گونجاوی چارەسەرێكی دەكات، هەرێم حكومەتی

چونكە توانای خۆ بەخێوكردنی نییە.بهێنینە محەمەد ئەوەی »پێش گوتیشی عەدنان، مامۆستا ئێرە، ئەو لە سەر جادەكاندا لەگەڵ باوكیدا بوو، دواتر كە باوكی كۆچی دوایی كرد بە تەنها مایەوە، بۆیە ئەوكاتە ئاسمان لێفە و زەویش ڕاخەری بوو، هەر شەوێ لە شوێنێكدا دەخەوت، ئێمەش بكەین، چاك بۆ شوێنێكی كە بڕیارماندا مزگەوت ئەهلی وەك بە باشمان زانی لە ژێر قادرمەكانی مزگەوت، ژورێكی بچوكی بۆ

دروست بكەین، كە لێرە بژی تا رۆژێكی لێ دەكرێتەوە«. ماڵە ناوەندە، مام بااڵ ئەسمەری، ڕەنگ گەنجێكی محەمەد دراوسێكانی ئەو مزگەوتەی ئەوی تێدایە زۆر بەحەسرەتەوەن كە ئەو لە تەمەنێكی وا گەنج و بەو نەخۆشیەوە دەژێت، كەسیش نییە چاودێری بكات، چونكە ئەو لەڕووی ژیرێتیەوە مرۆڤێكی »كامڵ« نیە، هەروەها توانای پاك و خاوێن راگرتنی خۆیشی نییە، بۆیە كاتێك خۆی پیس دەكات، هەر جارە و خێرخوازێك لە ژوری مردوو

شۆری مزگەوتەكەدا یان لە ماڵی خۆیان، دەیشۆرن.پەخشان ئەمین ئەویش خانمێكی دراوسێی ماڵی ئەو مزگەوتەیە كە محەمەدی تێدا دەژی، ئەو لەم بارەوە بۆ پرس گوتی »هەرچی ئێمە دراوسێی ژیانی محەمەد ڕاستە، چونكە لەسەر دەگوترێت

نابەین شك كەسێك بەاڵم مزگەوتەكەین. ڕۆژێك ئەو گەنجەی بردبێتەوە، بۆ ماڵ و لە سەر سفرە و خوان داینابێت، چونكە محەمەد هەر بۆ خۆی دەچێتە بازار و ئەوەی خەڵك

پێی دەدات، خواردنی پێ دەكڕێت«. لە شاری هەڵەبجە تا ئێستا هیچ بەش و بنكەیەكی تایبەت بە حەوانەوەی ئەو كەسانە هەیە دەرونیان نەخۆشی كە نەكراوەتەوە، كەسێكی هەر سەرپەرەشتن، بێ یاخوود وەك محەمەدیش بێ النە یان بێ سەرپەرشت ببێت، مەگەر خەڵكی شارەكە لە مزگەوتێكدا لەسەر دەب��ێ ئەگینا بكەنەوە، شوێنی

جادەكان بخەوێت.چاودێری ب��ەڕێ��وەب��ەری غەفور كامیل لە ش���ارەزور كۆمەاڵیەتی گەشەپێدانی و هەڵەبجە، ڕایگەیاند لە شارەكەیان وەك بێ تێدا كچانی و كوڕان خانەی سەرپەرشتان نییە، بۆ ئەو كەسانەی كە حاڵەتی دەرونیان نەخۆشی كێشەی كە ئەوانەشی ت��ەواوە، دەرونیان هەیە لە هەڵەبجە چارەسەر ناكرێن، سۆز نەخۆشخانەی رەوان��ەی دەبێت بۆیە بكرێن لە سلێمانی، بێگومان دەتوانرێت، ئەو

گەنجەش رەوانەی سلێمانی بكرێت.تایبەت بنكەیەكی نەبوونی بە سەبارەت نەخۆشی توشی ك��ە كەسانەی ئ��ەو ب��ۆ لە كە كەسانەی ئەو یاخود دێن، دەرون��ی سەر بێ بەاڵم و ت��ەواون دەرونیەوە ڕووی شوێنی نەبوونی هەروەها ئەبن، پەرشت بەڕێوەبەرەكە شارەكەدا، لە بەسااڵچوانیش

وەهای وت«تا ئێستا لە هەڵەبجە بنكەیەكی تایبەت بە مانەوەی ئەو كەسانەی نییە كە نەخۆشی دەرونیان هەیە یاخود ئەو كەسانەی ئەوەشی كەمە، زۆر حاڵەتەكە چونكە سەرپەرشتن، بێ كە پەیوەندی بە شوێنی بەسااڵچوان هەیە گروپی كۆمپانیاكانی دیوان بەڕێز )حاجی عابد هەورامی( هەوڵی دروستكردنی خانەیەكی بە

سااڵچوانی داوە«.و زەمنیەكان رێسا بەپێی دەبێ لەدایك كە مرۆڤێك هەموو پەیامە ئاسمانیەكانی مافی رێزلێگرتن و ژیان و بەئازادی كاركردنی

هەیە، هیچ مرۆڤێك ناكرێ لەژێر سیایەی هیچ دەسەاڵت و یاسایەك ئەو مافە هەرە سەرەتایی و سادانەی لێ زەوتبكرێ، بۆیە كاتی ئەوە هاتووە كۆمەڵگاو دەسەاڵتی ئێمە بەپێی یاسا و سیستەمی یاسای بە ژیانی چین و توێژەكاندا بچێتەوە، بەتایبەتیش ئەوانەی مرۆڤی ئاسایی نین و زۆر پێویستان بە یارمەتی و كۆمەكی هەیە، دەزگای وەكو، رژێم سەردەمی دەسگای زۆر ئێستا هەرچەندە چاكسازی و خانەی بەسااڵچوان هەیە، بەاڵم هێشتا پێویستە زیاتر ئەو بوارانە كاراتربكرێ، تاكو سەرجەم چین و توێژەكانی كۆمەڵگا

