pdf jaarverslag 2013

3

Jaarverslag 2013

1

Jaarverslag 2013

DISCLAIMERDe online versie van het geïntegreerde Jaarverslag is afgeleid van het volledige bij de Kamer

van Koophandel gedeponeerde geïntegreerde Jaarverslag. Dit gedeponeerde geïntegreerde

Jaarverslag is als PDF te downloaden. Waar de online versie van het geïntegreerde Jaarverslag

afwijkt van de PDF versie van het volledige geïntegreerde Jaarverslag, is de laatstgenoemde

leidend.

INHOUDSOPGAVEOVER STEDIN 8

Missie en strategie 9Organogram 12Kerncijfers 13

VERSLAG VAN DE DIRECTIE 16

Voorwoord 17Werken volgens de Stedin Koers 19Hart voor de klant 23Onze netten 27Energietransitie 35Veilig en verantwoord 47Financiële resultaten 52Governance 54

RAAD VAN COMMISSARISSEN 59

Verslag Raad van Commissarissen 60Personalia Raad van Commissarissen 63

FINANCIËN 65

Jaarrekening 66Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 70Enkelvoudige jaarrekening 101Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 103Overige gegevens 107Appendix 110

3

4

KORT IN TEKSTW

e w

illen

bet

er c

om

mu

nic

eren

met

on

ze

kla

nte

n e

n o

nze

sta

ke h

old

ers.

Inn

ovat

ie

en d

uu

rzaa

mh

eid

zij

n b

elan

gri

jk v

oo

r

on

s. D

e ja

arci

jfer

s 20

13 v

an S

ted

in z

ijn

:

net

to-o

mze

t €

1.10

6.60

0.00

0,-,

tota

al

resu

ltaa

t €

259.

900.

000,

-, ei

gen

ver

mo

gen

€ 3.

112.

300.

000,

-, aa

nsl

uit

inge

n

elek

tric

iteit

2.0

12.3

13, a

ansl

uit

inge

n g

as

1.89

8.43

6, g

etra

nsp

ort

eerd

e h

oev

eelh

eid

5

KORT IN TEKST

elek

tric

iteit

22.

328

GW

h,

getr

ansp

ort

eerd

e h

oev

eel h

eid

gas

5.45

3.00

0.00

0 m

3 , ge

leg

de

elek

tric

iteit

s-

kab

el 5

32 k

m, g

eleg

de

gas

leid

inge

n

348

km

, inv

este

rin

gen

€ 4

27.0

00.0

00,-

,

gem

idd

eld

e u

itva

ldu

ur

elek

tric

iteit

21,2

min

ute

n, 4

65 s

tori

nge

n m

idd

en-

span

nin

g m

et o

nd

erb

rek

ing,

1.0

77

med

ewer

kers

, zie

kte

verz

uim

3,9

%.

6

ELEKTRICITEITSGEBIED STEDIN

44.875 KM ELEKTRICITEITSKABEL 23.659 KM GASLEIDING

GASGEBIED STEDIN

900

800

700

600

500

400

300

532 KM ELEKTRICITEITSKABEL GELEGD

2013

2012

500

400

300

200

100

0

348 KM GASLEIDING GELEGD

2013

2012

2011

KORT IN BEELD

2011

7

21,2 MINUTEN STORINGSUITVAL ELEKTRICITEIT

1.077 MEDEWERKERS STEDIN

5.453 MLN. M3 GAS GETRANSPORTEERD 6.500

6.000

5.500

5.000

4.500

4.000 2013

2012

2011

24.000

23.000

22.000

21.000

20.000

19.000 2013

2012

2011

22.328 GWH GETRANSPORTEERD

40 SECONDEN STORINGSUITVAL GAS

77,5%man

22,5%vrouw

KORT IN BEELD

1.898.436 AANSLUITINGEN GAS1.950.000

1.900.000

1.850.000

1.800.000

1.750.000

1.700.000 2013

2012

2011

2.012.313 AANSLUITINGEN ELEKTRICITEIT2.100.000

2.050.000

2.000.000

1.950.000

1.900.000

1.850.000 2013

2012

2011

Stedin is een regionale beheerder van gas- en elektriciteitsnetwerken. We verzorgenen beheren onder andere de energie-infrastructuur in het Rotterdamse havengebieden in drie van de vier grote steden van de Randstad. Dit doen we op eenmaatschappelijk verantwoorde manier.

OVER STEDIN

8

MISSIE EN VISIE

Onze missieOnze missie luidt: ‘Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betrouwbaar en

duurzaam’. Met ‘altijd energie voor onze klanten’ bedoelen we dat we ervoor zorgen dat onze klanten

altijd over energie kunnen beschikken. Maar het betekent ook dat de medewerkers van Stedin altijd

energie hebben voor de klant. Dat doen we vandaag en morgen, nu en in de toekomst. En dit zal een

toekomst zijn waarin de energiewereld er heel anders uit zal zien.

Uiteraard zorgen we ervoor dat onze dienstverlening, simpel, betaalbaar en duurzaam is. In het doolhof

van deze complexe energiewereld willen we onze klant helpen met de juiste producten en diensten. Wij

willen het eenvoudig houden voor onze klant. Betaalbaar vinden we ook een belangrijk kenmerk. We

willen er graag aan bijdragen dat iedereen energie kan blijven betalen. Dit maakt deel uit van onze

maatschappelijke functie. Tot slot streven we continu naar duurzaamheid en duurzame kwaliteit in onze

producten en diensten.

Onze visieDe wereld van energie wordt steeds complexer. Met de schaarser wordende fossiele brandstoffen is de

duurzame weg de enige weg om te zorgen dat er altijd energie blijft voor iedereen. Van centraal

opgewekt en gedistribueerd, transformeert de energievoorziening de komende jaren naar decentraal

opgewekt uit vooral duurzame bronnen. Mensen en bedrijven worden bovendien steeds afhankelijker

van energie in hun dagelijks leven, vooral omdat veel huishoudelijke toepassingen en

vervoersmogelijkheden elektrisch worden. Daar komt bij dat stakeholders en klanten veeleisender

worden. Zij verwachten optimale dienstverlening en een energievoorziening die altijd werkt. Om dat

mogelijk te maken en om te zorgen dat iedereen ook in de toekomst over energie blijft beschikken, zijn in

de energie-infrastructuur aanpassingen nodig. Stedin speelt met haar kernactiviteiten – de

instandhouding en toekomstige vernieuwing van de energienetten – een belangrijke rol in deze

ontwikkeling.

TransitieDe transitie naar een duurzame en decentrale energievoorziening is in volle gang. Klanten hebben

behoefte aan nieuwe, duurzame energievoorzieningen en dit vraagt om een flexibele, toekomstgerichte

infrastructuur. Hierdoor ontstaan nieuwe verbindingen tussen energieleveranciers, gebruikersgroepen

en individuele klanten. Er is een partij nodig die verbindingen legt tussen andere partijen en hen

faciliteert. Stedin is bij uitstek geschikt om deze rol te vervullen.

MISSIE EN STRATEGIE

9

STRATEGIE

Onze missie is alleen haalbaar als onze klanten onze inzet waarderen. En dat doen ze als wij latenzien dat we alles in het werk stellen voor een onberispelijke en vooruitstrevende dienstverlening. Onsdoel: wij willen dat onze klanten fan zijn van Stedin.

Strategisch kompasOm ons doel voor 2020 te bereiken, hebben we in ons kompas vijf strategieën benoemd waar Stedin op

koersvaart:

1. Klantinzicht: door goed te weten wat onze klanten van ons verwachten op het gebied van diensten,

producten en communicatie, kunnen we onze ketenprocessen klantgerichter inrichten.

2. Ketensturing: we richten de ketens voor de levering van diensten aan producten aan onze klanten

efficiënt en klantgericht in door een betere samenwerking over de afdelingen heen, zodat we

tegemoet kunnen komen aan de verwachtingen van de klant.

3. Stedin Koers: onze medewerkers handelen en denken in lijn met onze koers die is ingevuld door

onze missie, ambitie, corporate story en waarden.

4. Vernieuwing: door slimme en excellente productontwikkelingen kunnen we steeds blijven inspelen

op de alsmaar veranderende klantbehoeften.

5. Efficiënte bedrijfsvoering: we denken continu vanuit de klant en zorgen ervoor dat we steeds beter

worden in veiligheid, betrouwbaarheid en efficiëntie. Dit is onze ‘license to operate’.

Ons strategisch kompas

OVER STEDIN - MISSIE EN STRATEGIE

10

Deze koers hebben we al ingezet, maar onze reis verloopt in fasen. In 2013 hebben we ons vooral gericht

op het verkrijgen van inzicht in de verwachtingen van onze klanten (pagina 24) en het verbeteren van

de ketensturing. Nu daar stappen in zijn gezet, kunnen we onze kijker op een verder gelegen punt

richten. Kennis van onze klanten hebben we opgedaan met de uitvoering strategie 1, en op basis daarvan

zijn we de ketens gaan opzetten en de bedrijfsvoering efficiënter gaan inrichten. Van daaruit kunnen we

ons in 2014 en 2015 concentreren op vooruitstrevende diensten en producten.

ONZE WAARDEN

Onze klanten verwachten dat we goed ons werk doen. Daarnaast vinden ze het belangrijk hoe we dat

doen: welke waarden geven richting aan ons gedrag? De drie Stedin-waarden helpen ons daarbij:

Samen: We staan dicht bij onze klanten en collega’s. We zijn er voor de klant en voor elkaar. We

versterken elkaar, want samen worden we continu beter. En tot slot bedoelen we met ‘samen’ dat we

attent zijn: we zien wat onze omgeving nodig heeft en reageren daarop op een klantvriendelijke manier.

Slim: Slim staat voor proactief, vindingrijk en simpel. We willen de vraag van de klant vóór zijn en ons

werk simpel maken door vindingrijk te zijn.

Waarmaken: We maken verwachtingen van onze klanten waar. Bijvoorbeeld door producten en diensten

van duurzame kwaliteit te leveren. Ons streven is om niet alleen vandaag, maar ook morgen

voorspelbaar te zijn.

OVER STEDIN - MISSIE EN STRATEGIE

11

ORGANOGRAM

12

FINANCIËLE KERNCIJFERS

Financiële kengetallen

Eenheid 2013 2012

Resultaat

Totale netto-omzet x mln. € 1.106,6 1.028,8

Netto-omzet elektriciteit x mln. € 787,7 720,1

Netto-omzet gas x mln. € 319,0 308,7

Bedrijfsresultaat (EBIT) x mln. € 376,0 318,0

Resultaat voor belasting x mln. € 339,7 280,1

Totaal Resultaat x mln. € 259,9 213,1

Balans

Netto werkkapitaal1 x mln. € -96,5 -63,3

Vaste activa1 x mln. € 4.498,9 4.356,8

Geïnvesteerd vermogen x mln. € 4.402,4 4.293,5

Eigen vermogen x mln. € 3.112,3 3.065,5

Kasstroom uit operationele activiteiten2 x mln. € 425,7 359,6

Financiële Ratio's

ROIC % 6,2 5,2

Return on equity % 8,4 7,0

Berekeningswijze financiële risico's

Netto werkkapitaal Totaal vlottende activa minus kortlopende verplichtingen

Geïnvesteerd vermogen Som van de vaste activa en netto werkkapitaal

Return on invested capital (ROIC) Totaal resultaat gedeeld door het geïnvesteerd vermogen,

gecorrigeerd voor ontvangen aansluitbijdragen

Return on equity Totaal resultaat gedeeld door het eigen vermogen

1 en 2 De vergelijkende cijfers over 2012 in het jaarverslag 2013 zijn voor vergelijkingsdoeleinden

aangepast aan de presentatie zoals in 2013 is toegepast.2 Zie jaarrekening - geconsolideerd kasstroomoverzicht (pagina 68)

KERNCIJFERS

13

Ratio's Besluit Financieel Beheer Netbeheerder (BFBN)3

Norm Eenheid 2013 2012

EBIT x mln. € 376,0 318,0

Rentelasten1 x mln. € 37,3 39,6

Ratio EBIT / Rentelasten1 ≥ 1,7 10,1 8,0

FFO1 x mln. € 502,4 451,6

Rentelasten1 x mln. € 37,3 39,6

Ratio FFO / Rentelasten1 ≥ 2,5 13,5 11,4

FFO x mln. € 465,1 412,0

Totale schuld x mln. € 1.684,8 1.524,0

Ratio FFO / Totale schuld ≥ 11% % 27,6 27,0

Totale schuld x mln. € 1.684,9 1.524,0

Totale schuld en eigen vermogen x mln. € 4.537,3 4.376,4

Ratio Solvabiliteit ≤ 70% % 37,1 34,8

Berekeningswijze BFBN ratio's

EBIT / Rentelasten Het bedrijfsresultaat voor rente en belasting gedeeld door de

rentelasten

FFO / Rentelasten De som van de netto winst uit gewone bedrijfsuitoefening,

afschrijvingen, amortisatie, latente belastingen en overige

kostenposten waarvoor geen kasgeld noodzakelijk is en bruto

rentelasten gedeeld door de rentelasten.

FFO / Totale schuld De som van de netto winst uit gewone bedrijfsuitoefening,

afschrijvingen, amortisatie, latente belastingen en overige

kostenposten waarvoor geen kasgeld noodzakelijk is gedeeld

door de totale schuld.

Solvabiliteit De totale schuld inclusief voorzieningen gedeeld door de som

van de totale schuld en het eigen vermogen inclusief

minderheidsbelangen en preferente aandelen, na aftrek

voorstel dividend.

1 De vergelijkende cijfers over 2012 in het jaarverslag 2013 zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast

aan de presentatie zoals in 2013 is toegepast.3 De definities van de ratio’s zijn vastgelegd in het ‘Besluit Financieel Beheer Netbeheerder’. De FFO

(Funds From Operations) kent een iets andere definitie voor de bepaling van de ratio FFO /Rente

resultaat dan voor de ratio FFO / Totale schuld.

OVER STEDIN - KERNCIJFERS

14

KERNCIJFERS OVERIGE

Operationele kengetallen Eenheid 2013 2012

Aansluitingen elektriciteit grootverbruik aantal 20.280 20.253

Aansluitingen elektriciteit kleinverbruik aantal 1.992.033 1.982.587

Getransporteerde hoeveelheid elektriciteit GWh 22.328 22.471

Gelegde kabel km 532 489

Aansluitingen gas grootverbruik aantal 2.093 2.094

Aansluitingen gas kleinverbruik aantal 1.896.343 1.882.753

Getransporteerde hoeveelheid gas mln. m3 5.453 5.244

Gelegde leidingen km 348 327

Bruto investeringen x mln. € 427 369

Gemiddelde uitvalduur elektriciteit* minuten 21,2 35,6

Storingen middenspanning met onderbreking aantal 465 399

*De uitvalduur betreft de prognose van de afdeling Netcoördinatie – Support dd. 15 januari 2014. De

cijfers moeten nog landelijk worden gevalideerd door Movares in opdracht van Netbeheer Nederland.

Hier kunnen wijzigingen uit voortvloeien.

Personeel Eenheid 2013 2012

Aantal personeelsleden per jaareinde aantal 1.077,0 1.050,0

Aantal FTE's per jaareinde aantal 1.033,0 1.001,5

Ziekteverzuim % 3,9 4,2

OVER STEDIN - KERNCIJFERS

15

Onze klanten kunnen enthousiaste fans van ons werk worden, zo is onze overtuiging.Klanten worden fan van Stedin omdat wij hen attent behandelen en vooruitstrevendzijn in onze dienstverlening en duurzaamheid. Onze doelstelling is dat al onze klantenin 2020 fan van Stedin zijn. Hier werken we met vijf strategische keuzes naar toe. Dievormen samen ons strategisch kompas.

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

16

STEDIN WIL WAARDERING VERDIENEN

Het begrip ‘fan’ heeft voor Stedin een bijzondere betekenis. We hebben namelijk de ambitieuitgesproken dat al onze klanten in 2020 fan van ons zijn. Een Stedin fan weet dat je bij ons goed zitvoor alles wat met energie te maken heeft. Heeft waardering voor de goede en vriendelijke manierwaarop je wordt geholpen als je een vraag hebt of een nieuwe aansluiting aanvraagt. En klopt graagbij ons aan om samen te werken aan de energiehuishouding van de toekomst.

Fans krijgen we alleen als we ons werk uitstekend doen. Onze klanten moeten erop kunnen rekenen dat

elektriciteit en gas altijd beschikbaar zijn. Storingen in onze netten betekenen automatisch een verstoring

van het dagelijks leven. We werken voortdurend aan verbeteringen om storingen te kunnen voorkomen

of snel op te lossen. In 2013 is het aantal storingen laag geweest. Ook veilig werken is voor ons

topprioriteit. In 2013 waren er 2 ongevallen met verzuim. Omgerekend naar aantal ongevallen per miljoen

gewerkte uren komt dat neer op een LTIR van 1,0, tegen 1,8 in 2012. Toch moet het nog beter: nul

ongevallen blijft ons doel.

AandachtOm van tevreden klanten fans te maken, moeten we méér doen. Voor ons begint dat met inzicht in wat

onze klanten precies van ons verwachten. Kenmerkend voor 2013 is dat we juist daar veel energie in

hebben gestoken. Toen ik afgelopen september in dienst trad als algemeen directeur van Stedin, was ik

aangenaam verrast door de aandacht die er voor de klant is. Overal zie ik dat we klanten een stem willen

geven om ons werk vervolgens nog beter op hun verwachtingen af te stemmen. Zo hebben we uitvoerig

onderzocht hoe klanten ons werk ervaren en of de momenten waarop we contact hadden goed

verliepen. Dit heeft ons veel inzicht opgeleverd. Uit de klanttevredenheidscijfers blijkt dat onze

aanpassingen aanslaan. Dit is mede te danken aan de intensieve samenwerking met Joulz B.V.: we

beseffen dat we elkaar nodig hebben.

VerbindingWe leven in een boeiende tijd. De energietransitie is in volle gang. Huishoudens gaan steeds meer zelf

energie opwekken. Dat vraagt om een flexibele, toekomstgerichte infrastructuur. En dat is niet alleen een

technisch vraagstuk: het gaat er juist om nieuwe relaties te leggen tussen leveranciers en gebruikers van

energie. Als netbeheerder is Stedin bij uitstek de partij om die verbindingen te leggen. Wij gaan het

gesprek aan met gemeenten, wijken en individuele klanten om een plan te maken voor de toekomstige

energievoorziening. Die kant van onze maatschappelijke rol willen we steviger oppakken.

DuurzaamheidDuurzaamheid is een thema dat Stedin als onderdeel van de Eneco Groep van nature al omarmt. We

moeten alleen beter uitleggen hoe onze activiteiten bijdragen aan oplossingen voor het klimaatprobleem.

De introductie van de slimme meter vind ik hier een mooi voorbeeld van. Het kost vele honderden

miljoenen om deze meter in alle huizen aan de muur te krijgen. Maar doordat huishoudens dankzij deze

meter veel meer inzicht krijgen in hun energiekosten, kan het de hele samenleving uiteindelijk een forse

energiebesparing opleveren. Als het aan ons ligt, komt er een duurzame variant: de Fair Meter die is

vervaardigd uit opnieuw gebruikte en recyclebare materialen. Wat mij betreft heeft elk huishouden

straks een Fair Meter.

VOORWOORD

17

TalentIn de Stedin Koers, ons strategisch kompas voor verdere ontwikkeling van ons bedrijf, is een belangrijke

rol weggelegd voor innovatie. Hoe beter onze basisdienstverlening is, hoe meer we onze aandacht

daarop kunnen richten. We creëren daarvoor de financiële ruimte en boren tegelijkertijd een enorme

bron van talent en kennis aan die Stedin bezit. Ik heb in mijn eerste maanden gemerkt dat Stedin barst

van het talent. Door onze mensen de ruimte te geven om dat talent te benutten, komt er enorm veel

energie vrij. Het enthousiasme voor onze Stedin Koers werkt stimulerend. Het motiveert mensen om zich

vol in te zetten voor de klant én voor een betaalbare, haalbare en duurzame energievoorziening.

Met dit alles werken we er keihard aan dat onze klanten fan van ons worden.

Nancy Kabalt-Groot, algemeen directeur

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - VOORWOORD

18

STEDIN OP WEG NAAR 2020

Onze klanten kunnen enthousiaste fans van ons werk worden, zo is onze overtuiging. Klanten wordenfan van Stedin omdat wij hen attent behandelen en vooruitstrevend zijn in onze dienstverlening enduurzaamheid. Onze doelstelling is dat al onze klanten in 2020 fan van Stedin zijn. Hier werken wemet vijf strategische keuzes naar toe. Die vormen samen ons strategisch kompas.

Strategisch kompasOns ‘kompas’ voor de Stedin Koers bestaat uit een mix van vijf strategieën. Deze strategieën zijn

onderling sterk met elkaar verbonden. De eerste strategie richt zich op het verwerven van diepgaandklantinzicht en heeft in 2013 al veel duidelijkheid over de verwachtingen van klanten opgeleverd. Met

diepgaand klantinzicht (pagina 23) bedoelen we dat we weten wat de klant van ons verwacht rond de

producten en diensten die hij afneemt en de contactmomenten tussen Stedin en de klant. We zien

diepgaand klantinzicht als kernstrategie die de basis vormt voor de andere strategieën.

De tweede strategie, ketensturing, is erop gericht de samenwerking over de verschillende afdeling heen

te verbeteren. In 2013 zijn we gestart met het bouwen van ketens die verschillende afdelingen

overstijgen. Deze zijn nodig om de verwachtingen van de klant echt waar te kunnen maken. Door met

alle betrokkenen om de tafel te zitten, zijn er in de verschillende ketens al effectieve oplossingen voor

knelpunten in het werk ontwikkeld.

Met de derde strategie beogen we dat alle Stedin-medewerkers gaan denken en handelen volgens de

Stedin Koers. Hieronder verstaan we de missie, ambitie, corporate story en waarden van Stedin. In 2013

hebben we veel georganiseerd om medewerkers te laten ervaren wat de Stedin Koers nu precies

inhoudt. Zo hebben zij allemaal meegedaan aan de serious game 'Het lot van Wattland'. In gesimuleerde

cases stapten medewerkers in de rol van andere medewerkers om te ervaren wat er op andere plekken

in de keten gebeurt en wat het gevolg is van een bepaalde handeling voor een volgende stap in de keten.

Hierdoor hebben de medewerkers ervaren hoe ze meer procesgericht kunnen werken en succesvol

kunnen samenwerken over de afdelingen heen. Uiteindelijk pakt dit voor de klant beter uit, dus draagt

WERKEN VOLGENS DE STEDIN KOERS

19

dit ertoe bij dat de klant fan van Stedin wordt. Samen met hun leidinggevenden hebben medewerkers de

ervaringen uit de simulatie vertaald naar de dagelijkse praktijk.

De klant van nu heeft andere behoeften dan de klant van vijf jaar geleden. En de klant in 2019 heeft weer

een ander verwachtingspatroon. Daarom is het belangrijk dat we met slimme producten en diensten

goed kunnen inspelen op deze steeds veranderende klantbehoefte. Vernieuwing, de vierde strategie, is

erop gericht het verandervermogen van onze organisatie een impuls te geven. Deze strategie krijgt in

2014 meer nadruk, omdat we verwachten dat de veranderende klantbehoeften voor een groot deel

zullen voortkomen uit de energietransitie.

De vijfde strategie, efficiënte bedrijfsvoering, maakt ons strategisch kompas compleet. Alle activiteiten

die hieruit voortvloeien, zijn erop gericht ons werk veiliger, betrouwbaarder en efficiënter te maken.

Hiermee is in 2013 al een voortvarende start gemaakt. We hebben bijvoorbeeld grote verbeterslagen

gemaakt in de veiligheid en is het aantal storingsminuten gedaald.

OntwikkelplanDe vijf ontwikkelstrategieën geven richting aan het Stedin-ontwikkelplan. Dit plan geeft aan hoe onze

organisatie zich het komende jaar gaat ontwikkelen op weg naar 2020. Het biedt leidinggevenden en

medewerkers houvast om continu, consistent en samenhangend bij te dragen aan de ontwikkeling van

Stedin.

KETENREGISSEUR

Als we willen dat onze klanten fan van Stedin worden, is het leveren van diensten waarvan klanten opaan kunnen een voorwaarde. Door middel van ketensturing verbeteren we de uitvoering van onzediensten. Daardoor lopen stappen in de uitvoering niet nodeloos vertraging op en hoeven klanten nietonnodig te wachten.

Veel van wat we doen, gebeurt in samenwerking met verschillende afdelingen of partners. Om te zorgen

dat alle taken van de verschillende afdelingen in een keten zo goed mogelijk op elkaar aansluiten, zijn we

in 2013 gestart met ketensturing op de vier ketens waarin onze diensten worden uitgevoerd.

FunctieherstelketenStoringen in het energietransport die gemeld of vastgesteld zijn, worden snel, veilig en doelmatig

hersteld conform de vigerende technische eisen.

Netgedreven ketenVanuit goed inzicht in onze risico’s en bewaking van de netten op kwaliteit en capaciteit wordt bekeken

welke uitbreidings- en vervangingsinvesteringen en onderhoudswerkzaamheden nodig zijn om onze

klanten van voldoende kwaliteit en capaciteit te voorzien. Maatregelen worden tijdig uitgevoerd tegen

een goede prijs.

AansluitketenDeze keten richt zich op het fysiek aansluiten van locaties op het transportnet. Dit gebeurt in opdracht en

naar de wensen van energie-afnemers en -producenten.

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - WERKEN VOLGENS DE STEDIN KOERS

20

TransportketenDe activiteiten in deze keten zijn gericht op het continu en per aansluiting administratief in

overeenstemming brengen van de capaciteit van de aansluiting, de contractuele relatie met de

energieafnemer en het verbruik per tijdseenheid.

Verbeteringen in de ketens in 2013:Een betere regie over de ketens ziet de klant terug in een soepele dienstverlening. In de ketens hebben

we in het verslagjaar de nodige struikelblokken opgeruimd en we hebben afspraken gemaakt voor een

snellere en betere bediening van onze klanten.

Functieherstelketen Netgedreven keten Aansluitketen Transportketen

• De storingsduur is met

20% ingekort door

aanpassingen in de

operationele

procedurestappen.

• Op afstand uitleesbare

storingsverklikkers

maken het mogelijk

storingen sneller te

lokaliseren en dus

sneller in te grijpen.

• We informeren onze

partners en klanten

realtime over

storingen, onder meer

via SMS.

• Het verzamelen van

data bij een incident is

verbeterd en versneld.

• De klant heeft één

aanspreekpunt bij een

storing.

• Klanten krijgen na een

incident binnen zes

weken uitsluitsel over

eventuele

compensatie.

• Het Crisis Management

Plan is beter ingebed

in de organisatie,

waardoor we met

regio's en gemeenten

scenario's kunnen

oefenen.

• KCD opgesteld waarbij

is vastgelegd hoe we

plannen uit het

verleden hebben

gerealiseerd en welke

investeringen we in de

toekomst in onze

netten gaan doen.

• Aannemers zijn beter

bereikbaar tijdens het

werk.

• De klant wordt op tijd

geïnformeerd als de

planning verandert.

• Informatie over

werkzaamheden wordt

online gedeeld.

• Klanten krijgen tien

dagen voorafgaand

aan een geplande

onderbreking

vanwege

gaswerkzaamheden

informatie per brief

over de

werkzaamheden en

waar ze met vragen

terecht kunnen en tips

over hoe te handelen

vóór en tijdens een

leveringsonderbreking

.

• Het aantal afspraken

dat door

omstandigheden

opnieuw moet worden

gepland, is

verminderd.

• Een aanvraag van de

klant gaat in één keer

goed.

• Tijdens aansluitingen

plaatsen we meteen

een slimme meter.

• Door intensievere

samenwerking met de

serviceprovider

hebben we meer

controle over het

aansluitproces.

• Het klantportaal met

mogelijkheden voor

selfservice is verder

ontwikkeld en

daarmee worden onze

klanten beter bediend.

• Op nieuwe klantvragen

zijn standaard

antwoorden

geformuleerd die via

een FAQ voor de klant

en voor onze

medewerkers

beschikbaar zijn.

