ปท 1 ฉบบท 4

พฤศจกายน 2559

แผนปฏบตการฉบบทางการ

ของจน One Belt One Road

บทบรรณาธการ

สวสดคะทานผอานทเคารพ ส าหรบ One Belt One Road Monitor ฉบบนมเนอหาทคอนขางพเศษ

และมความแตกตางจากฉบบทผานมา เพราะเราไดน าเสนอถงแผนปฏบตการฉบบทางการส าหรบ

โครงการนททางการรฐบาลจนเปนผรางขนเอง จากเดมทมกจะเปนบทวเคราะหจากนกวชาการ

ผเชยวชาญแตไมใชสวนหนงของรฐบาล หากผอานอยากทราบวามความตางอยางไรกขอเชญชวนใหทก

ทานลองอานดคะ

ส าหรบบทวเคราะหทสองของเรากจะพดถงความสมพนธระหวางจนและซาอดอาระเบย

ซาอดอาระเบยนนเปนชาตทพงพาสหรฐฯ เปนหลกมาโดยตลอด แตในโลกทความไมแนนอนคอความ

แนนอนอะไรทเราไมคาดคดกอาจเกดขนไดเสมอ โดยเฉพาะยคทสหรฐฯเรมเสอมถอยและจนเรมผงาด

ฉะนนการเดนหมากครงนของซาอดอาระเบยจงส าคญอยางยง และส าหรบบทสดทายเราจะพาคณผอาน

ไปส ารวจความสมพนธระหวางจนและปากสถาน ในฐานะทปากสถานนนเปนประเทศหนาดานแหง

เสนทาง One Belt One Road ซงแนนอนวาจนตองการทจะเขามาลงทนดานโครงสรางพนฐานใน

ปากสถานเปนมลคามหาศาล แตใชวาการเขามาของจนจะมแตการอาแขนรบเสมอไป ซงผอานสามารถ

ตดตามรายละเอยดไดจากบทวเคราะหภายในเลมนคะ

ยวด คาดการณไกล

บรรณาธการ

3

สารบญ

บทบรรณาธการ

แผนปฏบตการฉบบทางการของ One Belt One Road 1

จนและซาอดอาระเบย : พนธมตรใหมทโลกตองจบตา ? 3

ภมรฐศาสตรใหมของเอเชย : จนกบปากสถานบนเสนทาง OBOR 5

1

แผนปฏบตการฉบบทางการแผนปฏบตการฉบบทางการ

ของ ของ One Belt One RoadOne Belt One Road

หลงจากเราตดตาม One Belt One Road จากทศนคต ค าวจ า ร ณ การคาดคะ เน ฯลฯ ของนกวชาการตางๆ ในฉบบน เหนควรน าเสนอเอกสารแ ผ น ป ฏ บ ต ง า น ( action plan) ฉ บบ เ ต ม ข อ ง OBOR จดท าโดยกระทรวงการตางประเทศและกระทรวงพาณชยจน โดยค าสงของสภาแหงรฐ (state council) จน เพอใหเราทราบเรองราวของ OBOR ฉบบทางการ ซงเผยแพรบนเวบไซตภาษาองกฤษของทางการจน เมอวนท 30 มนาคม 2558 สาระส าคญของเอกสารฉบบน คอการเสนอเรองราวพนฐานเกยวกบ OBOR อยางครบถวนจากทางการจน ครอบคลมทมาทไปของโครงการ OBOR ความเชอมโยงกบเสนทางสายไหมในอดต หลกการและวตถประสงค กรอบการด าเนนงาน พนทและเมองหลกทเสนทางสายไหมทางบกและทางทะเลนจะพาดผาน และรายละเอยดพนฐานอนๆ รายงานชนน กลาวถง OBOR วาเปนแนวทางการพฒนาโลกอยางเปนระบบ เพอออกจากภาวะ

