omgaan met overweldigende emoties
Post on 11-Jan-2017
226 views
Embed Size (px)
TRANSCRIPT
Omgaan met overweldigende emoties
werkboek Dialectische Gedragstherapie
Praktische oefeningen om je interpersoonlijke effectiviteit te
vergroten je emoties te reguleren mindfulness te leren en
stress en verdriet te accepteren
MATTHEW MCKAY, JEFFREY WOOD EN JEFFREY BRANTLEY
MC
KA
Y, WO
OD
EN
BR
AN
TLE
Y O
MG
AA
N M
ET
OV
ER
WE
LDIG
EN
DE
EM
OT
IES
9 7 8 9 0 7 9 7 2 9 0 1 2
I S B N 978 90 79729 01 2
W W W. H O G R E F E . N L
werk
bo
ek
Dialectische Gedragstherapie
Overweldigende emoties kunnen zeer belemmerend zijn voor een prettig en evenwichtig leven. Ze komen vaak plotseling op en met zoveel kracht dat het lijkt alsof je er niets tegen kunt doen. Ze overkomen je. Althans zo voelt het.
Omgaan met overweldigende emoties biedt d manier om dit soort gevoelens te lijf te gaan. Met behulp van eenvoudige oefeningen, handige checklists en praktische werkbladen leer je vier zeer effectieve technieken om heftige gevoelens te herkennen en ermee om te gaan: frustratietolerantie, mindfulness, emotieregulatie en interpersoonlijke effectiviteit.
Deze baanbrekende technieken zijn gebaseerd op de Dialectische Gedragstherapie (DGt), een bewezen succesvolle manier om met overweldigende emoties en frustratie om te gaan.
De kracht van Omgaan met overweldigende emoties is dat de vele oefeningen en werkbladen je handvatten bieden om daadwerkelijk en blijvend anders om te gaan met stress, zorgen en verdriet. Niet alleen nu, maar ook maanden en jaren later nog.
Een helder en praktisch werkboek om stapsgewijs mee aan de slag te gaan:
Leer hoe je heftige emoties kan zien aankomen Begrijp je emoties beter en leer hoe je ermee om kunt gaan Train jezelf in mindfulness Vergroot je interpersoonlijke effectiviteit Leer hoe je frustratie en stress kunt accepteren
MATTHEW MCKAY is hoogleraar aan het Wright Institute in Berkeley. Hij is (co)auteur van diverse bestsellers. In totaal zijn er meer dan 2 miljoen exemplaren van zijn boeken verkocht. JEFFREY C. WOOD is gespecialiseerd in zowel cognitieve gedragstherapie van depressie, angst en trauma als in het trainen van assertiviteit.JEFFREY BRANTLEY is verbonden aan de Duke Department of Psychiatry en directeur van het Mindfulness-Based Stress Reduction Program aan Duke University.
werkboek Dialectische gedragstherapie
Omgaan metoverweldigendeemoties Matthew Mckay, Jeffrey Wood en Jeffrey Brantley
Inhoudsopgave Inleiding 7 Dialectischegedragstherapie
1 Omgaanmetpijnenverdriet 11 Basisvaardighedenfrustratietolerantie
2 Denkjesterkenvoeljezelfverzekerd 39 Radicaleacceptatievoorgevorderden
3 Levenmetaandachtinhethierennu 69 Basisvaardighedenmindfulness
4 Wijzegeestenintutie 93 Mindfulnessvoorgevorderden
5 Mindfulnessenmeditatie 125 Oefeningenindepraktijk
6 Herkenjeemoties 133 Basistechniekenemotieregulatie
7 Analyseerjeemotiesengedragzonderoordeel 171 Emotieregulatietechniekenvoorgevorderden
8 Meeraandachtvoorjerelatie 191 Basisvaardighedeninterpersoonlijkeeffectiviteit
9 Helderenduidelijkcommuniceren 209 Assertiefzeggenwatjewilt
10 Vijftienminutenperdag 235 Keuzemenuvoorjeoefeningen
Literatuur 239ISBN 978-90-79729-01-2NUR 770
www.hogrefe.nl
In deze uitgave zijn invuloefeningen opgenomen. Als het
volgende teken erbij staat, kunt u deze formulieren voor
persoonlijk gebruik gratis downloaden van onze website.
