kunstenaars & ateliers
DESCRIPTION
Als opdracht heb ik bedacht een boekje over kunstenaars en ateliers te maken. Het boekje is bedoeld om je op een beeldende manier te laten zien hoe uiteenlopend (de ateliers van) kunstenaars zijn. Daarbij laat ik de kunstenaars aan het woord. In het proces zul je lezen hoe dit boekje gemaakt en ontstaan is, verder zal je meer over verschillende schilders, musici, een beeldhouwer en hun ateliers te weten komen.TRANSCRIPT
2 Kunstenaars & Ateliers
Proefdruk juni 2010
© 2010 Maurits den Held
http://www.maurits.denheld.net/
Grafische vormgeving en fotografie door Maurits den Held
‘Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een
geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere
manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan
op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (postbus 3060, 2130
KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet
1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro).’
6 Kunstenaars & Ateliers
Inhoudsopgave
Inleiding Regina van Oosten Marijn Freeve
Matthijs van der VeerProces Studio de Pudio
8 Schilder12
Saxofonist24
Aduio artiest18
Hoe dit boekje ontstaan is9
Atelier van Regina van Oosten, Matthijs van der Veer en Marijn Freeve28
Kunstenaars & Ateliers 7
Jouke Anema Salustiano Martha Bedankt!
NawoordLucius
Schilder30
Beeldhouwer48
59
58Schilder40
8 Kunstenaars & Ateliers
Hallo, mijn naam is Maurits den Held, je leest op dit moment mijn meesterproef (eindexamen) voor de
specialisatie grafische vormgeving van de opleiding Multimedia Design aan het Alfa-college. Ik ben
verantwoordelijk voor alle tekst, fotografie en vormgeving.
Als opdracht heb ik bedacht een boekje over kunstenaars en ateliers te maken. Het boekje is bedoeld om je
op een beeldende manier te laten zien hoe uiteenlopend (de ateliers van) kunstenaars zijn. Daarbij laat ik de
kunstenaars aan het woord. In het proces zul je lezen hoe dit boekje gemaakt en ontstaan is, verder zal je meer
over verschillende schilders, musici, een beeldhouwer en hun ateliers te weten komen.
Inleiding
Kunstenaars & Ateliers 9
Proces
Beste kunstenaar,
Voor mijn eindexamen (grafische vormgeving) maak ik een boek over kunstenaars en hun ateliers, hierin maak ik
met een interview en foto’s een portret van kunstenaars en hun ateliers. Graag zou ik een afspraak met je willen
maken, om een interview af te nemen en foto’s te maken van jou, je werk en atelier.
Alvast bedankt!
Met vriendelijke groet,
Maurits den Held
P.S. Ik heb je e-mail adres via Carex.
De eerste stap was kunstenaars opzoeken. Aangezien veel kunstenaars anti-kraak of -leegstand een atelier heb-
ben, heb ik anti-leegstand organisatie Carex benaderd. Ik heb van Carex 40 e-mail adressen gekregen.
Ik heb alle kunstenaars deze e-mail gestuurd:
Zeven e-mailadressen waren niet meer in gebruik, van 14 kunstenaars kreeg ik reactie dat ze geïnteresseerd
waren. Met acht kunstenaars heb ik een afspraak gemaakt en heb ik een interview afgenomen door middel van
een open gesprek met een vragenlijstje erbij, om gevarieerde portretten te maken met een rode draad.
12 Kunstenaars & Ateliers
Regina van OostenSchilder
Regina tekende op jonge leeftijd al veel en was
van plan om kunstacademie te doen, maar na de
overtuiging van een leraar dat ze daar geen geld
mee zou kunnen verdienen is ze verpleegkunde gaan
doen. Hier werd ze echter niet gelukkig van en ging
daarna toch kunstacademie doen. “Het hoort echt bij
me. Als ik al die tijd in een studie geneeskunde had
gestoken, had ik heel veel geld en geen zorgen, maar
dan was ik niet gelukkig geweest. Ik moet schilderen,
daar word ik heel blij van. Misschien is het ook een
beetje dwangmatigheid van mezelf, ook hoe ik werk.
De meeste mensen zouden bij tien rondjes schilderen
afhaken, in mijn schilderijen zijn er wel duizenden!”