• Er zijn verbeteringen

doorgevoerd op

registratiewebsite

www.terugleveren.nl.

Dit is gedaan in

samenwerking met

collega netbeheerders.

• We hebben

procesverbeteringen

doorgevoerd

waardoor klanten

eerder antwoord

krijgen op hun vragen.


21

BEVLOGEN MEDEWERKERS

We willen graag dat onze klanten ons ervaren als een efficiënte, klantvriendelijke en betrouwbaredienstverlener bij wie de energievoorziening in veilige handen is. Om dat te bereiken, zijngemotiveerde, betrokken en bevlogen medewerkers een voorwaarde. De medewerkerstevredenheidbij Stedin is voor ons een belangrijke indicator. Om die tevredenheid voortdurend te realiseren,bieden we onze medewerkers gelegenheid om zich te blijven ontwikkelen. Op die manier zijn ze ookop termijn waardevol voor Stedin en houden ze plezier in hun werk.

Hoge medewerkerstevredenheidStedin-medewerkers verbinden zich graag aan hun werkgever en aan de ingeslagen weg, zo blijkt uit de

resultaten van het periodiek motivatieonderzoek. Dit beeld kwam al naar voren in de steekproefmetingen

die ieder kwartaal worden uitgevoerd en werd nog eens bevestigd door de integrale meting van oktober

2013. Vergeleken met de vorige meting in 2011 steeg het algemene tevredenheidscijfer van 7,1 naar 7,6.

De stijging is op alle afdelingen zichtbaar. Er is bij medewerkers volop bereidheid om zich in te spannen

voor het bereiken van ons doel: dat onze klant fan is van Stedin.

In de top 50 van ‘beste werkgever van het jaar’Het mooie tevredenheidscijfer van onze medewerkers heeft ertoe geleid dat Stedin in 2013 door

Effectory en Intermediair is genomineerd voor de titel 'beste werkgever van het jaar’. We hebben de top

50 gehaald. Dit is het resultaat van hard werken en daar zijn we trots op.

CompetentietrainingenAlle medewerkers hebben de mogelijkheid gekregen een of meer competentietrainingen te volgen die op

basis van de Stedin Koers zijn ontwikkeld. In hun planningsgesprekken hebben zij afspraken gemaakt

over hoe zij met hun houding, gedrag én resultaten een bijdrage kunnen leveren aan de Stedin Koers. De

competentietrainingen zijn bedoeld als hulpmiddel in hun verdere ontwikkeling.

Gewilde werkgeverStedin is een gewilde werkgever op de arbeidsmarkt. In 2013 hebben we op eigen kracht 150 nieuwe

collega’s voor unieke vacatures kunnen aantrekken. We zijn er ook in geslaagd 16 TOP-pers aan te

trekken. TOP is de naam van het technisch opleidingsprogramma van Stedin en richt zich op technische

en IT-talenten. Zij volgen een intensief tweejarig programma van leren, ontwikkelen en werken. Met deze

TOP-pers spelen we in op de behoefte aan nieuwe technische en IT-kennis en op de naderende uitstroom

door de vergrijzing.

Trouwe medewerkersMedewerkers die bij Stedin in dienst komen, blijven graag bij ons werken. Van de medewerkers die de

afgelopen drie jaar van buiten Stedin zijn ingestroomd, werkt 85% nog steeds bij ons.


22

WAT WILLEN ONZE KLANTEN?

Om in de veranderende energiewereld onze klanten optimaal te blijven bedienen, moet Stedininnovatief zijn. Onze klanten wijzen ons daarbij de weg: zij waarderen ons als wij ons werk uitstekenddoen. We moeten dan wel precies weten wat klanten van ons verwachten en hoe ze onzedienstverlening waarderen. In 2013 hebben we dat uitgebreid onderzocht en dat heeft veelwaardevolle inzichten opgeleverd.

Inzicht in de klantBij het verkrijgen van diepgaand klantinzicht staat het denken en handelen vanuit oogpunt van de klant

centraal. We zoeken naar diepgaande kennis over de manier waarop onze klanten onze dienstverlening

beleven en wat ze daarin verbeterd willen zien. Het is het wat, maar zeker ook het waarom achter

klantbehoeften. Uiteraard in combinatie met wat we al weten over én van onze klanten. Voor het opdoen

van klantinzichten maken we gebruik van zogenoemde klantreizen, die contactmomenten tussen klant en

Stedin nauwgezet - en van begin tot einde - in kaart brengen. Vervolgens toetsen we die klantreizen bij

klanten om te bekijken hoe Stedin het beter kan doen.

De klant wil dat we:

• bereikbaar en makkelijk vindbaar zijn;

• ingewikkelde zaken helder maken en duidelijke taal gebruiken;

• alles in het werk stellen om hem te helpen;

• transparant en voorspelbaar zijn;

• gemaakte afspraken nakomen;

• hem positief verrassen met onze dienstverlening.

HART VOOR DE KLANT

23

KlantbeloftenWe hebben de klantinzichten vertaald naar 45 concrete verbeterpunten voor onze dienstverlening. Eind

2014 zijn alle verbeteringen doorgevoerd en gaan we opnieuw met onze klanten in gesprek om de

doorgevoerde veranderingen te evalueren.

MEER DOEN VOOR ONZE KLANTEN

Stedin heeft veel inzichten opgedaan over de wensen van de klant. Dat heeft concreteaanknopingspunten opgeleverd voor verbetering van onze dienstverlening. Daar zijn we in 2013 danook intensief mee bezig geweest en daar gaan we de komende tijd mee door. Bij verschillendeklantgroepen hebben de verbeterslagen in 2013 al tot een stijgende tevredenheid over onzedienstverlening geleid.

GemeentenAlle gemeenten in ons verzorgingsgebied hebben een prestatiejaarverslag over 2012 ontvangen. Hierin

is onder meer te lezen welke investeringen er zijn gedaan, hoe Stedin heeft gepresteerd op het gebied

van storingen en hoeveel fraudegevallen er zijn opgespoord. Gemeenten hebben veel waardering voor

deze vorm van informatievoorziening.

Sinds dit jaar kunnen gemeenten zelfstandig werkzaamheden uitvoeren aan het openbare

verlichtingsnet. Zo kunnen bepaalde wensen van de gemeente sneller tot stand gebracht worden, zoals

het verplaatsen van lantaarnpalen. Verder zijn we gestart met het monitoren van gemeentelijke vragen

over duurzaamheid. We doen dit om scherp te krijgen hoe wij gemeenten zo goed mogelijk kunnen

helpen in de energietransitie.

TuindersTuinders zijn voor Stedin een belangrijke klantengroep. Daarom was Stedin vertegenwoordigd op de

Tuinbouw Relatiedagen, de vakbeurs voor deze sector. Onze medewerkers hebben daar ongeveer de

helft van de tuinbouwklanten gesproken. Recente ontwikkelingen kwamen aan bod en er werden veel

praktische vragen beantwoord. Met ruim 80 klanten zijn vervolgafspraken gepland om te bespreken hoe

wij onze producten en diensten zo goed mogelijk kunnen laten aansluiten op hun behoeften.

BedrijvenIn 2013 hebben we veel initiatieven ondernomen om de klanttevredenheid van bedrijven te verhogen. Zo

hebben we de informatievoorziening aan klanten rond de aanpassing van het Utrechtse stationsgebied

verbeterd. Verder hebben we een eindpresentatie gegeven aan betrokken klanten van het project

Verbetering Robuustheid 25 kV-net in Botlek.

Ook hebben we diverse projecten gerealiseerd die voor de toekomst van bedrijven belangrijk zijn. Een

voorbeeld hiervan is de aansluiting met een capaciteit van 64 MVA, waarmee APM Terminals is

aangesloten op het 66 kV-net in Maasvlakte 2. Eenzelfde aansluiting hebben we opgeleverd voor

Rotterdam World Gateway.

Tot slot heeft hebben we na een goede samenwerking met private en publieke partijen de

windenergieparken Giessenwind (Giessenburg), Maasmond (Maasvlakte) en Dintelhaven (Europoort)

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - HART VOOR DE KLANT

24

aangesloten. Met de gemeente Goeree-Overflakkee, Delta Wind en moederbedrijf Eneco hebben we de

krachten gebundeld om op het Zuid-Hollandse eiland 260 MW aan windenergie te realiseren.

Particuliere klantenOok voor particuliere klanten en het mkb zijn al verbeteringen merkbaar. Zo heeft de klantenservice

Kleinverbruik haar dienstverlening verbeterd: meer dan voorheen worden klantvragen in één keer

afgehandeld en klanten worden vriendelijker te woord gestaan. Gemiddeld 69% van onze klanten

waardeerde de klantenservice met een score van een 7 of meer, een stijging van 13% vergeleken met

2012.

De afhandeling van storingen is verbeterd, net als de informatie erover, bijvoorbeeld via Twitter. De

waardering voor het aansluitproces is verbeterd. Klanten begrijpen de rolverdeling tussen Stedin en

Joulz nu beter en aansluitingen worden sneller gerealiseerd.

KLANTTEVREDENHEID

De waardering van onze klanten is een belangrijke graadmeter van de kwaliteit van onzedienstverlening. Wij meten de klanttevredenheid na ieder klantcontact. Ons doel is dat meer dan 75%van de klanten tevreden is: in ten minste 8 maanden geeft drie kwart van onze klanten ons het cijfer 7of hoger.

Vanaf 2011 zien we een structurele verbetering van de klanttevredenheid. Was de gemiddelde score

over 2011 68,5%, in 2012 is deze gestegen naar 70,3% en over 2013 ligt de score boven onze target:

75,6%. De verbeteringen zijn vooral zichtbaar bij de klantenservice Kleinverbruik, de storingsafhandeling

en het aansluitproces.

Maandelijkse metingenStedin voert maandelijks een klanttevredenheidsmeting uit onder klanten die in de betreffende periode

contact hebben gehad met Stedin of voor wie werkzaamheden zijn uitgevoerd. De tevredenheidsmeting

wordt uitgevoerd over zes onderwerpen:

• klantenservice Kleinverbruik;

• klantenservice Grootverbruik;

• relatiebeheer;

• storingsafhandeling;

• het aansluitproces;

• het verhuisproces (administratief).

De maandelijkse klanttevredenheidsmeting is een gewogen gemiddelde van de genoemde onderwerpen.

Het maandcijfer geeft aan hoeveel procent van onze klanten de dienstverlening van Stedin waardeert

met een score van 7 of meer (op basis van een 10-puntsschaal). De target voor 2013 was dat het

maandcijfer minimaal 8 maanden 75% of hoger was. Dit in tegenstelling tot eerdere jaarverslagen, waarin

melding werd gemaakt van het maandcijfer van december.


25

Klantenservice klantgerichterDe klantenservice Kleinverbruik krijgt een hogere waardering: ten opzichte van 2012 is de deelscore

toegenomen met 13% naar gemiddeld 69%.

Storingen sneller afhandelenOndanks het feit dat storingen in de transportvoorziening van gas of elektriciteit voor onze klanten veel

ongemak veroorzaken, zijn wij er in 2013 in geslaagd om de afhandeling van de storing, zowel technisch

als administratief, aanmerkelijk te verbeteren. Ook de informatievoorziening rondom een storing heeft

het afgelopen jaar veel aandacht gekregen, onder andere via Twitter. Het afgelopen jaar hebben onze

klanten deze inspanningen gewaardeerd met een gemiddelde deelscore van 78,7%. Deze ligt 2,4% boven

het gemiddelde van 2012.

Aansluitingen sneller en beter gerealiseerdStedin heeft het aansluitproces aanzienlijk verbeterd. In het verleden werd dit deel van ons werk zeer

laag gewaardeerd door onze klanten. De belangrijkste punten van kritiek waren de onduidelijke

rolverdeling tussen Stedin en Joulz en de lange doorlooptijden van het aansluitproces. Klanten zijn

hierover nu beter te spreken. Ten opzichte van 2012 is de deelscore toegenomen met 15% naar

gemiddeld 65,6%.

De andere drie deelscores hebben hun goede score uit 2012 vastgehouden. Klantenservice

Grootverbruik scoort gemiddeld 78,4%, relatiemanagement 78,0% en het verhuisproces 73,8%.

Klanttevredenheid 2013 vs 2012Deelscore Klanttevredenheid 2013

(% minimaal 7 of hoger)

Klanttevredenheid 2012

(% minimaal 7 of hoger)

Klantenservice

Kleinverbruik

69,0 % 55,4%

Klantenservice

Grootverbruik

79,2% 75,2%

Relatiebeheer 78,0% 72,5%

Storingsafhandeling 78,8% 76,3%

Aansluitproces

Verhuisproces

65,6%

73,8%

50,2%

69,4%


26

KWALITEIT EN CAPACITEIT

Voor onze toezichthouder en belanghebbenden is het belangrijk om te weten hoe het ervoor staat metde kwaliteit, de capaciteit en de veiligheid van onze netten. Om daarin meer inzicht te geven, stellenwe het Kwaliteits- en Capaciteitsdocument op. Dit is een beschrijving van wat we hebben gedaanmaar vooral wat we in de toekomst gaan doen.

"‘Stedin is er voor mij en regelt het goed en verrassend gemakkelijk’. Dat is onze belofte aan de klant en

vormt de basis van ons werken en denken." Met deze zinnen opent ons Kwaliteits- en

Capaciteitsdocument 2013, kortweg het KCD. Met dit document geven we onze toezichthouder en overige

stakeholders inzicht in de kwaliteit, de capaciteit en de veiligheid van de elektriciteits- en gasnetten in

ons voorzieningsgebied.

We blikken terug op de afgelopen jaren en leggen verantwoording af over wat er gerealiseerd is van

onze plannen die beschreven staan in het voorgaande KCD. Vervolgens geven we inzicht in onze

investeringsplannen voor de toekomst. Redelijk gedetailleerd voor de jaren 2014-2016 en globaler voor

de jaren daarna. We baseren ons hierbij op onze visie op de ontwikkeling van de elektriciteits- en

gasnetten in de verdere toekomst. Hiervoor schetsen we drie mogelijke scenario's waarin we de

duurzame ontwikkelingen voor komende jaren verwerken.

ONZE NETTEN

27

Voorbeelden van investeringen die in het KCD zijn opgenomen en de daaruit voortvloeiende

verbeteringen:

• een nieuw 380/150 kV-station bij Breukelen voor het realiseren van een versterking van het 150 kV-

net in Utrecht waarmee uitval en schade kan worden voorkomen;

• een nieuwe verbinding tussen Europoort en Theemsweg Zuid-Holland om leveringszekerheid in het

‘hart’ van het Rotterdamse industriegebied te verbeteren;

• de vervanging van verouderde bliksemdraden om in de toekomst letsel, uitval en schade te

voorkomen.

Lerende organisatieIn het KCD besteden we veel aandacht aan ons kwaliteitssysteem, waarin de Plan-Do-Check-Act-cyclus

centraal staat. Met aansprekende voorbeelden tonen we aan dat we inderdaad een lerende organisatie

zijn die steeds beter is uitgerust voor de uitdagingen van de toekomst.

Het KCD is te lezen op http://kcd2013.stedin.net/

INVESTERINGEN

Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen, dat is de belofte waar onze klanten ons aankunnen houden. Jaarlijks investeert Stedin honderden miljoenen euro's in vernieuwing, uitbreiding enonderhoud van de elektriciteits- en gasnetten. In 2013 was dit een bedrag van in totaal € 510,9miljoen.

Maatregelen om storingen te voorkomenEen ongeplande onderbreking van de levering van elektriciteit of gas kan vervelende gevolgen hebben.

Zeker in een tijd waarin onze klanten steeds meer afhankelijk worden van energie. Stedin wil de uitval

van de elektriciteits- en gasnetten tot een minimum beperken. De belangrijkste maatregel om storingen te

voorkomen is zorgen dat onze netten in goede conditie zijn. Dat doen we door ze te inspecteren,

onderhoud te plegen en op tijd vervangingen uit te voeren.

Klanten hebben het meest last van storingen in de middenspanningsnetten. Delen van deze

elektriciteitsnetten zijn inmiddels tussen de 50 en 60 jaar oud. Daarom vervangen we de verouderde

kabels en leidingen. Ook renoveren en vervangen we middenspanningstations in de meest

storingsgevoelige gebieden en werken we aan eenduidige en eenvoudige netstructuren. Zo hebben we

de laatste jaren veel geïnvesteerd in het middenspanningsnetwerk op Goeree Overflakkee en in de

gemeente De Ronde Venen. We zien dat deze maatregelen op Goeree Overflakkee effectief zijn. In Ronde

Venen gaan we in 2014 opnieuw een vervangingsronde uitvoeren, omdat het aantal storingen daar nog

niet voldoende gedaald is.

Vooral in ons drukke Randstedelijke gebied liggen enorm veel kabels en leidingen onder de grond,

waardoor inspecties niet eenvoudig zijn. Die ondergrondse drukte leidt ook tot veel storingen door

graafschades. Dit is 2.391 keer gebeurd. Dit hoge aantal baart Stedin en de collega-netbeheerders al

langer zorgen. In 2013 hebben we veel gedaan om dit terug te dringen. Door aandacht te blijven vragen

bij gemeentes en in de media hebben we al successen geboekt. Om breuk of lekkage van gevoelige

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - ONZE NETTEN

28

http://kcd2013.stedin.net/

gasleidingen tegen te gaan, werken we actief samen met andere zogenoemde grondroerders om

graafschade te voorkomen. Daar is een proces voor afgesproken. Ook helpen maatregelen zoals

storingsverklikkers, slimme beveiligingsconcepten en automatisering om bij graafschade de gevolgen zo

veel mogelijk te beperken.

Bij de gasnetten richten we ons vooral op de vervanging van leidingen en aansluitingen. We zijn al een

paar jaar bezig met een omvangrijk programma en hebben in 2013 221 kilometer grijs gietijzer en asbest

cementleidingen en ongeveer 17.000 aansluitingen vervangen. Soms zijn de omgevingsfactoren zodanig

dat onze gasnetten sneller verouderen dan waar in het verleden rekening mee is gehouden, bijvoorbeeld

bij sterk zakkende grond. We bekijken telkens welk gebied de hoogste prioriteit heeft. Dit programma

neemt in totaal twintig jaar in beslag.

Maatregelen voor voldoende capaciteitUiteraard is het ook belangrijk dat we voldoende capaciteit leveren. In het elektriciteitsnetwerk zijn we

met diverse uitbreidingen en verzwaringen bezig. In 2013 hebben we een 66kV-station met een 66kV-

ring op de Maasvlakte gerealiseerd. Dit is een infrastructuur waar nieuwe industrieën op kunnen worden

aangesloten. In Schiedam hebben we transformatoren en een installatie vernieuwd, en in Nootdorp

hebben we een verbinding aangelegd naar een nieuw gebied, als voorlopig laatste fase van het project

Oostland.

Goedereede op Goeree Overflakkee


29

Maatregelen voor voldoende spanningskwaliteitDe variatie in de spanning mag niet te groot zijn, anders ontstaan er problemen bij de werking van

apparaten en installaties. Om klaar te zijn voor de toekomst waarin we een groei van decentrale

energieopwekking verwachten, hebben we gewerkt aan een nieuwe ontwerpmethodiek voor onze

netten. In deze methodiek staan de lokale omstandigheden en ontwikkelingen centraal. We richten ons

op elektrisch vervoer, HRe-ketels, elektrische warmtepompen, windenergie en zonnepanelen. In 2014

gaan we deze ontwikkelingen verder uitdiepen.

Heel belangrijk voor onze netten is ook de toenemende decentrale opwek van energie, bijvoorbeeld

zonne-energie. In 2013 hebben we de spanningskwaliteit in de gaten gehouden en onderzocht wat de

impact is van nieuwe producten zoals warmtepompen, zonnepanelen en e-vervoer op de

spanningskwaliteit. Knelpunten pakken we aan. Voor een optimale spanningskwaliteit werken we samen

met andere netbeheerders.

LEVERINGSZEKERHEID

Stedin wil dat klanten continu over gas en elektriciteit kunnen beschikken. Daarbij horen zo minmogelijk storingen, en áls er een storing is, dan een zo kort mogelijke onderbrekingsduur in delevering van energie. We willen bereiken dat een huishouden gemiddeld niet langer dan 25 minutenper jaar zonder stroom zit. In 2013 hebben we deze doelstelling bereikt: het gemiddelde instroomuitval per huishouden was 21,1 minuten. Dit is geen reden om achterover te leunen.

Onderbrekingsduur elektriciteit 2013 in minuten 2013 2012 2011 2010

Laagspanning 5,9 5,9 4,5 5,1

Middenspanning 14,8 27,7 18,8 17,4

Hoogspanning 0,5 2,0 1,4 5,8

Totaal 21,2 35,6 24,7 28,3

De gemiddelde onderbrekingsduur voor elektriciteit in heel Nederland lag in 2013 op circa 21,2 minuten.

De verbetering ten opzichte van 2012 (35,6 minuten) is mede te danken aan de maatregelen die we

hebben genomen om storingen te voorkomen en de storingsduur te verkorten.

Het aantal middenspanningsstoringen waarbij een onderbreking in de levering van elektriciteit optrad, is

in 2013 gestegen naar 465 (dit was 399 in 2012). Een groot gedeelte hiervan wordt veroorzaakt door de

stijging van het aantal storingen in de eigen netten van de klanten. De gemiddelde storingsduur in het

middenspanningsnet van Stedin is gedaald naar 93,2 minuten (in 2012 nog 140,5 minuten). Gemiddeld

genomen heeft een klant één keer in de 6,6 jaar te maken met een stroomstoring als gevolg van een

middenspanningsstoring.

Onderbrekingsduur gasDe onderbrekingsduur van de gasnetten kwam uit op 40 seconden gemiddeld per klant. In 2012 was dat

104 seconden.


30

Storingen vóór blijvenOm te voorkomen dat stroomstoringen ontstaan, besteden we veel aandacht aan risicobeheersing bij de

uitvoering van onze grote complexe projecten. Verder hebben we aanpassingen gedaan aan de netten

waarin het aantal storingsminuten het hoogst was. Hiervoor hebben we onder andere het netontwerp en

de secties met de hoogste kans op storingen en de grootste impact bij uitval aangepakt.

Ook hebben we extra systemen geplaatst om kabelstoringen vóór te zijn. Hoewel een van deze systemen

nog als pilot draait, heeft dit ons geholpen om een flinke storing in Rotterdam Centrum in het vierde

kwartaal van 2013 te voorkomen. Hier bleek een anderhalf jaar oude verbinding verkeerd te zijn

gemonteerd. Omdat het systeem zulke goede resultaten oplevert, gaan we daar in 2014 verder in

investeren.

Vaak ook is graafschade de oorzaak van storingen, vooral in de Randstad. Stedin vraagt hier aandacht

voor van gemeenten en werkt samen met andere partijen die in en onder de grond werken om het aantal

gevallen van graafschade die storing tot gevolg hebben terug te dringen.

Storingen sneller oplossenWe hebben honderden storingsverklikkers en tientallen stationsautomatiseringssystemen in onze netten

geplaatst waarmee we veel nauwkeuriger kunnen vaststellen waar storingen zich voordoen en daardoor

de storing sneller kunnen oplossen. Ook rekenen we al onze beveiligingsinstellingen door, stellen ze

opnieuw in en vervangen waar nodig de beveiligingsrelais. Hierdoor hebben storingen minder impact. In

Storingen voor blijven, ook in de koopgoot in Rotterdam


31

de operationele werkwijze zijn ook efficiëntieslagen doorgevoerd. Zo kan de monteur effectiever, dus

sneller, een storing herstellen. Al deze maatregelen hebben in 2013 hun vruchten al afgeworpen.

Maatregelen op afstandAl lag het aantal storingsminuten in 2013 lager, we blijven werken aan het voorkomen en snel verhelpen

van storingen. Daarom hebben we in 2013 gewerkt aan de voorbereidingen voor een nieuw

bedrijfsvoeringssysteem, het Distributie Management Systeem (pagina 32) ofwel DMS. Hiermee kunnen

we veel informatie over de netten op afstand uitlezen en kunnen we dus ook op afstand maatregelen

nemen. In 2014 willen we dit systeem in gebruik nemen voor ons hele verzorgingsgebied. Ook hebben

we de voorbereidingen getroffen voor een tweede zelfherstellend net. Daarin is bij storingen helemaal

geen menselijk ingrijpen meer nodig.

STEEDS MEER ICT

ICT wordt steeds belangrijker in onze activiteiten. Het helpt ons klantgerichter en efficiënter tewerken, en storingen te voorkomen en te beperken. Ook krijgen we de beschikking over steeds meerdata, zowel in omvang als in detail. Dat biedt ons kansen om het elektriciteitsnetwerk beter tebenutten.

Stabiel ICT-systeemAl met al leveren onze ICT-systemen een belangrijke bijdrage aan de realisatie van onze ambities: beter

klantinzicht, betere ketensturing, beheerste innovatie en efficiënte bedrijfsvoering. Door eerdere

investeringen heeft Stedin in 2013 de vruchten kunnen plukken van een stabiel ICT-landschap. Hiermee

is het risico dat systemen – en dus ook processen – niet beschikbaar zijn of dat belangrijke onderdelen

van de informatievoorziening en communicatie-infrastructuur niet goed werken, afdoende afgedekt.

Stedin kan hierdoor netten beter beheren en een betrouwbare dienstverlening aan klanten leveren.

Stedin heeft in 2013 de bestaande ICT-kosten weten te verlagen en daardoor ruimte gecreëerd voor

innovatie.

ICT in intelligent netbeheerIn de Roadmap Intelligent Netbeheer (pagina 37) die Stedin begin 2013 heeft opgesteld, is de

toekomstvisie op intelligent netbeheer geschetst. De roadmap is de leidraad voor de implementatie van

intelligent netbeheer binnen Stedin en maakt het mogelijk om de juiste keuzes in hun onderlinge

samenhang op het juiste moment te maken. Hiervoor zijn zowel technologische vernieuwingen als

procesinnovaties nodig. En als gevolg hiervan wordt ook het belang groter van de koppeling tussen de

ICT-componenten in onze netten en de administratieve ICT-systemen. Dit leidt tot een integratie van

gegevens uit beide omgevingen, zodat er mogelijkheden beschikbaar komen om uiteindelijk efficiënter

met energie om te gaan. Door deze ontwikkelingen ontstaat er ook een verhoging van het risico op het

verstoren van de Stedin-processen door cybercrime. Stedin neemt steeds de juiste maatregelen om de

ICT-systemen te beschermen tegen cybercrime, waardoor de goede werking van de energienetwerken

geborgd is.

VerantwoordelijkheidIntelligenter maken van de lokale distributienetten is essentieel voor een toekomst waarin een

gedecentraliseerde energiemix uit hernieuwbare bronnen zoals zon en wind zal bestaan. ICT levert meer

en snellere data: de grondstof voor slimme netbeheerders. Daarom zien we het als onze opdracht om nu


32

en in de toekomst de noodzakelijke en optimale ICT-keuzes te maken. Daarmee waarborgen we de

voorzieningszekerheid en vervullen we een belangrijke rol om de energietransitie mogelijk te maken.

Betere besturing met DMSStedin heeft voorbereidingen getroffen om een nieuw systeem voor de bedrijfsvoering op het

middenspanningsnet in gebruik te nemen: het Distributie Management Systeem (DMS). Dit systeem is een

van de pijlers waarop onze Roadmap Intelligent Netbeheer is gebaseerd.

Het nut van het DMSDe complexiteit van het netwerk is gegroeid en de dynamiek op het netwerk is gestegen, bijvoorbeeld

doordat consumenten die zelf stroom opwekken energie terugleveren aan het net. DMS maakt realtime

netwerkanalyses waarmee wij deze energiestromen beter kunnen managen. Met het DMS kunnen we op

afstand informatie uitlezen. Door het DMS kunnen we ook realtime informatie verzorgen bij geplande

werkzaamheden en bij storingen. Zo weet de klant bijvoorbeeld hoe lang de werkzaamheden nog duren.

Dit draagt bij aan het vergroten van de klanttevredenheid. We kunnen het middenspanningsnetwerk

dynamisch bekijken (geografisch, schematisch en de stationsinhouden). In de toekomst maken we deze

informatie ook toegankelijk voor klanten. Het systeem maakt ook volledig geautomatiseerd onze

bedieningsplannen.

