TCH TRUYN PHP C Thin vin Vin Chiu

Nguyn tc: "Buddhist Legends", Eugne Watson Burlingame

LI NI U Tp "Tch Truyn Php C" ny c dch theo bn Anh ng "Buddhist

Legends" ca hc gi Eugne Watson Burlingame. Nh hc gi ny cn c trn nguyn tc Php C S Gii (Dhammapada Commentary) bng ting Pli. Tng truyn Php C S Gii l cng trnh ca ngi Buddhaghosa (Pht m), sng khong th k th V Ty lch.

Nhn thy s li ch rng ln ca n, chng ti phng dch ng gp vo nn Pht hc nc nh. Tuy c gng ht sc, nhng khng sao trnh khi nhng thiu st, knh mong ch v Cao Tc thng tnh tha th cho.

Chng con cng xin tri n Thnh hi Pht gio Thnh ph H Ch Minh gip cho vic in n dch phm.

Thin vin Vin Chiu,Cui nm t Hi, 1995. Knh ghi

DN NHP Knh ly c Th Tn Pht , ng Ton Thin Ton Gic. Con xin ci u nh l Pht, nh l Php, nh l Tng. C th gian chm trong m ti dy c ca v minh phin no. Ngi cng

th gian m qut sch c n. Vi nng lc siu phm chng t c, Ngi thp sng ngn n Chnh php.

Ngi l bc Ton Tr, phn bit rnh mch chn ngy trong mi vn . ng o s thuyt ni chnh php, v lng t v lng ging gii gio php theo cn c, khin tri ngi u c an vui, mn nguyn.

"Mt bn ch gii tht sinh ng c lu truyn qua bao th h trn o Tch Lan. Nhng v tc phm vit bng th ng a phng nn s li lc chng n c cc x xa xi. Khng chng tc phm s gp phn c lc trong vic mang li an lc cho ht thy nhn loi".

y l c nguyn ca Trng lo Kumra Kassapa th l vi ti, v Trng lo kho t iu phc c mnh, hng sng vi tm an tnh, ch nguyn lun kin tr. Ngi chn tnh khuyn thnh ti, do lng mong mun Chnh php c trng tn.

V vy, ti s thay th th ng y nhng li din t di dng ny, phin dch tc phm qua th ting thng dng, m i, d nghe ca kinh in. Nhng im no kh hiu, cha r ngha trong cc cu k, d ch hay li, ti xin s lm sng t. Phn cn li, ti s trnh by bng ting Pli, ph hp vi tinh thn cc cu k. Nh th, ti mong s em n an vui, mn nguyn cho tm bc hin tr v c hai mt o v i.

Tc gi bn Pli.

PHM I: SONG YU 1. Nu Con Mt Ngi Lm Hi Ngi, Hy Mc B N i dn u cc php, lm ch, to. Nu vi nhim, Ni ln hay hnh ng, Kh no bc theo sau Nh xe, chn vt ko. Pht dy Php C ny ti u? - Ti X-v. - Cho ai? - Cho Trng lo Cakkhupla. Ti nghe nh vy: Ti X-v c mt Trng gi tn l i Ph (Mah

Suvanna). ng ta rt giu, c nhiu ca ci v tr vui chi gii tr, nhng li chng c con.

Ngy n trn ng i tm tr v nh, ng trng thy bn v ng mt cy rng tht ln, tn l to rng. Ngh rng y chc l ch ca mt v thn y uy lc, Trng gi ra lnh cho dn sch ming t di gc cy, ro tng chung quanh v ri ct bn trong, ri cho trang hong loi c x v nguyn: "Nu c mt a con, ta s t n thn xng ng".

Chng bao lu v ng mang thai. B lp tc bo tin cho chng. ng lin t chc l Bo thai cho b. Sau mi thng b h sinh mt b trai, v ng t tn con l Pla, c ngha l ngi Bo Tr, v nh s bo v v chm sc ci cy mi sinh c a b. t lu sau, ng c thm a con na, bn t tn l Culla Pla (Bo Tr em), a ln l Mah Pla (Bo Tr anh). n tui trng thnh ng b ci v cho hai con. Thi gian sau, c hai ng b u qua i, li cho hai anh em ton b gia sn.

Lc by gi c Pht ang chuyn Php Lun. Sau khi du hnh t ni ny n ni n, Ngi tr ti Tinh X K Vin do Trng Gi Cp C c xy ct, tr ga nm trm bn chc triu ng.