هەست بە ئارامی و دڵنیایی بكەن

ئا: عومەر عەزیز/هەڵەبجە

Page 10: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org ژماره 151 102012/03/27

لە ئیسالمی كۆمەڵی كە ساڵەی دوان��زە ئەو ماوەی لە و كێشە و ملمالنێ چەندین توشی جیابۆتەوە، بزوتنەوە قەیرانی ناوخۆیی بۆتەوە، هەروەها بەهۆی ملمالنێی ناوخۆی كۆمەڵەوە، سەلیم كۆیی لە بەرپرسی مەڵبەندی هەولێر البرا و تاماوەیەكیش لێدوانی لێ قەدەغەكرا بوو. ماوەیەكیش بەهۆی وەرگرتنی پۆستی وتەبێژی بەشێوەیەكی ناڕاستەخۆ ملمالنێ لە نێوان عەبدولستار مەجید، زاوای عەلی باپیر و محەمەد حەكیمدا هەبوو، مەڵبەندی گەرمیانی كۆمەڵیش یەكێكە لەو

مەڵبەندانەی كە زۆرترین كێشە و ملمالنێی تێدایە.لەم راپۆرتەی »پرس«دا زانیاری زیاتر لەبارەی بارودۆخی

ناوخۆی كۆمەڵی ئیسالمییەوە بخوێننەوە.

هاتنەوەی ئەندامانیانبەهۆی داوا كردنیان لە ئەمریكاوە بە تۆمەتی تێوەگالنیان

تیرۆریستی و تێكدان، چەند ساڵێك پێش لە كاریی كۆمەڵی سیاسی مەكتەبی ئەندامێكی ئێستا

لەسەرەتای بەاڵم ئێران، كردە رووی ئیسالمی گەڕایەوە گەرمیانی دڵشاد ئ��ادارەوە مانگی لێدوانیشیدا یەكەم لە ناوبراو كوردستان، بە دەس��ت بێت پێویست »ئ��ەگ��ەر وت��ی عەسكەری مەكتەبی و دەكەینەوە جیهاد دلشاد لێدوانەی ئەو دادەمەزرێنینەوە«. نەوەك لەالیەن خەڵكەوە رەخنەی لێگیرا، ناو خودی حزبەكەی خۆشیەوە لە بەڵكو رەخنەیان لەسەری بوو، مسعود عەبدولخالق لێدوانەی ئەو پێیوایە سیاسی چاودێری

ئەو دی��ارە، پێوە كۆنی خەلفیەكی دلشاد دەڵێت »ئەو كاتەی كە بەرێزیان كوردستانی

جێهێشت جیهاد و مەكتەبی عەسكەری زۆر باوی هەبوو، ئەو كەمتر ئاگاداری ئەوەبووە كە ئێستا لە

كوردستان وەچەرخانێكی زۆر لە رووی دیموكراسی و هەڵبژاردن و بەشداری حكومەت هاتۆتە مەیدان«.

ملمالنێی ناوخۆ

باسكردنی ملمالنێ و كێشەی ناوخۆ و راو بۆچونی جیاواز هەر لەسەرەتای راگەیاندنی كۆمەڵی ئیسالمیەوە بە گەرمی باسكراوە، بە پێی راپۆرتێك كە چەند مانگێك بەر لە ئێستا باڵوكراوەتەوە، باس لە كێشە و ملمالنێ لە نێوان سەركرایەتی و مامۆستا عەلی باپیر دەكات، پێیان وایە كە دەستی بەسەر حزبەكەدا گرتووە، چونكە زیاتر لە 12 ساڵە هەر خۆی ئەمیرە و دوای بەستنی چەند كۆنگرەیەك هەر خۆی كەسی یەكەمی حزبە. شارەزاكەی بواری ئیسالمی سیاسی بۆ پرس روونی دەكاتەوە كە گومانی تێدانیە كێشەی ناوخۆ و ئایدۆلۆژی لە ناو كۆمەڵدا هەیە، هەروەها زیاتریش وتی »ئەوە رەنگە لە بنەڕەتدا پەیوەندی بەوەوە هەبێت كە پێكهاتووی دوو باڵە،

كێشە م��ل��م��الن��ێ بۆیە و

ش��ت��ێ��ك��ی جگە ل�����������������ەوەش واردە،

هەمان لە ئەو حزبە، لەسەر سەركردەی هەیە ڕكابەرایەتی ئەندازەیەك تا باپیر عەلی مامۆستا كەسایەتی كاتیشدا و ناكۆكی هەندێك سەرهەڵدانی بۆ بێت كاریگەر لەوانەیە ملمالنێ، چونكە مامۆستا تا ئەندازەیەك حەزی لێیە دەست بەسەر سەرجەم كارەكانەوە بگرێت و ئەو كارانەی كە خۆی حەزی لێیەتی كەمتر لە رێگەی پرس و راو راوێژكردن بە شورا سەرهەڵدانی هۆی دەبێتە ئەوەش بێگومان رایدەپەڕێنێت،

ملمالنێ«.و ئەندامی سەركرایەتی تریشەوە سەلیم كۆی لەالیەكی بەرپرسی پێشوی مەڵبەندی سێی كۆمەڵ لە هەولێر بە دووری دەزانێت كە ملمالنێ و باڵباڵێن لە ناویاندا هەبێت هەروەك خۆی دەڵێت »لە ناو هەر حزبێكدا ملمالنێ و باڵباڵێن هەبێت لە ناو ئێمەدانیە«. لە هەمان كاتیشدا مەسعود عەبدولخالق لە قەیراندایە، قەیرانەكەشی ئەوەیە كە پێیوایە كە كۆمەڵ گەشە ناكات و ناچێتە پێشەوە بە بەراورد لەگەڵ حزبەكانی

تر«.

