oyun tanıtımları

32.yıl

Şehrin Tiyatrosu’ndan 5 Yeni Oyun ile sezona merhaba!

3

32.yıl

PROGRAMARALIK2014 - ŞUBAT2015

OYUN TANITIMLARI ve

Şehrin Tiyatrosu’ndan 5 Yeni Oyun ile sezona merhaba!

4

Antalya Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi BaşkanıMitat YOLCU

Genel Sanat YönetmeniMehmet ÖZGÜR

Tiyatro Şube MüdürüSeyfi ALBAYRAK

Grafik tasarım Cem Burak ÇİMRİN

FotoğraflarÜmit KARAKAYA

Metinler / HazırlıkBurcu ERDAŞ

1983

ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE TİYATROSUKaraalioğlu Parkı, ABT Sahnesi 07100 MURATPAŞA / ANTALYAGişe Tel: 0 242 249 53 26www.abt.gov.tr

OYUN TANITIMLARI VE PROGRAM Aralık 2014 - Şubat 2015

5

İçindekiler

Önsöz 6

Sunuş 8

Geç Kalanlar 10

Oyun Oyun İçinde 22

Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin ya? 36

ABT Çocuk Tiyatrosu 47

Değiştirilmiş Çocuk 49

Küçük Karabalık 64

*Tiyatromuzun Aralık - Ocak - Şubat Programını arka kapakta bulabilirsiniz.

6

Önsöz

Sevgili Tiyatro Dostları,

Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosunun kısa zamanda yoğun bir fedakarlıkla hazırlanan iddialı yeni sezon programını sizlere sunmaktan büyük bir bahtiyarlık duyuyoruz.

Antalya’yı bir kültür ve sanat merkezi olarak dünya sahnesine çıkarma hedefimizde Film ve Piyano Festivallerimizden sonra tiyatro alanında da ciddi bir gelişme kaydediyoruz. 2014-2015 sezonunu yepyeni bir vizyonla açan şehrin tiyatrosu ABT, Mehmet Özgür’ün Genel Sanat Yönetmenliğinde Şehir Tiyatrosu olma yolunda hızlı ve emin adımlarla ilerliyor.

Üç aylık bir zaman diliminde 5 tiyatro oyununu hazırlayan ABT, “Geç Kalanlar”, “Oyun Oyun İçinde”, “Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya” gibi yetişkinlere dönük oyunlar dışında bu sezonda çocuklara ve gençlere dönük yeni oyunlara da imza attı. Uzun yıllar boyunca, sanatsal ağırlık merkezi hep yetişkin oyunlarından yana olan ABT, yeni dönemle beraber çok büyük bir eksiğini giderdi ve Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi’ni hayata geçirdi. Gecikmiş fakat yerinde bir proje olarak kimlik kazanan Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi, daha ilk yıldan hedeflerini yüksek tutarak farklı yaş gruplarına hitap eden iki yeni çocuk oyunu, “Küçük Karabalık” ve “Değiştirilmiş Çocuk” ile sezona merhaba diyor. Birimin başında ise Sanat Yönetmeni olarak, çocuk oyunları konusunda duayen olan Özer Tunca bulunuyor. ABT Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi, ayrıca sezonun ikinci yarısından itibaren iki yeni oyunun daha provalarına başlayacak.

Büyükşehir Belediyesi olarak kültür ve sanat faaliyetlerini bütün ilçelerimizde de canlandırmak için gayret gösteriyoruz. Tiyatro sanatının yaygınlaşması için yapılacak olan bölge turnelerinin ve kültürel yatırımın öneminin farkındayız. Bu amaçla tüm sezon boyunca her ayın son haftasında Antalya’nın doğusundan batısına tüm ilçelere giderek, tiyatroyu tüm vatandaşlarımızın ayağına

Menderes TÜRELAntalya Büyükşehir Belediye Başkanı

7

götüreceğiz. Sanatın ve tiyatronun evrensel gücü kapsamında, ülkelerarası kültür alışverişini sağlamak ve desteklemek adına her ay yurt dışından gelen bir tiyatro ekibini kentimizde ağırlayarak, Antalyalı sanatseverlerle buluşturacağız.

ABT oyunları ve diğer festivallerimizle Antalya sanatın her alanında ilerleyecek, gençlerimiz Türkiye’nin zengin kültür ve sanat tarihinden eserler de izleyerek milli kültürlerine daha fazla sahip çıkacak. Bunun için ilçelerimizde kültür merkezleri yatırımlarını da destekleyeceğiz.

Ailemiz, çocuklarımız, dostlarımız ile hep birlikte ABT sahnelerinde buluşmak üzere, hepinize sevgi ve saygılarımı sunuyorum.

8

SunuşMehmet ÖZGÜR

Antalya Büyükşehir Belediye TiyatrosuGenel Sanat Yönetmeni

Merhaba… Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu otuzikinci yılına, çağı yakalayan, farklı bakış açılarıyla zenginleştirilmiş oyunların yer aldığı ve alacağı Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimini kurmanın gururu ile başlıyor. Bu sebeple, tiyatronun çocuklar üzerindeki toplumsal etkisini de hesaba katıp, yaptığı rejiler ve yazdığı oyunlarla ulusal ve uluslar arası çapta başarılar kazanmış, çocuk ve gençlik tiyatrosunun gerekleri konusunda uzmanlaşmış olan yazar, yönetmen ve oyuncu Özer Tunca’yı bu birimin Sanat Yönetmeni olarak görmenin onurunu yaşıyor ve yeni üç yetişkin, iki çocuk oyunu ile perdelerimizi açıyoruz. Haziran ayında başlayan, yaz boyunca devam eden oyunlarımızın prova süreci, çalışmaları tamamlandı, oyunlarımız siz saygıdeğer seyircilerimizle bulaşmaya hazır. Bizler bu buluşmanın heyecanını, sevincini yaşıyoruz. Yeniden sizlerle olmayı, sizlerle yeni oyunlarda buluşmayı bekledik. Güzel bir buluşma olması için çok çalıştık.

İlk buluşma, “Geç Kalanlar”… Pervin Ünalp’in yazdığı, Nofel Veliyev’in yönettiği “Geç Kalanlar” oyunu, herkesin bir geç kalmışlığı vardır belki de diyor. Neye, kime, hangi zamana, hangi hikâyeye, nereye geç kalındığı belki de unutulmuştur. Geç kalmak, kimi için pişmanlık, kimi kimi için öfke, kırgınlık, hesaplaşmak olmuştur. Pervin Ünalp “Geç Kalanlar” oyununda sürprizli bir geç kalmışlıklar geçidi sunuyor. Bu başarılı oyun metni, Nofel Veliyev’in büyüleyici şiirselliğiyle ama bir o kadar da sert gerçekçiliğiyle yorumlanıyor. Aşk, aile, anne çocuk, kadın erkek ilişkisi üzerinden sade, acı, zor, basit, gülünç bir hikaye anlatılıyor. İnsan belki de en çok kendine geç kalıyor… “Geç Kalanlar” gülmenin ve ağlamanın hızla yer değiştirdiği bir oyun. Geç kalınmışlıklarla bir tür karşılaşma.

Sezonun ikinci buluşması “Oyun Oyun İçinde”… Küçük bir tiyatro… Temizlikçi elinde süpürgesi, temizlik bezi, oyun öncesi sahneyi, kulisi temizliyor. Aksesuarcı, Dekorcu, Terzi, hepsi oyun öncesi hazırlıklarını yapmakta. Oyunun başlamasına az bir zaman kala bir haber geliyor… Oyun oyuncularını bekliyor, seyirci oyunu. Aslında oyun çoktan başlamış, oyun içinde oyun başlamış. Özer Tunca’nın yazıp yönettiği “Oyun Oyun İçinde”, durum komedisi üzerine kurulu, iç içe geçen rolleriyle, müzikleriyle, danslarıyla temposu yüksek, eğlenceli bir oyun. Bol kahkaha, bol neşe, oyun oyun içinde!

“Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya” sezonun üçüncü oyunu… Dünyalarını kendilerine göre kurmuş mutlu, eğlenceli Sycamore ailesi, Büyükbabanın varlığı sayesinde yaşamın ne kadar değerli olduğunun farkında. Evin küçük kızı Alice, evlenmeyi düşündüğü, erkek arkadaşı Tony’i ailesiyle tanıştırıyor. Tony için Sycamore ailesi bambaşka bir dünya. Tony ve Alice’in ilişkisi, her ikisinin ailesi içinde değişik, komik, sürprizli olayların, durumların başlamasına, gelişmesine neden oluyor. Moss Hart ve George S. Kaufmann’ın yazdığı oyunun yönetmenliğini Reha Özcan üstleniyor. Reha Özcan, on altı oyuncu arasında kurduğu müthiş ilişkiler ağıyla

9

sahnede bir an bile boşluk bırakmıyor, katlanarak büyüyen komik durumları, olayları yarattığı dünyaya başarılı bir şekilde yerleştiriyor. “Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya”, eğlendiren, güldüren ve unuttuğumuz küçük ama önemli ayrıntıları anımsatan bir oyun.

