3a MT

MODALNE I NEMODALNE NAREDBEModalne naredbe ostaju aktivne s pridruženom

vrijednošću sve dok im se ne pridruži nova vrijednost.Nemodalne naredbe su aktivne samo u bloku u kojem

su programirane.Primjer upotrebe modalnih naredbi je:

N40 G1 F500 X10 Y-20

N50 Y80.Blok N40 sadrži modalne naredbe G1, F500, X10 i Y-20. Blok N50 potpuno napisan glasio bi:

N50 G1 F500 X10 Y80.

2

3

MODALNE I NEMODALNE NAREDBE

Obzirom da se mijenja vrijednost samo adrese Y, zbog preglednosti nije potrebno pisati adrese kojima se vrijednost ne mijenja.

Primjer upotrebe nemodalnih naredbi je:

N120 G1 X=lC(12) Y=IC(8)

N130 X=lC(12) Y=lC(-10).

U ovom slučaju G1 je modalna naredba, a naredba X=lC(12) je nemodalna. Povećanje X za 12 definisano u bloku N120 vrijedi samo u tom bloku. Ako želimo da se i u bloku N130 vrijednost adrese X poveća za 12 to moramo i napisati.

4

SISTEMATIZACIJA NAREDBIU jednom programskom bloku može se nalaziti i više od

jedne G naredbe. Npr.

N70 G90 G0 X10 Y20 Z30Pri tome treba paziti da u istom bloku ne budu naredbe

koje ne mogu biti aktivne u isto vrijeme. Npr. u bloku

N90 G0 G1 X2 Y3 Z6zadano je kretanje u brzom hodu (G0) i kretanje u

radnom hodu (G1). Očito je da se u isto vrijeme ne mogu ispuniti oba zahtjeva, jer su međusobno u suprotnosti.

lsto tako, G1 i G2, tj. G2 i G3 ne mogu biti u istom bloku.Da bi se ovakvi slučajevi lakše izbjegli, naredbe se

razvrstavaju u više grupa. Naredbe iz iste grupe ne mogu se kombinovati u istom programskom bloku.

5

SISTEMATIZACIJA NAREDBI

Pomoćne mašinske naredbe (M naredbe) također se mogu svrstati u grupe prema svojoj namjeni. Te grupe su prikazane niže, a također vrijedi pravilo da u jednom bloku ne mogu biti dvije M naredbe iz iste grupe, jer su međusobno u suprotnosti.

6

SISTEMATIZACIJA NAREDBI

Neke M naredbe izvršavaju se na početku bloka bez obzira na kojem se mjestu u bloku nalazile. To su naredbe M3, M4, M6, M8, M9. Npr. u bloku

N100 G0 X14 Y23 Z11 M8,

uključivanje rashladnog sredstva (M8) je na kraju bloka, ali će se početi izvršavati istovremeno s početkom kretanja alata (G0).

Pomoćne mašinske naredbe koje se izvršavaju na kraju bloka su: M0, M1, M2, M5, M9, M30.

Ove naredbe se mogu pisati u bloku zajedno s ostalim G naredbama, ali ih češće pišemo u zasebnom bloku radi preglednosti programa.

Neke M naredbe izvrše se u bloku u kojem su navedene i time prestaje njihovo djelovanje (M0, M1, M2, M6, M30). Djelovanje drugih M naredbi (M3, M4, M5, M8, M9) traje sve dok se ne zada neka druga M naredba iz iste grupe.

7

SISTEMATIZACIJA NAREDBI

8

IZBOR MJERNIH JEDINICA

Na osnovu dimenzija s crteža, zadaju se koordinate putanje alata. Dimenzije na crtežu mogu biti izražene u metričkim ili engleskim mjernim jedinicama, pa i upravljačka jedinica mašine omogućava unos dimenzija (koordinata) u metričkim ili engleskim mjernim jedinicama. lako je u postavkama mašine jedna od te dvije mogućnosti već definisana, programer može po želji odabrati u kojim će mjernim jedinicama raditi. Naredbe kojima se definiše vrsta mjernih jedinica su:

G70 - mjerni sistem u inčima

G7 1 - mjerni sistem u milimetrima.

