[metabolic syndrome prevalence in childhood obesity and...

12
Medicine Science 2012;1(4):271-82 Çocukluk çağı obezitesi Original Investigation doi: 10.5455/medscience.2012.01.8027 www.medicinescience.org | Med-Science 271 Çocukluk Çağı Obezitesinde Metabolik Sendrom Sıklığı ve Obezite ile İlişkili Durumların Değerlendirilmesi [Metabolic Syndrome Prevalence in Childhood Obesity and Assessment of Obesity Related Conditions] Nilgün Çöl Araz 1 , Ayşe Balat 2 , Mustafa Araz 3 1 Sosyal Pediatri BD, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep, Türkiye 2 Pediatrik Nefroloji BD, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep, Türkiye 3 Endokrinoloji BD, İç Hastalıkları AD, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep, Türkiye Abstract Childhood obesity is an important risk factor for the development of metabolic syndrome. The aim of this study was to assess the childhood obesity and the related conditions, to investigate the frequency of insulin resistance and metabolic syndrome and the possible related factors with these. The medical records of patients those referring to the Well-Child Outpatient Clinic of Gaziantep University, School of Medicine for routine health check-ups or to be vaccination were reviewed. 100 obese children, diagnosed according the International Obesity Task Force, included into the study. Relative weight ratio between 120-140 was classified as obesity, and a ratio above 140 was considered as morbid obesity. The mean age of patients (55 female, 45 male) was 11.2 ±3.8 (3-17) years. Thirty three of the subjects were children and, 67 of them were adolescents. The 48% percent of the subjects were morbidly obese. Morbid obesity was higher in adolescents and in patients with consanguinity between parents. Insulin resistance was determined 6.7% in children, 47.5% in adolescents. Free T4 levels were lower in patients with insulin resistance (p= 0.000). There was a negative correlation between fT4 and weight, body mass index and HOMA levels (p<0.05). Metabolic syndrome prevalence was 42.4% in children, 64.2% in adolescents according to the National Cholesterol Education Program-Adult Treatment Panel III and 29.9% according to the International Diabetes Foundation (only adolescents). Metabolic syndrome prevalence was higher in adolescents (p=0.039). Being morbidly obese in half of the subjects and determination of metabolic syndrome in approximately more than half of the subjects are important conditions for the development of metabolic complications at the adulthood. Determination and measure of risk factors for the development of metabolic syndrome in childhood obesity will provide a considerable contribution to public health. Keywords: Childhood, adolescent, obesity, metabolic syndrome (Rec.Date: Aug 17, 2012 - Accept Date: Aug 27, 2012) Corresponding Author: Yrd. Doç. Dr. Nilgün Çöl Araz, Sosyal Pediatri BD, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep, Türkiye Telephone: 0342 3606060 76440, Fax: 0342 3608082 E-Mail: [email protected]

Upload: trinhque

Post on 30-Jul-2019

221 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 271

Ccedilocukluk Ccedilağı Obezitesinde Metabolik Sendrom Sıklığı ve Obezite ile

İlişkili Durumların Değerlendirilmesi

[Metabolic Syndrome Prevalence in Childhood Obesity and Assessment of

Obesity Related Conditions]

Nilguumln Ccediloumll Araz1 Ayşe Balat

2 Mustafa Araz

3

1Sosyal Pediatri BD Ccedilocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi

Gaziantep Tuumlrkiye

2Pediatrik Nefroloji BD Ccedilocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp

Fakuumlltesi Gaziantep Tuumlrkiye

3Endokrinoloji BD İccedil Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi Gaziantep

Tuumlrkiye

Abstract

Childhood obesity is an important risk factor for the development of metabolic syndrome The

aim of this study was to assess the childhood obesity and the related conditions to investigate

the frequency of insulin resistance and metabolic syndrome and the possible related factors

with these The medical records of patients those referring to the Well-Child Outpatient Clinic

of Gaziantep University School of Medicine for routine health check-ups or to be vaccination

were reviewed 100 obese children diagnosed according the International Obesity Task

Force included into the study Relative weight ratio between 120-140 was classified as

obesity and a ratio above 140 was considered as morbid obesity The mean age of patients

(55 female 45 male) was 112 plusmn38 (3-17) years Thirty three of the subjects were children

and 67 of them were adolescents The 48 percent of the subjects were morbidly obese

Morbid obesity was higher in adolescents and in patients with consanguinity between parents

Insulin resistance was determined 67 in children 475 in adolescents Free T4 levels

were lower in patients with insulin resistance (p= 0000) There was a negative correlation

between fT4 and weight body mass index and HOMA levels (plt005) Metabolic syndrome

prevalence was 424 in children 642 in adolescents according to the National

Cholesterol Education Program-Adult Treatment Panel III and 299 according to the

International Diabetes Foundation (only adolescents) Metabolic syndrome prevalence was

higher in adolescents (p=0039) Being morbidly obese in half of the subjects and

determination of metabolic syndrome in approximately more than half of the subjects are

important conditions for the development of metabolic complications at the adulthood

Determination and measure of risk factors for the development of metabolic syndrome in

childhood obesity will provide a considerable contribution to public health

Keywords Childhood adolescent obesity metabolic syndrome

(RecDate Aug 17 2012 - Accept Date Aug 27 2012)

Corresponding Author Yrd Doccedil Dr Nilguumln Ccediloumll Araz Sosyal Pediatri BD Ccedilocuk Sağlığı

ve Hastalıkları AD Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi Gaziantep Tuumlrkiye

Telephone 0342 3606060 ndash 76440 Fax 0342 3608082

E-Mail narazgantepedutr

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 272

Oumlzet

Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr Bu

ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili durumların değerlendirilmesi insuumllin

direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili olabilecek faktoumlrlerin araştırılması

amaccedillandı Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama

veya rutin sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak

incelendi ldquoUluslarası Obezite Ccedilalışma Gruburdquo kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100

olgu ccedilalışmaya dahil edildi Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquoın

uumlzerindekiler ise morbid obez olarak değerlendirildi Olguların 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş

ortalaması 112 plusmn38 (3-17 yaş) yıl idi Otuz uumlccedil olgu ccedilocuk 67 olgu adolesandı Yuumlz obez

olgunun 48rsquoi (48) morbid obezdi Morbid obezite ebeveynler arasında akraba evliliği

olanlarda ve adolesanlarda daha sıktı İnsuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67 adolesan

yaş grubunda ise 475 olguda saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri

daha duumlşuumlktuuml (p= 0000) Serbest T4 duumlzeyi azaldıkccedila olguların kilo beden kitle indeksi ve