Sut thi gian ng ti K Vin , c Pht dy v php sanh thin, php gii thot (c Th Tn ch li mt ma an c ti ngi tnh x do hai nhnh thn tc Ngi xy dng, mt nhnh gm tm vn gia nh bn ngoi v mt nhnh gm tm vn gia nh bn ni. Ngi tr ti K Vin sut mi chn h, v su h ti Pubbrma, mt tnh x do b T-x-kh, mt n c s li lc xy ct, tr gi hai trm by chc triu ng. Do cng c ln lao ca hai gia nh Cp C c v T-x-kh, c Pht an c gn X-v trong sut hai mi lm h).

ng Cp C c v b T-x-kh mi ngy u n i n Th Tn hai ln. H khng bao gi i tay khng v bit rng cc thy Sa-di tr ang ch h bt. Trc ng, h dng thc n loi cng v loi mm. Sau ng, h cng nm th dc liu v tm thc ung. Ngoi ra h lun dnh sn ch ti nh cho hai ngn

T kheo. Bt c v no cn thc n, nc ung hay thuc men lin c cung cp nh mun.

Trng ga Cp C c khng h tha hi Pht. Ngi ta ni rng s d ng khng dm tha hi v Qu knh mn Pht. ng ngh rng c Th Tn l mt v Pht cao qy v l mt thi t phong nh. S d Th Tn thuyt php cho ai v ngh l th ch ca Ngi. Nu by gi phi thuyt php cho ta, Ngi s nhc mt thm. V l do , Trng gi Cp C c khng h tha hi Pht. Nhng khi ng va ngi xung, c Pht ngh: "Trng gi ny bo tr cho Ta khi Ta khng cn bo tr. Ta tri qua bn a-tng-k v trm ngn kip thnh tu o qu. Mi tc eo y trang sc Ta ct b, i mt Ta vt i, mu tht tim Ta cng nh b tn gc. Con Ta, v Ta thn thit nh chnh mng sng, Ta cng t b, ch v mun em chnh php n cho chng sanh. Ngi ny bo tr cho Ta khi Ta khng cn bo tr". Ri c Pht thuyt mt bi php.

Lc y c nm mi triu trong s by mi triu c dn thnh X-v nghe xong lin xin lm t ti gia ca Pht. Cn li hai mi triu cha tin o. Cc c s t ca Pht c hai nhim v: trc ng bt cho ch Tng, sau ng cm hng hoa v cng vi ti t mang y phc, thuc men, thc ung i n c Pht nghe php.

Mt ngy n, Mah Pla trng thy cc c s i n tnh x vi hng hoa trn tay, anh ta bn hi:

- Cc v i u vy? V c tr li: - i nghe php. - Cho ti i vi. Ri anh ta i theo h n nh l c Pht v ngi bn ngoi vng php hi. Khi ch Pht thuyt php, cc Ngi lun ty theo cn c ca thnh chng

tng ngi mt, xem ngi no thch hp quy y, th gii hoc xut gia. Ngy hm y, c Pht n cn c Mah Pla v thuyt php cho anh ta. Ngi gii thch rnh r, theo th lp tng vn v tr tu, b th, gii lut, s sanh thin, nghip bo, s ngu si v u trc ca dc lc, v v phc lnh ca hnh xut gia.

Gia ch Mah Pla ch tm lng nghe. Anh nhn nh khi con ngi t gi ci i sang bn kia th gii, chng c th em theo con ci hay ti sn; hn na, c thn ny cng chng i theo c, vy sng i tc gia c li g? V anh nh xut gia. V th cui thi php, Mah Pla n bn c Pht xin gia nhp Tng on.

c Pht hi: - Con cn thn nhn no khng, vic xut gia c ng php? - Bch Th Tn! Con cn mt em trai. - Vy th hy bo tin cho em con. Mah Pla hoan h tha: - Xin vng. Ri cho Pht tr v nh, gi em n bo:

- Ny ch! Mi ti sn trong nh, ng sn v bt ng sn, anh giao ht cho ch, hy bo qun.

Ngi em ngc nhin hi: - Cn anh th sao? - Anh s theo Pht, gia nhp Tng on. - Anh ni g vy, anh thn yu? Khi m mt anh chm lo cho em nh m,

n cha mt anh li thay cha. Nh anh y ca ci, chc chn anh s lm c vic thin d sng i ti gia. Xin anh ng xut gia.

- Ny ch, sau khi nghe Pht thuyt php, anh khng mun sng i ti gia na. c Pht ging rt hay trong phn u, phn gia v phn cui. Ngi nu ln mt cch chnh xc v ng n ba tnh cht ca cc php: v thng, kh v v ng. Anh khng th hnh tr trn vn gio php nu cn bn bu vic nh. Anh phi xut gia em !

- Anh i! Anh cn tr lm, lc gi hy i tu. - i n gi thnh lo khm ! Tay chn lm khm, khng lm g c

theo mnh, li thm con chu m . Khng, anh khng th nghe li ch c. Anh s lm trn bn phn T-kheo.