เศรษฐกจชะลอตวจากวกฤตทางการเงนโลก ทจนคด จนผลกดน แตเปดใหประเทศตางๆ และองคกรนานาชาตใดๆ เขารวมกได แนนอนวาจนจะไดประโยชนมหาศาลจากยทธศาสตรน แตจนกตองการใหประเทศอนๆ โดยเฉพาะทอยในภมภาคหลกทอยในกรอบการด าเนนงานของ OBOR คอ เอเชย ยโรป และแอฟรกา ไดรบประโยชนดวย ค าทจนพบมากในเอกสารชนน คอ การไดประโยชนรวมกน (mutual benefits) ความ เ จ รญ ร ว มกน (mutual prosperi-ty) การรวมกนพฒนาโดยเคารพอธปไตยและอตวนจฉยของแตละประเทศ เคารพในคณคาและความหลากหลายของอารยธรรมตางๆ บนโลก สนบสนนใหโลกอยรวมกนอยางเปนพหนยม ใหแตละชาตพฒนาไปตามแนวทางของตน ซงสงเหลานแตกตางอยางมากจากแนวทางการพฒนาและการสรางความเจรญแบบสากลนยม (universalism) ของตะวนตกทไดปฏบตมาตลอดราวสองศตวรรษทผานมาในยคทตะวนตกเปนจาวของโลก

State Council of the People’s Republic of China

ภาพ:State Council of the People’s Republic of China

2

เอกสารนยนยนอยางหนกแนนวาจนจะไมลมลางระเบยบโลกของตะวนตกอยางทความคดแบบตะวนตกจ านวนมากวจารณ แ ตจนจะรกษาและสนบสนนองคประกอบหลกของระเบยบโลกแบบตะวนตก เชน การคาเสร ระบบตลาด เอาไว รวมทงกลาววาจนจะผกพนเศรษฐกจของตนเขากบเศรษฐกจโลกใหแนบแนนมากขน และจะเขามาแบกรบความรบผดชอบในโลกใหมากยงขนดวย โ ด ย ส ร ป ค ว ร อ ย า ง ย ง ท ผ ส น ใ จ น โ ย บ า ย OBOR และแนวทางการพฒนาประเทศของจน จะไดศกษารายงานชนน เปนพนฐานกอนทจะตความ หรอศกษ า เ ร อ ง ร า ว ใ นช น ลก คว ามคด เ หน แล ะข อวพากษวจารณจากฝายตางๆ ตอไป

เอกสารอางอง

State Council of the People’s Republic of China. Full text: Action plan on the Belt and Road Initiative. ออนไลน

http://english.gov.cn/archive/publications/2015/03/30/content_281475080249035.htm

ภาพ https://tawatshaiboonsong.files.wordpress.com/2015/02/flag21.jpg

3

จนและซาอดอาระเบย :

พนธมตรใหมทโลกตองจบตา ?

การประชมผน า G20 นนเปนการประชมดานความรวมมอทางเศรษฐกจทส าคญมากทสดเวทหนงของโลก โดยในปนการประชมถกจดขน ณ นครหางโจว สาธารณรฐประชาชนจน ซงมความเคลอนไหวของหลากหลายชาตทนาจบตามองทงทเปนการประชมอยางเปนทางการและการประชมนอกรอบ โดยเฉพาะการประชมรวมเปนพเศษระหวาง รองมกฎราชกมาร มฮมมด บน ซลมาน ผเปนตวแทนสวนพระองคของสมเดจพระราชาธบด ซลมาน บน อบดลอะซซ แหงราชอาณาจกรซาอดอาระเบย และ ประธานาธบดแหงสาธารณรฐประชาชนจน นาย ส จนผง ณ มหานครปกกง การทผน าระดบสงของทงสองชาตไดรวมหารอกนยอมเปนสญญาณทยนยนวาทงสองชาตไดมงหวงทจะยกระดบความสมพนธใหแนนแฟนมากยงขน โดยมความตกลงรวมและบนทกความเขาใจกวา 15 ฉบบทไดรบการรบรองซงครอบคลมในหลายประเดนไมวาจะเปนดานการพฒนาพลงงาน การพฒนาดานทอยอาศยและการจดการทรพยากรน า รวมไปถงการลงทนทางดานโทรคมนาคมดวย