HOMA duumlzeyleri artıyordu Metabolik sendrom sıklığı Ulusal Kolesterol Eğitim Programı

Erişkin Tedavi Paneli III sınıflamasına goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesanlarda

642 Uluslarası Diyabet Federasyonu sınıflamasına goumlre ise 299 olarak bulundu

(sadece adolesanlar) Metabolik sendroma adolesanlarda daha sık rastlanıyordu (p=0039)

Ccedilalışmaya alınan olguların yarısının morbid obez olması ve yaklaşık yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde metabolik komplikasyonların gelişmesine

zemin yaratacak oumlnemli bir durumdur Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom

gelişimi iccedilin risk faktoumlrlerinin belirlenmesi ve oumlnlenmesi toplum sağlığına oumlnemli katkı

sağlayacaktır

Anahtar kelimeler Ccedilocukluk ccedilağı adolesan obezite metabolik sendrom

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 273

Giriş

Obezite her yaşta goumlruumllebilmekle birlikte ccedilocukluk ccedilağı ve adolesanlarda goumlruumllen obezite

ileriki yıllara yansıyarak geccedil doumlnem komplikasyonların gelişimi iccedilin zemin hazırlaması ve

buumlyuumlk ccediloğunlukla oumlnlenebilir olması nedeniyle toplum sağlığı accedilısından oldukccedila oumlnemlidir

[12] Genetik davranışsal ccedilevresel ve kuumlltuumlrel faktoumlrlerin etkisiyle oluşan multifaktoumlryel bir

hastalık olarak kabul edilen obezite Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml (DSOuml) tarafından ldquoyağ dokularında

sağlığı bozacak oumllccediluumlde anormal veya aşırı miktarda yağ birikmesirdquo olarak tanımlanmaktadır

[2-4]

Obezite sıklığı tuumlm duumlnyada giderek artmaktadır Uluslararası Obezite Ccedilalışma Grubu (IOTF)

tuumlm duumlnyadaki 5-17 yaş arası ccedilocuk ve adolesanların yaklaşık olarak 10rsquounun aşırı kilolu

2-3rsquouumlnuumln ise obez olduğu bildirmektedir [5] Uumllkemizde ise uumllke genelinde yuumlruumltuumllmuumlş

ccedilalışma bulunmamakla birlikte ccedilocukluk ccedilağı obezitesi sıklığı araştırmanın yuumlruumltuumllduumlğuuml

boumllge ve sosyo-ekonomik duumlzeye goumlre değişmek uumlzere 16 -78 arasındadır [6]

Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi erişkin ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olmasının yanı sıra

karaciğerde yağlanma insuumllin direnci bozulmuş glikoz toleransı tip 2 diabetes mellitus

hipertansiyon ve dislipidemi gibi metabolik komplikasyonlara yol accedilmaktadır [26] Ccedilocukluk

ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr [6] Obez

ccedilocuklarda artmış beden kitle indeksi (BKİ) ve risk faktoumlrleri erişkin doumlnemde

kardiyovaskuumller hastalık gelişmesine zemin hazırlamaktadır [7]

Bu nedenle bu ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili komponentlerin

değerlendirilmesi insuumllin direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili

olabilecek faktoumlrlerin araştırılması amaccedillandı

Metodlar

Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama veya rutin

sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak incelendi Dosya

kayıtlarından yaş cinsiyet doğum ağırlığı anne suumltuuml alma suumlresi ailevi hastalık varlığı gibi

anamnez bulguları ile hastaların kilo boy bel ccedilevresi gibi antropometrik oumllccediluumlmleri kan

basıncı ve laboratuvar değerleri kaydedildi

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274

Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya

dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)

ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ

ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi

[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı

(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)

Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak

değerlendirildi

Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri

accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı

Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim

Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı

değerlendirildi [1011]

Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile

birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi

ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul

edildi

Bulgular

Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67

adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum

ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay

olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde

kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti

Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve

laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi

Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid

obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu

(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite

ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552

χsup2=4245 p=0039)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275

Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon

vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total

kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420

p=0000 r=0311 p=0003)

Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları

Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)

Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)

Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)

Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)

Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)

Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)

Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)

Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)

HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)

Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)

HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)

LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)

Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)

ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)

Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)

Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)

İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152

(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile

HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99

mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)

adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)

Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda

67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci

saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-

150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276

kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=

-0268 p=0009)

Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise

trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda

bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı

IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda

metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan

komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900

(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik

sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile

altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi

(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik

sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333

p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan

368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424

(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise

570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı

farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433

424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT

duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55

UL) p=0021)

IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha

fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133

χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark

yoktu (pgt005)

Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum

kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277

Tartışma

Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite

oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı

obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet

kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır

Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu

Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak

bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan

grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite

adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba

evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline

goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam

koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda

ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin

obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml

Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici

faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı

bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde

obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez

ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108

olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de

obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti

Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede

herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan

Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml

etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek

durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş

sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]

Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık

plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez

ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid

duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 272

Oumlzet

Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr Bu

ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili durumların değerlendirilmesi insuumllin

direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili olabilecek faktoumlrlerin araştırılması

amaccedillandı Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama

veya rutin sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak

incelendi ldquoUluslarası Obezite Ccedilalışma Gruburdquo kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100

olgu ccedilalışmaya dahil edildi Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquoın

uumlzerindekiler ise morbid obez olarak değerlendirildi Olguların 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş

ortalaması 112 plusmn38 (3-17 yaş) yıl idi Otuz uumlccedil olgu ccedilocuk 67 olgu adolesandı Yuumlz obez

olgunun 48rsquoi (48) morbid obezdi Morbid obezite ebeveynler arasında akraba evliliği

olanlarda ve adolesanlarda daha sıktı İnsuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67 adolesan

yaş grubunda ise 475 olguda saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri

daha duumlşuumlktuuml (p= 0000) Serbest T4 duumlzeyi azaldıkccedila olguların kilo beden kitle indeksi ve

HOMA duumlzeyleri artıyordu Metabolik sendrom sıklığı Ulusal Kolesterol Eğitim Programı

Erişkin Tedavi Paneli III sınıflamasına goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesanlarda

642 Uluslarası Diyabet Federasyonu sınıflamasına goumlre ise 299 olarak bulundu

(sadece adolesanlar) Metabolik sendroma adolesanlarda daha sık rastlanıyordu (p=0039)