AANBESTEDEN

Voor het in stand houden en uitbreiden van onze netten hebben we als doel om de beste kwaliteit tebereiken tegen de laagste kosten. Daarvoor willen we werken met de meest geschikte marktpartijen.We besteden zowel het reguliere onderhoudswerk als projecten aan.

Samenwerking met JoulzStedin heeft als enige netbeheerder in Nederland geen eigen infrabedrijf. Daarom zoeken we

samenwerking met partners die samen met ons zorgen voor een uitstekende dienstverlening aan onze

klanten. Van oudsher is Joulz onze grootste partner voor samenwerking op het gebied van infrastructuur.

Met Joulz hebben we in 2013 een nieuwe samenwerkingsovereenkomst ingevuld. Hierbij is gekozen voor

een ketenbenadering. Dat wil zeggen dat we in stappen werken aan een eindresultaat, waarbij Joulz aan

een deel of aan al deze stappen een bijdrage levert. Per keten is uitgewerkt op welke wijze er wordt

samengewerkt en hoe verbeteringen worden doorgevoerd.

Tweede service provider: DeltaBehalve met Joulz werken we op het gebied van infrastructuur ook samen met Delta. Dat doen we sinds

2012. Delta voert werkzaamheden voor onderhoud en storingsoplossing en inspecties uit op Goeree-

Overflakkee. Daarnaast voert Delta specifieke opdrachten uit, zoals aansluitingen verzwaren.

Derde service provider: Royal ImtechIn 2012 hebben we ons voorbereid op een aanbesteding om een derde service provider te selecteren

naast Joulz en Delta. Voor storing en onderhoud is in 2013 een nieuwe partner gecontracteerd: Royal

Imtech. Deze service provider gaat in de Utrechtse Heuvelrug gefaseerd het werk van Joulz overnemen


33

op het gebied van storingsopvolging, onderhoud en inspecties. Opdrachten zoals het verzwaren van

aansluitingen horen eveneens bij het contract.

Ook voor grote projecten zoals gasvervanging werkt Stedin met steeds meer andere partijen samen.


34

ENERGIEAKKOORD

In september 2013 werd het Energieakkoord gesloten. Dit akkoord is ondertekend door ruim 40organisaties, zoals de overheid, werkgevers, de vakbeweging, een aantal natuur- en milieu-organisaties, andere maatschappelijke organisaties en financiële instellingen. In het akkoord zijnafspraken vastgelegd over energiebesparing, schone technologie en klimaatbeleid. Daarmee ligt ereen basis voor een breed gedragen, robuust en toekomstbestendig energie- en klimaatbeleid.

ENERGIETRANSITIE

35

De hoofdpunten uit het Energieakkoord zijn:

• Rond 2050 is de Nederlandse energievoorziening volledig klimaatneutraal.

• De Nederlandse economie gebruikt ieder jaar 1,5% minder energie.

• In 2023 is het aandeel hernieuwbare energie 16% en in 2020 bedraagt dat 14%.

• De totale Nederlandse CO2-uitstoot in 2050 is 80 tot 95% lager dan in 1990.

• De gebouwde omgeving is in 2050 energieneutraal.

• Het wordt voor burgers gemakkelijker en voordeliger om te investeren in energiebesparing en

energieopwekking.

• De Nederlandse economie krijgt een forse impuls door investeringsafspraken.

• De maatregelen leveren minstens 15.000 extra voltijdbanen op, vooral in de bouwsector en voor een

groot deel in de komende jaren.

• De Nederlandse energie-intensieve industrie blijft internationaal leidend in energie-efficiency.

• Nederland staat in 2050 in de top 10 van de Clean-Tech Ranking, een internationale ranglijst van

landen met slimme duurzaamheidsoplossingen.

Actieplan Duurzame EnergievoorzieningDe gezamenlijke netbeheerders in Nederland, die zijn verenigd in Netbeheer Nederland, vullen het

Energieakkoord in met het Actieplan Duurzame Energievoorziening. Stedin heeft in 2013 actief

bijgedragen aan de totstandkoming van het Actieplan. Het schetst een duurzaam toekomstbeeld in 2030,

waaraan de netbeheerders samen met betrokken partijen vorm willen geven.

Successen uit de smart grid-proeftuinen (pagina 38) worden verder uitgebouwd in grootschalige

projecten. Netbeheer Nederland zal het voortouw nemen om een aantal scenario’s te maken. Die zijn

leidend voor de onderbouwde keuzes voor de energievoorziening in de komende decennia. Door

successen in bestaande pilotprojecten op grotere schaal toe te passen, ontstaat de noodzakelijke

omvang die het voor bedrijven interessant maakt om samen met andere partijen nieuwe producten en

diensten te ontwikkelen die voldoen aan de wensen van de klant. Bijna 40% van de energie in Nederland

wordt verbruikt in de gebouwde omgeving. Hier liggen kansen om de energiebesparing te versnellen.

Grootschalige projecten geven een extra impuls aan energiebesparing en verduurzaming van de (lokale)

energievoorziening.

Het energietransportnetwerk moet gereed gemaakt worden voor een toekomst waarin gebruikers ook

zelf energieproducenten zijn. Om de duurzame ontwikkelingen op een goede manier mogelijk te maken,

is het belangrijk om te experimenteren met innovatieve processen. Netbeheerders, waaronder Stedin,

kunnen daaraan een bijdrage leveren door middel van dataverwerking, het sturen van de capaciteit,

energieopslag, systeemintegratie (zoals power-to-gas (pagina 44)) en het hanteren van variabele

tarieven. Dit draagt bij aan intelligent netbeheer, met als einddoel energiebesparing, reductie van de

netbelasting en comfort voor de klant in zijn dagelijkse energiegebruik. De netbeheerders bieden de

voorzieningen voor dit proces en maken het voor andere partijen mogelijk om vanuit hun eigen ideeën

en belangen de toekomstige energievoorziening in te vullen. Vernieuwing is daarom een van onze

strategieën. Hiervoor hebben we een route uitgestippeld in de Roadmap Intelligent Netbeheer (pagina

37).

Begin 2014 wordt het Actieplan verder uitgewerkt. Dan wordt er ook een organisatie opgezet waarmee

de netbeheerders samen met alle betrokken partijen in de maatschappij het plan waar gaan maken.

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - ENERGIETRANSITIE

36

ROADMAP INTELLIGENT NETBEHEER

In de nabije toekomst gaan energievoorzieningen er heel anders uitzien. Stedin gaat daar alsnetbeheerder ook een belangrijke rol in spelen. Vooruitlopend op het Actieplan DuurzameEnergievoorziening (pagina 35) is Stedin al in 2012 begonnen met uitstippelen hoe we met onzenetten de kwaliteit van de dienstverlening voor onze klanten in het vernieuwde energielandschapkunnen behouden. Dit hebben we gebundeld in de Roadmap Intelligent Netbeheer. De interactie metonze klanten, intelligente netten en de bijbehorende aanpassing van processen en systemen komenhierin samen.

Efficiënter en duurzamerHet intelligente netbeheer van Stedin heeft twee kanten: we verbeteren onze bestaande netten en we

maken een omslag in de energievoorziening mogelijk. In onze bestaande bedrijfsvoering willen we

zorgen voor snellere en betere dienstverlening en een betaalbaar aanbod. Voor de energietransitie is het

vooral belangrijk dat we onze omgeving voorzien van alles wat nodig is om de energievoorziening

duurzaam in te richten. Bijvoorbeeld voor het zelf opwekken van energie uit zon en wind.

Intelligent netOm dit mogelijk te maken, hebben we 'intelligente netten' nodig. Dit zijn netten die zijn ingericht om aan

uiteenlopende behoeften van klanten te voldoen, want die behoeften zijn per plaats en inhoud

verschillend. Dit vereist van Stedin dus goed inzicht in onze omgeving en een goed contact met onze

omgeving in de vorm van marktmonitoring en gebiedsplanning. Ook is het noodzakelijk dat we een


37

flexibel ontwerpproces inrichten voor het ontwikkelen van duurzame netten. Dit alles is opgenomen in

onze Roadmap Intelligent Netbeheer.

Samen voor duurzaamSlimme netten zijn nodig omdat meer klanten zelf hun energie duurzaam gaan opwekken. Klanten die zelf

duurzame energie opwekken, willen alle energie die zij niet zelf gebruiken kunnen terugleveren. Om dit

mogelijk te maken, moet Stedin aanpassingen doen aan de elektriciteitsnetwerken. We doen hiermee al

verschillende experimenten, zodat we aan toekomstige klantvragen tegemoet kunnen komen. Daar gaan

we in 2014 mee door. Ook leren we van deze proeven welke aanpassingen er nodig zijn als de vraag

sterk stijgt. We zullen samen met onze klanten nadenken over de voorwaarden en mogelijkheden om die

duurzame energievoorziening mogelijk te maken. Door de markt goed te bestuderen en intensief te

overleggen met belanghebbenden, zoals gemeenten, bedrijven en energiecorporaties, krijgen we

een gedetailleerd beeld van welke voorzieningen waar nodig zijn in de nabije toekomst. Dit is de eerste

stap op weg naar gebiedsplanning.

Slimme meters en stationsIn een deel van ons werkgebied zijn al slimme meters geplaatst. Nu richten we ons op de grootschalige

plaatsing van de slimme meter. We benutten de meetgegevens uit deze digitale meters om scherper te

bepalen hoeveel en welke soort energie de klanten op welk moment verbruiken. Deze gegevens zijn

belangrijk om de totale capaciteit van de netten goed te kunnen inschatten. We delen deze gegevens ook

met de partijen die recht hebben op deze informatie, zoals energieleveranciers die voor het verbruik een

rekening moeten kunnen sturen.

Om onze netwerken op afstand te kunnen besturen automatiseren we alle energiestations in ons netwerk.

Dit gebeurt op alle drie de spanningsniveaus: hoogspanning, middenspanning en laagspanning. Deze

geautomatiseerde stations vormen samen met de slimme meters de schakels in het intelligente netwerk

van Stedin. Om dat netwerk duurzaam te besturen en door te ontwikkelen, gebruiken we het Distributie

Management Systeem (pagina 32). In dit systeem komen alle data die beschikbaar zijn in het netwerk

samen.

PILOTS SMART GRIDS

In 2013 heeft Stedin vol ingezet op het opstarten van pilots met slimme netten. Veel zaaiwerk dat in2014 zal leiden tot een mooie oogst. De pilots leveren concrete resultaten op en waardevollepraktische inzichten. We dragen hiermee bij aan onze ambitie om een duurzame en vernieuwendenetbeheerder te zijn.

Een aantal resultaten uit de pilots en onderzoeken in 2013:

Couperus Smart GridNa een uitgebreide voorbereiding is in april 2013 de pilot Couperus Smart Grid in de praktijk van start

gegaan in het nieuwe appartementencomplex Couperus in Ypenburg. Hier worden 300 warmtepompen

aangestuurd door de PowerMatcher. Met 300 stuks is Couperus momenteel de proeftuin met het grootste

aantal warmtepompen dat in één project door de PowerMatcher wordt aangestuurd. Dit softwaresysteem

stemt de vraag naar en het aanbod van elektriciteit op elkaar af, zodat er minder piekbelasting in het

netwerk ontstaat en het systeem beter in balans blijft. In de toekomst zijn er dan minder


38

netwerkverzwaringen nodig. In 2012 is al vastgesteld dat er bruikbare flexibiliteit zou zijn door het

beïnvloeden van de draaitijden van de warmtepompen.

In 2013 is het appartementencomplex opgeleverd en kwamen de eerste bewoners, dus het

‘powermatchen’ is nu echt begonnen. De eerste praktijktest was het afstemmen van de warmtepompen

op de windproductie van Eneco. Dit heeft hoopvolle resultaten opgeleverd. De effecten van de

belastingverschuivingen op het net worden in 2014 nader onderzocht, in combinatie met het sturen op

verkleining van de winterpiek.

Smart Grid, Rendement voor Iedereen!Het project ‘Smart Grid, Rendement voor Iedereen!’ in de provincie Utrecht is op stoom. Hierin

experimenteren elf partners met nieuwe diensten gebaseerd op lokale smart grids in verschillende woon-

en bedrijfsomgevingen. Het doel is om duurzame energie voor iedereen bereikbaar en aantrekkelijk te

maken. Stap voor stap worden acht verschillende dienstverleningsconcepten getest. Inmiddels heeft een

actieve deelnemersgroep in Amersfoort een slimme meter gekregen van Stedin. Er wordt al aanzienlijk

bespaard op het energiegebruik. De deelnemers hebben via een app real-time inzicht in hun

verbruiksgegevens, door middel van slimmemeterdata en via een aantal pluggen achter apparatuur in

huis. Met dit inzicht zijn ze zelf actief aan de slag gegaan. Sommige bewoners hebben inmiddels niet-

zuinige apparaten vervangen door energiezuinige apparatuur.

In 2014 worden twee dienstverleningsconcepten getest: Flex4all, waarin we de flexibiliteit in het

energiegedrag van de klanten meten, en Profit4all, waarbij we de impact van flexibele netwerktarieven

Warmtepompen in het Couperus Smart Grid


39

op het net meten. We werken hierin samen met lokale partners. Belangrijk is ook de nauwe

samenwerking met de Economic Board Utrecht. Die richt zich op de versterking van de economische

regio Utrecht en het Utrecht Sustainable Institute, onderdeel van de Universiteit Utrecht.

Heijplaat EnergieneutraalHet Rotterdamse havendorp Heijplaat wordt volledig energieneutraal. Dit gebeurt op vier manieren: door

de toepassing van lokaal opgewekte zonne- en windenergie, de renovatie en nieuwbouw van woningen,

de inzet van intelligente netten en het stimuleren van bewoners om zuinig met energie om te gaan. Het

project wordt getrokken door Eneco. Stedin levert de verbruiksgegevens van de deelnemers. In 2013

heeft Stedin deze gegevens aangeleverd voor de analyses. De gedragsverandering en het effect daarvan

op de netbelasting zullen later zichtbaar worden.

Smart Energy CollectiveStedin is vertegenwoordigd in het Smart Energy Collective (SEC). Het SEC richt zich erop de

energievoorzieningen beschikbaar en betaalbaar te houden en eindgebruikers zelf de regie te laten

voeren over hun energiehuishouding, in een tijd waarin de energievoorzieningen sterk veranderen. In

het lopende project worden intelligente netwerken in de praktijk onderzocht en gedemonstreerd.

Combinaties van diensten en technieken worden ontwikkeld en aangeboden aan verschillende

gebruikersgroepen. Het doel van dit project is om een open raamwerk voor slimme energie te

ontwikkelen, het zogenoemde Universal Smart Energy Framework, kortweg USEF. Dit zal na een

grootschalige demonstratie van de ontwikkelde systemen en diensten geschikt zijn voor verdere

opschaling. Hiermee ontwikkelt het SEC producten en diensten die gezamenlijk de realisatie van

grootschalige, internationaal inzetbare, commercieel levensvatbare, slimme energiesystemen mogelijk

maakt. Het SEC is in 2013 de fase ingegaan waar dit USEF geïmplementeerd zal worden. In 2014 wordt

het bijpassende ICT-platform ontwikkeld. De ‘all-electric’-wijk Hoog Dalem in Gorinchem wordt een van

de twee launching customers waar dit USEF zal worden geïmplementeerd.

Uniek in deze proeftuin is dat Stedin elektrische opslagsystemen gebruikt. Die zijn nodig voor het

opvangen van de hogere piek dan de traditionele winterpiek in het net, die hier wordt veroorzaakt door

de elektrische warmtepompen. De bewoners kunnen de opslagsystemen buiten het stookseizoen

gebruiken om zonne-energie die ze zelf opwekken maximaal te kunnen gebruiken. De proeftuin levert

hiermee drie resultaten op:

• inzicht in de mogelijkheden van elektrische opslagsystemen als alternatief voor aanvullende

netinvesteringen in wijken met elektrische warmtepompen of waar veel zonne-energie wordt

opgewekt;

• bewijs dat investeren in opslagsystemen lucratief is;

• een van de eerste werkelijke introducties van het USEF.


40

SLIMME METERS

Stedin staat voor de uitdaging om alle klanten voor 2020 een 'slimme meter' te hebben aangeboden.De slimme meter is een digitale, op afstand uitleesbare energiemeter die klanten meer inzicht geeft inhun energieverbruik en het daarom gemakkerlijk maakt energie te besparen. De start is gepland voor2015 en de voorbereidingen zijn in volle gang.

Al 218.000 huishoudens voorzien van een slimme meterSinds 2012 is de slimme meter verplicht bij nieuwbouw, grootschalige renovatie en reguliere

vervangingen. Klanten kunnen ook zelf een verzoek indienen voor een slimme meter. In 2013 zijn bijna

80.000 huishoudens voorzien van een slimme meter, waardoor het totaal aantal huishoudens met een

slimme meter eind 2013 uitkomt op ruim 218.000. Dit is bijna 10% van alle huishoudens die aangesloten

zijn op het net van Stedin. Uit de monitor van onze toezichthouder, de Autoriteit Consument & Markt

(ACM), blijkt dat onze klanten tevreden zijn over de manier waarop we de slimme meter aanbieden.

In 2014 voert Stedin de eerste grote pilot uit in de Hoekse waard, waar binnen een half jaar tijd 38.000

klanten een slimme meter aangeboden krijgen. De start van het grootschalig aanbieden van de slimme

meter vindt plaats in 2015.

6% besparing aangetoondOp verzoek van Agentschap NL, onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, heeft Stedin in

2013 een succesvol onderzoek uitgevoerd. Daaraan deden negen maanden lang 147 bewoners uit de

Slimme elektriciteitsmeter


41

Rotterdamse wijk IJsselmonde mee. Bij hen is een slimme elektriciteits- en gasmeter geplaatst, in

combinatie met een elektronisch scherm: de Powerplayer. Daarmee hebben deze huishoudens direct

inzicht gekregen in hun energieverbruik en kunnen ze bespaardoelen stellen. Dat is heel nuttig in deze

wijk waar mensen het niet zo breed hebben en een lagere energierekening welkom is. Niet eerder in

Nederland zijn bij zo veel huishoudens in een wijk zoals IJsselmonde hun slimme meters en displays zo

lang en intensief gemonitord als tijdens het onderzoek met de Powerplayer. De uitkomsten zijn positief

voor de portemonnee van deze huishoudens, voor het milieu en voor de grootschalige plaatsing van

slimme meters door netbeheerders. De gemiddelde besparing was maar liefst 6%.

Een grote investering, wat het aanbieden van slimme meters aan alle kleinverbruikers in het Stedin

netgebied is, krijgt met dergelijke energiebesparingen een maatschappelijke businesscase. Stedin is

bereid de mogelijk nieuwe rollen die uit deze verantwoordelijkheid van de uitrol voortvloeien met beide

handen aan te grijpen. Om op die manier een waardevolle investering in de samenleving te doen.

Zorg voor privacyVoor onze klanten is privacy een groot goed en daar dragen we zorg voor. Dit speelt ook rond de slimme

meter. We treffen voorzorgsmaatregelen waardoor gegevens van klanten niet toegankelijk zijn voor

onbevoegden. In 2013 heeft Stedin diverse acties ondernomen om het consumentenvertrouwen in de

slimme meter te vergroten, onder andere door de klant te informeren over hoe wij de persoonsgegevens

beschermen. Daarbij houden wij ons aan de Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens zoals

goedgekeurd door het CBP. En hebben wij beveiligingsmaatregelen getroffen op de meters en ICT-

systemen in de slimmemeterketen. De positieve uitkomst van een externe audit bevestigt de werking

hiervan.

CalamiteitenplanVanwege de snelle toename van het aantal slimme meters in ons net is begin 2013 een calamiteitenplan

ingericht, specifiek voor de slimmemeterketen. Er lopen diverse initiatieven om calamiteiten te

voorkomen, maar omdat nooit 100% te garanderen is dat er geen calamiteiten zullen optreden, is dit plan

ingericht. In het onverhoopte geval dat wij te maken krijgen met een calamiteit in de meterketen willen

we adequaat kunnen handelen en de gevolgen voor klanten en voor de veiligheid, de financiën, de wet-

en regelgeving en ons imago minimaliseren. Ook willen we borgen hoe wij hiervan leren om in de

toekomst calamiteiten te voorkomen.

Naar aanleiding van een risico-inventarisatie zijn toprisico’s vastgesteld waartegen we ons willen

wapenen. Voorbeelden zijn het stilvallen van de meterketen Kleinverbruik, negatieve media-aandacht op

nationaal niveau, een storingsgraad van 7% of meer in de slimme meters, onbetrouwbare data in het

uitleessysteem, fraudemogelijkheden in de slimme meterketen, een hack bij een toeleverancier of

provider, of foutieve meterstanden die verstrekt worden.

Doordat de schakelfunctionaliteit niet aanwezig is, is de grootste dreiging – grootschalig onvoorzien

uitschakelen – vermeden. Consequenties liggen daarmee vooral op het vlak van de meetdata,

bijvoorbeeld standen die niet of onjuist doorkomen. Voor de klant heeft dit consequenties voor de

jaarnota of eventuele energiebesparingsdevices.


42

Betrokken managers zijn getraind en hebben een calamiteitenoefening uitgevoerd. In 2014 zal de focus

liggen op het opnieuw trainen van de betrokkenen en op het vaker uitvoeren van oefeningen. Verder

laten wij onze meters en ICT-systemen binnen de slimme meterketen jaarlijks doorlichten.

BEWUSTWORDING

Feedbackdienst Social EnergyZuinig omgaan met energie begint met bewustwording. Om de kennis van klanten over hun

energieverbruik te vergroten heeft Stedin het project Social Energy opgezet, met deelnemers in wijken in

Den Haag en Utrecht. Door de klant feedback te geven over zijn energieverbruik kan Social Energy

nagaan hoe en wanneer de klant bereid is zijn gebruiksgedrag te veranderen.

In 2013 waren zo’n 250 deelnemers in Social Energy actief. In opdracht van Stedin is een enquête

uitgevoerd. Een van de uitkomsten was dat mensen zelf het nut van de slimme meter moeten inzien. Dit

kan duidelijk worden gemaakt met een feedbackdienst zoals in deze pilot is getest. Deze conclusie wordt

bevestigd door het feit dat gebruikers van de feedbackdienst de slimme meter veel positiever

beoordelen dan de niet-gebruikers. Daardoor ervaren klanten de slimme meter meer als een gewenst

product dan als slechts een nieuw apparaat in huis.

De feedbackdienst kan een goede ondersteuning zijn bij de introductie van de slimme meter. Bij de pilot

in de Hoeksche Waard, waar de slimme meter grootschalig zal worden aangeboden, wordt het effect van

de feedbackdienst op de acceptatie van de slimme meter onderzocht. Verder zal Social Energy, in

combinatie met het plaatsen van de slimme meter, worden aangeboden aan partijen die duurzame

projecten uitvoeren, aangezien die regelmatig participatie van Stedin vragen.

KlantsegmentatieStedin doet onderzoek om inzicht te krijgen in de behoeften van klanten en om vast te stellen bij welke

doelgroepen kansen liggen. Op basis daarvan kunnen we onze klanten beter bedienen en geven we de

klant reden om fan van ons te worden. We onderzoeken welke groepen consumenten er zijn binnen ons

werkgebied en hoe ze denken over energie en duurzaamheid. Vervolgens bekijken we hoe we onze

dienstverlening en producten kunnen laten aansluiten bij deze groepen. Dit onderzoek doen we in

samenwerking met het Stedin Meetbedrijf. Motivaction voert het onderzoek uit.

Motivaction heeft het Mentality-model ontwikkeld, dat gegevens over klantgroepen oplevert en inzicht

geeft in de waarden en de diepere belevingswereld van consumenten. Door de ruime ervaring van

Motivaction op dit gebied en haar uitgebreide database, krijgt Stedin op pc5-niveau (de vier cijfers van

de postcode plus de eerste letter) binnen het werkgebied handvatten voor effectieve communicatie met

de klant, gebiedsontwikkeling en sturing van de klant. Door middel van een dashboard en een

aangeleverde database kunnen we op buurtniveau bekijken welke klantengroep interesse heeft voor

welke ontwikkelingen. Dan kunnen we onze communicatie daaraan aanpassen.

Het onderzoek is in oktober 2013 gestart en is in januari 2014 afgerond. Daarna bekijken we of er

voorstellen mogelijk zijn voor duurzame productontwikkeling.


43

GROEN GAS, P2G, STOOM, CO2

De duurzame energievoorzieningen van morgen zijn vandaag al in werking. Althans, op kleine schaal.Zodra bekend is dat de toepassing ervan goede en veilige resultaten oplevert, zijn ze klaar voorgrootschalig gebruik. Groen gas, duurzaam geproduceerd waterstof en restwarmte in de vorm vanstoom zijn serieuze opties voor grootschalige toepassing. Stedin Diensten is bezig met dedoorontwikkeling van deze voorzieningen. Stedin Netbeheer is via de regulering gebonden aan de roldie de netbeheerder in de wet krijgt. Omdat de samenleving verandert en behoefte is aan diensten enproducten die nog niet helder zijn ingekaderd, is Stedin Netbeheer nauw betrokken bij dezeprojecten om de rol van de netbeheerder voor de toekomst scherper te krijgen.

Vergroenen van de gasvoorzieningSmart Green Gas GridNet zoals elektriciteitsnetten slimmer moeten worden ingericht voor vraag en aanbod, is ook meer

flexibiliteit in de gasnetten nodig. Zeker omdat er steeds meer groen gas wordt aangeboden. Als er op

een bepaald moment meer gas wordt ingevoed in het gasnet dan er wordt afgenomen, kunnen er

problemen ontstaan. Dan zou de druk boven de 8 bar komen en dat is voor de veiligheid niet acceptabel.

In zulke situaties is er behoefte aan bufferruimte voor groen gas. Die kan worden gecreëerd in het gasnet

zelf: door tijdelijk de druk van 8 bar te verlagen tot 4,5 bar, kan meer gas in het net worden geïnjecteerd

dan op datzelfde moment wordt afgenomen. Dit concept van dynamisch drukmanagement is uitgewerkt

tot het Smart Green Gas Grid, afgekort SG3. Met de toepassing van SG3 zijn extra netinvesteringen niet

nodig en blijven de operationele kosten laag. Ook wordt energie bespaard, doordat de gasproducent met

een lagere druk groen gas in het net kan injecteren.

Praktijktest geslaagdIn 2013 is de theorie van SG3 in de praktijk getoetst. In een deel van het net in de provincie Utrecht is

aangetoond dat dynamisch drukmanagement probleemloos kan worden toegepast en dat daardoor –

afhankelijk van de netstructuur – twee tot drie keer meer groen gas kan worden ingevoed dan in een

situatie met constante druk, zoals tot nu toe gebruikelijk was. Ook is er software ontwikkeld waarmee de

mogelijkheden van SG3 voor het gehele verzorgingsgebied van Stedin inzichtelijk zijn gemaakt. In 2014

kunnen met SG3 meer gasinvoeders in hetzelfde gebied worden ingezet. Dit komt in Nederland nog niet

voor, maar Stedin wil hier als duurzame netbeheerder op voorbereid zijn.

Waterstof: Power-to-gasElektriciteit opslaan in het gasnetHet is mogelijk om elektriciteit om te zetten in gas. De productie van duurzaam opgewekte elektriciteit

neemt toe. Dit leidt in onze omringende landen al tot overschotten, waarbij transport van elektriciteit

problematisch wordt. Bij overschot – waarbij de prijs van duurzame elektriciteit zelfs negatief kan

worden – is er dus behoefte aan grootschalige opslag. Dat kan door methanisering. Hiervoor moet water

ontleed worden in waterstof en zuurstof. Waterstof wordt gemengd met kooldioxide, waardoor methaan

ontstaat. Dit gas heeft dezelfde eigenschappen als aardgas, en met dat gas is het kringetje weer rond:

daarmee kan stroom worden opgewekt. Dit proces noemen we power-to-gas, afgekort P2G. Met P2G kan

energie uit te veel geproduceerde elektriciteit opgeslagen worden in het gasnet.