แมจะมความรวมมอในหลายดาน แตความรวมมอในดานพลงงานกยงเปนดานทส าคญทสดและเปนรากฐานทเออใหเกดความรวมมอในดานอน ๆ ตามมา ทเปนเชนนเพราะซาอดอาระเบยนนเปนชาตทสงออกน ามนมากทสดในโลก ในทางกลบกนจนเปนชาตทใชน ามนมากทสดในโลก ฉะนนการทท งสองชาตจะสานสมพนธใหแนนแฟนยงขนภายใตกรอบความรวมมอ “Vision 2030” ซงอยภายใตความดแลของ มฮมมด บน ซลมาน และ “One Belt, One Road” ซง

ผลกดนโดย ส จนผง จงไมใชเรองทเหนอการคาดเดา ซาอดอาระเบยตองการทจะหนหาจนเพอลดการพงพาสหรฐฯมากเกนไป สวนจนกตองการความชวยเหลอจากซาอดอาระเบยเพอยกระดบสถานะของตนในภมภาคตะวนออกกลาง

เมอเทยบความสมพนธทซาอดอาระเบยมตอสหรฐฯ มาอยางยาวนานแลว ความสมพนธกบจนนนถอวามระยะทส นกวามาก โดยทซาอดอาระเบยพงรบรองสถานะของสาธารณรฐประชาชนจนในป ค.ศ. 1990 เทานน เพราะความเกรงกลวในอดมการณคอมมวนสตท าใหซาอดอาระเบยเปนชาตอาหรบชาตสดทายเลอกทจะรบรองสถานะดงกลาว จากนนในป ค.ศ. 1999 ประธานาธบด เจยง เจอ หมน กไดเดนทางมาเยอนซาอดอาระเบยเพอรวมลงนามในขอตกลงความรวมมอดานยทธศาสตรพลงงาน ซงปจจยส าคญทเรงใหทงสองชาตตองสานสมพนธกนอยางรวดเรวกคอปจจยดานพลงงานนนเองทมความจ าเปนตอจนในดานการพฒนาอตสาหกรรมของชาต นบแตนนมาผแทนระดบสงของรฐบาลทงสองกมการพบกนโดยตลอด ในป ค.ศ. 1990 ตวเลขการคาระหวางกนอยท 1 พนลานเหรยญสหรฐฯเทานน ไดขยบสงขนถง 7 หมนลานเหรยญสหรฐฯ ในป ค.ศ. 2013 ซงเปนมลคาทสงกวาการคาระหวางซาอดอาระเบยและสหรฐฯดวยซ า

The Diplomat

4

นกวเคราะหหลายสวนคาดวาสาเหตทซาอดอาระเบยหนเขาหาจนมากขนเปนเพราะสหรฐฯเรมด าเนนนโยบายทไมเปนไปตามความตองการของซาอดอาระเบย เชน การทสหรฐฯเรมเปนมตรกบอหรานมากภายหลงทอหรานลมเลกโครงการผลตอาวธนวเคลยร อกทงเลยงการท าสงครามกบรฐบาลซเรยทงทเคยเตอนไววาจะสงก าลงเขาสพนททนทหากรฐบาลใชอาวธเคมในการรบ ดวยเหตนจงเปนโอกาสทยทธศาสตร “One Belt One Road” ของจนจะเขามาเกยวของกบชาตอาหรบตะวนออกกลางมากขนโดยแปรผกผนกบอ านาจของสหรฐฯ ทลดลง ฉะนนจงไมใชเรองแปลกทจนจะมบทบาทใหมในฐานะผขายอาวธแกซาอดอาระเบยซงระหวางป ค.ศ. 2008 – ค.ศ. 2011 มมลคาราว 700 ลานเหรยญสหรฐฯ จากเดมทเปนเพยงผซอน ามนรายใหญเทานน นคอสญญาณของการยกระดบบทบาทในดานความมนคง-การทหารของจนนนเอง

อยางไรกตามความสมพนธระหวางจนและซาอดอาระเบยใชวาจะไรอปสรรคเสยทเดยว เพราะจนกมความสนใจทยกระดบความสมพนธตออหรานดวยเชนกนเนองจากอหรานคอทางผานส าคญในเสนทาง “One Belt, One Road” ซงอหรานกคอคขดแยงหมายเลขหนงในตอนนทซาอดอาระเบยจบตามอง และบทบาทของสหรฐฯ ในภมภาคนทแมจะเปนชวงขาลง แตกเปนขาลงททงหางมหาอ านาจอน ๆ อยางไมอาจเทยบได แมจนท