Regina haalt inspiratie uit textiel, zoals kant,
Oosterse kunst, Jugendstil en veel uit modebladen;
het is niet alleen haar handschrift, maar het zijn
ook de onderwerpen; Regina is veel bezig met het
schoonheidsideaal, kijkt ook veel in bladen van
vroeger, wat toen het modebeeld was, ook van heel
vroeger, zoals barok.
Detailfoto van drieluik op volgende pagina.
16 Kunstenaars & Ateliers
“Voor mij is iets kunst als hetgene wat ik gemaakt heb
een mens prikkelt. Zodra iemand er een gevoel bij
heeft: mooi, of lelijk, of: is dit nou kunst?! Ja! Want je
vraagt het je af! Los van de kwaliteit. Over kwaliteit kun
je maar heel weinig zeggen. Theoretisch is dan alles
kunst, maar daar is mijn gevoel het niet mee eens.”
Regina hoopt dat ze in de toekomst nog steeds
schildert, “Eén keer in de zoveel tijd zit ik in een
periode van rekeningen en rekeningen”, en niet over
gaat in een ‘full time bijbaan’.
Kunstenaars & Ateliers 19
Matthijs van der VeerAudio artiest
Op jonge leeftijd is Matthijs begonnen met orgel
spelen. Hij was toen nog zo jong dat hij nog niet
helemaal bij de pedalen kwam. Daarna kwam hij
al snel van de muziekschool in een bandje terecht.
Toen al begon hij met de nummers voor het bandje
te componeren.
“Als naïeve puber had ik de studie Tropisch
Landgebruik gekozen. Ik had het gevoel dat ik wat
voor de wereld kon betekenen en de tropen spraken
mij wel aan. Maar na een paar praktijklessen in een
grote kas, kwam ik er achter hoe heet dat wel
niet was. En als ik dan eenmaal klaar zou zijn,
zou ik waarschijnlijk een functie in een heel groot
project krijgen. Dat zou gewoon een kantoorbaan
betekenen.”
In de eerste week van de studie zat Matthijs al in
een bandje, waarmee ze in de finale van De Grote
Prijs van Nederland kwamen met een optreden
in de Melkweg, prijsgeld wonnen en een cd op
konden nemen.
20 Kunstenaars & Ateliers
Uiteindelijk is er niet zo veel van studeren terecht
gekomen maar wel heeft hij heel veel muziek gemaakt.
“Ik kon maar beter wat anders gaan doen, daar
was het conservatorium uitgekomen.” Dit heeft hij
afgerond, waarna hij vier jaar als freelancer heeft
gewerkt en daarna zijn Master conservatorium-
filmregiseur heeft gehaald.
Nu freelancet Matthijs weer verder. Hij maakt veel
muziek voor films en documentaires, waarin hij zo veel
mogelijk akoestische instrumenten zelf speelt in plaats
van software te gebruiken.
Hij laat zich inspireren door klanken in allerlei vormen,
“dat kan het geluid van een heipaal zijn of een
piepende rem, maar ook de manier van spelen op een
instrument.” Ook luistert hij veel naar andere artiesten.
“De kunst van het muziek maken is communicatie;
een verhaal vertellen door middel van geluid.” Hiermee
onderscheidt hij zich ook van de andere componisten.
“Bij mij is het verhaal belangrijker dan de muziek”.
Kunstenaars & Ateliers 25
Marijn FreeveSaxofonist
Marijn Freeve’s kunst is het bespelen van de saxofoon, wat hij al vanaf zijn 14e doet. Hij verdient
zijn geld met muziekles geven aan de Stedelijke Muziekschool Groningen en heeft met zes andere
muziekdocenten zelf een muziekschool opgericht met de naam Studio 15 of gewoon Muziekles
Groningen(.nl) in het MON (Muziek Organisatie Noord).
Ook speelt Marijn vaak met optredens van verschillende bands mee, of andersom. Op den duur wil
Marijn zich alleen bezighouden met zelf componeren, minder les geven en een goede CD uitbrengen!
Marijn haalt zijn inspiratie uit Studio de Pudio (zie pagina 30) Hij is een echte doener: “gewoon
doorwerken!” en heeft ook altijd een plan voor de lange termijn, wat nog wel eens wisselt; “Ik moet een
plan maken om er van af te wijken, zo is het in het hele leven, ik moet doelen stellen, dan kan ik altijd nog
beslissen om er van af te wijken. Ik moet mijn doelen stellen, anders ben ik doelloos. Maar als ik alleen
naar mijn doel kijk ben ik stijf.”