Inleiding
Dialectische gedragstherapie
Dedialectischegedragstherapie,ontwikkelddoorMarshaLinehan(1993a,
1993b),isbuitengewooneffectiefommensentehelpenmetoverweldigende
emotiesomtegaan.Onderzoektoontaandatdedialectischegedragsthe-
rapie het vermogen van iemand versterkt om met frustratie om te gaan
zonderdecontroleteverliezenofdestructieftehandelen.
Veelmensenworstelenmetoverweldigendeemoties.Hetisalsofbijveelge-
voelensdeknopophetmaximalevolumestaat.Wanneerzijboos,verdrietig
ofbangworden,verschijntdatalseengrote,krachtigegolfdiehenomver
werpt.
Alsjegeconfronteerdwordtmetoverweldigendeemotiesinjeleven,
weetjewaaroverwijpraten.Erzijndagendatgedachtenjetreffenmetde
krachtvaneentsunami.Enwanneerditgebeurt,maakthetjebegrijpelijk
bangomdingentevoelen,omdatjenietdoorjeemotiesoverweldigdwilt
worden.Hetprobleemisdathoemeerjeprobeertjeemotiesteonderdruk-
kenofzebuitentesluiten,hoeoverweldigenderzekunnenworden.Webe-
sprekendatinhoofdstuk6en7overemotieregulatie.Opditmomentishet
belangrijkdatjeweetdathetnietwerktalsjeprobeertomjegevoelensweg
tedrukken.
Erzijnverschillendeonderzoekendiesuggererendatdekansomintense,
overweldigendeemotiesteontwikkelenvanafdegeboorteingebakkenis.
Maarhetkanooksterkwordenbenvloeddoortraumaofverwaarlozingtij-
densdekinderjaren.Eentraumaopkritiekepunteninonzeontwikkeling
kanonzehersenstructuurletterlijkveranderenwaardoorwekwetsbaarder
wordenvoorintense,negatieveemoties.Hetfeitdateenneigingtotnegatieve
emotiesvaakgeworteldisinonzegenenofineentrauma,betekentechter
nietdathetprobleemonoverkomelijkis.Duizendenmensenhebbendevaar-
dighedengebruiktdiejeinditboekzultlerenommetoverweldigendeemo-
tiesomtegaan.Zijhebbenhunlevenveranderdendatkanjijook.
Watzijndatdanvoorvaardighedenenhoekunnenzehelpen?Dialectische
gedragstherapie leert je vieruiterstbelangrijke vaardighedendiedeom-
vangvanjeemotionelegolvenkunnenverminderenenhelpenjeevenwicht
tebewaren.
1 Frustratietolerantiehelptjeombeteromtegaanmetpijnlijkegebeurte-
nissenomdathetjeveerkrachtgeeftennieuwemanierenbiedtomde
effectenvanverontrustendeomstandighedenteverzachten.
2 Mindfulnesshelptjehethierennuvolledigerteervarenterwijljejemin-
deroppijnlijkeervaringenuithetverledenofangstaanjagendeervarin-
genindetoekomstricht.Mindfulnessbiedtjeookeeninstrumentom
degewoonteteoverwinnennegatiefteoordelenoverjezelfenandere
mensen.
Omgaan met overweldigende emoties
3 Emotieregulatiehelptjeombeterteherkennenwanneerjejegoedvoelt
enomemotiesteobserverenzonderdatjeerdooroverweldigdwordt.Het
doelisomhevigegevoelensteregulerenzonderdatjejeopeenaltede-
structievemaniergedraagt.
4 Interpersoonlijkeeffectiviteitgeeftjenieuweinstrumentenomjeopvattin-
genenbehoeftenteuiten,grenzentestellenenteonderhandelenover
oplossingenvoorproblemenditallesterwijljijjerelatiesbeschermten
anderenmetrespectbehandelt.