44

Kansrijk procesStedin heeft met P2G een proefproject gedaan, en de uitkomsten daarvan waren in alle opzichten positief.

Een mengsel van aardgas en waterstof heeft geen nadelige effecten op de leidingen en de geteste

huishoudelijke gasapparatuur. Het vervolg van dit innovatieproject is dat we de mogelijkheden en

voordelen van duurzaam geproduceerde waterstof verder willen benutten. Waterstof wordt met behulp

van zonnepanelen geproduceerd, dus er komt energie uit duurzame elektriciteit in het gasnet. De tests

wijzen uit dat het gasnet die opslagruimte kan bieden.

StroomversnellingP2G is in 2013 in een stroomversnelling gekomen: er is een definitieve locatie vastgesteld en de

installatie is gebouwd op een tijdelijke locatie. Eind 2013 werd reeds succesvol methaan geproduceerd.

De definitieve installatie komt in Rozenburg, maar staat daar nog niet vanwege vergunningskwesties.

Medio 2014 zullen alle procedures zijn doorlopen en zal de P2G-installatie in Rozenburg worden

geplaatst, waarmee het eerste P2G-project in Nederland een feit is. Het geproduceerde gas zal daar

worden verbruikt in de cv-ketel van een appartementencomplex. Met P2G loopt Stedin voorop in de

balancering van duurzame elektriciteit en levert dus een belangrijke bijdrage aan de energietransitie.

StoomWarmte en stoomHet beter benutten van de warmte die vrijkomt bij productie in de industrie is een goede mogelijkheid

voor Nederland om de duurzame doelstellingen te realiseren. Zo'n 60% van het Nederlandse

energieverbruik is bestemd voor warmte in gebouwen en processen. Het energieakkoord richt zich op

kansen om het aanbod van en de vraag naar warmte beter op elkaar te laten aansluiten.

Stoomuitwisseling is heel kansrijk, deels vanwege de regelgeving. Bedrijven die uit hun

bedrijfsprocessen energie overhouden, mogen die niet meer zomaar vernietigen. Omdat Nederland

verhoudingsgewijs dicht bevolkt is, ligt meer aandacht voor doelmatiger gebruik van energie voor de

hand. Energie-uitwisseling tussen bedrijven is hier een prachtig voorbeeld van.

Stoomnetwerk BotlekHet afgelopen jaar heeft Stedin in samenwerking met een aantal bedrijven in de Botlek onderzoek

gedaan naar de uitbreiding van het Botlek Stoomnetwerk. Mede door het wegvallen van een aantal

warmtekrachtkoppelingen zijn er in de Botlek nog veel kansen. Samen met bedrijven en Rotterdamse

instanties zet Stedin het onderzoek in 2014 voort. Behalve bij Rotterdam zijn er nog voldoende andere

industriegebieden waar efficiënter met energie kan worden omgegaan door energie-uitwisseling.

Stoomtransport naar AVR en EKCStedin heeft in 2013 een stoomtransportnetwerk in de Rotterdamse Botlek in gebruik genomen. Hierdoor

wordt stoom dat het ene bedrijf over heeft efficiënt gebruikt in het productieproces van het andere

bedrijf. Afvalverwerker en stoomleverancier AVR en chemiebedrijf en stoomgebruiker Emerald Kalama

Chemical (EKC) zijn de eerste klanten. AVR levert via een ruim twee kilometer lange bovengrondse

stoomleiding 350.000 ton processtoom aan EKC. Door hergebruik van de stoom uit het ene bedrijf in het

primaire proces van een ander bedrijf verbetert het energetisch rendement van de hele keten. Er zijn

minder fossiele brandstoffen nodig en er komt minder kooldioxide en stikstofoxide in de atmosfeer. Het

Rotterdamse havengebied stoot op termijn per jaar 200 tot 400 kiloton minder CO2 uit. Het project draagt

zodoende sterk bij aan de klimaatdoelstellingen van de stad Rotterdam. In 2013 is in totaal aan energie

114.990,42 MWh en aan massa 134.103,10 ton getransporteerd.


45

CO2

Projecten voor de tuinbouwIn 2013 hebben we een aantal vernieuwende projecten gerealiseerd die aansluiten op de specifieke

energiebehoeften van de tuinbouwsector. Zo hebben we eind 2013 het beheer van het 30 kilometer lange

CO2-tuindersnetwerk in de gemeente Lansingerland overgenomen. Via dit netwerk ontvangen 80

tuinders industriële koolstofdioxide waarmee zij de groei van gewassen bevorderen. Dankzij het netwerk

gaan tuinders efficiënter om met energie, besparen zij geld en wordt er veel minder CO2 uitgestoten.

Verder werken we samen met tuinders en de gemeente Pijnacker-Nootdorp aan een netwerk voor

duurzame warmte. Doel is om in 2020 maar liefst 20 petajoule aan duurzame warmte gerealiseerd te

hebben. Dit is zeven maal de warmtebehoefte van de glastuinders in de gemeente. Pijnacker-Nootdorp is

een van de 22 publieke en private organisaties die toewerken naar een gezamenlijk net voor duurzame

warmte en restwarmte in het zuidelijk deel van Zuid-Holland.

CO2 netwerk in kas Lansingerland


46

VEILIGHEID

Veiligheid heeft topprioriteit bij Stedin. Aan optimale veiligheid moeten we voortdurend werken.Stedin doet er alles aan om veiligheid op het netvlies van management en medewerkers te houden.Elke dag opnieuw, bij alles wat we doen.

Veiligheidscultuur binnen StedinVoor veiligheid moet blijvende aandacht zijn, bij iedereen. Stedin beseft dat veiligheid geen

vanzelfsprekendheid is die spontaan ontstaat, maar dat het constante aandacht nodig heeft in een steeds

veranderende omgeving. Het bewustzijn groeit dat veiligheid niet alleen de verantwoordelijkheid van

direct leidinggevenden is, maar gedragen moet worden vanuit directie en management en dat het in alle

fases in ons werk - van ontwerp via uitvoering tot verwijdering - meegenomen moet worden.

Stedin meet elke vier jaar de veiligheidscultuur. Dit gebeurt met metingen die gebaseerd zijn op de

‘Hearts & Minds’-ladder. Die is ontwikkeld door Shell E&P op basis van wetenschappelijk onderzoek. De

resultaten van de metingen worden vastgelegd, en op basis daarvan communiceren we over veiligheid

in het hele bedrijf. Ook staat het onderwerp hoog op de agenda in besprekingen van het

managementteam.

ResultatenBij de voorlaatste meting, in maart 2010, bevond Stedin zich tussen het veiligheidscultuurniveau

‘calculatief’ en ‘proactief’. Het doel van de organisatie is het veiligheidscultuurniveau ‘proactief’ te

VEILIG EN VERANTWOORD

47

bereiken. In december 2012 is er een tussenmeting gehouden om na te gaan of Stedin op de goede weg

is. 72 managers en 627 medewerkers hebben de vragenlijst ingevuld, waarvan in 2013 de uitslag bekend

is geworden. Geen enkel element dat gemeten is laat een kwantitatieve significante verandering zien. De

elementen ‘ongevallen’, ‘ambitie’, ‘werkplekveiligheid’, ‘bedrijfsvoering’ en ‘melding en onderzoek’ laten

een lichte verbetering zien. De elementen ‘betrokkenheid’ en ‘werkplekinspecties en audits’ laten een

lichte daling zien.

Opvallend is dat het responspercentage is gestegen van 28 naar 40,4%. Dit betekent dat de

betrokkenheid bij veiligheid de laatste anderhalf jaar gestegen is. Ook valt op dat de meldingsbereidheid

enorm is gestegen. Daarnaast is ruim twee derde van de mensen die een melding heeft gedaan positief

over de maatregelen naar aanleiding van hun melding.

Al met al laat de gehele veiligheidscultuur een lichte verbetering zien. Dat deze resultaten niet significant

zijn ligt in de lijn der verwachting. Het kost een organisatie ongeveer vijftien jaar om zich van een

reactieve veiligheidscultuur te ontwikkelen naar een vooruitstrevende cultuur. Een enorme sprong

vooruit komt nooit voor en zou dus een andere oorzaak hebben dan een daadwerkelijke verbetering.

IncidentmeldingenOm de veiligheid te kunnen verhogen, is het belangrijk om te weten wanneer en waar er incidenten

plaatsvinden. Om er iets tegen te doen moeten we van de incidenten die zich hebben voorgedaan een

melding ontvangen. Daarna kunnen we een trendanalyse maken om vast te stellen waar de kernpunten

liggen voor verbetering.

De bereidheid om incidenten te melden is binnen Stedin de afgelopen jaren sterk gestegen, mede dankzij

alle communicatieacties. Dit wijst erop dat mensen zich veilig voelen om incidenten te melden en dat

veiligheid steeds belangrijker wordt gevonden binnen Stedin. In 2011 werden er nog maar 290

meldingen geregistreerd, en in 2012 waren dat er al 730. In 2013 is het aantal meldingen tot boven de

900 gestegen, ruim boven de jaartarget van 803 meldingen. Het gestegen aantal meldingen duidt niet op

een gestegen aantal incidenten, maar op een grotere openheid. Dat er niet méér incidenten optreden is af

te lezen in benchmarks.

Incidenten bij aannemersSinds medio 2013 zijn onze veiligheidsdeskundigen actief betrokken in het overleg tussen Stedin en de

aannemers aan wie wij werk hebben uitbesteed. Er is een actie gestart om de noodzaak van melden van

incidenten door aannemers onder de aandacht te brengen. Voor het eerste jaar is een bescheiden target

van 90 meldingen gesteld, en ook hier is de doelstelling ruimschoots overtroffen. Nu het aantal

meldingen zo sterk is toegenomen, is er voldoende basis om trendanalyses uit te voeren voor

verbetervoorstellen. Daar zijn we in 2013 dan ook mee begonnen.

Ongevallen met verzuimDe ongevallen met verzuim worden uitgedrukt in een cijfer, de zogenaamde ‘Lost Time Injury Rate’ ofwel

LTIR. De LTIR wordt voortschrijdend over twaalf maanden gemeten. Per 1 december 2013 is die 1,02. De

LITR vertoont een dalende trend. De target voor de LTIR voor 2013 was < 1 (aannemers zijn hierbij niet

meegeteld).

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - VEILIG EN VERANTWOORD

48

Veiligheid altijd op de agendaIn 2014 gaat Stedin over op een ander meldsysteem voor incidentmeldingen: Alerta. Hiermee sluiten we

aan bij het systeem dat al in gebruik is bij Joulz en Eneco en binnen andere afdelingen van Stedin. De

verschillende bedrijfsonderdelen gaan mede hierdoor bij zaken die met veiligheid te maken hebben

meer samenwerken.

Onze veiligheidsdeskundigen zullen in 2014 aansluiten bij een aantal interne overleggen om in een vroeg

stadium betrokken te zijn bij projecten. Daardoor worden de onderwerpen die met veiligheid te maken

hebben direct bij de opzet van projecten meegenomen. Daardoor hoeft er niet tijdens de looptijd van een

project te worden ingegrepen omdat deze onderwerpen onvoldoende waren geregeld.

Externe veiligheidSamen met politie, gemeenten en het Openbaar Ministerie strijdt Stedin tegen onveilige situaties en

energiefraude. Van de woningen bedrijfsbranden heeft 20% energiefraude als oorzaak. Vaak hangt

deze fraude samen met hennepkwekerijen.

Miljoenenschade voor NederlandVolgens het Platform Energiediefstal, waarin behalve Stedin ook andere netbeheerders zijn

vertegenwoordigd, loopt energiefraude in ons land jaarlijks op tot 180 miljoen euro. De kosten van het

energietransport, die losstaan van het energieverbruik, worden over alle Nederlandse klanten verdeeld.

Iedereen betaalt dus mee aan energiefraude.

Stedin spoort energiefraude opDagelijks is Stedin bezig met preventie, opsporing en afhandeling van energiefraude. Door geknoei met

elektriciteitsaansluitingen ontstaan onveilige situaties. Kortsluiting, overbelasting en vochtige ruimtes

leiden tot woningen bedrijfsbranden. Vaak hangen deze situaties samen met illegale hennepteelt. De

afgelopen tijd hebben Stedin, de politie en de gemeenten intensiever samengewerkt, en er is meer aan

bewustwording gewerkt door meer tips te geven en hennepgeurkaarten uit te delen. Om burgers bewust

te maken van de gevaren van energiefraude bij illegale hennepteelt heeft Stedin in het najaar van 2013 in

gemeenten in heel Nederland deze hennepgeurkaarten verspreid. De hennepgeurkaarten roept op om

vermoedens van hennepteelt te melden. Mensen kunnen hennepkwekerijen herkennen dankzij een

geurstrip in de kaart.

Al deze inspanningen hebben geleid tot meer opsporing. In 2013 zijn 12% meer hennepkwekerijen

opgerold dan het jaar ervoor: 1.531 tegenover 1.371 in 2012. Naar schatting 50% van de kosten van de

energiefraude is teruggevorderd op de veroorzakers.

VERANTWOORDELIJKHEID

Stedin tekent Green Deal voor 'Fair Meter'In november 2013 heeft Stedin in Amsterdam een van de zeven nieuwe Green Deals met de ministeries

van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu ondertekend. We gaan meedoen aan de ontwikkeling

en introductie van de zogenoemde Fair Meter. Dit is een slimme energiemeter die op maatschappelijk

verantwoorde wijze uit eerlijke materialen wordt geproduceerd.


49

Het plan is om de meter te vervaardigen uit opnieuw gebruikte en recyclebare materialen. In 2020 moet

elke uitgeleverde meter voor meer dan 98% bestaan uit gebruikte grondstoffen en materialen. De Fair

Meter maakt dus zo min mogelijk gebruik van nieuw gewonnen grondstoffen. De Green Deal is gesloten

tijdens de Innovatie Estafette in de Amsterdam RAI. Ook onderhandelt Stedin met een partij om de

vervangen meters voor 100% te kunnen recyclen.

Supplier Code of ConductNet als de andere kernbedrijven van de Eneco Groep hanteert Stedin een duurzaam inkoopbeleid. We

willen ons verder ontwikkelen tot een duurzame netbeheerder en we streven continu naar duurzame

kwaliteit in onze producten en diensten. Echt duurzaam inkopen kunnen we bereiken door middel van de

Supplier Code of Conduct, de gedragscode voor onze leveranciers. Alle marktpartijen waarmee we een

nieuw contract tekenen, moeten deze gedragscode ondertekenen. Ze moeten dus voldoen aan duurzame

maatstaven van Stedin. Bij aanbestedingen is dit als eis opgenomen.

Vanaf 2014 breiden we de inzet van de Supplier Code of Conduct uit. Dan worden alle leveranciers en

aannemers verzocht hun akkoord te geven op onze Supplier Code of Conduct. Stedin gaat ook met hen in

gesprek om meer inzicht te krijgen in de praktische invulling van duurzaamheid en maatschappelijk

verantwoord ondernemen. Zo borgen we de naleving van onze Supplier Code of Conduct.

De Supplier Code of Conduct heeft als onderwerpen People, Planet, Profit en ketenverantwoordelijkheid.

Onze code is geïnspireerd op de ISO26000-richtlijn voor duurzaam ondernemen. Het document is hier te

vinden.

Emissies terugdringenNet als de andere onderdelen binnen de Eneco Groep had Stedin voor 2013 de doelstelling om de CO2-

emissies te halveren ten opzichte van 2007. Dit hebben we bereikt, maar we gaan onverminderd door om

de uitstoot te beperken. We hebben de target gehaald dankzij vooruitstrevende maatregelen, zoals fikse

veranderingen in de manier van reizen van onze medewerkers en verhuizingen naar duurzame panden

met groene energie en groen geproduceerd gas.

Een groot deel van onze uitstoot ontstaat door de reizen die onze medewerkers maken. Daarom zijn wij

actief gaan sturen op de vergroening van het wagenpark. Bij nieuw te bestellen auto’s beperken we de

toegestane CO2-uitstoot tot maximaal 120 gr/km. We hebben meer zuinige bedrijfsauto’s ingezet met het

label A of B, en ons bedrijfswagenpark bestaat nu voor ongeveer 10% uit hybride en elektrische auto's.

Ook hebben we leaserijders een mobiliteitskaart gegeven voor het gebruik van het openbaar vervoer

voor zakelijk reizen en woon-werkverkeer. We promoten dus actief het openbaar vervoer: we gebruiken

de auto niet meer dan nodig is.

Stedin heeft in samenwerking met Netbeheer Nederland een gezamenlijk model ontwikkeld voor het

berekenen van de CO2-voetafdruk van een netbeheerder. Dit model sluit aan bij de verschillen in de

opbouw van de organisatie en in de achterliggende systemen. We richten ons op de activiteiten en

wettelijke taken van een netbeheerder, zoals mobiliteit, net- en lekverlies, verbruik van gebouwen en

middelen voor onze bedrijfsvoering. Aan de hand van dit model bepalen we nieuwe maatregelen en

ambities voor onze verduurzamingstaak voor de maatschappij.


50

http://www.stedin.net/SiteCollectionDocuments/Over%20Stedin/2013_Supplier%20Code%20of%20Conduct.pdf

Vergroening van het netverliesOnderweg van de plaats van opwekking van elektriciteit naar de plaats waar het gebruikt wordt, gaat

een deel ervan verloren. Dat gebeurt bij het omvormen van de spanning tijdens het transport. Dit verlies

moet de netbeheerder compenseren door elektriciteit in te kopen. In 2013 heeft Stedin besloten om haar

netverlies in een periode van vier jaar volledig te vergroenen. Dit willen we zo veel mogelijk doen door in

Nederland geproduceerde windenergie op te kopen.

In 2014 zal Stedin 510.000 Garanties van Oorsprong voor duurzame elektriciteit (Nederlandse wind)

aanschaffen. Hiermee wordt 50% van het vooraf ingekocht netverlies vergroend. Vanaf 2015 willen we

met een goede inkoopstrategie nog meer stappen zetten naar vergroening. Zo blijven wij hiervoor een

vast bedrag reserveren. Dit leidt tot een volledige vergroening in 2017. Een andere mogelijkheid is

participeren in groene opwekking, helemaal of gedeeltelijk in combinatie met de groene inkoopstrategie.


51

RESULTAATONTWIKKELING

Financiële resultaten 2013Stedin realiseert in 2013 een resultaat voor belastingen van € 340 miljoen, hetgeen een stijging van € 60

miljoen is ten opzichte van 2012 (€ 280 miljoen). Deze resultaten zijn vooral bereikt door een hogere

gereguleerde netto-omzet als gevolg van hogere tarieven zoals vastgesteld door de ACM voor het jaar

2013. De investeringen in de netten zijn toegenomen met € 58 miljoen en komen uit op

€ 427 miljoen (2012: € 369 miljoen).

BrutomargeDe brutomarge is met € 88 miljoen toegenomen naar € 1.025 miljoen dit is een stijging van 9% ten

opzichte van 2012 (€ 973 miljoen). De voornaamste redenen zijn een grote stijging van de netto-omzet (€

78 miljoen) en de lagere transportkosten. De stijging van de transporttarieven komt vooral door de X-

factoren uit het Methodebesluit 2011 – 2013, zoals vastgesteld door de ACM. De inkoopkosten dalen met

€ 15 miljoen naar € 123 miljoen, als gevolg van lagere transportinkopen door lagere vastgestelde

tarieven alsmede de positieve afrekening van de inkoopkosten over voorgaande jaren. Door de verkoop

van onroerend goed in 2012 zijn de overige opbrengsten in 2013 € 5 miljoen lager en komen uit op € 41

miljoen (2012: € 46 miljoen).

BedrijfskostenDe bedrijfskosten zijn gestegen met € 30 miljoen naar € 649 miljoen. De stijging wordt voornamelijk

veroorzaakt door eenmalige effecten in verband met de afkoop van Cross Border Leases (CBLs) ten

bedrage van € 19 miljoen. De invoering van het nieuwe marktmodel is uitgesteld wat leidt tot hogere

kosten voor de sector: voor Stedin betekent dit een extra kostenpost van € 4 miljoen. De stijging is

verder het gevolg van een intensiever onderhoudsprogramma aan het elektriciteits- en gasnet.

Financiële positie, cash flow en financiële baten en lastenIn het Besluit Financieel Beheer Netbeheerders staan financiële ratio’s waar netbeheerders zich aan

dienen te houden. Stedin bewaakt haar financiële positie met behulp van deze ratio’s en per ultimo 2013

valt Stedin binnen deze normen (pagina 13).

De sterke financiële positie van Stedin is mede het gevolg van oplopende winsten en gunstige tijdelijke

belastingwetgeving in de jaren tot en met 2013. In de nieuwe reguleringsperiode van 2014 tot en met

2016 zullen de tarieven die Stedin hanteert weer dalen en is de tijdelijke mogelijkheid om investeringen

fiscaal versneld af te schrijven niet meer van kracht. Derhalve zal Stedin meer moeten lenen om het

investeringsprogramma te betalen. Stedin heeft daarover afspraken met de aandeelhouder Eneco.

Per 1 augustus 2013 is het verplichte leveranciersmodel geïntroduceerd. Door invoering van dit nieuwe

marktmodel is er voor Stedin een concentratie van kredietrisico ontstaan op de energieleveranciers.

Hiervoor zijn diverse risico mitigerende maatregelen geïmplementeerd, waaronder periodieke

monitoring en rapportage van het risicoprofiel van de energieleveranciers.

FINANCIËLE RESULTATEN

52

De investeringen in de netten in 2013 bedroegen € 427 miljoen (2012: € 369 miljoen). De stijging komt

vooral door meer klant gedreven werkzaamheden en door vervanging delen gasnet. Door de afkoop van

de CBL’s betreffende het hoogspanningsnet in Zuid-Holland kunnen deze netten worden overgedragen

aan de landelijke netbeheerder van het hoogspanningsnet TenneT. Stedin is met TenneT in gesprek over

deze overdracht en derhalve zijn deze netten in overeenstemming met IFRS gerubriceerd onder de

vlottende activa. Stedin heeft door deze afkoop tevens het counterparty risico kunnen reduceren.

Voor het jaar 2013 is de kasstroom uit operationele activiteiten uitgekomen op € 426 miljoen (2012: € 360

miljoen). De stijging ten opzichte van 2012 wordt met name veroorzaakt door een hoger nettoresultaat in

2013. In 2013 is de gehele nettowinst van 2012 van € 213 miljoen uitgekeerd, zonder de langlopende

leningen te verhogen.

In 2013 blijven de financiële baten en lasten op het niveau van 2012. De financiële baten en lasten komen

per saldo uit op een last van € 36 miljoen (2012: € 38 miljoen).

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - FINANCIËLE RESULTATEN

53

Stedin heeft als regionale netbeheerder de wettelijke taak de gas- en elektriciteitsnetten in stand tehouden. Ook moeten we energieleveranciers daarop zonder beperkingen toegang bieden. Onze visieis, dat ons als organisatie een proactieve houding past. Wij staan voor integer en transparanthandelen. We leggen over ons beleid en onze prestaties verantwoording af aan de toezichthouder,onze raad van commissarissen en onze aandeelhouder. Onze medewerkers weten zichvertegenwoordigd door een actieve en betrokken Ondernemingsraad.

CORPORATE GOVERNANCE EN NEDERLANDSE WETGEVING

Corporate governance heeft betrekking op het besturen en beheersen van de onderneming en op de

verhoudingen tussen de Directie, de Raad van Commissarissen en de Aandeelhouder. Effectief

management en transparantie naar onze stakeholders zijn daarbij leidende begrippen. De organisatie is

gebaat bij het vertrouwen dat belanghebbenden stellen in de organisatie. Dit vereist transparantie over

de inrichting en het bestuur van de organisatie.

GovernancerollenDirectieBehoudens de beperkingen opgenomen in de statuten van de netbeheerder, is de directie belast met het

besturen van de vennootschap. In 2013 bestond de directie tot 1 juni uit de heer J.W.A. de Swart. Hij is

per 1 september opgevolgd door mevrouw N. Kabalt-Groot. In de tussentijd is het directeurschap

ingevuld door de heer A. van der Bie. De directie is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de

doelstellingen en de strategie en voor de uitvoering van het strategische en operationele beleid en

bijbehorende risicobeheersing van de onderneming.

Raad van CommissarissenDe Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de directie en op de

algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen. De Raad van

Commissarissen staat de directie met raad terzijde. Bij de vervulling van hun taak richten de

commissarissen zich naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen.

De Raad van Commissarissen was in 2013 samengesteld uit de heren mr. R.S. Cazemier (voorzitter), drs.

G.A.J. Dubbeld , drs. J.T.H.M. Kortenhorst MBA (per 1 april 2013), D. van Well, ir. C.J.M. Asselbergs (tot 1

april 2013) en mevrouw prof. dr. J.P. Bahlmann.

AandeelhouderDe aandeelhouder, de Eneco Holding N.V., benoemt de directie en de leden van de Raad van

Commissarissen en stelt de bezoldiging van de directie en de leden van de Raad van Commissarissen

vast. De aandeelhouder onthoudt zich van iedere bemoeienis met de uitvoering van de wettelijke taken.

Bepaalde besluitvorming over andere dan de gereguleerde taken wordt voorgelegd aan de

aandeelhouder.

ToezichthouderDe Autoriteit Consument en Markt (ACM), specifiek het onderdeel Directie Energie, is belast met het

toezicht op de naleving van de Elektriciteitswet en de Gaswet. De ACM is een zelfstandig bestuursorgaan

van het ministerie van Economische Zaken, met een eigen Raad van Bestuur.

GOVERNANCE

54

De ACM is ook verantwoordelijk voor de tarief- en kwaliteitsregulering van de energiemarkt. Het

Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) is verantwoordelijk voor het toezicht op de veiligheid van het

gastransport.

Externe accountantDeloitte Accountants B.V. is de accountant van de Eneco Groep en is benoemd voor onbepaalde tijd.

Voor Stedin voert zij de jaarcontrole uit van zowel de statutaire als de productiviteitsgegevens, als basis

voor de statutaire respectievelijk regulatorische jaarrekening. De halfjaarcijfers worden voor Eneco

groepsdoeleinden aan een beperkt onderzoek onderworpen. Bij elke controle wordt een

bevindingenrapport uitgebracht, waarin aanbevelingen ter verbetering zijn opgenomen. In de

vergadering van de Raad van Commissarissen, waarin de jaarrekening wordt besproken, is de externe

accountant aanwezig om vragen van de commissarissen te beantwoorden. Daar waar mogelijk een

mogelijke belangenverstrengeling op kan treden, wordt gebruik gemaakt van andere externe

accountants.

Internal AuditDe afdeling Internal Audit rapporteert aan de directeur Stedin waardoor haar onafhankelijke positie is

gewaarborgd. De afdeling verschaft de directeur Stedin en de Raad van Commissarissen Stedin een

redelijke mate van zekerheid ten aanzien van de interne beheersing, risicomanagement en corporate

governance. Dit doet Internal Audit door het uitvoeren van onderzoeken, het rapporteren en adviseren

betreffende de resultaten ervan aan het verantwoordelijk management en het afleggen van

verantwoording aan de directeur Stedin.

WerknemersreglementConform de Elektriciteitswet en de Gaswet geldt een non-discriminatiereglement voor eigen en (van de

Eneco Groep of derden) ingehuurde medewerkers aan wie activiteiten zijn uitbesteed. In het reglement,

ook wel genaamd ‘het werknemersreglement’, wordt aangegeven dat het verboden is

groepsmaatschappijen van Eneco te bevoordelen bij het uitoefenen van werkzaamheden ten behoeve

van Stedin boven de concurrenten van deze groepsmaatschappijen in de markt. Het reglement geldt als

borging dat er geen informatie wordt verstrekt over aansluitingen en afnemers van Stedin aan met name

Eneco-leveranciers, de Eneco infrastructuurbedrijven en het Stedin Meetbedrijf.