Pri programiranju moguće je biranje radne površine u kojoj će se izvoditi obrada. Najčešća radna površina obrade pri glodanju je XY ravnina. Osa alata je okomita na radnu površinu.

G17 - naredba za rad u XY ravni

G18 - naredba za rad u XZ ravni

G19 - na red ba za rad u YZ ravni

Naredbe G41/G42 odnose se na ravan obrade. Nije moguće mijenjanje ravnine obrade dok su aktivne naredbe G41 ili G42.

9

IZBOR RADNE POVRŠINE

10

IZBOR RADNE POVRŠINE

Apsolutni mjerni sistem zadaje se naredbom G90.Inkrementalni mjerni sistem zadaje se naredbom G91.Postoji mogućnost upotrebe apsolutnog i inkrementalnog

mjernog sistema u istom bloku. Ako je prethodno pozvana naredba G90 (apsolutni

sistem mjerenja), koordinate u inkrementalnom mjernom sistemu zadaćemo u obliku X=lC(...) Y=lC(...) Z=lC(...).

Ako je aktivan inkrementalni sistem mjerenja (G91), koordinate u apsolutnom mjernom sistemu zadaćemo u obliku X=AC(...) Y=AC(...) Z=AC(...).

Naredba lC i AC je nemodalna naredba i vrijedi samo u bloku u kojemu je napisana.

Naredbe G91 i G90 su modalne naredbe.

11

ZADAVANJE MJERNOG SISTEMA

12

ZADAVANJE MJERNOG SISTEMAPrimjer kod glodalice:

...G91...N60 G1 Y40 ;tačka 2N70 G1 X=AC(50) ;tačka 3N80 G1 X=20 Y=AC(30) ;tačka 4N90 G1 X-60 Y-20 ;tačka 1...

Naredba - Grupa- OpisG00 - 01 - Brzi hod

G01* - 01 - Radni hod G02 - 01 - Kružna interpolacija CW G03 - 01 - Kružna interpolacija CCW G04 - 00 - Zastoj 1/1000 sekunda G09 - 00 - Tačno zaustavljanje G10 - 00 - Programirani pomak G12 - 00 - Ciklus glodanje kružnog džepa CW G13 - 00 - Ciklus glodanje kružnog džepa CCW G17* - 02 - Radna XY-ravan G18 -02 - Radna XZ-ravan G19 - 02 - Radna YZ-ravanG20 - 06 - Mjerni sistem u colima (inčima) G21* - 06 - Mjerni sistem u milimetrima G28 - 00 - Povratak u referentnu tačku G29 - 00 Referentna tačka

13

ZADAVANJE MJERNOG SISTEMAG - NAREDBE

G31# - 00 - Linearna interpolacija s probom G35# - 00 - Autom. mjerenje prečnika alata G36# - 00 - Autom. mjerenje nulte tačke obradka G37# - 00 - Autom. mjerenje dužine alata G40* - 07 - Poništenje kompezacije prečnika alata G41 - 07 - Korekcija prečnika alata u lijevo G42 - 07 - Korekcija prečnika alata u desnoG43 - 08 - Korekcija dužine alata u + G44 - 08 - Korekcija dužine alata u - G47 - 00 - Graviranje teksta G49* - 08 - Poništenje kompenzacije dužine alata G50*# - 11 - Prekid skaliranja G51# - 11 - Skaliranje G52 - 00 - Lokalni koordinatni sistem YASNACG53 - 00 - Referentna tačka mašine G54* - 12 - Nulta tačka radnog komada 1 G55 - 12 - Nulta tačka radnog komada 2 G56 - 12 - Nulta tačka radnog komada 3 G57 - 12 - Nulta tačka radnog komada 4 G58 - 12 - Nulta tačka radnog komada 5 G59 - 12 - Nulta tačka radnog komada 6