كێشەی نێوان عەبدولستار مەجید و محەمەد حەكیم؟ عەبدولستار مەجید ئەندامی مەكتەبی سیاسی هاوكات كە دەكاتە زاوای عەلی باپیر، ناوبراو كە پێشتر وتەبێژ بووە، لە

قسەكانی پێشتریدا روون دەبێتەوە كە ملمالنێ لەسەر پۆستی وتەبێژی هەبووە، ناوبراو نایشارێتەوە كە بیروبۆچونی جیاواز لە نێوانیاندا هەیە، بەاڵم هەرچی محەمەد حەكیمە بە باشی نازانێت كە جگە لە خۆی كەسی تر لێدوان بۆ راگەیاندنەكان بدات، هەروەك پێشتر سەبارەت بەم باسە روونكردنەوەیەكی وتەبێژ دیاریكردنی وتویەتی عەبدولستار بەاڵم باڵوكردەوە، مانای ئەوەنیە كە ئەندامی مەكتەبی سیاسی یان سەركردایەتی نەتوانێت لێدوان بدات، هەر ئەمەش وایكردووە كە محەمەد

حەكیم چەند جارێك روونكردنەوە باڵوبكاتەوە.

قەدەغەكردنی لێدوان لە سەلیم كۆیی دەنگۆی ماوەیەكە مەڵبەند، بەرپرسی لە الدانی پاش كۆیی سەلیم لە لێدوانی ئیسالمی كۆمەڵی كە ئەوەیە قەدەغەكردووە، بەاڵم ناوبراو ئەو دەنگۆیانەی رەتكردەوە و وتی »نەخێر راست نیە و لێدوانیشم لێ قەدەغە نەكراوە، لەسەر كە زان��را بەباش وا ماوەیەدا ئەم لە بەاڵم مەسەلە سیاسیەكان تەنیا وتەبێژی كۆمەڵ لێدوان

بدات«.

داخستنی رۆژنامەی كۆمەڵكە كۆمەڵ رۆژن��ام��ەی راگرتنی بڕیاری دەری��دەك��رد، ئیسالمی كۆمەڵی هەفتانە قسەو باسێكی زۆر لێكەوتەوە و دەگوترێت زیاتر بەهۆی كێشەی ناوخۆوە ئەو رۆژنامەیە راوەستا، بەاڵم سەرنوسەری ئەو رۆژنامەیە رەتی دەكاتەوە بەهۆی كێشەوە داخرابێت. هاوژین عومەر سەرنوسەری رۆژنامەی كۆمەڵ ئەو »گەیشتوینەتە دەڵێت ب��ارەی��ەوە لەم كاری مۆدیلێكی بە كۆتایی كە ئەنجامەكەی ئێمە دەستپێشخەرییەی ئەم و بێنین راگەیاندن ببێتە سەرەتایەك بۆ رۆژنامەكانی تریش«. هەروەها بەهۆی كە لەوەشكردەوە تەئكیدی عومەر هاوزین ملمالنێی و دارای��ی و سیاسی و خوێنەر كەمی كێشەی لەگەڵ كۆبونەوە دوای چەندین بەڵكو رانەگیراوە، ناوخۆوە بە رۆژنامەكە پێباشبوو وایان كۆمەڵ راگەیاندنی لێژنەی یەكجاری دابخەن«. مسعود عەبدولخاق دەربارەی داخستنی ئەو رۆژنامەیە دەڵێت »دەچێت كە ئەوان كێشەی قەیرانی لە كە چاوبگرین لەبەر ئ��ەوەش دەبێت هەبێت، داراییان مێكانیكی رۆژنامەی جێگای ئەلیكترۆنی رۆژنامەی ئێستادا گرتۆتەوە، لەوانەشە هەر ئەوەش وایكردبێت كە رۆژنامەكەیان

دابخەن«.

گۆڕینی مۆدێلی ئۆتۆمبێل لە ماوەی رابردوودا عەلی باپیر ئۆتۆمبێلەكانی خۆی گۆڕی و كردویەتی بە دوا مۆدێل، ئەمەش چ لە ناو خەڵك چ لە ناو خودی ئەندامانی سەركرایەتی حزبەكەی رەخنەی لێگیراوە، »پێشتر دەڵێت سەركرایەتی، ئەندامی كۆیی سەلیم بەاڵم پێدابوو، ئۆتۆمبێلیان دوو پ��ارەی عێراقی حكومەتی لە ئەوەی لەبەر كردەوە، حزبی دارایی بەشی رادەستی بەاڵم ئۆتۆمبێلەكانی خراپ ببوو فرۆشتی و دووی تری كڕیوەتەوە، هاوكات ل��ەس��ەرداوە«. بڕیاری سیاسی مەكتەبی ئەمەش دەربارەی هەمان پرس هاوژین مەال ئەمین دەڵێت »ئامانجی ژینگەی لە دەشبینین و روونە حزبایەتی و سیاسی كاری

كوردستان چی لێهاتووە«. حەكیم، محەمەد بە پەیوەندیمان جارێك چەند تێبینی:

وتەبێژی كۆمەڵەوە كرد، بەاڵم ناوبراو وەاڵمی نەبوو.