Ccedilalışmaya alınan olguların yarısının morbid obez olması ve yaklaşık yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde metabolik komplikasyonların gelişmesine

zemin yaratacak oumlnemli bir durumdur Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom

gelişimi iccedilin risk faktoumlrlerinin belirlenmesi ve oumlnlenmesi toplum sağlığına oumlnemli katkı

sağlayacaktır

Anahtar kelimeler Ccedilocukluk ccedilağı adolesan obezite metabolik sendrom

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 273

Giriş

Obezite her yaşta goumlruumllebilmekle birlikte ccedilocukluk ccedilağı ve adolesanlarda goumlruumllen obezite

ileriki yıllara yansıyarak geccedil doumlnem komplikasyonların gelişimi iccedilin zemin hazırlaması ve

buumlyuumlk ccediloğunlukla oumlnlenebilir olması nedeniyle toplum sağlığı accedilısından oldukccedila oumlnemlidir

[12] Genetik davranışsal ccedilevresel ve kuumlltuumlrel faktoumlrlerin etkisiyle oluşan multifaktoumlryel bir

hastalık olarak kabul edilen obezite Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml (DSOuml) tarafından ldquoyağ dokularında

sağlığı bozacak oumllccediluumlde anormal veya aşırı miktarda yağ birikmesirdquo olarak tanımlanmaktadır

[2-4]

Obezite sıklığı tuumlm duumlnyada giderek artmaktadır Uluslararası Obezite Ccedilalışma Grubu (IOTF)

tuumlm duumlnyadaki 5-17 yaş arası ccedilocuk ve adolesanların yaklaşık olarak 10rsquounun aşırı kilolu

2-3rsquouumlnuumln ise obez olduğu bildirmektedir [5] Uumllkemizde ise uumllke genelinde yuumlruumltuumllmuumlş

ccedilalışma bulunmamakla birlikte ccedilocukluk ccedilağı obezitesi sıklığı araştırmanın yuumlruumltuumllduumlğuuml

boumllge ve sosyo-ekonomik duumlzeye goumlre değişmek uumlzere 16 -78 arasındadır [6]

Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi erişkin ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olmasının yanı sıra

karaciğerde yağlanma insuumllin direnci bozulmuş glikoz toleransı tip 2 diabetes mellitus

hipertansiyon ve dislipidemi gibi metabolik komplikasyonlara yol accedilmaktadır [26] Ccedilocukluk

ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr [6] Obez

ccedilocuklarda artmış beden kitle indeksi (BKİ) ve risk faktoumlrleri erişkin doumlnemde

kardiyovaskuumller hastalık gelişmesine zemin hazırlamaktadır [7]

Bu nedenle bu ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili komponentlerin

değerlendirilmesi insuumllin direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili

olabilecek faktoumlrlerin araştırılması amaccedillandı

Metodlar

Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama veya rutin

sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak incelendi Dosya

kayıtlarından yaş cinsiyet doğum ağırlığı anne suumltuuml alma suumlresi ailevi hastalık varlığı gibi

anamnez bulguları ile hastaların kilo boy bel ccedilevresi gibi antropometrik oumllccediluumlmleri kan

basıncı ve laboratuvar değerleri kaydedildi

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274

Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya

dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)

ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ

ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi

[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı

(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)

Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak

değerlendirildi

Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri

accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı

Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim

Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı

değerlendirildi [1011]

Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile

birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi

ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul

edildi

Bulgular

Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67

adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum

ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay

olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde

kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti

Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve

laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi

Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid

obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu

(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite

ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552

χsup2=4245 p=0039)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275

Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon

vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total

kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420

p=0000 r=0311 p=0003)

Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları

Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)

Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)

Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)

Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)

Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)

Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)

Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)

Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)

HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)

Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)

HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)

LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)

Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)

ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)

Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)

Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)

İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152

(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile

HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99

mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)

adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)

Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda

67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci

saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-

150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276

kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=

-0268 p=0009)

Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise

trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda

bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı

IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda

metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan

komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900

(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik

sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile

altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi

(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik

sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333

p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan

368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424

(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise

570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı

farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433

424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT

duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55

UL) p=0021)

IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha

fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133

χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark

yoktu (pgt005)

Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum

kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277

Tartışma

Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite

oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı

obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet

kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır

Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu

Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak

bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan

grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite

adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba

evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline

goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam

koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda

ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin

obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml

Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici

faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı

bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde

obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez

ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108

olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de

obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti

Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede

herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan

Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml

etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek

durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş

sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]

Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık

plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez

ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid

duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 273

Giriş

Obezite her yaşta goumlruumllebilmekle birlikte ccedilocukluk ccedilağı ve adolesanlarda goumlruumllen obezite

ileriki yıllara yansıyarak geccedil doumlnem komplikasyonların gelişimi iccedilin zemin hazırlaması ve

buumlyuumlk ccediloğunlukla oumlnlenebilir olması nedeniyle toplum sağlığı accedilısından oldukccedila oumlnemlidir

[12] Genetik davranışsal ccedilevresel ve kuumlltuumlrel faktoumlrlerin etkisiyle oluşan multifaktoumlryel bir

hastalık olarak kabul edilen obezite Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml (DSOuml) tarafından ldquoyağ dokularında

sağlığı bozacak oumllccediluumlde anormal veya aşırı miktarda yağ birikmesirdquo olarak tanımlanmaktadır

[2-4]

Obezite sıklığı tuumlm duumlnyada giderek artmaktadır Uluslararası Obezite Ccedilalışma Grubu (IOTF)

tuumlm duumlnyadaki 5-17 yaş arası ccedilocuk ve adolesanların yaklaşık olarak 10rsquounun aşırı kilolu

2-3rsquouumlnuumln ise obez olduğu bildirmektedir [5] Uumllkemizde ise uumllke genelinde yuumlruumltuumllmuumlş

ccedilalışma bulunmamakla birlikte ccedilocukluk ccedilağı obezitesi sıklığı araştırmanın yuumlruumltuumllduumlğuuml

boumllge ve sosyo-ekonomik duumlzeye goumlre değişmek uumlzere 16 -78 arasındadır [6]

Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi erişkin ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olmasının yanı sıra

karaciğerde yağlanma insuumllin direnci bozulmuş glikoz toleransı tip 2 diabetes mellitus

hipertansiyon ve dislipidemi gibi metabolik komplikasyonlara yol accedilmaktadır [26] Ccedilocukluk

ccedilağı obezitesi metabolik sendrom gelişimi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruumlduumlr [6] Obez

ccedilocuklarda artmış beden kitle indeksi (BKİ) ve risk faktoumlrleri erişkin doumlnemde

kardiyovaskuumller hastalık gelişmesine zemin hazırlamaktadır [7]