28 Kunstenaars & Ateliers
Studio de PudioRegina, Matthijs en Marijn hebben samen met nog drie
kunstenaars een atelier, genaamd “Studio de Pudio”.
Ze zijn net naar een nieuw pand verhuisd, een oude
middelbare school en delen hier één grote ruimte,
iedereen heeft zijn eigen hoekje. Matthijs en Marijn
hebben er ook nog een kleine studio bij.
32 Kunstenaars & Ateliers
Jouke heeft altijd een fascinatie voor rechthoekige
vormen, architectuur ruimte en perspectief gehad. Hier
is hij dieper op ingegaan op Kunstacademie Minerva.
Eerst op de opleiding Docent beeldende kunst &
vormgeving, waar hij te weinig vrijheid had, waarna hij
Autonome beeldende kunst ging doen, waar hij een
fascinatie voor verf kreeg. Verf in zijn eigen vorm, hier
experimenteert hij in zijn laatste jaar op Minerva nog
steeds mee.
Midden in zijn atelier staat een grote bak met aarde en
plassen verf. Ook een experiment van Jouke, dat hij
ooit nog eens in het groot wil uitvoeren: verf over een
stuk land laten vloeien als monument. Hij onderzoekt
nog of het op milieuvriendelijke wijze kan.
36 Kunstenaars & Ateliers
Jouke huurt zijn atelier samen met zes andere
kunstenaars. Ze vormen een groep vrienden
en kennen elkaar voornamelijk van Minerva en
waren op zoek naar wat groters dan de ruimte
in Minerva; “We hebben nu veel ruimte, ik hoef
niet te struikelen over mijn eigen potjes en
pannetjes. In mijn eentje is het niet te betalen,
als ik vast zit, een interessant gesprek wil of
gewoon slap wil lullen met een biertje erbij, is er
altijd wel iemand.”
Het pand, Mondriaan college, een oude
middelbare vmbo praktijkschool, stond leeg
omdat de stookkosten te hoog werden. De
ateliers worden nu tot 15 graden verwarmd.
“In de winter is het nog wel vrij fris, maar voor
het opdrogen van de verf is het warm genoeg.
In ons vorige atelier moesten we eerst drie
weken wachten tot de verf eindelijk droog was.”
38 Kunstenaars & Ateliers
Jouke onderzoekt verder, over 10 jaar wil hij zeker 20
stappen verder zijn in zijn denken en doen, meer over
zichzelf, zijn fascinaties en materialen weten. “En wat
ik er mee kan doen om niet zo veel rekening meer hoef
te houden hoe ik me ga manifesteren, maar gewoon
mijn ding kan doen.”
Jouke verzamelt allerlei soorten verf, vaak restpartijen bij groothandels.
Kunstenaars & Ateliers 41
LuciusSchilder
Lucius is schilder, hij werkt altijd met twee basismotieven of
tegenstellingen: gevoel en verstand. Dit zie terug in de strakke lijnen
en organische vormen.
Dit is ontstaan toen Lucius Piet Mondriaan’s werk ging omkeren, wit
werd zwart, blauw werd geel, geel werd blauw, maar rood bleef rood
“omdat groen, de complementaire kleur van rood, een mengkleur
is en geen primaire kleur. Ik wilde mij wel houden aan Mondriaan’s
uitgangspunten.”
Kunstenaars & Ateliers 45
“De kleuren op een zwart vlak werden sprekender.
De kleuren komen er knallend uit, terwijl wit kleuren
flets maakt. En toen dacht ik: Daar heb ik iets!
Toen heb ik een aantal eigen composities gemaakt,
maar die bleven heel strak.”
De gevoelskant vond Lucius bij de Aboriginals.
Toen ging er een wereld voor mij open, want de
kunst van de Aboriginals heeft ook mengkleuren.”
De kunst van Mondriaan en de Aboriginals
blijven grote inspiraties. Ook wordt hij dagelijks
geïnspireerd door wolkenluchten, een Twents
landschap of vrouwenbenen in panty met strakke
lijnen. “Als je eenmaal een stijl hebt, kun je alle
onderwerpen er in vertalen.”
Volgens Lucius is kunst het laatste domein wat
nog vrij is, “of eigenlijk vrij behoort te zijn” het wordt
steeds minder toegankelijk door curatoren en rijke
mensen zoals Charles Saatchi. Het gaat vaak via
een commissie die bepaalt of het wel of niet gezien
wordt.