هاوژین مەال ئەمین: كۆمەڵ پێكهاتووی دوو باڵە بۆیە كێشە و

ملمالنێ شتێكی واردە عەلی باپیر حەزی لێیە دەست

بەسەر سەرجەم كارەكانەوە بگرێت

ئەندامێكی سەركردایەتی كۆمەڵ: بە هیچ شێوەیەك ملمالنێ و باڵباڵێن و

كێشە لە ناو كۆمەڵدا بونی نیە

مسعود عەبدولخاق: كۆمەڵ لە قەیراندایە، قەیرانەكەشی ئەوەیە كە

گەشە ناكات و ناچێتە پێشەوە

راپۆرت: پرس

كۆمەڵی ئیسالمی لە قەیراندایەملمالنێ و كێشە ناوخۆییەكانی كۆمەڵی ئیسالمی پەرە دەستێنێت

Page 11: pirs 151 web

www.lawanikurdistan.org2012/03/27 151 11ژماره

خاوەنی ئیمتیاز:ئومێد خۆشناوسەرنووسەر:

ئاڤان حه مه ساڵح0750-446 1301

جێگری سه رنووسه ر: شاخه وان عومه ر سلێمان0750-448 0225

به ڕێوه به ری نووسین: فەرەیدون بێوار0750-414 1910

[email protected]

ستافی پەیامنێران:توانا شێخانی

محەمەد عومەرشاخەوان شێخانینه خشه ساز: شێرکۆ

ناونیشان: هەولێر- بارەگای مه کته بی سکرتارییه تی یەكێتی الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه نجومه نی وه زیران

یان له رێگه ی ئه م ئیمه یله وه بابه ته کانتان بنێرن:[email protected]

بەشێكی لەسەر زیاتر گفتوگۆی و قسەكردن بەمەبەستی دیكەی گرنگی راگەیاندن كە رادیۆیە، رای هەر یەك لە مەغدید سەپان مامۆستای زانكۆ و ساالر عوسمان بەرێوەبەری گشتی

دەنگی كوردستانمان وەرگرت.*گەر لە روی زانستی راگەیاندەوە پێناسەیەكی رادیۆمان بۆ

بكەی، ئایا رادیۆ چییە؟- مەغدید سەپان« گەر بەشێوەیەكی زانستی پێناسەی كەین رادیۆ دەكاتە گەیاندی دەنگ لە شێوەی شەپۆل، دۆزینەوەی یەكجار دەسكەوتێكی و كار راگەیاندن مێژووی لە رادی��ۆ گەورەبوو، ئێمەی زۆر لەیەك نزیكردەوە، بۆیەكەم جاربوو لە مێژووی مرۆڤایەتی كەسێك بتوانێ سود لەو دەزگایە وەرگرێ بەبێ ئەوەی خوێندەواری هەبێ، رادیۆ نزیكەی 110 ساڵە هەیە، پێش ئەو زەمەنە لەهەموو دنیا خەڵك خوێندەوار نەبوون بۆیە كە پەیدابوو، خەڵك باوەڕی نەدەكرد كە چۆن دەبێ سندوقێكی بۆ هات بەكار رادی��ۆ دوات��ر هەبێ، دەنگی رادی��ۆ وەك ئاوا باڵوكردنەوی داب و نەریتی هەرنەتەوەیەك بۆخۆی، الی ئێمە زۆری یەكجار كاریگەری رادیۆیانە ئەو كورد لە شۆرشەكانی بەكورتی روروژاندیان، و هاندان و جەماوەر بەسەر هەبووە بخوێنێتەوە رۆژنامە و كتێب كاتدا لەهەمان دەتوانێ بیسەر و نانبخوا و سەیارە لێ بخورێ ئەوسا گوێگری رادیۆش بێ، لە بوارەكانی دیكەی راگەیاندن تۆ ناتوانی وا بكەی، سەیری تەلەفزیۆن بكەی یان نابخۆی و رۆژنامە بخوێنیەوە، بۆیە رۆڵی رادیۆ زۆر گرنگتر و پر بایەخ ترە هەتا لە تەلەفزیۆن و رۆژنامە

و گۆڤاریش.*بۆچونێك هەیە دەڵێ پاش ئەوەی تەكنەلۆژیا پێشكەوت و ئەنتەرنێت و تەلەفزیۆن دامەزرا، رادیۆ ئەو گرنگیەی نەما، تۆ