Antalya Büyükşehir Belediyesi Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Biriminin bu sezon seyircisiyle buluşacağı ilk oyun “Değiştirilmiş Çocuk”. Sevginin alevinden daha parlak olan nedir ki?” Antalya Büyükşehir Belediyesi Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi “Değiştirilmiş Çocuk” oyunuyla bu soruyu soruyor. Sevginin, çocuğun ve yetişkinin dünyasında ne ifade ettiğini kusursuz bir hikâye ile anlatan “Değiştirilmiş Çocuk” oyunu Nobel Ödüllü İsveçli yazar Selma Lagerlof ’a ait. Çiftçi ailenin güzel, mutlu, kusursuz hayatları geçirdikleri kaza ile değişiyor; onlara hiç benzemeyen, değişik bir trol/dev bebekleri oluyor. Çiftçi ailenin bebeği ise trol/dev annenin yanında. Bu karışıklık, komik, hüzünlü, değişik bir hikâyeyi başlatıyor. Ama bu değişik hikâyede değişmeyen tek bir şey var; sevgi! Özer Tunca yönetmenliğini yaptığı “Değiştirilmiş Çocuk” oyununu, kalbinin ve aklının yollarından geçirmiş; büyük bir titizlikle, özenle, sevgiyle. Bir çocuğa, bir yetişkine sevginin ne olduğunu öylesine güzel anlatıyor. Çocuğunuzla beraber izlemekten büyük keyif alacağınız oyun, çocuğunuz ve sizin için büyük bir paylaşım, belki de unutamadığınız bir anı olacak.

2014-2015 sezonunda çocukları bekleyen ikinci oyun ise “Küçük Kara Balık”.Yaşadığı dereden sıkılan Küçük Kara Balık derenin sonunu merak edip, başka bir dünya hayal ediyor. Başka sular, başka balıklar, suda yaşayan başka canlılar… Küçük Kara Balık merak ettiği soruları cevaplamak, hayal ettiği yerleri, canlıları bulmak için bir yolculuğa çıkıyor. Yolculukta kimlerle karşılaşıyor, nerede yüzüyor, neler öğreniyor? Çocuk edebiyatının en önemli eserleri arasında yer alan İranlı Yazar Samed Behrengi’nin Küçük Kara Balık masalı, Ali Meriç’in yönetmenliğinde çocuklarla buluşuyor. Ali Meriç’in zengin hayal dünyasıyla yeniden yaratılan masal çocuklara merakla, keyifle izleyecekleri bir oyun sunuyor. Kuklaların şarkı söyleyip dans ettiği Küçük Kara Balık oyununda bilmenin, öğrenmenin, arkadaşlığın ne kadar değerli olduğu anlatılıyor.

“Tiyatronun evrensel gücünün farkında olarak, ülkeler arasında sanat alışverişini sağlamak, karşılıklı deneyim ve fikirleri paylaşmak adına, bu sezonda yaptığımız yeniliklerden biri olarak “Misafir Tiyatrolar Projesi” ni hayata geçiriyoruz. Bu kapsamda her ay yurtdışından gelen bir tiyatro ekibini kentimizde ağırlayarak, siz sevgili seyircilerimizle buluşturacağız.

Tiyatro sanatını yaygınlaştırmak ve sevdirmek amacıyla, Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu olarak, başlattığımız ve kuruluşumuzdan bu yana sürdürdüğümüz bölge turnelerimiz yeni sezonda da artarak devam edecek. Ayrıca geçmişte olduğu gibi şimdiden birçok davet aldığımız ulusal ve uluslar arası tiyatro festivallerine de katılarak tiyatromuzu tanıtmayı sürdüreceğiz.

Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu’nun otuzikinci yılında, sahnelenen oyunların yazarlarına ve yönetmenlerine, bu oyunlarda rol alan oyuncularımıza, oyunların sanatsal yaratım ve teknik çalışma sürecinde emeği olan arkadaşlarıma sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.

Geçmiş yıllarda olduğu gibi bugün de sanatın ve sanatçının dostu olma özelliğini büyük bir inançla sürdüren, Tiyatromuzun gerçek bir kurum tiyatrosu olma yolundaki atılımlarının sonsuz destekçisi olan Antalya Büyükşehir Belediye Başkanımız Sayın Menderes Türel’e; tiyatronun gerektirdiği yapılanmayı hayata geçirmemizde önemli yeri olan Genel Sekreter Yardımcımız Sayın İbrahim Evrim’e ve Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanımız Sayın Mitat Yolcu’ya teşekkürü bir borç bilirim

İnsanla, sanatla, tiyatroyla binlerce yıl daha güzel hedeflere doğru el ele yürüyebilmek umuduyla…

10

YAZAR. PERVİN ÜNALP

YÖNETMEN. NOFEL VALİYEV

OYUNCULAR. HASİBE ÖZGÜR

SAFİNAZ ÖZGÜR, HÜSEYİN ATAV

SENCAN KÖYMEN

GENEL

SANAT YÖNETM

ENİ.

MEHM

ET ÖZGÜR

PROJE B

AŞKANI. M

USTAFA D

OĞAN AYHAN M

ÜZİK. İ

HSAN K

ILAVUZ

IŞIK

TASARIM

. VADİM

KUSKOV D

EKOR TASARIM

. MUSA Ö

CAL

KOSTÜM T

ASARIM. G

İZEM

KARASU K

OREOGRAFİ. FATİH

HAKTA

N COŞKUN

YÖNETMEN Y

ARDIMCIS

I/DRAM

ATURG. RUTEBA T

ATLI

AFİŞ TASARIM. TÜLAY DEMİRCAN

1983

11

Yazar: Pervin ÜnalpYönetmen: Nofal ValiyevProje Başkanı: Mustafa Doğan AyhanYönetmen Yardımcısı/Dramaturg: Ruteba TatlıReji Asistanı: Sinem Arslanoğlu ÇakıcıIşık Tasarım: Vadim KuskovDekor Tasarım: Musa ÖcalKostüm Tasarım: Gizem KarasuMüzik Danışmanı: İhsan KılavuzKoreografi: Fatih Haktan Coşkun

OyuncularHasibe Özgür: Kadın Safinaz Özgür: Anne Hüseyin Atav: Genç erkek Sencan Köymen: Genç kadın

Geç Kalanlar

13

Bütün ilişkiler güzel başlar. Bütün evlilikler bir masal havasında geçer ilk yıllarında. Sonra zaman vurur insanları, en hassas yerlerinden. İn-celikler unutulur, güzel sözler tükenir, yargılar ön yargılara, davranışlar alışkanlıklara dönüşür. Geç Kalanlar’da anlatılan hepimizin hayatı aslında. Bizim, sizin ve on-ların hayatı. Birbirlerini hala seven ama bunu söylemeyi unutmuş, en değerli anların yanından sessizce yürüyüp geçmiş genç bir çiftin geri dönüş çabası. Oysa ne zamanı almak mümkündür geri, ne de ağızdan çıkan bir sözü. Beraberken kıymet bilmek, yaşamımıza yıllar değil, yıl-larımıza yaşam katmaktır önemli olan. O yüzden sımsıkı tutun hayatı en sağlam yerinden, o sizi bırakmadan önce.Hüznün sevinçle kavrulduğu, gözyaşlarının kahkahayla yoğrulduğu, sade, sıcacık ve samimi bir oyun Geç Kalanlar. Pervin Ünalp’ın kale-minden dökülen sözler, Nofel Valiyev’in yönetmenliği eşliğinde can buluyor ABT Sahnesi’nde ve duygusal bir yolculuğa çıkarıyor sizleri yetenekli oyuncularımızın eşliğinde.

Oyun Hakkında

14

Yazar Hakkında

PERVİN ÜNALP Merzifon doğumludur. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi, Tiyatro Bölümü mezunudur. Yaklaşık 30 yıldır Devlet Tiyatrolarında oyuncu olarak görev yapmaktadır. 50’ye yakın oyun ve gösterimde görev almıştır. TRT ve özel kanallarda senaryo yazarı olarak çalışmıştır. Sevilen dizilerde ana karakter roller oynamıştır. Yazdığı dört oyun Devlet Tiyatroları Edebi Kurulun-dan geçmiştir. “Geç Kalanlar” ve “Kuaförde bir gün” adlı oyunları seyirciyle buluşmuştur. VE SUSTU MELEK adında bir romanı vardır.