GedragscodeStedin heeft een Gedragscode die wordt uitgereikt aan nieuwe medewerkers en die alle medewerkers

hebben ondertekend. De code geldt voor eenieder die werkzaam is bij Stedin, zowel interne

medewerkers op basis van een stage- of arbeidsovereenkomst als externe medewerkers op basis van

bijvoorbeeld een detacherings-, inleen- of freelance-overeenkomst. Doel van deze Gedragscode is de

medewerkers te ondersteunen bij het kennen en toepassen van de verschillende regels en

integriteitsnormen binnen Stedin. De code is een naslagwerk en vormt de kapstok voor diverse

onderliggende richtlijnen.

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - GOVERNANCE

55

RISICOMANAGEMENT

De kernactiviteit van Stedin, het beheer en de aanleg van energienetwerken, is in hoge mategereguleerd. De regulering omvat normen voor de veiligheid en de kwaliteit van de installaties,netten en dienstverlening. De Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet schrijven bovendien voor datnetbeheerders elke twee jaar een kwaliteits-en capaciteitsdocument (KCD) moeten opstellen. Daarinstaan onder meer het proces voor het vaststellen van de voornaamste risico’s in de netwerken,beschrijvingen van deze risico’s en de geplande acties voor het mitigeren daarvan. Het meestrecente KCD staat op www.stedin.net.

Het KCD ondervangt bepaalde risico's, maar daarnaast heeft Stedin een proces voor het identificeren van

bedrijfsvoeringsrisico’s. De voornaamste risico’s en beheersmaatregelen worden hieronder besproken.

Het afwegen van de potentiele risico’s gebeurt ten opzichte van bedrijfswaarden. De bedrijfswaarden

zijn: veiligheid, financiën, integriteit (waaronder mede wordt begrepen het voldoen aan weten

regelgeving), kwaliteit en imago. Op basis van de kans dat een gebeurtenis zich voordoet en de schade

als gevolg van zo’n gebeurtenis, worden risico’s ingedeeld in mate van ernst. De schade wordt,

afhankelijk van de betrokken bedrijfswaarde, gemeten in aard en aantal van betrokken slachtoffers,

geld, aard en aantal overtredingen van externe en interne regels, leveringsbetrouwbaarheid en effect op

de reputatie.

Stedin heeft de belangrijkste bedrijfsprocessen gecertificeerd. De belangrijkste gecertificeerde

bedrijfsprocessen zijn: ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement (focus op de klant), OHSAS 18001 voor

arbomanagement (focus op veiligheid), PAS 55 en NTA 8120 voor assetmanagement (focus op kwaliteit,

capaciteit en veiligheid van de assets). Deze certificeringen worden regelmatig door externe bureaus

beoordeeld. Dit draagt bij aan de gestructureerde beheersing van risico’s.

Netwerkrisico’sDe hoogste prioriteit bij de elektriciteitsnetwerken ligt bij het voorkomen van leveringsonderbrekingen.

Dat gebeurt bijvoorbeeld door verbetering van de stationsautomatisering voor netbesturing, het

vervangen van storingsgevoelige componenten en het voorkomen van graafschade. Daarnaast is er

bijzondere aandacht voor vervanging van onderdelen die niet meer leverbaar zijn en voor de veiligheid

in de netwerken voor openbare verlichting.

Voor de gasnetwerken ligt de focus op vervanging van aansluitingen waarvan de conditie slecht is en

vervanging van brosse distributieleidingen. De relatief slechte conditie van deze aansluitingen en

leidingen wordt in het Stedin werkgebied vaak veroorzaakt door instabiele grond waarin de

aansluitingen en leidingen liggen. Door onder meer intensief lekzoeken vervangen we het eerst de

aansluitingen en leidingen met de slechtste conditie het eerst. Alle brosse leidingen zullen in 2029 zijn

vervangen. Het vervangen van leidingen voorkomt dure reparaties.

Waar mogelijk worden werkzaamheden tegelijk uitgevoerd met andere werkzaamheden aan de

infrastructuur (wegen, spoor, riool). Dit voorkomt overlast en reduceert de totale kosten aanzienlijk.

De uitgaven voor de beschreven risicoreducerende activiteiten bedragen circa € 324 miljoen per jaar.


56

Over de energietransitie in zijn algemeenheid en de toekomst van de energienetwerken specifiek bestaan

op dit moment verschillende denkbeelden die mogelijke risico's met zich meebrengen. Deze

toekomstbeelden liggen uit elkaar, zijn onzeker en van veel verschillende factoren afhankelijk waardoor

niet in alle denkbeelden de impact op elektriciteits- en gasnetten ook daadwerkelijk risico's met zich

meebrengen. Stedin volgt deze ontwikkelingen op de voet.

Bedrijfsvoeringsrisico’sHet werken met elektriciteit en gas en het uitvoeren van infrastructurele werken vraagt een bijzondere

focus op veiligheid: voor klanten, omwonenden, eigen personeel en medewerkers van aannemers. Naast

technische maatregelen besteedt het management veel aandacht aan veilig werken.

Ongeoorloofde toegang tot en het toebrengen van schade aan de maatschappelijk belangrijke

voorzieningen die Stedin beheert kan een groot risico vormen voor de veiligheid van de dader en de

omgeving en voor de ongestoorde energievoorziening en service aan klanten. Bovendien leidt diefstal

van energie of materialen tot maatschappelijke kosten. Dit vergt veel aandacht voor de bescherming van

de fysieke infrastructuur en van de computersystemen. Actieve opsporing van en repressieve

maatregelen tegen energiefraude passen ook in dat beleid. Voor een bedrijf dat staat voor

ononderbroken energielevering is het van groot belang dat de bedrijfsvoering te allen tijde kan

doorgaan. Zo is er op twee plaatsen een volledig bedrijfsvoeringscentrum beschikbaar.

Behalve aandacht voor fysieke dreigingen is er ook steeds meer aandacht voor ongeoorloofde toegang

tot computersystemen (cyber crime). De IT-infrastructuur rond de fysieke netwerken wordt belangrijker,

waarmee kansen op cyber crime en de gevolgen ervan steeds grote worden.

Het netbeheer is in Nederland strak gereguleerd. Wijzigingen in die regulering of in de interpretatie

daarvan kunnen een risico vormen. Stedin adresseert deze risico's door zeer actief te participeren in

overleg binnen de sector en met regelgevende en toezichthoudende instanties. Dit om verrassingen te

voorkomen en aan te sturen op goed uitvoerbare regelgeving.

Voor een aantal deelnetten van Stedin bestaan er nog lopende Cross Border Leases (CBL’s). Deze

financieringscontracten hebben heel precieze voorwaarden met hoge boetebepalingen. Onderdeel van

de door Eneco ten behoeve van Stedin gestelde zekerheden zijn deposito’s en letters of credit bij

kredietwaardige banken. De financiële crisis heeft het steeds lastiger gemaakt om een aantrekkelijk

gespreide portefeuille van banken te vinden voor het stellen van deze zekerheden. Daar staat tegenover

dat in sommige gevallen zich de gelegenheid kan voordoen om deze contracten voortijdig te beëindigen

onder acceptabele voorwaarden.

Bij het transport van elektriciteit gaat energie verloren. Dit technische netverlies moet Stedin

compenseren, evenals zogenaamd administratief netverlies als gevolg van fraude en administratieve

fouten. Daartoe koopt Stedin elektriciteit in, hetgeen Stedin blootstelt aan daarbij behorende risico’s.

Vanaf 2015 moet de netbeheerder ook het netverlies voor gas inkopen, met vergelijkbare risico’s. Deze

risico’s worden geadresseerd door gespreide inkoop, zorgvuldige selectie van potentiele leveranciers en

relevante zekerheden.

De regelgeving strekt zich ook uit naar operationele processen, zoals het volledig en tijdig registreren

van storingen en het uitbetalen van compensatievergoedingen na een onderbreking van de levering.


57

Voortdurende verbeteringen in operationele processen hoort dus bij de dagelijkse praktijk. Dit is ook

van toepassing op zaken als de afhandeling van klachten en het aansturen van aannemers die voor

Stedin werkzaamheden aan de netten verrichten.

Financiële risico'sStedin is blootgesteld aan een aantal financiële risico’s die voortvloeien uit de normale

bedrijfsuitoefening. Het beleid van Stedin is erop gericht de negatieve gevolgen van onvoorziene

omstandigheden op de financiële resultaten te minimaliseren. De doelstellingen die hiervoor zijn

geformuleerd, zijn afgeleid van de strategische doelstellingen. Op basis van deze doelstellingen zijn

procedures en richtlijnen opgesteld die ten minste eenmaal per jaar worden geëvalueerd en indien nodig

aangepast. Stedin definieert financiële risico’s als onzekerheden die de financiering, de rente- en

valutapositie, de liquiditeit en het kredietrisico met zich meebrengen.

Voor een aantal deelnetten van Stedin bestaan er nog lopende Cross Border Leases (CBL’s). Deze

financieringscontracten hebben heel precieze voorwaarden met hoge boetebepalingen. Onderdeel van

de zekerheden die Eneco ten behoeve van Stedin stelt, zijn deposito’s en letters of credit bij

kredietwaardige banken. De financiële crisis heeft het steeds lastiger gemaakt om een aantrekkelijk

gespreide portefeuille van banken te vinden voor het stellen van deze zekerheden. Daar staat tegenover

dat zich in sommige gevallen de gelegenheid voordoet om deze contracten voortijdig te beëindigen

onder acceptabele voorwaarden.

Meer over de financiële risico's staat in noot 31 (pagina 98) in de jaarrekening.


58

Stedin is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de wettelijke beheertaken metbetrekking tot de gas- en elektriciteitsnetwerken. Stedin is een 100%dochteronderneming van Eneco Holding N.V. en staat onder toezicht van een eigenRaad van Commissarissen.

RAAD VAN COMMISSARISSEN

59

VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN

Stedin kijkt terug op een jaar waarin het begrip ‘klant’ werkelijk centraal is komen te staan. Altijdenergie voor onze klanten, nu en in de toekomst, is het leidende principe dat de raad vancommissarissen van harte toejuicht. De raad stelt vast dat de uitwerking van de Stedin Koers, hetstrategisch plan 2013-2020, op stoom is gekomen. Dit komt tot uitdrukking in de verbetering van deklantwaardering voor onze dienstverlening, in lagere storingscijfers en in een betereveiligheidsprestatie. Stedin boekte een solide financieel resultaat.

De raad van commissarissen vergaderde vier maal in 2013. Er zijn twee themabijeenkomsten geweest en

twee aandeelhoudersvergaderingen. Veiligheid staat steevast als punt 1 op de agenda. Ieder

veiligheidsincident wordt besproken, zowel incidenten in het primaire proces als incidenten op kantoor.

Hiermee toont de directie ons dat de veiligheidsprestatie topprioriteit heeft binnen Stedin. Wij

constateren dat de aandacht van het management voor veiligheid en de sturing die daarop gegeven is

een positief effect heeft. De raad realiseert zich echter ook dat nooit aflatende aandacht voor veiligheid

nodig blijft.

Leveringszekerheid is een van de andere indicatoren waarop de raad de directie beoordeelt. Wij mogen

vaststellen dat de maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van de grote storingen in 2012 afdoende

zijn geweest. De onderbrekingsduur is aanzienlijk gedaald. Belangrijk gegeven is ook dat klanten

aanmerkelijk meer tevreden zijn over de wijze waarop Stedin storingen afhandelt. Stedin spant zich ook

in om graafschade door derden te voorkomen – een van de belangrijke oorzaken van storingen.

Verduurzaming energievoorzieningDe raad besprak het strategische plan en de voortgang die daarmee wordt gemaakt. Met de Stedin Koers

en de roadmap Intelligent Netbeheer heeft het bedrijf een duidelijke weg uitgestippeld voor de bijdrage

die Stedin wil leveren aan een duurzame, decentrale energievoorziening. De transportkennis van Stedin

en haar plek midden in de samenleving spelen daarbij een wezenlijke rol. De teruglevering van energie

vormt een centraal thema voor de toekomstige energievoorziening. In verschillende proeftuinen doet

Stedin daarmee ervaring op. De komende jaren gaat Stedin die ervaring benutten als de netten gereed

worden gemaakt voor teruglevering van energie op grotere schaal.

De slimme meter vormt een belangrijke stap op weg naar verduurzaming van de energiehuishouding.

Klanten krijgen meer en beter inzicht in hun energieverbruik en dat vormt hopelijk een goede stimulans

om bewuster om te gaan met energie. De grootschalige aanbieding van slimme meters in Nederland en

dus ook in het netgebied van Stedin gaat de komende jaren gestalte krijgen. Stedin bereidt zich hier op

voor door op kleinere schaal de slimme meter in te zetten en te testen of het installatieproces en de

dataverzameling goed werken.

De raad van commissarissen keurde het investeringsprogramma voor 2013 goed. In 2013 heeft Stedin €

382,2 miljoen geïnvesteerd in grootschalige projecten zoals de verbetering van de elektriciteitsnetten op

Goeree Overflakkee. Door de aanleg van een dubbele leiding is de leveringszekerheid in dit gebied

aanzienlijk verbeterd. De raad van commissarissen maakt zich zorgen over de nieuwe

reguleringsperiode 2014-2016. De toezichthouder heeft voor deze jaren een korting opgelegd op de

VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN

60

tarieven die de netbeheerders mogen berekenen. Dit zal effect hebben op de snelheid waarmee Stedin

investeringen kan doen in de noodzakelijke innovatie van de netten.

Derde service providerIn 2013 heeft Stedin een Europese Aanbesteding uitgeschreven om een derde service provider te

selecteren. Royal Imtech won deze aanbesteding. Naast Joulz en Delta gaat dit bedrijf regulier onderhoud

uitvoeren aan de netten in het gebied Utrechtse Heuvelrug. Dit nieuwe aanbestedingscontract is een

verdere stap in de ambities van Stedin om het werk aan de netten marktconform in te kopen. De

samenwerking met zusterbedrijf Joulz heeft een nieuwe dimensie gekregen. Er is een

samenwerkingsovereenkomst gesloten voor de komende jaren waarin duidelijke afspraken zijn gemaakt

over werkvolume, maar beslist ook over hoe Stedin en Joulz als ketenpartners de hoogste kwaliteit voor

de klanten kunnen bieden. Dit is eveneens in het belang van de aandeelhouder.

Benoeming Nancy Kabalt-Groot tot statutair directeurEen speciaal daartoe gevormde benoemingscommissie van de raad van commissarissen (mevrouw

Bahlmann, de heren Cazemier en Van Well) heeft een voordracht gedaan voor de benoeming van een

opvolger van de heer Jeroen de Swart tot statutair directeur Stedin Netbeheer B.V.. Op 1 september 2013

is mevrouw Nancy Kabalt-Groot benoemd. Met mevrouw Kabalt-Groot zijn verschillende gesprekken

gevoerd. Mevrouw Kabalt-Groot heeft jarenlange ervaring in de energiesector. Wij zijn zeer content met

haar komst.

Op deze plek willen wij Jeroen de Swart alle lof toezwaaien voor zijn enorme inzet voor Stedin in de

afgelopen zeven jaren. Wij zijn Jeroen veel dank verschuldigd voor het feit dat hij Stedin op de juiste

koers heeft gezet richting de duurzame netbeheerder die Stedin wil zijn. Onder zijn leiding heeft het

bedrijf een goede positie opgebouwd in de energiemarkt. Zo zijn er door Stedin nieuwe duurzame

energieinfrastructuren ontwikkeld, met als meest recente voorbeelden het zelfherstellende

elektriciteitsnet in Rotterdam-Centrum en het stoomnetwerk in de Rotterdamse Haven. In 2013 heeft hij

zijn werkkring bij Stedin afgesloten met de succesvolle implementatie van het project Stroomopwaarts

zonder enige verstoring van de reguliere processen. De klanten van Stedin zijn zeer gebaat met deze

grootscheepse aanpassing van de werkwijze binnen de sector.

GovernanceDe heer Asselberg is begin 2013 afgetreden als lid van de raad van commissarissen. Hij is opgevolgd

door de heer drs. J.T.H.M. (Jules) Kortenhorst MBA die op 1 april 2013 is geïnstalleerd. De heer

Kortenhorst brengt kennis in van de energiesector en met name van duurzame energievoorziening.

Hiermee blijft de man-vrouw verhouding van de Raad van Commissarissen 80-20.

Stedin hecht zeer aan een evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen binnen het bedrijf, passend

bij de verbindende rol van de netbeheerder in de samenleving. Dit streven naar diversiteit geldt

eveneens voor de zetelverdeling van de raad van commissarissen. In de profielschets voor de nieuw te

benoemen commissaris hebben wij in overleg met de aandeelhouder de nadruk gelegd op de verbreding

van kennis binnen de raad van vooral duurzame energievoorziening. Bij gelijke geschiktheid zou een

vrouwelijke kandidaat prevaleren. Wij zijn er niet in geslaagd een kandidaat met dit profiel te vinden. Bij

een volgende benoeming van een nieuwe commissaris zullen wij uitdrukkelijk de voorkeur uitspreken

voor een vrouw.

RAAD VAN COMMISSARISSEN - VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN

61

Tijdens een thematische bijeenkomst met de aandeelhouder is uitvoerig gesproken over de

verwachtingen van de aandeelhouder ten aanzien van de rol van Stedin binnen het Eneco-concern en de

verplichtingen van Stedin jegens de aandeelhouder. Bij deze bijeenkomst was ook de nieuwe statutair

directeur Stedin aanwezig.

De heren Kortenhorst en Van Well en mevrouw Bahlmann hebben een introductieprogramma gevolgd.

Als onderdeel van dat inwerkprogramma hebben zij ook meerdere vergaderingen bijgewoond van de

ondernemingsraad. In het kader van deskundigheidsbevordering heeft de voltallige raad het

elektriciteitsstation op de Maasvlakte bezocht en een gasvervangingsproject in Amsterdam.

SlotwoordDe raad kijkt met trots en tevredenheid terug op de vooruitgang die Stedin in 2013 heeft gemaakt. Op

deze plek danken wij onze aandeelhouder voor de constructieve dialoog. Wij danken de medewerkers

van Stedin voor de wijze waarop zij het Werken volgens de Stedin Koers hebben omarmd. De klanten

zullen daar de komende jaren nog het meest van merken. Zij kunnen ervan verzekerd zijn dat Stedin in

hun belang optreedt om best in class te worden op alle fronten: efficiëntie, leveringsbetrouwbaarheid,

klantgerichtheid en duurzaamheid.

Rotterdam, maart 2014

Namens de Raad van Commissarissen Stedin Netbeheer B.V.

Roel Cazemier

Voorzitter

RAAD VAN COMMISSARISSEN - VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN

62

PERSONALIA

De heer mr. R.S. CazemierRoel Cazemier werkte van 1988 tot 1991 als plaatsvervangend chef van het kabinet. In december 1991

werd hij benoemd tot burgemeester van de gemeente Ruinerwold, medio 1994 tot burgemeester van de

gemeente Ameland en in juni 2000 tot burgemeester van de gemeente Dongeradeel. Op 23 juni 2009 is

de heer Cazemier benoemd tot burgemeester van de Twentse gemeente Dinkelland.

Aangetreden per 15 maart 2004; treedt af 1 januari 2017

De heer ir. C.J.M. AsselbergsCees Jan Asselbergs was vanaf 1978 vijf jaar actief voor het midden- en kleinbedrijf in de

stadsvernieuwingsgebieden van de gemeente Den Haag en vijf jaar bij de werkgeversorganisatie VNO-

NCW. In 1991 begon hij als directeur bij de Stichting Europoort Botlek Belangen. In 2001 werd hij

directeur van Deltalinqs, de federatieve vereniging waarbinnen de belangenbehartiging van de

procesindustrie en het havenbedrijfsleven in de Mainport Rotterdam zijn samengebracht.

Afgetreden 1 april 2013

Mevrouw prof. dr. J.P. BahlmannTineke Bahlmann is (vanaf 1991) deeltijd hoogleraar bedrijfseconomie aan de Universiteit Utrecht. Zijn

was tot september 2012 voorzitter van het Commissariaat voor de Media (vanaf 2004) en daarvoor

Directeur Strategie bij de Rabobank. Bahlmann werkte daarnaast vele jaren als organisatieadviseur. Zij

had en heeft diverse bestuursfuncties en commissariaten zoals o.a. commissaris bij ING, voorzitter raad

van toezicht Maasstad Ziekenhuis Rotterdam, Centrum Beeldende Kunst Rotterdam, Max Havelaar.

Tevens is zij lid van de Raad van Advies van de SVB.

Aangetreden per 1 januari 2012; treedt af 1 januari 2016

De heer drs. G.A.J. DubbeldGuido Dubbeld is per 1 april 2011 benoemd in de Raad van Bestuur van Eneco Holding N.V. als Chief

Financial Officer. Hij startte in 2002 bij Eneco en bekleedde de functies van Risk Manager en Manager

Finance & Control. Vanaf 2007 was hij werkzaam als Directeur Eneco Energy Trade. Voordat Dubbeld bij

Eneco in dienst kwam werkte hij voor diverse financiële instellingen als MeesPierson, HypoVereinsbank

(München) en UBS AG (Zürich). Hij studeerde Economie met een specialisatie International Finance aan

de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Aangetreden per 1 mei 2012; treedt af 1 mei 2016

De heer ing. D. van WellDick van Well was van 1998 tot oktober 2010 voorzitter van de Raad van Bestuur van bouwbedrijf Dura

Vermeer, waar hij sinds 1973 werkzaam was en diverse functies heeft vervuld. Van Well is onder meer

lid van de Raad van Commissarissen van Dura Vermeer Groep N.V., voorzitter van IkZitopZuid en

president-commissaris van Feyenoord N.V..

PERSONALIA RAAD VAN COMMISSARISSEN

63

Aangetreden per 1 juli 2012; treedt af 1 juli 2016

De heer drs. J.T.H.M. Kortenhorst MBAJules Kortenhorst was van 2006 tot 2008 Tweede Kamerlid voor het CDA. Daarvoor werkte hij in het

internationale bedrijfsleven, onder meer voor Shell in Hong Kong en Bulgarije. In de Kamer hield hij zich

onder meer bezig met het innovatiebeleid. Na zijn vertrek uit de Kamer is hij tot 2011 directeur geweest

van de Europese Klimaat Stichting. In 2012 is hij weer als ondernemer aan de slag gegaan. Sinds

september 2013 is hij benoemd tot CEO van Rocky Mountain Institute, een denktank in de VS gericht op

de energietransitie.

Aangetreden per 1 april 2013; treedt af 1 april 2017

RAAD VAN COMMISSARISSEN - PERSONALIA RAAD VAN COMMISSARISSEN

64

De investeringen van Stedin in het onderhoud en de vernieuwing van netwerken zijngroot. Een stabiele cashflow op het geïnvesteerd vermogen is van belang voor detoekomst. Zekerheid over de inkomsten uit energietransport is voor ons dan ook zeerbelangrijk. Aan de kostenkant zijn we sterk gefocust op beheersing door efficiënterte werken. Door meer en meer aan te besteden aan de markt verwachten wij de prijs/kwaliteitverhouding op instandhouding van de netten verder te verbeteren.

FINANCIËN

65

GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN GEREALISEERDE EN NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN

(Bedragen in € 1.000.000) Toelichting 2013 2012

Netto-omzet 3 1.106,6 1.028,8

Inkoopkosten 4 122,5 137,7

Overige bedrijfsopbrengsten 5 41,3 46,2

Bruto marge 1.025,4 937,3

Afschrijvingen 6 205,2 198,9

Kosten uitbesteed werk en andere externe

kosten 7 263,8 239,7

Kosten activa 8 86,6 78,1

Overige bedrijfskosten 9 93,8 102,6

Totale bedrijfskosten 649,4 619,3

Bedrijfsresultaat 376,0 318,0

Financiële baten 10 1,0 1,7

Financiële lasten 10 37,3 39,6

Resultaat voor belasting 339,7 280,1

Vennootschapsbelasting 11 79,8 67,0

Resultaat na belastingen uit voortgezettebedrijfsactiviteiten 259,9 213,1

Totaal Resultaat * 259,9 213,1

* Regulier resultaat is gelijk aan het totaal resultaat (inclusief comprehensive income).

JAARREKENING

66

GECONSOLIDEERDE BALANS

(Bedragen in € 1.000.000) Toelichting 31.12.2013 31.12.2012

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa 13 9,1

3,5

Materiële vaste activa 14 4.482,1

4.350,8

Financiële vaste activa 15

• Uitgestelde belasting vorderingen

1,2

2,5

• Overige kapitaalbelangen

6,5

-

Totaal vaste activa 4.498,9 4.356,8

Vlottende activa Handelsdebiteuren 16 83,9

63,1

Vorderingen op gelieerde partijen 17 85,6

39,4

Overlopende activa en overige vorderingen 18 43,5

125,1

Liquide middelen 19 0,5

5,1

Activa aangehouden voor verkoop 20 84,8

-

Totaal vlottende activa 298,3 232,7

Totaal activa 4.797,2 4.589,5 EIGEN VERMOGEN EN PASSIVA Eigen vermogen 21 Aandelenkapitaal

1,1

1,1

Agio reserve

2.752,4

2.752,4

Overige reserves

98,9

98,9

Resultaat boekjaar

259,9

213,1

Totaal eigen vermogen 3.112,3 3.065,5

Voorzieningen Personeelsvoorzieningen 22 5,6

5,1

Totaal voorzieningen 5,6 5,1

Langlopende verplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen 23 136,3

127,0

Langlopende schulden aan gelieerde partijen 24 906,8

906,8

Vooruitontvangen bedragen 25 241,4

189,1

Totaal langlopende verplichtingen 1.284,5 1.222,9

Kortlopende verplichtingen Handelscrediteuren 26 15,8

23,6

Kortlopende schulden aan gelieerde partijen 27 250,3

78,1

Overlopende passiva en overige schulden 28 128,7

194,3

Totaal kortlopende verplichtingen 394,8 296,0

Totaal eigen vermogen en passiva 4.797,2 4.589,5

FINANCIËN - JAARREKENING

67

GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT

(Bedragen in € 1.000.000) Toelichting 2013 2012

Bedrijfsresultaat 376,0 318,0

Afschrijvingen 6 205,2 198,9

Waardevermindering activa aangehouden voor

verkoop 20 - 6,4

Mutatie voorzieningen -4,1 1,6

577,1 524,9

Mutatie vlottende activa 18,3 -55,7

Mutatie vooruitontvangen bedragen 52,3 51,0

Mutatie kortlopende schulden -222,2 -159,7

Mutatie werkkapitaal -151,6 -164,4

Kasstroom uit bedrijfsoperaties 425,5 360,5

Betaalde rente -0,6 -2,5

Ontvangen rente 0,8 1,6

Kasstroom uit operationele activiteiten 425,7 359,6

Investeringen in immateriële vaste activa 13 -5,9 -0,3

Investeringen in materiële vaste activa 14 -424,1 -365,5

Desinvesteringen in materiële vaste activa 14 6,2 6,5

Desinvesteringen in financiële vaste activa - 0,1

Kasstroom uit investeringsactiviteiten -423,8 -359,2

Nieuw verstrekte leningen -6,5 -

Kasstroom uit financieringsactiviteiten 33 -6,5 -

Mutatie liquide middelen -4,6 0,4

Saldo liquide middelen per 1 januari 5,1 4,7

Mutatie liquide middelen -4,6 0,4

Saldo liquide middelen per 31 december 0,5 5,1


68

GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT EIGEN VERMOGEN

(Bedragen in € 1.000.000)

Aandelen-

kapitaal Agio reserve

Overige

reserves

Onverdeelde

winst Totaal

1 januari 2012 1,1 2.752,4 98,9 152,0 3.004,4

Dividend 2011 - - - -152,0 -152,0

Totaal Resultaat - - - 213,1 213,1

31 december 2012 1,1 2.752,4 98,9 213,1 3.065,5

1 januari 2013 1,1 2.752,4 98,9 213,1 3.065,5

Dividend 2012 - - - -213,1 -213,1

Totaal Resultaat - - - 259,9 259,9

31 december 2013 1,1 2.752,4 98,9 259,9 3.112,3


69

1. GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING

Algemene informatieStedin Netbeheer B.V. (hierna te noemen: ‘Stedin’) is statutair gevestigd te Rotterdam. De activiteiten van

Stedin betreffen het in eigendom hebben en beheren van elektriciteit- en gastransportnetten en het

daartoe verrichten van alle taken welke in gevolge van artikel 16 lid 1 van de Elektriciteitswet 1998 en in

de Gaswet op een netbeheerder, als bedoeld artikel 10 lid 3 van de Elektriciteitswet 1998 respectievelijk

artikel 2 lid 1 van de Gaswet rusten, alsmede al hetgeen daarmee verband houdt of daaraan bevorderlijk

kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord, mits binnen de wettelijke voorschriften van de

Elektriciteitswet 1998 respectievelijk de Gaswet. Een verdere omschrijving is gegeven in de Appendix.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial

Reporting Standards (IFRS) per 31 december 2013 zoals goedgekeurd door de Europese Commissie. De

geconsolideerde jaarrekening is met toepassing van het continuïteitsbeginsel en het toerekeningbeginsel

opgesteld op basis van historische kostprijs. De enkelvoudige winst-en-verliesrekening wordt op grond

van artikel 402, Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm weergegeven. De financiële gegevens van de

onderneming zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Eneco Holding N.V., die is

gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Rotterdam.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro’s (€) en de bedragen worden vermeld in miljoenen

euro’s, tenzij anders aangegeven.

