NORMAN BETHUNE IN CHINA

Over de daadwerkelijke bijdrage van een Canadese dokter aan de Chinese revolutie

Deel 1

 Aangepast  door Chung Chih-cheng 

Illustraties van Hsu Jung-chu, Hsu Vung. Ku lien-tang en Wang Yi-sheng 

Ordeman Drukkerij/Uitgeverij Rotterdam Maart 1976 

1. In het begin van het jaar 1938 kwam Norman Bethune in China aan. Hij was uitgezonden door de Kommunistische Partij van Canada en de Verenigde Staten van Amerika om mee te helpen in de Verzetsoorlog tegen Japan. 

2. Na een reis vol ontberingen en gevaren bereikte kameraad Bethune Jenan, de wieg van de Chinese revolutie. Dat was eind maart. Overal waar hij rondkeek zag hij het bruisende revolutionaire enthousiasme. Hij was diep onder de indruk en zei: "Hier in Jenan heb ik eindelijk het nieuwe China gezien!"

3. Kort na zijn aankomst in Jenan ontmoette Bethune voorzitter Mao, de grote leider van het Chinese volk. Ze voerden een vriendschappelijk gesprek. 

4. Het was al diep in de nacht. Kameraad Bethune was net terug van de voorzitter. Hij was te opgewonden om de slaap te kunnen vatten. Hij schreef in zijn dagboek: "Nu begrijp ik waarom Mao Tsetung zo'n indruk maakt op iedereen die hem ontmoet. Die man is een reus! Hij is een van de grote mannen die nu leven. "

5. Kameraad Bethune is gereed om naar het front te gaan - het Shansi-Chahar-Hopei Grensgebied. Hij is gekleed in het uniform van het Achtste Marsleger en hij denkt aan de afspraak die hij met Mao Tsetung heeft gemaakt. Op de dag dat hij vertrok wees de partij hem een lijfwacht en een adjudant toe.  Maar Bethune zei ontroerd: "Er zijn meer kameraden nodig aan het front. Alleen deze "Kleine Duivel" gaat met mij mee."

6. Kameraad Bethune moest een grote omweg maken voor hij een veerboot over de Gele Rivier vond. Bezorgd omklemde hij zijn medicijnen en instrumenten toen zij de rivier overstaken. 

7. Twee maanden later, op 17 juni bereikt Bethune het Shansi-Chahar-Hopei Grensgebied na een reis vol ontberingen over bergen en rivieren. Hij werd hartelijk ontvangen door de bevolking en de soldaten. 

8. Bethune kwam binnen en de eerste vraag die hij stelde was: "Waar zijn de gewonden?" De kameraden drongen er bij hem op aan dat hij eerst een paar dagen moest rusten. Maar dat wuifde hij weg met een glimlach: "Ik ben hier gekomen om te werken en niet om te flierefluiten. Breng me alsjeblieft direkt naar de gewonden." 

9. De volgende morgen vroeg ging kameraad Bethune naar het hospitaal in het achterland van het Militair Distrikt in het dorp Sungyenkou. Hij onderzocht er alle gewonden zorgvuldig en sloeg er niet een over. Hij inspekteerde alle operatiekamers. Het hospitaal dat hij aantrof was gebrekkig uitgerust en men kampte met een enorm gebrek aan medicijnen. Maar hij was diep onder de indruk van de hard werkende medische staf, die zelf zijn instrumenten maakte en fantastisch roeide met de riemen die men had. 

10. Kameraad Bethune zei opgewonden: "De Chinese Kommunistische Partij heeft het Achtste Marsleger geen superieure wapens gegeven, maar revolutionaire strijders die zijn gestaald in de Lange Mars. Als zulke mensen de ruggegraat van de revolutie vormen, hebben we alles wat we nodig hebben." 

11. Kameraad Bethune werkte met een enorm enthousiasme. Hij onderzocht 520 gewonde mannen gedurende de eerste week en verrichtte 147 operaties in een maand. Dankzij deze inspanningen knapten de gewonden snel op en keerden terug naar het front. 

12. Op een dag bracht het kommando van het Militaire Distrikt een order van Voorzitter Mao. Kameraad Bethune werd benoemd tot medisch adviseur van het Militair Distrikt met een vaste toelage van 100 Yuan. Kameraad Bethune schreef voorzitter Mao nog diezelfde avond een brief terug. Hij vertelde daarin dat hij de vreugde en het verdriet van de bevolking en de soldaten wou delen. De toelage schonk hij aan het hospitaal om voedsel voor de gewonden te kopen. 