لەو بارەوە چی دەڵێی؟-ساالر عوسمان« دیارە لەگەڵ دورستبوونی تەلەفزیۆن ئەو پرسە بوە برسێكی گرنگ و باس لێوەكراو لە ناو میدیادا لە سەرتاسەری جیهان، پرسیار كرا ئایا رادیۆ دەتوانێ كێ بڕكێی گۆرەپانە ئەو دەتوانێ ئایا و تەلەفزیۆن لەگەڵ بكات رەنگ بەردەوامە گفتوگۆیە ئەو ئێستا تا بكات، داگیر بۆخۆی خەڵكێك پێی وایە كەوا رەنگ زۆر زاڵە لەرووی سایكۆلۆژیەوە و تەلەفزیۆن ئامرێكی زۆر سحریە، بۆیە رادیۆ لە پاشەكشەدایە و تەلەفزیۆن توانێوێتی شوێن بەرادیۆ چۆڵبكات، ئەم تێزە و بەپێی بەاڵم تێدایە، لەراستی بەشێك لەبیركردنەوە شێوازە ئەو راپرسیانەی لە نێوەدەكانی میدیا دەكرێ، رادیۆ هەمیشە لە كۆكردنەوەی خەڵك لە دەوری خۆی پلەی یەكەمی هێناوە، من پێم وایە رادیۆ بە دووخەسڵەت دەتوانێ ئەو پێشبركێیە بباتەوە، ئەوانیش بریتین لە خێرایی لەگەیاندن و ئاسانی لە بەكارهێناندا، ئەگەر باسی هۆكاری یەكەم بكەین ئەوەی رادیۆ رادیۆ خێراییە، جیادەكاتەوە میدیای دیكەی ئامێرەكانی لە لەگەڵ راگەیاندنە كە دەتوانێ ئامێری بەلەزترین خێراترین و روداو بژی، خەڵك دەزانێ تا هەواڵێك لە تەلەفزیۆن ئامادەدەكرێ پێویستی بەچەند كاتێكی زۆرە، پێوستی بە كۆكردنەوەی وێنە و مۆنتاژكردنە، و پێوستی بە ئامادەكاریە لە رووی ئێكس وار چركەساتێكەوە لەرێی رادیۆ بەاڵم دوایی، هەتا و ئینارە و دەتوانێ ئەم هەواڵە تەناتەن لە رێگای ئامێرێكی تەلەفۆنەوە كات كەمترین بە دەتوانێ شوێن دوورترین لە بگوزاێتەوە، هەواڵێك بگەێنێ، خەسڵەتی دووەم خێراییە لە بەكارهێنانیدا، دنیا بچوكبونەوەی و پلۆرالیزم سەردەمی كە لەسەردەمێكدا و هەروەها سەردەمی تەكنەلۆژیا و ئاڵۆزیەكانە، كەمرۆڤ زۆر

سەرقاڵبێ، پێویستە ئامێرێكت هەبێ زۆر ئاسان بێ هەم لە بەكارهێنان و هەم لە پێدانی زانیاری، رادیۆ دەتوانێ ئەو كارە بكات، بۆنموونە تەلەفزیۆن هەم كاتی دەوێ، هەم ژووری دەوێ پێداویستی و تەفەروغ لە جورێك و دەوێ، دانیشتنی هەم كارەبایی دەوێ هتد، بەاڵم رادیۆ وانییە زۆر بەئاسانی دەتوانی بەكاری بێنی، لە هەر شوێنێك بیت، لەدەشت و لەدەر، لەناو

سەیارەبی یا لەناو ژورێك، گەر بەپێوەش برۆی، مۆبایلیشەوە لەرێگای دەتوانی تەنانەت

بەكارهێنان لە ئاسانی بێنی، بەكاری تەلەفزیۆن كێبڕكێی ك��ە وادەك���ات لەگەڵ هەتا نەچێ لەبیرمان بكات، كێبركێی دەتوانێ رادی��ۆ رۆژنامەش و كات و تەركیز رۆژنامەش بكات، شوێنی دەوێ، بەاڵم رادیۆ وانییە، تۆ دەتوانی كاربكەی و ئیش بكەی و گوێ

بدەیە رادیۆ.بەڵگەو وەكو لەكوردستان *بۆچی پێگە رۆژنامەو بە پشت زیاتر هەواڵ ئەلیكترۆنیەكان دەبەسترێ تاكو رادیۆ،

هۆكارەكەی چییە؟م���ەغ���دی���د -سەپان« بەڕای من لەواڵتێكەوە ئ��ەوە دیكە واڵتێكی ب��ۆ ج����ی����اوازە، ب���ەرای كەمتر بۆ ئ��ەوە من خ��ەم��ی ك��ارم��ەن��دان��ی جا دەگەرێتەوە، رادیۆ پشت كەمتر ك��ەئ��ەوان رەنگە دەبەستن بەخۆ بگەرێ�تەوە ئ��ەوە بۆ ك���ە دەس���ەاڵت���ی���ان ن��ی��ی��ە، دی�����ارە لە ك���وردس���ت���ان���ی���ش راگ�����ەی�����ان�����دن حزبییە، زی��ات��ر ئ���ەوان���ەی ل����ەوان����ەش����ە ه�����ەواڵ�����ن ب��ۆ س����ەرچ����اوەی نن كا ە ند یا گە ا زی��ات��ر گ��رن��گ��ی بە ر

بینراو ن����ووس����راو ب�����دەن، تا راگەیاندنی بیسراو، لەالیەكی دیكەوە خەتای رۆژنامەنووسەكانی

ئێمەیە كە لە رادیۆ ئیش دەكەن زۆر تەمبەڵن، زۆرجار دەچن هەواڵەكان لە رۆژنامەكان وەردەگرن و لە رادیۆكان

كە ئێمەشە سیاسیەكانی خەتای هەروەها دەیخوێننەوە، وانییە ل��ەدەرەوە بۆنموونە دەدەن، رادیۆ بە بایەخ كەمتر لە یەكەم جار تۆ رۆژنامەنووسی كە هەواڵێكت دەسدەكەوێ رادیۆ باڵوی دەكەیەوە پاشان لە رۆژنامەو تەلەفزیۆنیش باڵو دەبێتە رۆژنامە زۆرجاریش بەپێچەوانەوە یانیش دەبێتەوە، بۆ بابەتێك دەبێتە ئ��ەوەش رادی��ۆ، بۆ ه��ەواڵ سەرچاوەی گفتوگۆ و موناقەشەكردن�، لە واڵتێكی وەكو سوید كە ئۆڵف پاڵمەیان كوشت، رادیۆی بی بی سی نزیكی چل دەقە پێش هەموو دەزگاكانی راگەیاندنی جیهان هەواڵەكەی باڵوكردەوە، هەمان رادیۆ زۆرجار شتێك دەوروژێنی هەمان بابەت دەبێتە