Bu nedenle bu ccedilalışmada ccedilocukluk ccedilağı obezitesi ve obeziteyle ilişkili komponentlerin

değerlendirilmesi insuumllin direnci ve metabolik sendrom sıklığının ve bunlarla ilişkili

olabilecek faktoumlrlerin araştırılması amaccedillandı

Metodlar

Gaziantep Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi ldquoCcedilocuk Sağlığı İzlemrdquo polikliniğine aşılama veya rutin

sağlık kontrolleri iccedilin başvuran ccedilocukların dosya kayıtları retrospektif olarak incelendi Dosya

kayıtlarından yaş cinsiyet doğum ağırlığı anne suumltuuml alma suumlresi ailevi hastalık varlığı gibi

anamnez bulguları ile hastaların kilo boy bel ccedilevresi gibi antropometrik oumllccediluumlmleri kan

basıncı ve laboratuvar değerleri kaydedildi

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274

Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya

dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)

ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ

ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi

[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı

(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)

Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak

değerlendirildi

Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri

accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı

Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim

Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı

değerlendirildi [1011]

Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile

birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi

ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul

edildi

Bulgular

Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67

adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum

ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay

olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde

kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti

Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve

laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi

Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid

obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu

(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite

ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552

χsup2=4245 p=0039)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275

Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon

vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total

kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420

p=0000 r=0311 p=0003)

Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları

Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)

Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)

Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)

Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)

Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)

Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)

Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)

Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)

HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)

Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)

HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)

LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)

Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)

ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)

Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)

Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)

İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152

(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile

HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99

mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)

adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)

Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda

67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci

saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-

150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276

kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=

-0268 p=0009)

Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise

trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda

bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı

IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda

metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan

komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900

(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik

sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile

altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi

(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik

sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333

p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan

368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424

(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise

570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı

farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433

424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT

duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55

UL) p=0021)

IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha

fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133

χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark

yoktu (pgt005)

Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum

kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277

Tartışma

Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite

oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı

obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet

kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır

Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu

Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak

bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan

grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite

adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba

evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline

goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam

koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda

ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin

obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml

Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici

faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı

bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde

obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez

ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108

olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de

obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti

Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede

herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan

Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml

etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek

durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş

sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]

Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık

plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez

ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid

duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 274

Uluslarası Obezite Ccedilalışma Grubu kriterlerine goumlre obezite tanısı konulan 100 olgu ccedilalışmaya

dahil edildi [8] Cole ve ark tarafından doumlrt kıta (Asya Avrupa Kuzey-Guumlney Amerika)

ccedilocuklarından elde edilen veriler birleştirilerek elde edilen 2-18 yaş arası uluslararası BKİ

ccedilizelgelerine goumlre yaşa goumlre BKİ değeri 300 kgmsup2 uumlzerindekiler obez olarak kabul edildi

[8] Ccedilocukların roumllatif ağırlığı oumllccediluumllen ağırlığının ideal ağırlığına oranlanması ile saptandı

(Roumllatif ağırlık= hastanın oumllccediluumllen ağırlığı aynı boydaki normal ccedilocuğun ağırlığı x 100)

Roumllatif ağırlığı 120-140 arasındakiler obez 140rsquonin uumlzerindekiler ise morbid obez olarak

değerlendirildi

Olgularda HOMA-IR gt316 olması insuumllin direnci olarak kabul edildi [9] HOMA-IR değeri

accedillık insulin duumlzeyi (microIUmL) x accedillık glikoz duumlzeyi (mgL) 405 formuumlluumlne goumlre hesaplandı

Metabolik sendrom ldquoUluslarası Diyabet Federasyonu (IDF)rdquo ve ldquoUlusal Kolesterol Eğitim

Programı Erişkin Tedavi Paneli IIIrdquo (NCEP-ATP III) tanı kriterlerine goumlre ayrı ayrı

değerlendirildi [1011]

Veriler SPSS for Windows130 paket programında incelendi Ortalamalar standart sapma ile

birlikte goumlsterildi İstatistiksel analiz iccedilin Ki kare testi Studentrsquos t testi Mann Whitney U testi

ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı plt005 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul

edildi

Bulgular

Araştırmaya dahil edilen 100 obez olgunun (3-9 yaş arası 33 ccedilocuk 10-17 yaş arası 67

adolesan) 55rsquoi kız 45rsquoi erkek olup yaş ortalaması 112 plusmn38 (3-17) yıl idi Ortalama doğum

ağırlığı 3402 plusmn 0615 g (2000-5000 g) toplam anne suumltuuml alma suumlresi ise 144 plusmn84 (0-48) ay

olarak bulundu Olguların 95rsquoinin en azından bir kardeşi vardı ve bunların 274rsquouumlnde

kardeşte de obezite mevcuttu Aile anamnezinde en sık rastlanılan hastalık diyabetti

Olguların 11rsquoinde annede 9rsquounda ise babada tip 2 diyabet mevcuttu Hastaların klinik ve

laboratuvar bulguları tablo 1rsquode oumlzetlendi

Hastalar relatif ağırlığına goumlre değerlendirildiğinde olguların 52rsquosi obez 48rsquoi morbid

obezdi Ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda morbid obeziteye daha sık rastlanıyordu

(akrabalık olan 1521 714 olmayan 3379 418 χsup2=5846 p=0016) Morbid obezite

ccedilocuk olgulara goumlre adolesanlarda daha sıktı (ccedilocuk 1133 333 adolesan 3767 552

χsup2=4245 p=0039)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275

Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon

vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total

kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420

p=0000 r=0311 p=0003)

Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları

Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)

Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)

Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)

Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)

Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)

Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)

Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)

Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)

HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)

Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)

HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)

LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)

Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)

ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)

Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)

Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)

İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152

(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile

HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99

mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)

adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)

Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda

67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci

saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-

150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276

kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=

-0268 p=0009)

Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise

trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda

bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı

IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda

metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan

komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900

(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik

sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile

altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi

(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik

sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333

p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan

368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424

(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise

570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı

farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433

424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT

duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55

UL) p=0021)

IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha

fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133

χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark

yoktu (pgt005)

Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum

kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277

Tartışma

Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite

oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı

obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet

kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır

Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu

Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak

bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan

grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite

adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba

evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline

goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam

koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda

ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin

obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml

Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici

faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı

bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde

obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez

ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108

olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de

obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti

Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede

herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan

Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml

etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek

durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş

sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]

Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık

plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez

ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid

duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 275

Olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif korelasyon

vardı (sırasıyla r=0520 p=0000 r=0487 p=0000 r=0403 p=0000) Hastaların total

kolesterol ve LDL duumlzeyleri arttıkccedila trigliserid duumlzeyleri de artmaktaydı (sırasıyla r=0420

p=0000 r=0311 p=0003)

Tablo 1 Obez olguların klinik ve laboratuvar bulguları

Klinik ve laboratuvar bulguları OrtalamaplusmnSD (minimum-maksimum)

Ağırlık (kg) 630 plusmn 251 (1900-13600)

Boy (cm) 1472 plusmn 194 (9500 -18300)

Bel ccedilevresi (cm) 925 plusmn 160 (60-130)

Relatif ağırlık 1439 plusmn204 (120 ndash 200)

Beden kitle indeksi (kgmsup2) 2778 plusmn 52 (1930 ndash 4498)

Accedillık plazma glikozu (mgdL) 892plusmn 77 (73-116)

Accedillık plazma insuumllini (microIUmL) 131 plusmn 83 (140 -6180)

HOMA-IR 289 plusmn 202 (034 ndash 1550)

Total kolesterol (mgdL) 1649 plusmn 263 (96-244)

HDL kolesterol (mgdL) 438 plusmn118 (28-118)

LDL kolesterol (mgdL) 1051 plusmn230 (42-158)

Trigliserid (mgdL) 1270 plusmn750 (32-508)

ALT (UL) 287 plusmn266 (10-189)

Serbest T4 (ngdL) 113 plusmn 014 (077 ndash 150)

Tiroid Stimulan Hormon (microIUmL) 228 plusmn 106 (011 ndash 621)

İnsuumllin direnci olan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti (HOMAle316 864plusmn152

(60-125 cm) HOMAgt316 1039plusmn120 (80-130 cm) p= 0000) Accedillık plazma glikozu ile

HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksek olarak saptandı (sırasıyla ccedilocuk 865plusmn59 (78-99

mgdL) adolesan 905plusmn82 (73-116 mgdL) p=0018 ccedilocuk 182plusmn095 (034-501)

adolesan 341plusmn219 (056-1550) p=0000)

Olgular HOMA-IR duumlzeylerine goumlre değerlendirildiğinde insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda

67 (233) adolesan yaş grubunda ise 475 (2967) olguda saptandı İnsuumllin direnci

saptanan hastalarda serbest T4 (sT4) duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml (HOMAle316 116plusmn012 (083-

150) HOMAgt316 105plusmn012 (077-139) p= 0000) Hastaların sT4 duumlzeyleri azaldıkccedila

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276

kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=

-0268 p=0009)

Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise

trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda

bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı

IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda

metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan

komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900

(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik

sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile

altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi

(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik

sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333

p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan

368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424

(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise

570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı

farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433

424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT

duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55

UL) p=0021)

IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha

fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133

χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark

yoktu (pgt005)

Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum

kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277

Tartışma

Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite

oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı

obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet

kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır

Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu

Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak

bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan

grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite

adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba

evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline

goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam

koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda

ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin

obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml

Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici

faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı

bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde

obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez

ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108

olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de

obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti

Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede

herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan

Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml

etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek

durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş

sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]

Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık

plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez

ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid

duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 276

kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu (sırasıyla r= -0425 p=0000 r= -0305 p=0003 r=

-0268 p=0009)

Ccedilalışmaya alınan obez olguların 390rsquounda HDL duumlşuumlk (lt40mgdL) 290rsquounda ise

trigliserid duumlzeyi yuumlksekti (ge150mgdL) Yuumlzde 23 olguda hipertansiyon 9 olguda

bozulmuş accedilık glikozu (ge100mgdL) ve 20 olguda ALT yuumlksekliği (gt35 UL) saptandı

IDF tanı kriterlerine goumlre sadece adolesan hastalar değerlendirildiğinde 299 (2067) olguda

metabolik sendrom saptandı Metabolik sendrom olan olgularda en sık rastlanılan

komponentler HDL duumlşuumlkluumlğuuml ve tirgliserid yuumlksekliği idi [sırasıyla 950 (1920) 900

(1820)] Hipertansiyon 250 (520) bozulmuş accedillık glikozu ise 200 (420) metabolik

sendromlu olguda mevcuttu Metabolik sendrom tanısı 14 (700) olguda ilave iki kriter ile

altı (300) olguda ise ilave uumlccedil kriter ile konuldu On iki (60) olguda sadece dislipidemi

(duumlşuumlk HDL yuumlksek trigliserid) mevcuttu Cinsiyete goumlre karşılaştırıldığında metabolik

sendrom erkeklerde daha fazlaydı (kız 534 147 erkek 1533454 χsup2=6333

p=0012) Metabolik sendrom saptanan olgularda ALT duumlzeyleri daha yuumlksekti (saptanan

368plusmn188 (14-79 UL) saptanmayan 222plusmn110 (10-65 UL) p=0001)

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre metabolik sendrom sıklığı ccedilocuk yaş grubunda 424

(1433) adolesan yaş grubunda 642 (4367) tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise

570 (57100) olarak bulundu Metabolik sendrom sıklığı accedilısından cinsiyete goumlre anlamlı

farklılık saptanmadı (pgt005) Adolesanlarda metabolik sendrom daha sıktı (ccedilocuk 1433

424 adolesan 4367 642 χsup2=4269 p=0039) Metabolik sendrom olan olgularda ALT

duumlzeyleri daha yuumlksekti (olan 3360plusmn33188 (11-189 UL) olmayan 2213plusmn1064 (10-55

UL) p=0021)

IDF sınıflamasına goumlre metabolik sendromlu olgularda ALT yuumlksekliğine (gt35 UL) daha

fazla rastlanıyordu (metabolik sendrom saptanan 817 471 saptanmayan 645 133

χsup2=8028 p=0014) NCEP-ATP III sınıflamasına goumlre ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark

yoktu (pgt005)

Her iki tanı kriterine goumlre metabolik sendrom saptanan ve saptanmayan olguların doğum

kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı bir farklılık goumlzlenmedi (pgt005)

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277

Tartışma

Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite

oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı

obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet

kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır

Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu

Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak

bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan

grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite

adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba

evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline

goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam

koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda

ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin

obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml

Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici

faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı

bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde

obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez

ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108

olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de

obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti

Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede

herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan

Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml

etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek

durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş

sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]

Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık

plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez

ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid

duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 277

Tartışma

Guumlnuumlmuumlzde oumlnemli bir halk sağlığı sorunu olarak epidemik oranlara yaklaşan obezite

oumlzellikle ccedilocukluk ccedilağının en oumlnemli kronik hastalığı haline gelmektedir Ccedilocukluk ccedilağı

obezitesi ve bununla ilişkili metabolik komponentler erişkin doumlnemde tip 2 diyabet

kardiyovaskuumller hastalık gibi ccedileşitli hastalıklar iccedilin risk faktoumlruuml oluşturmaktadır

Ccedilalışmaya alınan obez olguların her ikisinden birisinde morbid obezite (48) mevcuttu

Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocuklarda morbid obezite sıklığını 72 olarak

bildirmişlerdir [12] İnternet bazlı yaptığımız taramada uumllkemizden obez ccedilocuk ve adolesan

grupta morbid obezite sıklığı hakkında veri bulunamamıştır Ccedilalışmamızda morbid obezite

adolesanlarda ve ebeveynler arasında akraba evliliği olanlarda daha sıktı Literatuumlrde akraba

evliliğine ilişkin bir veriye rastlanmaması boumllgemizde akraba evliliğinin Tuumlrkiye geneline

goumlre daha yuumlksek oluşuna bağlandı Son yıllarda obezitenin artışında oumlzellikle ailevi yaşam

koşulları uumlzerinde durulmaktadır Akraba evliliklerinde her iki ebeveyn de benzer yapıda

ailelerden geldiğinden aynı beslenme alışkanlıkları ve aynı koşulların suumlrduumlruumllmesinin

obeziteye daha kolay yatkınlık oluşturabileceği duumlşuumlnuumllduuml

Ailede obezite hikayesi varlığının ccedilocukluk ccedilağı obezitesinin en kuvvetli belirleyici

faktoumlrlerinden biri olduğu ve obezitenin erişkin yaşa taşınmasında da oumlnemli rol oynadığı

bilinmektedir [1314] Garipağaoğlu ve arkadaşlarının ccedilalışmasında ebeveynlerden birinde

obezite varlığı ccedilocukluk ccedilağı obezitesi iccedilin oumlnemli bir risk faktoumlruuml olarak bulunmuş obez

ccedilocuklarda ebeveynlerden birinde obezite olma sıklığı 386 iken obez olmayanlarda 108

olarak saptanmıştır [15] Ccedilalışmamızda da obez olguların 14rsquouumlnuumln (274) kardeşinde de

obezite saptandı Ebeveynler arasında en sık rastlanılan hastalık ise tip 2 diyabetti

Ccedilalışmamıza benzer şekilde Viner ve ark 2-18 yaş arası obez ccedilocukların 49rsquounda ailede

herhangi bir insuumllin direnci komponenti olduğunu bildirmişlerdir [12] Nitekim Amerikan

Diyabet Cemiyeti (ADA) obez ccedilocukların 1ve 2 derece akrabalarında tip 2 diyabet oumlykuumlsuuml

etnik yakınlık ve insuumllin direnci bulgusu ya da insuumllin direnci ile beraber bulunabilecek

durumların varlığı gibi risk faktoumlrlerinden ikisi bulunduğu takdirde bu ccedilocuklara 10 yaş

sonrası 2 yılda bir accedillık plazma glikozu bakılarak tarama yapılmasını oumlnermektedir [16]

Ccedilalışmamızda adolesan grupta metabolik sendrom sıklığı fazla olarak bulundu Ayrıca accedillık

plazma glikozu ile HOMA duumlzeyi adolesanlarda daha yuumlksekti Şen ve ark da 352 obez

ccedilocuk ve adolesandan metabolik sendrom saptananlarda insuumllin HOMA ve trigliserid

duumlzeylerini yuumlksek olarak saptamışlardır [17]

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 278

Viseral yağ dokusunun bir goumlstergesi olan abdominal obezitersquonin metabolik sedrom

komponentlerinden olan hipertrigliseridemi ve tip 2 diyabetle ilişkisi bilinmektedir [1819]

Bu ccedilalışmada olguların bel ccedilevresi ile insuumllin HOMA ve trigliserid duumlzeyleri arasında pozitif

korelasyon saptandı İnsuumllin direnci saptanan hastalarda bel ccedilevresi ortalaması daha yuumlksekti

Abdominal obezitenin insuumllin direncini arttıran faktoumlrlerin başında geldiği bilinmektedir [18]

Budak ve ark metabolik sendromu olan adolesanlarda bel ccedilevresini anlamlı olarak daha

yuumlksek bulmuşlardır [20] Metabolik sendromu olanlar ve olmayanlar arasında glikoz ve total

kolesterol duumlzeyleri farklılık goumlstermezken insulin HOMA trigliserid ve kan basıncı

değerleri daha yuumlksek HDL değerleri ise daha duumlşuumlk olarak saptanmıştır [20] Metabolik

sendromun oumlngoumlruumllmesinde şuumlphelenilmesinde erken tanısında bel ccedilevresi ve BKİ

değerlerinin muumlkemmel bir yol goumlsterici olduğu sensitivite ve spesifitesinin oldukccedila yuumlksek

olduğunu bildirilmiştir [21]

Viner ve ark obez ccedilocuklarda insuumlluumln direnccedil sendromu sıklığını DSOuml kriterlerine goumlre 33

olarak bildirmişlerdir [12] Ccedilalışmamızda ise insuumllin direnci ccedilocuk yaş grubunda 67

adolesan yaş grubunda ise 475 olguda mevcuttu Kurtoğlu ve ark obez ccedilocuk ve

adolesanlarda insuumllin direnccedil sıklığını puberte oumlncesi doumlnemde erkeklerde 37 kızlarda ise

278 puberte doumlneminde ise erkelerde 617 kızlarda 667 olarak bulmuşlardır [22]

Ccedilalışmamızın eksik taraflarından birisi puberte bulgularına bakılmamış olmasıdır Bu durum

karşılaştırma yapmayı guumlccedilleştirmektedir

Ccedilalışmamızda insuumllin direnci saptanan hastalarda sT4 duumlzeyleri daha duumlşuumlktuuml Serbest T4

duumlzeyleri azaldıkccedila kilo BKİ ve HOMA duumlzeyleri artıyordu Obez kadınlarda sT4 ile BKİ ve

trigliserid duumlzeyi arasında negatif korelasyon saptanmış obez oumltiroid kadınların sT4 duumlzeyi

normal kilolu olanlara goumlre daha duumlşuumlk bulunmuştur [23] Duumlşuumlk sT4 duumlzeyinin oumltiroid

kişilerde insuumllin direnci ile ilişkili olduğu bildirilmiştir [24] Ayrıca oumltiroid erkek ve

kadınlarda bel ccedilevresi oumllccediluumlmleri serum sT4 duumlzeyleri ile negatif ilişkili olarak bulunmuş

metabolik sendrom prevalansı sT4 duumlzeyi yuumlksek normal olanlarda duumlşuumlk normal olanlara

goumlre daha duumlşuumlk saptanmıştır [25] Bu ilişki obez bireylerdeki sT4rsquouumln enerji harcama ve

termogenezdeki kompansatuvar etkisinden kaynaklanabilir [26]