Tui gi tay yu run chn Tu sao c na khi thn mi mn? Anh s i tu, d ch cn tr cch g. Mc ngi em than khc, Mah Pla i n gp Pht v xin xut gia vo

Tng on. c thu nhn v tu hc, Mah Pla tri qua nm ma h vi thy T v Gio th. Mn h th nm v lm l gii h xong, thy n ch Pht, nh l v tha hi:

- Bch Th Tn! Nng theo Th Tn con c bao nhiu bn phn tu tp phi th tr?

- Ny T-kheo! Ch c hai l Php hc v Php thin. - Bch Th Tn! Th no l Php hc? V th no l Php thin? - Php hc l hiu bit Pht ngn ty theo cn c mi ngi, phi thng

sut mt hoc hai b A Hm, hay ton b Tam Tng kinh in, thuc lng, c tng v ging dy. Cn Php thin s dn n qu v A-la-hn. Thin nh i hi mt i sng m bc, a thch ni vng, lun chuyn nim v lo v t, v khai trin Minh st tu bng s n lc bn b.

- Bch Th Tn! V con ln tui mi xut gia, con khng th lm trn bn phn i vi Php hc, nhng con c th lm trn bn phn i vi Php thin. Xin dy cho con thin nh.

Pht dy cho thy php tu dn n qu v A-la-hn. Thy nh l c Pht v tm c su mi v T-kheo cng i vi mnh. Thy i khong hai mi dm (tm mi cy s), n mt lng rng ln gn bin gii, v c on vo lng kht thc. Dn lng thy cc v oai nghi chnh t, lm trn bn phn tng s v li d thn cn nn sanh lng qu knh. H mi cc thy ngi, dng nhng thc n ngon.

Ri h hi: - Tha ch Tn gi, cc v i u?

- Ny ch thin tn, chng ta i n mt ch n c thch hp. Dn lng khn ngoan t hiu rng nhng v T-kheo ng knh ang tm

ch an c trong ma h. H thnh cu: - Nu ch Tn gi bng lng y sut ba thng h, chng con xin quy y

v th gii. Ngh rng nh nhng th ch ny tr gip tu ra khi sanh t lun hi,

cc thy ng thun li. Dn lng dng ngay mt tnh x, xy khu vc ban m v khu vc ban ngy, dng cng ln ch Tng. Cc T-kheo ch c vic u n vo lng kht thc. C mt y s pht tm n tnh x cha bnh, ng trnh ln ch Tng nguyn vng ca mnh:

- Ch Tn gi! Ch no ng ngi u khng trnh khi bnh tt. Nu c ngi bnh, xin nhn ti n cha tr.

Ngy u h, Trng lo Mah Pla gi tt c T-kheo li hi: - Cc huynh , sut ba thng h cc v s tu trong my oai nghi? - Trong bn oai nghi, bch i c. - Nhng c thch hp khng, cc huynh ? Chng ta phi tht chnh nim, chnh v c Pht ch dy Php thin m

chng ta n y hnh tr. S d chng ta c ch Pht gia h chng do nh di tr hai mt, m chnh do hnh tinh tn tu tp. Bn th kh sanh, lo, bnh, t ang ch ngi gii i tn tm, l cnh gii h ra vo quen thuc nh nh ring ca mnh. V th, cc huynh hy chnh nim.

- Cn Ngi, tha i c? - Ti ch dng ba oai nghi. Ti s khng t lng nm. - Tt lm! Tha i c, hy chnh nim! Sau thng th nht Trng lo Mah Pla, ngi t nguyn khng ng, bt

u thy nhc mt. Nc mt chy ra t mt thy ging nh t chic bnh b. Sut m di, thy dc ht thn tm ngi thin, v ch n sng thy mi vo liu ngi ngh. n gi i bt, ch Tng n ch Trng lo tha:

- Bch Trng lo! n gi i kht thc. - Tt lm, huynh , hy ly y v bt. Bo h ly y bt ri, chnh thy cng ln ng. Cc T-kheo thy thy

chy nc mt, hi: - C vic g vy, tha i c? - Gi lm xn mt ti. - Sao ta chng mi y s, tha i c? Chng ta s nhn ng ta n. - Tt lm. Cc T-kheo bo tin cho y s. ng ch mt th thuc gi n. Trng lo

thoa thuc m vo mi v vn ngi nh thng l. Ri Ngi vo lng. Y s gp Ngi hi thm:

- Tha Tn gi, con nghe ni gi lm Ngi b au mt? - ng th, thin tn . - Tha Tn gi, Ngi c thoa vo mi thuc con ch v gi n khng? - C, thin tn .

- By gi Tn gi thy th no? - Vn au nhc nh trc. Y s bn tn bn nghi, thuc mnh gi n ch thoa mt ln l khi bnh, v

sao Tn gi khng ht au? ng bn hi tip: - Khi thoa thuc Ngi ngi hay nm? Trng lo im lng. Mc cho y s hi i ba phen, Ngi vn khng ni mt