Lucius wil altijd blijven schilderen “Ik ga gewoon
door, maar er van leven blijft lastig.” Hij is het eens
met Armando die eens heeft gezegd: “Kunst is een
heilig moeten en het is niet leuk.”
Hij zou wel in het buitenland willen exposeren,
maar wil niet beroemd of een hype worden.
50 Kunstenaars & Ateliers
Salustiano is opgegroeid in Seru Fortuna, Curaçao.
In de jaren 70 was er in Curacao weinig werk, “Er
was een geest tussen de jongeren gekomen, je
kunt het vergelijken met de jaren 60 hier.”
Jongeren kozen een plek uit die zij schoon en mooi
gingen maken. “Toen heb ik mijn creativiteit ontdekt
en heb een onderzoek naar allerlei materialen
gedaan, zoals kalk, zand en klei.”
Toen heeft Salustiano een atelier gebouwd, van
drijfhout. Hij maakte in die tijd gebruiksvoorwerpen
zoals borden en schotels van klei. Ook maakte hij
relatiegeschenken o.a. in opdracht van Shell.
In de periode van 1981 t/m 1986 ging het met
de economie in Curacao slechter en is Salustiano
met zijn gezin naar Nederland gekomen. Vanaf
2007 heeft hij een atelier in de oude Trefkoel
in Groningen. Hier geeft hij nu cursussen aan
wijkbewoners, maar beeldhouwt ook nog voor
zichzelf verder. In al zijn werk is iets van respect,
vertrouwen of samenhorigheid verwerkt.
52 Kunstenaars & Ateliers
Salustiano werkt aan het monument “Samen”, een
monument van 5,4 meter hoog en 5,2 meter lang,
gemaakt van ijzer, brons, keramiek op een houten
platvorm van 100 vierkante meter. “Het monument
is een ontwerp geïnspireerd door en voor de
samenleving” Het monument zal eerst zeven jaar
rondreizen en op verschillende plekken komen te
staan, dan zal het een vaste plek krijgen.
De bedoeling van het monument is om mensen
bewust te maken dat wij elkaar nodig hebben om
samen stil te staan bij een vredige toekomst in
harmonie in wederzijds respect door openheid,
solidariteit, verbondenheid, troost en vertrouwen van
eenheid.
Kunstenaars & Ateliers 57
“In de toekomst hoop ik dat ik net zo gelukkig ben als
nu. De rest van mijn leven wil ik dingen doen waar mijn
hart ligt, zoals beeldhouwen en reizen. Aan een droom
heb ik niets. Als ik het dan bereikt heb, wat dan? Kan
ik dan pas genieten?”
“Aan een droom heb ik niets.
Kan ik dan pas genieten?”Als ik het dan bereikt heb, wat dan?
58 Kunstenaars & Ateliers
NawoordIk heb met veel plezier aan het boekje gewerkt. Ik wilde eigenlijk 15 portretten van kunstenaars en hun ateliers
maken, maar dat was iets te veel om in acht weken te doen. Ik heb acht kunstenaars geïnterviewd, waarvan er zes in
dit boekje zijn gekomen, puur door gebrek aan tijd. Lotte Bosman en Joachim Nieuwhof, toch bedankt!
Zoals ik al wel had verwacht, waren alle kunstenaars en hun ateliers een beetje ‘anders’. Wat heel leuk opmerkelijk
is. Zo schildert Regina wel duizenden rondjes op één schilderij, laat Jouke de verf zijn eigen leven leiden, is al
Salustiano’s werk gebaseerd op respect en harmonie en wil Lucius zich zonder zijn achternaam profileren. Eén ding
hebben ze wel gemeen, geen van allen wil beroemd worden.
Hoe dan ook, of ze eerst Psychologie, Nederlands, Tropisch landgebruik of Geneeskunde studeerden, ze werden van
kunst maken allemaal gelukkig.
Kunstenaars & Ateliers 59
Bedankt!Jouke Anema
Lucius Bloemen
Lotte Bosman
Gerio van Dam
David Disberg
Marijn Freeve
Tom van Gelder
Joachim Nieuwhof
Jan Oomen
Regina van Oost
Catharina Pool
Salustiano Martha
Ruben Stellingwerf
Frank van der Veen
Matthijs van der Veer
Raymond Versteijnen
Marijke Wartena
Jandaan Westhof