14

G60 - 00 - Pozicioniranje u jednom smjeru G61 - 13 - Tačno zaustavljanje (modal) G64* - 13 - Tačno zaustavljanje (G61) poništenje G65# - 00 - Makro-podprogram G68# - 16 - Rotacija koordinatnog sistema G69* - 16 - Poništavanje rotacije koordinatnog sistemaG70 - 00 - Geometrijski uzorak rupe po kružnici G71 - 00 - Geometrijski uzorak rupe po luku G72 - 00 - Geometrijski uzorak rupe po liniji G73 - 09 - Ciklus bušenja s lomom strugotineG74 - 09 - Ciklus rezanja nareza lijeviG76 - 09 - Ciklus finog istokarivanja G77 - 09 - Ciklus natražnog istokarivanjaG80* - 09 - Prekid ciklusa tačkaste obrade G81 - 09 - Ciklus bušenja G82 - 09 - Ciklus zabušivanja G83 - 09 - Ciklus dubokog bušenja (standard) G84 - 09 - Ciklus rezanja nareza desni G85 - 09 - Ciklus razvrtavanja G86 - 09 - Ciklus razvrtavanja (vreteno stop )

15

G87 - 09 - Ciklus istokarivanja, ručno G88 - 09 - Ciklus istokarivanja, ručno G89 - 09 - Ciklus istokarivanja, ručno G90* - 03 - Apsolutno programiranje G91 - 03 - Inkrementalno programiranje G92 - 00 - Promjena koordinatnog sistema G93 - 05 - Obodna posmična brzinaG94* - 05 - Posmak u mm/min G98* - 10 - Vraćanje na prvi Z iznad ciklusa G99 - 10 - Vraćanje na sigurnosnu ravan G100 - 00 - Prekid zrcaljenja G101 - 00 - Zrcaljenje G102 - 00 - Slanje vrijednosti koordinata kroz RS-232CG103 - 00 - Maximalni broj blokova za look aheadG107 - 00 - Cilindrično mapiranje(za 4. osu) G110-129 - 12 - Nulta tačka radnog komada 7 - 12

G136# - 00 - Automatsko mjerenje nulte tačke G141 - 07 - 3D+ kompezacija alata G150 - 00 - Ciklus glodanja džepa

(* početne pri startanju stroja, # opcije koje se moraju dodatno nadoplatiti) 16

Naredba - OpisM00 - Obavezni programski stopM01 - Uslovni programski stopM02 - Kraj programa M03 - Okretanje vretena u desnoM04 - Okretanje vretena u lijevo M05 - Zaustavljanje vretenaM06 - Promjena alataM08 - Uključivanje hlađenjaM09 - Isključivanje hlađenjaM10 - Blokiranje 4. oseM11 - Deblokiranje 4. oseM12 - Blokiranje 5. oseM13 - Deblokiranje 5. oseM16 - Promjene alata, isto kao M06M19 - Orijentacija vretena M19 P..# - Orijentacija vretena pod nekim uglomM21-M28 - Korisničke M funkcije (opciono)

17

M - NAREDBE

M30 - Kraj programa s vraćanjem na početak programaM31 - Konvejer strugotine naprijedM32 - Konvejer strugotine natragM33 - Konvejer strugotine stopM34 - Pomak cijevi za hlađenje prema goreM35 - Pomak cijevi za hlađenje prema doljeM36 - Odgoda promjena paleteM39 - Rotacija magazina alata bez promjene alataM41 - Brzina 1M42 - Brzina 2M50 - Promjena paleteM51-M58 - Korisničke M funkcije (opciono)M61-M68 - Korisničke M funkcije (opciono)M76 - Monitor isključenM77 - Monitor uključenM78 - Generiše alarmM79 - Generiše alarmM82 - Otpušta alat

18

M86 - Steže alatM88 - Hlađenje kroz vreteno uključenoM89 - Hlađenje kroz vreteno isključenoM95 - Slip modelM96 - Preskoči ako nema signalaM97 - Pozivanje lokalnog podprograma M97 P..M98 - Pozivanje podprograma M98 P..M99 - Kraj podprograma

Napomena: samo jedna M funkcija ili G funkcija iste grupe može biti u istom bloku!

19

20

Pregled ostalih važnijih naredbi