type 2 oktober 2006

Werken met ontwikkelingsdoelen in een school voor kinderen met matige

en ernstige mentale beperkingen

type 2 oktober 2006

Opdracht van het buitengewoon onderwijs

• Handelingsplanning– Planning voor een bepaalde periode

– Keuze van ontwikkelingsdoelen – klasseraad

– Multidisciplinair teamwerk

• Schoolwerkplanning– Pedagogisch project

– Pedagogische en didactische afspraken

– schoolorganisatie

– nascholingsplan

type 2 oktober 2006

Schoolwerkplan

Beeldvormingpersoonskenmerken omgevingskenmerken

Ontwikkelingsdoelenop maat

Evaluatie

Groepswerkplan

Betrokkenheid van de ouders

Ontwikkelingsbehoeften van de leerling

AanpakOrthodidactisch handelenOrthopedagogisch handelen

Individueel handelingsplanMultidisciplinaire

samenwerking

type 2 oktober 2006

Van handelingsplanning tot handelingsplan

• Handelingsplanning is het cyclisch proces van het orthopedagogisch handelen met als doel onderwijs op maat van elk leerling te bieden

• Een proces met verschillende fasen en facetten– Bepalen van de beginsituatie (beeldvorming)– Kiezen van doelstellingen– Voorbereidingsfase– Uitvoering– Evaluatie

• Een beperkte en efficiënte neerslag van dat proces is het handelingsplan

type 2 oktober 2006

Ontwikkelingsdoelen

• maken het onderwijsaanbod transparant en duidelijk.• sluiten aan bij de ontwikkeling en het leren van de

kinderen.• een inventaris van mogelijke doelstellingen waaruit

de school voor een leerling kan kiezen.• Deze keuze gebeurt op grond van de beginsituatie,

de mogelijkheden en de opvoedings- en onderwijsbehoeften van elk kind.

• Er bestaat een inspanningsverplichting voor de doelstellingen die de school zelf kiest en aanbiedt.

type 2 oktober 2006

Ontwikkelingsdoelen

• Het buitengewoon onderwijs zorgt voor een geïndividualiseerd curriculum, aangepast aan de noden en de mogelijkheden van elke leerling.

• Het BuO werkt met ontwikkelingsdoelen die geselecteerd en nagestreefd worden per leerling.

type 2 oktober 2006

Ontwikkelingsdoelen

• Zijn doelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de overheid wenselijk acht voor zoveel mogelijk leerlingen van een leerlingenpopulatie. Het samenspraak met het C.L.B. en zo mogelijk in overleg met de ouders en eventueel andere betrokkenen, kiest de school de ontwikkelingsdoelen die aan individuele leerlingen of groepen leerlingen worden aangeboden en uitdrukkelijk worden nagestreefd.

type 2 oktober 2006

Ontwikkelingsdoelen• De overheid legt per type de ontwikkelingsdoelen vast, geordend

in leergebieden.• Deze doelstellingen zijn belangrijk en nastrevenswaardig voor de

leerlingen die binnen een bepaald type worden opgevangen.• BuO scholen krijgen de verantwoordelijkheid om zelf uit deze

lijsten ontwikkelingsdoelen te kiezen voor een bepaalde leerling of leerlingengroep.

• De school verbindt er zich toe om de geselecteerde doelen na te streven.

• Sommige vormen van BuO zijn gericht op aansluiting bij het onderwijsaanbod van het gewoon onderwijs en streven ernaar een gelijkwaardig studieniveau te bereiken.

• Bedoeling is om een veelzijdige en evenwichtige persoonlijkheidsontwikkeling en een optimale integratie te realiseren.

type 2 oktober 2006

Ieder zijn verantwoordelijkheid

• Kwaliteitszorg van de overheid– Minimale verwachtingen duidelijk maken– Referentiekader aanbieden

• Inspanningsverplichting– Grote autonomie voor BuO– Passende ontwikkelingsdoelen selecteren, na te

streven en zoveel mogelijk te bereiken bij een leerling of leerlingengroep

type 2 oktober 2006

Ieder zijn verantwoordelijkheid

• Het schoolteam– Met een multidiciplinair team ontwikkelt de school

zoveel mogelijk onderwijs op maat via• Flexibele werkvormen• Orthopedagogische procedures• Technische middelen• Ontwikkelingstrajecten.