15

Geç Kalmayın Nofal ValiyevYönetmen

Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu’nda, büyük bir mutlulukla yönetmen-liğini yaptığım “Geç Kalanlar” adlı oyun sanat hayatımda en önemli yerlerden birini teşkil ediyor. Pervin ÜNALP’in kaleme aldığı bu oyun metni bana göre, kaybolmuş manevi değerlerin önemi ve bu değerlerin günümüz karışık dünya-sının facialarından ve kaosundan kurtulabilmesine yönelik çıkış yolları sunuyor. Yeryüzündeki tüm problemler (açlık, sefalet, bitmek bilmeyen savaşlar, boşan-malar, milletler arasındaki tartışmalar…) insanların birbirleriyle konuşmama-sı ve birbirlerini dinlememesi sebebiyle başlıyor. Aile dediğimiz şey küçük bir dünyadır ve bu çok sayıdaki küçük dünyanın yıkılması en nihayetinde büyük dünyamızın yıkılmasına yol açabiliyor. Aile dediğimiz küçük dünyada herkes hukukunu bildiği gibi vazifesini de bilmeli. Nenelerimizin ve dedelerimizin bizlere miras bıraktıkları “ailede büyüklere saygı küçüklere sevgi” kültürünü korumalı.ABT’de Geç Kalanlar’ı çalıştığım süre içinde sanat hayatımın en mutlu dönemi-ni yaşadığımı söylesem abartmış olmam. Provalarda çok profesyonel ve meslek-leri için çok büyük zorlukları bile göze alan yaratıcı bir ekiple çalıştım. Oyunun ortaya çıkabilmesi için Sanat Yönetmeni Mehmet ÖZGÜR başta olmak üzere tüm tasarımcılara, mümkün olan hatta mümkün olmayan her şeyi seve seve yaptıkları için sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Tabii ki yönetmen yardımcısı ve oyuncu ekibi, tam anlamıyla hayatımın bir par-çası oldular. Yanında Ruteba TATLI gibi bir Dramaturg ve Yönetmen Yardımcı-sına sahip olan yönetmen çok şey yapabilir. Düşünceme göre şu an Türkiye Ti-yatrosu’nun en başarılı oyuncularından biri olan Hasibe Aygül ÖZGÜR, ABT’de kelimenin gerçek manasıyla bir anne olan ve oyundaki anne rolünü büyük ba-şarıyla canlandıran Safinaz ÖZGÜR, gelecekte Türkiye Tiyatrosu’nun en ünlü oyuncularından biri olacaklarına zerre kadar kuşkum olmayan genç oyuncular Hüseyin ATAV ve Sencan KÖYMEN benim can arkadaşlarım oldular. Gözü-mün nuru, evladım kadar sevdiğim oyunu onlara emanet ettiğimden dolayı çok mutlu ve şanslıyım.Umarım oyunumuzu izleyen seyirciler, sevdiklerine söylenmesi gereken ama söylemek için geç kaldıkları iyi sözleri hemen söyleyecekler ve hayatlarında hiç-bir şey için geç kalmayacaklar.Saygılarımla

21

Sanat Dostları

22

AFİŞ TASARIM. TÜLAY DEMİRCAN

1983

GENEL SANAT YÖNETMENİ.

MEHMET ÖZGÜR

YAZAN/YÖNETEN.

ÖZER TUNCA

OYUNCULAR.

OSMAN KOT, RECEP KAMiLOĞLU

MUSTAFA DOĞAN AYHAN, YUNUS DERLi

PINAR BOYAR, ASAF DOĞAN

PROJE BAŞKANI.

SEYFi SATMAZ

YÖNETMEN YARDIMCISI/DRAMATURG.

RUTEBA TATLIMÜZiK.

OKTAY KÖSEOĞLUIŞIK TASARIM.

ÖZGÜR DOKUYUCUDEKOR TASARIM. TAYFUN ÇEBi

KOSTÜM TASARIM. FUNDA ÇEBi

DANS-KOREOGRAFi.

MELTEM YORULMAZ

23

Oyun Oyun İçinde / Hizmetçi

Yazan: Özer TuncaYönetmen: Özer TuncaProje Başkanı: Seyfi SatmazYönetmen Yardımcısı/ Dramaturg: Ruteba TatlıReji Asistanı: Ezgi AlbayrakMüzik: Oktay KöseoğluIşık Tasarım: Özgür DokuyucuDekor Tasarım: Tayfun ÇebiKostüm Tasarım: Funda ÇebiDans-Koreografi: Meltem YorulmazSahne Amiri: Mete Orhan

OyuncularOsman Kot: Yönetmen SelamiRecep Kamiloğlu: Temizlikçi SadıkMustafa Doğan Ayhan: Dekorcu MesutYunus Derli: Aksesuarcı BahtiyarPınar Boyar: Terzi NezaketAsaf Doğan : Sahne Amiri Seyfi

MüzisyenlerTolga Kervanlar: Ritmİbrahim Alperen Kozak: KanunKoray Akça: Klarnet

26

Küçük bir tiyatro… Hizmetçi elinde süpürgesi, temizlik bezi, oyun önce-si sahneyi, kulisi temizler. Aksesuarcı, dekorcu, terzi, hepsi oyun öncesi hazırlıklarını yapmakta. Oyunun başlamasına az zaman kala bir haber gelir, işler karışır. Oyun oyuncularını bekler, seyirci oyunu. Aslında oyun çoktan başlamıştır, oyun içinde oyun başlamıştır. Ama kim kimdir, oyun hangi oyundur? Özer Tunca’nın yazıp yönettiği “Oyun Oyun İçinde”, durum komedisi üzerine kurulu, iç içe geçen rolleriyle, müzikleriyle, danslarıyla temposu yüksek, eğlenceli bir oyun. Bol kahkaha, bol neşe, Oyun Oyun İçinde!

Oyun Hakkında

27

Yönetmenden

Bizim zamanımızda, çocukluğumuzda ne bilgisayar, ne cep telefonu, ne tele-vizyon, ne de diziler vardı. Masallar –beyaz atlı prensini bekleyen, her türlü hakarete katlanan ve bir peri tarafından hayatı değişen Külkedisi, uzun saçlı Rapunzel, ormana sürgüne gönderilen ve ölüme terkedilen Pamuk Prenses, Pinokyo, Kırmızı Başlıklı Kız, Bremen Mızıkacıları, Küçük Kara Balık, Kü-çük Prens –dinlerdik. Heyecanlanırdık, hayaller kurardık, eğlenirdik, üzü-lürdük. Bu masallardan küçük küçük tiyatro oyunları yapar, canlandırırdık. Hatta hiç unutmuyorum; daha tiyatronun ne olduğunu tam anlamıyla bil-mezken mahalle arkadaşlarımı toplar, Rapunzel’i, Pinokyo’yu, Bremen Mı-zıkacıları’nı oynardık. Sonraları radyo tiyatrolarını dinlemeye başladık. Tomris Oğuzalp’i, Baykal Saran’ı, Macide Tanır’ı, Ecder Akışık’ı, Asuman Korad’ı, Yalın Tolga’yı ve birçok değerli sanatçı ustalarımızı tanıdık. Dinlerken sanki onlar radyonun içindelermiş gibi gelirdi bize. Merak ederdik. Kulaklarımıza hitap eden met-ni hayallerimizde canlandırırdık. Sonra televizyon, bilgisayar, cep telefonu girdi hayatımıza; mertlik bozuldu, masallar unutuldu, çöpe atıldı. Tiyatrolar zaten para kazandırmıyor dendi, yıkılıp yerine AVM’ler yapıldı. Oyuncular dizilere gitti. Bu arada herkes oyuncu oldu. Oyunculuk, FGR ajansları man-tar gibi çoğaldı. Ama her şeye rağmen yine de tiyatroyu yaşatmaya, ayakta tutmaya çalışanlar da oldu. Küçük küçük tiyatro grupları kuruldu, sahneler açıldı, yeni yazarlar çıktı. Sevdiği kadın için pavyonu tiyatroya çeviren Selami Bey de bunlardan biriydi. Hamlet oyunundan kalmış kırık dökük dekorlar, eski püskü kostüm-lerle çocukluğunun masalını büyüklere sahnelemeye başladı. Pavyoncu Sela-mi oldu yönetmen… Yıllarca oyun sürdü… Ta ki o gün, o saat gelene dek…