Wehebbenhetboekzoopgezetdathetgemakkelijkisomditteleren.Alle
vierdevaardighedenwordenintweehoofdstukkenbehandeldvoorbe-
ginnersengevorderden.(Uitzonderingismindfulness,daarwijdenwedrie
hoofdstukkenaan.)Indehoofdstukkenoverdebasisvaardighedenbespre-
kenwedeelementaireconcepten,makenwekennismetdeverschillende
componentenvandevaardigheidenleidenwejedoordeeerstestappenom
devaardigheidteverwerven.Dehoofdstukkenvoorgevorderdenbeschrijven
deoverigecomponentenvandevaardigheid,envertellenhoejedevaardig-
heidstapvoorstapverderkuntontwikkelen.Omelkestapteverduidelijken
zijnervoorbeelden,checklistsenwerkbladenopgenomen.Vervolgensleer
jeinhetlaatstehoofdstukmetdetitelVijftienminutenperdagKeuzemenu
voorjeoefeningenhoewijaldezevaardighedenintegrerenomzetoteen
vanzelfsprekenddeelvanjeleventemaken.
HetWerkboekdialectischegedragstherapieisgeschrevenomlerengemak-
kelijktemaken.Hetmoeilijkstedeelzalzijnomdeverplichtingaantegaan
datjedeoefeningenwerkelijkdoetenjenieuwevaardighedeninpraktijk
brengt.Doorlezenalleenzalernietsveranderen.Dewoordenopdezeblad-
zijdenzullengeeninvloedopjelevenhebbentenzijjedenieuwetechnie-
kenenstrategientoepast.Hetisdusnuhetjuistemomentomtebedenken
waaromjeditboekleestenwatjewiltveranderen.Geefhieronderdrie
recentevoorbeeldenvanmanierenwaaropjeopemotiesreageert,maardie
jelieverzouveranderen.Andersgezegd,welkedestructievedingendoeje
wanneerjevanstreekofoverweldigdbent?Endiejegraagzouwillenver-
vangendooranderereacties?
1
2
3
Inleiding
Voorwieisditboek?ErzijntweedoelgroepenvoorhetWerkboekDialectischegedragstherapie.De
eerstegroepzijndemensendiedialectischegedragstherapiekrijgen(ineen
groepofindividueel)eneenwerkboeknodighebbenomdevierbelangrijk-
stevaardighedenteleren.Wijschrevenditboekechterookvooriedereendie
metoverweldigendeemotiesworstelt.Alleinstrumentendiewebeschrijven,
kunnenaanzienlijkeveranderingenteweegbrengenindemanierwaaropje
metemotiesomkuntgaan.Maaralsjeditwerkboekopeigenhoutjeleesten
jehetmoeilijkvindtomdenieuwevaardighedentoetepassen,danradenwij
jeaanomeengekwalificeerdedialectischegedragstherapeutteraadplegen.
ErishoopHetlevenismoeilijk. Datwistjeal.Maarmisschienbenjeteverstriktge-
raaktinjeworstelingmetjeemoties.Alsjeechtwerktomdehierbeschre-
venvaardighedentoetepassen,kunjedaadwerkelijkanderslerenreageren
opjegevoelens.Debelangrijkstevaardighedendiejehierleert,kunnende
gevolgenbenvloedenvaniederconflictenelkegebeurtenisdiejevanstreek
brengtlosvanjegenetischeaanlegofpijnlijkejeugdervaringen.Zekun-
nenbovendienletterlijkhetverloopvanjerelatiesveranderen.Erisdusalle
redentothoop.Jehoeftalleenmaardebladzijdeomteslaanentebeginnen.
Enervervolgensaanteblijvenwerken.
10 Omgaan met overweldigende emoties
Omgaan met pijn en verdriet
Basisvaardigheden frustratie-tolerantie
Frustratietolerantie:watisdat?
Iedereenkrijgtopeenbepaaldpuntinhetleventemakenmetfrustratie
enpijn.Datkanlichamelijkzijn