باسی گفتوگۆی رۆژنامە و تەلەفزیۆنەكان، لە كوردستان راستە زۆر بایەخ بە رادیۆ نەدراوە، كە بایەخیشی پێ نەدراوە، لەبەر

ئەو هۆكارانە بووە كە باسكراوە.*بۆچی تەنانەت قوتابیەكانی بەشی راگەیاندیش زیاتر حەز

بە تەلەفزیۆن و رۆژنامە دەكەن؟ئەوە بۆ هۆكارەكەشی هەیە، ئ��ەوە راستە -س��ەپ��ان« دەبێتە خەڵك لەشاشە ك��ە دەگ��ەرێ��ت��ەوە ق��ارەم��ان، دەن��اس��رێ��ت و دەردەك����ەوێ، باشتربێ، ئابوریت باری رەنگە لەوەش ناوت دەردەكەوێ، بەاڵم لە رۆژنامەش ئەوانەی لە رادیۆ كاردەكەن زیاتر وەكو سەربازی ونن، چونكە لە كوردستانیش هێندە بایەخ بە رادیۆ نادرێ ئەوەندەی بایەخ بە رۆژنامە و گۆڤار و تەلەفزیۆن ل��ەرووی ئ��ەگ��ەر ب��ەداخ��ەوە دەدرێ، زیاتر رادی��ۆ دوای بچینە مێژوویەوە گوێگریشی هەروەها هەبووە، بایەخی زۆر بووە، چونكە رادیۆ دەگاتە گشت دەتوانێ كەسێك هەموو شوێنێك،

وەرگرێ.س��ود لە رادی��ۆ

تارمایی تەلەفزیۆن و ئەنتەرنێت شوێن پێی بە رادیۆ لێژكردووە راپۆرت: پرس

Page 12: pirs 151 web

ئافرەتان یەكێتی سكرتاریەتی ئەندامی سێنارەیی، ئومەر ساكار لەو ئافرەتان، یەكێتی كۆمەاڵیەتی چاكسازی بەشی بەرپرسی و دیدارەیدا لەگەڵ رۆژنامەی »پرس« باس لە زیاد بوونی كێشەكانی ئافرەتان و چەند پرسێكی تری تایبەت بە ئافرەتان دەكات و پێیوایە كە كێشەكانی ئافرەتان ئەوەندە زەق كراوەتەوە وا دەزانن كە هۆكاری هۆكاری ناوبراو هەروەها ئافرەتانن. تەنها كێشەكان خوڵقاندنی زیادبونی كێشەكانی ئافرەتان بۆ رۆشنبیری و هۆشیاربونەوەی ئافرەتان دەگەڕێنێتەوە. بە پێویستیشی دەزانێت كە لە كوردستان سیستەمی

رێنمایی پێش هاوسەرگیری ببێتە ئیجباری و كاری پێبكرێت.ساكار لە سەرەتای دیمانەكەدا ئاماژە بە زیادبونی كێشەكان دەكات و پێیوایە لە سەردەمی كابینەی پێنچەم زیاتر گرنگی بە ئافرەت و كێشەكانی دەدرا. ئەو دەڵێت »لە كابینەی پێنچمە زیاتر گرنكی بە ئافرەت دەدرا و وایكرد زیاتر رێز لە ئافرەت بگیرێت و وەك كەسی دووەم سەیر نەكرێت، بەداخەوە لە ئێستادا رۆژ دوای رۆژ كێشەكانی ئافرەت روو لە زیادبوندایە و بە جۆرێكە كە بە بەراورد لەگەڵ سااڵنی

رابردوو زۆر زیادی كردووە«.ئافرەتان یەكێتی كۆمەاڵیەتی چاكسازی بەشی بەرپرسەی ئەو خەڵك هۆشیاربوونەوەی زیاتر بۆ رێژەكان زیادبونی هۆكاری ئافرەت پێشتر دەكات لێوە باسی خۆی هەروەك دەگەڕێنێتەوە. هیچ شوێنێكی شك نەدەبرد كە پشتگیری و پاڵپشتی بكات، بۆیە كێشەكان لە چوارچێوەیەك دەهێڵدرایەوە، بەاڵم خۆشبەختانە ئێستا چەندین رێكخراو هەن تایبەت بە پشتگیری كردنی ئافرەتان، هەر بۆیە پێموایە ئێستا رێژەكان بە تەواوی لەبەر دەستدایە و بەروونی دیارە. رەتیشی كردەوە رێكخراوەكانی تایبەت بە ئافرەتان هۆكارێك بووبن بۆ زێتر بوونی كێشەكانی ئافرەتان. لەبارەی رۆڵی میدیاوە ئەو دەڵێت دەدەن رووداوەكە چەندایەتی بە گرنكی زیاتر »ڕاگەیاندنەكانیش و باسی هۆكار و چارەسەر ناكەن، بۆیە لەسەر ئەوانیش پێویستە پەنجە بۆ هۆكار و چارەسەركردنی كێشەكان ببەن نەوەك تەنها وەك