Özer TUNCAYönetmen / Yazar

30

Yazar Hakkında

Bursa’da doğdu. Ankara Devlet Konservatuarı Tiyatro Bölümü mezunu. İzmir, Ankara, Bursa Devlet Tiyatrolarında oyuncu, yönetmen, yönetmen yardımcısı, yazar olarak 60’ın üzerinde oyunda görev aldı. ASSİTEJ ( Uluslar arası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Birliği) Yönetim Kurulu Üyeliği yaptı. Küçük Hanımlar Küçük Beyler Uluslar arası Çocuk Tiyatrosu Festivali, Bursa Uluslar arası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Festivali’nin gerçekleştirilmesinde, organize edilmesinde öncülük yaptı ve çalıştı. Ulusal ve Uluslar arası festivallere katıldı. Atölye çalış-malarında, oyun yazma yarışmalarında jüri üyeliği yaptı. Ödüller aldı. Çocuk oyunları yazdı. Oyunları özel tiyatrolarda, ödenekli tiyatrolarda ve New York’ta sahnelendi. 5 çocuk oyununun içinde bulunduğu “Oyun Köprüsü” adlı kita-bı Kodeks Yayınları tarafından basıldı. “Tiyatro Aduacodo”nun kurucu üyesi (Bursa Barosu Avukatları Tiyatro Topluluğu) Tiyatro Acuacodo’da oyunlar yö-netti; halen süpervizör olarak çalışmakta. Film, dizi ve reklamlarda oynadı. 2009 yılında Devlet Tiyatroları’ndan emekli oldu. Atacan adında oğlu var. İstanbul’da yaşamakta.

Oynadığı Oyunlardan Bazıları Pazartesi Perşembe, Dünyanın Düzeni, Yedi Köyün Yargıcı, Köşebaşı, Mustafa, Baba Evinde Hayat, Sokullu Ne Yapmalıydı, Sarı Naciye, Oyuncakçı Dede, El-madaki Barış, Behçet Bey’in Fötr Şapkası, Bir Şehnaz Oyun, Külhan Beyi Ope-rası, Rumuz Goncagül, Ağzı Çiçekli Adam, Yedekçi, Misafir, Venedik Taciri, Canavar Sofrası, Hüznün Coşkusu, Aya Öğretmen, Veton Diye Diye, Barbaros Hayreddin, Yıldırım Bayazıd, Yıldız Yargılaması, Komuoyu, Rehine Sahibinin Sesi, Candan Can Koparmak, Bir Sevda Öyküsü, Cordano Bruno, Gelin Yarı-şalım, Sevgili Doktor, Babaannem Yüz Yaşında, Yolculuğun Sonu, (Türk İngiliz Ortak Yapımı) Bir Efes Masalı…

Yönettiği Oyunlardan Bazıları Islık Sever Max, Komik Prenses ile Mutsuz Prenses, Shirley Valentine, Büyük aşkların Sonuncusu, Reis Bey, Ağzı Çiçekli Adam, Yedi Köyün Yargıcı, Androc-les ile Aslan, Harikalar Mutfağı, Oyunun adı Kül kedisi, Otobüs Durağında Üç Bencil, Nasreddin İnadın Sonu, Üç Kafadar Hırsız Kuklacı Olursa, Kral Aranı-yor, Albay Kuş, Kamuoyu, Para, Değiştirilmiş Çocuk.

Özer TUNCAYönetmen / Yazar

31

Katıldığı Festivaller ve Yurtdışı TurnelerAlaçatı, Bursa, Eskişehir, Ankara Uluslar arası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Fes-tivalleri, Rusya St. Petersburg Rainbow, Tunus Ben Arous, Fransa Lyon, İsrail Haifa, İsrail Holon, Danimarka Herning, Danimarka Kolding, Norveç Tromso, İngiltere Brouhoha Tiyatro Festivalleri. Almanya Nürngberg, Almanya Frank-furt, Brezilya Jao Paulo turneleri…

Oynadığı Diziler, Filmler ve ReklamlarKaranlıkta Koşanlar, Kurtlar Vadisi, Ruhsar, Azap, Araf Zamanı, Doğruluk Ekseni, Kader Çizgisi, Kendimize Doğru, Muhteşem Yüzyıl, Veda, Dere, Ak-varyum Film ve Kısa Filmleri, Türk Telekom Fiber Optik, Sek Süt, Yeni Rakı reklamları, Çınar, Yasak dizileri

Katıldığı Atölye Çalışmaları Sevinç Sokullu; çocuk tiyatrosu, Sıgrıd Jeberich Aukiron; Commedia Dell’Arte, Wendy Haris; Devize Tekniği, Görsel ve Fiziksel Tiyatro, William Gaskill; Do-ğaçlama Oyunculuk…

Aldığı ÖdüllerBursa Yıldırım Bayezid Rotary Klübü Meslek Onur Ödülü. Tunus Ben Arous Med Tiyatro Festivali En İyi Oyun Ödülü (Yedi Köyün Yargıcı) Tunus Ben Arous Med Tiyatro Festivali En İyi Oyun ( Otobüs Durağında Üç Bencil) Rusya St. Petersburg Rainbow Tiyatro Festivali En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Keloğlan) Rusya St. Petersburg Rainbow Tiyatro Festivali En İyi Geleneksel Oyun ( And-rocles ile Aslan) Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu Meslek Onur Ödülü

34

Kendine Sürpriz Yapan Oyun Ruteba Tatlı

Yönetmen Yardımcısı-Dramaturg

Bir tiyatro oyunu kurmanın, oynamanın heyecanını, zorluklarını seyircinin varlığını unutmadan anlatan, tiyatronun komedisini yapan bir oyun “Oyun Oyun İçinde” Sahneye dair göndermeleriyle sahne dışını sahneye taşımasıyla, oyuncu ve rol kimliği arasında kurduğu ilişkiyle kendisinin, tiyatronun far-kında; bu farkındalıkla oyun kendine sürpriz yapıyor. Her sürpriz oyuna dö-nüşüyor. Oyun bir oyun olduğun bilerek, tiyatronun bileşenlerini bu şekilde yorumlayarak oyunu kuruyor.

Düştükleri durumu düzeltmeye çalışan bir grup “tiyatro” insanı kimi zaman gülünç, kimi zaman da yaratıcı olan halleriyle sahnede. Bu gülünç ve yaratıcı insanlar, onlardan istenen bir şey sonucunda oyunun ikinci perdesinde tekrar yeni bir oyuna başlıyor. Metindeki ikinci rollerine geçiyorlar. Roller, oyunlar, hikayeler, ilişkiler, kulis, sahne, sahne kulis iç içe geçiyor. Yaşanan durum, du-rumun yarattığı fiyaskolar oyuna dönüşüyor oynanıyor. Finale kadar oyunun oyuna yaptığı sürpriz bitmiyor. Dolayısıyla finalde bir sürprizle geliyor….

36

GENEL SANAT YÖNETMENİ.

MEHMET ÖZGÜR

YAZAR. MOSS HART-GEORGE S. KAUFMANN

ÇEViRi. LÜTFiYE N. DURAN

YÖNETMEN. REHA ÖZCAN

OYUNCULAR. CENAP AYDINOĞLU, HASİBE ÖZGÜR, SEYFi SATMAZ

SAFiNAZ ÖZGÜR, RECEP KAMiLOĞLU, TALAT TURHAN TÜRKELi

PINAR BOYAR, MUSTAFA DOĞAN AYHAN, SENCAN KÖYMEN

SiBEL FERLiBEL, YUNUS DERLi, HÜSEYiN ATAV, ASLI ARSLAN

ASAF DOĞAN, ERDAL GÜRCAN, CEM TATLI

PROJE BAŞKANI. SEYFi SATMAZ

MÜZiK. iHSAN KILAVUZ

IŞIK TASARIM. ÖZGÜR DOKUYUCU

KOSTÜM TASARIM. BERNA YAVUZ

DEKOR TASARIM. ETHEM ÖZBORA

YÖNETMEN YARDIMCISI/

DRAMATURG. RUTEBA TATLI

AFiŞ TASARIM. TÜLAY DEMiRCAN

1983

37

Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya!