Ccedilalışmamızda metabolik sendrom sıklığı IDF tanı kriterlerine goumlre adolesanların 299rsquounda

NCEP-ATP III tanı kriterlerine goumlre ccedilocuk yaş grubunda 424 adolesan yaş grubunda

642 ve tuumlm olgular birlikte değerlendirildiğinde ise 570 olarak bulundu Metabolik

sendrom iccedilin standart bir sınıflamanın olmayışı ccedilalışmaların karşılaştırılmasını

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 279

guumlccedilleştirmektedir Metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk ccedilağında 10 aşırı kiloluobez

ccedilocuklarda ise 30-50 olarak bildirilmektedir [27] Uumlccediluumlncuuml Ulusal Sağlık ve Beslenme

Araştırmasırsquonda (National Health and Nutrition Examination Survey) adolesanlarda

metabolik sendrom sıklığı NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre 287 saptanmıştır [28] Amerika Birleşik

Devletlerirsquonden başka bir ccedilalışmada ise adolesanlarda metabolik sendrom sıklığı obezlerde

387 morbid obezlerde 497 olarak bildirilmiştir [29] Uumllkemizden Şen ve ark

adolesanlarda NCEP-ATP IIIrsquoe goumlre metabolik sendrom sıklığını 418 olarak bulmuştur

[17] Ağırbaşlı ve ark 10-17 yaş arası adolesanlarda NCEP -ATP III kriterlerine goumlre

metabolik sendrom sıklığını 22 bulmuşlardır [30] Aynı ccedilalışmada metabolik sendrom

sıklığı aşırı kilolu veya obez olgularda 21 olarak bildirilmiştir [30] Metabolik sendrom

sıklığı ile ilgili farklı oranlar değişik tanı kriterlerin kullanılmasına bağlanabilir

Ccedilalışmamızda obez ccedilocuk ve adolesanlardaki yuumlksek metabolik sendrom sıklığı ccedilocukluk

ccedilağı obezitesinin uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir problem haline geldiğini goumlstermektedir

Ccedilalışmamızda her iki sınıflamaya goumlre de en sık rastlanılan metabolik sendrom komponenti

dislipidemi (duumlşuumlk HDL yuumlksek TG) idi Dislipidemiyi hipertansiyon ve bozulmuş accedillık

glikozu takip etmekteydi

Metabolik sendrom tanısında en sık saptanan kriter HDL duumlşuumlkluumlğuuml olarak bildirilmiştir [20]

Ccedilalışmamızda da HDL duumlşuumlkluumlğuuml en sık kriter olarak bulunmuştur Şen ve ark ccedilalışmamıza

benzer şekilde ccedilocuk obez grupta dislipidemi sıklığını 472 hipertansiyon sıklığını 222

olarak bulmuşlardır [17] Birleşik Krallıkrsquota obez ccedilocuklarda disipidemi sıklığı 30

hipertansiyon sıklığı ise 32 olarak bildirilmiştir [12] Mazıcıoğlu ve ark ccedilocuk ve

adolesanlarda kan basıncı yuumlksekliğine en etkili faktoumlruumln bel ccedilevresi ve BKİ olduğunu

saptamışlardır [31] Daha oumlnceki ccedilalışmalarda Tuumlrk ccedilocuklarında BKİ duumlşuumlk bile olsa HDL

duumlzeylerinin duumlşuumlk trigliserid duumlzeylerinin ise yuumlksek olduğu goumlsterilmiştir [32] Ccedilocukluk

ccedilağında rutin kontroller sırasında oumlzellikle obezite saptanan ccedilocuklarda kan basıncı oumllccediluumlmuuml

ve lipid profili değerlendirmesi metabolik sendromun erken tanı ve tedavisine katkı

sağlayacaktır

Ccedilalışmamızda olguların 20rsquosinde ALT yuumlksekliği (gt35 UL) vardı Eminoğlu ve ark obez

ccedilocukların 53rsquouumlnde non alkolik karaciğer yağlanması olduğunu bildirmişlerdir [33]

Ccedilalışmamızın aksine ALT duumlzeyleri bu olguların sadece 138rsquoinde yuumlksek bulunmuştur

Karaciğer yağlanması genellikle klinik bulgu vermez ALT yuumlksekliği ise steatohepatitin

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 280

habercisidir [34] Ccedilalışmamızla uyumlu olarak Şen ve ark da metabolik sendrom saptanan

obezlerde ALT duumlzeylerini yuumlksek olarak bildirmişlerdir [17]

Değişik ccedilalışmalarda metabolik sendromun doğum ağırlığı ve anne suumltuuml alma suumlresi ile ilişkisi

olabileceği duumlşuumlnuumllerek araştırılmış ancak ccedilalışmamıza benzer şekilde metabolik sendrom

saptanan ve saptanmayan olguların doğum kilosu ve anne suumltuuml alma suumlreleri arasında anlamlı

bir farklılık saptanmamıştır [1517]

Sonuccedil olarak ccedilalışmaya alınan olguların yaklaşık yarısının morbid obez olması ccedilocukluk ccedilağı

obezitesinin ciddi tehdit haline geldiğini goumlstermektedir Obez olguların yarıdan fazlasında

metabolik sendrom saptanması erişkin doumlnemde komplikasyon gelişmesine zemin

ayarlayacak bir faktoumlrduumlr Ccedilocukluk ccedilağı obezitesinde metabolik sendrom gelişimi iccedilin risk

faktoumlrlerinin belirlenerek oumlnlemler alınması toplum sağlığına oumlnemli katkı sağlayacaktır

