[metabolic syndrome prevalence in childhood obesity and...
TRANSCRIPT
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 271
Ccedilocukluk Ccedilağı Obezitesinde Metabolik Sendrom Sıklığı ve Obezite ile
İlişkili Durumların Değerlendirilmesi
[Metabolic Syndrome Prevalence in Childhood Obesity and Assessment of
Obesity Related Conditions]
Nilguumln Ccediloumll Araz1 Ayşe Balat
2 Mustafa Araz
3
1Sosyal Pediatri BD Ccedilocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi
Gaziantep Tuumlrkiye
2Pediatrik Nefroloji BD Ccedilocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp
Fakuumlltesi Gaziantep Tuumlrkiye
3Endokrinoloji BD İccedil Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi Gaziantep
Tuumlrkiye
Abstract
Childhood obesity is an important risk factor for the development of metabolic syndrome The
aim of this study was to assess the childhood obesity and the related conditions to investigate
the frequency of insulin resistance and metabolic syndrome and the possible related factors
with these The medical records of patients those referring to the Well-Child Outpatient Clinic
of Gaziantep University School of Medicine for routine health check-ups or to be vaccination
were reviewed 100 obese children diagnosed according the International Obesity Task
Force included into the study Relative weight ratio between 120-140 was classified as
obesity and a ratio above 140 was considered as morbid obesity The mean age of patients
(55 female 45 male) was 112 plusmn38 (3-17) years Thirty three of the subjects were children
and 67 of them were adolescents The 48 percent of the subjects were morbidly obese
Morbid obesity was higher in adolescents and in patients with consanguinity between parents
Insulin resistance was determined 67 in children 475 in adolescents Free T4 levels
were lower in patients with insulin resistance (p= 0000) There was a negative correlation
between fT4 and weight body mass index and HOMA levels (plt005) Metabolic syndrome
prevalence was 424 in children 642 in adolescents according to the National
Cholesterol Education Program-Adult Treatment Panel III and 299 according to the
International Diabetes Foundation (only adolescents) Metabolic syndrome prevalence was
higher in adolescents (p=0039) Being morbidly obese in half of the subjects and
determination of metabolic syndrome in approximately more than half of the subjects are
important conditions for the development of metabolic complications at the adulthood
Determination and measure of risk factors for the development of metabolic syndrome in
childhood obesity will provide a considerable contribution to public health
Keywords Childhood adolescent obesity metabolic syndrome
(RecDate Aug 17 2012 - Accept Date Aug 27 2012)
Corresponding Author Yrd Doccedil Dr Nilguumln Ccediloumll Araz Sosyal Pediatri BD Ccedilocuk Sağlığı
ve Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi Gaziantep Tuumlrkiye
Telephone 0342 3606060 ndash 76440 Fax 0342 3608082
E-Mail narazgantepedutr
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 272
Oumlzet
Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr Bu
ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili durumların değerlendirilmesi insuumllin
direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili olabilecek faktoumlrlerin araştırılması
amaccedillandı Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama
veya rutin sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak
incelendi ldquoUluslarası Obezite Ccedilalışma Gruburdquo kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100
olgu ccedilalışmaya dahil edildi Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquoın
uumlzerindekiler ise morbid obez olarak değerlendirildi Olguların 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş
ortalaması 112 plusmn38 (3-17 yaş) yıl idi Otuz uumlccedil olgu ccedilocuk 67 olgu adolesandı Yuumlz obez
olgunun 48rsquoi (48) morbid obezdi Morbid obezite ebeveynler arasında akraba evliliği
olanlarda ve adolesanlarda daha sıktı İnsuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67 adolesan
yaş grubunda ise 475 olguda saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri
daha duumlşuumlktuuml (p= 0000) Serbest T4 duumlzeyi azaldıkccedila olguların kilo beden kitle indeksi ve
HOMA duumlzeyleri artıyordu Metabolik sendrom sıklığı Ulusal Kolesterol Eğitim Programı
Erişkin Tedavi Paneli III sınıflamasına goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesanlarda
642 Uluslarası Diyabet Federasyonu sınıflamasına goumlre ise 299 olarak bulundu
(sadece adolesanlar) Metabolik sendroma adolesanlarda daha sık rastlanıyordu (p=0039)
Ccedilalışmaya alınan olguların yarısının morbid obez olması ve yaklaşık yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde metabolik komplikasyonların gelişmesine
zemin yaratacak oumlnemli bir durumdur Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom
gelişimi iccedilin risk faktoumlrlerinin belirlenmesi ve oumlnlenmesi toplum sağlığına oumlnemli katkı
sağlayacaktır
Anahtar kelimeler Ccedilocukluk ccedilağı adolesan obezite metabolik sendrom
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 273
Giriş
Obezite her yaşta goumlruumllebilmekle birlikte ccedilocukluk ccedilağı ve adolesanlarda goumlruumllen obezite
ileriki yıllara yansıyarak geccedil doumlnem komplikasyonların gelişimi iccedilin zemin hazırlaması ve
buumlyuumlk ccediloğunlukla oumlnlenebilir olması nedeniyle toplum sağlığı accedilısından oldukccedila oumlnemlidir
[12] Genetik davranışsal ccedilevresel ve kuumlltuumlrel faktoumlrlerin etkisiyle oluşan multifaktoumlryel bir
hastalık olarak kabul edilen obezite Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml (DSOuml) tarafından ldquoyağ dokularında
sağlığı bozacak oumllccediluumlde anormal veya aşırı miktarda yağ birikmesirdquo olarak tanımlanmaktadır
[2-4]
Obezite sıklığı tuumlm duumlnyada giderek artmaktadır Uluslararası Obezite Ccedilalışma Grubu (IOTF)
tuumlm duumlnyadaki 5-17 yaş arası ccedilocuk ve adolesanların yaklaşık olarak 10rsquounun aşırı kilolu
2-3rsquouumlnuumln ise obez olduğu bildirmektedir [5] Uumllkemizde ise uumllke genelinde yuumlruumltuumllmuumlş
ccedilalışma bulunmamakla birlikte ccedilocukluk ccedilağı obezitesi sıklığı araştırmanın yuumlruumltuumllduumlğuuml
boumllge ve sosyo-ekonomik duumlzeye goumlre değişmek uumlzere 16 -78 arasındadır [6]
Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi erişkin ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olmasının yanı sıra
karaciğerde yağlanma insuumllin direnci bozulmuş glikoz toleransı tip 2 diabetes mellitus
hipertansiyon ve dislipidemi gibi metabolik komplikasyonlara yol accedilmaktadır [26] Ccedilocukluk
ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr [6] Obez
ccedilocuklarda artmış beden kitle indeksi (BKİ) ve risk faktoumlrleri erişkin doumlnemde
kardiyovaskuumller hastalık gelişmesine zemin hazırlamaktadır [7]
Bu nedenle bu ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili komponentlerin
değerlendirilmesi insuumllin direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili
olabilecek faktoumlrlerin araştırılması amaccedillandı
Metodlar
Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama veya rutin
sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak incelendi Dosya
kayıtlarından yaş cinsiyet doğum ağırlığı anne suumltuuml alma suumlresi ailevi hastalık varlığı gibi
anamnez bulguları ile hastaların kilo boy bel ccedilevresi gibi antropometrik oumllccediluumlmleri kan
basıncı ve laboratuvar değerleri kaydedildi
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274
Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya
dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)
ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ
ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi
[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı
(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)
Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak
değerlendirildi
Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri
accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı
Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim
Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı
değerlendirildi [1011]
Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile
birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi
ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul
edildi
Bulgular
Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67
adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum
ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay
olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde
kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti
Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve
laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi
Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid
obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu
(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite
ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552
χsup2=4245 p=0039)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275
Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon
vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total
kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420
p=0000 r=0311 p=0003)
Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları
Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)
Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)
Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)
Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)
Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)
Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)
Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)
Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)
HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)
Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)
HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)
LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)
Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)
ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)
Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)
Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)
İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152
(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile
HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99
mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)
adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)
Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda
67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci
saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-
150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276
kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=
-0268 p=0009)
Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise
trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda
bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı
IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda
metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan
komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900
(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik
sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile
altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi
(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik
sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333
p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan
368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424
(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise
570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı
farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433
424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT
duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55
UL) p=0021)
IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha
fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133
χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark
yoktu (pgt005)
Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum
kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277
Tartışma
Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite
oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı
obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet
kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır
Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu
Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak
bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan
grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite
adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba
evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline
goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam
koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda
ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin
obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml
Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici
faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı
bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde
obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez
ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108
olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de
obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti
Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede
herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan
Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml
etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek
durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş
sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]
Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık
plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez
ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid
duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 272
Oumlzet
Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr Bu
ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili durumların değerlendirilmesi insuumllin
direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili olabilecek faktoumlrlerin araştırılması
amaccedillandı Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama
veya rutin sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak
incelendi ldquoUluslarası Obezite Ccedilalışma Gruburdquo kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100
olgu ccedilalışmaya dahil edildi Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquoın
uumlzerindekiler ise morbid obez olarak değerlendirildi Olguların 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş
ortalaması 112 plusmn38 (3-17 yaş) yıl idi Otuz uumlccedil olgu ccedilocuk 67 olgu adolesandı Yuumlz obez
olgunun 48rsquoi (48) morbid obezdi Morbid obezite ebeveynler arasında akraba evliliği
olanlarda ve adolesanlarda daha sıktı İnsuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67 adolesan
yaş grubunda ise 475 olguda saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri
daha duumlşuumlktuuml (p= 0000) Serbest T4 duumlzeyi azaldıkccedila olguların kilo beden kitle indeksi ve
HOMA duumlzeyleri artıyordu Metabolik sendrom sıklığı Ulusal Kolesterol Eğitim Programı
Erişkin Tedavi Paneli III sınıflamasına goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesanlarda
642 Uluslarası Diyabet Federasyonu sınıflamasına goumlre ise 299 olarak bulundu
(sadece adolesanlar) Metabolik sendroma adolesanlarda daha sık rastlanıyordu (p=0039)
Ccedilalışmaya alınan olguların yarısının morbid obez olması ve yaklaşık yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde metabolik komplikasyonların gelişmesine
zemin yaratacak oumlnemli bir durumdur Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom
gelişimi iccedilin risk faktoumlrlerinin belirlenmesi ve oumlnlenmesi toplum sağlığına oumlnemli katkı
sağlayacaktır
Anahtar kelimeler Ccedilocukluk ccedilağı adolesan obezite metabolik sendrom
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 273
Giriş
Obezite her yaşta goumlruumllebilmekle birlikte ccedilocukluk ccedilağı ve adolesanlarda goumlruumllen obezite
ileriki yıllara yansıyarak geccedil doumlnem komplikasyonların gelişimi iccedilin zemin hazırlaması ve
buumlyuumlk ccediloğunlukla oumlnlenebilir olması nedeniyle toplum sağlığı accedilısından oldukccedila oumlnemlidir
[12] Genetik davranışsal ccedilevresel ve kuumlltuumlrel faktoumlrlerin etkisiyle oluşan multifaktoumlryel bir
hastalık olarak kabul edilen obezite Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml (DSOuml) tarafından ldquoyağ dokularında
sağlığı bozacak oumllccediluumlde anormal veya aşırı miktarda yağ birikmesirdquo olarak tanımlanmaktadır
[2-4]
Obezite sıklığı tuumlm duumlnyada giderek artmaktadır Uluslararası Obezite Ccedilalışma Grubu (IOTF)
tuumlm duumlnyadaki 5-17 yaş arası ccedilocuk ve adolesanların yaklaşık olarak 10rsquounun aşırı kilolu
2-3rsquouumlnuumln ise obez olduğu bildirmektedir [5] Uumllkemizde ise uumllke genelinde yuumlruumltuumllmuumlş
ccedilalışma bulunmamakla birlikte ccedilocukluk ccedilağı obezitesi sıklığı araştırmanın yuumlruumltuumllduumlğuuml
boumllge ve sosyo-ekonomik duumlzeye goumlre değişmek uumlzere 16 -78 arasındadır [6]
Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi erişkin ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olmasının yanı sıra
karaciğerde yağlanma insuumllin direnci bozulmuş glikoz toleransı tip 2 diabetes mellitus
hipertansiyon ve dislipidemi gibi metabolik komplikasyonlara yol accedilmaktadır [26] Ccedilocukluk
ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr [6] Obez
ccedilocuklarda artmış beden kitle indeksi (BKİ) ve risk faktoumlrleri erişkin doumlnemde
kardiyovaskuumller hastalık gelişmesine zemin hazırlamaktadır [7]
Bu nedenle bu ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili komponentlerin
değerlendirilmesi insuumllin direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili
olabilecek faktoumlrlerin araştırılması amaccedillandı
Metodlar
Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama veya rutin
sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak incelendi Dosya
kayıtlarından yaş cinsiyet doğum ağırlığı anne suumltuuml alma suumlresi ailevi hastalık varlığı gibi
anamnez bulguları ile hastaların kilo boy bel ccedilevresi gibi antropometrik oumllccediluumlmleri kan
basıncı ve laboratuvar değerleri kaydedildi
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274
Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya
dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)
ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ
ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi
[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı
(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)
Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak
değerlendirildi
Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri
accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı
Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim
Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı
değerlendirildi [1011]
Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile
birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi
ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul
edildi
Bulgular
Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67
adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum
ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay
olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde
kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti
Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve
laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi
Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid
obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu
(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite
ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552
χsup2=4245 p=0039)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275
Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon
vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total
kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420
p=0000 r=0311 p=0003)
Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları
Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)
Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)
Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)
Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)
Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)
Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)
Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)
Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)
HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)
Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)
HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)
LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)
Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)
ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)
Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)
Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)
İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152
(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile
HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99
mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)
adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)
Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda
67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci
saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-
150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276
kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=
-0268 p=0009)
Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise
trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda
bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı
IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda
metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan
komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900
(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik
sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile
altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi
(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik
sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333
p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan
368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424
(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise
570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı
farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433
424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT
duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55
UL) p=0021)
IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha
fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133
χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark
yoktu (pgt005)
Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum
kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277
Tartışma
Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite
oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı
obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet
kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır
Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu
Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak
bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan
grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite
adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba
evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline
goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam
koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda
ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin
obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml
Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici
faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı
bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde
obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez
ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108
olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de
obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti
Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede
herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan
Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml
etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek
durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş
sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]
Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık
plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez
ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid
duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 273
Giriş
Obezite her yaşta goumlruumllebilmekle birlikte ccedilocukluk ccedilağı ve adolesanlarda goumlruumllen obezite
ileriki yıllara yansıyarak geccedil doumlnem komplikasyonların gelişimi iccedilin zemin hazırlaması ve
buumlyuumlk ccediloğunlukla oumlnlenebilir olması nedeniyle toplum sağlığı accedilısından oldukccedila oumlnemlidir
[12] Genetik davranışsal ccedilevresel ve kuumlltuumlrel faktoumlrlerin etkisiyle oluşan multifaktoumlryel bir
hastalık olarak kabul edilen obezite Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml (DSOuml) tarafından ldquoyağ dokularında
sağlığı bozacak oumllccediluumlde anormal veya aşırı miktarda yağ birikmesirdquo olarak tanımlanmaktadır
[2-4]
Obezite sıklığı tuumlm duumlnyada giderek artmaktadır Uluslararası Obezite Ccedilalışma Grubu (IOTF)
tuumlm duumlnyadaki 5-17 yaş arası ccedilocuk ve adolesanların yaklaşık olarak 10rsquounun aşırı kilolu
2-3rsquouumlnuumln ise obez olduğu bildirmektedir [5] Uumllkemizde ise uumllke genelinde yuumlruumltuumllmuumlş
ccedilalışma bulunmamakla birlikte ccedilocukluk ccedilağı obezitesi sıklığı araştırmanın yuumlruumltuumllduumlğuuml
boumllge ve sosyo-ekonomik duumlzeye goumlre değişmek uumlzere 16 -78 arasındadır [6]
Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi erişkin ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olmasının yanı sıra
karaciğerde yağlanma insuumllin direnci bozulmuş glikoz toleransı tip 2 diabetes mellitus
hipertansiyon ve dislipidemi gibi metabolik komplikasyonlara yol accedilmaktadır [26] Ccedilocukluk
ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr [6] Obez
ccedilocuklarda artmış beden kitle indeksi (BKİ) ve risk faktoumlrleri erişkin doumlnemde
kardiyovaskuumller hastalık gelişmesine zemin hazırlamaktadır [7]
Bu nedenle bu ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili komponentlerin
değerlendirilmesi insuumllin direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili
olabilecek faktoumlrlerin araştırılması amaccedillandı
Metodlar
Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama veya rutin
sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak incelendi Dosya
kayıtlarından yaş cinsiyet doğum ağırlığı anne suumltuuml alma suumlresi ailevi hastalık varlığı gibi
anamnez bulguları ile hastaların kilo boy bel ccedilevresi gibi antropometrik oumllccediluumlmleri kan
basıncı ve laboratuvar değerleri kaydedildi
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274
Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya
dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)
ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ
ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi
[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı
(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)
Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak
değerlendirildi
Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri
accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı
Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim
Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı
değerlendirildi [1011]
Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile
birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi
ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul
edildi
Bulgular
Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67
adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum
ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay
olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde
kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti
Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve
laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi
Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid
obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu
(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite
ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552
χsup2=4245 p=0039)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275
Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon
vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total
kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420
p=0000 r=0311 p=0003)
Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları
Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)
Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)
Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)
Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)
Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)
Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)
Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)
Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)
HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)
Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)
HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)
LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)
Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)
ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)
Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)
Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)
İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152
(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile
HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99
mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)
adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)
Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda
67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci
saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-
150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276
kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=
-0268 p=0009)
Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise
trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda
bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı
IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda
metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan
komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900
(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik
sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile
altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi
(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik
sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333
p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan
368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424
(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise
570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı
farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433
424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT
duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55
UL) p=0021)
IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha
fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133
χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark
yoktu (pgt005)
Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum
kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277
Tartışma
Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite
oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı
obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet
kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır
Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu
Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak
bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan
grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite
adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba
evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline
goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam
koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda
ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin
obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml
Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici
faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı
bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde
obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez
ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108
olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de
obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti
Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede
herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan
Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml
etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek
durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş
sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]
Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık
plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez
ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid
duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274
Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya
dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)
ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ
ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi
[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı
(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)
Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak
değerlendirildi
Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri
accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı
Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim
Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı
değerlendirildi [1011]
Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile
birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi
ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul
edildi
Bulgular
Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67
adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum
ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay
olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde
kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti
Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve
laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi
Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid
obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu
(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite
ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552
χsup2=4245 p=0039)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275
Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon
vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total
kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420
p=0000 r=0311 p=0003)
Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları
Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)
Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)
Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)
Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)
Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)
Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)
Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)
Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)
HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)
Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)
HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)
LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)
Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)
ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)
Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)
Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)
İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152
(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile
HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99
mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)
adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)
Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda
67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci
saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-
150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276
kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=
-0268 p=0009)
Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise
trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda
bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı
IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda
metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan
komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900
(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik
sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile
altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi
(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik
sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333
p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan
368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424
(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise
570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı
farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433
424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT
duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55
UL) p=0021)
IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha
fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133
χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark
yoktu (pgt005)
Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum
kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277
Tartışma
Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite
oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı
obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet
kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır
Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu
Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak
bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan
grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite
adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba
evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline
goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam
koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda
ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin
obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml
Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici
faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı
bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde
obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez
ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108
olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de
obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti
Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede
herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan
Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml
etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek
durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş
sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]
Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık
plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez
ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid
duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275
Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon
vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total
kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420
p=0000 r=0311 p=0003)
Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları
Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)
Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)
Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)
Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)
Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)
Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)
Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)
Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)
HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)
Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)
HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)
LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)
Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)
ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)
Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)
Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)
İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152
(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile
HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99
mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)
adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)
Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda
67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci
saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-
150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276
kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=
-0268 p=0009)
Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise
trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda
bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı
IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda
metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan
komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900
(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik
sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile
altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi
(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik
sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333
p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan
368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424
(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise
570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı
farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433
424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT
duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55
UL) p=0021)
IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha
fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133
χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark
yoktu (pgt005)
Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum
kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277
Tartışma
Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite
oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı
obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet
kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır
Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu
Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak
bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan
grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite
adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba
evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline
goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam
koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda
ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin
obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml
Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici
faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı
bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde
obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez
ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108
olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de
obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti
Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede
herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan
Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml
etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek
durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş
sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]
Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık
plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez
ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid
duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276
kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=
-0268 p=0009)
Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise
trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda
bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı
IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda
metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan
komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900
(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik
sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile
altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi
(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik
sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333
p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan
368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424
(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise
570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı
farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433
424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT
duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55
UL) p=0021)
IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha
fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133
χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark
yoktu (pgt005)
Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum
kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277
Tartışma
Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite
oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı
obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet
kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır
Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu
Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak
bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan
grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite
adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba
evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline
goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam
koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda
ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin
obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml
Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici
faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı
bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde
obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez
ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108
olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de
obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti
Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede
herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan
Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml
etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek
durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş
sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]
Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık
plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez
ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid
duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277
Tartışma
Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite
oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı
obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet
kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır
Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu
Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak
bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan
grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite
adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba
evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline
goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam
koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda
ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin
obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml
Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici
faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı
bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde
obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez
ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108
olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de
obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti
Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede
herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan
Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml
etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek
durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş
sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]
Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık
plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez
ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid
duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278
Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom
komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]
Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif
korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti
Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]
Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha
yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total
kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı
değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik
sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ
değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek
olduğunu bildirilmiştir [21]
Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33
olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67
adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve
adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise
278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]
Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum
karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir
Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4
duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve
trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi
normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid
kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve
kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş
metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara
goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve
termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]
Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda
NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda
642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik
sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279
guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez
ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme
Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda
metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik
Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde
387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark
adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur
[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre
metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom
sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom
sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir
Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk
ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir
Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti
dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık
glikozu takip etmekteydi
Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]
Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza
benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222
olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30
hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve
adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu
saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL
duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk
ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml
ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı
sağlayacaktır
Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez
ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]
Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur
Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280
habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan
obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]
Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi
olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom
saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır [1517]
Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı
obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında
metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin
ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk
faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır
Kaynaklar
1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5
2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current
perspectives and treatment options Nutr J 20041433
3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729
DOI101093epirevmxm012
4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the
strategies for response Report of WHO consultation 2007
httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e
5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from
published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for
overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008
6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in
Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506
7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr
201091(5)1499S-1505S
8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child
overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3
9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment
is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check
index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics
2005115(4)e500-3
10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The
metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281
11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program
(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in
Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97
12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin
resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4
13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family
nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public
Health 20077235
14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson
TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents
pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-
2012
15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors
in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7
16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American
Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9
17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of
metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity
Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9
18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P
Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology
Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B
19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J
Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global
cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49
20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-
density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to
19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25
21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T
Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators
Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5
22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin
resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and
pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6
23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass
index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7
24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated
with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab
200792(2)491-6
25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship
between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in
healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76
Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi
Original Investigation doi 105455medscience2012018027
wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282
26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome
parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat
Disord 201210(2)137-42
27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress
on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30
28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic
syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition
Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7
29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes
M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in
children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74
30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and
adolescents Metabolism 200655(8)1002-6
31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk
factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol
201025(11)2327-34
32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and
lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med
200541(5-6)843-5
33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-
alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91
34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic
fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76