Yazar: Moss Hart – George S. KaufmannÇeviri: Lütfiye N. DuranYönetmen: Reha ÖzcanProje Başkanı: Seyfi SatmazYönetmen yardımcısı/Dramaturg: Ruteba TatlıReji 1.Asitan: Safinaz ÖzgürReji 2.Asistan: Mete OrhanReji 3. Asistan: Ezgi AlbayrakMüzik : İhsan KılavuzDekor Tasarı: Ethem ÖzboraIşık Tasarım: Özgür DokuyucuKostüm Tasarım: Berna Yavuz

OYUNCULARHasibe Özgür: Elizabeth Vanderhof - BüyükannePınar Boyar: Penelope SycamoreTalat Turhan Türkeli: Paul SycamoreAslı Arslan: EssieYunus Derli: EdSencan Köymen:AliceSibel Ferlibel: RhebaMustafa Doğan Ayhan: DonaldRecep Kamiloğlu: Nr.De PinnaSeyfi Satmaz: Boris KolankhovHüseyin Atav:Tony KirbyAsaf Doğan: Mr.KirbySafinaz Özgür: Mrs.KirbyErdal Gürcan: HendersonCem Tatlı: AdamRuteba Tatlı: Gay Wellington-Grand düşes

39

Her sabah telaş içinde yataktan kalkıp, her akşam yorgun argın sona erdir-diğimiz günlerimiz geçerken acaba kaçımız tam anlamıyla istediğimiz ha-yatı yaşayabiliyoruz. Şöyle bir geri dönüp arkamıza baktığımızda, bir çocuk hevesiyle başlayıp bitiremediğimiz, aralarda derelerde unutup, bir türlü so-nunu getiremediğimiz öyle çok birikinti var ki ellerimizde. Çoğu kez vakit bulamamaktan ya da bizim için yanlış seçim olmasından.Peki ya tam tersi olsaydı. Ya mecbur kaldıklarımızı değil de istediklerimizi yaşama şansına sahip olsaydık. Tıpkı Sycamore ailesinin, birbirinden özel ve özgün bireyleri gibi evimizin bodrumunda havai fişek üretsek, yılan ve pul koleksiyonu yapsak veya başarısızlıktan hiç yılmadan sürekli bale dersleri alsak. Harcayacak daha az paramız ama gülmek için daha çok zamanımız olsaydı, nasıl bir hayatımız olurdu?İzlerken tüm bu soruların cevabını bulabileceğiniz “Öteki Dünyaya Götü-recek Değilsin Ya”, tekrar başlama şansımızın olmadığı hayatta kusursuz olmayı değil, mutlu olmayı, insan ilişkilerinin dolambaçlı yolları arasında dolaşarak gösteriyor bizlere.

Oyun Hakkında

40

Yazarlar Hakkında

MOSS HART Amerikalı oyun yazarı ve yönetmeni Moss Hart, 1904 yılında Newyork’ta, yok-sul bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Birkaç yıl amatör tiyatro grup-larında yönetmen olarak çalıştıktan sonra, Broadway’deki ilk çıkışını, “Hayatta Bir Defa” adlı oyunla 1930 yılında yapmıştır.” Öteki Dünyaya Götürecek De-ğilsin Ya”(1936) isimli oyunu George S. Kaufman ile yaptığı ortak çalışmalar sonucu hazırlayan Hart, en önemli çalışma arkadaşı olarak da yine Kaufman’ı göstermiştir. Büyük Buhran zamanlarında sıra dışı bir ailenin hikâyesini anlatan Pulitzer Ödüllü “Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya”; Hart’ın en çok sahne-lenen oyunudur. Yönetmen Frank Capra ve yazar Robert Riskin’in 1938’de sine-maya uyarladığı eser iki Oscar Ödülü almıştır. Centilmenlik Anlaşması ve Flesh gibi oyunların da yazarı olan Moss Hart 1961’de Kaliforniya’da hayata gözlerini yummuştur.

GEORGE S.KAUFMAN16 Kasım 1889’da Amerika Birleşik Devletleri, Pennsylvania’da dünyaya gelen George Simon Kaufman sanat hayatı boyunca tiyatro yazarlığı, yönetmenliği ve eleştirmenliğin yanı sıra yapımcılığı ve komedyenliği de kariyerine sığdırmış-tır. Lise mezuniyetinden sonra kısa bir süre hukuk eğitimi alan ve farklı işlerde çalışan Kaufman, sanat kariyerine eleştirmen ve gazeteci olarak başlamıştır. İki Pulitzer Ödülü olan yazar, Moss Hart ile beraber 1930 yılında “Hayatta Bir Defa” ve 1936 yılında “Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya” adlı eserleri yazmış ve sahnelemiştir. Özellikle komedi ve politik taşlamalar konusunda büyük başarı kazanan George S.Kaufman, 1961 yılında New York City’de hayata veda etmiştir.

41

Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya! Reha ÖZCAN

Yönetmen

“Benim için en önemli şey, herkesin dilediği gibi yaşaması ve mutlu olması. Ta-bii, herkesin sağlıklı olmasını da dilerim. Bunun dışında her şey boş.” Büyük-baba.1936 yılında Moss Hart ve George S. Kaufman’ın yazdığı oyun, günümüz insa-nına unuttuğu bir cümleyi komedinin güçlü diliyle söylüyor; dilediğin gibi yaşa, mutlu ol. Bu basit cümle, acımasız ve ruhsuz modern dünyaya, hızla dönen çar-ka bir karşı duruş aslında. Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya, aynılaşmış ve alternatifi yokmuş gibi düşünülen ve bu şekilde tasarlanan hayatların-insanların değişebileceğini anlatan bir oyun. Başka yaşamların da olabileceğini, insanın “kendi” olmaktan duyabileceği mutluluğu hatırlatıyor bir koşturmacanın içinde kaybolmuş olanlara. Oyun, modern insanın ‘daha iyi bir yaşam için çalışıyorum’ düşüncesinin altına bakıyor; kendini tüketmek üzere kurulmuş olan yaşamla yüzleştiriyor. Ailenin, paranın, zamanın ve kendinin ne anlama geldiğini bir kere daha, bir kere daha düşünmemizi istiyor. Oyun Sycamore ailesinin sıradan bir günü ile başlıyor. Büyükbabanın yaşam felsefesiyle, onun varlığı sayesinde hayatlarını mutlu ve kendileri olarak yaşayan kalabalık bir aile. Eve yanlışlıkla gelen daktilonun varlığından sonra yazar olma-ya karar veren anne Penny, yaşı geçmiş olmasına rağmen sekiz yıldır bale dersi alan ve balerin olduğuna inanan evin büyük kızı Essi, havai fişek yapıp bunları satmak isteyen baba Paul, müzik yapan ve yazdıklarını basmaktan zevk duyan Essi’nin kocası Ed. Akvaryumda beslenen yılanlar, hizmetçi Rheba ve Donald, sekiz yıl önce eve buz getirmek için gelen ama sonra aileden biri olan De Pin-na, Essie’nin bale hocası Kolenkhov… Ve evin küçük kızı Alice. Alice modern dünyanın direttiği yaşamla ailesinin ona öğrettiği yaşam arasında kendini, aşkı bulmaya çalışıyor.Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya… Büyükbabadan duyduğumuz bu cüm-le, herkesten yaşadığı dünyayı bir kez daha gözden geçirmesini istiyor. Herkesin kendi olarak, dilediği gibi, mutlu yaşamasını salık veriyor. “Öteki Dünyaya Götürecek Değilsin Ya” oyununda yer alan, bu oyuna emek ve-ren arkadaşlarıma teşekkürlerimi sunuyor, seyircilerimize iyi seyirler diliyorum.