Kaynaklar

1 Reinehr T Wabitsch M Childhood obesity Curr Opin Lipidol 201122(1)21-5

2 Nammi S Koka S Chinnala KM Boini KM Obesity an overview on its current

perspectives and treatment options Nutr J 20041433

3 Cabellaro B The global epidemic of obesity An overview Epidemiol Rev 200729

DOI101093epirevmxm012

4 World Health Organisation The challenge of obesity in the WHO European region and the

strategies for response Report of WHO consultation 2007

httpwwweurowhointdocumentmediacentrefs1305e

5 International obesity task force data based on population-weighted estimates from

published and unpublished surveys 1990-2002 using IOTF-recommended cut-offs for

overweight and obesity httpwwwiotforgAccessed March 8 2008

6 Bereket A Atay Z Current status of childhood obesity and its associated morbidities in

Turkey J Clin Res Pediatr Endocrinol 20124(1)1-7 doi 104274jcrpe506

7 Biro FM Wien M Childhood obesity and adult morbidities Am J Clin Nutr

201091(5)1499S-1505S

8 Cole TJ Bellizzi MC Flegal KM Dietz WH Establishing a standard definition for child

overweight and obesity worldwide international survey BMJ 2000320(7244)1240-3

9 Keskin M Kurtoglu S Kendirci M Atabek ME Yazici C Homeostasis model assessment

is more reliable than the fasting glucoseinsulin ratio and quantitative insulin sensitivity check

index for assessing insulin resistance among obese children and adolescents Pediatrics

2005115(4)e500-3

10 Alberti KG Zimmet P Shaw J IDF Epidemiology Task Force Consensus Group The

metabolic syndrome-a new worldwide definition Lancet 2005366(9491)1059-62

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 281

11 Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program

(NCEP) Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in

Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA2001285(19)2486-97

12 Viner RM Segal TY Lichtarowicz-Krynska E Hindmarsh P Prevalence of the insulin

resistance syndrome in obesity Arch Dis Child 200590(1)10-4

13 Oliveira AM Oliveira AC Almeida MS Oliveira N Adan L Influence of the family

nucleus on obesity in children from northeastern Brazil a cross-sectional study BMC Public

Health 20077235

14 Daniels SR Arnett DK Eckel RH Gidding SS Hayman LL Kumanyika S Robinson

TN Scott BJ St Jeor S Williams CL Overweight in children and adolescents

pathophysiology consequences prevention and treatment Circulation 2005111(15)1999-

2012

15 Garipagaoglu M Budak N Suumlt N Akdikmen O Oner N Bundak R Obesity risk factors

in Turkish children J Pediatr Nurs 200924(4)332-7

16 American Diabetes Association Type 2 diabetes in children and adolescents American

Diabetes Association Diabetes Care 200023(3)381-9

17 Sen Y Kandemir N Alikasifoglu A Gonc N Ozon A Prevalence and risk factors of

metabolic syndrome in obese children and adolescents the role of the severity of obesity

Eur J Pediatr 2008167(10)1183-9

18 J Almeacuteras N Lamarche B Cantin B Dagenais GR Despreacutes JPLemieux I Poirier P

Bergeron Hypertriglyceridemic waist a useful screening phenotype in preventive cardiology

Can J Cardiol 200723 Suppl B23B-31B

19 Despreacutes JP Lemieux I Bergeron J Pibarot P Mathieu P Larose E Rodeacutes-Cabau J

Bertrand OF Poirier PAbdominal obesity and the metabolic syndrome contribution to global

cardiometabolic risk Arterioscler Thromb Vasc Biol 200828(6)1039-49

20 Budak N Oztuumlrk A Mazicioglu M Yazici C Bayram F Kurtoglu SDecreased high-

density lipoprotein cholesterol and insulin resistance were the most common criteria in 12- to

19-year-old adolescents Eur J Nutr 201049(4)219-25

21 Ferreira AP Ferreira CB Brito CJ Pitanga FJ Moraes CF Naves LA Noacutebrega Ode T

Franccedila NM Prediction of metabolic syndrome in children through anthropometric indicators

Arq Bras Cardiol 201196(2)121-5

22 Kurtoğlu S Hatipoğlu N Mazıcıoğlu M Kendirici M Keskin M Kondolot MInsulin

resistance in obese children and adolescents HOMA-IR cut-off levels in the prepubertal and

pubertal periods J Clin Res Pediatr Endocrinol 20102(3)100-6

23 Shon HS Jung ED Kim SH Lee JHFree T4 is negatively correlated with body mass

index in euthyroid women Korean J Intern Med 200823(2)53-7

24 Roos A Bakker SJ Links TP Gans RO Wolffenbuttel BHThyroid function is associated

with components of the metabolic syndrome in euthyroid subjects J Clin Endocrinol Metab

200792(2)491-6

25 Kim BJ Kim TY Koh JM Kim HK Park JY Lee KU Shong YK Kim WBRelationship

between serum free T4 (FT4) levels and metabolic syndrome (MS) and its components in

healthy euthyroid subjects Clin Endocrinol (Oxf) 200970(1)152-60

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76

Medicine Science 20121(4)271-82 Ccedilocukluk ccedilağı obezitesi

Original Investigation doi 105455medscience2012018027

wwwmedicinescienceorg | Med-Science 282

26 Tarcin O Abanonu GB Yazici D Tarcin OAssociation of metabolic syndrome

parameters with TT3 and FT3FT4 ratio in obese Turkish population Metab Syndr Relat

Disord 201210(2)137-42

27 Bloomgarden ZTDefinitions of the insulin resistance syndrome the 1st World Congress

on the Insulin Resistance Syndrome Diabetes Care 200427(3)824-30

28 Cook S Weitzman M Auinger P Nguyen M Dietz WHPrevalence of a metabolic

syndrome phenotype in adolescents findings from the third National Health and Nutrition

Examination Survey 1988-1994 Arch Pediatr Adolesc Med 2003157(8)821-7

29 Weiss R Dziura J Burgert TS Tamborlane WV Taksali SE Yeckel CW Allen K Lopes

M Savoye M Morrison J Sherwin RS Caprio SObesity and the metabolic syndrome in

children and adolescents N Engl J Med 2004350(23)2362-74

30Agirbasli M Cakir S Ozme S Ciliv GMetabolic syndrome in Turkish children and

adolescents Metabolism 200655(8)1002-6

31 Mazicioglu MM Yalcin BM Ozturk A Ustunbas HB Kurtoglu SAnthropometric risk

factors for elevated blood pressure in adolescents in Turkey aged 11-17 Pediatr Nephrol

201025(11)2327-34

32 Agirbasli M Ciliv G Cakir S Srinivasan S Berenson GS Ozme SBody mass index and

lipid levels in children from Ankara Turkey versus Bogalusa Louisiana Prev Med

200541(5-6)843-5

33 Eminoğlu TF Camurdan OM Oktar SO Bideci A Dalgiccedil BFactors related to non-

alcoholic fatty liver disease in obese children Turk J Gastroenterol 200819(2)85-91

34 Manco M Bottazzo G DeVito R Marcellini M Mingrone G Nobili V Nonalcoholic

fatty liver disease in children J Am Coll Nutr 200827(6)667-76