Nieuwe of gewijzigde IFRS standaarden 2013De waarderingsgrondslagen in dit jaarverslag zijn consistent met de waarderingsgrondslagen in de

jaarrekening 2012.

De Europese Commissie heeft de volgende gewijzigde IFRS-standaarden overgenomen die voor Stedin

relevant zijn en die met ingang van 1 januari 2013 zijn toegepast:

• IFRS 7 'Financial Instruments: Disclosures' is aangepast ten aanzien van off-setting van activa en

verplichtingen. IFRS 7 is uitgebreid met specifieke toelichtingsvereisten voor instrumenten waarop

off-setting van toepassing is. Toepassing van deze wijziging heeft geen effect op de resultaten of de

financiële positie van Stedin.

• IFRS 13 'Fair Value Measurement' bevat een IFRS raamwerk voor de waardering van reële waarde

voor zowel financiële als niet-financiële activa en passiva. De standaard definieert de reële waarde,

geeft indicaties over de waardering ervan en introduceert nieuwe bepalingen met betrekking tot de

informatieverschaffing. IFRS 13 moet worden toegepast wanneer een andere standaard waardering

tegen reële waarde toestaat of voorschrijft danwel bepaalde toelichtingen over waardering tegen

reële waarde nodig zijn. Deze wijzigingen hebben geen effect op de resultaten en financiële positie

van Stedin.

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDEJAARREKENING

70

• IAS 19 Revised ‘Employee Benefits’ verduidelijkt de classificatie voor pensioenregelingen. Voor

classificatie als toegezegde bijdrageregeling is het niet noodzakelijk dat de werkgever geen enkel

actuarieel risico loopt. Een regeling waarbij aan de werknemer een pensioen wordt toegezegd,

waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren classificeert als een toegezegde

bijdrageregeling indien de rechtspersoon geen verplichting heeft tot extra bijdragen bij onvoldoende

omvang van de fondsbeleggingen. Voor de regelingen van ABP en voor flexibele uittreding geldt dat

in geval van toekomstige tekorten pensioenpremies alleen prospectief en binnen een beperkte

bandbreedte door de pensioenfondsen kunnen worden bijgesteld. Op basis hiervan classificeren deze

regelingen met ingang van 1 januari 2013 als toegezegde bijdrageregeling. Deze wijziging heeft geen

impact op de verwerkingswijze omdat Stedin gebruik maakt van de uitzondering om dit als

toegezegde bijdrageregeling te verwerken wegens onvoldoende beschikbare informatie van het

pensioenfonds inzake de verplichting per werkgever.

• Het IASB 'Annual Improvements Process 2009 - 2011' heeft geresulteerd in kleine aanpassingen op

diverse IFRS-standaarden die van toepassing zijn vanaf 1 januari 2013. Deze aanpassingen hebben

geen materiële impact op het vermogen en resultaat van Stedin.

Nieuwe standaarden die door de Europese Commissie zijn goedgekeurd maar die nog niet voor 2013

verplicht van toepassing zijn en die relevant zijn voor Stedin:

• IFRS 10 'Consolidated Financial Statements' vervangt deels IAS 27 en interpretatie SIC 12 wat betreft

de bepaling van de mate van zeggenschap in andere entiteiten en de verplichting tot consolidatie.

Deze standaard dient te worden toegepast voor boekjaren vanaf 1 januari 2014 en wordt door Stedin

niet vervroegd toegepast. Uit een eerste analyse blijkt deze nieuwe standaard geen effect te hebben

op Stedin, aangezien de nieuwe standaard geen wijziging in de vastgestelde zeggenschap tot gevolg

heeft.

Wijzigingen en interpretaties die op 1 maart 2014 nog niet door de Europese Commissie waren

goedgekeurd zijn niet nader toegelicht.

Grondslagen voor consolidatieDe geconsolideerde jaarrekening omvat de dochterondernemingen van Stedin alsmede de niet-

geconsolideerde overige kapitaalbelangen.

DochterondernemingenEen dochteronderneming is een onderneming waarover de vennootschap beslissende zeggenschap

heeft. Dit houdt in dat de vennootschap direct dan wel indirect de financiële en operationele

bedrijfsvoering van die onderneming beheerst met als doel economische voordelen te verkrijgen uit de

activiteiten van die onderneming. Over het algemeen heeft de vennootschap meer dan de helft van de

aandelen van haar dochterondernemingen.

De jaarrekening van een dochteronderneming wordt volgens de integrale consolidatiemethode in de

geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum dat beslissende zeggenschap is verworven

tot het moment dat die beslissende zeggenschap niet meer bestaat. Bij de bepaling of sprake is van

beslissende zeggenschap worden ook potentiële stemrechten meegenomen die onmiddellijk kunnen

worden uitgeoefend. Volgens de integrale consolidatiemethode worden in de geconsolideerde

FINANCIËN - TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

71

jaarrekening de activa, passiva, baten en lasten van dochterondernemingen voor 100% opgenomen.

Balansposities, intercompany-transacties en resultaten op dergelijke transacties tussen

dochterondernemingen worden geëlimineerd.

Overige kapitaalbelangenOverige kapitaalbelangen zijn investeringen in ondernemingen waarin Stedin een belang heeft en geen

beslissende zeggenschap of invloed van betekenis kan uitoefenen. Deze belangen worden gewaardeerd

tegen reële waarde. Indien de reële waarde niet betrouwbaar te bepalen is, wordt het kapitaalbelang

gewaardeerd tegen historische kostprijs. Dividenden worden verantwoord in het resultaat op het

moment dat deze opeisbaar zijn.

2. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING

AlgemeenDe belangrijkste grondslagen voor waardering en resultaatbepaling worden hierna weergegeven. Deze

grondslagen zijn gedurende het huidige en vorige jaar consistent toegepast. Tenzij anders vermeld,

worden de activa en de passiva opgenomen tegen nominale waarden.

Schattingen en onzekerhedenDe opstelling van de geconsolideerde jaarrekening in overeenstemming met IFRS vereist dat het

management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de

toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van de balans en winst-en-verliesrekening.

De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden

en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De

uitkomsten hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van de balans die niet op

eenvoudige wijze uit andere bronnen blijkt. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze

schattingen. Schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt herzien,

indien de herziening alleen voor die periode gevolgen heeft, of in de periode van de herziening en

toekomstige perioden, indien de herziening gevolgen heeft voor zowel de huidige als toekomstige

perioden. De schattingen hebben met name betrekking op de gereguleerde opbrengsten, de reservering

voor het administratieve netverlies, de gebruiksduren van materiële vaste activa, de bijzondere

waardeverminderingen van vaste activa en de omvang van voorzieningen.

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Van bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de

realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief is gelijk aan de hoogste van de

verkoopprijs minus verkoopkosten en de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde van een actief wordt

bepaald door de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen.

Deze contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet vóór belastingen waarin de

tijdswaarde van geld en de specifieke risico’s van het actief tot uitdrukking komt. Voor activa die niet

zelfstandig kasstromen genereren en afhankelijk zijn van de kasstromen van andere activa of groepen

van activa, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor de kasstroomgenererende eenheid waarvan de

betreffende activa deel uitmaken.


72

Een kasstroomgenererende eenheid is de kleinst identificeerbare groep activa die zelfstandig

kasstromen genereert welke grotendeels onafhankelijk zijn van de kasstromen uit andere activa of

groepen van activa. Kasstroomgenererende eenheden worden onderscheiden op basis van de

economische samenhang tussen activa en het genereren van externe kasstromen en niet op basis van

afzonderlijke juridische entiteiten. Goodwill wordt bij eerste vaststelling toegewezen aan één of

meerdere kasstroomgenererende eenheden, in overeenstemming met de wijze waarop intern de

goodwill door het management wordt beoordeeld.

Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor bijzondere

waardeverminderingen. Als een dergelijke aanwijzing bestaat, wordt de realiseerbare waarde bepaald

voor het betreffende actief of de kasstroomgenererende eenheid. Voor goodwill en immateriële vaste

activa die nog gebruiksklaar zijn wordt voor elke balansdatum de realiseerbare waarde bepaald.

Als de boekwaarde van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa hoger is dan de

realiseerbare waarde wordt de boekwaarde tot de realiseerbare waarde teruggebracht. Deze bijzondere

waardevermindering wordt ten laste van het resultaat gebracht. Een bijzondere waardevermindering

van een kasstroomgenererende eenheid wordt eerst in mindering gebracht op de goodwill die aan de

betreffende eenheid (of groepen van eenheden) is toegewezen en vervolgens naar rato in mindering

gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de betreffende eenheid (of groepen van

eenheden).

Een eerder verantwoord bijzonder waardeverminderingverlies kan worden teruggenomen ten gunste

van het resultaat als de redenen die daarvoor bestonden niet langer bestaan of zijn veranderd. Een

bijzondere waardevermindering wordt slechts teruggenomen tot het bedrag van de oorspronkelijke

boekwaarde, verminderd met reguliere afschrijvingen. Bijzondere waardeverminderingen op goodwill

worden niet teruggenomen.

Transacties in vreemde valutaTransacties in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de wisselkoers op transactiedatum.

Aangehouden vreemde valuta, alsmede activa en verplichtingen die ontvangen of betaald worden in

vreemde valuta, worden omgerekend tegen de wisselkoers per balansdatum. De verschillen die

optreden door de omrekening worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening.

SalderingActief- en passief posten worden per tegenpartij gesaldeerd indien er sprake is van een contractueel

recht tot salderen en er tevens sprake is van de intentie om te salderen. Indien de intentie of

daadwerkelijke gesaldeerde afwikkeling ontbreekt, wordt per contract bepaald of er sprake is van een

actief- of een passiefpost.

Omzet-en resultaatbepalingOnder omzet wordt verstaan de gefactureerde en geschatte opbrengst van de in het jaar verrichte

diensten onder aftrek van de over de gefactureerde omzet geheven belastingen. Omzet wordt

verantwoord wanneer een toename van toekomstige economische voordelen, gerelateerd aan een

toename van activa of een afname van passiva, op betrouwbare wijze kan worden gemeten. De

omzetverantwoording geschiedt gelijktijdig met de verantwoording van de gerelateerde toename van

activa of afname van passiva. Kosten worden verantwoord wanneer een afname van toekomstige


73

economische voordelen, gerelateerd aan een afname van activa of een toename van passiva, op

betrouwbare wijze kan worden gemeten. De kostenverantwoording geschiedt gelijktijdig met de

verantwoording van de gerelateerde afname van activa of toename van passiva. De kosten zijn

gebaseerd op de verkrijgingprijs.

Bedragen die via nacalculatie in tarieven van volgende jaren worden verrekend, worden als omzet

verwerkt in het jaar dat het tarief daadwerkelijk wordt gerealiseerd op basis van de verrichte

dienstverlening in dat jaar.

Gereguleerde opbrengsten voor elektriciteit, gas en meetdienstenDe afrekening van verkopen aan grootverbruikers vindt maandelijks op basis van meterstanden plaats.

Voor de levering van deze diensten in de consumentenmarkt worden voor de periode van de

jaarafrekening tot aan de balansdatum inschattingen gemaakt voor de nog te factureren omzet in deze

periode. Deze methode is van toepassing tot 1 augustus 2013. Vanaf die datum is het verplicht

leveranciersmodel in werking getreden. De transportomzet wordt door de leveranciers met een

vertraging van een maand afgedragen aan Stedin.

Overige opbrengsten en kostenDe overige opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben.

Inkoopkosten energieAlle inkoopkosten, zowel transportinkoop kosten als kosten voor de compensatie van technische en

administratieve netverliezen, worden verantwoord in de periode waarop de kosten betrekking hebben.

VennootschapsbelastingBelastingen op het resultaat omvatten de acute belastingen en de mutaties in de uitgestelde belastingen.

Deze bedragen worden ten laste van het resultaat gebracht, tenzij het posten betreffen die rechtstreeks

in het eigen vermogen worden opgenomen. De acute belastingen betreffen de bedragen die

waarschijnlijk verschuldigd en verrekenbaar zijn over het fiscale resultaat van het verslagjaar, berekend

op basis van geldende belastingwetgeving en tarieven.

Belastingen op het resultaat omvatten alle belastingen die zijn gebaseerd op fiscale winsten en verliezen,

inclusief belastingen die door dochterondernemingen zijn verschuldigd op uitkeringen aan Stedin.

Additionele belastingen op het resultaat voor dividenduitkeringen zijn gelijktijdig verwerkt met de

verplichting om het betreffende dividend te betalen.

Stedin maakt deel uit van de fiscale eenheid van Eneco Holding N.V.. De belastingdruk is toegerekend

aan de vennootschap alsof deze zelfstandig belastingplichtig is. De vennootschapsbelasting wordt

verrekend in rekening courant met Eneco Holding N.V..

Immateriële vaste activaDe immateriële vaste activa betreffen concessies, vergunningen, rechten en softwarelicenties en worden

gewaardeerd tegen verkrijgingprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere

waardeverminderingen. De levensduur van de immateriële vaste activa ligt tussen de 3 en 30 jaar.


74

Materiële vaste activaMateriële vaste activa worden opgenomen tegen verkrijgingprijs verminderd met cumulatieve

afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingverliezen. De verkrijgingprijs omvat de

initiële aankoopprijs vermeerderd met alle rechtstreeks toerekenbare kosten. De verkrijgingprijs van

activa die in eigen beheer worden vervaardigd bestaat uit kosten van materiaal en diensten, kosten van

directe manuren en een passend gedeelte van direct toerekenbare overheadkosten.

Financieringskosten welke direct toerekenbaar zijn aan de verwerving, bouw of productie van een in

aanmerking komend actief, worden conform IAS 23 in de kostprijs opgenomen. Als een actief uit

meerdere componenten met onderscheiden gebruiksduren bestaat, worden deze componenten

afzonderlijk verantwoord.

Latere uitgaven worden alleen aan de boekwaarde van een actief toegevoegd indien en voor zover

daardoor de toestand van het actief is verbeterd ten opzichte van zijn oorspronkelijk geraamde

prestatienorm. Revisie, reparatie en onderhoud worden als last genomen in de periode dat de

betreffende kosten ontstaan. Componenten van materiële vaste activa die worden vervangen om het

middel op de beoogde wijze te kunnen laten presteren worden geactiveerd onder gelijktijdige

verwijdering van de boekwaarde van de vervangen componenten.

AfschrijvingenAfschrijvingen worden ten laste van het resultaat gebracht volgens de lineaire methode op basis van de

geschatte gebruiksduur rekening houdend met de geschatte restwaarde. De gebruiksduur en

restwaarde worden jaarlijks beoordeeld. Als daarbij het verschil tussen de verwachting en de vorige

schatting van enige betekenis is, wordt de desbetreffende waarde bijgesteld en verwerkt als

schattingswijziging. Op grond, terreinen en activa in aanbouw wordt niet afgeschreven. De volgende

gebruiksduren worden toegepast:

Categorie Gebruiksduur in jaren

Grond en bedrijfsgebouwen

Grond en terreinen -

Bedrijfsgebouwen 45

Machines en installaties

Transport- en distributiemiddelen elektriciteit 25 - 50

Transport- en distributiemiddelen gas 25 - 40

Transportautomatisering 10

Meters elektriciteit 15 - 30

Meters gas 15 - 20

Overige activa netwerken 10 - 50

Overige bedrijfsmiddelen

Transport- en distributiemiddelen elektriciteit 5 - 25


75

Uitgestelde belastingenUitgestelde belastingen worden berekend volgens de balansmethode toegepast op de relevante

verschillen die bestaan tussen de boekwaarde en de fiscale waarde van activa en passiva. Uitgestelde

belastingen worden gewaardeerd op basis van de belastingtarieven die naar verwachting van kracht

zullen zijn wanneer de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld uitgaande van

de geldende belastingwetgeving en tarieven.

Uitgestelde belastingen worden opgenomen tegen nominale waarde. Voor de voorwaartse compensatie

van fiscale verliezen en voor de verrekening van ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden wordt een

belastingvordering opgenomen indien en voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale

winst beschikbaar zal zijn waarmee de niet-gecompenseerde fiscale verliezen en ongebruikte fiscaal

verrekenbare tegoeden kunnen worden verrekend.

Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden alleen met elkaar gesaldeerd als er een

juridisch afdwingbaar recht op verrekening van de belastingvorderingen en -verplichtingen bestaat en

de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen verband houden met belastingen die door

dezelfde belastingautoriteit op dezelfde fiscale eenheid worden geheven.

Voor de vennootschapsbelasting maakt Stedin deel uit van de fiscale eenheid van Eneco Holding N.V..

Uitgestelde belastingvorderingen of -verplichtingen zijn daardoor vorderingen op of verplichtingen aan

Eneco Holding N.V..

Activa aangehouden voor verkoopActiva aangehouden voor verkoop en af te stoten bedrijfsactiviteiten worden geclassificeerd als

aangehouden voor verkoop zodra de boekwaarde zal worden gerealiseerd door verkoop van de activa

en niet door voortgezet gebruik. Deze classificatie vindt alleen plaats als de verkoop van de vaste activa

zeer waarschijnlijk is en de activa of activiteiten in hun huidige toestand onmiddellijk beschikbaar zijn

voor verkoop. De verkoop zal naar verwachting binnen een jaar zijn afgerond. Activa aangehouden voor

verkoop zijn gewaardeerd op boekwaarde of lagere reële waarde verminderd met verkoopkosten.

VorderingenHandelsdebiteuren en overige vorderingen zijn vorderingen met een looptijd korter dan één jaar. Deze

vorderingen omvatten ook de bedragen die op de balansdatum per saldo nog moeten worden

gefactureerd voor geleverde diensten. Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder

aftrek van een voorziening voor bijzondere waardeverminderingen. De reële waarde is gelijk aan de

boekwaarde.

Liquide middelenDe liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde en staan ter vrije beschikking aan

Stedin.

PersoneelsvoorzieningenPensioenenDe pensioenverplichtingen van alle bedrijfsonderdelen zijn ondergebracht bij de

bedrijfstakpensioenfondsen: Stichting Pensioenfonds ABP (ABP). De regeling voor flexibele uittreding


76

voor nutsbedrijven is collectief voor de sector ondergebracht bij een verzekeraar. Bij de regelingen van

ABP wordt gestreefd naar een pensioen van 70% van het pensioengevend salaris bij het bereiken van de

AOW-gerechtigde leeftijd. De hoogte van het pensioen is afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren.

Werknemers hebben de keuze om eerder of later (ABP tussen 60 en 70 jaar) dan de AOW-gerechtigde

leeftijd met pensioen te gaan, onder aanpassing van de hoogte van het pensioen. De regeling voor

flexibele uittreding wordt afgebouwd en is vervallen voor werknemers geboren na 1949. In geval van

toekomstige tekorten kunnen pensioenpremies alleen prospectief en binnen een beperkte bandbreedte

door de pensioenfondsen worden bijgesteld. De betreffende regelingen classificeren derhalve als

toegezegde-bijdrageregelingen van meerdere werkgevers. Een toegezegde-bijdrageregeling is een

regeling waarbij een vaste premie wordt betaald ten gunste van een werknemer zonder enige resterende

aanspraak van of verplichting jegens die werknemer. Verplichtingen ten aanzien van bijdragen aan

pensioen- en daaraan gerelateerde regelingen op basis van beschikbare premies worden als last

verwerkt in de periode waarop deze betrekking hebben.

Overige personeelsvoorzieningenEr wordt een voorziening opgenomen voor de verplichting bij te dragen in de ziektekostenpremie van

gepensioneerde medewerkers. Verder wordt een voorziening opgenomen voor de verplichting bedragen

uit te keren bij dienstjubilea en pensionering van medewerkers. Deze verplichtingen worden per

rapportagedatum actuarieel berekend volgens de vergoeding/dienstjaren-methode (projected unit credit

methode) met een disconteringsvoet voor belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de

tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt.

Overige voorzieningenEen voorziening wordt opgenomen als een bestaande in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting van

een onzekere omvang of met een onzeker tijdstip bestaat door een gebeurtenis in het verleden en

waarvan het waarschijnlijk is, dat de afwikkeling zal leiden tot een uitstroom van middelen.

Voorzieningen die binnen een jaar na balansdatum worden afgewikkeld of van beperkt materieel belang

zijn worden opgenomen tegen nominale waarde. Overige voorzieningen worden opgenomen tegen de

contante waarde van de verwachte uitgaven. Bij de bepaling van deze uitgaven wordt rekening

gehouden met de specifieke risico’s ten aanzien van de betreffende verplichting. De contante waarde

wordt berekend met een disconteringsvoet voor belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de

tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt. Voor de bepaling van de verwachte uitgaven wordt uitgegaan

van gedetailleerde plannen om daarmee onzekerheden over de omvang te beperken.

Rentedragende schuldenRentedragende schulden worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten

die direct aan deze schulden toewijsbaar zijn, worden hierop in mindering gebracht. Na eerste opname

worden rentedragende schulden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de

effectieve-rentemethode.

Vooruitontvangen bedragenDe vooruitontvangen bedragen worden geamortiseerd over de verwachte levensduur van de betrokken

activa. De amortisatie wordt in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder overige opbrengsten.


77

Handelscrediteuren en overige schuldenHandelscrediteuren en overige financiële instrumenten worden opgenomen tegen reële waarde.

Onder de overige schulden worden bedragen opgenomen voor toekomstige betalingen die verband

houden met bankgaranties (Letters of Credit) die zijn gesteld aan Amerikaanse investeerders voor de

lease-and-leaseback transacties zoals bedoeld in toelichting 30 (pagina 95). Deze bedragen zijn bij het

aangaan van de transacties afgezonderd van de voordelen en worden opgenomen tegen de contante

waarde van de verwachte uitgaven. De contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet voor

belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt.


78

3. NETTO-OMZET

De specificatie van de netto-omzet is als volgt:

2013 2012

Transport- en aansluitdienst elektriciteit 733,8 667,9

Transport- en aansluitdienst gas 279,7 270,8

Meterdienst elektriciteit en gas 93,1 90,1

Totaal netto-omzet 1.106,6 1.028,8

De omzet is in 2013 met € 77,8 miljoen gestegen. De toename ziet voornamelijk op de omzet transport- en

aansluitdienst als gevolg van de door de Energiekamer toegekende X-factoren voor elektriciteit en gas.

4. INKOOPKOSTEN

De specificatie van de inkoopkosten is als volgt:

2013 2012

Kosten transportcapaciteit 72,8 90,0

Netverliezen 49,7 47,7

Totaal inkoopkosten 122,5 137,7

De inkoopkosten zijn € 15,2 miljoen lager vooral als gevolg van lagere transportinkopen door lagere

vastgestelde tarieven.

5. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN

Onder de overige bedrijfsopbrengsten wordt de vergoeding opgenomen welke Stedin ontvangt van

Stedin Meetbedrijf B.V. voor het gebruik van de commerciële meters. Daarnaast worden de opbrengsten

met betrekking tot de verhuur van transformators en opgespoorde fraude, ontvangen klantbijdragen

voor net- en aansluitdienst en diensten ten behoeve van groepsmaatschappijen verantwoord onder de

overige opbrengsten.

6. AFSCHRIJVINGEN

De specificatie van de afschrijvingen is als volgt:

2013 2012

Immateriële vaste activa 0,3 0,1

Materiële vaste activa 204,9 198,8

Totaal afschrijvingen 205,2 198,9

Afschrijvingen op materiële vaste activa betreffen voornamelijk de afschrijvingen over de elektriciteit- en

gasnetten en de klantmeters.


79

7. KOSTEN UITBESTEED WERK EN ANDERE EXTERNE KOSTEN

De specificatie van de kosten uitbesteed werk en andere externe kosten is als volgt:

2013 2012

Onderhoudskosten netwerk 128,1 113,4

Kosten ICT en veranderprojecten 72,1 71,2

Klantgerelateerde- en meetprocessen 59,1 50,6

Managementvergoeding Eneco Holding N.V. 4,5 4,5

Totaal kosten uitbestede dienstverlening 263,8 239,7

Onderhoudskosten netwerkOnderhoudskosten netwerk zijn gestegen met € 14,7 miljoen ten opzichte van 2012. De stijging wordt

voornamelijk veroorzaakt door bedieningshandelingen met betrekking tot de middenspanning als gevolg

van een intensiever onderhouds- en asbestprogramma € 6,9 miljoen, frequentie onderhouden distributie-

en middenspanningstations € 3,3 miljoen en achterstallig bouwkundig onderhoud € 2,0 miljoen.

Kosten ICT en veranderprojectenDe lichte stijging van de ICT kosten en veranderprojecten wordt vooral veroorzaakt door kosten voor

aanpassingen in de sector ten behoeve van de invoering van het nieuwe marktmodel.

Klantgerelateerde- en meetprocessenAls gevolg van de sluiting van de metermarkt voor kleinverbruik per 1 januari 2012 worden de kosten en

opbrengsten van de kleinverbruikmeters verantwoord door de netbeheerder. In 2013 bedragen de

kosten van de klantmeters en voor werkzaamheden uitgevoerd door Stedin Meetbedrijf B.V. € 38,9

miljoen (2012: € 34,1 miljoen).

8. KOSTEN ACTIVA

De specificatie van de kosten van activa is als volgt:

2013 2012

Precario 27,8 29,7

Niet geactiveerde doorbelaste overhead kosten en risicotoeslag 26,1 25,5

Kosten cross border leases (CBLs) 19,4 9,8

Overige kosten 13,3 13,1

Totaal kosten activa 86,6 78,1

Kosten cross border leases (CBLs)Stijging van de kosten voor cross border leases worden veroorzaakt doordat er zes cross border lease

overeenkomsten zijn afgekocht in 2013 voor € 15,8 miljoen (2012: € 6,0 miljoen). De CBLs worden nader

toegelicht onder toelichting 30 (pagina 95).


80

9. OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN

De specificatie van de overige bedrijfskosten is als volgt:

2013 2012

Personeelskosten 74,0 68,9

Inleen 9,9 14,5

Overige kosten 9,9 19,2

Totaal overige bedrijfskosten 93,8 102,6

PersoneelskostenDe specificatie van de personeelskosten is als volgt:

2013 2012

Lonen en salarissen 50,3 47,0

Sociale lasten 7,2 6,4

Pensioenlasten 9,2 7,8

Overige personeelskosten 7,3 7,7

Totaal personeelskosten 74,0 68,9

De specificatie van het aantal FTE's per afdeling per jaareinde is als volgt:

(in fte’s) 2013 2012

Marktoperaties 364,2 364,7

Techniek 417,7 393,4

Staven 251,1 243,4

Totaal FTE's 1.033,0 1.001,5

10. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN

De specificatie van de financiële baten en lasten is als volgt:

2013 2012

Rentebaten 1,0 1,7

Rentelasten -37,3 -39,6

Totaal financiële baten en lasten -36,3 -37,9

De financiële baten en lasten betreffen bankrente en rente op de afgesloten langlopende lening met

Eneco Holding N.V.. De absolute hoogte van de langlopende rentedragende lening is gelijk gebleven aan

2012. Na aftrek van de geactiveerde rente over investeringen voor € 3,1 miljoen (2012: € 3,6 miljoen),

bedragen de rente lasten € 37,3 miljoen.