رووداوێك پێشانی خەڵكی بدەن«.بە بڕوای ساكار زۆربەی ئەو كەسانەی لە رێگەی خۆشەویستیەوە هاوسەرگیرییان كردووە، جیا بوونەتەوە، هەروەك باسی لێوە دەكات چونكە خۆشەویستی، بۆ نیە گونجاو كوردستان ژینگەی تائێستا باسی چۆنیەتی تەنها بكەن هاوسەرگیری ئەوەی پێش كچ و كوڕ ئاهەنگ و شیرینی و بەدلە و سالۆن و هتد... دەكەن، باسی چۆنیەتی بۆیە دەبینین دوای مانگێك ناكەن، ژیانی داهاتویان خۆگونجاندنی داوای ئاوەدان دەكەنەوە و دادگا ئەو كوڕ و كچە لە هاوسەرگیری جیابونەوە دەكەن. واتە هۆكاری سەرجەم كێشەكان بۆ لێكتێنەگەیشتن

دەگەڕێتەوە.هەروەها لە بەردەوامی قسەكانیشدا بەرپرسەكەی بەشی كۆمەاڵیەتی ئاشكراشی كرد بەپێی ئامارەكان لە 42% پیاوانیش رووی لە بەشی چاكسازی كۆمەاڵیەتی كردووە بۆ ئەوەی كێشەی لەگەڵ خێزانەكەی بچوكی كێشەیەكی سەرهەڵدانی بە نمونە ناوبراو بكەن. چارەسەر وەك بە گوێ نەكردن دەهێنێتەوە و پێشیوایە هۆكاری سەرهەڵدانی كێشەكان بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە. هەروەها گوتیشی »ژن و پیاو هەن كێشەیەكی زۆر بچوكیان هەیە شیاوی ئەوە نیە كەوا گەورە بكرێت، یاخود بێنە الی ئێمە، واتە بۆخۆیان كێشەكانیان گەورە دەكەن، بۆیە و دانیشتن رێگەی لە كێشەكانیان دەكەم هەمووان لە داوا لێرەوە گفتوگۆوە چارەسەر بكەن و دەرفەت بە یەكتر بدەن بۆ گفتوگۆكردن«.ساكار ئومەر تەئكید لەوەدەكاتەوە تا پێیان بكرێت ناهێڵن كێشەكانی ژن و پیاو بچێتە دادگا و لە رێگەی توێژەری كۆمەاڵیەتیەوە گفتوگۆیان و دەكرێت دیاری هەردووال الوازەكانی خاڵە و هۆكار و پێدەكرێت هەوڵدەدرێت هەردووال ئاشت بكرێنەوە و بە ئاسایی و بەبێ كێشە

بژین. كێشەكانی تێكرای هۆكاری ئافرەتان سكرتاریەتی ئەندامەی ئەو نێوان ژن و پیاو بۆ كارپێنەكردنی رێنمایی هاوسەرگیری دەگەڕێنێتەوە و بە وتەی خۆی چەندینجار داوایان لە وەزیری داد كردووە كە چۆن رێنمایی ئاواش ئیجبارییە، خوێن پشكنینی هاوسەرگیردا كاتی لە

هاوسەرگیری ببێتە شتێكی ئیجباری چونكە لە هەموو واڵتێك ئەو سیستەمە كاری پێدەكرێت. تەمەنای خواست رۆژێك لە رۆژان ئەو سیستەمەش لە كوردستان كاری پێبكرێت بۆ ئەوەی هەر هیچ نەبێت رێژەی جیابونەوە روو لە كەمی بكات. ئەو كەسانەی كە لە سەرەتادا دوای لەوەی باشترە نەمینێت پەیوەندیان ناگونجێن یەكتر لەگەڵ

هاوسەرگیری جیاببنەوە.ساكار لە بەشێكی تری دیدارەكەدا باسی لە رۆڵی خۆیان كرد لە خوازبێنیدا، ئەو دەڵێت »بەداخەوە تا ئێستا رازی نەبونی بنەماڵەی كچان لە خوازبێنی شتێكی باوە، بۆ نمونە كچێك و كوڕێك یەكتریان خۆشدەوێت، بەاڵم بنەماڵەی كچەكە ڕازی نابن وەك كارێكی پێچەوانەی لێدێت، بۆیە چەندجارێكیش ئێمە تەداخولمان كردووە، واتە دووبارە لە بڕی بنەماڵەی كوڕەكە وەك یەكێتی ئافرەتان چوینەتە خوازبێنی جاریش سێ و وەرگرتووە رەفزمان دووجار تائێستاش كچەكە،

خوازبێنیەكەمان سەركەوتوو بووە«.

زۆربەی ئەو كەسانەی لە رێگەی خۆشەویستیەوە هاوسەرگیرییان كردووە، جیا بوونەتەوە

دوژمنانم باش بزانندۆستانم باش بزانن

چەند باوەڕم بە ئاڤێستا و زەردەشت و خوا هەیەهەزار هێندەش باوەڕم بە هەڵكردنی ئااڵی »كوردستان« هەیە.