13. Zelfs midden in de nacht zat kameraad Bethune vaak nog hard te werken. Hij ontwierp een plan voor een modelhospitaal om zo de medische dienst nog meer te verbeteren. 

14. Al snel bruiste de oude tempel van Sungyenkou van het leven, Op voorstel van kameraad Bethune werd een '"vijf weken aktie" gestart om de oude gebrekkig uitgeruste kliniek om te bouwen tot een model hospitaal dat beter en degelijker zou zijn. Dorpelingen en soldaten werkten samen hard om deze aktie tot een sukses te maken. 

15. Overal was kameraad Bethune in de weer. Hij verzorgde niet alleen de gewonden. Hij ontwierp ook tekeningen en leerde de timmerlui hoe ze bedden en rekken moesten maken om botbreuken snel te kunnen genezen. 

16. Af en toe pakte kameraad Bethune de smeedhamer en hielp de smid met het maken van medische instrumenten. Toen de kameraden om hem heen vroegen of hij zelf ook arbeider was geweest, antwoordde hij lachend: "Een goede chirurg moet smid, timmerman, kleermaker en kapper tegelijk zijn". 

17. Vol enthousiasme gaf kameraad Bethune voor iedereen die in het ziekenhuis meewerkte kursussen over het desinfekteren en behandelen van wonden. 

18. De leden van de plaatselijke Vrouwenvereniging voor Nationale Redding meldden zich als vrijwilligsters om beddegoed te maken en de was te doen voor het hospitaal. 

19, Op het zandstenen pad waar de gewonden iedere dag langs moesten ontbrak een trede. Toen hij dit in de gaten kreeg, bracht Bethune samen met z'n kameraden een nieuwe trede aan. Want hij was bang dat de gewonde soldaten anders zouden vallen. Voorkomen is beter dan genezen. 

20. Dan is de dag van de officiële opening van het modelhospitaal aangebroken. Leiders van het Militair Distrikt, vertegenwoordigers van de Regering van het Grensgebied en 2000 bewoners uit de streek verzamelden zich om deze gebeurtenis feestelijk te vieren. Boordevol enthousiasme klimt kameraad Bethune op het podium en houdt een toespraak waarin de hechte verbondenheid van alle volkeren ter wereld in de strijd tegen het fascisme voorop staat.

21. Toen de bijeenkomst voorbij was, leidde kameraad Bethune de mensen opgetogen door het model hospitaal rond. Het ziekenhuis was piekfijn schoongeboend en alles was perfect in orde. Hoewel het gebouwd werd met materialen die alleen ter plaatse beschikbaar waren, was alles wat in een modelziekenhuis echt nodig is aanwezig. 

22. Eind september mobiliseerden de Japanse invallers een strijdmacht van 30.000 man sterk, die bestond uit infanterie-, cavalerie- en artillerie-eenheden. Ondersteund door vliegtuigen en gemotoriseerde transport eenheden zetten ze van tien kanten de aanval in tegen het hart van het Grensgebied. 

23. Voor het hospitaal kwam de order om te verhuizen. Toen kameraad Bethune Sungyenkou verliet wierp hij nog een laatste blik op het model hospitaal, waar hij zoveel zorg aan had besteed. Hij mompelde verontwaardigd: "Vervloekte fascistische rovers! Ze kunnen ons zelfs hier in ons ravijn niet met rust laten." 

24. Op zijn reis door bergen en heuvels trok kameraad Bethune door vele dorpjes en gehuchten. De bevolking die werd bedreigd door de Japanse "schoonmaak" aktie was kalm en strijdbaar. Toen Bethune dat zag, was hij ontroerd en hij zei tegen zijn tolk: "Eén ding is zeker: het Chinese volk zal overwinnen!" 

25. De bloeddorstige Japanse invallers vochten zich een weg naar Sungyenkou. Ze vonden het dorp en het modelziekenhuis verlaten en leeg. Het enige wat ze nog konden doen was de huizen tot de grond toe platbranden. Maar ze wonnen niets, want onze troepen waren de spits van de vijandelijke aanval al ontweken om zich op de achterhoede van de vijand te werpen. Bij Shihpenkou werd de vijand op de vlucht gejaagd. Ze moesten ontelbare doden achter laten.

26. De "schoonmaak" aktie werd volledig terug geslagen door onze zegevierende troepen. Onderweg zag kameraad Bethune karrevrachten buitgemaakte wapens en lange rijen krijgsgevangenen. Zeer verheugd zei hij: "Dat zal ze leren de smerige fascisten! Laat onze mannen meer van zulke veldslagen winnen!" 