ก าลงมบทบาทมากขนกไมมศกยภาพเพยงพอทจะเขามาแทนทสหรฐฯ ในดานความมนคง ในป ค.ศ. 2011 ปเดยวมลคาอาวธทสหรฐฯ ขายใหซาอดอาระเบยสงถง 3,300 ลานบาท และในตอนนจนเองกยงไมมนโยบายทจะทาทายสหรฐฯ แตอยางใด ประเดนสดทายคอ “soft power” ของสหรฐฯ ทเขมแขงในหมชนชนน าทเปนคนหนมของซาอดอาระเบย เนองจากคนหนมเหลานไดรบการศกษาจากมหาวทยาลยในสหรฐฯ ซงคนหนมในจนเองกไมตางกนเนองจากครอบครวทร ารวยนยมสงบตรหลายไปเรยนยงมหาวทยาลยในสหรฐฯเชนกน

โดยสรปแลวในระยะสนซาอดอาระเบยยงตองพงพาสหรฐฯ เพอความมนคงทางทหารและการเมอง สวนความสมพนธทมตอจนนนจะยงคงมงเนนอยในดานเศรษฐกจเทานน

เอกสารอางอง

Wang Jin. China and Saudi Arabia: A New Alli-ance? The Diplomat. ออนไลน http://carnegieeurope.eu/2016/11/12/is-trump-good-for

-turkey-u.s.-relationship-pub-66122

รองมกฎราชกมาร มฮมมด บน ซลมาน จบมอกบ นาย ส จนผง (รป:breitbart.com)

5

ภมรฐศาสตรใหมของเอเชย :

จนกบปากสถานบนเสนทาง OBOR

ในประเทศปากสถานเวลาน จนถกมองวาเปนหนสวนและเพอนทนาไววางใจ จะเหนไดวา ความสมพนธทวภาคระหวาง 2 ประเทศพฒนาขนมาหลายปในชวงทผานมา ความแตกตางทางอดมการณและวฒนธรรมของประเทศทงสองไมไดเปนประเดนทกงวลใจแลว New Silk Road ทเปนฉากหลงเชอมตะวนออกกลาง ตลาดของยโรป และเมองขนาดใหญของเอเชยดานตะวนออก นน Andrew Small ผเชยวชาญดานเศรษฐกจและการตางประเทศเกยวกบจน เหนวา จน-ปากสถานเปนพนธมตรทดมาก จนเปนผน า Silk Road Economic Belt, the Maritime Silk Route (ทงสองเรองนถกเรยกรวมวา OBOR) และ วสยทศนส าหรบการเชอมโยงยเรเซยในศตวรรษท 21 ซงมงเปาทการสรางชองทางในเชงยทธศาสตร เพอการคาและศนยกลางของอตสาหกรรม ระเบยงเศรษฐกจจน-ปากสถาน (T h e C h i n a -Pakistan Economic Corridor (CPEC)) เปนสวนหนงของ OBOR ซงจะเชอมเมอง Gwadar ไปถงเมอง Kash-gar ทางตะวนตกของจน เปนการขยายเสนทางใหจนเขาถงตลาดของเอเซยใต เอเซยกลาง และตะวนออกกลาง มองจากมมมองของปากสถานแลว ระเบยงเศรษฐกจนจะเปนเครองมอใหกบเศรษฐกจของปากสถานทตองฝาฟนดนรนจากการเปนประเทศทตองตอสกบกลมกอการรายมามาก กวาทศวรรษ จะไดรบการลงทนจากตางประเทศ และพนทบรเวณอสลามาบดกจะมความความเขมแขงขน ซงเวลานจนใหค ามนวาจะลงทนในปากสถานมากกวา 35 โครงการเปนมลคารวม 46 พนลานดอลลารสหรฐ ประกอบดวย โครงการดาน

พลงงาน 34 พนลานดอลลารสหรฐ และดานโครงสรางพนฐาน 12 พนลานดอลลารสหรฐ (ดรปท 1)

The Diplomat

(รปท 1)

