1. Onderwijs vraagtLeiderschapBrussel15 april 201310:00 13:00

2. 1. Nederlandse context 2. Onderwijs vraag Leiderschap 3. In de praktijk 4. In gesprekAgenda 3. #ovl1504 4. Voorstellen Willem P. Poppe Senior managementadviseur (2007) Directeur basisschool (1999) Leerkracht (1995) Opleiding Schoolleider (2003) TOP-management (2007) Master Public Management (2011) 5. 1. Nederlandse context 2. Onderwijs vraag Leiderschap 3. In de praktijk 4. In gesprekAgenda 6. Nederlandse context Artikel 23 Vrijheid van Onderwijs 1985 Wet op het basisonderwijs 1991 Weer Samen Naar School (WSNS) Breng de voorzieningen naar het kind in plaatsvan het kind naar de voorzieningen 1998 Wet op het Primair Onderwijs 2014 Wet Passend Onderwijs 7. Een vergelijking NederlandVlaanderen 8. Nederlandse context Artikel 23 Vrijheid van Onderwijs 1985 Wet op het basisonderwijs 1991 Weer Samen Naar School (WSNS) Breng de voorzieningen naar het kind in plaatsvan het kind naar de voorzieningen 1998 Wet op het Primair Onderwijs 2014 Wet Passend Onderwijs 9. 30 jaar onderwijsbeleidMix van (overheids-)regulering enderegulering Zet beleidsinstrumenten nauwkeurig in Grijp niet te snel in Versterk de positie van de diverseonderwijspartijen Bouw kwaliteitswaarborgen in 10. Kerndoelen basisonderwijs Scholen bepalen zelf hoe zij het onderwijsinrichten. Wel moeten ze bij deontwikkeling van hun lesprogrammarekening houden met de kerndoelen. Kerndoelen geven aan wat leerlingen aanhet eind van hun schooltijd moeten wetenen kunnen. De kerndoelen geven aan wat de schoolkinderen moet leren binnen dezogenaamde leergebieden: 11. Leergebieden kerndoelen basisonderwijs Nederlands; Engels; rekenen en wiskunde; orintatie op jezelf en de wereld; kunstzinnige orintatie; bewegingsonderwijs; Fries (geldt alleen voor scholen in Friesland).De behandeling van de kerndoelen staat beschrevenin het lesprogramma van de school. De Inspectie vanhet Onderwijs houdt toezicht op de naleving van dekerndoelen. 12. Inspectie van het OnderwijsOmdat de overheid de scholen in toenemende mateautonomie toestaat, zullen scholen hun opvattingenover wat zij onder kwalitatief goed onderwijsverstaan duidelijk moeten vastleggen, evenals dewijze waarop zij nagaan dat zij deze doelenrealiseren.Op die manier staat de vergrote autonomie indirecte relatie tot de verantwoording die de schoolover de invulling daarvan aflegt. Uit: Inspectierapport willekeurige basisschool 13. Ontwikkelingen I Adaptief onderwijs (BAS) Effectieve instructie Gedifferentieerd werken Thematisch werken Ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO) Exemplarisch onderwijs 14. Ontwikkelingen II Handelingsgericht (HGW) Opbrengstgericht (OGW) 15. Resultaten op:1. Leerling-niveau2. Groepsniveau3. Schoolniveau 16. Lumpsum-bekostiging In Vlaanderen: enveloppenfinanciering De lumpsumfinanciering houdt in dat de besturen van scholen eenvergoeding krijgen op grond van het aantal ingeschreven leerlingop 1 oktober in euros in plaats van formatierekeneenheden. Omdat scholen verschillen in de leeftijdsopbouw van hetpersoneel wordt hiervoor gecorrigeerd. Dit bedrag wordt ineensuitgekeerd aan het bovenschools bestuur zodat deze kan bepalenwaaraan zij dit budget gaan besteden. De specifieke toebedeling die voorheen bestond (namelijk gerichtop personeel versus materieel en toegewezen aan eenafzonderlijke school) werd daarmee losgelaten. Deze vrijheid ging gepaard met zwaardere eisen wat betreftgovernance of goed bestuur, met name wat betreft openheid eninformatievoorziening. 17. Verantwoording Governance / Code Goed Bestuur Horizontale en verticaleverantwoording Cito Leerlingvolgsysteem Inspectie (shame and blame) Maatschappelijke discussie 18. CitoToonaangevendCito is al jarenlang toonaangevend op de markt vantoetsontwikkeling. Dankzij de expertise en technologie die wijin huis hebben, ontwikkelen we voortdurend vernieuwendeproducten en diensten.ObjectiefCito voert haar opdrachten altijd objectief en onafhankelijk uit.Wij zijn onbevooroordeeld en richten ons op de feiten.BetrouwbaarCito levert kwaliteit en ontwikkelt al jarenlang de besthaalbare, valide en meest betrouwbare instrumenten ensystemen. 19. Leidinggevende Hoofd der Directeur Schoolleiderschool 20. Management Regelzaken Zaken en papieren in plaats vanmensen en manieren (Alex de Bruijn) Contact met werkvloer vervaagd Manager laat de treinen op tijd rijden,leiderschap zorgt dt er treinen rijden. 