27. Kameraad Bethune studeerde ernstig in voorzitter Mao's boek 'Over Langdurige Oorlog'. Hij putte er veel moed en lering uit. Hij zei: "Waar we nu mee bezig zijn is het vechten van een langdurige volksoorlog in volledig veranderde omstandigheden. Er bestaat niet langer een scheiding tussen het 'front' en de 'achterhoede'. Overal waar er gewonden vallen daar moeten wij ook zijn." 

28. Op het eind van het jaar leidde kameraad Bethune een medisch team naar het dorp Yangchiachuang. 

29. Onderweg werden ze overvallen door een verblindende sneeuwstorm uit het noordwesten. Bethune’s snor was wit van de sneeuwvlokken. Hij zei lachend: "Kijk! Ik kan zonder vermomming voor kerstmannetje spelen!" Iedereen moest lachen. 

30. Het medisch team moest verschillende hoge bergen over, waar nog geen gebaande paden de weg wezen. Toen ze tenslotte Yangchiachuang bereikten vroeg kameraad Bethune om meteen met het werk te beginnen. 

31. Hier veranderde kameraad Bethune een lokale kliniek in een gespecialiseerde operatieafdeling. Dit soort ziekenhuis was aangepast aan de eisen van de guerrillaoorlog. Boerenhuizen werden als ziekenzalen gebruikt en de slaapplaatsen boven de ovens als bedden voor de zieken. Dit ziekenhuis was zo hecht geworteld in de massa van het volk dat de vijand het nooit zou kunnen verwoesten. 

32. Om meer medische helpers te trainen, die de ruggegraat van de medische dienst moesten verstevigen, startte kameraad Bethune de "Praktische Werkweek"-beweging. Alle gezondheidskaders uit het militaire distrikt werden gevraagd hieraan mee te doen. Hij onderwees ze niet alleen met woorden, maar ook door daden. De studenten deden om beurten praktijkervaring op. Ze leerden terwijl ze werkten.

33. Kameraad Bethune was een onvermoeibare leraar, geduldig en stimulerend. Hij verbond de theorie met de praktijk en deed alles om zijn lessen zo levendig mogelijk te maken en gemakkelijk om te begrijpen.

34. In de schaft vroeg kameraad Bethune de studenten om pompoenen te 'scheren' en te kerven. Zo konden ze hun vaardigheid in het hanteren van het operatiemes voor operaties op menselijke schedels verbeteren

35. Op een keer vroeg kameraad Bethune de studenten te experimenteren in het gebruik van algemene in plaats van lokale verdoving toen een abces aan zijn eigen teen opengesneden moest worden. Zo konden de studenten hun verdovingstechnieken verbeteren. 

36. De studenten moesten wel aan zijn verzoek toegeven. Na de operatie glimlachte kameraad Bethune. "Je ziet dat een goede koördinatie van de verdoving en de operatie de tijd van de verdoving aanmerkelijk kan bekorten. Op deze manier kan je een hoop doen om het lijden van de patiënten te verzachten." Iedereen voelde zich enorm geïnspireerd door het voorbeeld dat kameraad Bethune gaf door voortdurend zijn medische techniek te verbeteren. 

37. De "Praktische Werkweek" was afgelopen voor men er erg in had. De studenten vonden het moeilijk om weer afscheid te nemen van kameraad Bethune. Ze hadden veel lering getrokken uit de moeite die hij zich in zijn lessen voor hen getroost had. Ze zeiden: "We hebben in deze zeven dagen meer opgestoken dan we door boekenstudie in zeven jaar bij elkaar geworsteld zouden hebben." 

38. "Naar het front! Naar de gewonden!" Op Bethunes voorstel werd een mobiel medisch team georganiseerd. Dag en nacht ploeterden de leden van het mobiele team langs ruwe en steile bergpaden. Ze stonden altijd klaar om de gewonden te verzorgen, zelfs in het heetst van het gevecht. 

39. Om beter te kunnen voldoen aan de bizondere eisen die de guerrillaoorlog stelt, probeerde Bethune het transport van medicijnen en medische uitrusting te verbeteren. Op een dag zag hij toevallig een man uit het dorp met een ezel langskomen. Over de rug van het beest hingen een paar manden vol mest. Bethune riep voldaan: "Hoera, ik heb het gevonden."

40. Met de manden als voorbeeld ontwierp Bethune een brugvormige container, die alles kon bevatten wat nodig was voor een operatiekamer en verbandpost. Als je hem uitklapte kon hij dienen als bank om won den op te verbinden. Opgevouwen kon hij gedragen worden als zadeltassen. Alle kameraden spraken vol lof over deze vondst. 

