Paragraaf 2.2Paragraaf 2.2Europa: oude Europa: oude kernregio met kernregio met

rimpelsrimpels

Deelvraag:Deelvraag:Wat zijn de sterke en zwakke Wat zijn de sterke en zwakke

kanten van Europa in zijn positie kanten van Europa in zijn positie in het wereldsysteem?in het wereldsysteem?

►►Europa lijkt in de 20e eeuw macht Europa lijkt in de 20e eeuw macht in de wereld te verliezen.in de wereld te verliezen.

Tegenover Tegenover verbrokkelingverbrokkeling stonden stonden ook succesvolle pogingen tot meer ook succesvolle pogingen tot meer eenwordingeenwording. Delen van Oost-Europa . Delen van Oost-Europa volgen op de weg naar meer volgen op de weg naar meer economische eenheid.economische eenheid.

Europa, staatkundig sterk Europa, staatkundig sterk verdeeldverdeeld

►►Het economische en politieke zwaartepunt Het economische en politieke zwaartepunt van Europa ligt in de ‘gouden driehoek’ het van Europa ligt in de ‘gouden driehoek’ het gebied Londen-Berlijn-Parijs. Het gebied Londen-Berlijn-Parijs. Het zwaartepunt verschuift langzamerhand wat zwaartepunt verschuift langzamerhand wat meer naar het zuidoosten: vanuit Frankfurt, meer naar het zuidoosten: vanuit Frankfurt, via Stuttgart naar Milaan en Turijn.via Stuttgart naar Milaan en Turijn.

Dit uitgestrekte gebied ligt in een, Dit uitgestrekte gebied ligt in een, staatkundig gezien, relatief rustig deel van staatkundig gezien, relatief rustig deel van Europa.Europa.

Eenwording en verbrokkeling zijn nog altijd Eenwording en verbrokkeling zijn nog altijd aan de orde van de dag.aan de orde van de dag.

RegionalismeRegionalisme ►►Centrifugale krachten Centrifugale krachten en en fragmentatiefragmentatie zijn in zijn in

Europa nauw verbonden met Europa nauw verbonden met regionalismeregionalisme. . Bij regionalisme zijn culturele, politieke, Bij regionalisme zijn culturele, politieke,

economische en andere geografische economische en andere geografische kenmerken zoals de beschikbaarheid van kenmerken zoals de beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen of de ligging van natuurlijke hulpbronnen of de ligging van belang:belang:– De De BalkanBalkan heeft een turbulente geschiedenis in verband heeft een turbulente geschiedenis in verband

met het complex spreidingspatroon van de vele met het complex spreidingspatroon van de vele volkeren.volkeren.

– In In BaskenlandBaskenland is het streven naar soevereiniteit groot. is het streven naar soevereiniteit groot.– In In Noord-Ierland Noord-Ierland bestaat een kwetsbaar vredesverdrag bestaat een kwetsbaar vredesverdrag

tussen katholieken en Noord-Ierse protestanten.tussen katholieken en Noord-Ierse protestanten.– In België speelt de tegenstelling tussen In België speelt de tegenstelling tussen Vlaanderen en Vlaanderen en

Wallonië.Wallonië.

BlokvormingBlokvorming ►►De vorming van de EU is een voorbeeld van De vorming van de EU is een voorbeeld van

het streven naar meer het streven naar meer eenwordingeenwording.. De EU, nu ’s werelds grootste handelsblok, De EU, nu ’s werelds grootste handelsblok,

leverde een bijdrage aan leverde een bijdrage aan stabiliteitstabiliteit in Europa in Europa en de rest van het kapitalistische en de rest van het kapitalistische wereldsysteem, zorgde voor een forse wereldsysteem, zorgde voor een forse economische groeieconomische groei, verminderde de , verminderde de regionale ongelijkheid en stimuleerde de regionale ongelijkheid en stimuleerde de aanleg van Europese aanleg van Europese infrastructuurinfrastructuur..

De blokvorming in Europa heeft voor De blokvorming in Europa heeft voor andere delen van het wereldsysteem andere delen van het wereldsysteem ook zijn schaduwzijden.ook zijn schaduwzijden.

►►Andere voorbeelden van Andere voorbeelden van blokvorming: de blokvorming: de Europese Europese Vrijhandelsassociatie (EVA of EFTAVrijhandelsassociatie (EVA of EFTA) ) en de voormalige Comecon in Oost-en de voormalige Comecon in Oost-Europa, de Europa, de Noord-Atlantische Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO/NATO).Verdragsorganisatie (NAVO/NATO).

De geopolitieke verhoudingen zijn De geopolitieke verhoudingen zijn vanaf 1990 sterk veranderd: vanaf 1990 sterk veranderd: samenvoeging van de beide samenvoeging van de beide Duitslanden; verbrokkeling van de Duitslanden; verbrokkeling van de voormalige Sovjet-Unie; nieuwe voormalige Sovjet-Unie; nieuwe staten in Midden- en Oost-Europa; staten in Midden- en Oost-Europa; uitbreiding van de EU.uitbreiding van de EU.

►►Aan de relaties tussen landen Aan de relaties tussen landen zitten politieke en economische zitten politieke en economische kanten.kanten.

Politieke samenwerkingPolitieke samenwerking

Economische samenwerkingEconomische samenwerking

De ‘rimpels’ in de oude De ‘rimpels’ in de oude kernregiokernregio

►►Voorbeelden van Voorbeelden van zwakke punten zwakke punten van van Europa in het proces van globalisering.Europa in het proces van globalisering.– Afhankelijkheid van natuurlijke hulpbronnen uit Afhankelijkheid van natuurlijke hulpbronnen uit

andere werelddelen.andere werelddelen.– Bedreiging door uitschuiving.Bedreiging door uitschuiving.– De meeste landen kampen met een De meeste landen kampen met een

vergrijzing.vergrijzing.– De economische en politieke blokvorming staat De economische en politieke blokvorming staat

onder druk.onder druk.– De druk vanuit perifere landen en vanuit de VS De druk vanuit perifere landen en vanuit de VS

om Europese subsidies af te schaffen is groot.om Europese subsidies af te schaffen is groot.