81

11. VENNOOTSCHAPSBELASTING

De specificatie van de belastingen op het resultaat is als volgt:

2013 2012

Resultaat voor belastingen 339,7 280,1

Fiscaal niet aftrekbare kosten 0,2 0,2

Resultaat onder deelnemingsvrijstellng - 0,1

Fiscaal afwijkende afschrijvingen -57,7 -137,3

Fiscaal resultaat 282,2 143,1

Verliescompensatie -4,9 -

Fiscaal belastbaar bedrag 277,3 143,1

Nominaal belasting tarief 25,0% 25,0%

Totaal actuele belastinglast 69,3 35,8

Latentie voor versnelde afschrijvingen 11,2 31,0

Correctie uitgestelde belastingen over voorgaande jaren -0,7 0,2

Totaal overig 10,5 31,2

Totaal vennootschapsbelasting 79,8 67,0

Effectieve belastingdruk 23,5% 23,9%

Bij de overname van de materiële vaste activa in het verleden is een permanent verschil ontstaan door

verschillen tussen de commerciële en de fiscale waardering, welke leidt tot verschillen tussen de

commerciële en fiscale afschrijvingen. Dit is de voornaamste oorzaak dat de effectieve belastingdruk

afwijkt van de nominale belastingdruk.

De grote afwijking tussen de fiscale en commerciële afschrijvingen wordt in hoofdzaak veroorzaakt door

de vervroegde afschrijvingen op grond van de tijdelijke regeling voor willekeurige afschrijving in 2012

en 2013.

De correctie belastingen over voorgaande jaren heeft betrekking op herberekeningen ten behoeve van

ingediende en in te dienen definitieve aangiften.


82

12. BESTUURDERS EN COMMISSARISSEN

Stedin heeft in 2013 drie statutaire bestuurders gehad. Voor de bezoldiging (omvattende de vaste en

variabele beloning, sociale lasten en pensioenbijdragen) van de gezamenlijke en gewezen statutaire

bestuurders van de rechtspersoon kwam in 2013 een bedrag van € 463.000 ten laste van de

rechtspersoon en haar dochter- of groepsmaatschappijen. Hiervan heeft € 244.000 betrekking op

contractuele afspraken die in het verleden met een van de voormalige statutaire bestuurders zijn

gemaakt. Het bedrag van € 30.000 aan crisisheffing voor de bestuurders, dat in 2013 ten laste van het

resultaat is gekomen, is niet in de bezoldiging inbegrepen.

De specificatie van de bezoldiging van het management team (MT) is als volgt:

2013 2012

Lonen en Salarissen 1,4 1,2

Pensioenlasten 0,2 0,2

Beeïndigingsvergoedingen 0,2 -

Totaal bezoldiging 1,8 1,4

De voorzitter van de Raad van Commissarissen ontvangt een honorarium van € 12.500 op jaarbasis

(2012: € 12.500). De commissarissen ontvangen elk een honorarium van € 10.000 op jaarbasis (2012: €

10.000).


83

13. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA

De specificatie van het verloop van de boekwaarde van de immateriële vaste activa is als volgt:

Licenties en

software

Concessies,

vergunningen en

rechten Totaal

Aanschafwaarde

1 januari 2012 1,0 3,5 4,5

Investeringen - 0,3 0,3

Desinvesteringen -0,4 - -0,4

31 december 2012 0,6 3,8 4,4

Cumulatieve afschrijvingen

1 januari 2012 0,8 0,4 1,2

Jaarafschrijvingen - 0,1 0,1

Desinvesteringen -0,4 - -0,4

31 december 2012 0,4 0,5 0,9

Boekwaarde per 31 december 2012 0,2 3,3 3,5

Aanschafwaarde

1 januari 2013 0,6 3,8 4,4

Investeringen 5,6 0,3 5,9

31 december 2013 6,2 4,1 10,3

Cumulatieve afschrijvingen

1 januari 2013 0,4 0,5 0,9

Jaarafschrijvingen 0,3 - 0,3

31 december 2013 0,7 0,5 1,2

Boekwaarde per 31 december 2013 5,5 3,6 9,1

ToelichtingGedurende 2013 hebben er geen bijzondere waardeverminderingen plaatsgevonden op de immateriële

vaste activa.

Op basis van de jaarlijkse beoordeling waren geen aanpassingen nodig in de verwachte economische

levensduur (welke ligt tussen de 3 en 30 jaar) van de immateriële vaste activa.


84

14. MATERIËLE VASTE ACTIVA

De specificatie van het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa is als volgt:

Grond en

bedrijfs-

gebouwen

Machines en

installaties

Overige

bedrijfs-

middelen

Activa in

aanbouw Totaal

Aanschafwaarde

1 januari 2012 301,9 7.017,6 18,7 129,5 7.467,7

Investeringen 12,5 312,8 2,4 41,4 369,1

Desinvesteringen - -9,4 -0,6 - -10,0

Herclassificatie -6,7 43,5 7,9 -44,7 -

Overgedragen aan groepsmaatschappijen -2,8 - - - -2,8

Verkregen van groepsmaatschappijen 0,7 - - - 0,7

31 december 2012 305,6 7.364,5 28,4 126,2 7.824,7 Cumulatieve afschrijvingen

1 januari 2012 134,0 3.129,9 16,8 - 3.280,7

Jaarafschrijvingen 5,6 191,9 1,3 - 198,8

Desinvesteringen - -4,1 -0,3 - -4,4

Overgedragen aan groepsmaatschappijen -1,2 - - - -1,2

31 december 2012 138,4 3.317,7 17,8 - 3.473,9 Boekwaarde per 31 december 2012 167,2 4.046,8 10,6 126,2 4.350,8 Aanschafwaarde

1 januari 2013 305,6 7.364,5 28,4 126,2 7.824,7

Investeringen 4,4 327,0 0,7 95,1 427,2

Desinvesteringen - -13,8 - - -13,8

Herclassificatie activa aangehouden voor

verkoop - -124,8 - -12,7 -137,5 310,0 7.552,9 29,1 208,6 8.100,6 Cumulatieve afschrijvingen

1 januari 2013 138,4 3.317,7 17,8 - 3.473,9

Jaarafschrijvingen 5,6 197,8 1,5 - 204,9

Desinvesteringen - -7,6 - - -7,6

Herclassificatie activa aangehouden voor

verkoop - -52,7 - - -52,7

Herclassificatie - 2,7 -2,7 - -

31 december 2013 144,0 3.457,9 16,6 - 3.618,5 Boekwaarde per 31 december 2013 166,0 4.095,0 12,5 208,6 4.482,1


85

ToelichtingInvesteringenIn het boekjaar is er een bedrag aan financieringsrente van € 3,1 miljoen (2012: € 3,6 miljoen)

geactiveerd op basis van een rentetarief van 4,5% (2012: 4,5%). De geactiveerde financieringsrente leidt

tot een verschil tussen het bedrag aan investeringen in het kasstroomoverzicht en het verloopoverzicht

van de materiële vaste activa.

HerclassificatiesDe herclassificaties zien op het herrubricering tussen de verschillende activaklassen. Deze

herclassificatie heeft geen invloed op de totale boekwaarde van de materiële vaste activa.

Op basis van de jaarlijkse beoordeling waren geen aanpassingen nodig in de verwachte economische

levensduur van de materiële vaste activa.

De afschrijvingskosten gedurende het jaar zijn verantwoord in de winst-en-verliesrekening onder

afschrijvingen.

Lease-and-leaseback transactiesIn de jaren 1997 tot en met 2000 zijn lease-and-leaseback transacties aangegaan voor een groot deel van

de elektriciteit- en gasnetten. Het juridische en economische eigendom van de netten is bij Stedin

gebleven. Deze activa zijn daarom op dezelfde wijze opgenomen als de overige materiële vaste activa.

Voor een nadere toelichting op deze leasetransacties wordt verwezen naar toelichting 30 (pagina 95).

15. FINANCIËLE VASTE ACTIVA

De specificatie van het verloop van de boekwaarde van de financiële vaste activa is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Boekwaarde per 1 januari 2,5 4,1

Toevoegingen 6,5 -

Onttrekkingen gedurende het jaar -1,3 -1,6

Boekwaarde per 31 december 7,7 2,5

De specificatie van de financiële vaste activa is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Uitgestelde belastingvorderingen 1,2 2,5

Nieuw verstrekte leningen 6,5 -

Totaal financiële vaste activa 7,7 2,5


86

Uitgestelde belastingvorderingenDe specificatie van de uitgestelde belastingvorderingen is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Compensabele verliezen 1,0 2,3

Belastinglatentie jubileumvoorziening 0,2 0,2

Totaal uitgestelde belastingvorderingen 1,2 2,5

Compensabele verliezenHet compensabele verlies betreft voorvoegingsverliezen van Stedin Schiedam, geleden voor voeging in

de fiscale eenheid.

DochterondernemingenOnderstaande dochterondernemingen zijn in hun geheel opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening

van Stedin. Het directe dan wel indirecte aandeel en de zeggenschap van Stedin in deze entiteiten

bedraagt 100%.

Naam Plaats

Stedin Laagspanningsnetten B.V. * Rotterdam

Stedin Hoogspanningsnetten B.V. * Rotterdam

Stedin Netwerk Gas B.V. * Rotterdam

N.V. Stedin Utrecht * Utrecht

N.V. Stedin Netten Utrecht * Utrecht

REMU Elektriciteit-netwerken Noord B.V. * Rotterdam

REMU Gasnetwerken B.V. * Rotterdam

N.V. Stedin Netten Delfland * Rotterdam

N.V. Stedin Midden-Holland * Rotterdam

N.V. Stedin Amstelland * Haarlem

N.V. Stedin Zuid-Kennemerland * Haarlem

N.V. Stedin Midden Kennemerland * Haarlem

N.V. Stedin Noord-Oost Friesland * Dokkum

N.V. Stedin Netten Weert * Weert

Stedin Netten Zeist B.V. * Rotterdam

N.V. Stedin Netten Schiedam Schiedam

Eneco Lease Services B.V. Rotterdam

Stedin Signaalnetten B.V. * Rotterdam

Voor Stedin en de dochterondernemingen van Stedin aangegeven met een * is door Eneco Holding N.V.

een hoofdelijke aansprakelijkheidsverklaring afgegeven zoals bedoeld in artikel 403, lid 1, sub f, Titel 9

Boek 2 BW. Aan deze ondernemingen is toestemming verleend hun jaarrekening niet in

overeenstemming met de voorschriften van deze titel in te richten.


87

De volgende vennootschap wordt per 31 december 2013 aangemerkt als overige kapitaalbelangen van

Stedin. Het vermelde percentage geeft het aandeel in het kapitaal weer:

Energie Data Service Nederland (EDSN) B.V., Lelystad 12,46%

Nieuw verstrekte leningenIn 2013 is een lening verstrekt voor € 8,4 miljoen, waarvan het kortlopende deel € 1,9 miljoen bedraagt.

Het rentepercentage van deze lening is 2,1%. De looptijd van de lening bedraagt 5 jaar (einde looptijd is 1

oktober 2018).

16. HANDELSDEBITEUREN

Onder de post handelsdebiteuren zijn vorderingen verantwoord op klanten en naastliggende

netbeheerders voor de levering van transportdiensten.

De specificatie van de handelsdebiteuren is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Transport kleinverbruik 51,2 49,9

Transport grootverbruik 34,5 15,5

Overige debiteuren 12,5 15,6

Totaal nominaal handelsdebiteuren 98,2 81,0

Voorziening -14,3 -17,9

Totaal handelsdebiteuren 83,9 63,1

Onder transport kleinverbruik worden zowel de reguliere klanten, met een aansluiting voor elektriciteit

tot en met 3x80 ampère en voor gas tot en met 170.000 m3, alsook opgespoorde gefactureerde

fraudegevallen verantwoord. Alle aansluitingen groter dan bovengenoemde aansluitingen vallen onder

‘transport grootverbruik’.

Onder de overige debiteuren worden onder andere de gefactureerde bijdragen voor aansluitingen

verantwoord alsmede de in rekening gebrachte schades aan eigendommen van Stedin.

De specificatie van het verloop van de voorziening is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Voorziening per 1 januari -17,9 -16,6

Onttrekkingen gedurende het jaar 7,7 5,7

Dotaties gedurende het jaar -4,1 -7,0

Voorziening per 31 december -14,3 -17,9

Op de handelsdebiteuren wordt de voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht. Het benodigde

voorzieningsbedrag is berekend door een risico-inschatting te maken per incassostap, per vervaltermijn.


88

Uit de beoordeling van de debiteurenpositie is gebleken dat de reële waarde niet wezenlijk verschilt van

de boekwaarde.

De specificatie van de uitstaande vorderingen naar ouderdom is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Binnen de betalingstermijn 58,8 32,3

Na vervallen van betalingstermijn

< 3 maanden 11,3 22,1

3 – 6 maanden 6,9 4,2

6 – 12 maanden 5,1 3,4

> 12 maanden 16,1 19,0

Totaal nominaal handelsdebiteuren 98,2 81,0

Voorziening -14,3 -17,9

Totaal handelsdebiteuren 83,9 63,1

17. VORDERINGEN OP GELIEERDE PARTIJEN

De specificatie van de vorderingen op gelieerde partijen is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Eneco Retail B.V. 55,2 -

Stedin Stoomnetwerken B.V. 10,0 4,1

Eneco Services B.V. 7,5 30,3

Eneco Business B.V. 3,8 3,1

Stedin CO2 Netwerken B.V. 2,7 -

Stedin Diensten B.V. 2,4 -

Oxxio Nederland B.V. 2,2 -

Overig 1,8 1,9

Totaal vorderingen op gelieerde partijen 85,6 39,4

Eneco Retail B.V.Met ingang van 1 augustus 2013 is het nieuwe leveranciersmodel ingegaan. De vordering op Eneco

Retail B.V. betreft de facturatie voor kleinverbruik naar Eneco Retail B.V., die vervolgens doorfactureert

naar de eindgebruikers.

Stedin Stoomnetwerken B.V.De vordering op Stedin Stoomnetwerken B.V. betreft een saldo ontstaan door het 'afromen' van de

bankrekening van Stedin Stoomnetwerken B.V. uit hoofde van een Cash Pool overeenkomst.


89

Eneco Services B.V.Daling in de vordering met Eneco Services B.V. betreft gewijzigde methodiek van facturatie door

invoering van het nieuwe leveranciersmodel.

18. OVERLOPENDE ACTIVA EN OVERIGE VORDERINGEN

De specificatie van de overlopende activa en overige vorderingen is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Nog te ontvangen transportopbrengsten 143,2 425,0

Vooruit gefactureerde transportopbrengsten -105,8 -312,0

Overig 6,1 12,1

Totaal overlopende activa en overige vorderingen 43,5 125,1

De daling wordt voornamelijk veroorzaakt door de invoering van het verplicht leveranciersmodel.

19. LIQUIDE MIDDELEN

De liquide middelen bestaan uit banktegoeden met een looptijd korter dan 12 maanden. Deze middelen

staan ter vrije beschikking van Stedin. Voor het verloop in de liquide middelen wordt verwezen naar het

kasstroomoverzicht. Schulden aan kredietinstellingen omvatten de schulden bij diverse bankinstellingen

en zijn opgenomen onder de kortlopende schulden.

20. ACTIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP

De activa aangehouden voor verkoop betreft de hoogspanningsnetten in Zuid-Holland, waarvan de

daarop betrekking hebbende lease-and-leasebacktransacties zijn afgewikkeld. Het voornemen bestaat

om deze over te dragen aan TenneT.

21. EIGEN VERMOGEN

AandelenkapitaalHet aandelenkapitaal betreft het geplaatste en gestorte kapitaal. Voor het verloop in het aandelenkapitaal

wordt verwezen naar het ‘Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen’.

Per 31 december 2013 bestaat het maatschappelijk kapitaal uit 50.000 aandelen met ieder een nominale

waarde van € 455. Hiervan zijn 10.000 aandelen geplaatst, waarvan 25% is volgestort. Voor alle

genoemde posten is geen verandering opgetreden ten opzichte van 2012.

AgioreserveDe agioreserve betreft een kapitaalstorting van € 1.752,4 miljoen ten tijde van de verkrijging van de

aandelen van de vennootschappen die over het economisch eigendom van het door Stedin beheerde

transportnet beschikten en een conversie van uitstaande leningen van deze overgenomen


90

vennootschappen naar kapitaal middels schuldconversies van € 1.000,0 miljoen. Voor alle genoemde

posten is geen verandering opgetreden ten opzichte van 2012.

Overige reservesDe wijze waarop de hoogte van de overige reserves is vastgesteld, wordt weergegeven in de paragraaf

"Overige gegevens". Voor het verloop in de overige reserves wordt verwezen naar het "Geconsolideerd

mutatieoverzicht van het eigen vermogen".

Resultaat boekjaarDe specificatie van de voor uitkering beschikbare winst 2013 is weergegeven in de paragraaf "Overige

gegevens".

22. PERSONEELSVOORZIENINGEN

De voorziening betreft verplichtingen voor pensioen- en jubileumgratificaties.

De specificatie van de mutaties in de voorziening is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012


Dotaties gedurende het jaar 0,8 0,6

Onttrekkingen gedurende het jaar -0,2 -

Rentetoevoegingen gedurende het jaar 0,2 0,1


Classificatie

Langlopend 5,6 5,1

Kortlopend 0,6 0,3

Totaal 6,2 5,4

De voorziening is bepaald op basis van de volgende uitgangspunten:

31.12.2013 31.12.2012

Disconteringsvoet per balansdatum 2,9% 2,5%

Toekomstige salarisstijgingen 1,0% 1,0%

Sterftetabel GBM/GBV* 2005-2010 2000-2005

*GBM/GBV = Gehele Bevolking Mannen/Gehele Bevolking Vrouwen

23. UITGESTELDE BELASTINGVERPLICHTINGEN

De uitgestelde belastingverplichtingen betreffen tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale

waardering van materiële vaste activa, die hoofdzakelijk betrekking hebben op versnelde afschrijvingen

op materiële vaste activa.


91

Deze versnelde afschrijvingen betreffen een tijdelijke maatregel, met het oog op de economische crisis,

die geldt voor nieuwe bedrijfsmiddelen binnen materiële vaste activa.

De specificatie van de uitgestelde belastingverplichtingen is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012


Dotatie latentie voor versnelde afschrijvingen 11,2 31,3

Correcties voorgaande jaren -1,9 -


24. RENTEDRAGENDE LENINGEN

De langlopende leningen aan gelieerde partijen zijn verkregen van N.V. Eneco Beheer. Het

rentepercentage van de leningen bedraagt 4,5% (2012: 4,5%). De looptijd van de langlopende schulden

aan gelieerde partijen bedraagt 6 jaar (einde looptijd is 31 december 2016). Op de leningen wordt

tussentijds niet afgelost.

Voor meer informatie over het door Stedin gelopen renterisico wordt verwezen naar toelichting 31

(pagina 98) ‘Financiële risico’s en risicobeheersing’.

25. VOORUITONTVANGEN BEDRAGEN

De vooruitontvangen bedragen betreffen bijdragen van derden voor de bouwkosten van materiële vaste

activa.

De specificatie van de vooruitontvangen bedragen is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012


Ontvangen bijdragen aansluitkosten 55,2 51,8

Overige ontvangen bedragen 3,4 3,8

Amortisatie ten gunste van de winst- en verliesrekening -4,6 -3,1


Classificatie

Langlopend 241,4 189,1

Kortlopend 5,3 3,6

Totaal vooruitontvangen bedragen 246,7 192,7

De vooruitontvangen bedragen worden geamortiseerd over de verwachte levensduur van de betrokken

activa. De amortisatie wordt in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder overige

bedrijfsopbrengsten.


92

26. HANDELSCREDITEUREN

De handelscrediteuren betreffen met name kortlopende verplichtingen ten aanzien van bedrijfsmiddelen

en inhuur van personeel. Alle crediteuren zijn betaalbaar binnen 12 maanden.

27. KORTLOPENDE SCHULDEN AAN GELIEERDE PARTIJEN

Onder de kortlopende schulden aan gelieerde partijen zijn alle schulden opgenomen in het kader van

vooral de dienstverleningsovereenkomsten, vermeld in toelichting 29 (pagina 94) van de

geconsolideerde jaarrekening onder ‘Transacties met aandeelhouders en verbonden maatschappijen’.

De specificatie van de kortlopende schulden aan gelieerde partijen is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Eneco Holding N.V. 193,0 54,1

Joulz B.V. 45,0 4,5

Stedin Meetbedrijf B.V. 7,8 6,3

Eneco Energy Trade B.V. 2,9 3,3

Oxxio Nederland B.V. - 9,3

Overig 1,6 0,6

Totaal kortlopende schulden aan gelieerde partijen 250,3 78,1

Eneco Holding N.V.De schuld betreft voornamelijk de rekening-courant positie en het te betalen saldo aan

vennootschapsbelasting over 2013.

Joulz B.V.De schuld betreft de nog te verrekenen bedragen voor gerealiseerde projecten.

Stedin Meetbedrijf B.V.De schuld betreft voornamelijk nog te verrekenen facturen conform het metermarktmodel.

Eneco Energy Trade B.V.De schuld betreft voornamelijk het nog te verrekenen administratief netverlies over voorgaande jaren.


93

28. OVERLOPENDE PASSIVA EN OVERIGE SCHULDEN

De specificatie van de overlopende passiva en de overige schulden is als volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Omzetbelasting 41,8 43,6

Inkoopverplichtingen 32,5 35,6

Reservering personeelskosten 10,0 10,2

Depots leveranciersmodel - 55,9

Overig 44,3 49,0

Totaal overlopende passiva en overige schulden 128,6 194,3

InkoopverplichtingenDe transportinkopen betreffen het nog te verrekenen administratieve netverlies en een reservering voor

de nog te ontvangen facturen transportinkopen.

Depots leveranciersmodelDe depots leveranciersmodel betreffen de uitstaande voorschotnota's voor kleinverbruikers, die

gedurende 2013 zijn gefactureerd door de leveranciers conform het leveranciersmodel.

29. TRANSACTIES MET AANDEELHOUDER EN VERBONDEN MAATSCHAPPIJEN

Verbonden maatschappijen betreffen de directe en indirecte dochterondernemingen van Eneco Holding

N.V. alsmede managementleden van Stedin. Stedin is een volledige dochteronderneming van Eneco

Holding N.V.. Stedin voldoet aan de in artikel 18 lid 1 van de Elektriciteitswet 1998 gestelde eisen, wat

betreft de financiële verhouding met verbonden maatschappijen.

Transacties tussen de vennootschap en haar deelnemingen die zijn opgenomen in de consolidatie

worden geëlimineerd. Deze transacties worden derhalve niet afzonderlijk toegelicht.

Binnen het kader van haar normale bedrijfsvoering sluit de vennootschap een aanzienlijk aantal

transacties af met de aandeelhouder en verbonden maatschappijen. Op grond van artikel 43 lid 6 van de

Elektriciteitswet en artikel 32 lid 7 van de Gaswet, worden de overeenkomsten gemeld die Stedin kende

met verbonden maatschappijen in het verslagjaar 2013, die een bedrag van € 4,5 miljoen te boven gaan.

Ook worden de overige relevante relaties met verbonden maatschappijen weergegeven.

Eneco Holding N.V.Eneco Holding N.V. verricht centrale werkzaamheden ten behoeve van Stedin. In 2013 bedraagt de totale

doorbelaste kosten aan Stedin € 5,2 miljoen (2012: € 4,5 miljoen).

Joulz B.V.Dienstverleningsovereenkomst (DVO) in verband met verrichte werkzaamheden voor onderhoud aan en

investeringen in netten en aansluitdiensten. Doorbelaste kosten aan Stedin in 2013: € 427,9 miljoen

(2012: € 388,1 miljoen).


94

Eneco Services B.V.Dienstverleningsovereenkomst in verband met verrichte werkzaamheden voor relatiebeheer, facturering

en ICT projecten en -beheer. Doorbelaste kosten aan Stedin in 2013: € 15,1 miljoen (2012: € 11,0 miljoen).

Naast deze kosten, worden er ook eenmalige kosten doorbelast voor werkzaamheden die zijn verricht op

projectbasis, die niet zijn opgenomen in de DVO. In 2013 bedraagt dit € 4,4 miljoen (2012: € 6,2 miljoen).

Als gevolg van de invoering van het leveranciersmodel zijn de werkzaamheden welke middels de

dienstverleningsovereenkomst door Eneco Services B.V. werden uitgevoerd voor Stedin afgenomen.

Voor de afbouw van deze werkzaamheden heeft Stedin Eneco Services B.V. een eenmalige vergoeding

betaald (€ 7,5 miljoen), bestaande uit een mobiliteitsbudget en vergoeding van IT specifieke kosten.

Stedin Meetbedrijf B.V.In 2013 bedraagt de totale doorbelaste kosten € 30,2 miljoen, als gevolg van de sluiting van de

metermarkt voor kleinverbruik die verband houdend met kleinverbruik meters (2012: € 26,8 miljoen).

30. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN

Fiscale eenheid Stedin maakt deel uit van de fiscale eenheid Eneco Holding N.V. voor de vennootschapsbelasting en is

uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel.

Lease-and-leaseback transactiesIn de jaren 1997 tot en met 2000 zijn lease-and-leaseback transacties aangegaan voor een groot deel van

de elektriciteit- en gasnetten. Als gevolg van de afkoop van transacties zijn er ultimo 2013 uitsluitend op

elektriciteitsnetten nog transacties.

Deze activa zijn voor een langdurige periode verhuurd aan derden, die dezelfde activa vervolgens

hebben onderverhuurd aan dochterondernemingen van Stedin. Aan het einde van de termijnen van de

onderverhuur in 2022, hebben de dochterondernemingen het recht om de bij derden berustende rechten

van onderverhuur te kopen.

De specificatie van de afgesloten transacties per 31 december 2013 is als volgt:

(Bedragen in $ 1.000.000) Aantal transacties Transactiewaarde

Kosten vroegtijdige

beëindiging

Waarde

beleggingen

Elektriciteitsnetten 4 502 228 148

De transactiewaarden betreffen de taxatiewaarden op het moment van afsluiten van de lease-and-

leaseback transacties bepaald voor Amerikaanse fiscale doeleinden op basis van Amerikaanse fiscale

waarderingsgrondslagen. In 2013 werden zes transacties vroegtijdig beëindigd (in 2012: 3). De

afkoopwaarde bedraagt € 16 miljoen (2012: € 6 miljoen). Ultimo 2013 bestonden er geen transacties op

gasnetten meer.

De baten uit lease-and-leaseback transacties zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de

respectievelijke transacties, onder aftrek van de destijds verwachte kosten gedurende de resterende


95

looptijd. Deze verwachte kosten zijn in de balans opgenomen onder de ‘Overlopende passiva en overige

schulden’.

De afgesloten lease-and-leaseback transacties beperken de verkoopbaarheid van de activa. Slechts

onder specifieke voorwaarden kunnen de activa of delen daarvan worden verkocht. Indien niet aan deze

voorwaarden wordt voldaan kunnen specifieke ontbindende voorwaarden in werking treden.

In verband met deze lease-and-leaseback transacties bestaan contractuele voorwaardelijke en

onvoorwaardelijke verplichtingen en rechten. De financiële verplichtingen en rechten zijn per saldo aan

elkaar gelijk en zijn overgedragen aan derden, waardoor deze niet in de balans zijn opgenomen.

Voor de verplichtingen zoals hiervoor bedoeld hebben dochterondernemingen zekerheden verstrekt in

de vorm van kwalitatieve verplichtingen op onderdelen van de elektriciteitsnetten. Tevens hebben

dochterondernemingen in verband met het risico van voortijdige beëindiging van de lease-and-

leaseback transacties aanvullende zekerheden verstrekt in de vorm van bankgaranties (Letters of Credit)

ter waarde van $ 180 miljoen (2012: $ 342 miljoen). Die zijn gedekt met ondergeschikte

zekerheidsrechten op het netwerk.