)عەبدواڵ پەشێو(پتر لە شەش دەیە دەبێ »ئااڵی كوردستان« و سرودی »ئەی رەقیب« خۆرسكانە بێ ئەوەی حزب و الیەنێك بەبڕیارێكی سیاسی یان سەپاندن و ناسراون كورد نەتەوەیی رەمزی دوو وەكو دابێت، لەبارەوە بڕیاریان كورد قارەمانی و گەنج دەیان و كردوون پێوە شانازی كورد هەمیشە

بوونەتە قوربانی لەپێناو هەڵكردنی ئااڵی كورد و مانی قەومی كورد.لەكۆنفرانسی نەتەوەیی الوانی هەر چوار پارچەی كوردستان كە رۆژانی )15-17\3\2012( لەهەولێر بەڕێوەچوو، بەزۆرینەی دەنگ كۆنفرانس ئااڵی سەرنج جێی كەچی پەسەند، كورد نەتەوەیی رەمزی وەك كوردستانی پارتی بە سەر الوانی رێكخراوەكانی و پارت سەرجەم كە بوو داخ و كرێكارانی كوردستان )پەكەكە( دژایەتی ئەو ماددەیە و ئااڵی كوردستانیان كرد و بۆ ماوەیەك هۆڵی كۆنفرانسیان جێهێشت، بەبیانووی ئەوەی گوایە دەبێ »كۆنگرەی نەتەوەیی كوردستان« كە بەم نزیكانە لە نێوان پارتە سیاسییەكانی هەر چوار پارچەی كوردستان دەبەسترێت، بڕیار لەبارەی

ئااڵی نەتەوەیی كوردەوە بدات.هەر چەندە كۆنفرانسەكە بۆ یەكگووتاری نەتەوەیی الوانی كورد بوو، چاوەڕێمان دەكرد ئااڵی كوردستان رەمزێكی گرنگ بێت بۆ یەكگوتاری و یەكهەڵوێستی الوانی كورد و یەكخستینان لە ژێر ئەو ئااڵیە، كەچی الوانی سەرەرای حزبەكانیان، سیاسەتی هەژموونی ژێر لە )پەكەكە( بە سەر دژایەتی یەكهەڵوێستییەوە، و یەكریزی ئەو بخەنە درز ویستیان ئەوەی خۆشیان بۆ ئااڵی كوردستان، كە بەخوێنی هەزاران شەهید پارێزراوە و

پێشەوا قازای محەمەد خۆی كردە قوربانی، دەبڕی.من لەگەڵ ئەوەدام كە هەر پارچەیەكی كوردستان، ئەگەر لە ئاییندە بوو بە چوار دەوڵەت یان چوار هەرێمی فیدراڵی، ئەوا ئااڵ و سرودی تایبەت بە خۆیان هەبێت، بەاڵم النیكەم ئێستا دەكرا وەك پەیامێك بۆ دوژمنان و كەڵك وەرگرتن لەو بارودۆخە سیاسی و گۆڕانكارییانەی لە ناوچەكەدا هاتوونەتە ئاراوە، ئااڵی كوردستان وەك رەمزی نەتەوەیی بۆ ئەم قۆناغە

پەسەند كرابا و ناكۆكی و راجیایی تەسكی حزبایەتی لەبارەوە نەكرابا.دەیان ساڵە شەهیدانمان بە دەم مەرگەوە دەڵێن »كەس نەڵێ كورد مردووە، كورد زیندووە. زیندووە و قەت نانەوێ ئااڵكەمان«. كەچی تازە بە تازە هێزێكی ناوخۆیی كوردی كە ئیدیعای دەوڵەتی كوردستانی گەورە ئااڵی دەكات، كورد یەكنەتەوەیی و كوردستان خاكی یەكپارچەیی و شەست ساڵەی نەتەوەیی كورد رەتدەكاتەوە، یان دەیەوێ لە كۆنگرەیەكی چارەنوسسازدا مساوەمە و موزائیدەی بەسەرەوە بكات و رەوتی كۆنگرەكەش

بگۆرێت و بە كێشە الوەكییە دروستكراوەكانی ناوخۆوە سەرقاڵی بكات.كە نەتەوەیی كوردستان كۆنگرەی بەستنی دەڕوانینە بەهیواوە ئێمە نەخشەرێگەیەك بۆ چۆنییەتی چارەسەری پرسی كورد لە هەر چوار پارچەی كوردستان ئامادە و گەاڵلە بكات و داهاتوویەكی مسۆگەر و ئومێدبەخشی چەشنی دەوڵەتی كوردیمان بۆ دەستبەر بكات، بۆیە دەخوازین مەسەلەكانی وەك ئااڵ و سرود و ...مژاری لەم چەشنە بابەتی ئەو كۆنگرە چارەنووسسازە

نەبن و تەوەرەكانی باسكردن بێت لە دەوڵەتی كوردی.

ئااڵ، چەتری یەكخستنمان

ئەندامێکی سەرکردایەتی یەکێتی ئافرەتان:

وار بێ

دونرەی

فەئا: توانا شێخانی

چەندینجار داوامان لە وەزیری داد كردووە كە سیستەمی رێنمایی

هاوسەرگیری ببێتە ئیجباری و كاری پێبكرێت

كێشەكانی ئافرەتان ئەوەندە زەق كراوەتەوە وادەزانن كە

هۆكاری خوڵقاندنی كێشەكان تەنها ئافرەتانن

وەك یەكێتی ئافرەتان چەندینجار چوینەتە خوازبێنی

سوپاس و پێزانینكاك خۆشەویستمان هاوڕێی دەبێ، ساڵ بە سێ نزیك بە جارێك مانگانە بازگر« »ئەنوەر حوسێن ئەنوەر وێرای ئەمە دەنوسین، بۆ گۆشەیەی ئەم بەردەوامی ئێستا بەاڵم پێشتریش هەر هاوكارمان بووە. ئەوەی كە بەهۆی سەرقاڵی بە كارەكانییەوە ماڵئاوایی لە گۆشەكەی كرد. ئێمەش هیوای سەركەوتنی بۆ دەخوازین و سوپاس

وپێزانینمان بۆی هەیە.ستافی رۆژنامەی پرس