46

Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi

47

ABT Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi

Merhaba Antalya,“Alışkanlıklar çocuk yaşta başlar. Birey ne kadar erken yaşta sanatla tanışır, sanatla uğraşır,sanatı sever,sanatla yoğrulur,sanatı içselleştirirse o kadar erken yaşta kendini,dünyayı keşfeder.Soru soran,sorgulayan,eleştiren,empati kurabi-len,hoşgörülü,sevebilen,paylaşabilen bir birey ,sanatı ve sanatçıyı seven bir yö-netici olur.” Dedik, söyledik durduk yılarca, sadece konuştuk.Çocuk tiyatrosunun önemini, kalitesini, nasıl olması, nasıl yazılması, nasıl yö-netilmesi, nasıl oynanması gerektiğini tartıştık. Festivallerde seyrettiğimiz ha-rika oyunlara bazen özendik, kıskandık neden biz yapamıyoruz, yapmıyoruz diye kendimiz, yöneticilerimize kızdık. Neden bizde de kaliteli,çağın çocuğunu yakalayan,nitelikli,çocuğu birey yerine koyan, onlara saygı duyan çocuk tiyatro-ları,çocuk oyunları yok diye sorduk durduk.Az da olsa çocuk ve gençlik tiyat-rosuna ciddi anlamda gönlünü veren,emek harcayan değerli arkadaşlarımı bu yazımın dışında tutuyorum.Evet yıllardır ödenekli,ödeneksiz tiyatrolarda çocuk ve gençlik oyunları oynan-makta ama nasıl?...Büyük oyunlarına gösterilen özenin yanında çocuk oyunları-na gösterilen özen yok denecek kadar az.Ödenekli tiyatrolarda ya ceza aracı ola-rak kullanıldı ya da reji yapmak isteyen yönetmen adaylarına basamak olarak.Yazarlar yetişmedi, yönetmenler yönetmedi, oyucular da oynamadı çünkü kü-çük görüldü.Çocuk ve gençlik birimleri kuruldu, dağıtıldı, kuruldu, dağıtıldı defalarca.Ama Antalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosunun bir “Çocuk ve Gençlik Tiyatro-su Birimi” var. Amacı ne ceza aracı olmak ne de basamak. Amacı; dünya çapında örnek bir “Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi” olmak. Uluslararası projelere imza atmak, festivaller düzenlemek, festivallerde tiyatromuzu ve ülkemizi en iyi şekilde temsil etmek. İlk yurt dışı festivali olarak Tunus Ariana Uluslararası Ço-cuk ve Gençlik Tiyatroları Festivaline katıldı, başarıyla temsil etti. Geleneksel ve çağdaş, harekete dayalı, kendi tarzını oluşturmuş ve kendi metinlerini yazabilen bir birim olmak.Bu yolda değerli yöneticilerimiz ve sevgili Mehmet Özgür başta olmak üzere, sanatçı arkadaşlarımız ve teknik elemanlarımızla el ele, omuz omuza, yürek yü-reğe yürümeye hazırız.İlk oyunlarımız “Değiştirilmiş Çocuk” ve “Küçük Kara Balık”.Önümüzdeki ay-larda yeni,kaliteli projelerimizle karşınızda olacağız. Antalya’ya merhaba!...

Özer TUNCAAntalya Büyükşehir Belediye Tiyatrosu

Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Birimi Sanat Yönetmeni

49

Değiştirilmiş Çocuk

Yazar: Selma LagerlöfDramatizasyon: Göran TunströmÇeviri: Nurgök ÖzkaleYönetmen: Özer TuncaProje Başkanı: Hasibe Özgür Yönetmen Yardımcısı: Başak ÖzyönümReji Asistanı: İnanç TartanDramaturg: Selen Korad BirkiyeDekor ve Kostüm Tasarım: Dilek KaplanMüzik: Oktay KöseoğluIşık Tasarım: Özgür DokuyucuHareket Koreografi: Ozan Yıldırım

Oyuncularİnanç Tartan: AtAyşe Sinem Korola: Çiftçinin karısıŞebnem Yurttutan: Hizmetçi-Yaşlı kadınÇağatay Çanta: YanaşmaSelim Turgay Deli: Anlatıcı ve çocukErhan Özdemir: BaykuşAnıl Şereflioğlu: Yaşlı adamÇağdaş Çobanoğlu: Kedi-atHarun Dağaşan: ÇiftçiBaşak Özyönüm: Trol

MüzisyenlerSerkan Kandemir: KlarnetBurcu Zeren: Yan Flüt

51

Çok çok uzak diyarlarda, yemyeşil bir orman köyünde yaşayan genç bir çift günü gelir güzel bir bebek sahibi olurlar. Ancak bu köyün arkasındaki mağa-ralarda, ormanın karanlık kuytularında çirkin, dev troller yaşamakta ve köy halkına korku salmaktadır.Bir gün genç çiftimiz, dünya tatlısı bebeklerini de yanlarına alır ve ormanda bir gezintiye çıkar. Bu esnada başlarına küçük bir kaza gelir ve çıkan karı-şıklıkta bir anne trol, kendi çirkin bebeğini, çiftin güzel bebeği ile değiştirir. Anne ve baba eve döndüklerinde bebeklerinde bir tuhaflık olduğunu anlar-lar. Pembe yanaklı, sarı saçlı bebekleri gitmiş yerine çalı gibi saçları olan, kara kuru bir bebek gelmiştir. Bu bebek mama yemez, süt içmez ve sürekli ağlar. Komşular ve yakınlar genç anne babaya trol bebeği ormana bırakıp, kendi bebeklerini bulmaları için sürekli baskı yapar. Baba da bu işi yapmak için yollar arar. Ancak tüm çatışmalara, tüm kavgalara rağmen anne yüre-ği dayanamaz, küçük çirkin bebeğe kıyamaz ve sonunda trol çaldığı bebeği geri getirir. Çünkü bilir ki dünyaya gelen her canlı sevmeyi, sevilmeyi ve yaşamayı hak eder. Çocukların ve her yaştan çocuk kalanların kalplerini yumuşatacak olan “Değiştirilmiş Çocuk” ta bir yandan hayatın güzelliğini ve sevmenin değe-rini öğrenirken, diğer yandan da büyülü bir ormanda fantastik bir gezinti yapacağız.

Oyun Hakkında

54

Yazar Hakkında

SELMA LAGERLÖFEfsane ve masallara dayanan yapıtlarıyla tanınan Selma Lagerlöf, Nobel Ede-biyat Ödülü’nü alan hem ilk kadın yazar, hem de ilk İsveçli yazardır.20 Kasım 1858’de İsveç, Mabracka’da dünyaya gelen Lagerlöf 81 yaşında yine aynı yerde hayata veda etmiştir. Çocukken geçirdiği bir hastalık yüzünden bir süre sakat kalan ve dönemin geleneklerine göre uzun süre evde eğitim gören yazar, 1882 yılında babasının rızası olmadan öğretmen okuluna girmiştir.1885 yılında öğ-retmenliğe başlayan Selma Lagerlöf, iki ciltlik ünlü eseri Gösta Berlings Saga’yı bu yıllarda yazmıştır. 1.Dünya Savaşı başlayınca çok sarsılan Lagerlöf, birkaç yıl süreyle pek ürün vermedi. Daha sonra Marbacka (1922), Bir Çocuğun Anıları (1930) ve Selma Lagerlöf ’ün Günlüğü (1932) adlı kitaplarında incelikli bir üslupla çocukluğu-nu anlattı. Vaermland’ı konu alan üçlemesiyle de tanınan Lagerlöf, çağdaş öykü yazarlarının en yeteneklilerinden biri sayılır. Lagerlöf ’ün en iyi eseri olan Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige (Nils Holgersson’un yabankazlarıyla maceraları) adlı kitabından yola çıkarak hazırlanan çizgi film dizisi, Türkiye’de Uçan Kaz adıyla gösterilmiştir. Türkçede ayrıca Kurtlar ve Uçan Kazlar adlı ço-cuk kitapları vardır.

55

Sevginin Alevinden Daha Parlak Olan Nedir ? Özer TUNCA

Yönetmen

Oyunumuzun hikayesi çok uzaklardan, kuzeyden, karlar ülkesi İsveç’ten

Nobel ödüllü ünlü hikaye yazarı Selma Lagerlöf yazmış, Göran Tunstrom dra-matize etmiş, dilimize de Nurgök Özkale çevirmiş. Evet hikaye çok uzaklardan ama bana, bize hiç de yabancı değil. Bir zamanlar çocukluğumda, gençliğimde yakınlarım, çevrem buna benzer yaşanmış, yaşan-mamış hikayeler anlatmıştı. Hikayenin kahramanını da bir yerlerde gördüm, tanıdım sanki. Sizden, bizden, onlardan “Farklı” ya da “Başka” dediğimiz, yok saydığımız ya da aşağıladığımız, alay ettiğimiz, küçümsediğimiz, ötekileştirdiği-miz, yaşama, soluk alma hakkı tanımadığımız biri. Peki siz gördünüz mü? Tanıyor musunuz? Beraber yaşadınız mı? Anlamaya ça-lıştınız mı? Sevdiniz mi? Hatırlıyor musunuz? Bir düşünün bakalım. Hani o “Pis çirkin şey!” dediğiniz, bu yüzden sevmediğiniz, dışladığınız, Ha?...Sevmek !.. Sev…mek..! Ne güzel, sihirli, sıcacık bir sözcük. Kulağa da ne kadar hoş geliyor. Her canlının, kim olursa, nasıl olursa olsun sevmeye, sevilmeye, insan yerine konmaya yaşamaya hakkı yok mu? Oysa sevginin alevinden daha parlak olan nedir?

İyi seyirler

58

Troll mü O da Ne Demek?