ทมาภาพ : http://www.dhakatribune.com/

world/2016/08/25/balochistan-troubled-

heart-china-pakistan-economic-corridor/

6

ในอกดานหนงของความสมพนธจนกบปากสถาน คอเรองการกอการราย การท าสงครามโจมตในปากสถานไดสรางความกงวลใหจน วศวกรของจนทท างานทกองทพอากาศ Kamra ตองถกยายไปทต งทปลอดภยจากการโจมของผกอการราย Andrew Small ไดเนนย าในหนงสอของเขาวา การปรากฏตวของขบวนการเคลอนไหวอสลามชาวเตอรกสสถานตะวนออก (ETIM) ในมณฑลซนเจยง ดนแดนสวนใหญทมชาวมสลมอาศยอยซงหอมลอมดวย คกสถาน ทาจกสถาน คาซคสถาน รสเซย มองโกเลย อฟกานสถาน อนเดย และชายแดนทงหมดของจน 20 กโลเมตร กบปากสถาน ทเปนแหลงทจนกงวล เนองจาก ETIM เชอมโยงกบกลมหวรนแรงอนๆไดไปสรางความล าบากใจใหกบปกกง Andrew ยงอางถงนกทฤษฎสมคบคดทกลาววา กลมแบงแยกดนแดนชาวเตอรกสสถานก าลงถกยยงจากสหรฐอเมรกาหรออนเดยเพอตอกลมความสมพนธระหวางจนกบปากสถาน อยางไรกตาม ยงมมมมองของอสลามาบดทมองสอดคลองกบปกกง ในเรองทวาปากสถานไมอาจท าลายความสมพนธของตนเองกบจนเพอผลประโยชนของชาวอยกรทไมพอใจไมกคน ยงไปกวานน ความกาวราวของการกอการรายทปากสถานเผชญเปนการตอตานคนทม ความคดนอกทางทงหมด ซงเวลานทหารไดปลอมเขาไปในเครอขายกอการรายและมากกวา 90% ของพนทไดมการกวาดลางผกอการรายไดแลว จดยนของจนตอยทธศาสตรของปากสถานทเผชญกบการกอการราย สะทอนใหเหนไดจากการมาเยอนปากสถานของประธานาธบดสจนผงเมอป 2015 เดอนเมษายน นนกคอ ประธานาธบดชนชมความแขงกราว ของปากสถานทมตอผกอการรายใน Waziristan ภาคเหนอ (ดรปท 2) มองจากมมของความรเรม OBOR แลว จนนาจะเปนตวแสดงเชงรกทเกดขนใหมในภมภาคน ส าหรบประเทศตางๆในภมภาคนโดยเฉพาะปากสถานนน ระเบยงเศรษฐกจนบวาเปนโอกาสทางเศรษฐกจทดของปากสถานทจะบรณาการเขากบเศรษฐกจจนได และวนนถอไดวาปากสถานเปนประเทศแรก ๆ ทไดรบผลประโยชนจากยทธศาสตร OBOR น กระนนกตาม หากมองในดานกลบยงมความพยายามของกลมทคดคานโครงการทน า

โดยจนซงอาจจะเปนสวนหนงทหนกลบมาเปนความทาทายส าหรบจนเอง

(รปท 2)

ทมาภาพ :

http://theglobalcalcuttan.com/?p=1031

เอกสารอางอง

http://www.cpec.gov.pk/ http://www.pakistan-china.com/pci-backgrounders.php https://walizahid.com/2015/02/china-pakistan-economic-corridor-a-timeline/ Andrew Small. The China-Pakistan Axis: Asia’s New Geopolitics. New York: Oxford University Press, 2015

7

ดรายละเอยดเพมเตมไดท www.rsu-brain.com

ผอ านวยการสถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต : ศ.ดร.เอนก เหลาธรรมทศน

บรรณาธการ: นางสาวยวด คาดการณไกล

เรยบเรยง: นายอสมาน วาจ

นายปาณท ทองพวง

ภาพปก: http://english.gov.cn/archive/publications/2015/03/30/content_281475080249035.htm

ทอยตดตอ

สถาบนคลงปญญาดานยทธศาสตรชาต อาคารพรอมพนธ 1 ชน 4 637/1

ถนนลาดพราว เขตจตจกร กทม. 10900 โทรศพท 02-930-0026