21. Tegenbeweging 22. En toen 23. 1. Nederlandse context 2. Onderwijs vraagt Leiderschap 3. In de praktijk 4. In gesprekAgenda 24. Voorstellen Alex J. de Bruijn Senior managementadviseur (2007) Directeur basisschool (2000) Leerkracht (1994) Opleiding Schoolleider (2002) Auteur diverse onderwijsuitgaven (bijv.Aan jou de keus! Presenteren is leren) Werkplaats Leidinggevenden (2010) 25. Waarom dit boek? 26. Enkele uitgangspuntenLeiderschap is cruciaal!Leiderschap begint aan de basis!De leraar als professional is de spil.Leiderschap staat op alle niveaus tendienste van het primaire proces: hetgeven van goed onderwijs in hetbelang van de ontwikkeling vanleerlingen en studenten.Hoe creren we een cultuur waarinde leraar zo goed mogelijk presteerten hoe kan hij daar zelf een bijdrageaan leveren?Welke consequenties heeft dit voorde schoolorganisatie en de stijl vanleidinggeven? 27. Acht aspecten1. Collectieve ambitie ontwikkelen2. Inspireren en betrekken3. Communiceren4. Feedback geven op resultaat5. Assertief optreden6. Hitteschild zijn7. Dienend en met gezag handelen8. Sturen op flow 28. Leidinggevenden ontwikkelen samen met de leraren een collectieve ambitie enactualiseren deze geregeld. Leraren maken samen met hun leerlingen afspraken over dat wat ze samen willen bereiken en stellen deze afspraken als dat nodig is bij. Leidinggevenden inspireren de leraren en betrekken hen bij de strategie. Leraren inspireren leerlingen en betrekken hen bij dat wat er in de groep gebeurt. Leidinggevenden communiceren op tijd en eerlijk; ze zijn present en luisteren. Leraren communiceren op tijd en eerlijk; ze zijn er voor de leerlingen en luisteren. Leidinggevenden zijn duidelijk over het resultaat en geven feedback. Leraren zijn duidelijk over wat ze vinden van het gedrag en het werk van de leerlingen. Leidinggevenden treden assertief op tegen mensen die niet goed (meer) zijn inhet vak. Leraren dagen leerlingen die onder hun kunnen presteren uit tot prestaties passend bij hun mogelijkheden. Leidinggevenden durven te functioneren als hitteschild voor de ruis van bovenen van opzij. Leraren zorgen ervoor dat leerlingen volledig gericht kunnen zijn op hun werk. Leidinggevenden hebben een gezaghebbende, maar dienende en bescheidenattitude Leraren hebben een gezaghebbende, maar dienende houding. Leidinggevenden sturen op flow, dus op vakdeskundigheid en plezier in hetwerk. Leraren stemmen het niveau van hun onderwijs af op de leerlingen en zorgen ervoor dat zij met plezier hun werk kunnen doen.Zie folder! 29. Collectieve ambitieCollectieve ambitie: geheel van de gedeelde missie, visie en doelenvan een organisatie.In overeenstemming brengen persoonlijke doelen en organisatiedoelenCA:Hogere doelen (schoolgids)KernwaardenPrimaire procesWat mist Vlaanderen, Belgi als uw schoolmorgen de deuren sluit?Wat is het specifieke gen van uw school? 30. Belang collectieve ambitie CA is nodig: samen ervoor gaan samensmeltingvan verschillende individuele ambities van mensen. CA is van belang: vergroot de motivatie en moedvan de personeelsleden. CA geeft koers (kompas) aan de school en richting(roer) aan het leerproces. CA zorgt voor meer zelfbewustzijn van scholen. CA vergroot aantrekkingskracht van de organisatie. CA brengt samenhang en creert een beeld van detoekomst. CA brengt meer vertrouwen en minder planning encontrol. 31. Planning en control I 32. Planning en control IIKruispunt Utrecht Top down bottum up Georganiseerd wantrouwen Verticale thermometers Bureaucratie Mee-stribbelen Het hoe en het wat 33. Ruimte en vertrouwen Waar aandacht is, zijn regels overbodig. Leider die mensen vertrouwt is niet naef Wel kijken dat ze op de hoofdweg blijven Dat heeft alles te maken met collectieve ambitie 34. Hoe komt een CA tot stand? Proces om te komen tot CA is heel waardevol in gesprek metelkaar over waar het nu werkelijk om gaat. CA vertalen in een motto (met bijbehorend logo) geeft smoelaan CA. Werken aan CA is een doorlopend, continue proces. Cruciale rol schoolleider: hoe staan zijn mensen in hun werk? Creren en voelen van creatieve spanning tussen droombeeld enwerkelijkheid. Reflectieve dialoog over uitgangspunten, doelen en werkwijzen:praktijken verhelderen, opvattingen expliciteren en zo nodigherzien, bij elkaar naar binnen kijken. Cultuur: Professionele leergemeenschap in een professionelecultuur. Structuur: beleidsvorming kent cyclisch karakter schoolplan enjaarplannen. 