– Aandacht voor• Onderlinge afstemming• Gezamenlijke doelgerichtheid• Gedeelde verantwoordelijkheid• Integratie van de paramedische aanpak in het onderwijsaanbod

type 2 oktober 2006

Inspectie

• Schooldoorlichting– Evaluatie van de handelingsplanning

– Selectie van de ontwikkelingsdoelen

– Nakomen van de inspanningsverplichting

– Intern leiderschap

• Beeld van een school, kwaliteit van de school rekening houdend met– Context

– input

type 2 oktober 2006

SYNTHESEBEELD ONTWIKKELINGSDOELENBUITENGEWOON LAGER ONDERWIJ S

LEREN LEREN

= ONTWIKKELINGSVELDEN WAARTOE DE ONTWIKKELINGSDOELEN

BUITENGEWOON LAGER ONDERWIJ S BIJ DRAGEN

= WERELD

COMMUNICATIE

CREATIVITEIT&

PROBLEEMOPLOSSING

ZELFSTANDIG

HEI

D

SAM

ENW

ERKIN

G

Positiefzelfbeeld

initiatief motivatie

EN

TA

ALE

MO

TIO

NELE

type 2 oktober 2006

1. Kern– Positief zelfbeeld– Motivatie– initiatief

2. Algemene ontwikkeling• Communicatie• Exploratie• Zelfsturing• Samenwerking• Creativiteit en probleemoplossing• Zelfstandigheid

3. Specifieke ontwikkeling– Sociaal emotionele ontwikkeling– Leren leren– Wereldoriëntatie– Communicatie en taal– Muzische ontwikkeling– Wiskunde

4. Achtergrond of context: de wereld

type 2 oktober 2006

Selectie van de doelen• Een onderdeel van het cyclisch proces van

handelingsplanning– Beeldvorming– Doelenselectie– Planning en aanpak– Uitvoering en bijsturing– Evaluatie

• Vastgelegd in een – Schoolwerkplan– Groepswerkplan– Individueel handelingsplan

type 2 oktober 2006

Doelenselectie

• Het team maakt in overleg een herkenbare en verantwoorde selectie uit de bij decreet vastgelegde ontwikkelingsdoelen eventueel aangevuld vanuit het pedagogisch project van de school.

• Aandacht voor:– De ondersteuningsvraag van het kind– Haalbaarheid– Zinvolheid afgestemd op de mogelijkheden van de

kinderen.

type 2 oktober 2006

Selectie van doelen op schoolniveau

• Samen keuzes maken rekening houdend met– Pedagogisch project– Eigen ervaring– De specifieke doelgroep

• Met evenwichtige aandacht voor alle leergebieden• Dat is de basis voor het groepswerkplan en het

individueel handelingsplan• Terug te vinden in het schoolwerkplan• Vaak langetermijndoelen

type 2 oktober 2006

Selectie van doelen op groepsniveau

• Alle kindbetrokkenen maken keuzes rekening houdend met– Vanuit de doelenselectie in het schoolwerkplan

– De gegevens van de vorige groep

– Nieuwe gegevens – beeldvorming

– Rekening houdend met alle ontwikkelingscomponenten en alle leergebieden

• Middellangetermijndoelen – Liefst zo concreet mogelijk

type 2 oktober 2006

Selectie van ontwikkelingsdoelen op het niveau van het individuele kind.

• Alle kindbetrokkenen maken keuzes Rekening houdend met– De specifieke ondersteuningsvraag van elk kind– Met het oog op een harmonische ontwikkeling– Met het oog op een optimale integratie

• Vaak kortetermijndoelen

type 2 oktober 2006

Een andere ordening van de ontwikkelingsdoelen

• Doelen op schoolniveau: BASISKLIMAAT– Basisstructurering en organisatie– Opbouw van basisvertrouwen

• Doelen op groepsniveau en kindniveau– Zelfbeeld – zelfbeleving – autonomie– Omgaan met gevoelens – emoties– Omgaan met anderen– Motivatie – positieve ingesteldheid– Conflicthantering– Seksuele ontwikkeling

• Werken met ‘opstapjes’ter inspiratie

type 2 oktober 2006

Aandachtspunten• Bedoeld als inspiratie, elke school maakt schoolspecifieke

aanpassingen• Ontwikkelingsdoelen gesitueerd binnen ontwikkelingsgericht

werken en handelingsplanning• Een opdracht voor het gehele schoolteam• Vertrek vanuit visie, bewaak die visie• Neem de tijd• Maak een meerjarenplanning met betrokkenheid van elk

personeelslid• Ontwikkelingsdoelen zijn een hulpmiddel om kwalitatief

hoogstaand onderwijs uit te bouwen• Vertrek van wat reeds uitgewerkt is• Wees zuinig in het selecteren van ontwikkelingsdoelen

type 2 oktober 2006

Integratie in de klasboek

• Map met– Groepswerkplan voor de verschillende

leerdomeinen– Leerlijnen: opeenvolging van leerstappen– Weekplanning– Dagplanning: met verwijzingen naar

groepswerkplan en leerlijnen