Oyunumuz bir trol tarafından değiştirilen çocuklar üzerine. Narnia Günlükleri’ne, Yüzüklerin Efendisi’ne. Spidderwick Günlükleri’ne ya da Avrupa’nın soğuk toprakları İskandinavya’nın efsanelerine yakın olmayanların ilk başta anlamakta güçlük çekeceği bir kelime. Aslında troll’ün kelime kökü “doğaüstü” ya da “büyülü” den gelmekte. Ama anlamı aynı zamanda yaramazlığı, huysuzluğu, farklı ya da kötü huylu olmayı da barındırıyor. Belki de biz bunlara “dağ yaratıkları” desek daha doğru olur. Çünkü onlar dağlarda mağaraların içinde yaşayan, güneşten hoşlanmayan, hatta günışığında taş kesilen yaratıklardı. Bunların bazıları rüzgarlarla dolaşır, bazen sesleri duyulur ama görünmezlerdi. Evlere girip hırsızlık yapmakta ustaydılar.

İskandinav folklorunda iki tip troll’den söz ediliyor. Birincisi iri yarı, kaba saba çirkin devler. İkincisi ise insana benzeyen, bazen kuyrukları da olan yaratıklar. Hatta kimi zaman çekici trol kadınlarının insan erkeklerini büyüleyip, hizmetkarları yaptığı bile söylenir. Bu yaratıkların bir başka kötü alışkanlığı ise. Çocuklarını insanların çocuklarıyla değiştirmekti. İşte bu yörelerde yaşayanlar çocuklarının troll’ler tarafından kaçırılmasını önlemek için, bebeğin baş ucunda bir mumu yanık tutar ve bebeği görmeye gelenlerden de, bebeğin değiştirilmesi tehlikesine karşı, ellerini çabucak ateşin üzerinden geçirmelerini isterlerdi. Ayrıca evin giriş kapısının üzerine de bir bıçak asılırdı. Çünkü troll’ler kesici metal bulunan bir yere giremezlerdi. Böylece insanlar yıllar boyunca çocuklarının değiştirilmesine engel olacaklarına inandılar. Ama bu önlemler işe yaramadığında, insan yavruları troll’lerle birlikte yaşamak zorunda kaldılar. Yine de hayat sadece değiştirilen insan yavrusu için değil, onun yerine konan trol yavrusu için de kolay geçmezdi. İşte bizim oyunumuz bu değiştirilmişlerin öyküsü.

Unutmayın bir gün dağda ya da ormanda yürürken pişen leziz yemeklerin kokusunu duyar, ama kimseleri göremezseniz, bilin ki yakında bir trol mağarasında yemek pişirmekte.

Siz iyisi mi bir an önce oradan uzaklaşın.

Selen Korad BirkiyeDramaturg

60

Değiştirilmiş Çocuk Çağdaş Bir Çocuk Oyunu

Doç.Dr. Tülin SağlamASSITEJ Türkiye Merkezi Başkanı

Her birey gibi çocuğun da hatta belki daha çok çocuğun, sanatı yaşamına dahil etme sanat ile zenginleşme, derinleşme, eğlenme, aydınlanma hakkı var. Bir sanat dalı olarak tiyatro da çocuklar için estetik bir yaşantı olanağı sunabilmeli ve kendini oldukça eski ve geçerliliği kalmamış hatta belki de hiçbir zaman geçerliliği olmamış, basmakalıp düşüncelerin, kalıplaşmış yaklaşımların zincirlerinden koparabilmelidir. “Çocukça”, didaktik ve kaba eğlence aracı haline gelmiş tiyatroların çocuğun yaşamını anlamlı kılmadığı, hayal gücünü harekete geçirmek bir yana, onun hayal gücünü bile erişemediği, dolayısıyla seyircisinden uzağa düştüğü açıkça görülmektedir.

Bilineni tekrarlayan, kalıplaşmış, değerleri dayatmaya çalışan, böylece de kendince güvenli sularda yüzen bu tiyatro anlayışının en azından devrini tamamladığı söylenebilir. “şarkı söyleyip dans eden tavşanlar” dan daha iyisini hak etmektedir bizim çocuklarımız da.

Çocuk kafası okşanıp eğitilecek “ev hayvanı” değildir. Ya da bir an önce büyüyüp işe yaraması gereken küçük bir insan. Çocuk kendi bütünlüğü içinde kendine has bilişsel, duygusal ve sosyal özellikleri olan bir bireydir. Hem de öyle bir bireydir ki hızla büyümekte, değişmektedir. Onlar hep söylediğimiz ama içini doldurmadığımız için gereğini hiçbir zaman yerine getiremediğimiz “yarının kurucuları” dır. Yarının kurucusu birey bugünün kalıplarını, önyargılarını, değerlerinin içselleştirerek değil, tam tersine onlara eleştirel bakarak kendi düşüncesini oluşturabilir. Kendi gözleriyle dünyaya bakıp, kendi düşüncesine dayanarak, yeni anlamlar üreterek yapabilir ancak bunu. Sanatın, özellikle çağdaş tiyatronun görevi de bu yolda desteklemek, özgürleştirmek olmalıdır çocuğu.

Çocuk sahnede bildiği, duyduğu ya da bilmediği, ama ilk defa karşılaştığı olaylar, durumlar ve kişilerin gerçek yaşamdakinden başka bir dil aracılığıyla yansıtılan dünyasının içinde bir yandan haz duyar biryandan farklı ifade olanaklarının farkına varır ve estetik bir yaşantıdan geçer. Bu yaşantı ona sezgilerini güçlendirme, hayal gücünü zenginleştirmenin yanı sıra farklı düşünme ve çözcüm yolu bulma olanaklarının olduğunu da gösterir.

Sahnenin bilineni, tanıdık olanı dönüştürebilme sembollerle anlatabilme ve çoklu anlam üretebilme gücü onu izleyen bireyde benzer düşünme süreçlerini harekete geçirebilir. Dramatik olan hayal gücünü beslerken, hayal gücünün ürettikleri de dramatik olana kaynaklık edebilir.

61

20. yüzyılın başlarından itibaren İsveç Çocuk Tiyatro çevrelerinde kişisel gelişimi için çocuğun sanat ve sanatsal deneyim gereksinimi hakkında tartışmalar başlar. Bu tartışmalar sanatsal olanın öneminin daha da vurgulandığı bir gelişim izler ve bugün tüm dünyada ilgiyle izlenen bir çocuk tiyatrosu uygulaması ortaya çıkar. Sanatsal yönüyle, bugünkü çocuğun yaşamına yaklaşımıyla çocuğun yaşadıklarını, deneyimlerini, daha önce tabu diye görülen hemen tüm tartışmalı meselelerle birlikte ele alışıyla; sadece içerikte değil, biçimde de tiyatronun sanatsal sınırlamaları aşan bütüncül diliyle bir çocuk tiyatrosudur bu. İçeriğiyle biçimiyle, yeni olana çağdaş olana yönelmiştir. Risk alır, sanatın anlatım olanaklarını zorlar, çocuğu bir birey olarak ciddiye alır ve onunla temel meseleleri paylaşır.

Değiştirilmiş çocuk batıl inanç önyargı, yabancı düşmanlığı, kültürel farklılık, dışlama, dışlanma gibi insanlığın hem temel hem de çağdaş sorunları etrafında örülmüş doğaüstü bir hikayenin mesafesiyle korucuyu bir çerçeveye alınmış, hayal gücünün ve gerçeğin sınırlarında dolaşan çarpıcı bir tiyatro oyunu.

Tiyatronun bir sanat formu olarak hareket, mim, imgeler, müzik, şiir, söz, nesneler gibi teatral efektlerle çocukları büyülü ama ciddi bir dünyanın içinde nasıl etkileyici bir yolculuğa çıkarabileceğini gösteren bir örnek.

İsveç ITI ve ASSITEJ merkezlerinin destekleriyle edindiğimiz İsveç çocuk oyunlarının çağdaş örnekler olarak dilimize kazandırılması ve Devlet Tiyatroları tarafından bazı örneklerinin sahnelenmesinin; çocuklara geleneksel hikaye anlatma tekniklerinden farklı, geleneksel norm ve arayışlarla bağını koparan modern bir sahne dili ile oyun seyretme olanağının verilmesinin önemli kazançlar olduğuna kuşku yok.

Emeği geçen herkese teşekkürler.