35. Hitteschild-zijn Aspect met verschillende kanten: Afbufferen Doorlaten Opdiepen (goud moet gedolven worden) Uitgangspunt: Denken vanuit collectieve ambitie Denken vanuit primaire proces(omgekeerde piramide) Denken vanuit belangrijkheid en urgentie 36. Ruis vanDe minister vindt , de inspectie verlangt ,Ruis vanboven de gemeente heeft , boven het SWV besluit , het bestuur stelt voor Primaire procesDeouderswillen Collectieve ambitie, dehogere doelencollegaszien weliets in Waarden en normenHoe wordt bij jullieEn de leerlingen?kostbare informatie Mogen zij ook wat vinden?gedolven bij En wordt daarnaar gevraagd?ouders, leraren, leerlingen? 37. Hanteer een filter Collectieve ambitieBelang primaire procesBelangrijkheid en urgentie 38. Resultaat en feedbackProfessionals hebben recht op differentiatie, want er zijngeen gelijke monniken * Professionals die hun doelen (POP, actieplan)wel halenanders aansturen dan zij die het niet halen;* Dominant routinematige professionals hebben andereleiding nodig dan dominant innoverende.Zie collegas niet alleen als unieke mensen, maar behandel zeook zo.trainees: hebben talenten die nog wel gericht moeten worden op decollectieve ambitie van de organisatie, observaties van een nieuwkomersterren: zien in veel een uitdaging, hebben geen last van verminderdesuccesfantasie, dimmen!productietijgers: het kost moeite om in stilte goed te doen, de club die detent draaiende houdtvertellers: aan het eind van hun professionele latijn, niet laten uitdieselen:omscholen, afscheid nemen? 39. Plaatje Weggeman: trainee, ster,verteller 40. Hoe is de verdelingin uw team? 41. Actieplan(netje)Output (opbrengsten in de breedste zin van het woord) zo concreetformuleren dat vastgesteld kan worden of deze bereikt is.Het gaat om de rol van de leraar als leraar en als teamlid.1. Als teamlid:* Wat ben jij van plan het komend jaar te gaan doen om decollectieve ambitie van onze organisatie dichterbij te brengen(lange termijn) gelet op het jaarplan (korte termijn)?2. Als leraar:* creren van een goed leerklimaat (kennis, resultaten)* creren van een goed leefklimaat (Soc. Em.)* creren van een klimaat waarin leerlingen vaardigheden leren(samenwerken, zelfstandig werken, e.d.)Persoonlijk actieplan:- Initiatief ligt bij de professional- Vastgesteld in onderhandeling tussen LG en LO- Haalbaarheid en uitdagendheid- Inhoud: te realiseren resultaten- Looptijd: 6 maanden tot 1 jaar 42. 1. Nederlandse context 2. Onderwijs vraagt Leiderschap 3. In de praktijk 4. In gesprekAgenda 43. Voorstellen Jan Willem Nieuwenhuyzen Directeur twee basisscholen (2003) Leerkracht (1995) Opleiding Schoolleider (2005) Master Leadership in Education (2007) 44. Onderwijspraktijk Middelburg2 scholen:Herman Faukeliusschool (250 leerlingen)Petrus Immensschool (190 leerlingen) 45. Collectieve ambitie 2003-2007 Eerste schoolplan 2007-2011 Tweede schoolplanorganisatorisch regelen 2011-2015 Derde schoolplanNadruk op inhoud 46. Collectieve ambitie Facultatieve vergaderingenpersoneelsbeleidonderwijsinhoudstrategie en beleidonderwijshuisvestingidentiteit Teamdag13 aspecten :beschrijving van gewenste situatie 2015 47. Communicatie/duidelijkheid en feedbackGeplande gesprekken Doelstellingengesprek Voortgangsgesprek Functioneringsgesprek BeoordelingsgesprekOngeplande gesprekken 48. LeerkrachtenUit: Onderwijs vraagt leiderschap (hoofdstuk 5) 49. Assertief optredenMinder/niet presterende leerkracht:uitdaging om hiermee om te gaanSamen verantwoordelijk voor goede resultaten (CITO-eindtoets)Niet uit laten dieselen?(curatief)Voorkeur voor preventie:Goed aannamebeleidMotivatie/passie van leerkrachtenLeerkracht/teamlid 50. SpiegelenOnderwijs vraagt leiderschap: een goede spiegel voor dedagelijkse praktijk; geeft bruikbare handvattenvoor het werk; bevordert het gesprek overde inhoud; is een prachtig boek overeen mooi vak! 51. Be a trimtab 52. 1. Nederlandse context 2. Onderwijs vraagt Leiderschap 3. In de praktijk 4. In gesprekAgenda 53. Tijd voor uw vragenMogen wij u uitnodigen? 54. Werkvorm Carrousel-vorm 3 groepen 10-15 minuten Stel uw vragen aan de sprekers Deel uw ervaringen Vraag een advies