Bij het aangaan van de lease-and-leaseback transacties is een deel van de ontvangen gelden belegd in

obligaties met hoge kredietwaardigheid. Deze gelden kunnen te zijner tijd worden aangewend om de

rechten van onderhuur te kopen. Op balansdatum bedraagt de marktwaarde van deze beleggingen $ 148

miljoen (2012: $ 738 miljoen).

Het verschil tussen de kosten van vroegtijdige beëindiging en de waarde van de beleggingen zal zich in

de komende jaren als volgt ontwikkelen:

(Bedragen in $ 1.000.000) 2014 2015 2016 2021

Kosten vroegtijdige beëindiging 232 235 236 237

Waarde beleggingen 155 163 171 219

Verschil 77 72 65 18

Het deel van de kosten van vroegtijdige beëindiging dat contractueel met bankgaranties moet worden

afgedekt is afhankelijk van de corporate credit rating van Eneco Holding N.V..

Inkoopverplichting energieStedin is inkoopverplichtingen voor energie aangegaan ten behoeve van de compensatie van het

administratief en technisch netverlies. De verplichting bedraagt op basis van 2013-tarieven ongeveer €

46 miljoen per jaar. Het inkoopcontract loopt af per 31 december 2017.

InvesteringsverplichtingUltimo 2013 is Stedin investeringsverplichtingen aangegaan voor een totaalbedrag van circa € 289

miljoen. Voor het jaar 2014 bedraagt de verplichting ongeveer € 156 miljoen, voor 2015 ongeveer € 13

miljoen, voor 2016 tot en met 2020 circa € 27 miljoen. Van deze investeringsverplichtingen is ongeveer €

202 miljoen aangegaan met Joulz B.V. en circa € 30 miljoen met Royal Imtech.


96

ExploitatieverplichtingDe exploitatieverplichtingen die Stedin is aangegaan bedragen ultimo 2013 circa € 67 miljoen. Voor het

jaar 2014 bedraagt de verplichting ongeveer € 37 miljoen, voor 2015 ongeveer € 2 miljoen, voor 2016 tot

en met 2020 circa € 18 miljoen. De exploitatieverplichting is voor ongeveer € 44 miljoen aangegaan met

Joulz B.V. en circa € 20 miljoen met Royal Imtech.

LeaseverplichtingenDe leaseverplichtingen hebben betrekking op het wagenpark en de huurverplichtingen. De

leaseverplichtingen betreffen de nominale waarde van de schuld. De leaseverplichtingen vervallen als

volgt:

31.12.2013 31.12.2012

Huur Wagenpark Huur Wagenpark

Binnen 1 jaar 3,2 1,2 3,4 1,1

Binnen 1 tot 5 jaar 13,2 2,6 13,2 1,6

Na 5 jaar 8,8 0,1 12,4 -

Totaal 25,2 3,9 29,0 2,7

Wet onafhankelijk netbeheer (WON)Ter voorbereiding op de wet onafhankelijk netbeheer is het economische en juridische eigendom van de

elektriciteit- en gasnetten verkregen. Op basis van deze wet dient tevens het beheer van de

hoogspanningsnetten aan de landelijke netbeheerder TenneT te worden overgedragen. Met ingang van 1

april 2011 is er hiervoor een onderbeheersovereenkomst afgesloten met TenneT. De cross border leases

op de Utrechtse netten verhinderen een volledige eigendomsoverdracht.


97

31. FINANCIËLE RISICO’S EN RISICOBEHEERSING

AlgemeenStedin is blootgesteld aan een aantal financiële risico’s die voortvloeien uit haar normale

bedrijfsuitoefening. Stedin onderscheidt de volgende financiële risico’s:

• Marktrisico

• Kredietrisico

• Liquiditeitsrisico

Het beleid van Stedin is erop gericht de negatieve gevolgen van onvoorziene omstandigheden op de

financiële resultaten te minimaliseren. De doelstellingen die hiervoor zijn geformuleerd, zijn afgeleid van

de strategische doelstellingen. Op basis van deze doelstellingen zijn procedures en richtlijnen opgesteld

die ten minste eenmaal per jaar worden geëvalueerd en indien nodig aangepast.

MarktrisicoHet marktrisico wordt gedefinieerd als het risico op verliezen die kunnen ontstaan door ongunstige

marktbewegingen. Stedin identificeert voornamelijk prijsrisico’s, renterisico’s en in mindere mate een

vreemde valutarisico.

PrijsrisicoPrijsrisico’s voor Stedin beperken zich tot de inkoopprijs van elektriciteit voor de compensatie van het

technisch en administratief netverlies, de inkoop van transport en de indexering van materiaal- en

arbeidskosten. Hier volgt Stedin de marktprijs welke in het reguleringsmodel met een vertraging aan

eindverbruikers wordt doorbelast. Elektriciteit voor de compensatie van het geschatte netverlies wordt

voor 90% op gezette tijdstippen vooraf ingekocht.

RenterisicoRenterisico is het risico dat Stedin loopt bij waardeveranderingen in financiële instrumenten als gevolg

van een renteverandering in de markt. Het renterisico wordt beheerst door de centrale Treasury-afdeling

van Eneco Holding N.V. Het renterisicobeleid is gericht op het beheersen van de netto

financieringslasten voor fluctuaties in de marktrente. Hiertoe wordt uitgegaan van een bepaalde

bandbreedte voor de verhouding tussen vast- en variabel rentende leningen.

Incidenteel worden afgeleide financiële instrumenten zoals renteswaps gebruikt om het gewenste

risicoprofiel te bereiken. Per 31 december 2013 zal een algemene stijging van de gehanteerde

rentepercentages met één procentpunt, naar schatting leiden tot een daling van het resultaat vóór

belastingen met € 9,1 miljoen (2012: € 9,1 miljoen). In 2013 heeft Stedin geen afgeleide financiële

instrumenten gebruikt.

Vreemde valutarisicoVreemde valutarisico is het risico dat Stedin loopt bij waardeveranderingen in financiële instrumenten

als gevolg van koersveranderingen in vreemde valuta.


98

De financiële resultaten, handelstransacties en kasstromen van Stedin worden vrijwel geheel

gerealiseerd in de eurozone waardoor deze vrijwel niet onderhevig zijn aan het risico van fluctuaties in

wisselkoersen. De aanwezige valutastromen worden beoordeeld door de centrale Treasury-afdeling van

Eneco Holding N.V.. De centrale Treasury-afdeling is verantwoordelijk voor de beheersing van dit risico.

In de consolidatie opgenomen vennootschappen mogen geen open posities in vreemde valuta

aanhouden die groter zijn dan € 250 duizend zonder instemming van de centrale Treasury-afdeling.

Op basis van de totale positie van Eneco in vreemde valuta en de vastgestelde limiet voor open posities,

adviseert de centrale Treasury-afdeling of hedging gewenst is. Stedin bepaalt welke strategie uiteindelijk

zal worden gevolgd.

KredietrisicoHet kredietrisico is het risico van een verlies dat ontstaat doordat een tegenpartij niet bereid of niet in

staat is zijn verplichtingen na te komen. Het kredietrisico kan worden gesplitst naar voornamelijk groot-

en kleinverbruik klanten. Een bijzondere vorm van kredietrisico is het tegenpartijrisico met betrekking

tot de Cross Border Leases.

Stedin voert een actief beleid om het kredietrisico te minimaliseren. Kredietrisico’s worden beperkt door

actieve incasso activiteiten en kredietlimieten voor zakelijke partijen, waar relevant. Bij het niet voldoen

aan de verplichtingen kan besloten worden om partijen af te sluiten van zowel het elektriciteit- als het

gasnet. Ten aanzien van de kleinverbruik klanten ligt het kredietrisico sinds de invoering van het

leveranciersmodel bij de energieleveranciers, waarmee het concentratierisico is toegenomen. Hiervoor

zijn diverse risicomitigerende maatregelen geïmplementeerd, waaronder periodieke monitoring en

rapportage van het risicoprofiel van de energieleveranciers.

Tegenpartijrisico in het kader van Cross Border LeasesUit hoofde van de afgesloten lease-and-leaseback transacties (zie toelichting 30 (pagina 95)) worden

door Stedin posities aangehouden in de vorm van deposito’s bij een drietal Europese banken. Op

balansdatum ging het om een bedrag van $ 575 miljoen (2012: $ 1,5 miljard). Alle betrokken banken

hebben een rating van Standard & Poor’s en/of Moody’s behorend tot het “investment grade” segment.

Het tegenpartijrisico wordt frequent beoordeeld. Dit kan er toe leiden dat posities worden ondergebracht

bij een andere partij.

LiquiditeitsrisicoLiquiditeitsrisico is het risico dat men over onvoldoende middelen beschikt om aan de directe

verplichtingen te voldoen.

Stedin is samen met haar dochterondernemingen een kapitaalintensief bedrijf. Het financieringsbeleid is

gericht op het ontwikkelen en onderhouden van een optimale financieringsstructuur rekening houdend

met de huidige activabasis en het investeringsprogramma. Uitgangspunten zijn toegang tot de

kapitaalmarkt en flexibiliteit tegen acceptabele financieringskosten. Financieringen worden door Eneco

Holding N.V. centraal aangetrokken en intern aangewend. Dochterondernemingen worden gefinancierd

met een combinatie van eigen vermogen en intercompany leningen. Financieringen binnen Stedin

hebben over het algemeen een langlopend karakter zonder aflossingsverplichting. Deze financieringen

worden aangetrokken van Eneco Holding N.V..


99

Maandelijkse rente afrekeningen worden via rekening couranten verrekend met de betrokken partijen.

Om te voorkomen dat Stedin niet in staat is te voldoen aan haar financiële verplichtingen wordt een groot

belang gehecht aan het beheersen van alle hiervoor vermelde risico’s. Daarnaast wordt de

liquiditeitsbehoefte gepland op basis van lange, middellange en korte termijn prognoses. Deze behoefte

wordt door de centrale Treasury-afdeling van Eneco Holding N.V. afgezet tegenover de beschikbare

middelen.

32. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

Na balansdatum hebben zich geen noemenswaardige gebeurtenissen voorgedaan welke invloed hebben

op de jaarrekening 2013.

33. TOELICHTING OP HET GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT

Het geconsolideerd kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen

in het geconsolideerd kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en schulden aan

kredietinstellingen. Aangezien aflossing van langlopende schulden (2013: € 0), betaalde winstbelasting

(2013: € 34 miljoen, 2012: € 3 miljoen) en betaald dividend (2013: € 213 miljoen, 2012: € 152 miljoen)

worden verrekend via de rekening courant verhoudingen, zijn deze posten verwerkt in de post "mutatie

kortlopende schulden". Een deel van de rente baten en lasten worden eveneens via de rekening courant

afgewikkeld. De geactiveerde financieringsrente leidt tot een verschil tussen het bedrag aan

investeringen in het kasstroomoverzicht en het verloopoverzicht van de materiële vaste activa.

Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, worden niet in het kasstroomoverzicht

opgenomen.


100

ENKELVOUDIGE WINST-EN-VERLIESREKENING

(Bedragen in € 1.000.000) 2013 2012

Resultaat deelnemingen 237,4 220,3

Overige resultaten na belastingen 22,5 -7,2

Netto Resultaat 259,9 213,1

ENKELVOUDIGE JAARREKENING

101

ENKELVOUDIGE BALANS

(Bedragen in € 1.000.000) Toelichting 31.12.2013 31.12.2012

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa

5,4

-

Materiële vaste activa 70,5 55,1

Financiële vaste activa 3 3.914,6 3.670,7

Totaal vaste activa 3.990,5 3.725,8

Vlottende activa

Handelsdebiteuren 84,0 63,2

Vorderingen op gelieerde partijen 4 335,6 323,1

Overlopende activa en overige vorderingen 42,7 123,6

Liquide middelen 7 0,5 5,1

Totaal vlottende activa 462,8 515,0 Totaal activa 4.453,3 4.240,8 PASSIVA

Eigen vermogen 5

Aandelenkapitaal 1,1 1,1

Agioreserve 2.752,4 2.752,4

Overige reserves 98,9 98,9

Resultaat boekjaar 259,9 213,1

Totaal eigen vermogen 3.112,3 3.065,5

Voorzieningen

Personeelsvoorzieningen 5,6 5,2

Totaal voorzieningen 5,6 5,2

Langlopende verplichtingen

Uitgestelde belastingverplichtingen 136,2 127,0

Langlopende schulden aan gelieerde partijen 98,0 98,0

Vooruitontvangen bedragen 3,4 3,8

Totaal langlopende verplichtingen 237,6 228,8

Kortlopende verplichtingen

Externe crediteuren 15,8 23,0

Kortlopende schulden aan gelieerde partijen 6 958,7 730,0

Overlopende passiva en overige schulden 123,3 188,3

Totaal kortlopende verplichtingen 1.097,8 941,3

Totaal passiva

4.453,3 4.240,8

FINANCIËN - ENKELVOUDIGE JAARREKENING

102

1. GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING VOOR DEENKELVOUDIGE JAARREKENING

De enkelvoudige jaarrekening van Stedin is opgesteld op basis van de wettelijke bepalingen van Titel 9

Boek 2 BW. De vennootschap heeft op basis van artikel 362, lid 8, Titel 9 Boek 2 BW de enkelvoudige

jaarrekening opgesteld op basis van de grondslagen voor financiële verslaggeving die zijn toegepast in

de geconsolideerde jaarrekening. De beschrijving van de activiteiten en de structuur van de

onderneming zoals opgenomen in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening is eveneens van

toepassing op de enkelvoudige jaarrekening.

De dochterondernemingen, waarop invloed van betekenis wordt uitgeoefend, zijn gewaardeerd tegen

nettovermogenswaarde, bepaald volgens de grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde

jaarrekening. De eerste verwerking in de enkelvoudige jaarrekening geschiedt tegen verkrijgingprijs.

Vervolgens wordt de waarde van deze deelnemingen aangepast met het aandeel van Stedin in de

resultaten van de deelneming, gebaseerd op de grondslagen van bepaling van het resultaat zoals

toegepast in de geconsolideerde jaarrekening, en met het aandeel in de overige mutaties in het eigen

vermogen van de deelneming die na acquisitiedatum aan Stedin toerekenbaar zijn.

Een samenvatting van de belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving alsmede een

samenvatting van de kritische schattingen en veronderstellingen zijn opgenomen in de toelichting op de

geconsolideerde jaarrekening.

2. BESTUURDERS EN COMMISSARISSEN

Voor een toelichting op de bestuurders en commissarissen wordt verwezen naar toelichting 12 (pagina

83) in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGEJAARREKENING

103

3. FINANCIËLE VASTE ACTIVA

DochterondernemingenDe nettovermogenswaarde van de dochterondernemingen opgenomen in de balans is als volgt:

(Bedragen in € 1.000.000) 31.12.2013 31.12.2012

Netto vermogenswaarde dochterondernemingen 3.908,0 3.670,6

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:

(Bedragen in € 1.000.000)

Aandeel in dochter-

ondernemingen

Ov. fin. vaste activa

en kapitaalbelang Totaal

Stand per 1 januari 2012 3.450,3 0,2 3.450,5

Acquisities - - -

Resultaat deelnemingen 220,3 -0,1 220,2

Boekwaarde per 31 december 2012 3.670,6 0,1 3.670,7

Stand per 1 januari 2013 3.670,6 0,1 3.670,7

Nieuw verstrekte leningen - 6,5 6,5

Resultaat deelnemingen 237,4 - 237,4

Boekwaarde per 31 december 2013 3.908,0 6,6 3.914,6

De volgende vennootschap wordt per 31 december 2013 aangemerkt als overige kapitaalbelangen van

Stedin. Het vermelde percentage geeft het aandeel in het kapitaal weer:

Energie Data Service Nederland (EDSN) B.V., Lelystad 12,46%

De kapitaalbelangen in EDSN zijn gewaardeerd op verkrijgingsprijs.

Voor het overzicht met dochtermaatschappijen wordt verwezen naar toelichting 15 (pagina 86) in de

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

Nieuw verstrekte leningenIn 2013 is een lening verstrekt voor € 8,4 miljoen, waarvan het kortlopende deel € 1,9 miljoen bedraagt.

Het rentepercentage van deze lening is 2,1%. De looptijd van de lening bedraagt 5 jaar (einde looptijd is 1

oktober 2018).

FINANCIËN - TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING

104

4. VORDERINGEN OP GELIEERDE PARTIJEN

De specificatie van de vorderingen op gelieerde partijen is als volgt:

(Bedragen in € 1.000.000) 31.12.2013 31.12.2012

Dochterondernemingen 250,1 264,0

Eneco Retail B.V. 55,2 -

Stedin Stoomnetwerken B.V. 10,0 -

Eneco Services B.V. 7,5 30,3

Stedin Diensten B.V. 2,4 1,7

Eneco Holding N.V. - 17,8

Overig 10,4 9,3


DochterondernemingenDe vordering op de dochterondernemingen betreft een saldo mede ontstaan door de saldoregulaties

tussen de bankrekeningen van de netbeheerder en de dochterondernemingen.

Voor een nadere toelichting op de overige vorderingen op gelieerde partijen wordt verwezen naar

toelichting 17 (pagina 89) in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

5. EIGEN VERMOGEN

Voor een nadere toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar toelichting 21 (pagina 90) in de

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

6. KORTLOPENDE SCHULDEN AAN GELIEERDE PARTIJEN

De specificatie van de kortlopende schulden aan gelieerde partijen is als volgt:

(Bedragen in € 1.000.000) 31.12.2013 31.12.2012

Dochterondernemingen 786,3 706,7

Eneco Holding N.V. 115,2 -

Joulz B.V. 45,0 6,0

Stedin Meetbedrijf B.V. 7,8 3,8

Eneco Energy Trade B.V. 2,9 3,3

Oxxio Nederland B.V. - 9,3

Overig 1,5 0,9


DochterondernemingenDe schuld betreft een vergoeding voor de vermogenskosten en de afschrijvingskosten aan de

dochterondernemingen.


105

Voor een nadere toelichting op de kortlopende schulden aan gelieerde partijen wordt verwezen naar

toelichting 27 (pagina 93) in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

7. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN

Voor Stedin Netbeheer B.V. is door Eneco Holding N.V. een hoofdelijke aansprakelijkheidsverklaring

afgegeven zoals bedoeld in artikel 403, lid 1, sub f, Titel 9 Boek 2 BW. Tevens is een

instemmingsverklaring afgegeven aan Stedin Netbeheer B.V. om haar jaarrekening niet in

overeenstemming met de voorschriften van deze titel in te richten.

Tussen Stedin Netbeheer B.V. en de dochterondernemingen is een beheerovereenkomst afgesloten voor

het gebruik van de elektriciteits- en gasnetten. De dochterondernemingen ontvangen hiervoor een

vergoeding van Stedin Netbeheer B.V. De belangrijkste componenten in deze vergoeding zijn de

afschrijvingen en de vermogensvergoeding. De afschrijvingen en de vermogensvergoeding zijn

gebaseerd op de door de NMa vastgestelde gemiddelde Gereguleerde Activa Waarde (GAW). De

vermogensvergoeding wordt bepaald door een gereguleerde weighted average cost of capital (WACC) te

vermenigvuldigen met de GAW. De hoogte van de afschrijvingen wordt bepaald door de gereguleerde

afschrijvingstermijnen.

Voor de overige Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen wordt verwezen naar toelichting

30 (pagina 95) in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

8. ACCOUNTANTSKOSTEN

De financiële gegevens van de onderneming zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van

Eneco Holding N.V. en derhalve is op basis van artikel 2:382a lid 3 BW een toelichting op de

accountantskosten niet opgenomen.

9. ONDERTEKENING VAN DE JAARREKENING

Rotterdam, 24 maart 2014

Namens Stedin Netbeheer B.V. Raad van Commissarissen

drs. N. Kabalt-Groot, mr. R.S. Cazemier

Directeur prof. dr. J.P. Bahlmann

drs. G.A.J. Dubbeld

D. van Well

drs. J.T.H.M. Kortenhorst MBA


106

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT

Aan: de aandeelhouder van Stedin Netbeheer B.V.

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2013 van Stedin Netbeheer B.V. te Rotterdam

gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De

geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2013, het

geconsolideerde overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het mutatieoverzicht eigen

vermogen en het kasstroomoverzicht over 2013 en de toelichting waarin opgenomen een overzicht van

de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De enkelvoudige

jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2013 en de enkelvoudige winst-en-

verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde

grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur

Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het

vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial

Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland

geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie in

overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige

interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken

zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze

controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de

Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische

voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van

zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de

bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van

de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat

de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking

die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op

het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-

inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van

de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de

OVERIGE GEGEVENS

107

geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de

door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele

beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een

onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening

Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en

samenstelling van het vermogen van Stedin Netbeheer B.V. per 31 december 2013 en van het resultaat

en de kasstromen over 2013 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals

aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.

Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening

Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling

van het vermogen van Stedin Netbeheer B.V. per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in

overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen

Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken

naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen,

overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW

vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de directie, voor zover wij

dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.


Deloitte Accountants B.V.

Ondertekend door: drs. J.A. de Bruin RA

FINANCIËN - OVERIGE GEGEVENS

108

WINSTBESTEMMING

Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat

In artikel 28 van de statuten van de vennootschap is bepaald dat Algemene Vergadering van

Aandeelhouders bevoegd is tot bestemming van de winst, onder meer met:

• inachtneming van de uitvoering van de aan de netbeheerder bij wet opgedragen taken en

verplichtingen om zijn netten in werking te hebben, te vernieuwen, te onderhouden en uit te breiden

en met

• de bepaling dat het bestuur goedkeuring moet verlenen aan een uitkering, waarbij het bestuur die

goedkeuring slechts kan weigeren indien het weet of redelijkerwijs behoort te voorzien dat de

vennootschap na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare

schulden.

Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2013

Conform eerder besluit van de Raad van Commissarissen is de basis voor de berekening van de overige

reserves vastgesteld op een gemiddelde maandomzet. Dat houdt in dat niets aan de overige reserves

hoeft te worden toegevoegd. De voor uitkering beschikbare winst zou daarmee uitkomen op € 259,9

miljoen. Voorgesteld wordt een dividend uit te keren van € 259,9 miljoen.

In afwachting van het besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, is dit voorstel niet

verwerkt in de jaarrekening.

Voor de volledigheid wordt vermeld dat in de tweede helft van 2013 € 213,1 miljoen is uitgekeerd als

dividend over 2012.

GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

Na balansdatum hebben zich geen noemenswaardige gebeurtenissen voorgedaan welke invloed hebben

op de jaarrekening 2013.

FINANCIËN - OVERIGE GEGEVENS

109

GEREGULEERDE TAKEN NETBEHEER

De netbeheerder heeft krachtens de Elektriciteitswet in het kader van het beheer van de netten in het

voor hem krachtens artikel 36 van voornoemde wet vastgestelde gebied tot taak:

• de door hem beheerde netten in werking te hebben en te onderhouden;

• de veiligheid en betrouwbaarheid van de netten en van het transport van elektriciteit over de netten

op de meest doelmatige wijze te waarborgen;

• de netten aan te leggen, te herstellen, te vernieuwen of uit te breiden;

• voldoende reservecapaciteit voor het transport van elektriciteit aan te houden;

• op grond van artikel 23 derden te voorzien van een aansluiting;

• op de netten en hun desgevraagd een meter ter beschikking te stellen;

• op grond van artikel 24 ten behoeve van derden transport van elektriciteit uit te voeren;

• het bevorderen van de veiligheid bij het gebruik van toestellen en installaties die elektriciteit

verbruiken;

• op verzoek van een producent vast te stellen of diens productie-installatie geschikt is voor de

opwekking van duurzame energie, dan wel of er sprake is van een installatie voor

warmtekrachtkoppeling met een bij ministeriele regeling vast te stellen mate van reductie van de

uitstoot van kooldioxide, alsmede of de meetinrichting geschikt is voor de meting van de elektriciteit

die met de productieinstallatie wordt opgewekt en op een net of installatie ingevoed;

• de hoeveelheid elektriciteit te meten die afkomstig is van een productie-installatie voor duurzame

elektriciteit of klimaatneutrale elektriciteit of van een installatie voor warmtekrachtkoppeling;

• koppelingen met andere netten te realiseren en reparaties aan zijn net uit te voeren;

• onverminderd de artikelen 19 en 79, op een geschikte wijze gegevens te publiceren over koppelingen

tussen de netten, gebruik van de netten en de toewijzing van transportcapaciteit;

• afnemers alle gegevens te verstrekken die zij voor een efficiënte toegang tot het net nodig hebben;

• voorzieningen te treffen in geval van faillissement van een leverancier van elektriciteit aan afnemers

als bedoeld in artikel 95a, eerste lid;

• ervoor zorg te dragen dat een afnemer als bedoeld in artikel 95a, eerste lid, voor elke aansluiting

beschikt over een geïnstalleerde meetinrichting, tenzij die afnemer blijkens de voorwaarden, bedoeld

in artikel 31, eerste lid, onderdelen a of b, beschikt over een onbemeten aansluiting;

• zijn netten te beschermen tegen mogelijke invloeden van buitenaf;

• afnemers, niet zijnde afnemers, als bedoeld in artikel 95a, eerste lid, desgevraagd een meetinrichting

ter beschikking te stellen;

• zorg te dragen voor het beheer en onderhoud van de bij een afnemer als bedoeld in artikel 95a, eerste

lid, geïnstalleerde meetinrichting.

APPENDIX

110

De netbeheerder heeft krachtens de Gaswet 2 in het kader van het beheer van de netten tot taak:

• zijn gastransportnet op economische voorwaarden in werking te hebben, te onderhouden en te

ontwikkelen op een wijze die de veiligheid, doelmatigheid en betrouwbaarheid van dat

gastransportnet waarborgt en het milieu ontziet;

• het verstrekken aan andere netbeheerders, gasopslagbedrijven en LNG-bedrijven van voldoende

informatie om te waarborgen dat het transport en de opslag van gas en de daarmee verbonden

gastransportnetten op een veilige en doelmatige wijze kan plaatsvinden;

• het verstrekken aan gebruikers van het gastransportnet van alle gegevens die zij nodig hebben voor

een efficiënte toegang tot het net;

• het bevorderen van de veiligheid bij het gebruik van toestellen en installaties die gas verbruiken;

• koppelingen met andere gastransportnetten te realiseren enreparaties aan zijn gastransportnet uit te

voeren;

• onverminderd artikel 37, op geschikte wijze gegevens te publiceren over koppelingen tussen

transportnetten, het gebruik van die netten en de toewijzing van transportcapaciteit;

• voorzieningen te treffen in geval van een faillissement van een leverancier van gas aan afnemers als

bedoeld in artikel 43, eerste lid;

• zich te onthouden van iedere vorm van discriminatie tussen gebruikers van de gastransportnetten.

FINANCIËN - APPENDIX

111

VERKLARING NALEVING GEDRAGSCODES

Verklaring Naleving Gedragscode voor Netbeheerders aangaande gegevens uit

kleinverbruikmeetinrichtingen die op afstand uitleesbaar zijn:

Stedin Netbeheer B.V.

Statutaire vestigingsplaats: Rotterdam

Periode: 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013

Stedin Netbeheer B.V. te Rotterdam maakt voor het goed kunnen uitvoeren van haar diensten gebruik

van meetgegevens die zijn verkregen uit kleinverbruikmeetinrichtingen die op afstand uitleesbaar zijn. In

aanvulling op de Wet Bescherming Persoonsgegevens hebben netbeheerders in de Nederlandse

energiebranche een gedragscode opgesteld ten aanzien van het gebruik, het vastleggen, het uitwisselen

en het bewaren van gegevens die zijn verkregen uit een kleinverbruikmeetinrichting die op afstand

uitleesbaar is.

Hierbij verklaart Nancy Kabalt-Groot dat Stedin Netbeheer B.V. te Rotterdam zich gedurende de

bovenvermelde periode heeft gehouden aan het gestelde in de regels en verplichtingen, genoemd in de

Gedragscode Verwerking van Persoonsgegevens door Netbeheerders in het kader van Installatie en

Beheer van Slimme Meters bij Kleinverbruikers, versie 18 mei 2012, Staatscourant 2012, 9616.


drs. N. Kabalt-Groot

Directeur

FINANCIËN - APPENDIX

112