65

Küçük Kara Balık

Yazar: Samed BehrengiÇeviri: İlknur ÖzdemirYönetmen: Ali MeriçProje Başkanı: Safinaz ÖzgürReji Asistanı: Cem TatlıDramaturg: Ruteba TatlıDekor ve Kostüm Tasarım: Gizem KarasuIşık Tasarım: Özgür DokuyucuKukla Tasarım: Mehmet Yetik ÖzşimşekMüzik: Doç.Dr. Atilla Kadri Şendil

OyuncularŞebnem Yurttutan: Küçük karabalıkAyşe Sinem Korola: Anne balıkHarun Dağaşan: Baba balıkÇağdaş Çobanoğlu: Yaşlı balıkSelim Turgay Deli: 1.balıkAnıl Şereflioğlu: 2.balıkÇağatay Çanta: 3.balıkErhan Özdemir: 4.balıkBaşak Özyönüm: Dost balıkİnanç Tartan: Can balık

67

Annesi ile beraber bir derede yaşayan Küçük Kara Balık bir gün yaşadığı yerin dışındaki dünyayı merak eder ve ona engel olmak isteyenlere karşı di-renerek uzun bir yolculuğa çıkar. Bu yolculuğunda kurbağalarla, denizatla-rıyla ve büyük kepçeli bir balıkçıl kuşuyla maceralara atılır.Hayalini kurduğu yaşam için her şeyi göze alan ve özgürlük uğruna yılma-dan savaşan bir balıktır Küçük Kara Balık. Kendi dünyasından çıkıp başka dünyaları tanımak, başka hayatları keşfedip, hayatın sadece yaşadığı dere-den ibaret olmadığını öğrenmektir amacı. Kendine sunulanı kabul etmeyen ve daha fazlası için pek çok şeyi göze alan Küçük Kara Balık, hayallerini gerçekleştirmekten korkmayan mutlu insanlara da bir örnektir aslında.Her yetişkinin hayatında en az bir kere okuması ve her çocuğun kütüpha-nesinde de mutlaka bulunması gereken bu güzel masalı bir kez de bizim sahnemizden izleyin. Hayatın gerçekten bir avuç yerde durmadan dönüp durmak, sonra da yaşlanıp ölüp gitmek olmadığını, bu dünyada başka türlü yaşamanın da mümkün olduğunu görebilmek için.

Oyun Hakkında

70

Yazar Hakkında

SAMED BEHRENGİAzeri asıllı İranlı yazar Samed Behrengi, 24 Haziran 1939’da Tebriz’de doğmuş-tur. Yoksul bir ailede dünyaya gelen Behrengi, öğretmenlik eğitimi aldıktan sonra kendini İran’ın yoksul bölgelerindeki çocukların eğitimine adamış, bir yandan da halk dilinde dolaşan masalları, söylenceleri derlemiş, yorumlamış ve yeniden yazmıştır. Bunların yanı sıra çocuk öyküleri de yazan Samed Beh-rengi’nin eserleri, kimilerince halkı eşitliğe, özgürlüğe, adalete çağıran metinler olarak yorumlanmıştır. Zamanın baskıcı şahlık yönetimine yazdığı masallarla başkaldıran Behrengi, henüz 29 yaşındayken şüpheli bir biçimde Aras nehrinde ölmüştür. Boğularak öldüğü söylense de kimse buna inanmamış, bir suikasta kurban gittiği şüphesi baki kalmıştır.İtalya ve Çekoslovakya’da ödüller almasını ve tüm dünyada tanınmasını sağla-yan “Küçük Kara Balık”ın yanı sıra “Bir Şeftali Bin Şeftali”, “Bir Vardı Bir Yok-tu”, “Yıldız ve Konuşan Bebek”, “Yıldız’ın Kargaları”, “Püsküllü Deve”, Bu Gelen Köroğludur” , “Sevgi Masalı” gibi pek çok eseri kısacık yaşamına sığdırmayı başarmıştır.

71

Küçük Kara Balık Ali MERİÇ

Yönetmen

Merhaba…Bir zamanlar Samed Behrengi adında bir öğretmen varmış. 1939 yılında iran’da doğmuş ve 29 yıl yaşamış. Bu kısacık yaşamında öğretmenlik, çevirmenlik, derlemecilik yapmış. “Güvercinci Keloğlan”, “Ulduz ile Kargalar”, “Bir Günlük Düş ve Gerçek”, “Telhun”, “Sevgi Efsanesi”, “Bir Şeftali Bin Şeftali” ve “Küçük Kara Balık” kitaplarını yazmış. Yalnızca size ve sizin yaşınızdaki arkadaşlarını-za yazan Samed BEHRENGİ, kendi ülkesinde “gün yüzü görmemiş” ama daha adil, daha yaşanılabilir bir dünya yaratmak için yazdığı kitaplarıyla, yeryüzünün “ÖLÜMSÜZ”leri arasında yerini almış.Bugün “Küçük Kara Balık”la tanıştıktan sonra siz de yalnız olmadığınızı anlaya-caksınız. Çünkü, dünyada o kadar çok “Küçük Kara Balık” var ki…İyi seyirler…

74

ARALIK - OCAK - ŞUBAT

OYUN TARİHLERİ

32.yıl

7575

ARALIK PROGRAMTARİH GÜN SAAT OYUN ADI GÖSTERİM YERİ

04.12.2014 PERŞEMBE 20:00 GEÇ KALANLAR

ABT SAHNESİ

05.12.2014 CUMA 20:00 GEÇ KALANLAR

06.12.2014 CUMARTESİ14:00 GEÇ KALANLAR

20:00 GEÇ KALANLAR

07.12.2014 PAZAR11:00 DEĞİŞTİRİLMİŞ ÇOCUK

15:00 DEĞİŞTİRİLMİŞ ÇOCUK

11.12.2014 PERŞEMBE 20:00ÖTEKİ DÜNYAYA

GÖTÜRECEK DEĞİLSİN YA

12.12.2014 CUMA 20:00ÖTEKİ DÜNYAYA


13.12.2014 CUMARTESİ

14:00ÖTEKİ DÜNYAYA










20.12.2014 CUMARTESİ14:00

ÖTEKİ DÜNYAYA GÖTÜRECEK DEĞİLSİN YA



21.12.2014 PAZAR11:00 KÜÇÜK KARA BALIK

15:00 KÜÇÜK KARA BALIK

25.12.2014 PERŞEMBE 20:00 Misafir Tiyatro Grubu

26.12.2014 CUMA

20:00 Misafir Tiyatro Grubu

14:00 DEĞİŞTİRİLMİŞ ÇOCUKBölge Turnesi

20:00 GEÇ KALANLAR

20:00 OYUN OYUN İÇİNDE


14:00 Misafir Tiyatro GrubuABT SAHNESİ



Bölge Turnesi

20:00 GEÇ KALANLAR


28.12.2014 PAZAR


20:00 GEÇ KALANLAR


7676

OCAK PROGRAMTARİH GÜN SAAT OYUN ADI GÖSTERİM

YERİ02.01.2015 CUMA 20:00 OYUN OYUN İÇİNDE

ABT SAHNESİ

03.01.2015 CUMARTESİ14:00 OYUN OYUN İÇİNDE




08.01.2015 PERŞEMBE 20:00 OYUN OYUN İÇİNDE

09.01.2015 CUMA 20:00 OYUN OYUN İÇİNDE

10.01.2015 CUMARTESİ14:00 OYUN OYUN İÇİNDE







20:00 GEÇ KALANLAR






20:00 GEÇ KALANLAR




30.01.2015 CUMA


14:00 DEĞİŞTİRİLMİŞ ÇOCUKBölge Turnesi

20:00 GEÇ KALANLAR






Bölge Turnesi

20:00 GEÇ KALANLAR


01.02.2015 PAZAR


20:00 GEÇ KALANLAR


77

TARİH GÜN SAAT OYUN ADI GÖSTERİM YERİ





07.02.2015 CUMARTESİ14:00 ÖTEKİ DÜNYAYA

GÖTÜRECEK DEĞİLSİN YA20:00

08.02.2015 PAZAR11:00

DEĞİŞTİRİLMİŞ ÇOCUK15:00



14.02.2015 CUMARTESİ14:00

OYUN OYUN İÇİNDE20:00

15.02.2015

PAZAR

11:00DEĞİŞTİRİLMİŞ ÇOCUK

15:00



21.02.2015

CUMARTESİ

14:00OYUN OYUN İÇİNDE

20:00

22.02.2015

PAZAR

11:00KÜÇÜK KARABALIK

15:00


27.02.2015 CUMA



Bölge Turnesi20:00 GEÇ KALANLAR






Bölge Turnesi

20:00 GEÇ KALANLAR


01.03.2015

PAZAR


20:00 GEÇ KALANLAR


ŞUBAT PROGRAM

78

Sanat Dostu

oyun tanıtımları

Documents