41. Zonder acht te slaan op zijn eigen veiligheid leidde kameraad Bethune het mobiele team naar het front. Daar werkten ze vaak als de veldslagen in volle gang waren vlak bij het strijdgewoel. 

42. In februari van het jaar 1939 kwam het bericht door dat er een hevige veldslag woedde in Midden Hopei. Kameraad Bethune diende een verzoek in om er heen gezonden te worden. Het verzoek werd onmiddellijk toegestaan. Snel werd het medische Oostelijk Expeditieteam gevormd. Het vertrok direkt naar Hopei. 

43. In de uitgestrekte vlakte van Midden Hopei ging de naam van dokter Bethune van mond tot mond. In een aprilnacht toen in Chihui gevechten uitbraken, verplaatste kameraad Bethune het medisch team naar  Wenchiatun, een dorpje dat op een afstand van drie en een halve kilometer afstand van het front lag. In een kleine tempel had hij al snel een operatiekamer gereed voor de gewonden. 

44. Voortdurend kwamen er vijandelijke vliegtuigen over, van alle kanten ratelden machinegeweren en explodeerden handgranaten. I n dit geweld koncentreerde kameraad Bethune al zijn aandacht op de gewonden. Hij werkte zo twee dagen en nachten zonder onderbreking achter elkaar door. 

45. Plotseling explodeerde er een bom vlak naast de tempel. Het hele gebouw schudde op zijn grondvesten en de achtermuur stortte in. 

46. Dokter Bethunes kameraden drongen er nog eens bij hem op aan dat hij dekking moest zoeken. Maar hij weigerde en zei: "Als je voor de revolutie vecht, als je strijdt tegen de fascisten, hoort er niemand aan zijn eigen veiligheid te denken. En een lid van de Kommunistische Partij moet zich nooit op de eerste plaats stellen." 

47. De nacht viel en Bethune stond nog steeds aan zijn operatietafel. Hij was daar lang en zonder onderbreking aan het werk geweest. Zijn helper begon zich steeds meer ongerust te maken. Hij had Bethunes eten al voor de zoveelste maal opgewarmd. 

48. In deze veldslag werd kompagnieskommandant Hsu ernstig gewond aan zijn maag toen hij een heldhaftige aanval op de vijand leidde. 

49, Ondanks de snijdende pijn bleef kompagnieskommandant Hsu op zijn post tot de overwinning was behaald.

50. De brancarddragers brachten Hsu direct naar de operatiekamer om behandeld te worden. Toen Bethune zag dat Hsu's ingewanden op tien plaatsen doorboord waren, zei hij vol bewondering tegen zijn kameraden: "Dat is een goede, dappere kerel. Het is voor ons een eer om zulke strijders te mogen helpen!" 

51. De strijd eindigde in een overwinning. Dokter Bethune werkte drie dagen en nachten zonder rust om de gewonden te redden. Door zijn snelle hulp genas 85 procent van de gewonden. Hij zei zeer tevreden: "Tijd betekent leven voor onze broeders”.

52. Kameraad Bethune begeleidde Hsu en enkele andere zwaar gewonde soldaten naar het hospitaal in het achterland. Onderweg informeerde hij af en toe hoe zij zich voelden. Toen de mannen dankbaar, "prima", antwoordden, zei Bethune met een glimlach: "Dan hoef ik me verder nergens druk over te maken". 

53. In het hospitaal aangekomen installeerde Bethune een ruggesteun voor kompagnieskommandant Hsu. Hij zei tegen de andere artsen: "Voor een man die in zijn buik gewond is, is het moeilijk om adem te halen. Zo gaat het gemakkelijker". 

54. Iedere dag maakte kameraad Bethune persoonlijk 4 maaltijden voor Hsu klaar. Als de kok aanbood om het zelf te doen, zei hij. "ik denk dat ik dit beter zelf kan doen omdat ik mijn patiënt beter ken. Met medische behandeling alleen kom je er niet. Als die samengaat met een goed dieet wordt het herstel bespoedigd.

55. Toen het eten klaar was bracht kameraad Bethune het naar kompagnieskommandant Hsu. Hij voerde hem met een lepel en zei: "Hier nog een hap. Als je er door komt kan je meer soldaten van de vijand doden." De tranen sprongen kompagnieskommandant Hsu in zijn ogen. Hij kon nauwelijks woorden vinden om zijn dankbaarheid uit te drukken. 

56. Dankzij Bethune's zorgvuldige behandeling knapte Hsu snel op. Hij was weer gereed om naar het front te vertrekken. Toen hij vertrok zei Hsu: "Dokter Bethune als ik aan het front terug ben zal ik nog meer vijanden doden". Hij moest zijn tranen terugdringen.